2009 Activiteitenverslag

Transcriptie

1 2009 Activiteitenverslag NEDERLANDSTALIGE VERSIE VAN HET GEHEEL AAN ACTIVITEITEN VAN DE BRAILLELIGA Dit verslag is tevens beschikbaar in het frans, in audio versie (CD) alsook terug te vinden op onze website: Engelandstraat Brussel tel: fax: pcr: Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 1

2 INHOUDSOPGAVE. 1. Woord vooraf... p.3 2. Geholpen personen in p Een andere kijk op het dagelijks leven... p Een andere kijk op studie en werk... p Een andere kijk op vrijetijdsbesteding... p.8 3. Sensibilisering en vertegenwoordiging...p Tweehonderdste verjaardag van Louis Braille...p Informatie en sensibilisering... p Vertegenwoordiging en interpellaties... p Zij helpen de Brailleliga...p Vrijwilligers...p Schenkers...p Subsidiërende instanties...p Besluit... p Bijlagen... p.16 De basisfilosofie van de Brailleliga bestaat erin de visueel gehandicapte persoon te begeleiden en ondersteunen opdat deze een optimale autonomie zou kunnen behouden of verwerven. Actief in heel België, biedt de Brailleliga vzw een gratis dienstverlening die al even gevarieerd is als het leven zelf: sociale begeleiding, psychologische ondersteuning, begeleiding en opleiding van technieken die tot een grotere zelfstandigheid leiden, beroepsopleiding en tewerkstelling, culturele activiteiten en vrije tijd. Deze diensten hebben als doel de integratie en persoonlijke ontwikkeling van de slechtziende of blinde persoon te bevorderen. [Foto's cover: zelfstandigheidsstage voor kinderen met een visuele beperking, Prinses Mathilde bezoekt het Braille Museum, de braillecursus, professionele integratie, de hulpmiddelenbeurs 'BrailleTech', het africhten van een geleidehond.] Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 2

3 1. WOORD VOORAF. Welkom in onze wereld! 2009 was een heel bijzonder jaar, en niet in het minst omdat we dit jaar de tweehonderdste verjaardag van Louis Braille vierden. Een perfecte gelegenheid om nog eens op het belang van het brailleschrift te wijzen en het publiek te sensibiliseren over de moeilijkheden waarmee personen met een visuele handicap dagelijks te maken krijgen. De inhuldiging van het Braillemuseum door Prinses Mathilde, de postzegel in reliëf en het muntstuk van 2 euro met de beeltenis van Louis Braille, een pagina van de krant Metro in braille, een Louis-Brailleprijs voor een jonge oogheelkundige onderzoekster,... dit zijn slechts enkele van de evenementen die het Louis-Braillejaar hebben opgeluisterd. In de marge van de verjaardag van de geniale uitvinder was er voor personen met een handicap en de Brailleliga ook nog een extra overwinning: in juli ratificeerde België immers het VN-Verdrag betreffende de rechten van personen met een handicap (Belgisch Staatsblad, 22 juli 2009). Na implementatie in Belgische wetgeving zouden de beginselen van dit Verdrag tot een betere integratie in de samenleving moeten leiden, met meer respect voor personen met een handicap. Onze vereniging en haar diensten sluiten hier perfect bij aan. Personen met een visuele handicap krijgen bij ons een persoonlijke begeleiding om ervoor te zorgen dat ze hun eigen leven kunnen leiden. In 2009 werden blinde en slechtziende mensen geholpen. Met de hulp van ons opleidingscentrum, dat inmiddels zijn veertigjarig bestaan heeft gevierd, konden talrijke cursisten een baan vinden of behouden. Een andere taak van de Brailleliga is om de burgers te informeren. Uit een enquête van Ipsos voor onze organisatie is gebleken dat amper 14% van de Belgen ooit van LMD (leeftijdsgebonden maculadegeneratie) heeft gehoord. Nochtans is deze ziekte, die het netvlies en het centrale zicht aantast, in de geïndustrialiseerde landen de belangrijkste oorzaak van slechtziendheid bij oudere mensen. Een preventiecampagne die de aandacht vestigde op de eerste tekenen van de ziekte en het publiek aanmoedigde om bij onregelmatigheden een oogarts te raadplegen, was een groot succes. En nu is dit opmerkelijk, dynamisch jaar afgerond. Dankzij de professionele instelling en de inzet van onze medewerkers, onze almaar grotere groep vrijwilligers en onze gulle schenkers hebben wij onze acties ten voordele van personen met een visuele handicap kunnen uitbreiden. Een mooi eerbetoon aan Louis Braille, die grote man aan wie onze vereniging haar naam dankt. Pierre-B. Bareel Directeur Marc Giboux Voorzitter Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 3

4 2. GEHOLPEN PERSONEN IN In 2009 kregen personen met een visuele handicap hulp van de Brailleliga om hun zelfstandigheid te behouden of te vergroten. In dit verband konden zij geheel gratis een beroep doen op de hulp van psychologen, maatschappelijk assistenten, ergotherapeuten, opleidend personeel, bibliothecarissen,... Dat zou allemaal onmogelijk zijn geweest zonder de kostbare steun van 107 medewerkers, 396 vrijwilligers en al diegenen die de Brailleliga financieel hebben bijgestaan. Indeling van de geholpen personen per leeftijdscategorie in 2009: 0-24 jaar: 5,8% (718 personen) 65 jaar en meer: 54,9% (6.800 personen) jaar: 39,3% (4.878 personen) De meeste begunstigden van de Brailleliga zijn ouder dan 65 jaar. Dat is een gevolg van de hogere levensverwachting en betekent ook dat er steeds meer leeftijdsgebonden aandoeningen voorkomen, zoals b.v. afnemend zicht. Op welke diensten kunnen personen met een visuele handicap een beroep doen? Hoe wordt het grote publiek geïnformeerd en gesensibiliseerd? Hoe worden de belangen van blinde en slechtziende personen op beleidsniveau behartigd? Hoe slagen we erin om al die gratis diensten te financieren? Dat alles komt op de volgende bladzijden in detail aan bod. Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 4

5 2.1. Een andere kijk op het dagelijks leven. Het openbaar vervoer leren gebruiken en zich veilig verplaatsen met behulp van een geleidehond. Wanneer je je gezichtsvermogen verliest, verlies je je aanknopingspunten, je omgeving is totaal onbekend en je weet niet waar je heen moet. Bij dergelijke nieuwe uitdagingen van het leven kunnen sommige mensen zich nogal eens verloren voelen. De Brailleliga wil deze mensen helpen om hun zelfstandigheid te bevorderen en hen te ondersteunen bij hun integratie. De maatschappelijk assistenten kunnen advies en hulp verlenen. Zij bekijken individueel de situatie waarin de personen met een visuele handicap verkeren en bepalen samen met hen wat hun noden zijn. Vervolgens worden ze doorverwezen naar de andere diensten binnen de Brailleliga of naar externe diensten. Bovendien is er heel wat informatie beschikbaar over sociale en fiscale voordelen. Personen met een visuele handicap maken zich vaak zorgen over hun levenssituatie, hun toekomst, hun sociale leven, hun beroepsmogelijkheden. Een multidisciplinair team kan op al deze vragen beantwoorden. Kinderen, jongeren en volwassenen kunnen eerst een oriënterend onderzoek ondergaan (sociale voorgeschiedenis, psychomotorisch onderzoek, intelligentieproef, persoonlijkheidstest). Zo kunnen we ontdekken wat hun aspiraties zijn en hoe hun maatschappelijke, educatieve en professionele integratie kan worden bevorderd, en kunnen we hen bovendien helpen een woning te vinden. Dagelijkse handelingen verrichten, een maaltijd bereiden, de verlichting aanpassen, je geld beheren, braille leren, je aankleden, eten, je baby verzorgen, je verplaatsen met een witte stok 1 en/of een geleidehond, je kind met visueel handicap begeleiden in het gewoon onderwijs, kleine technische hulpmiddelen leren gebruiken,... voor al deze zaken kunnen ernstig slechtziende of blinde mensen hulp krijgen van een begeleidingsspecialist. Ook wordt de familie van personen met een visuele handicap tijdens sensibiliseringssessies gesensibiliseerd over de visuele handicap. Waar vind ik een mobiele telefoon met grote toetsen, een Veilig leren koken. sprekende wekker, een witte stok, een sprekende weegschaal, aangepaste spellen, een kookboek in braille,...? Personen met een visuele handicap kunnen in de Brailleshop, de winkel van de Brailleliga, terecht voor meer dan 500 artikelen die hen het leven eenvoudiger maken. Alle aangeboden artikelen kunnen vooraf worden getest. Sinds 2009 kan de catalogus van de Brailleshop ook worden geraadpleegd op onze website 1 Ieder nieuw lid van de Brailleliga met een visuele handicap van ten minste 60%, volgens de Officiële Belgische Schaal ter Bepaling van de Graad van Invaliditeit (OBSI) of volgens de verklaring van een revalidatiearts, krijgt een witte stok aangeboden. Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 5

6 De BrailleTech is de gelegenheid bij uitstek om nieuwigheden inzake technische hulpmiddelen te ontdekken en uit te testen. Technische hulpmiddelen bevorderen de zelfstandigheid van personen met een visuele handicap, zij het nu thuis, op school of op het werk. Om het juiste materiaal te kiezen, krijgen ze informatie en advies over de technische aanpassingen die perfect op hun specifieke visuele handicap, hun functioneel gezichtsvermogen, hun visuele vereisten, hun verstandelijke capaciteiten, hun activiteiten zijn afgestemd. Het aangepaste materiaal (draagbare loepen, software, kleine loepen, lampen, brailleleesregels, beeldschermloepen) kan na afspraak worden getest in onze demonstratieruimte. Ook kunnen personen met een visuele handicap op onze hulp rekenen om in de mate van het mogelijke financiële bijstand te vragen aan de overheid. De technische hulpmiddelen kunnen vervolgens bij leveranciers van aangepast materiaal worden aangekocht. Van 15 tot 17 oktober 2009 was de maatschappelijke zetel van de Brailleliga het toneel van BrailleTech, een beurs voor Belgische leveranciers van aangepast materiaal die jaar na jaar blijft groeien. Blinde en slechtziende personen kunnen er een compleet overzicht krijgen van alle beschikbare technische hulmiddelen, die ze ter plaatse kunnen vergelijken en testen. Medewerkers van de Brailleliga stonden klaar voor bijkomende vragen van de bezoekers. In 2009 waren er op de beurs enkele nieuwigheden te ontdekken, zoals een uitbreiding van het aanbod optisch materiaal. Ook konden personen met een visuele handicap deelnemen aan workshops over technische hulpmiddelen (aangepaste GSM, daisyspelers, optische hulpmiddelen en filterende glazen, hulpmiddelen in het domein van de gezondheid). Er vond ook een workshop plaats voor professionelen, werkzaam in de thuiszorg. Enkele cijfers: In 2009 deden 864 personen voor het eerst een beroep op onze diensten. Er vonden persoonlijke gesprekken en contacten per telefoon en per post plaats. 612 personen ontvingen hulp in de vorm van een begeleiding. Er werden 479 eerste witte stokken aangeboden. 636 maal werd informatie aangevraagd over technische aanpassingen personen brachten een bezoek aan BrailleTech. HORUS. Om hun motorische, cognitieve, sociale, affectieve en functionele ontwikkeling te verbeteren, is het soms nodig dat de persoon met een visuele handicap een revalidatieprogramma volgt. Ongeacht de oorzaak of de aard van de visuele complicaties hebben de behandelingen in Revalidatiecentrum HORUS tot doel de persoon opnieuw zelfstandig te laten worden. Personen met een visuele handicap hebben in het Revalidatiecentrum HORUS een multidisciplinair team tot hun beschikking: revalidatie-oogartsen, orthoptisten, therapeuten gespecialiseerd in mobiliteit en hulp in het dagelijks leven, een psycholoog, een specialiste in psychomotorische revalidatie, maatschappelijk assistenten. Horus kwam tot stand uit de samenwerking tussen het UVC Brugmann, het Universitair Kinderziekenhuis Koningin Fabiola en de Brailleliga. Het is het enige door het RIZIV erkende revalidatiecentrum voor blind- en slechtziendheid in Brussel. Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 6

7 2.2. Een andere kijk op studie en werk. Wanneer personen met een visuele handicap en/of hun familie vragen hebben over toekomst, studie of werk, kunnen zij op onze hulp rekenen. Met behulp van specifieke screeningtechnieken en specifieke informatie en kennis in verband met de visuele handicap kunnen hun mogelijkheden worden bepaald. De persoon met een handicap kan vervolgens met die informatie zelf zijn of haar toekomst uitstippelen. Kinderen met een visuele handicap die naar een gewone school gaan, krijgen begeleiding om de nodige aanknopingspunten te vinden, een plaats in de klas te vinden en alle beschikbare hulpmiddelen optimaal te benutten. Maar ook de leerkrachten krijgen advies over hoe ze met deze kinderen moeten omgaan. Begeleidingsspecialisten kunnen op bepaalde momenten in de klas tussenkomen. Op deze manier kunnen zij de hulp aan blinde en slechtziende leerlingen optimaliseren. Om als blinde of slechtziende een hogere studie of een beroepsopleiding te kunnen volgen, stage te lopen of te werken, heeft men aangepast materiaal nodig. Er wordt een balans opgemaakt, zodat de werkplek op maat kan worden ingericht (vergrotingssoftware, beeldschermloepen, spraakweergave, brailleleesregel, notitietoestel,...). Syllabi en andere documenten kunnen door onze kopiisten en studiotechnici worden aangepast. Dit betekent dat men voor alle documenten en schoolboeken ook versies in braille, audioversies, versies in groot lettertype of een digitale versie ter beschikking heeft. Wie verder wil studeren kan tijdens de studie een beroep doen op psycho-pedagogische begeleiding en op de hulp van een begeleider. Stacy Vermeiren, eerste blinde politieagent, heeft een opleiding bij de Brailleliga gevolgd in technische aanpassingen, braille en nederlands. Personen met een visuele handicap kunnen tevens gespecialiseerde en op hun handicap afgestemde opleidingen volgen: cursussen alfabetisering, Nederlands, Frans, Engels, braille, dactylografie, burotica, onthaal- en communicatietechnieken, telefonie, telemarketing, sociale wetgeving, handelscorrespondentie, interviewtechnieken. Bijzondere aandacht gaat uit naar individuele noden, kennis van technische hulpmiddelen, activering op de arbeidsmarkt, bijscholingen, stages en bedrijfsopleidingen. Personen met een visuele handicap doen een beroep op jobcoaches om hun professionele (her)inzetbaarheid te vergroten en hun baan te consolideren of te behouden. Hiertoe worden hen onder andere sollicitatietechnieken bijgebracht. Hun werkpost wordt aangepast en aangepast materiaal wordt ter beschikking gesteld. De Brailleliga ziet er tevens op toe dat contacten met de werkgevers gelegd en in stand gehouden worden. De werkgevers worden geïnformeerd over loonkostensubsidies, technische aanpassingen en administratieve hulp. Ook kunnen bijeenkomsten worden georganiseerd om directe collega s van de persoon met een visuele handicap te sensibiliseren. Enkele cijfers: 97 studenten ontvingen pedagogische ondersteuning. 80 stagiairs begonnen aan een beroepsopleiding. 72 % stagiairs behielden of vonden na hun opleiding een baan Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 7

8 In oktober vierde de Brailleliga 40 jaar opleidingen voor personen met een visuele handicap. Op 14 oktober namen een honderdtal genodigden, onder wie politieke gezagsdragers, deel aan dit evenement dat nog maar eens het unieke en onmisbare karakter van onze beroepsopleidingen en de prioriteiten voor de toekomst onderstreepte. Op 24 oktober waren 800 oud-cursisten uitgenodigd voor een reünie met oude bekenden. In welke sector vinden personen met een visuele handicap een baan? Onderwijs, ziekenhuizen: 10,5% Privésector: 52,6% Openbare sector: 31,6% Beschutte werkplaats: 5,3% 2.3. Een andere kijk op vrijetijdsbesteding. Een moment van hereniging, uitwisseling en ontdekking. Door een visuele handicap kan iemand gemakkelijk in een isolement terechtkomen. Om die eenzaamheid tegen te gaan, zich persoonlijk te ontwikkelen en de wereld te ontdekken, kunnen personen met een visuele handicap elkaar ontmoeten in de Brailleclubs, tijdens excursies en op culturele evenementen. Zo krijgen ze meer gelegenheid om sociale contacten te leggen en ervaringen uit te wisselen. Ze kunnen nieuwe ervaringen opdoen, verkennen nieuwe horizonten, verleggen al knutselend hun grenzen en laten hun creativiteit de vrije loop. In 2009 werden excursies georganiseerd naar de Barrage de l'eau d'heure, Chocolaterie Galler, het Museum voor Natuurwetenschappen in Brussel, de Chinese wijk van Antwerpen waar de personen met een visuele handicap een Kung Fu-school en een Chinese tempel bezochten en kennis maakten met de Chinese geneeskunde. Tijdens de Brailleday op 26 mei, namen 150 slechtziende en blinde kinderen deel aan een spelletjesdag vol ontdekkingen in het dierenpark Paradisio. Van 7 tot 10 juli 2009 verbleven 13 kinderen met een visuele handicap samen met hun gespecialiseerde begeleidsters aan de kust voor de jaarlijkse zelfstandigheidsstage. Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 8

9 Het Braillejaar was de ideale gelegenheid om alle oud-deelnemers aan de kust te verzamelen voor een groot diner op het Koninginnehof. De schenkers die deze stage mogelijk hadden gemaakt waren eveneens uitgenodigd. In de Spelotheek van de Brailleliga beschikken jong en oud met een visuele handicap over aangepaste spelletjes in grootlettertype, in braille of in speciaal daarvoor voorziene tekens. Spelen is voor iedereen onmisbaar. Niet alleen kunnen blinde of slechtziende personen hun behendigheid, hun strategische capaciteiten en hun woordenschat uitbreiden, maar ze hebben vooral weer sociaal contact. In 2009 werden in onze online spelotheek nieuwe spelen aangeboden: Literatuur is eveneens toegankelijk voor visueel gehandicapte personen. Romans, essays, biografieën,... Kinderen én volwassenen met een visuele handicap kunnen gratis boeken ontlenen in onze Bibliotheek 2. Hier zijn boeken in braille of in grootlettertype en luisterboeken beschikbaar. Zowel de boeken in braille en in grootlettertype als de luisterboeken worden door de Brailleliga zelf vervaardigd. Twee jaar duurde het voordat de digitalisering van de ruim ingesproken boeken in de bibliotheek een feit was en alle magneetbanden waren omgezet in computerbestanden, en alle cassettes vervangen door cd s. In januari 2010 werd de laatste cassette uitgeleend. Dankzij overeenkomsten met andere organisaties (in Frankrijk, Zwitserland en Canada) konden wij de voorraad digitale luisterboeken in DAISY-formaat (Digital Accessible Information System) 3 uitbreiden en internationale uitwisselingen tot stand brengen. In 2009 konden jonge lezers met een visuele handicap kennismaken met verhalen ingesproken door Prinses Mathilde in de studio s van de Brailleliga. Voor het uitlenen van Nederlandstalige werken we nauw samen met de Luisterpuntbibliotheek. Belangstellenden kunnen in de Leeszaal informatie vinden over visuele handicaps. De Leeszaal is een bibliotheek met naslagwerken over onderwerpen, gerelateerd aan het zicht. Enkele cijfers: personen namen deel aan 362 socioculturele activiteiten. 284 aangepaste spelletjes zijn beschikbaar. In 2009 werd er 389 keer ontleend. Er zijn documenten beschikbaar over thema s m.b.t. het gezichtsvermogen, 368 personen hebben er 710 ontleend. In onze bibliotheek worden boeken in braille, in grootlettertype en op cd (2.195 op Daisy-formaat en in MP3) aangeboden. In 2009 werden titels geleend. In 2009 werden voor onze bibliotheek 66 boeken in braille (330 volumes), 43 boeken in grootlettertype en 356 cd-boeken in Daisy-formaat geproduceerd. 2 De Franstalige Volwassenenbibliotheek produceert het driemaandelijkse ingesproken magazine op DAISY-cd "Des idées et des livres" (Ideeën en boeken). De Franstalige Jeugdbiblotheek produceert het magazine "Tapage" (Lawaai). Deze tijdschriften worden desgewenst gratis verspreid. 3 Met de Daisyspeler kan men door de structuur van een ingesproken werk navigeren, bladwijzers aanbrengen of de tekst sneller of trager laten afspelen, zonder stemvervorming, enz. Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 9

10 3. SENSIBILISERING EN VERTEGENWOORDIGING Tweehonderdste verjaardag van Louis Braille. Een luxueus doosje of een zakje met daarin een muntstuk van 2 euro in braille, werd een waar collectors-item. In 2009 vierden we dat het tweehonderd jaar geleden was dat Louis Braille geboren werd. Het hele jaar door organiseerde de Brailleliga evenementen die het belang van het reliëfschrift nog eens in de verf zetten: de inrichting van het historische gedeelte van het Braillemuseum, het bezoek van Prinses Mathilde aan het Braillemuseum, een herdenkingspostzegel, de publicatie van het boek Zes lichtpuntjes 4, Manneken Pis in de kleding van Louis Braille, een tentoonstelling over Louis Braille op La Foire du Livre, meer dan 232 lopers op de 20 km van Brussel, een rebuswedstrijd in braille op het strand van Oostende, een muntstuk van 2 euro met de beeltenis van Louis Braille, en nog veel meer. Van 21 tot 27 september, tijdens de Week van de Brailleliga, werd het grote publiek verrast met een aantal vreemde boodschappen: een bladzijde van de krant METRO in braille, postkaarten in braille, affiches in braille in de metrostations van de hoofdstad, graffiti in braille, websites met een home page in braille, onbegrijpelijke radiospotjes,... De bedoeling van dit alles was om aandacht te vragen voor het feit dat informatie niet zomaar voor iedereen toegankelijk is. Leerlingen uit het basisonderwijs konden in de huid van de jonge blinde leerlinge Emma kruipen dankzij de Braille Box, een pedagogisch koffertje bedoeld om leerlingen bewust te maken van blindheid. Dit bericht aan de reizigers werd in diverse metrostations verspreid. Een van de taken van de Stichting Brailleliga is de ondersteuning van oogheelkundig onderzoek. Ten uitzonderlijke titel overhandigde de Stichting, ter gelegenheid van de tweehonderdste verjaardag van Louis Braille, een Speciale Prijs Louis Braille' en twee andere prijzen aan jonge onderzoekers, voor een totaal bedrag van euro. 4 Zes lichtpuntjes: een enquête naar Louis Braille / Bruno Liesen. Brussel: Brailleliga; Memogrames, blz. : ill.; 21 cm. ISBN: Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 10

11 3.2. Informatie en sensibilisering. De Witte Stok, ons driemaandelijks magazine, is het informatiekanaal bij uitstek voor de blinde en slechtziende leden van de Brailleliga en voor sympathisanten. Het biedt een volledig overzicht van de activiteiten van onze organisatie. Daarnaast informeert ook onze website, regelmatig over de geplande activiteiten. Scholen, verenigingen en geïnteresseerde groeperingen hebben de mogelijkheid om een geleid bezoek te brengen aan de Brailleliga en het Braillemuseum. Deze bezoeken laten het publiek (1780 bezoekers in 2009) toe om de wereld van blinden en slechtzienden beter te begrijpen en de diversiteit van onze aangeboden diensten te ontdekken. Het Onderzoekscentrum heeft een nieuwe uitgave van zijn Franstalige tijdschrijft VOIR gepubliceerd. Dit nummer is bijzonder want het vormt het eerste deel van een naslagwerk getiteld Repères culturels de la cécité (Culturele aanknopingspunten van blindheid). Het tweede deel, dat in het bijzonder gewijd is aan de toegang van blinde en slechtziende personen tot cultuur, zal in 2011 uitkomen. In 2009 was de Brailleliga op talrijke evenementen in alle uithoeken van het land van de partij: 20 km van Brussel, Ophtalmologia Belgica, Week van de Handicap, Irisfeest, Zenith, Voedingssalon, Tournai la page, Salon des Arts Ménagers, Foire de Libramont, Retrouvailles Liège, Francofolies de Spa, Week van de Smaak, Rimpelrock, Gentse Feesten, Reva, enz. Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) is een aandoening die het netvlies en het centrale zicht aantast. Uit een enquête van Ipsos voor onze organisatie is gebleken dat amper 14% van de Belgen ooit van LMD heeft gehoord, ondanks het feit dat deze ziekte in de geïndustrialiseerde landen de belangrijkste oorzaak van slechtziendheid is bij oudere mensen. Daarom besloot de Braileliga in 2009 een voorlichtingscampagne over de aandoening te starten. Zij vroeg hierin aandacht voor de eerste tekenen van de ziekte en moedigde het publiek aan om bij onregelmatigheden een oogarts te raadplegen Vertegenwoordiging en interpellaties. Zicht in een gevorderd stadium van LMD. De prioriteiten en belangen van personen met een visuele handicap worden op de verschillende overheidsniveaus (lokaal, regionaal, federaal of Europees) verdedigd door de Brailleliga. Bijgevolg is de Brailleliga actief aanwezig in 19 raadgevende en besluitvormende instanties, zoals: Stedelijke Adviesraad voor Personen met een Handicap in Brussel, Comité de gestion de l'awiph, Nationale Hoge Raad voor Personen met een Handicap, BDF (Belgian Disability Forum), Brussels Regionaal Overleg, enz. Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 11

12 Met het oog op de regionale, gemeentelijke en Europese verkiezingen in juni 2009 had de Brailleliga een memorandum bezorgd aan ministers, parlementsleden en de voorzitters van de democratische partijen, om onze belangrijkste verwachtingen en wensen ten voordele van blinde en slechtziende personen kenbaar te maken aan de politieke gezagsdragers. De ratificatie door België van het VN-Verdrag op het gebied van de rechten van personen met een handicap is wat dat betreft een mooie stap vooruit die perfect aansluit bij een van de verwachtingen van de Brailleliga uit haar Memorandum. De Braileliga blijft echter waakzaam. Zij zal erop blijven toezien dat de Overheden de beginselen van het Verdrag ook daadwerkelijk omzetten in Belgische wetgeving. In deze tijden van crisis wordt het voor personen met een visuele handicap steeds moeilijker om een geschikte job te vinden. Daarom zette het Centrum voor Beroepsopleiding op 14 oktober 2009, ter gelegenheid van zijn 40 ste verjaardag, nog eens de prioriteiten op het gebied van opleiding en activering op de arbeidsmarkt in de kijker en nodigde daarvoor ook twee belangrijke politici uit: de heer Bruno De Lille, staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, belast met Gelijke Kansen, en de heer Jean-Marc Delizée, federaal staatssecretaris belast met Personen met een handicap. De heer Philippe Muyters, Vlaams minister van Werk, was bij dit evenement vertegenwoordigd. Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 12

13 4. ZIJ HELPEN DE BRAILLELIGA. Er zijn allerlei manieren om de Brailleliga te steunen bij haar activiteiten ten voordele van personen met een visuele handicap. Sommigen geven ons hun tijd, anderen doen mee aan de Tombola, schenken geld of nemen ons op in hun testament. Al deze hulp is zeer waardevol, want de subsidies van de overheden dekken slechts 26,78 % van alle noden van de Brailleliga Vrijwilligers. Het inspreken van boeken in de studio, het dagelijks beheer van de Brailleclubs, het bemannen van de informatiestands, hulp bij culturele activiteiten, administratieve taken: onze vrijwilligers maken heel veel tijd vrij voor personen met een visuele handicap. Tevens zet een ploeg vrijwilligers zich in voor het verkopen van wenskaarten, waarvan de opbrengst de Sociale dienst helpt te financieren. In 2009 kregen we hulp van 396 vrijwilligers. Om hen voor hun werk te bedanken, werd in september een ontdekkingsdag georganiseerd in het wetenschappelijk avonturenpark PASS te Bergen Schenkers. In 2009 konden dankzij onze gulle schenkers verscheidene projecten worden uitgevoerd. De Brailleliga bedankt individuele schenkers, liefdadigheidsorganisaties en bedrijven voor alle geboden hulp. In 2009 was de Tombola van de Brailleliga alweer aan haar 59 ste editie toe en opnieuw trok zij tal van inschrijvers. De Tombola is een onmisbare bron van inkomsten voor onze gratis diensten ten voordele van personen met een visuele handicap. Tal van mensen kiezen ervoor onze organisatie te helpen door hun geld of een deel daarvan aan de Stichting Brailleliga na te laten. Zo stellen zij ons in staat ons werk voor blinde en slechtziende personen verder te zetten. Legaten vormen het grootste deel van onze financiële bronnen. Mensen die door omstandigheden geen directe erfgenaam (meer) hebben, kunnen hun naam en levenswerk laten verderzetten via een opgedragen fonds. De schenker bepaalt voor welke doeleinden het fonds gebruikt zal worden en welke naam het zal dragen. De Stichting Brailleliga van haar kant staat in voor het beheer en de opvolging van het fonds (volledige lijst met opgedragen fondsen op blz.18) Subsidiërende instanties. Overheidssubsidies dekken slechts een deel van de noden van de Brailleliga, maar zijn niettemin onmisbaar om onze diensten op het gebied van opleiding, culturele activiteiten, pedagogische en andere begeleiding en vrijetijdsbesteding ten voordele van personen met een visuele handicap te kunnen verder zetten. Wij bedanken tevens de gemeenten die steeds vaker gehoor geven aan een verzoek om financiële of materiële hulp. Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 13

14 5. BESLUIT. Dagelijks leven, studie en werk, vrijetijdsbesteding vormen de kern van de activiteiten van de Brailleliga. In 2009 kregen blinde en slechtziende personen aangepaste hulp en begeleiding. Deze gratis diensten zijn afgestemd op de specifieke noden van iedere individuele persoon: sociale hulp, psychologische bijstand, het aanleren van verplaatsingstechnieken en braille, beroepsopleiding en activering op de arbeidsmarkt, vrijetijdsbesteding, aangepaste bibliotheek en spelotheek. Met deze hulp en ondersteuning willen we hun zelfstandigheid, ontplooiing en integratie bevorderen, zowel op sociaal, professioneel als cultureel gebied. Steeds meer blinde en slechtziende personen doen een beroep op onze diensten. Dit is natuurlijk een gevolg van de hogere levensverwachting, maar ook van onze inspanningen om onze diensten te promoten. Zo hebben wij meer personen met een visuele handicap kunnen bereiken en helpen. De toename van het aantal precaire maatschappelijke situaties als gevolg van de verarming, zorgt ervoor dat het aanbieden van aangepaste hulp aan deze doelgroep extra wordt bemoeilijkt. Deze personen verkeren immers reeds door hun handicap in een kwetsbare positie was een heel bijzonder jaar voor blinde en slechtziende personen en voor onze vereniging. In het kader van de tweehonderdste verjaardag van Louis Braille heeft de Brailleliga haar voorlichtings- en sensibiliseringsacties opgevoerd. Het doel hiervan? Benadrukken wat braille is en waarom dit schrift ook nu nog altijd belangrijk is opdat blinde personen zouden kunnen lezen, schrijven en communiceren. In 2010 zullen wij alles op alles zetten om de levenskwaliteit van personen met een visuele handicap te verbeteren en hun belangen te behartigen. De opleidingsmogelijkheden zullen worden uitgebreid (een collectieve cursus burotica zal ondermeer op touw worden gezet) en jongeren met een visuele handicap in het buitengewoon secundair onderwijs zullen worden ingelicht over diverse mogelijkheden en beroepsopleidingen. Tevens zullen onze acties verder worden uitgebreid om de tewerkstelling in het normaal arbeidscircuit te benaderen. Met een nieuw lokaal huis in Leuven en renovaties aan ons lokaal huis in Gent kunnen wij onze diensten in die steden en hun omgeving versterken. Het assortiment technische hulpmiddelen dat beschikbaar is in de Brailleshop wordt eveneens uitgebreid. In onze bibliotheken zullen nog meer boeken kunnen worden ontleend en de opnamemogelijkheden voor luisterboeken worden vereenvoudigd. Om al onze activiteiten ook in 2010 tot een goed einde te brengen, zullen wij weer heel wat vrijwilligers nodig hebben. Wij hopen opnieuw op uw steun te kunnen rekenen en danken u hiervoor bij voorbaat! Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 14

15 6. ENKELE CIJFERS. Met de volgende cijfers willen we graag de werking van onze organisatie nog even illustreren. Herkomst financiering van het geheel aan activiteiten van de Brailleliga die hulp bieden aan blinde en slechtziende personen: Inkomsten uit onze activiteiten: 16,93 % Giften en legaten: 48,51 % Tombola: 7,78 % Subsidies: 26,78 % Iedere euro, besteed aan de diensten die hulp bieden aan blinde en slechtziende personen, is als volgt verdeeld: Vrijetijdsbesteding: 4,22 % Beroepsoriëntering: 6,21 % Cultuur: 14,62 % Opleiding en tewerkstelling: 24,81 % Sociaal: 16,06 % Begeleiding: 34,08 % Bedrijfsrevisor Yves Merlin neemt het mandaat waar van commissaris van de Brailleliga vzw en verzekert de boekhoudcontrole van de Stichting Brailleliga en de sateliet vzw's van de Brailleliga Dit activiteitenverslag werd goedgekeurd door de Algemene Vergadering van de Brailleliga op 30 april Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 15

16 BIJLAGEN. A) Structuur van de Brailleliga. ALGEMENE VERGADERING RAAD VAN BESTUUR Directie Vrijw illigersw erk Administratie Nederlandstalige diensten Services francophones Sociale dienst Horus Oriëntering & adviesverlening Gespecialiseerd beroepsoriënterings- en consultatiecentrum Informatiedienst voor technische aanpassingen Braille shop Opleiding & tew erkstelling Gespecialiseerde opleidings-, begeleidings- en bemiddelingsdienst Spelotheek Culturele dienst Bibliotheek voor vakliteratuur CETAM COBS Centrum voor omzetting voor blinden en slechtzienden Centre de transcription pour aveugles et malvoyants productie van aangepaste ondersteuning (audio, in braille, in grootletterdruk of numeriek) CAPAM CAWBS Centrum voor algemeen w elzijnsw erk voor blinden en slechtzienden Centre d'aide aux personnes aveugles et malvoyantes verzekert het eerste onthaal van personen met een visuele beperking in de Regio Brussel-Hoof dstad SCWBS Sociaal-cultureel w erk voor blinden en slechtzienden hulp en begeleiding in het dagelijks leven socio-culturele activiteiten en vrije tijd LAA DAB De ambachtelijke blinden Les artisans aveugles herstellen van rieten stoelen en banken inbinden van brailleboeken en boeken in grootletterdruk Se rvice social Horus Orientation et Conseil Centre d'orientation spécialisée Service d'information sur les adaptations techniques Service d'accompagnem ent Brailles hop Formation & em ploi Centre de formation professionnelle Service d'insertion professionnelle Service d'encadrement pédagogique Bibliothèque Ludothèque Salle de lecture Service culturel Centre de recherche Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 16

17 B) Samenstelling Raad van Bestuur. Op 31 december 2009 zetelden in de Raad van Bestuur van de Brailleliga: De heer Michel BERLO Mevrouw Jeanne BOURLARD-VAN DER SCHELDE De heer Guy DE WILDE De heer Raoul DUTRY De heer Paul FAMAEY De heer Marcel FLORIZOONE De heer Marc GIBOUX Mevrouw Françoise GUIGON De heer Claude JOTTRAND De heer Pierre LECOCQ De heer Luc LION De heer Pierre MARCHOT De heer Félix MERTENS De heer Jacques VAN BELLINGHEN De heer Thierry VAN BOXMEER De heer Alain VAN CAUTEREN De heer Henri van der VAEREN Erefuncties: Mevrouw Adèle BERLO-CHALON (ere-bestuurder) De heer Jacques DAVER (ere-bestuurder) De heer René DEVILLEZ (ere-vicevoorzitter en ere-secretaris-generaal) Mevrouw Marie-Françoise HAUSTRATE-GOSSET (ere-bestuurder) De heer Jean-Paul HERBECQ (ere-voorzitter) De heer Alex HOEBEKE (ere-bestuurder) De heer Paul van der VAEREN (ere-bestuurder-penningmeester) De heer Jan VAN NULAND (ere-bestuurder) C) Leden van het Directiecomité. De heer Pierre-B. BAREEL, Directeur van de Brailleliga De heer Guy DE WILDE, Vicevoorzitter en Penningmeester De heer Marcel FLORIZOONE, Adjunct-Penningmeester De heer Marc GIBOUX, Voorzitter Mevrouw Françoise GUIGON, Adjunct-Secretaris-Generaal De heer Thierry VAN BOXMEER, Vicevoorzitter en Secretaris-Generaal D) Aangesloten vzw's. De Brailleliga is permanent lid van de volgende verenigingen voor personen met een visuele handicap die ze mee heeft helpen oprichten: COBS vzw (Centrum voor Omzetting voor Blinden en Slechtzienden) maakt geschreven informatie toegankelijk voor personen met een visuele handicap door gebruik te maken van aangepaste hulpmiddelen (audio, braille, grootletterdruk of digitaal). Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 17

18 CAWBS vzw (Centrum voor Algemeen Welzijnswerk voor Blinden en Slechtzienden) wil in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een eerste onthaal verzekeren voor blinde en slechtziende personen en instaan voor een analyse van hun situatie, oriëntatie, begeleiding en opvolging van hun vragen. SCWBS vzw (Sociaal Cultureel Werk voor Blinden en Slechtzienden) ontwikkelt diverse initiatieven met als doel de zelfstandigheid en de sociale integratie van personen met een visuele handicap te vergroten. DAB vzw (De Ambachtelijke Blinden) verzekert het inbinden van boeken in braille en in grootletterdruk en vervaardigt daarnaast rieten stoelen. E) Stichting Brailleliga. De Stichting Brailleliga, erkend als stichting van openbaar nut door het Koninklijk Besluit van 19 april 2006, heeft als doel het welzijn van blinde en slechtziende personen te bevorderen. Om dit te realiseren werden vier kernopdrachten vooropgesteld: Blinde en slechtziende personen helpen: De Stichting helpt materieel en financieel de Brailleliga vzw. Het wetenschappelijk onderzoek ondersteunen: De Stichting Brailleliga steunt elk jaar opnieuw enkele oftalmologische onderzoeksprojecten. Voorkomen en sensibiliseren: De Stichting Brailleliga organiseert preventie- en sensibiliseringscampagnes voor het grote publiek. Beheren en controleren: De Stichting staat in voor het beheer en de controle van de opgedragen fondsen en van de fondsen die aan haar gelegeerd zijn. F) Opgedragen fondsen Fonds Robert Van Assche en Anna Van Crombrugghe. Toekenning van prijzen aan verdienstelijke blinde personen. Fonds Claire Penninckx. Hulp aan blinde personen die in Elsene wonen en te kampen hebben met ernstige financiële problemen. Fonds Eifel. Hulp aan een blind of slechtziend personeelslid van de Brailleliga wegens opmerkelijke inspanningen voor integratie in het beroepsleven. Fonds Raymonde Janssens. Financiering, gedurende 7 jaar ( ), van de zeestage die elk jaar georganiseerd wordt voor blinde en slechtziende kinderen van 6 tot 11 jaar. Fonds Mélanie Van Sichem. Financiering van Daisyspelers verworven door blinde of slechtziende personen en tussenkomst in de aanschaf van bepaalde technische hulpmiddelen. Fonds Ruthy. Financiering van de eerste witte stok die aangeboden wordt aan blinde en slechtziende personen. Fonds Jules Legardien. De zelfstandigheid van blinde en slechtziende personen stimuleren door de financiering van kooklessen, braillelessen en opleidingen om zich te verplaatsen met een lange witte stok. Fonds Jacqueline. Renovatie van het lokaal huis te Gent. Fonds Christophe. Financiële tussenkomst bij de aankoop van kleine technische hulpmiddelen in de Brailleshop. De Stichting Brailleliga beheert deze Fondsen en controleert het gebruik ervan. Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 18

19 G) De Brailleliga: actief in heel het land. Minister Tacklaan Kortrijk Kortrijksesteenweg Gent Frankrijklei Antwerpen Leopoldplein Hasselt Engelandstraat Brussel Rue d'angleterre Bruxelles Boulevard Tirou Charleroi Rue des Guillemins Liège Rue de la Croix-Rouge Jambes Avenue de Bouillon 16A 6800 Libramont Brailleliga Activiteitenverslag 2009 page 19