Alle kennis onder één dak

Transcriptie

1 Alliander Duiven Alliander Duiven Alle kennis onder één dak RAU Architecten en Fokkema & Partners Architecten transformeerden voor Alliander een groepje nietszeggende kantoorgebouwen tot een innovatief en energiepositief kenniscomplex. De nieuwe behuizing van Alliander bij Duiven is het eerste circulaire gebouw van Europa, maar liefst 80 procent van de aanwezige materialen zijn hergebruikt of recyclebaar. Dit is al van verre te zien aan de gevels, bekleed met pallethout. Slooppuin keerde terug als terreinverharding en in het beton, sanitair is schoongemaakt en opnieuw gebruikt. Zelfs gebruikte werkkleding kreeg een tweede leven als isolatiemateriaal, een idee van de medewerkers. Door alle gebruikte grondstoffen voor het pand in een grondstofpaspoort te registreren, kunnen materialen in de toe- 62

2 TEKST Eva Vroom FOTOGRAFIE Horizon Photoworks Ontwikkelaar VolkerWessels Vastgoed, Amersfoort Architect Rau Architecten, Amsterdam Interieurarchitect Fokkema & Partners Architecten, Delft Aannemer Boele & van Eesteren, Rijswijk Installatieadviseur Innax, Veenendaal Groene gevel Wallflore, Rijen Tapijt Modulyss, Zele (B) Stoffeerder Solostoffering Gietvloer bruggen Loos Betonvloeren, Obdam Plafonds, indien niet hergebruikt Verwol; Rockfon Binnenwanden Maars, Harderwijk Vast meubilair Gielissen Interiors & Exhibitions Los meubilair Gispen Verlichting Philips; Living Projects komst zonodig elders opnieuw gebruikt worden. Maar het mooiste staaltje hergebruik is natuurlijk het overkappen van een aantal doorsnee kantoorpanden uit de jaren 80, om op die manier een aangename nieuwe werkomgeving te creëren waar ontmoeten en verbinden centraal staan. Geniale ingreep Als energienetwerkbedrijf vervult Alliander een voortrekkersfunctie als het gaat om duurzame energievoorziening. Daarbij hoort uiteraard een energiepositief kantoor inclusief intelligente klimaatbeheersing, warmte-koudeopslag, zonnepanelen en twee windmolens. In de aanbesteding voor het project vroeg Alliander niet om een pand met een specifiek omschreven aantal werkplekken, maar om een totaalconcept voor een ultraduurzame huisvesting plus onderhoud voor de komende vijftien jaar. Het ontwerp van RAU Architecten en Fokkema & Partners Architecten verkreeg als eerste renovatieproject het hoogst mogelijke BREEAM Outstanding duurzaamheidscertificaat. Alliander wilde het aantal medewerkers in het complex in Duiven uitbreiden FOTO LINKS Het enige inpandige gebouw kreeg een groene gevel. FOTO BOVEN Exterieur. (Foto Marcel van de Burg) De entree. Het atrium is niet alleen een klimaatbuffer, maar ook een ideale ruimte voor verbinding en ontmoeting. van 600 naar 1550, en overgaan op het Nieuwe Werken. Voor het opstellen van het programma van eisen hebben we een intensief traject doorlopen, met name voor het doorvertalen van de ambities, zegt Saskia Roelofs van Fokkema & Partners. Alliander kwam met vier aspecten waaraan het ontwerp moest voldoen: het moest een integraal ontwerp zijn met ruimte voor verbinden en ontmoeten, er moest sprake zijn van circulair gebouw en bouwproces, het gebouw moest energieneutraal zijn en er moest aandacht besteed worden aan de relatie met de omgeving. RAU kwam aan al deze eisen tegemoet dankzij één geniale ingreep: Door de bestaande gebouwen te overkappen met een enorm dak ontstond een groot atrium, dat als klimaatbuffer werkt, aldus Marijn Emanuel van RAU. Zo voeg je een extra laag toe Alliander Duiven DECEMBER JANUARI 2016 #6 JAARGANG 26 63

3 Alliander Duiven aan de bestaande gebouwen. Omdat het binnenklimaat zowel energiezuinig als continu geregeld moest worden, hebben we het BAOBT-systeem toegepast. Atrium Om de relatie met de omgeving te versterken, is het buitenterrein naar binnen gehaald door middel van beplanting in diverse vormen. Emanuel: We hebben de buitenzijde van het gebouw geïsoleerd, maar de gevels van de gebouwen die zich in het atrium bevinden zijn zoveel mogelijk open gehouden. Roelofs: Het enige echt inpandige gebouw hebben we groene wanden gegeven. Deze groenwanden bestaan niet uit één onafgebroken vlak, de beplanting is aangebracht volgens een vakverdeling. Dit zorgt ervoor dat de wand ook goed aansluit bij de gebruikte gevelmaterialen van de overige gebouwen. De vroegere hoofdentree van het complex is nu de facilitaire zone geworden, bezoekers en medewerkers komen aan de andere zijde binnen, vanaf het parkeerterrein. Hiervoor hebben we ook de bewegwijzering ontworpen. Auto s staan er geparkeerd onder overkappingen, volledig bedekt met zonnepanelen. De nieuwe entree ligt aan de hoofdas van het complex. Van hieruit zijn alle belangrijke functies direct zichtbaar: kantoren, opleidingen, werkplaatsen en ontspanning in de vorm van restaurant en coffeebar. Bij binnenkomst zie je direct dat het levendige atrium veel meer is dan een klimaatbuffer: het zorgt voor de ontsluiting en verbinding van de bestaande gebouwen en fungeert als extra verblijfsoverleg- en werkruimte. Zodoende biedt het ook ruimschoots gelegenheid voor ontmoetingen tussen werknemers uit verschillende bedrijfsonderdelen. Roelofs: De buitendienst moest zich FOTO BOVEN De coffeebar wordt door alle medewerkers gebruikt. Loopbruggen verbinden de verschillende gebouwen met elkaar. Op de loopbruggen bevinden zich pantry s, in de vorm van draadmodellen van oude trafo-huisjes. 64

4 Alliander Duiven in dit complex ook welkom voelen, en dat is zeker gelukt. Of ze nou blue of white collar zijn, alle medewerkers maken gebruik van hetzelfde restaurant en dezelfde koffieruimten. Het atrium voorziet daarnaast ook in extra werkplekken voor de medewerkers van Alliander, vervolgt Roelofs. Om te zorgen dat je ook comfortabel kunt werken in het atrium, hebben we bij de zitplekken extra vloerverwarming aangelegd. Loopbruggen Om uit te kunnen breiden naar 1550 medewerkers is slim en efficiënt gebruik gemaakt van de bestaande panden, er hoefde uiteindelijk maar één nieuw gebouw bij te worden geplaatst. Roelofs: Er is anderhalve stoel per medewerker beschikbaar, maar er zijn maar 725 Arbo-werkplekken. Binnen het bestaande volume hebben we verdicht. We zijn teruggegaan naar twaalf vierkante meter vloeroppervlak per werkplek, terwijl zestien vierkante meter gebruikelijk is. Voor het maken van het interieurontwerp hebben we veel workshops gehouden met de medewerkers, om duidelijk te krijgen wat voor type werkomgeving ze wilden. Deze workshops leverden uiteindelijk drie soorten werkomgevingen op: er moest ruimte zijn voor reflectie, voor repeterende werkzaamheden en voor samenbrengen en delen. Roelofs: In plaats van één bepaalde activiteit aan een specifiek pand toe te wijzen, hebben we deze omgevingstypes over alle panden verdeeld. Zo voorkom je dat iedereen op dezelfde plek blijft zitten. Via de loopbruggen kun je gemakkelijk van het ene naar het andere gebouw. Op FOTO LINKSBOVEN Een ateliervloer, met veel diversiteit in vergaderen projectruimten. FOTO LINKSONDER De ateliervloeren kenmerken zich door hogere afscheidingen. FOTO RECHTSBOVEN De bibliotheekvloeren zijn bedoeld voor reflectie. FOTO RECHTSONDER Langs de ramen van de bibliotheekvloeren zijn akoestische werkplekken gemaakt in nissen. deze loopbruggen zijn pantry s geplaatst, overdekt met koper gespoten draadmodellen van oude trafo-huisjes. Ze zijn allemaal verschillend iets waar ze bij interieurbouwer Gielissen bijzonder veel plezier aan hebben beleefd en vormen zo een soort markering zonder dat het te overheersend wordt. In de panden DECEMBER JANUARI 2016 #6 JAARGANG 26 65

5 Alliander Duiven zijn de drie omgevingstypen vertaald naar ateliervloeren, kantoorvloeren en bibliotheekvloeren. Roelofs: De ateliervloeren zijn gericht op samenbrengen en delen, met een dynamische sfeer. De ordening van ruimten is zodanig dat er veel luwe plekken ontstaan en je een vloer als het ware kan ontdekken. Ze zijn uitgerust met whiteboards en lcd-schermen, hogere afscheidingen tussen de werkplekken en je vindt er veel diversiteit in vergaderplekken en projectruimten. De kantoorvloeren zijn gericht op het werken in teams, met grote bureaus, vergaderruimten en concentratieplekken. Lage kasten maken mensen gemakkelijk aanspreekbaar voor hulpvragen. We werken hier met kleurzonering en zit-statafels. De bibliotheekvloeren tenslotte zijn bedoeld voor reflectie, het zijn overzichtelijke ruimten met lange zichtlijnen. Langs de ramen zijn lange werktafels gemaakt met akoestische werkplekken in de diepe nissen om de ramen. Emanuel: Deze nissen ontstonden dankzij de isolatie van de buitengevel. Ieder pand heeft FOTO BOVEN Een kantoorvloer, ingericht op het werken in teams. Iedere medewerker heeft een eigen kast. Bij overstappen naar papierloos werken kan deze kast mee naar huis worden genomen. een naam, die terugkeert in de signing. De wandgraphics zijn in samenwerking met Horizon Creatives tot stand gekomen, aldus Roelofs. Je ziet nog veel kastruimte, maar omdat het op den duur een paperless office moet worden, hebben we lockerkasten gemaakt met uitneembare kastjes erin. Wie overstapt op paperless werken, mag zijn kastje mee naar huis nemen. De lampen boven de lockerkasten zijn gemaakt van oude schakelaars, voor de zitelementen zijn oude deuren hergebruikt. Hoewel er in het atrium meer dan voldoende zitplekken zijn, hebben we ook bij iedere vloeropgang nog een zitje geplaatst. Iedere afdeling heeft aan de ingang een soort eigen domein. Hier hangt lamp 66

6 FOTO BOVEN In het restaurant werd het gevelmateriaal naar binnen doorgetrokken. MIDDEN Plattegrond begane grond. Alle bedrijfsonderdelen zijn goed zichtbaar in het nieuwe complex, zoals hier Opleidingen. Zettel z van Ingo Maurer, waar mensen zelf hun briefjes en foto s aan kunnen hangen. Voor de kantoorvloeren hebben we gekozen voor frisse blauw- en groentinten. Kruisbestuiving In het atrium sluit het kleurgebruik aan bij de materialisering, in de vorm van groenen en herfstkleuren. De zitelementen en banken in het atrium zijn gemaakt van rubberwood, een restmateriaal uit de rubberplantages. De opvallende koffiebar is een grotere variant op de koperkleurige trafo-huisjes op de loopbruggen. Roelofs: We wilden in deze grote ruimte een soort beschutting creëren zonder dat het te massief werd. Vanuit het atrium is de trafo-hal goed zichtbaar dankzij de glazen wanden. Ernaast liggen de dikke kabels die vanuit het gebouw naar buiten lopen in een goot afgedekt met glas, zodat de core business van Alliander voor iedereen zichtbaar is. In de vloer van het atrium zijn specifieke plekken gemarkeerd met velden van groene tegels. Een voorbeeld hiervan is de Keek op de Week heuvel, waar presentaties gehouden kunnen worden. Het bedrijfsrestaurant bevindt zich aan de linkerzijde van het atrium. We hebben het verbijzonderd door het gevelmateriaal naar binnen door te trekken. Samen met de uitloopruimte zijn er meer dan 200 zitplekken gecreeerd. Passend bij de grote schaal van het atrium staan langs de hoofdas van het complex lantaarnpalen. De architecten wijzen op de stopcontacten die erin zijn aangebracht: Zo kun je in het atrium langere tijd met je laptop werken, een Alliander Duiven idee van de medewerkers. Het vormt een goed voorbeeld van de nauwe betrokkenheid van de medewerkers bij de totstandkoming van het complex, dat de verschillende takken van Alliander onder één dak samenbrengt. Roelofs: Iedereen is zichtbaar in het nieuwe gebouw. Ook de werkplaatsen, die vroeger ergens achteraf zaten, grenzen nu aan het atrium. Dat is belangrijk, want kruisbestuiving tussen de verschillende bedrijfsonderdelen vindt Alliander essentieel DECEMBER JANUARI 2016 #6 JAARGANG 26 67