Cacao. oww.be. Handel, uit respect. foto: Tineke D haese
|
|
- Suzanna Geerts
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Cacao foto: Tineke D haese Handel, uit respect. oww.be
2 High van chocola? foto: Tineke D haese België heeft een reputatie als chocoladeland. De bijna honderd Belgische chocolatiers produceerden in 2005 samen ton. Zowat viervijfde ervan is bestemd voor de export. Belgian chocolates hebben hun naam en faam te danken aan de zorg waarmee de cacaobonen worden bereid: de Belgische chocolade wordt ultrafijn gemalen. Erotische connectie Vroeger dacht men dat cacao een erotische werking had. Naar verluidt liet de maîtresse van Lodewijk XV haar minnaar cacao drinken en gebruikte ook Casanova cacao als liefdesdrank. Nonsens? Misschien niet. Chocolade bevat fenylethylamine, een stof in de hersenen die ons euforisch maakt. En euforie wordt vaak geassocieerd met verliefdheid. Bovendien bevat een reep chocolade ongeveer 6 mg cafeïne: een fractie van wat in een kop koffie zit, maar genoeg om van op te kikkeren. 8,7 Een Belg eet gemiddeld 8,7 kg chocolade per jaar. Alleen de Zwitsers en de Engelsen hebben een nóg grotere chocoladesnoet.
3 Voedsel van de goden De wetenschappelijke naam van de cacaoboom is Theobroma Cacao. Het Griekse theobroma betekent voedsel van de goden. Cacao is een woord van de Azteken, samen met de Olmeken de aartsvaders van de cacao. Ze dronken tchocoatl (of xocolatl of cacahuatl ), letterlijk een bittere drank, op basis van gedroogde cacaobonen, peper, honing, vanille en sappen. De Spaanse conquistadores voegden aan het bittere Indianendrankje suiker en room in plaats van peper toe. Ze introduceerden de cacao in Europa, waar het lange tijd de exclusieve drank van de adel en de rijken bleef. Pas in de 19de eeuw werd chocolade een belangrijk consumptieartikel. Dit is vooral te danken aan de uitvinding van de cacaopers door de Nederlander Conrad van Houten. Daardoor kon men het vet uit de cacaonoten persen en een chocoladedrank maken die veel beter verteerbaar was. De eerste chocoladetablet kwam in 1847 in Engeland op de markt. foto: Tineke D haese
4 foto: Tineke D haese De kwetsbare rijkdom van West-Afrika De belangrijkste cacaoregio is West-Afrika, goed voor 70 procent van de wereldproductie. Ivoorkust, Ghana, Nigeria en Kameroen leveren de beste cacao, maar zijn ook extreem afhankelijk van het product. Sinds in de jaren 1980 de prijs van cacao sterk begon te dalen, hebben deze landen het moeilijk om hun schulden af te betalen. Bovendien schaften ze, onder druk van het Internationaal Muntfonds en de Wereldbank, het staatsmonopolie op de cacaohandel af. Deze liberalisering leidde tot chaos en tastte de kwaliteit aan. De productie in Latijns-Amerika gaat met rasse schreden achteruit. Momenteel vertegenwoordigt de bakermat van de cacao nog maar 13 procent van de wereldproductie, een halvering sinds de jaren Zuidoost-Azië is goed voor 17 procent van de cacaoteelt. Mega bepaalt prijs In Afrika is de cacaoteelt een zaak van kleine, familiale bedrijven. In Brazilië en de Aziatische cacaomachten Indonesië en Maleisië gebeurt de productie vooral op grote plantages. Voor de economie van deze drie megaproducenten is cacao slechts van marginaal belang. Maar hun goedkoop geproduceerde cacao van minderwaardige kwaliteit duwt wel de wereldmarktprijzen naar omlaag. En dat voelen de Afrikanen in hun portemonnee.
5 Geen winst voor de cacaoboer Miljoenen cacaoboeren in het Zuiden verbouwen hun hele leven cacao, maar hebben nooit één stukje chocolade geproefd. De acht grootste producenten nemen 95 procent van alle cacao in de wereld voor hun rekening, maar verwerken slechts een derde zelf. De geringe verwerking in de productielanden heeft allereerst een aantal technische redenen. Er is onvoldoende infrastructuur en knowhow. Het aanbod is seizoensgebonden, omdat de producenten niet de mogelijkheden hebben om de oogst op te slaan. Ook is de kwaliteit eenzijdig: ze kunnen geen verschillende soorten bonen mengen, in tegenstelling tot verwerkers in het Noorden. Maar er zijn ook politieke redenen. De cacaoconsumerende landen in het Noorden beschermen hun markten tegen de invoer van verwerkte producten. Ze heffen een hoger invoertarief op producten die meer bewerkingen hebben ondergaan of concurrenten voor hun eigen industrie zijn. foto: Tineke D haese
6 Zes multi s met gigavoorraad De verhandeling en de verwerking van cacaobonen (kortom: de dingen waarmee het meeste geld te verdienen valt) zijn in handen van enkele zeer machtige firma s in het Noorden. Vijf bedrijven controleren 80 procent van de wereldhandel, vijf (andere) bedrijven beheersen 70 procent van de verwerking. Hun namen doen het grote publiek nauwelijks opkijken. Maar de namen van de zes multinationals die 80 procent van de chocolademarkt bezetten, klinken wel als een klok. De Amerikaanse firma s Hershey, Mars en Altria (eigenaar van Kraft-Jakobs-Suchard-Cote d Or) en de Europese giganten Nestlé (Zwitserland), Cadbury- Schweppes (VK) en Ferrerro (Italië) zijn trouwens met veel meer dan cacao en chocolade bezig. Daarom voelen ze de prijsschommelingen op de cacaomarkt amper. Ze hebben grote volumes cacao van hoge kwaliteit aan scherpe prijzen nodig. Ze drukken de aankoopkosten door een gedeelte van de cacaoboter door vetten te vervangen. En vooral hebben ze een machtig wapen in handen: een voorraad van meer dan 1,25 miljoen ton, genoeg om het bijna een half jaar uit te houden. Die voorraad gebruiken ze om de prijzen op de wereldmarkt te manipuleren. De cacaobonen van het Zuiden zijn machtige wapens voor het Noorden. Overschotten en tekorten zijn typisch voor cacao. Dat heeft verschillende oorzaken. De cacaoboom is een vrij kwetsbare boom. Goed of slecht weer en eventuele ziektes beslissen vaak over de omvang en de kwaliteit van de oogst.
7 De producenten kunnen niet ingrijpen in de productie. Pas na zeven jaar draagt een nieuwe boom vruchten. Als boeren bomen planten, bijvoorbeeld omdat de prijzen hoog zijn, voelen ze het effect pas zeven jaar later. Maar op dat moment zijn de prijzen misschien alweer gezakt. Waardoor er nieuwe overschotten zijn ontstaan. Die lange cyclus maakt het de productielanden moeilijk om alert te reageren op de grillen van de markt. De productielanden zijn niet in staat om voorraden aan te leggen. Het is er te warm en te vochtig. De oogst wordt zo vlug mogelijk verhandeld naar landen in het Noorden. Minder dan 30 jaar geleden De cacaovoorraden ontstonden in de jaren Toen kelderden de prijzen, nadat de Aziatische cacao boomers de Internationale Cacao-Akkoorden hadden opgezegd. De akkoorden hadden jarenlang de cacaoprijs stabiel gehouden door exportquota of productiebeperkingen op te leggen en buffervoorraden te creëren. De laatste jaren is de cacaoprijs weer aan het klimmen. Desondanks verdienen de boeren nog altijd minder dan 30 jaar geleden. Verschillende factoren maken het onvoorspelbaar hoe de prijs verder zal evolueren: de rol van speculanten op de cacaobeurs, de economische toestand in de wereld, gewapende conflicten in cacaoregio s (zoals in Ivoorkust),... foto: Tineke D haese
8 foto: Tineke D haese Kwaliteitscacao van eerlijke handel Eerlijke handel bezorgt achtergestelde producenten een menswaardig inkomen en betaalt een fairtradepremie aan de producentengroep waarin ze zich organiseren: 150 dollar per ton tot zelfs 200 dollar voor cacao van biologische kwaliteit. Want als één trend de werking van onze producenten kenmerkt, dan is het wel die naar biologische productie. Zo steunen we de boeren op een structurele manier in hun ontwikkeling. Eerlijke handel = menswaardig inkomen voor achtergestelde producenten, vooral in het Zuiden = zo rechtstreeks mogelijke aankoop met maximale transparantie = kiezen voor capaciteitsopbouw van georganiseerde producenten = respect voor mens en milieu = duurzaam partnerschap = werken aan rechtvaardige handelsregels op lokaal, nationaal en mondiaal niveau
9 Oxfam-Wereldwinkels koopt cacao van vijf producentengroepen in het Zuiden: n Kuapa Kokoo in Ghana n Conacado in de Dominicaanse Republiek n APPTA in Costa Rica n El Ceibo in Bolivia n CAKD in Ivoorkust foto: Traveladdict (Nicole Lpée n Kuapa Kokoo: boeren hebben hun zeg De cacaoboeren van de coöperatie Kuapa Kokoo in Ghana hanteren zélf de weegschalen. Dat is heel belangrijk, maar helaas ook heel uitzonderlijk. In Ghana legt de overheid de prijs van de cacao elk jaar vast vóór het oogstseizoen. Met de prijs kan dus niet geknoeid worden. Tussenhandelaars proberen dan maar de boeren te bedotten door met de weegschalen te prutsen. Bij Kuapa Kokoo is dat onmogelijk! Kuapa Kokoo betaalt de duizenden aangesloten boeren een eerlijke prijs voor hun oogst - cash en op tijd. De fairtradepremie die Oxfam-Wereldwinkels erbovenop doet, komt terecht in een fonds. Daarmee bouwen ze onder andere waterbronnen in de dorpen. De eerlijke handel heeft mijn leven veranderd, vertelt cacaoboerin Lucy Mansa. Vroeger wandelden we vele mijlen om water uit rivieren en waterputten te halen. Maar ook dieren kwamen drinken in die rivieren en verontreinigden het water. Ziektes waren schering en inslag. Veel kinderen gingen niet naar school omdat ze zoveel tijd aan het putten van water moesten spenderen. De mensen hebben nu veilig en gezond water in het midden van hun dorp. We willen nog meer cacaobonen aan de eerlijke handel verkopen.
10 foto: Eric De Mildt n Conacado overleefde orkaan met bio In september 1998 vernielde de orkaan George 80 procent van alle cacaobomen in de Dominicaanse Republiek. Duizenden boeren waren geruïneerd. Sindsdien trekt Conacado, een koepel van 130 plaatselijke coöperaties, volledig de kaart van de biologische cacao. De meeste van de leden hebben een biolabel voor hun productie. Ze verkiezen natuurlijke bestrijdingsmiddelen boven chemicaliën. Conacado ziet de toekomst positief tegemoet: We verwachten dat nieuwe voedselschandalen in het Noorden de vraag naar biologische producten verder zullen opdrijven. De prijs voor biocacao zal dus hoog blijven. 10
11 Guillermo, passionele cacaoboer Hij is eind de 40, Guillermo. Cacaoboer in de Dominicaanse Republiek is een eenzaam beroep, vertelt hij. Elke morgen trek ik naar mijn veld in de bergen. Een stevige wandeling, ik sta helemaal in het zweet als ik er aankom. De hele dag ben ik in de weer met mijn machete om te wieden of te snoeien. Maar daar, tussen mijn planten, raakt mijn hoofd vrij van alle zorgen. Guillermo heeft een passie: Andere mensen helpen. Niet verwonderlijk dus dat hij voorzitter van de plaatselijke coöperatie is. Elke week ben ik een paar uur aan het werk in het lokaal van onze coöperatie, waar de bonen van de aangesloten boeren drogen en fermenteren. Guillermo moet je niet overtuigen van de voordelen van eerlijke handel. Om maar één voorbeeld te geven: met de fairtradepremie hebben we onze eigen kwekerij van fruitbomen uitgebouwd. Boeren kunnen er, aan een vriendenprijsje, bomen kopen om te planten als schaduwbomen voor de cacaostruiken. Dat heeft twee voordelen. We kweken cacaobonen van betere kwaliteit. En natuurlijk is het fruit een bijkomende bron van voedsel en inkomsten. 11
12 n APPTA: betere kwaliteit is hogere prijs In de verwaarloosde streek van Bribri in het zuidwesten van Costa Rica stortte de cacaoteelt, na een ernstige ziekte in de jaren 1990, helemaal in mekaar. De organisatie APPTA bracht de wanhopige boeren bijeen om de cacaoteelt nieuw leven in te blazen. Ze opteerde voor een ander landbouwsysteem met meer diversificatie en biologische methodes. Een goede keuze, want intussen hebben de meeste boeren een biocertificaat voor hun cacao en verbouwen ze tussen de cacao ook andere gewassen. APPTA koopt de cacao van de leden aan, verwerkt de bonen en regelt de export. Daarnaast probeert ze ook fruit en groenten van de aangesloten boeren lokaal te vermarkten. n El Ceib(i)o! De organisatie El Ceibo ontleent haar naam aan de gelijknamige boom. Met zijn uitgestrekte takken geeft de ceibo schaduw aan de kleinere cacaoplanten. Met zijn grote wortels houdt hij de grond samen. Hij staat symbool voor de levenskracht en de eenheid van het 40- tal coöperaties (samen 800 kleine cacaoboeren). dat bij El Ceibo is aangesloten. De coöperaties verwerken en verpakken de cacao in een eigen fabriek. Door een groot stuk van het productieproces in eigen handen te houden, krijgen ze voor hun bonen een betere prijs. El Ceibo is een partner van Oxfam-Wereldwinkels sinds Toen reeds exporteerde de organisatie biologische cacao. Inmiddels heeft 70 % van de productie een biolabel.
13 Van cacaoboon tot chocolade De schitterende, maar kwetsbare cacaoboom vraagt een heet en vochtig klimaat. Hij groeit in de schaduw van grote bomen en kan tot twintig meter hoog worden. De cacaoboom is het hele jaar door getooid met honderden witte of roze bloemen op de stam en de takken. Twee keer per jaar ontwikkelen een deel van de bloemen zich tot grote, langwerpige vruchten: de cacaokolven. Slechts twintig tot zestig van die kolven groeien uit tot rijpe vruchten. In de witte, geleiachtige pulp van de kolf zitten 25 tot 75 zaden: de cacaobonen. Ze worden er met de hand uitgeschraapt, op hopen gelegd en bedekt met bananenbladeren. Na enkele dagen gisten krijgen ze hun mahoniekleur en typische smaak. De bonen worden vervolgens op de grond uitgespreid en in de zon gedroogd. Voor één kilogram bonen moet je een twintigtal kolven openen. De gedroogde bonen worden in stukjes gebroken en gemalen, waardoor een stroperige cacaomassa ontstaat. Door deze massa te persen verkrijg je zowel de vaste cacaoperskoek (bruin) als de vloeibare cacaoboter (geelwit). De koeken worden vermaald tot cacaopoeder. De cacaoboter en de nietgeperste cacaomassa zijn grondstoffen voor de chocolade. foto: Tineke D haese 13
14 Oxfam Fairtrade chocolade: pure verwennerij Belgische kwaliteit, de beste cacao, eerlijke handel: daarvoor vechten Oxfam-Wereldwinkels en de cacaoproducenten met wie we samenwerken. Chocolade Volgens Belgisch recept. Met cacao uit Ghana en Ivoorkust. Vier smaken: melk, praliné, fondant en noten. Repen 50g & tabletten 200g. Biochocolade Volgens Zwitsers recept. Met cacao van El Ceibo of Conacado. 100 % biologisch product! Vier smaken: melk, fondant, noten en praliné. Tabletten 100g. Bio witte chocolade Een mengeling van cacaoboter uit Bolivia en de Dominicaanse Republiek. Met amandelnoten en nougat. Met biogarantielabel. Tablet 100g. Zeevruchten Proef de cacao uit Ghana en Ivoorkust: fijne pralinévulling in een jasje van melkchocolade. 250g. 14
15 Noussine Chocoladebonbons van hazelnootpasta met een laagje melkchocolade. Cacao uit de Dominicaanse Republiek. 280g. Chocoladenoten Bio-amazonenoten uit het Boliviaanse regenwoud in een jasje van pure chocolade. Cacao van Ghana en Ivoorkust. Lekkere versnapering bij de koffie. 150g Hagelslag Strooikorrels van melkchocolade. Cacao van Ghana en Ivoorkust. 200g. Chocopasta Op basis van cacao van Conacado. Twee versies: nut (hazelnootpasta) en fondant (pure choco). 350g. Bio choco drink poeder Kant en klaar poeder met cacao van Conacado. Enkel melk toevoegen. Holfiguren Met Pasen en Sinterklaas bieden we holfiguren met cacao van eerlijke handel aan. Voor de paasklokken doen we daar nog paaseitjes bovenop. 15 Oh la la la, du lait! Cacao en suiker van fairtradeproducenten in Ivoorkust en Costa Rica. Melk geleverd door Belgische boeren. Eerlijke handel, duurzame landbouw én lokale vermarkting. Je proeft het allemaal in één fles. C est magnifique! Met - jummie! - de steun van Kapitein Cacao.
16 foto: Lieve Blancquaert Met dank aan ALTHEA verantw. uitgever: Koen Van Bockstael Ververijstraat Gent niet op de openbare weg gooien aub oww-ed % kringlooppapier Au bain Marie Ontdek de producten van Oxfam Fairtrade in meer dan 200 Oxfam-Wereldwinkels en in je dichtstbijzijnde supermarkt. Op vind je ons educatief materiaal over cacao en eerlijke handel. 16
Cacao. www.oww.be. Handel, uit respect. foto: Traveladict
Cacao foto: Traveladict Handel, uit respect. www.oww.be High van chocola? België heeft een reputatie als chocoladeland. De Belgische chocolatiers halen een jaarlijkse productie van ruim 150.000 ton. Driekwart
Nadere informatieCacao. oww.be. Handel, uit respect. foto: Tineke D haese
Cacao foto: Tineke D haese Handel, uit respect. oww.be foto: Yel High van chocola? België heeft een reputatie als chocoladeland. De bijna honderd Belgische chocolatiers waren in 2008 goed voor een totale
Nadere informatieBelgische zoetigheid = Bittere drank
cacao Belgische zoetigheid = Bittere drank De chocoladeroem van België is gebouwd op de cacaorijkdom van het Zuiden. Al is rijkdom voor miljoenen cacaoboeren een zeer relatief begrip... cacao 2 België
Nadere informatieChocomelk. van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! www.oww.be. Handel, uit respect.
Chocomelk van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! > Handel, uit respect. We slaan de brug tussen boeren uit Noord & Zuid! www.oww.be > Kiezen Kiezen voor nóg meer duurzaamheid Oxfam
Nadere informatieCacaospel. Na afloop krijgen de deelnemers het eerste icoon van het cacaoproces.
Cacaospel Stap 1. Cacaoboom Cacao komt van een cacaoboom. De boom groeit in een tropisch klimaat, waar het heet en vochtig is. Bijvoorbeeld in Ghana en andere landen in Afrika en Zuid-Amerika. Aan de boom
Nadere informatieInhoud. 1. Geschiedenis 2. Cacaoteelt 3. De fabriek Callebaut 4. Soorten 5. Chocolade en temperen 6. Mallen en figuren 7. Weetjes
Chocolade Inhoud 1. Geschiedenis 2. Cacaoteelt 3. De fabriek Callebaut 4. Soorten 5. Chocolade en temperen 6. Mallen en figuren 7. Weetjes Gemaakt door: Jeanine Datum: Maart 2009 Weetjes 1. De grootste
Nadere informatieDe Kracht van Cacao. Werkblaadjes voor de leerling. Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek
De Kracht van Cacao Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek Werkblaadjes voor de leerling 1 www.oxfamwereldwinkels.be Wat zie je op deze foto s? Wat zou het verband hiertussen
Nadere informatieDe Kracht van Cacao. Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek
De Kracht van Cacao Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek Lesmethodiek voor de tweede en derde graad Secundair Onderwijs Werkblaadjes voor de leerkracht Britt Hamblok en Loes
Nadere informatieChocolade. De geschiedenis. De cacaoboom. Ik houd mijn spreekbeurt over chocolade. In zuid Amerika groeit de cacaoboom.
Chocolade Ik houd mijn spreekbeurt over chocolade. De geschiedenis In zuid Amerika groeit de cacaoboom. Daar wordt al sinds de 17e eeuw door verschillende volken de cacaoboom gekweekt. De Inca's, Maya's
Nadere informatieWaarom heb ik voor dit onderwerp gekozen?
Chocolade Waarom heb ik voor dit onderwerp gekozen? Chocolade is heel erg lekker. Mijn zus kwam op het idee.en ik dacht goed idee. En toen heb ik het dus over chocolade gedaan. Waar komt chocolade vandaan?
Nadere informatieWatwaaromwiehoe. voorstelling. Handel, uit respect. oww.be
Watwaaromwiehoe voorstelling > Handel, uit respect. oww.be Heb jij er s morgens al eens bij stilgestaan wie er achter die lekkere kop koffie zit? Of waar je vers gestreken katoenen T-shirt eigenlijk vandaan
Nadere informatieDe Kracht van Cacao. Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek
De Kracht van Cacao Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek Lesmethodiek voor de tweede en derde graad Secundair Onderwijs Handleiding voor de leerkracht Britt Hamblok en Loes
Nadere informatieVerwijswoorden begrijpen
1. Lees de uitleg. Verwijswoorden begrijpen Een verwijswoord wijst naar een ander woord. In veel zinnen in de tekst staan verwijswoorden. Bijvoorbeeld: het, hij, daar, die, dat, ze, haar, er, deze, daarmee.
Nadere informatieDe Afrikaanse boer wordt met uitsterven bedreigd.
De Afrikaanse boer wordt met uitsterven bedreigd. Afrikaanse boeren en boerinnen met uitsterven bedreigd? Je zal maar boer of boerin wezen in Afrika. Je hebt je veld ingezaaid, misschien wat extra meststoffen
Nadere informatieoxfamwereldwinkels.be/allesovercacao de bomen
CHOCOLADE SPECIAL REEP oxfamwereldwinkels.be/allesovercacao Chocolade groeit niet aan de bomen Chocolade pluk je niet van de boom. Cacaobonen wel. Voor de cacao chocolade wordt, zijn er heel wat stappen
Nadere informatieHoe een coalitiecampagne uitwerken om kinderarbeidvrije cacao te bevorderen?
Hoe een coalitiecampagne uitwerken om kinderarbeidvrije cacao te bevorderen? Oxfam Wereldwinkels en Fairtrade Campagne Kindslavernij lust ik niet! Doelgroepen Partners: hoe elkaar versterken? En nu? Oxfam
Nadere informatieBronnenboekje. Eindronde Nationale Aardrijkskunde Olympiade 2012
Bronnenboekje Eindronde Nationale Aardrijkskunde Olympiade 2012 B Cacao Bron 1 Cacao De cacaoboom komt oorspronkelijk uit Middenen Zuid-Amerika en kan uitsluitend verbouwd worden in gebieden met een tropisch
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoorde Ketens Cacao
s Cacao De keten...3 Productie...3 Verwerking...4 Duurzaamheid in de keten...5 Slavernij en kinderarbeid...5 Milieu en biodiversiteit...6 Initiatieven en keurmerken...6 Opdrachten voor studenten:...7 2
Nadere informatieCACAO. 1. De plant. Hoe ziet de plant er uit?
CACAO 1. De plant Hoe ziet de plant er uit? De cacao die we kennen komt uit de zaden die in een grote vrucht zitten met vruchtvlees errond. De cacaovruchten groeien aan een boom die vrij klein blijft (4-8m).
Nadere informatieTERUG IN DE TIJD HET GEHEIM VAN CHOCOLADE. nederland
CHOCOLADE VERHALEN HET GEHEIM VAN CHOCOLADE Cacaobonen 2 Wat is dat toch met chocolade? Het is er in allerlei soorten en maten. Als vla, pasta, paaseitjes, kerstkransjes, koekjes, bonbons, saus, repen
Nadere informatieWatwaaromwiehoe. voorstelling. Handel, uit respect. oww.be
Watwaaromwiehoe voorstelling > Handel, uit respect. oww.be 200 winkels van eerlijke handel Heb JIJ er s morgens al eens bij stilgestaan wie er achter die lekkere kop koffie zit? Of waar je vers gestreken
Nadere informatieSnoep. Inleiding. drop
Snoep Inleiding Er zijn van allerlei soorten snoep zoals: winegums, drop, zure bommen, salmiak snoepjes, kauwgum, chocolade, suiker snoep, suikervrij snoep, honing staafjes, lolly's, zuurtjes, pepermunt,
Nadere informatieKoffie. Inhoud. 1.Waar komt koffie vandaan. 1. Waar komt koffie vandaan
Koffie Inhoud 1. Waar komt koffie vandaan 2. Hoe groeit koffie 3. Oogsten 4. Het mengen en branden 5. 10 uur koffietijd 6. Volksdrank 7. De verpakking 8. Cafeïne en cafeïnevrije koffie 9. Koffiemolens
Nadere informatieCentrum Basiseducatie Brusselleer Oefenmap lezen en schrijven p. 1 Cultuur Choco en Co Niveau 3
Centrum Basiseducatie Brusselleer Oefenmap lezen en schrijven p. 1 Voedsel voor de goden Choco en Co De meeste mensen houden van chocolade. Want chocolade is heel lekker. Maar ze haten de bruine snoep
Nadere informatietony s chocolonely chocoladewijzer Wwaar komt chocolade vandaan? Rond de Evenaar
tony s chocolonely chocoladewijzer Hallo! Jij gaat je spreekbeurt houden over Tony s Chocolonely en wil graag meer weten over wie we zijn en wat we doen. Klopt dat? Nou dan ben je aan het juiste adres!
Nadere informatieKruid Europa Dit kruid is een tweejarige, winterharde, kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie. Dit betekent dat hij 2 jaar lang leeft voor hij
Kruid Europa Dit kruid is een tweejarige, winterharde, kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie. Dit betekent dat hij 2 jaar lang leeft voor hij dood gaat. De plant groeit op rijke, vochtige en diep
Nadere informatieChocolade, wat is het?
Chocolade, wat is het? Wat onthouden we van ons onderzoek? Als we de verpakking opendraaien horen we?.... Als we kijken naar de chocolade zien we?.... Als we ruiken aan de chocolade ruiken we?.... Als
Nadere informatieWatwaaromwiehoe. Handel, uit respect. VOORSTELLINGSFOLDER
Watwaaromwiehoe > Handel, uit respect. VOORSTELLINGSFOLDER Heb JIJ er s morgens al eens bij stilgestaan wie er achter die lekkere kop koffie zit? Of waar je vers gestreken katoenen T-shirt eigenlijk vandaan
Nadere informatieAlle smaken op een stokje!
Alle smaken op een stokje! SPECULOOS Een op en top Belgische traktatie: chocolade van hier met speculoos van hier. De gekarameliseerde koekjes en het vleugje kaneel maken het smaakgenot compleet. MELK
Nadere informatieCacao (Theobroma cacao)
Cacao (Theobroma cacao) Bloeiwijze cacao Cacaobonen met en zonder zaadmantel De cacaoboom (Theobroma cacao) wordt geteeld in landen rond de evenaar, en levert cacaobonen waarvan onder meer chocolade wordt
Nadere informatieHandel, uit respect. Geschenken 2007. www.oft.be
Handel, uit respect. Geschenken 2007 www.oft.be Al gehoord van eerlijke handel? Oxfam Fairtrade koopt voedingsproducten van georganiseerde producentengroepen in het Zuiden en betaalt hen daarvoor een eerlijke
Nadere informatieBIO HIGHLANDKOFFIE 250 gram
BIO HIGHLANDKOFFIE 250 gram Omschrijving: Door zijn aangename balans en fruitigheid slaat deze biokoffie aan bij het brede publiek. Het aangename karakter wordt versterkt door een vleugje fijne aciditeit.
Nadere informatie1,6 miljoen. Fairtrade in het Zuiden 87,7% 12,3% leden. kleinschalige boeren. arbeiders. kleinschalige boeren en arbeiders binnen Fairtrade.
Jaarcijfers Fairtrade in het Zuiden arbeiders en Dit zijn cijfers die verzameld zijn in op basis van auditrapporten van FLO Cert. Ze zijn verwerkt door Fairtrade International in en gepubliceerd begin
Nadere informatieAntwoordenvel Handel en Wandel, primair onderwijs
ntwoordenvel Handel en Wandel, primair onderwijs Vraag 1: Zoek op de kaart van Nijmegen op welke straten er nog meer een naam hebben met een kolonie erin. Vraag 2a: Gezegde of spreekwoord met peper Vraag
Nadere informatiePLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA
PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA 0 Lesschema 1 WAT IS PLANTAGELANDBOUW? 1.1 Bestudeer de afbeeldingen en satellietbeelden van plantages 1.2 Input, proces en output 2 WAAR DOET MEN AAN PLANTAGELANDBOUW?
Nadere informatieUiteenzetting Aardrijkskunde Internationalisering van de voedselproductie
Uiteenzetting Aardrijkskunde Internationalisering van de voedselproductie Uiteenzetting door een scholier 1715 woorden 7 april 2004 4,9 71 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Uittreksel alle onderzoeksbronnen
Nadere informatieHagelslag. Bijna ieder kind is er groot mee geworden. Maar hoe wordt deze lekkernij gemaakt? Niet met de hand,
SPREEKBEURT Hagelslag. Bijna ieder kind is er groot mee geworden. Maar hoe wordt deze lekkernij gemaakt? Niet met de hand, maar met machines die door computers worden bestuurd. Alles kunnen ze maken, van
Nadere informatieParadoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbaar groenten en fruit
DAAR PLUKKEN DE BOEREN DE VRUCHTEN VAN HET SUCCES VAN GRUPO HUALTACO Groenten en fruit zijn niet alleen gezond voor ons lichaam, maar ook voor de wereldeconomie. De groente- en fruitsector is een van de
Nadere informatieDivine Chocolate. Figuur 1: Producten Divine Chocolate Divine Chocolate. Inhoudsopgave. 1. Divine Chocolate 2. 2. Kuapa Kokoo 3. 3.
Divine Chocolate Figuur 1: Producten Divine Chocolate Divine Chocolate Inhoudsopgave 1. Divine Chocolate 2 2. Kuapa Kokoo 3 3. Cacao 9 4. Ghana 13 5. Productspecificaties 16 1. Divine Chocolate Belangrijkste
Nadere informatieAfrika. www.oww.be. > Handel, uit respect. foto: Eric De Mildt
Afrika foto: Eric De Mildt Handel, uit respect. www.oww.be Oxfam- Wereldwinkels gaat Afrikaans Oxfam-Wereldwinkels zet de komende jaren een Afrikaanse bril op. Meer partners in het continent met de grootste
Nadere informatieHé, jongens en meisjes. Ik ben choclala het chocolademannetje. Ik wens je veel plezier toe in Choco-Story s wondere chocoladewereld!
Hé, jongens en meisjes. Ik ben choclala het chocolademannetje. Ik wens je veel plezier toe in ChocoStory s wondere chocoladewereld! Beleef het ontstaan van de Belgische chocoladepraline, van de gevulde
Nadere informatieAlles over chocolade
Alles over chocolade 3 et geheim van chocolade 4 erug in de tijd 6 oe het voor Mars begon 8 aar haalt Mars de cacaobonen? 9 oe chocolade wordt gemaakt 15 ewegen is goed voor je! 16 en jij een echte chocoladekenner?
Nadere informatieMeest gestelde vragen over CHOCOLADE
Meest gestelde vragen over CHOCOLADE Versie september 2015 1. Productie en consumptie Waar wordt cacao geteeld? Cacao is een tropisch gewas en kan enkel geteeld worden in een gordel rond de evenaar. (10
Nadere informatieEen kapper ongeveer 4 minuten, een cacaoboer in West-Afrika een hele dag. Iedereen heeft recht op een leefbaar inkomen. Maak het verschil, kies voor
Een kapper ongeveer 4 minuten, een cacaoboer in West-Afrika een hele dag. Iedereen heeft recht op een leefbaar inkomen. Maak het verschil, kies voor eerlijke handel. www.fairtradebelgium.be België, het
Nadere informatieBijlage HAVO. aardrijkskunde. tijdvak 1. Bronnenboekje. HA-0131-a-16-1-b
Bijlage HAVO 216 tijdvak 1 aardrijkskunde Bronnenboekje HA-131-a-16-1-b Wereld Opgave 1 Van cacaoboon tot chocolade De productieketen van cacao Verbouw De cacaoboom komt oorspronkelijk uit Midden-Amerika.
Nadere informatieDiMi moderne slavernij
DiMi moderne slavernij Naam: Groep: Opdrachten: 1. Deze les ga je een poster maken, deze komt ergens in de school te hangen. Het is de bedoeling dat leerlingen bewust worden van moderne slavernij als ze
Nadere informatieVenz lesbrief.indd 1 07-09-2007 15:39:26
Venz lesbrief.indd 1 07-09-2007 15:39:26 LES 1. DE GESCHIEDENIS VAN HAGELSLAG Hagelslag is ontdekt door Venz. Het begon allemaal met Hendrik De Vries eind vorige eeuw. In 1890 begint hij in Amsterdam een
Nadere informatieNigeria. 1. Bevolking en welvaart in Nigeria 2. Voedselvoorziening in Nigeria 3. Nigeria in de wereldeconomie 4. Gezond in Nigeria
Nigeria 1. Bevolking en welvaart in Nigeria 2. Voedselvoorziening in Nigeria 3. Nigeria in de wereldeconomie 4. Gezond in Nigeria Marèl Smit & Anne Jekel H3T3 1.Bevolking en welvaart in Nigeria Nigeria
Nadere informatieAfrikaanse boeren en boerinnen met uitsterven bedreigd?
Afrikaanse boeren en boerinnen met uitsterven bedreigd? Je zal maar boer of boerin wezen in Afrika. Je hebt je veld ingezaaid, misschien wat extra meststoffen kunnen kopen. Je bewerkt met veel zorg je
Nadere informatieFood Information Regulation
Artikel ID: 27985 / CWT 89531 Supplier ID: 30795 FT Hartelust Chenin Blanc Barcode: 6009803192602 Witte wijn None Bevat sulfiet > 10 mg / kg Coenecoop Wine Traders Zuid-Afrika 0,135 Energetische waarde
Nadere informatieChocolade. Cindy Postma ; Cindy Postma; Hans Thalen; Meijer. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Cindy Postma ; Cindy Postma; Hans Thalen; Meijer 11 April 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/27266 Dit lesmateriaal is gemaakt
Nadere informatieStruben chocoladepastilles van premium cacao
Struben chocoladepastilles van premium cacao Hoe het begon. Het was Johnas Struben die met zijn jonge gezin vanuit Nederland naar Zuid Afrika emigreerde. De vroege mijnexpedities van zijn zonen leidden
Nadere informatieTekst lezen en letten op verbanden
Lees de uitleg. Tekst lezen en letten op verbanden Een tekst bestaat uit zinnen. Het zijn geen losse zinnen: ze hebben iets met elkaar te maken. Er bestaan verbanden tussen de zinnen. Als je de verbanden
Nadere informatieDe chocola wordt duur betaald
De chocola wordt duur betaald duurzame ketens Cacaobonen worden gedroogd in de hoofdstraat van Kragui, Ivoorkust. Cacao wordt geteeld door boeren in West-Afrika die maar net het hoofd boven water kunnen
Nadere informatieONAF VERHAAL. 1. Waar? Elke leerling trekt een seizoenskaart. Deze kaart zegt in welk seizoen het verhaal van de strip zich zal afspelen.
ONAF VERHAAL 1. Waar? Elke leerling trekt een seizoenskaart. Deze kaart zegt in welk seizoen het verhaal van de strip zich zal afspelen. De leerlingen kleven de seizoenskaart in het voorziene stripvakje
Nadere informatieFair Trade in Openbare Aanbestedingen
Fair Trade in Openbare Aanbestedingen Workshop Duurzame voeding en catering, 22/11/2011 Inhoud workshop 1. Waarom een workshop van Max Havelaar? 2. Wat is Fair Trade en hoe herken je het? 3. Verschil met
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoorde Ketens. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52804
Auteurs Saskia Kamps ; Laatst gewijzigd 27 August 2014 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52804 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieExamenopgaven VMBO-BB 2004
Examenopgaven VMBO-BB 2004 tijdvak 1 vrijdag 28 mei 9.00-10.30 uur ECONOMIE CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit
Nadere informatieFood Information Regulation
Artikel ID: 27985 / CWT 89531 Supplier ID: 30795 FT Hartelust Chenin Blanc Barcode: 6009803192602 Witte wijn None Bevat sulfiet > 10 mg / kg Coenecoop Wine Traders Zuid-Afrika 0,135 Energetische waarde
Nadere informatieCHOCOLADE. Door: Simon Bakker
CHOCOLADE Door: Simon Bakker INHOUDSOPGAVE Pagina Voorwoord 3 Inleiding 4 Hoofdstuk 1 Geschiedenis en de verspreiding van Chocolade 5-6 Hoofdstuk 2 Cacao 7-8 Hoofdstuk 3 Hoe wordt chocolade gemaakt? 9
Nadere informatie5. Belasting over de toegevoegde waarde
5. Belasting over de toegevoegde waarde Van de toegevoegde waarde die door ondernemingen wordt gecreëerd, wil de overheid (fiscus) haar graantje meepikken. Vandaar dat er hierop een belasting wordt geheven,
Nadere informatieFair Trade in Openbare Aanbestedingen. Workshop Duurzame voeding en catering, 22/11/2011
Fair Trade in Openbare Aanbestedingen Workshop Duurzame voeding en catering, 22/11/2011 Inhoud workshop 1. Waarom een workshop van Max Havelaar? 2. Wat is Fair Trade en hoe herken je het? 3. Verschil met
Nadere informatieKoffie. www.oww.be. Handel, uit respect. foto: Eric De Mildt
Koffie foto: Eric De Mildt Handel, uit respect. www.oww.be Struik tussen Kreeft en Steenbok De klacht van Multatuli Bij het begin van het vorige millennium was koffie zeer populair in de Arabische wereld.
Nadere informatieOntwikkeling. De impact van Fairtrade. in eigen handen
Ontwikkeling De impact van Fairtrade in eigen handen Wat is impact? Onder impact verstaan we duidelijke en duurzame veranderingen die het resultaat zijn van de wisselwerking tussen Fairtrade enerzijds
Nadere informatieKoffie. Inhoud. 1.Waarom ik heb gekozen voor dit onderwerp. 2.Geschiedenis van de koffie. 1. Waarom ik dit onderwerp heb gekozen
Koffie Inhoud 1. Waarom ik dit onderwerp heb gekozen 2. Geschiedenis van koffie 3. De koffieplant 4. Verbouwen van koffie 5. De koffieplantage 6. De koffiebranderij 7. Koffiesoorten 8. Cafeine 9. Manieren
Nadere informatiefoto: Tineke D haese Prijsopbouw Handel, uit respect. Handel, uit respect.
De relativiteit van een prijsopbouw De prijsopbouw van een Oxfam Fairtradeproduct publiceren is een moeilijke evenwichtsoefening. Ten eerste zijn prijsopbouwen erg tijdsgebonden. De marktprijs van een
Nadere informatieRoJé. Bonbons. Assortiment folder
RoJé Bonbons Assortiment folder Bonbonsassortiment 1. Peer kaneel Peer ganache met peer en kaneel esprit 2. Manon Truffelvulling met cognac en nescafé op een krokant plakje 3. Champagne Roomganache met
Nadere informatieBELGISCHE TROTS MET BITTERE SMA AK
BELGISCHE TROTS MET BITTERE SMA AK PLEIDOOI VOOR EEN DUURZAME CACAOSECTOR Chocolade zonder uitbuiting? Dat moet kunnen! Een sensatie in je mond, een explosie van smaak. Onze chocolatiers maken er juweeltjes
Nadere informatieCACAO EN FAIRTRADE. Fier op onze chocolade, zeker als het Fairtrade is!
CACAO EN FAIRTRADE Fier op onze chocolade, zeker als het Fairtrade is! De realiteit in de cacaoketen 7 Van productie tot consumptie 7 Een keten onder druk 8 Uitdagingen voor de producenten 11 Fairtrade
Nadere informatieFair Trade. ontwikkelingsstrategie. Oxfam-Wereldwinkels 20 oktober 2011
Fair Trade als duurzame economische ontwikkelingsstrategie Oxfam-Wereldwinkels 20 oktober 2011 SITUERING OXFAM-WERELDWINKELS Oxfam-Wereldwinkels Deel van Oxfam-in-België en Oxfam International Deel van
Nadere informatietony s chocolonely Crazy about chocolate, serious about people
tony s chocolonely Crazy about chocolate, serious about people Inhoud 1. Geschiedenis 2. Visie & Missie 3. Routekaart 4. Tony s & Fairtrade 5. Bean-to-Bar 6. Impact in Ghana 7. Impact in Ivoorkust 8. Chocolonely
Nadere informatieDit is uit de vruchten van cacaobomen gewonnen vet. De cacaoboter is verantwoordelijk voor de fysische
Sectorwerkstuk door een scholier 2924 woorden 23 november 2006 6,1 92 keer beoordeeld Vak Nederlands Wat is chocola en wat zijn de ingrediënten? Bijna iedereen weet wel waar chocola van gemaakt wordt:
Nadere informatieinhoud blz. 1. Zoet 2. Honing 3. Suiker 4. Zoet water 5. Smaak en proeven 6. Zoet en tanden 7. Wie zoet is. 8. Snoep 9. Filmpjes Pluskaarten
Zoet Zoet inhoud blz. 1. Zoet 3 2. Honing 4 3. Suiker 6 4. Zoet water 7 5. Smaak en proeven 8 6. Zoet en tanden 9 7. Wie zoet is. 10 8. Snoep 11 9. Filmpjes 15 Pluskaarten 16 Bronnen en foto s 18 Colofon
Nadere informatieFair Trade in Openbare Aanbestedingen
Fair Trade in Openbare Aanbestedingen Infosessie Duurzame voeding en catering, 26/01/2012 Inhoud workshop 1. Waarom een workshop van Max Havelaar? 2. Wat is Fair Trade en hoe herken je het? 3. Verschil
Nadere informatieDE BELG EN ZIJN CHOCOLADE
DE BELG EN ZIJN CHOCOLADE April 2010 Stichting van openbaar nut Paapsemlaan 20 1070 Brussel OVERNAMES TOEGELATEN MITS VOORAFGAANDE TOESTEMMING VAN DE UITGEVER EN BRONVERMELDING. De Belg en zijn chocolade
Nadere informatieZADEN IN HET PLANTENPALEIS EEN SPEURTOCHT IN MABUNDU
2013 V.U. Steven Dessein Nationale Plantentuin van België, Nieuwelaan 38, 1860 Meise 1 4 ZADEN IN HET PLANTENPALEIS EEN SPEURTOCHT IN MABUNDU 2 5 Nationale Plantentuin van België 3 Wat zie je op deze tekening
Nadere informatieEigenaar info 21-04-2001. flexfriend
Eigenaar info 21-04-2001 flexfriend De liefde komt van chocola Chocola is een psycho-actief voedsel. Het is gemaakt van de zaden van de tropische cacaoboom: Theobroma cacao, wat letterlijk 'voedsel voor
Nadere informatieWerkboekje. Natuur en milieu educatie. Groep 7. Naam: Fruit in de mix. Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna
Werkboekje Natuur en milieu educatie Naam: Groep 7 Fruit in de mix Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna Werkblad 1 Waar komt ons fruit vandaan? Vul 1. Teken het klassikale woordenweb die
Nadere informatieDe biologische veehouderij
oerwafels meergranenbolletjes Biologisch boeren meergranen olijfolie De biologische veehouderij Wij vinden het belangrijk dat onze klanten verantwoorde producten kunnen kopen. Bij de inkoop van onze producten
Nadere informatieJong & Duurzaam. Klimaat Dieet
Jong & Duurzaam Klimaat Dieet Wie zijn wij en waarom zijn we hier? Wij zijn Wij zijn Werkgroep Jong & Duurzaam Eefke Wij zijn De jongerenvertegenwoordigers Wij zijn 1. 2. 3. 4. Klimaat dieet Duurzame Kleding
Nadere informatieInfofiche socio-culturele organisaties
Infofiche socio-culturele organisaties Inhoud 1. Leidraad voor een bezoek... 2 2. Workshop Rwanda De kracht van de Rwandese vrouw... 2 3. Workshop Ecuador Van cacaoboon tot smaakexplosie! Ontdek en beleef
Nadere informatieAntwoorden Economie Handel
Antwoorden Economie Handel Antwoorden door een scholier 973 woorden 14 april 2004 4,8 61 keer beoordeeld Vak Economie Begrippen: Open Economie: Bijvoorbeeld: Nederland exporteert veel goederen en diensten
Nadere informatieKoffie. www.oww.be. Handel, uit respect. foto: Eric De Mildt
Koffie foto: Eric De Mildt > Handel, uit respect. www.oww.be De klacht van Multatuli Bij het begin van het vorige millennium was koffie zeer populair in de Arabische wereld. Hij werd er gedronken als een
Nadere informatieEducatief aanbod van Oxfam-Wereldwinkels Secundair onderwijs. > Handel, uit respect. oxfamwereldwinkels.be/scholen
Educatief aanbod van Oxfam-Wereldwinkels Secundair onderwijs > Handel, uit respect. oxfamwereldwinkels.be/scholen Laat je leerlingen kennismaken met het thema eerlijke handel Oxfam-Wereldwinkels n de voornaamste
Nadere informatieInhoud. Inleiding 5. 1 Winkel 8. 2 De overheid Inkomsten en uitgaven 134. Trefwoordenlijst 189 INHOUD 7
Inhoud Inleiding 5 1 Winkel 8 2 De overheid 90 3 Inkomsten en uitgaven 134 Trefwoordenlijst 189 INHOUD 7 1 Winkel 1.1 Opdracht 1.1 In de handel Doel Na deze opdracht kun je de handelsstappen van goederen
Nadere informatie1,95. Paaschocolade in alle soorten. inspiratie. Titel. mijn thuismerk. Sfeeropener meestal human touch, vult sfeerbeeld aan
Titel inspiratie Sfeeropener meestal human touch, vult sfeerbeeld aan Paaschocolade in alle soorten mijn thuismerk Wit of bruin, met praliné of karamel, bij Boni Selection vindt u de lekkerste paaseitjes.
Nadere informatieKiezen voor Fairtrade wordt makkelijker dan ooit! 811, 823, W2, 70-30-38 voortaan ook verkrijgbaar met Fairtrade-garantie!
Kiezen voor Fairtrade wordt makkelijker dan ooit! 811, 823, W2, 70-30-38 voortaan ook verkrijgbaar met Fairtrade-garantie! 811, 823, W2, 70-30-38 voortaan ook verkrijgbaar met Fairtrade-garantie! Meer
Nadere informatieBezoek nu: www.eduboek.nl En download twee gratis e-boeken voor de kinderboekenweek voor de groepen 5-6 en de groepen 7-8
Snoep groep 3 en 4 Dit is een uitgave van Eduboek ter ere van de Kinderboekenweek 2009. Bezoek nu: www.eduboek.nl En download twee gratis e-boeken voor de kinderboekenweek voor de groepen 5-6 en de groepen
Nadere informatieSEED4GROWTH JAARREKENING EN JAARVERSLAG 2014
SEED4GROWTH JAARREKENING EN JAARVERSLAG 2014 Inleiding: Over SEED 4 Growth Waar komt de zuurstof vandaan die we elk moment inademen? Waar komt water vandaan dat we drinken? Waar komt de chocolade uit onze
Nadere informatieHEERLIJK PASEN. Foto s zijn enkel informatief en hebben geen bindend karakter.
HEERLIJK PASEN Foto s zijn enkel informatief en hebben geen bindend karakter. Foto s zijn enkel informatief en hebben geen bindend karakter. Budgetvriendelijke kwaliteit SUPER CHOC Paaseieren van melkchocolade
Nadere informatieVOOR EEN EERLIJKE TOEKOMST
ALDI RT D KIEST VOOR FAIRT R RADE VOOR EEN EERLIJKE TOEKOMST filterkoffie honing rietsuiker pure chocolade ALDI START T SAMENWERKING MET F EN ER KOMEN NOG MEER FAIRTRADE PRODUCTEN... EEN GOED ALDI KIEST
Nadere informatieNieuw bij Foodkitchen
Nieuw bij Foodkitchen Najaar 2016 Simón Coll Simón Coll produceert al sinds 1840 overheerlijke chocolade in hun fabriek in Barcelona. Het bedrijf onderscheidt zich door geen kant- en klare cacaopasta te
Nadere informatieFACTSHEET ANANAS COSTA RICA DOMINEERT ANANASMARKT
1000 TON FACTSHEET ANANAS Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com COSTA RICA DOMINEERT ANANASMARKT Filippijnen groot in Azië De wereldhandel in (verse) ananas wordt
Nadere informatieFAIRTRADE. eerlijk! Lekker. 2015 Werk mee aan een eerlijke wereld. Hier vindt u ons volledig Fairtradegamma.
FAIRTRADE www.java.eu T +32 16 58 99 00 F +32 16 58 96 00 info@java.eu Lekker eerlijk! 2015 Werk mee aan een eerlijke wereld. Hier vindt u ons volledig Fairtradegamma. Voorwoord Eerlijke handel! KOFFIE
Nadere informatieSamenvatting Economie H8
Samenvatting Economie H8 Samenvatting door Irene 1160 woorden 14 juni 2018 8,2 5 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie Economie H8 Absolute armoede Als je niet meer in staat bent in
Nadere informatieChocoladeproeverij. RECEPTEN boekje. Chocolat is the answer. Who cares what the question is
Chocoladeproeverij RECEPTEN boekje Chocolat is the answer Who cares what the question is Inhoud Chocomousse met rozepeper p. 3 Chocomousse met gember p. 4 Mexicaanse chocolademelk p. 5 Chocoladerotsjes
Nadere informatieActiviteit 3: theekopje versieren (individueel) (drie versies theekopjes: fijn, gewoon, mok)
Tea time Doelgroep: onderbouw Dit heb je nodig - Activiteit 1: theeweetjes (zie bijlage) - Activiteit 2: theezakjes - Activiteit 3: werkblad met kopje, knutselgerief Activiteit 1: Theeweetjes, klassikaal
Nadere informatie- Cacao als medicijn - Cacao, godenvoeding - Chocolade gunstig voor hart en bloedvaten. Cacao als medicijn
- Cacao als medicijn - Cacao, godenvoeding - Chocolade gunstig voor hart en bloedvaten Cacao als medicijn De indianen gebruiken al eeuwenlang cacao als medicijn. De eerste beschreven therapieën dateren
Nadere informatieStap 5) Filmpje, quiz en recepten Bekijk hoe bananen worden verbouwd, test je bananenkennis en maak een lekker bananenrecept!
SPREEKBEURT OF WERKSTUK Bananen Hier vind je alle informatie die je nodig hebt voor een spreekbeurt over bananen, waar ze vandaan komen en waarom ze gezond zijn. Het is handig om je spreekbeurt onder te
Nadere informatieChocolade. Belgische trots met bittere smaak. Pleidooi voor een duurzame cacaosector
Chocolade Belgische trots met bittere smaak Pleidooi voor een duurzame cacaosector 1 Chocolade zonder uitbuiting? Dat moet kunnen! Een sensatie in je mond, een dosis endorfine en vaak een streling voor
Nadere informatie