Route naar energiezuinige ziekenhuizen

Transcriptie

1 Route naar energiezuinige ziekenhuizen Healing environment en energiegebruik 2 Is een ziekenhuis wel een healing environment?! Medicatiefouten Infecties Onrust / herrie Geen privacy Verveling Mooi wit plafond en steriele uitstraling Je bent soms een medisch object 1

2 3 Maar: Een ziekenhuis is een noodzakelijk kwaad waaruit je zo snel mogelijk weg moet. Thuis genees/herstel je echt. De (korte) tijd die je er doorbrengt wil je niet zieker worden dan je al bent. Dus moet er aandacht zijn voor het welbevinden van patiënten, personeel en bezoekers -> Healing environment (hospitality). 4 Verder speelt healing environment een rol bij: Het aantrekken van electieve patiënten (concurrentie) Hoge mate van efficiency (patiënt snel laten herstellen/voorkomen van fouten) Een prettige omgeving om in te werken (behouden en aantrekken personeel) Het ontwerpen en realiseren van een duurzaam gebouw (kosteneffectief, efficiënt, flexibel, lage operationele kosten, energiezuinig, etc.) 2

3 5 Wat verstaan we onder Healing environment? Daglicht en verlichting Binnenklimaat (temperatuur, ventilatie) Restoratieve effecten (welzijn, ontspanning, rustgevende omgeving) Ramen en uitzicht Oriëntatie en routing (layout) Uitnodigen tot gezond/ wenselijk gedrag Ervaren controle en invloed op de omgeving Geluidsniveau Type faciliteiten Natuur Interieur (incl. kunst) Prestaties, gedrag en emoties (stress, druktebeleving, agitatie, agressie, angst) Kwaliteit van leven, tevredenheid, veiligheid Privacy Sociale interactie en steun (Beeld: Van Aken Architectuur) Indruk dienstverlener, branding 6 Relatie tussen het energiegebruik en de healing environment Patiënt Personeel Bezoeker Prestaties - Veiligheid (medicatiefouten, infecties, etc.) - Comfort, welbevinden, hospitality - Efficiëntie - Organisatie - TCO/LCC Healing environment - Daglicht - Uitzicht - Oriëntatie - Veiligheid (lichtniveau) - Binnenklimaat (temperatuur, frisse lucht (luchtkwaliteit), - Geluid (intern, extern) - Privacy (éénmeerpersoonskamers) - Autonomie (zelf bepalen) Energie - Verlichting - Ventilatie - Verwarming/koeling - Apparatuur 3

4 7 National Benchmark (NL; RES-Hospitals; Verdeling energiekosten (n=22) 7% Verwarming 22% 34% Verlichting Koeling Elektrische apparatuur 18% Transport 19% % van de ziekenhuizen % van de ziekenhuizen 120% Investeringen in energiebesparende technieken (n=30) 100% 80% 13% 50% 60% 13% 23% 30% 40% 80% 20% 47% 50% 10% 17% 40% 33% 0% 70% 60% 50% 40% 30% Management systeem WKK 27% Trigeneratie Energiezuinige verlichting 20% 37% 10% 3% 20% 0% 3% 3% 3% Geothermie Warmtepompen (bron: lucht of bodem) Zonne-energie (PV) Zonne-energie (thermisch) HR-ketels Wind Hoog rendement elektromotoren Geplande investeringen (tot 2020) Gerealiseerde investeringen (sinds 2000) Investeringen duurzame energie opwekking (n=30) Geplande investeringen (tot 2020) Gerealiseerde investeringen (sinds 2000) 8 Waar is het effect het grootst Uitzicht en daglicht -> Verlichting, ramen, overstekken en oriëntatie Binnenklimaat -> Ventilatie, apparatuur, verwarmen, koelen en autonomie Geluid -> Isolatie (gevel en binnenmuren) Effectiviteit van de maatregel (geschat) Verlichting (ca. 40% van E-gebruik) Ventilatie (ca. 35% van E-gebruik) Verwarmen/koelen en bevochtiging (ca. 75% van stoomprod.) Apparatuur Hoog Laag 4

5 9 Verlichting Verlichting: ca 40% van het elektriciteitsgebruik. Bestaande situatie; toepassen energiezuinige verlichting, dag nacht schakeling, aanwezigheidsschakeling, ruimten apart schakelen Nieuwbouw; maak gebruik van daglicht door goede oriëntatie patio s, lichtkokers en ondiepe gebouwen. Pas overstekken toe i.v.m. warmtelast, onderhoud kozijnen en ramenwassen 10 Voorbeeld: gebruik daglicht Martini ziekenhuis, Groningen Meyer s children hospital, Italië Florance Hospital de Mataró (Spanje) 5

6 11 Ventilatie Is volledige airconditioning wel noodzakelijk en leidt dit tot het gewenste effect Ventilatoren: ca 35% van het elektriciteitsgebruik Ventilatievoud (vraaggestuurd functiegericht, nachtschakeling, etc. -) Natuurlijke ventilatie Reduceren interne warmtelast Reduceren externe warmtelast Hoe hard zijn de temperatuur eisen kan het niet een beetje minder zonder negatief effect op het welbevinden van de gebruikers 12 Voorbeeld: gebruik natuurlijke ventilatie Meyer s children hospital, Italië Florance 6

7 13 Verwarmen, koelen en luchtbevochtiging Voorkomen van een warmte maar vooral een koudevraag Isolatie Warmtelast (overstek, apparatuur, etc.) Luchtbevochtiging: ca 75% van de stoomproductie Differentiatie in gewenste RV niveau s (functiegericht) Stoomketel voorzien van ECO, vervanging oude condenspotten, druk stoomketel verlagen, behoefte gebruiker, weerconditie, reductie ventilatievoud Andre vormen van bevochtiging met minder systeemverliezen (lokaal) en een hogere efficiëntie, het verdampen van water kost hoe dan ook energie (warmte, gas, elektra; kj/kg) 14 Voorbeeld: Isolatie (geluid, thermisch) Martini ziekenhuis, Groningen 7

8 15 Apparatuur (interen warmtelast + E-gebruik) Apparatuur: 40-50% van het totaalgebruik in de kantoor-, poli- en laboratoriumomgeving vindt buiten werktijd plaats Computers Koffie apparaten, beeldschermen Airco Kopieer apparaten/printers Koelkast, verlichting Slim schakelen heeft het gebruik buiten werktijd met 20-30% gereduceerd zonder verlies van gebruiksgemak (gebruikers hebben er niets van gemerkt). 16 Voorbeeld: Apparatuur Laat het energiegebruik/afschakelbaarheid een criterium zijn bij de aanschaf van apparatuur. Leg groepen aan die geheel uitgezet kunnen worden buiten de reguliere bedrijfstijden Daag leveranciers uit energiezuinige apparatuur te leveren Maak het voor het personeel leuk (competitie) om apparatuur die niet wordt gebruikt uit et zetten Van bewust uitschakelen naar bewust aanschakelen 8

9 17 UMC als gezond gebouw Innovatierichting Maatregel UMC als gezond gebouw 1.Innovatief ontwerp en inrichting 2.Klimaat op maat 3.Optimale warmtekoudebenutting M 1 Inzicht in energiegebruik op apparaatniveau M 2 M 3 Ontwerpen van comfortabele gebouwen met een minimum aan installatietechniek door toepassing van bronnen (bodem, water, wind) uit de omgeving en hoge isolatieschil Toepassing technische innovaties en nieuwe technieken in gebouwgebonden installaties M 4 Optimaal gebruik maken van daglicht M 5 Vraaggestuurd / schakelbaar klimatiseren M 6 Duurzame luchtbevochtiging M 7 Uitwisselen warmte en koude tussen gebouwen op het terrein door een koppelnet M 8 Toepassen WKO en warmtepompen 4.Het nieuwe = verkennen = ontwikkelen = experimenteren = implementeren Routekaart UMC s 18 UMC als duurzaam netwerk Innovatierichting Maatregel Het nieuwe patiëntcontact M 9 Digitale communicatie-, verificatie- en databasesystemen, waardoor patiëntenzorg op afstand mogelijk is UMC als duurzaam netwerk 5.Het nieuwe werken en leren 6.Clustering en coördinatie energieintensieve functies M 10 Opzetten persoonsgebonden elektronisch medisch dossier Regionale zorgacademies waar integrale medische M 11 opleidingen voor de zorgketen worden aangeboden. Een virtuele, digitale werk- en leeromgeving ( UMC-cloud ) M 12 waarbinnen studeren en werken centraal staat, onafhankelijk van een fysieke locatie Energiearme dataopslag door minder koeling, natuurlijke M 13 koeling en door nieuwe opslagtechnieken (solid state drive) Regionale biobanken voor langere termijn opslag van M 14 biomaterialen met daarbij vergaande digitalisering van biomateriaal en geoptimaliseerde koeltechnieken Energiearme sterilisatieprocessen voor zorgmiddelen en M 15 instrumenten waarvoor wegwerp niet wenselijk is. M 16 Invoeren landelijk coördinatiepunt energie-intensieve functies = verkennen = ontwikkelen = experimenteren = implementeren Routekaart UMC s 9

10 19 Energie en grondstoffen in balans Innovatierichting Maatregel UMC in grondstoffen en energie in balans 7. Optimale grondstofkringloop 8. Duurzame energieuitwisseling in de omgeving M 17 Schone (afval) waterkringlopen Monostromen met waarde: Hoogwaardige recycling van M 18 verpakkingsmaterialen Biologisch afbreekbare plastics binnen (de omgeving van) M 19 UMC s verwerken ten behoeve van eigen energieopwekking M 20 Prestatiegebonden consumptie M 21 Vergroening elektricitetitsgebruik M 22 Vergroening aardgaas M 23 Toepassen geothermie = verkennen = ontwikkelen = experimenteren = implementeren Routekaart UMC s 20 Procesinnovaties Innovatierichting Maatregel Procesinnovatie 9. Organisatorische inbedding Bewustwording creëren en organisatorische (en financiële) M 24 sturings- en beslismodellen zo inrichten dat meer energiebesparende maatregelen worden gerealiseerd M 25 Opstellen actielijst no-regret opties Organiseren Routekaartteams per UMC en tussen UMC s M 26 (energie, milieu, specialisten, staf) M 27 Organiseren monitoringsysteem = verkennen = ontwikkelen = experimenteren = implementeren Routekaart UMC s 10

11 21 Waarom installatiearm bouwen als ontwerp filosofie Gebouw is inherent comfortabel Systeem is minder complex waardoor eenvoudiger en minder onderhoud noodzakelijk is Door minder installatietechniek (kanalen en leidingen) is het gebouw eenvoudiger aan te passen (flexibeler) 22 Stappenplan voor energiebesparing Financiën Gedrag/bewustwording Organisatie 1. Ambitie 2. Organiseer de randvoorwaarden Techniek 6. Meet de effecten 5. Verduurzaam en pas opwekkers met een hoog rendement toe 4. Zet in op het voorkomen van gebruik Business case (TCO/LCC) 3. Inzicht in energiestromen 11

12 23 Routekaart UMC s 24 Voor meer informatie: E. roberto.traversari@tno.nl T M

13 25 Stellingen Met wat extra aandacht kan in een ziekenhuis al snel 10% energie worden bespaard Ziekenhuizen hebben een heldere ambitie op het gebied van energiebesparing Op het gebied van energiebesparing als veel samen met andere ziekenhuizen De gegeven opties en voorbeelden kunnen door ons niet worden toegepast, ik herken me niet in deze mogelijkheden. 13