Nieuw!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nieuw! www.hanzemag.nl"

Transcriptie

1 3 14e jaargang 1 oktober 2008 redactioneel onafhankelijk magazine van de Hanzehogeschool Groningen hanzemag@org.hanze.nl foto: Pepijn van den Broeke Nieuw! Cadeautje van Plasterk Drama op Dansacademie Leonie in de kerk Rapper spreekt met God Kader Abdollah s polderkoran Glossy s gefileerd

2 HG-student Annemieke Bes is verguld met Olympisch zilver Kiezen, plannen en focussen De naam van zilveren-medaillewinnares Annemieke Bes wordt binnenkort ingebrand in de walk of fame in het plaveisel op het Zernikecomplex. Olympisch zilver en Nederlands goud. Die medailles kan Annemieke Bes boven haar bed hangen. Dit jaar wil de dertigjarige zeilster er het diploma van Sportstudies naast hangen. Topzeilen en studeren is moeilijk met elkaar te combineren. Zeker als je 220 dagen per jaar in het buitenland bent. Foto: Luuk Steemers Passie, kwaliteit, innovatie en betrokkenheid, dat zijn volgens directeur Bert van der Tuuk de kernbegrippen voor het Instituut voor Sportstudies van de Hanzehogeschool (HG). Die begrippen, zo zegt hij op 15 september bij de huldiging van Annemieke Bes, zien wij allemaal terug in één persoon. Annemieke was tijdens de Olympische Spelen van Beijing de middenvrouw in de yngling die een zilveren medaille in de wacht sleepte. De dertigjarige zeilster draagt de plak aan een lint om haar nek. Echt zilver, glimt ze. Het goud was op 17 augustus binnen handbereik tijdens de medal race, de laatste van de negen races die ze met stuurvrouw Mandy Mulder en voordekker Merel Witteveen aflegden op de Gele Zee bij Qingdao. Maar bij het ronden van de boei ging het mis. We waren extreem goed weg, beter dan ooit. We gingen gelijk op met de Britten en de Amerikanen. De Amerikanen, die nog kans hadden op brons, maakten een grote fout, ze blokkeerden de Nederlandse yngling. Het kostte hen de kop, ze kregen zoveel strafpunten dat ze als zevende eindigden. En ons kostte het het goud. We wisten het meteen. De Britten waren weg, wij lagen stil. De Nederlandse zeilsters zetten alle zeilen bij om te doen wat ze moesten doen: finishen voor zilver. Dat is zeilen, het kan tegenzitten. Je kunt verliezen zonder dat je er wat aan kunt doen. Een Olympische medaille win je niet zomaar eventjes. Annemieke was vanaf dagen per jaar op het water te vinden. Pas op 8 juli kreeg ze te horen dat ze tot de Olympische bemanning behoorde. Een dag met een lach en een traan. Zij had het gehaald, maar vier meiden met wie Annemieke jaren had getraind zagen hun Olympische droom in duigen vallen. Ik was dolblij en tegelijkertijd wist ik: mijn vriendinnen mogen niet mee. En dan ook nog dat idee dat ik ook een thuisblijver had kunnen zijn. Na de Olympische Spelen van Athene waarin de ynglingers, toen ook al met Bes, net buiten de boot vielen (ze werden vierde), gooide de zeilbond het over een andere boeg. Bondscoach Maurice Paardenkooper formeerde een ploeg van de negen beste Nederlandse ynglingzeilsters. De meiden trainden vier jaar samen in de wateren bij de thuishaven in Medemblik. Bij wedstrijden verscheen de Oranjeboot met steeds een andere bemanning aan de start. Pas twee dagen voor het vertrek naar China maakte Paar- denkooper de namen van de drie gelukkigen bekend. Je moet er dus echt wat voor over hebben. Twee meiden verlieten de ploeg tussentijds, met z n zevenen gingen we door tot het uur u, 8 juli. En daarna moesten Mandy, Merel en ik alles vergeten, ons helemaal op de Spelen richten, focussen. Focussen, het woord ligt Annemieke in de mond bestorven, focussen is wat je moet doen om de internationale top te halen. Ik raad het iedere studentsporter met ambitie aan. Ik begon in het jaar 2000 met de opleiding Sportmanagement. Dit jaar wil ik afstuderen. Tussendoor ben ik twee keer tweeënhalf jaar uitgeschreven geweest. Ik kon het gewoonweg niet combineren. Als je die dingen combineert, presteer je op beide vlakken onder de maat. Kiezen, dus, goed plannen en focussen. Onze races op Annemieke was vanaf dagen per jaar op het water te vinden de Olympische Spelen waren de beste die ik ooit heb gevaren. In het tweede weekend van september werd Annemieke Bes tussen alle beslommeringen door in Medemblik Nederlands kampioen. Ze voelt zich een stuk beter thuis in de boot dan op het podium in de kantine van Sportstudies waar Henk Pijlman haar op 15 september lof toezwaait. Apetrots, zijn we, zegt de voorzitter van het College van Bestuur van de HG, A- PE-TROTS! Het publiek juicht en klapt en Annemieke zegt ja als Pijlman haar vraagt of ze het goed vindt dat de HG haar naam inbrandt in de walk of fame die de hogeschool binnenkort aanlegt in het plaveisel voor de Toren op het Zernikecomplex. Tijdens de Spelen van 2012 is Annemieke 34 jaar. Ik weet nog niet of ik er dan weer bij zal zijn. Maar voorlopig richt ik me op m n studie. En op de vakantie. Ik ga drie weken weg, ik weet nog niet waar naartoe. Ergens waar eventjes geen boten zijn, denk ik. Boudewijn Otten 2 HANZEMAG WOENSDAG 1 OKTOBER 2008 [3]

3 INHOUD Pagina 4 Versus Onderwijsmanager of managermanager? Pagina 5 Cadeautje van Plasterk: 200 euro Pagina 7 Drama op de Dansacademie Pagina 8 Oud-student ontwikkelt mobiele belevingen Pagina 10 Sonja, Linda, Maria en Goedele onder het mes Pagina 11 Geloof het of niet, Leonie gaat ter kerke Pagina 13 Rapper Desean op zoek naar erkenning in de hiphopscene 9 Pagina 15 Kader Abdollah over zijn polderkoran Pagina 20 Julia Mustanova s motto: Life is short, so eat your dessert first Pagina 21 Happy Hour on local radio OOG Pagina 22 The Chinese connection. A debate about knowledge exchange [3] OKTOBER WOENSDAG HANZEMAG 3

4 VERSUS De manager moet inhoudsdeskundige zijn De stichting Kennisontwikkeling HBO blies een oude discussie nieuw leven in: de leiding van een onderwijsorganisatie moet beschikken over kennis van onderwijs en onderzoek. Gerrit Kuiken, directeur van het Instituut voor Engineering, kan meepraten in de koffiekamer, maar hij doet het niet. Ron van der Weerd, de man van buiten op het Instituut voor Facility Management, roert zijn mond juist wel. Ik kan dus gerust domme vragen stellen. MMMWOAAH NEE, HOOR Gerrit Kuiken (53) Ron van der Weerd (50) Een bestuurder moet in deze tijden uitspraken kunnen doen over de manier waarop hij onderzoek in de hogeschool op een hoger plan brengt. Hij hoeft dus helemaal geen boom te kunnen opzetten over microwarmtekracht. Ben je mal? Afstand houden, dat is het parool voor de bestuurder. Ik heb zeven jaar geleden lang gedubd of ik wel directeur van Engineering wilde worden. Ik wist namelijk dat ik afscheid van het vakgebied moest nemen. De wetenschap lonkte al toen ik op de mulo zat. Ambitieus, jawel. Mulo, mts, het voorbereidend jaar hts, toen de hts in Leeuwarden en de Technische Universiteit Eindhoven. De ladder op, en ik ben een eind gekomen. Maar altijd heb ik in het oog gehouden: dit is de professionele ladder. Als je manager wordt, stap je op een heel andere ladder. Het is leuk om in de koffiekamer mee te praten over het vak. Mijn collegadirecteuren zouden ook snel afhaken als ik over de Maxwellvergelijking zou beginnen. Maar in de koffiekamer ben ik altijd terughoudend. Het is niet mijn taak om het vak verder te brengen, dat is aan de docenten, onderzoekers en de lector. De lector staat bovenaan de professionele ladder, niet ik. Ja, ik ben recht in de leer, ik hou van een strikte schei- ding der machten. Ben me ervan bewust dat ik op de managementladder sta. Ik wil niet op de stoel van de docenten gaan zitten, dat is wel eens lastig, hoor. De inhoud is namelijk echt vreselijk interessant. Een inhoudsdeskundige, de man op de hoogste treden van de professionele ladder, is bijna altijd een autoriteit, iemand die veel kennis heeft op één specifiek gebied. Wat moet hij daarmee in het management? Wat kan hij daar nou werkelijk toevoegen? De universiteiten kennen de functie rector magnificus, de hoogste wetenschappelijke man. Op de hogeschool zou dat dus een soort superlector zijn. De Hanzehogeschool zou die functie kunnen instellen, maar wat zoek je dan? Een schaap met vijf poten, een goede bestuurder die tegelijkertijd toonaangevend onderzoeker is. Die kan bestaan, natuurlijk. Maar het lijkt me een vrijwel onmogelijke combinatie. Een lid van het College van Bestuur hoeft geen kennis van onderwijs en onderzoek te hebben. Een bestuurder moet ervoor zorgen dat die deskundigheid in de organisatie is verankerd. Hij moet onderwijs en onderzoek organiseren. Morgen zit ik in Helsinki voor een driedaags congres over facility management. Daar komen zaken aan de orde die echt nieuw voor me zijn, er staan toponderzoekers op de sprekerslijst. Zelf meepraten is niet mijn pakkie-an, dat doen twee van onze hogeschooldocenten, onze experts. Zij moeten aan de bak, kennis opdoen die ze kunnen gebruiken om ons instituut en de studenten vooruit te helpen. Het is niet zwart-wit. Een directeur die uit het vakgebied stamt, is niet per definitie beter. Het hangt ook van het moment af. Hans Hoogervorst wist weinig van de zorg toen hij minister van Volksgezondheid werd. Maar hij slaagde er in om één stelsel voor ziektekostenverzekeringen in te voeren, terwijl andere ministers die wél affiniteit met de zorg hadden daarop al twintig jaar stukliepen. Affiniteit met het vakgebied kan een pre zijn, als je je bewust bent van de valkuilen. Vroeg of laat moet er een klik zijn, an- ders ga je zweven. Na een jaar moet je bij de club horen. Ik merk het zelf, ik heb het over we als het over het Instituut voor Facility Management gaat. Toen ik kwam was dat anders, maar dat had weer het voordeel dat ik domme vragen kon stellen. Hé, leg nou eens in één zin uit: wat is Facility Management? Toen het antwoord niet eenduidig was, wist ik dat er iets moest veranderen. Nu weten we het: facility management is álles wat niet tot het primaire proces behoort, maar wel nodig is. Van het uitbetalen van salarissen tot en met de schoonmaak. Ik las eens een boek met een rare titel, Good to Great. Er zijn heel veel goede bedrijven, maar echt great zijn bedrijven die niet afhankelijk zijn van de leidinggevende. Als de organisatie twee jaar na mijn vertrek beter draait dan toen ik er nog was, heb ik het goed gedaan. Dan heb ik iets achtergelaten waardoor de organisatie kon bloeien. Kwesties gezocht! Ook een heikele kwestie? Een vurig pleitbezorger van t een of ander? Treed in het strijdperk in de rubriek VERSUS. Mail: hanzemag@org.hanze.nl. 4 HANZEMAG WOENSDAG 1 OKTOBER 2008 [3]

5 Ganzeboom bromt niet, hij zoeft kort nieuws Dean Paul Ganzeboom van de International Business School heeft zijn eigen oplossing gevonden voor het parkeerprobleem op Zernike. Het nieuwe parkeerbeleid was onvermijdelijk. Je moet ergens een grens trekken. Die grens is dat je op de fiets moet komen als je in de stad woont. Voor de meesten geen enkel probleem, maar ík heb een pesthekel aan fietsen, veel te traag. In Beijing heb ik vorig jaar elektrische scooters fluisterstil voorbij zien zoeven. Toen ik op internet zocht, bleken ze hier ook te koop. Voor tweeduizend euro ben je spekkoper. Per jaar bespaar ik nu vierhonderd liter benzine én uitstoot, goed voor het milieu van de stad. Foto: Luuk Steemers Ook niet-docenten krijgen extraatje Medewerkers van Nederlandse hogescholen geven hun personeel een extraatje van maximaal tweehonderd euro (bruto) op 5 oktober, de Dag van de Leraar. De salarisadministratie van de Hanzehogeschool voegt het bedrag, naar rato van de betrekkingsomvang, toe aan het salaris van de maand oktober. De HBO- Raad en de vakbonden verspreidden onlangs een bericht waarin stond dat enkel het onderwijzend personeel het extraatje zou ontvangen. Maar ook niet-docenten krijgen een dikker loonzakje. HG gaat in beroep tegen fraude-uitspraak De Hanzehogeschool (HG) gaat bij de Raad van State in beroep tegen de uitspraak van de Groningse rechtbank. Die bepaalde in september dat het ministerie van Onderwijs terecht anderhalf miljoen euro van de HG heeft teruggevorderd. De HG ontving de rijksbijdrage tussen 1999 en 2003 voor het onderwijs aan vijftien medewerkers van het ministerie van Defensie in Seedorf, 168 Duitsers die in één jaar hun diploma haalden voor een vierjarige opleiding en voor 184 Finnen die één jaar in Groningen studeerden. De zaak maakt deel uit van de zogeheten hbo-fraude. Docenten missen onderzoekshouding Hbo-docenten missen de onderzoeksattitude en vaardigheden die nodig zijn om adequaat te functioneren in kenniskringen van lectoraten. Dat concludeert de evaluatiecommissie Lectoraten in het rapport Lectoraten, kweekvijvers van innovatie. De commissie noemt het een klein wonder dat veel lectoren erin zijn geslaagd om een betekenende onderzoeksactiviteit van de grond te krijgen. Nog meer glans krijgt deze prestatie, volgens de commissie, omdat maar weinig bestuurders en leidinggevenden over kennis van onderwijs en onderzoek beschikken. In alle bestuurlijke niveaus zou een plaats moeten worden ingeruimd voor een functionaris met de portefeuille inhoud. Wielinga redt het net niet Hij kwam een marathon te kort. Na zestig kilometer staakte ultraloper Robert Wielinga de strijd tijdens de Run van Winschoten. Voor de beheerder van de Instituutswinkel van de technische opleidingen van de Hanzehogeschool stond de onderneming in het teken van de vijfjarige Daniël, een buurtgenoot die aan nierkanker lijdt. Ik heb de stichting Kinderen Kankervrij geholpen, een behoorlijke afstand afgelegd en, het allerbelangrijkste, ik heb Daniël blij gemaakt. Studenten binden schrijfstrijd aan In cultureel studentencentrum de USVA begint op 21 oktober een zeven maanden durend literair gevecht. De deelnemers aan Schrijfstrijd, negen Groningse studenten, krijgen literatuurles van stadsdichter Ronald Ohlsen. Eens per maand tonen de cursisten hun vorderingen tijdens een literaire show waarbij jury en publiek vaststellen wie niet meer aan de show mag deelnemen (de afvallers mogen de cursus wel blijven volgen). De kandidaten zijn gedurende de Schrijfstrijd ook vier keer te bewonderen op de Hanzehogeschool (info: Noorderstation is halte voor Mars In twee nieuwe Kunstruimten in Station Noord is kunst te bewonderen. In de noordwestelijke opgang laten Norman Beierle en Hester Keijser passanten een uitstapje maken naar een onbereikbare planeet. Als bewijs van aankomst kunnen de bezoekers zich laten vereeuwigen en worden de woorden van de ruimtereizigers in de eregalerij van Mars 050 opgenomen. In de zuidoost-ruimte werkt Henk Puts aan zijn project Daar boven is niets. Woningbouwvereniging De Huismeesters knapte het station op als wijkvernieuwingsproject voor de Korrewegwijk en De Hoogte. Het Projectbureau van Academie Minerva is betrokken bij de programmering ( Schakelstudenten voelen zich tweederangs Hbo er die doorstromen naar een academische opleiding, zogeheten schakelstudenten, zijn niet tevreden, zo blijkt uit een enquête van de Rijksuniversiteit Groningen. Rector magnificus Frans Zwarts kan zich niet ontrekken aan het idee dat universitair docenten de exhbo ers neerzetten als tweederangs, zegt hij in de Universiteitskrant UK. De 250 schakelstudenten die aan het onderzoek meededen gaven de faculteiten drieën en vieren op onderwijsinhoud en vieren en vijven op studielast. Tachtig procent van de geënquêteerden vond de aansluiting op hun hbo-opleiding onvoldoende. Eén derde vond de praktijkoriëntatie onvoldoende. Eén op de vijf RUG-eerstejaars is een schakelstudent. HG ers krijgen gratis griepprik Medewerkers van de Hanzehogeschool kunnen in oktober een gratis griepprik krijgen. Mensen met een indicatie, bijvoorbeeld diabetici of ouderen, krijgen de prik al vergoed. Dit is een service aan de overigen, zegt beleidsmedewerker Thecla Goossens van het Stafbureau Personeel & Organisatie. Influenza is niet levensbedreigend, maar het is bepaald geen pretje. Zorgverzekeraar Zilveren Kruis betaalt de kosten. Misschien dat we de komende jaren onderzoeken of de ingeënte medewerkers minder vaak ziek zijn. Maar meedoen is vrijwillig. We dwingen niemand. Medewerkers konden zich tot maandag 29 september aanmelden. Op vrijdag de 23-ste hadden zich 170 mensen aangemeld. [3] OKTOBER WOENSDAG HANZEMAG 5

6 Hardloopcursus van De Plint De snellen slurpen de langzamen op FRICK Rouwparkeerders INGEZONDEN De Plint organiseert sinds 1 september hardlooptrainingen. Zwoegend op weg naar de 4 Mijl. Zeven hardloopcursisten van Gezondheidscentrum De Plint staan om vijf uur voor de gevel van het Instituut voor Sportstudies. Een waterig zonnetje lacht ze toe. De vierde maandagmiddagtraining staat op het programma. Allemaal staan ze op solide hardloopschoeisel met veel dempend materiaal, behalve docent Pieter Hogendoorn van het Instituut voor Marketing & Management, die op dunne surfschoenen is gekomen. Trainer Evert Botter van Groningen Atletiek dirigeert het groepje naar een doodlopende weg in de buurt van de Professor Uylkensweg. We beginnen met loopscholing. Hij gaat voor de groep staan en maakt triplings, kleine pasjes zonder zich te verplaatsen. De zeven volgen zijn voorbeeld. Denk om de arminzet, zegt Botter, de knieën minimaal optillen. Landen op de hak, afronden op de teen. Daar moet ik echt bij nadenken, zucht iemand. Niet doen, zegt Botter. Dan gaat het juist mis. Na de triplings komen de skippings, pasjes waarbij de knieën flink de hoogte in moeten. Botter laat de lopers een aantal varianten uitvoeren. Dan begint de hoofdmoot van de training: een climaxloop van een half uur. Botter legt uit hoe het werkt. Eerst vijf minuten op zeventig procent van je vermogen, dan vijf minuten op tachtig procent en daarna vijf minuten op negentig. Dan keren we om en doen hetzelfde nog een keer. De snellen slurpen de langzamen weer op en dan komen we allemaal tegelijk aan. Op Botters fluitsignaal gaat het richting Reitdiep. Allemaal links houden, roept hij, dan kan het verkeer er makkelijk langs. Pieter Hogendoorn en FM-docente Rineke Daatselaar nemen al gauw de kop. Tijdens de tweede vijf minuten trekt Hogendoorn ineens zijn surfschoenen uit en loopt op blote voeten verder. Ik heb jarenlang last gehad van mijn achillespezen, legt hij uit. Ik heb al heel wat fysiotherapeuten versleten. Meestal raden ze steunzooltjes aan, maar het helpt me niet. Pas geleden las ik dat het beter is om op blote voeten te lopen. Ik dacht, wat heb ik te verliezen? Het bevalt me prima tot dusver. Het is een andere looptechniek waarbij je meer op je voorvoet landt. Medewerker Internationalisering Yolanda Rijkeboer van het International Student Office en secretaresse Liesbeth Moerer van de Academie voor Sociale Studies lopen met soepele tred in de middenmoot. Het gaat nú wel lekker relaxed, zegt Rijkeboer, die nog twijfelt of ze op 10 oktober meedoet aan de 4 Mijl van Groningen. Ik wil in ieder geval niet als een bejaarde over de Herestraat sjokken. Na afloop klaren de verhitte koppies aanzienlijk op als ze horen dat ze tijdens de training al 4600 meter hebben gelopen. Die twee kilometer extra lukt ook nog wel, zie je ze denken. Luuk Steemers In oktober gaat een nieuwe hardloopcursus van zes trainingen van start. Inschrijven via deplint@ org.hanze.nl. Kosten 25 euro. WUR-Van Hall-Larenstein In HanzeMag 2 staat dat VU-Windesheim tot nog toe het enige voorbeeld was van een hogeschool en een universiteit onder gezamenlijk bestuur. Echter, de hogeschool Van Hall-Larenstein is al geruime tijd onderdeel van Wageningen Universiteit en Research Centrum (Wageningen UR). Universiteit en hogeschool hebben in mijn beleving daar een gezamenlijk (college van) bestuur. Wellicht kan het, en ís het er dus, toch wel. Jan-Peter Nap, lector Life Sciences & Technology Pijlmans salaris In uw column schrijft u dat ik euro verdien. Dat is niet juist. Ik verdien zoals u in het jaarverslag kunt lezen. Daarnaast ontvang ik jaarlijks ongeveer euro aan nevenfuncties die ik in de HG-kas stort. Ook dat staat in het jaarverslag. Ik houd van transparantie. Daarom is alles openbaar. Ik hecht wel aan de juiste getallen. Bij mijn salaris telt u de werkgeverslasten op. Als we dat bij alle medewerkers doen, komt u tot een heel andere salarisopbouw. Kortom: vervuil de discussie niet! Henk Pijlman, voorzitter College van Bestuur Foto: Pepijn van den Broeke Om het 42ste lustrum van de Hanzehogeschool luister bij te zetten, kunnen HG ers op 4 oktober een wandeling maken langs plaatsen die de historie van de moedige hogeschool markeren. Dat moet u ruim zien. Daar waar de werkelijkheid geen aanleiding biedt, springt de fantasie op als water van een rots onder aan een waterval. We meanderen door het Noorderplantsoen omdat dat een schoolvoorbeeld is van innovatie. U weet wel, innovatief, net als de HG. Bovendien, in restaurant Jantje heeft het CvB de reorganisatie van 2001 bekokstoofd, of de transitie van Zoiets, en dan achtduizend meter lang. Acht kilometer wandelen voor 210 jaren Hanzehogeschool, excuus: voor 210 lange jaren Durf. Nou, acht kilometer heeft mijn noodgedwongen ferm doorstappende collega K allang gemaakt. K, en hij is bij lange na niet de enige, is een luid kermend slachtoffer van het parkeerbeleid van de Hanzehogeschool. Hulde. Na 210 jaar talmen heeft het College van Bestuur eindelijk de moed gehad om slagbomen rond de parkeerhavens van Zernike te plaatsen. Ik kneukel. Al die luie wammesen die de heilige koe hebben moeten verruilen voor het stalen ros. Maar K, en velen met hem, dus niet. K mag niet parkeren op Zernike, hij heeft geen recht op een inrijkaart. Maar de fiets? Dat nooit! Dus zet K, en hij is bij lange na niet de enige, s ochtends zijn wagen op de parkeerhaven van het crematorium, trekt zijn kuierlatten en loopt somber ogend naar het werk. Een kilometertje stapjes doen. Dat is geen kattenpis met z n zondagse schoenen, z n zondagse stropdas en z n zondagse kledij. Want K, en de velen met hem, willen natuurlijk niet in het oog lopen van de toezichthouders van het crematorium. Daarom staat hun gezicht stemmig in de plooi, daarom ligt hun broek in de vouw. Daarom ziet u s ochtends en s middags fictieve rouwers over de trottoirs schrijden. Als de lustrumwandelaars op 4 oktober halt houden bij het crematorium, zal leidsman Henk Pijlman om een wijle ingetogenheid vragen. Hij spreekt: We schrijven september 2008, durfmoment 548. Op deze plaats heeft de HG, als eerste hogeschool van Nederland, een nieuwe dimensie gegeven aan het begrip fout parkeren. Hajo Frick 6 HANZEMAG WOENSDAG 1 OKTOBER 2008 [3]

7 Opkomen, op zijn en afgaan bij de les Heftige emoties passeren de revue en het publiek ziet alles wat afwijkt, leert Rina Tienstra in de les acteren op de Dansacademie. Geen commentaar in je gezicht. Foto: Pepijn van den Broeke De gordijnen voor de spiegelwand in de danszaal schuift Pieter Ruigrok van der Werve dicht. De eerstejaars hbo-dans die hij in de Akkerstraat verwacht, komen acteren, niet dansen. Ze hoeven zichzelf niet te zien vandaag. Ze moeten op elkaar letten. Heb ik jullie al eens verteld van die boterham met aardbeien en die langpootmug die mijn mond in vloog? Twee jongens en acht meisjes buitelen naar binnen, de helft van het totale aantal eerstejaars. De dansers in spe bruisen van energie voor hun tweede les improviseren en theatraal besef ontwikkelen. Op te komen, op te zijn en af te gaan. Dat zijn de drie doelen van een podiumkunstenaar, begint Ruigrok met zijn les. Daar werken we aan. Vier jaar lang. Iedere dag. De docent Acteren en Dramaturgie begint met een concentratieoefening. Hij zet twee keer vier studenten naast elkaar op een rij en twee studenten ervoor. De leiders bewegen. Jullie doen ze na. Maar we laten geen enkele emotie zien. Geen commentaar in je gezicht. Eén arm omhoog, vier armen hoog. Een been opzij, even de schouders ophalen, een soepele buiging, een draai. Alles stil, synchroon, een fractie van een seconde later. Concentratie is het toverwoord. Blijf gefocust. Houd je blik blanco, ook al is het on-ge-lo-fe-lijk grappig wat je ziet. Die glimlach wil ik dus niet zien. Ook niet als je in Babettes haar hangt, Guillem, corrigeert Ruigrok. Alles wat afwijkt van de norm trekt de aandacht van het publiek. Een giechel of een opgetrokken wenkbrauw is dodelijk op het podium als het niet bij je rol hoort. Als je een fout maakt, toon je geen emotie. Pas als je af bent, mag je in elkaar schrompelen. Ruigrok gaat zelf af en stort dramatisch in elkaar aan de barre. Wat deden we de vorige keer?, memoreert Ruigrok. Woede, verliefdheid, verdriet? Oké, dan doen we nu haat. Pure haat. Een hele nare emotie. Het vernietigt je hart en je ziel. Maar het hoort bij je pakketje. En ik wil die haat alleen maar in je ogen zien. Gebruik je gevoel als inspiratiebron. Heb ik jullie al eens verteld van die boterham met aardbeien en die langpootmug die mijn mond in vloog? Als ik walging speel, denk ik daar altijd aan. Vijf studenten links in de zaal, vijf rechts. En op komen ze. Op, op, op. Ze lopen met dodelijke blikken langs elkaar, kijken schuins opzij of keren zich af. Nu heimelijk verliefd, roept Ruigrok. Daar kom je die droomfiguur tegen in de Oude Kijk in t Jat. Heimelijk verliefd is dieper dan gewoon verliefd. We zijn met nuances bezig. Jaaaa, goed zo. Je moet je tempo vertragen als je haar in het oog krijgt. Sommige stelletjes leven zich zo in, dat ze er echt van gaan blozen. Iedereen zwijmelt mee. Nu kom je een dierbare vriend tegen die je al tijden niet meer hebt gezien. Twee studenten omhelzen elkaar zo heftig dat ze op de grond vallen. Interessante keuze, schmiert Ruigrok. Apart, artistiek, mompelt de klas. Jongens. Dit is dodelijk. Too much. We doen alsof, maar moeten ook onszelf blijven. Niet acteren, ín een personage gaan zitten. Die dikke zoenen vond ik wel weer toppie, meiden. De laatste oefening. Vijf aan de kant, vijf in de zaal. We gaan nu opvallen en juist niet opvallen. Wie de meeste aandacht krijgt, hoort zijn naam roepen. Waanzinnige bewegingen. Gekrijs, sterfscènes, handstandjes, krankzinnige koppen. Alles uit de kast voor de aandacht. Joshua! Milou! Guillem! Karlijn! Manon!, scandeert het publiek. Wanneer val je op?, informeert Ruigrok als het stil is geworden. Als je alleen bent, denkt één van de studenten. Precies. Als je in je up bent, val je op. Babette, Shiva, Carolien, Loes en Marjolijn doen nog een proeve van bekwaamheid in het níet opvallen. Sloompjes en saai schuifelen ze over het zwarte linoleum in het rond. Iedere oogbeweging wordt geregistreerd. Totdat ze alle vijf naast elkaar als één persoon bewegen. De minste aandacht krijg je als je het samen doet. Rina Tienstra [3] OKTOBER WOENSDAG HANZEMAG 7

8 Oud-student ontwikkelt mobiele belevingen Massa is kassa boratorium Noord gaat nu van start met een pilot onder hun watermonsternemers. Die mensen werken vaak in diepe putten. Dat kan gevaarlijk zijn. We hebben speciaal voor dat bedrijf een applicatie gemaakt die het bedrijf de locatie van de watermonsteropnemer doorgeeft als die niet binnen zes minuten terug is. Thomas Brinkman (25) is bedenker van nieuwe toepassingen voor mobiele telefoons, zoals MyLocator waarmee je kunt zien waar je vrienden zijn. Momenteel presenteert de oud-student Human Technology een toepassing waarmee je op een terrasje telefonisch bestelt en tegelijk betaalt. Massa is kassa. Je bent twee jaar geleden afgestudeerd bij Human Technology. Was je als student al bezig met bedenken van nieuwe toepassingen? Dat is Human Technology ten voeten uit, je afvragen wat de consument wil en hoe je de gebruikersbeleving intenser kunt maken. In het vierde jaar had ik al het idee voor MyLocator. Het is leuk als je uitgaat en dan kunt checken of je vrienden in kroegen in de buurt zitten. Maar om zo n idee te realiseren heb je partijen nodig die er iets in zien. Bedrijven als Tomtom en Route 66 hadden toen geen belangstelling. Uiteindelijk ben ik bij de toenmalige lector Strategisch Ondernemen Hans Broekhuis terechtgekomen. Die zei meteen, we gaan dit ontwikkelen. Ik heb toen stage gelopen bij het lectoraat en een haalbaarheidsonderzoek gedaan. Daaruit bleek dat het technisch haalbaar was en dat er behoefte was. Ik ben toen op zoek gegaan naar geïnteresseerde partijen en heb uiteindelijk programmamaker en ondernemer Erik de Zwart gevonden en Itis, een bedrijf dat ICT-ideeën ontwikkelt. Omdat het programma een java-applet is, draait het op veel mobiele telefoons. Foto: Luuk Steemers Verdien je hier al geld mee? Voorlopig nog even niet. Ik heb voor dit idee een eigen BV opgericht. Itis heeft de applicatie gebouwd. Omdat ik zelf geen geld heb om dat te bekostigen krijgen zij aandelen in die BV. Voorlopig is het nog veel investeren en maar hopen dat het wat oplevert. MyLocator wordt nu voornamelijk door studenten in het hele land gebruikt. Die kunnen het gratis downloaden. Hoe kun je dan geld met MyLocator verdienen? Massa is kassa. Uiteindelijk hoop ik dat zoveel studenten MyLocator gaan gebruiken dat adverteerders Mylocator een interessant medium gaan vinden. Bijkomend voordeel voor die groep is dat ze meteen kunnen zien of ze ernaar kijken, hoe oud ze zijn en waar ze zich bevinden. We merken nu dat het bedrijfsleven ook interesse in MyLocator krijgt. Om reden van efficiency en veiligheid willen bedrijven graag op ieder moment weten waar werknemers zich bevinden. Iemand op locatie die een bepaald gereedschap nodig heeft, kan bijvoorbeeld kijken of er een collega in de buurt is. Het Waterla- Je hebt nu weer iets nieuws bedacht. Op 4 september zijn we gestart met My- Order. Anderhalf jaar geleden kwam ik op het idee toen ik op het terras bij De Drie Gezusters zat. Het was mooi weer en druk. Het duurde erg lang voor iemand de bestelling kwam opnemen. Ik heb toen de Drie Gezusters gebeld en de bestelling geplaatst. Later dacht ik, het zou helemaal mooi zijn als de betaling ook meteen telefonisch gebeurt. We hebben zodoende Rabo Mobiel benaderd. Die zien er wel iets in. Hoe werkt het? Het enige wat je moet doen is een bankrekening openen bij de Rabobank die is gekoppeld aan je 06-nummer. Het geld wordt automatisch van die rekening afgeschreven. Op mobile.myorder.nl kun je het programma gratis downloaden. Als je het programma opent, kun je kiezen uit een lijst met kroegen die meedoen. Daarna krijg je van die horecagelegenheid een menukaart met prijzen en kun je gaan bestellen. Je geeft bovendien op aan welk tafeltje je zit. Of je bestelt iets voor een leuke dame aan een ander tafeltje. Misbruik is trouwens uitgesloten want het geld gaat van de rekening van degene die de bestelling doet. Nu doet alleen nog Kaap Hoorn in Groningen mee, maar ik ben in gesprek met partijen in het hele land. Dus dat worden er snel meer. Hoe verdien je met MyOrder? Bij iedere transactie krijgen wij een klein bedrag van de horeca-eigenaar. Er zitten voor de horeca veel voordelen aan. Zo kunnen ze à la minute prijzen en items veranderen op de kaart en zijn ze geen tijd meer kwijt aan drukkosten en rompslomp met bonnetjes. Luuk Steemers Thomas Brinkman neemt in oktober deel aan de De Innovative Talent pitch Noord. Uitzendingen op TV Noord op 7, 14 en 21 oktober. 8 HANZEMAG WOENSDAG 1 OKTOBER 2008 [3]

9 HG-studenten blikken terug op bestuursjaar Duizend keer leerzamer dan een gewone stage De KEI en de ACLO hadden afgelopen jaar allebei voorzitters van de Hanzehogeschool. Durvina en Rolinde vertellen over hun ervaringen. Je vindt je kwaliteiten. Foto: Luuk Steemers Hbo-bestuurders: Je merkt dat RUG-studenten meer tijd kwijt zijn met eenvoudige praktische zaken zoals een schrijven of even een telefoontje plegen. Links Durvina Tanis, rechts Rolinde Storm. Vierdejaars Facility Management Rolinde Storm (23) solliciteerde eind vorig jaar naar een functie in het bestuur van de KEI (Kommissie Eerstejaars Introductie). Ze werd voorzitter, de eerste vrouwelijke hbo er aller tijden. In de KEI-week in augustus bestuurde ze een organisatie met duizend vrijwilligers en een recordaantal deelnemers (bijna vierduizend). Tot eind oktober zit ze in de afrondfase en bereidt ze de overdracht aan het nieuwe bestuur voor dat in november aantreedt. Net als Rolinde tekende HG-student Durvina Tanis (24) voor een primeur in Groningse studentenwereld. Zij was vorig jaar de allereerste hbo-student die voorzitter werd van de ACLO, de sportkoepel van de Hanzehogeschool en de Rijksuniversiteit Groningen, een stichting met 51 aangesloten verenigingen en 17 duizend sporters. De vierdejaars Small Business & Retail Management Docenten zijn volgens mij nogal eens geneigd om alle bestuurfuncties op één hoop te gooien rondde haar werk begin september af en is al weer druk aan de studie. Durvina: Bij de KEI ligt de piek natuurlijk vooral in juli en augustus. Bij ons zaten de pieken en dalen verspreid over het hele jaar, zoals bij evenementen of wanneer je een beleidsverandering voorbereidt, zoals toen we een goedkope sportkaart hebben geïntroduceerd voor buitenlandse studenten die niet het hele jaar in Groningen zijn. Op één hoop Durvina is te spreken over de medewerking van Facility Management. Docenten hebben me geholpen met het solliciteren en ik kon het bestuursjaar als minor in het vierde jaar invullen. Zo beperk ik het tijdverlies tot een half jaar. De steun die je krijgt verschilt van opleiding tot opleiding, meent Rolinde. Docenten zijn nogal eens geneigd om alle bestuurfuncties op één hoop te gooien, terwijl het behoorlijk wat uitmaakt of je secretaris bij een kleine gezelligheidsclub bent of bestuurslid bij de KEI. Uiteindelijk is het me gelukt om deze bestuursperiode te mogen tellen als vierdejaarsstage. Maar ik heb behoorlijk pittige gesprekken moeten voeren met mijn stagecoördinator. En dat ter- wijl je duizend keer meer leert van zo n bestuursperiode dan van een gewone stage. RUG-HG In de besturen van Rolinde en Durvina zaten zowel studenten van de Hanzehogeschool als van de Rijksuniversiteit. Ik had grote cultuurverschillen verwacht, maar uiteindelijk was dat niet zo, zegt Durvina. Alleen in het begin zijn er verschillen, tekent Rolinde aan. Dan merk je dat de RUG-studenten meer tijd kwijt zijn met eenvoudige praktische zaken zoals een schrijven of even een telefoontje plegen. De HG ers hebben daar meer training in gehad. Maar na een tijdje bestaan die verschillen niet meer. Uiteindelijk maken de cultuurverschillen tussen de bestuursleden een team juist sterk. Je leert vanuit verschillende perspectieven naar zaken te kijken. Durf en lef Als je de kans krijgt om bestuurswerk te doen, grijp hem dan, raadt Durvina aan. Je zult er geen spijt van krijgen. Wij doen bijvoorbeeld veel aan presenteren in onze opleiding, maar toch sta ik nu veel makkelijker voor een grote groep. Ook onderhandelen met allerlei partijen gaat me veel beter af. Rolinde kan er over meepraten. Onze hoofdsponsor was Postbank. Die willen natuurlijk zoveel mogelijk zichtbaarheid tijdens de introductieweek. Maar als KEI-bestuur heb je een heel andere verantwoordelijkheid. Het is geen Postbankevenement. Wij wilden vooral de stad Groningen promoten. Je moet dan sterk in je schoenen staan. Ik heb veel meer durf en lef dan een jaar geleden. Durvina heeft meer duidelijkheid gekregen over zichzelf. Je vindt je kwaliteiten. Nu staat werken met mensen bij mij met stip op nummer één. Leidinggeven of motiveren, dát is wat ik wil. Rolinde knikt. Misschien moet ik iets met Human Resources Management doen. Mijn kracht is mediation, mensen aansturen, je inleven in wat anderen doen en zorgen dat de anderen in het team zich volledig kunnen ontplooien. Niet alleen jezelf op de voorgrond plaatsen. Daarom vond ik die opmerking van die geluidsmedewerker tijdens de KEI-week zo n compliment. Die riep ineens verrast: Hé, ben jij de voorzitter? Dat had ik niet gedacht. Luuk Steemers [3] OKTOBER WOENSDAG HANZEMAG 9

10 CULTUUR Sonja Linda Maria Goedele Sassen met Sonja Tijd voor een feessie Hele slappe thee Eindelijk een écht kutblad Als je puber te zwaar wordt. De SASdag van Catherine Keyl. Feesttaarten van Sonja, staat in chocoladeletters op de cover van het dunne magazine Sonja. De naam Sonja behoeft geen uitleg, sonjabakkeren is godbetert een werkwoord geworden in de Nederlandse vreetcultuur. SAS betekent trouwens Schijt Aan Sonja, voor de niet-dieëeters onder ons. Maar sorry voor Son, haar gezonde lifestyleglossy is een consommé van Libelletruttigheid, Margriet-geneuzel en de Allerhande. De open appeltaart van Bakkertje is een luchtig inkoppertje om van te watertanden maar om te lezen over messen met missie, de keukenrelatie van Robert ten Brink, of over man en motivatie? De broek zakt je af. Toch lezen om die rolladestring te voorkomen, meiden? Nou nee. Dé gouden dieet-tip staat er niet in. Halveer je porties. Dat is een stuk goedkoper dan de Sonja kopen. Wél raadt ze ons aan om vooral veel water te drinken. We moeten gewoon veel sassen van Sonja. Tweemaandelijks blad, 5,95 Vijf jaar Linda. Tijd voor een feessie, moeten ze bij Linda hebben gedacht. Met blijdschap geven wij kennis van de geboorte van de 50ste Linda. Ze weegt 1430 gram en telt 495 pagina s. Jan Mulder is uit de mottenballen getrokken om de Gooise diva de Armani van het lijf te vragen. De jarige glossy had een intiem samenzijn belegd in een chique hotel. Zeventien pagina s telt deze egotripperij. Vier pagina s ruim opgezette tekst. Hou je van piercings? Nee, daar heb ik niets mee. En dertien bladzijde foto s. Mooie reclamefoto s, dat dan weer wel. Zelfspot heeft mevrouw De Mol wel. Na het lezen van Linda, zit ik kotsmisselijk achter mijn pc. Een blad zonder diepgang enz. Linda is een echt bladerblad. Veel, héél véél foto s, weinig tekst. Een vleugje psychologie: 50 M/V verschillen mannen willen seks, vrouwen willen liefde. Een drupje drama: ik haal de vijftig niet. Een snufje armoede: waarom de voedselbank. Leuk om ff door te bladeren bij de kapper, maar kopen? Maandblad 6,25 Maria is hét blad voor de vrouw die het laten van een windje in een volle lift beschouwt als het verschrikkelijkste moment in haar leven. Oprechte belangstelling, zorg, warmte en tederheid van mens tot mens, schrijft hoofdredacteur Renate van Iperen, wat komt daarbij een kracht los! En daarom moet je pagina s lang lezen dat Anita Witzier geen bitch is, maar een hele lieve vrouw. Dat je van oma s theekopje een prachtig sieraad kunt maken, dat worteltjestaart niet vies is en dat het heel plezierig is om elke dag te kijken naar de boom die groeit uit het door jezelf geplante eikeltje. Het diepste dieptepunt van de eerste Maria is het verslag van de wandeling van Hella Verwijst en Regina, wier man plotsklaps geestelijk en lichamelijk gehandicapt raakte. Om de paar zinnen lees je Hella s bewondering voor de prachtige en krachtige Regina. Maria is slappe thee met een slof kaakje. Weg ermee. Wees gegroet, Maria. Tweemaandelijks blad, 2,95 Dokter Vagina maakt alle poezen mooi. Interview met Sandra Verbeek, haar zoontje werd mishandeld en stierf. Gesprek met Marie Bucquoy voor haar zelfmoord en Ons Balletjesboek, het lekkerste gehakt, kopt de Belgische ex-miss en seksuologe Goedele Liekens op haar eerste eigen cover tussen confetti en rode pumps. Goedele wil de wereld verbeteren, maar dan wel op hoge hakken. Moeder Theresa met decolleté. In haar blad wisselt ze heftige onderwerpen af met luchtige. Hoewel luchtig? De foto s van de kalkoenkutjes met bengelende flapjes bij het artikel over vaginachirurgie zijn niet misselijk. Goedele is tegen dat prutsen aan poezen en roept vrouwen op een foto te sturen van hun vagina in close-up. Met trots. Dit is een normale kut en ik hou haar zo. Tot slot loopt bij de culinaire uitsmijter over de balletjes van Goedeles ex-schoonmoeder het water je in de mond en bij het triootje met schrijfster Saskia de Koster het sap tussen de dijen. Maandblad, 4,50 = kopen! = aanrader = tja... = niet doen Platformtheater.nl Advertentie 2bibliotheek ga eens uit ons dak the art of having fun STEENTILSTRAAT GM GRONINGEN TEL HANZEMAG WOENSDAG 1 OKTOBER 2008 [3]

11 Geloof het of niet, Leonie gaat ter kerke Ja, in Marcus 2 kan ik me wel vinden Overal in de stad staan kerken. Statige gebouwen die iets geheimzinnigs uitstralen. Als de deur open staat, gluurt ze soms naar binnen. Wat gebeurt er toch in al die kerken? Waarom zijn het er zoveel? In HanzeMag stapt Leonie Veraar de komende nummers over de drempels van de godshuizen. De bekendste smoes om niet naar de kerk te gaan is bij de studentendienst van het Groninger Studentenpastoraat alvast onbruikbaar: de dienst in de Martinikerk begint iedere zondag pas om half twaalf. Tijd genoeg dus om je alcoholpromillage tot een draagbaar peil terug te brengen. Je zwarte kousen mag je ook in de kast laten liggen. De kerkgangers kleden zich onder het motto: als het maar lekker zit. Het misstaat dus niet om in je zondagse kloffie van ruimzittende joggingbroek en verenigingstrui binnen te komen. Tweedejaars Sociaal Pedagogische Hulpverlening Anne Folkertsma gaat elke week naar de Martinikerk. Ze roemt het open karakter van de studentendiensten. Iedereen is hier welkom en vrij om zelf na te denken. Niemand zal je vertellen wat je wel of niet moet geloven. Het wordt juist aangemoedigd om daarin je eigen weg te vinden. Naast Anne zitten er nog tientallen andere studenten in de kerk, maar het zit vooral vol met babyboomers. Al is vol hier niet het juiste woord. De tweehonderd moderne stoelen in het middenstuk zijn bijna allemaal in gebruik, maar de authentieke kerkbanken aan de zijkant blijven leeg. De imposante Martinikerk laat zich niet makkelijk vullen. Ieder geluid blijft ongeveer drie seconden nagalmen. Precies kan ik het niet horen, want als ik begin met tellen wordt het geluid steeds onderbroken. Je zou verwachten door het koor, dat voorin de kerk met de monden wijd openstaat, maar de tekst zie ik alleen in mijn kerkboek: Heer die mij ziet zoals ik ben, dieper dan ik mijzelf ooit ken. Het is niet te verstaan door het knalharde kerkorgel. Foto: Pepijn van den Broeke Het orgel klinkt zoals het eruitziet: kolossaal en dramatisch. Het trekt de aandacht met uitbundig spel. Op momenten dat een solo enigszins mogelijk is, vullen dynamische klankwisselingen de kerk. Het is wel vermakelijk en ik zie enkele mensen lachen. Maar toch kan dat ding niet zachter? Uit mij en mijn buurman komt minder geluid. Het voelt net als vroeger toen ik met mijn ouders naar de kerk ging en nooit mee durfde te zingen. Ik zou best willen, maar mijn stem wil nooit samengaan met die van anderen. Hij is net te hoog voor de brommende mannenstemmen en net te laag voor de galmende vrouwenstemmen. De preek noemen ze een overweging. Matty Metzlar, de voorganger van de dienst, staat niet op de imponerend hoog hangende preekstoel. ( Ik vind het belangrijk om dicht bij de mensen te staan, zo n preekstoel komt te afstandelijk over, legt ze na de dienst uit.) In de overweging praat ze over een hemels venster. In Genesis 28 droomt Jacob dat een ladder de hemel met de aarde verbindt en van engelen die daarover opstijgen en neerdalen. Ze bieden troost en inzicht aan mensen. Met dat verhaal kan ik weinig. In mijn hoofd zie ik het voor me, maar het staat ver weg van mijn wereld. Of is dat misschien juist de bedoeling? De boodschap die uit de overweging naar voren komt, spreekt me wel aan. Naar aanleiding van Marcus 2 waarin vier vrienden een opening in het dak maken van het huis waar Jezus verblijft, zegt Matty Metzlar: Als er bij de deur massa s mensen zich verdringen met ideeën die je niet begrijpt, of als de taal van het geloof je niet aanspreekt, dan is er altijd de mogelijkheid om op een meer ongebruikelijke, creatieve manier bij de bronnen van waarde te komen. Je mag je eigen persoonlijke weg kiezen. Als ik naar huis wandel voel ik me op de een of andere manier opgewekt. Thuis heb ik eindelijk de moed om mijn koelkast te ontruimen. Met een opgeruimd gevoel gooi ik melk van twee maanden terug weg. Het lijkt op yoghurt. Best te doen zo n kerkdienst. Leonie Veraar Alsnog meedoen aan de 4 Mijl! Was jij ook te laat met inschrijven voor de 4 Mijl maar wil je toch nog actief deelnemen aan dit evenement op 12 oktober? Collecteer dan namens de Hanzehogeschool voor de Doe Een Wens Stichting. Geef je zo snel mogelijk op bij Karen Geerts (k.geerts@pl.hanze.nl of ). Meer informatie op www. doeeenwens.nl en [3] OKTOBER WOENSDAG HANZEMAG 11

12 Studenten geven elkaar les op het Prins Claus Conservatorium Ik heb alleen mijn lichaam als instrument repeteerde thuis. Van tevoren was ik wel een beetje bang dat de taal een handicap zou worden. Ik heb alleen mijn lichaam als instrument. En ik was dan wel de docent, maar ik wist ook nog lang niet alles. Op zoek naar woonruimte? Wij hebben altijd een groot aanbod. Schrijf je gratis in! Gelkingestraat 23, Groningen tel: [050] Foto: Luuk Steemers Chiel zat drie dagen op Lowlands deze zomer, Yunmi swingde op het North Sea Jazz-festival. Hun muzieksmaak is totaal verschillend maar ze trokken een semester lang één keer in de week een half uur met elkaar op als leerling en docent zang. De Koreaanse Yunmi Kang (27) en de Nederlander Chiel Busscher (20) studeren op het Prins Claus Conservatorium. Derdejaars Yunmi doet zang en piano, tweedejaars Chiel is student Compositie Muziek en Studioproductie. Jazz zangeres Yunmi gaf Chiel een half jaar zangles jazz als interne stage. In het Engels. Yunmi: Ik heb klassiek piano gestudeerd in Korea en Duitsland. Nu studeer ik hier Jazz-zang met jazz-piano als minor. In het tweede jaar kies je voor een specialisatie. Ondernemerschap, podiumkunst of docentschap. Ik koos voor docentschap. Dan ga je een half jaar op het Conservatorium lesgeven aan beginners en gevorderden. Voor mijn interne stagelessen kreeg ik Chiel toegewezen als pupil. Hij was een beginner in de jazz, maar hij had wel een gevorderde muzikale achtergrond. Chiel: Ik heb de opleiding Onderwijsassistent Muziek voor de basisschool gedaan in Drachten en zat vier jaar in het Friese Jongerenkoor. Ik speel piano en klarinet. Via via hoorde ik van de stagelessen op het Conservatorium en heb ik me direct aangemeld. Ik was niet speciaal geïnteresseerd in jazzmuziek maar in het zingen van lichte muziek. Omdat ik mijn eigen nummers schrijf, wil ik die ook goed kunnen zingen. En bij producties dingen kunnen voorzingen. Maar als front-man in een band zie ik mezelf nu nog niet staan. Yunmi: Ik heb wel podiumervaring. Ik treed af en toe op in Jazzcafé De Spieghel, doe jamsessies en ik speel piano in Huis De Beurs. Lesgeven was wel nieuw voor me. Het semester daarvoor had ik al een lesprogramma geschreven maar ik was wel verrast dat ik een man als leerling kreeg toegewezen. De mannelijke stem is namelijk heel anders van structuur. Maar ik vond dat wel een uitdaging. Het gaat uiteindelijk om de kleur van de stem en dat je moet weten hoe te zingen. Chiel: Als je in een koor zingt, bepaalt dat koor jouw stemkleur. Maar dat bleek dus helemaal niet mijn eigen stemkleur te zijn. Als je eenmaal door hebt wat je eigen stemkleur is, komt het vooral op techniek aan. En het gaat er om dat je adem goed zit. Dat heb ik allemaal van Yunmi geleerd. Yunmi: We begonnen met het instuderen van één nummer. Een jazz-tune. We oefenden één keer per week en Chiel Chiel: De taal vormde geen enkele barrière. Yunmi gebruikt haar verbeeldingskracht en ze legt heel goed uit. Ze is aardig en vriendelijk en zegt eerlijk als ze iets niet weet. Dat heb ik veel liever dan dat ze me de verkeerde dingen leert. De lessen waren echt heel relaxed en we hebben veel lol gehad. Yunmi: We hebben veel gelachen maar soms was ik best onzeker. Ik ben ook student en we zijn leeftijdsgenoten. En hij heeft natuurlijk zelf ook lesgegeven. Maar Chiel was heel geduldig en hij stimuleerde mij ook. En één keer per maand kwam natuurlijk mijn docent Tine Stolte samen met mijn medestudenten langs om me te begeleiden bij het lesgeven. Zij is echt heel goed. Chiel: Dat vond ik helemaal niet eng, zo te zingen voor publiek. Het ging niet om mij maar om haar. De laatste keer dat ik op het podium stond was met de eindpresentatie van de stagelessen op het Conservatorium. Yunmi: Hij was de beste. Chiel: Zij was haar muziek kwijt. Rina Tienstra Het Prins Claus Conservatorium zoekt onder de studenten van de Hanzehogeschool stageleerlingen voor verschillende instrumenten. Het gaat om beginners en gevorderden. nl/prinsclausconservatorium. Aanmelden tot 1 november 12 HANZEMAG WOENSDAG 1 OKTOBER 2008 [3]

13 Ik ben een echte entertainer, live ben ik op mijn best Laatbloeier Desean op zoek naar erkenning in de hiphopscene Rapper Desean (Jonn Paul Veuger) timmert flink aan de weg. Bij vrijwel ieder hiphopconcert in Groningen verzorgde hij het afgelopen jaar het voorprogramma. Sinds kort studeert hij aan de Popacademie. Alles is vanaf nu gericht op het ultieme doel: doorbreken in Nederland. Op een dag sprak ik met God en ik voelde dat hij wilde dat ik een offer zou brengen Als puber raakte ik gefascineerd door hiphop. Puff Daddy met I ll Be Missing You, Notorious B.I.G. met Mo Money, Mo Problems. Die nummers vond ik echt vet. Ik ging me in de subcultuur verdiepen, wijde broeken dragen. Toen was hiphop ook nog echt rebels, dat paste wel bij mijn leeftijd. Een jaar later schreef ik mijn eerste raptekst, in het Engels. Die ging over slavernij, dat hield me toen heel erg bezig. Ik keek Amistad en de serie Roots over Kunta Kinte. Ik vond het belachelijk dat dit allemaal al vergeten leek. Ieder jaar herdenken we wat er in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd, maar slavernij wordt nooit officieel herdacht. Toen ik zeventien was, ging ik voor het eerst opnemen. In korte tijd bracht ik twee tapes uit, The Hood Is A Muthafucka en Rhymesayers. In die tijd was internet nog klein. Ik verkocht mijn tapes gewoon op straat. Rond 2003 ging ik werken en had ik nog maar weinig tijd voor hiphop. Ik kwam ook in aanraking met de housescene, ging veel feesten. Ik was een beetje aan het strugglen. Ik vluchtte naar Assen om mezelf weer te vinden. De interesse voor hiphop kwam terug toen ik samen met twee vrienden Noordelijke Trots oprichtte. Ik maakte de overstap naar Nederlandstalig. We deden het voorprogramma van Brace, wonnen talentenjachten maar er miste iets. Op het hoogtepunt stopte ik. Via mijn vriendin had ik het geloof gevonden. Op een dag sprak ik met God en ik voelde dat hij wilde dat ik een offer zou brengen, zoals Abraham met zijn zoon Izaäk deed. Ik moest het belangrijkste in mijn leven opgeven, dus stopte ik met Noorderlijke Trots. Uiteindelijk ben ik na een jaar uit die kerk gestapt. Ik ben een zondaar en dat accepteer ik. Ik geloof nog steeds in God en Jezus Christus, maar niet meer in de mensen en het instituut. Mijn geloof is nu iets persoonlijks geworden. Ik begon weer met hiphop, al had ik het van binnen nooit losgelaten. In de zomer kwam ik beatmaker Spender (Sander Bloem) tegen in de trein en het klikte tussen ons. Sindsdien rol ik met hem. Vorig jaar hebben we in het voorprogramma gestaan van Salah Edin, Winne, Typhoon, Appa, Osdorp Posse, Dio en Sticks & Rico. We deden zelfs zo veel voorprogramma s dat ik besloot om mijn ep er naar te vernoemen. Maar Het Voorprogramma verwijst ook naar het feit dat dit een opwarmer is, een voorprogramma voor de echte grote plaat. Die moet volgend jaar uitkomen. De Boeren Kroeskop gaat ie heten. Sinds augustus zit ik op de Popacademie. Ik leer er vooral veel dingen die niets met Foto: Pepijn van den Broeke Ieder jaar herdenken we wat er in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd, maar slavernij wordt nooit officieel herdacht. hiphop te maken hebben. Rappen hoef ik ook niet meer te leren. Maar ik wil weten hoe ik mezelf beter kan promoten. Mijn eigen marketing kunnen doen, leren denken in concepten. Op die vlakken heb ik wat aan deze opleiding. Wie is Desean? Hoe ziet het publiek mij? Wat wil ik uitstralen? Dat zijn belangrijke vragen die ik hier leer beantwoorden. Mensen zijn kuddedieren, ze moeten altijd aan iets kunnen refereren, anders is het niks. Je moet iets overbrengen wat mensen begrijpen en onthouden. Maar een imago moet ook bij je passen. Je kunt niet de tough gangster uithangen en vervolgens hard wegrennen als je in de problemen komt. Dan verlies je meteen alle respect. Wie is Desean dan echt? Het is een jongen die altijd vrolijk doet op het podium. Ik breng die fatu en energie als ik optreed. Ik ben een echte entertainer, live ben ik op mijn best. Het was allemaal een droom, het publiek, podium en de microfoon rapt Jiggy Djé op De Eerste Dag. Zo was het ook voor mij. Eigenlijk heb ik al een hele carrière achter me, maar voor mijn gevoel begint het nu pas echt. Nu weet ik wat ik wil. Ik ben altijd al een laatbloeier geweest. Nu ben ik er. Ik heb een paar honderd mensen laten springen op mijn nummers, heb in het voorprogramma gestaan van grote rappers Nu heb ik nog één droom over, ik wil doorbreken. Al is dat natuurlijk relatief, want wanneer ben je nou precies doorgebroken en wanneer niet? Laat ik het anders zeggen: ik wil graag landelijke bekendheid. Als dat lukt, is ook die droom werkelijkheid geworden. Dan wordt het weer tijd voor een nieuwe droom! Chris Wind Op kun je Desean s ep Het Voorprogramma gratis downloaden. [3] OKTOBER WOENSDAG HANZEMAG 13

14 Altijd al willen weten wat jij kunt bereiken bij Gasunie? Kom dan naar het Gasunie Career Event zaterdag 4 oktober uur en maak kans op een helikoptervlucht Gasunie zoekt nieuwe collega s op mbo-, hbo- en wo-niveau, zowel starters als ervaren specialisten, op het gebied van techniek, economie, juridische zaken, financiën, ICT en research. Kijk op: 14 HANZEMAG WOENSDAG 1 OKTOBER 2008 [3]

15 De blijde boodschap van Koranvertaler Kader Abdolah MARTHE Iedereen mag mijn koran beledigen Nuchter Foto: Studium Generale Er moest een boek komen dat verbrand kon worden, verscheurd en beledigd. Daarom schreef Kader Abdolah een koran met een kleine letter k. Een leesbare koran, een literaire koran, ja een poldermodelkoran. Daar zit Mijn Meester, de Heer Fred Leemhuis. Hij heeft de Koran vertaald, niet ik, Hij. Maandenlang was ik bij hem, doolden zijn woorden door mijn geest. Wilt u de Koran lezen? Lees de vertaling van Heer Leemhuis. Het bloed welt op op de wangen van Fred Leemhuis, hoogleraar Koranwetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen. Maar nog voor het zich kan omzetten in een blos slaat Kader Abdolah toe, met woorden als de slag van een kromzwaard. Maar, Abdolah s slanke wijsvinger priemt omhoog, die Koran van de Heer Leemhuis die legt u na vier of vijf bladzijden neer. Hij is on lees baar! De stampvolle aula van het Academiegebouw lacht, en de grote zaal ernaast ook. Kader Abdolah lezen is een groot genot, Kader Abdolah horen spreken is bijna net zo n groot genot, ook al is de helft van het gehoor op 24 september veroordeeld tot een videoscherm in een belendende zaal. Groningers kunnen de komende weken hun hart ophalen, want Abdolah is gastschrijver aan de Groninger universiteit. De Koran is niet om te lezen, stelt Abdolah, de Koran is bedoeld om ondoorgrondelijk te zijn. Hoe ondoorgronde- lijker hoe beter. De Koran is als de wind, als de zon, als de elementen. Die zíjn. De mens heeft er geen vat op. Kader Abdolah s koran is juist wel een boek om te lezen. Wie leest de Koran? Niet de Afghaanse vrouw in haar oorlog en ellende. Niet de vrouw in Saoedi-Arabië die het Boek onder haar sluiers draagt, niet de Somalische vrouw, de Egyptische of Irakese. Nee, wie leest de koran? De Nederlandse vrouw die ik deze zomer op het strand van Zandvoort zag liggen. De Nederlandse vrouwen lagen urenlang met Kader Abdolah in het zand. De schrijver spreidt zijn armen wijd uiteen, hij snuift, hij snoeft. Ik ben geslaagd! Mijn koran staat naast de Playboy in de boekwinkel. Een leesbare koran, een literaire koran. Geert Wilders wilde een koran om te verscheuren. Hij mag het doen, iedereen mag het doen. Verscheur mijn koran, beledig mijn koran, scheld op mijn koran of verbrand mijn koran. Je mag mijn koran lezen, hem omarmen en kussen. Het leek onmogelijk, maar het is waar, het is me gelukt, iedereen mag doen wat hij wil. Ik heb geen mohammedaanse koran geschreven, geen Iraanse, geen Perzische koran en geen Nederlandse. Ik heb iets anders geschreven, iets waar de Nederlandse samenleving om zat te springen: een poldermodelkoran. Het leek onmogelijk, maar ik heb de boodschap gevolgd die ik steeds weer las: Wees, zei Mohammed, wees en het is! Fred Leemhuis heeft zich goed voorbereid op een tweegesprek met Abdolah, misschien zelfs op een twistgesprek, maar de schrijver is onnavolgbaar. Natuurlijk, Heer Leemhuis, Mijn Meester. Ik heb de tekst in een andere volgorde gezet, omdat het duidelijk moest zijn dat mijn boek een Ander Boek is. Ik heb er de geest van mijn Perzische wortels in geblazen. Van Kader Abdolah die, net als alle andere immigranten, naar Nederland kwam om te veranderen, maar nu Nederland verandert. Wij hebben Nederland veranderd, Rotterdam veranderd, de literatuur veranderd, zelfs de politiek hebben wij veranderd. Wij hebben van niets iets gemaakt, wij zeiden: wees en het is. Wij hebben Balkenende premier gemaakt. Boudewijn Otten Terug naar het noorden. Het heerlijke nuchtere noorden, waar trams wijken voor stadsbussen. Een half jaar zat ik in Amsterdam, met statige herenhuizen, groene parken, drukke barretjes, overvolle markten en bakfietsen. De eerste dag, op het centraal station Groningen, kijk ik naar rechts. Een bekende op nog geen vijftig meter. Net als ik wil zwaaien, ontwijkt hij mijn blik. Enkele uren later, op de toepasselijke fiets met kapot achterlicht, scheur ik in mijn brakpak door de straten. Het duurt niet lang voordat ik de eerste Amsterdammer drink met clubgenootjes in de kroeg. Dronken studenten dansen op de banken en proberen elkaar tevergeefs te regelen. Geen bralgehalte te bekennen. Even naar de wc, ben zo terug! Ik baan me een weg door de swingende menigte, klop ze op de schouders en duw ze opzij. Opeens, oog in oog met de bekende van vanochtend. Dom, dom, dom. Heel erg dom. Daarom keek hij weg. Ik was het al allang vergeten, hij niet. Hij probeert weg te komen. In enkele passen haal ik hem in, en tik hem op z n schouder. Hoi, schort hij. Wat doe jij hier? Ik dacht dat je in Amsterdam woonde. Voor stage, was het niet? Vers in het geheugen. Klopt. Wil je wat drinken? Ik moet iets beters verzinnen. Heb je soms een vriendinnetje? Wat denk je? Eigenlijk niet, nee. Jij? Heb ik een vriendje? Geen idee. Vorige week nog wel, geloof ik. Nee. Ik zal jou nooit vergeten, lieg ik. Wat een onzin! Dat heb je allang gedaan. Ik ben het eigenlijk wel zat om met je te praten, nu. Nu moet jij eens heel goed luisteren. Rustig praten is beter, maar ik kan het niet opbrengen. Ik weet dat ik fout zat, maar jij bent nu niet de braafste die hier rondloopt, hè! Stilte. Zwijgend staren we elkaar aan. Stilte. We zoenen. Nee! We zoenen! Oh god oh god, oh god oh god nog aan toe. De kroeg sluit, de vogeltjes fluiten en lijn elf rijdt aan ons voorbij. Op rechts de bekende man aan mijn zijde, op links een bakfiets met Groningse vrouw. Het nuchtere noorden? Het ordinaire beschonken Groningen kan niet goed zijn voor de student Marthe Houpt [3] OKTOBER WOENSDAG HANZEMAG 15

16 T Zernikeplein 7 (Centrale repro) GRAFISCH SUPPORT CENTER DTP en grafisch ontwerpbureau NET EVEN ANDERS Dinox is een onderzoekscentrum in Groningen en Berlijn met ruim 15 jaar ervaring in geneesmiddelenonderzoek op het gebied van vrouwelijke hormonen (zoals anticonceptie, vruchtbaarheidsbehandelingen, premenstrueel syndroom en acné) en seksuologie. Dinox bevindt zich op het UMCG terrein: Hanzeplein 1, ingang 53, 9713 GZ Groningen WIJ ZOEKEN VROUWEN die mee willen werken aan een geneesmiddelenonderzoek (180). In dit onderzoek wordt de werking onderzocht van 4 doseringen van een progestageen (vrouwelijk hormoon): in welke mate het progestageen in het lichaam wordt opgenomen, of het van invloed is op het baarmoederslijmvlies, en of het de groei van eiblaasjes in de eierstokken onderdrukt. Dit progestageen is in combinatie met een oestrogeen al onderzocht en geregistreerd als anticonceptiepil. U zou aan het onderzoek kunnen deelnemen als u: een vrouw bent tussen 18 en 35 jaar en gezond bent; bereid bent aanvullende anticonceptie (zoals condooms) te gebruiken tijdens het onderzoek. Bezoeken Na de keuring bezoekt u regelmatig het onderzoekscentrum voor een bloedafname, echoscopie en tweemaal een onderzoek van het baarmoederslijmvlies. De eerste cyclus bestaat uit 7 tot 12 bezoeken. De behandelperiode waarin u één van de 4 doseringen van het progestageen krijgt, duurt maximaal 72 dagen en heeft tussen de 12 en 22 bezoeken. Na de behandelperiode zijn er nog 1 tot 4 bezoeken. Vergoeding Elke vrijwilligster ontvangt -afhankelijk van het aantal bezoeken- een vergoeding voor deelname aan dit geneesmiddelenonderzoek tussen de 1194,- en 1992,-. Reiskostenvergoeding: 0,19 per km. Voor meer informatie kunt u bellen met (050) Sandra Jonge Poerink 16 HANZEMAG WOENSDAG 1 OKTOBER 2008 [3]

17 UITwonen Ruim, riant en roze Net over de Herebrug aan de rand van de gezellige Oosterpoortwijk woont Angelique Hadderingh (21) in een portiekwoning uit de jaren dertig. De vierdejaars Commerciële Economie deelt het riante huis met twee jongens. Supergezellig! Angelique: Vorig jaar was ik KEI-crew met een vriendin. Ik woonde nog thuis op de boerderij in Gasselte bij m n ouders, maar ik baalde van dat heen-en-weergereis. Die vriendin kende de eigenaar van dit huis en wist dat hij er bijna nooit was en het wel wilde verhuren. Zo ben ik er ingerold. Het leuke is dat mijn huisbaas nu met mijn zus samenwoont in de andere boerderij van mijn ouders, ook in Gasselte. M n huisbaas is dus nu m n zwager. Het huis is licht, ruim en staat keurig in de verf. De huiskamer heeft een hoog plafond, witte muren en laminaat op de vloer. De keuken is wit en modern en van alle gemakken voorzien. Ja, wat een genot, ik hoef niet eens zelf af te wassen want er is een vaatwasser. Angelique heeft eerst een jaar alleen in het grote huis gewoond. Ze is blij met haar twee huisgenoten. Sinds kort deel ik het huis met Rienk en Jesper. Jesper is kok en kan echt heel lekker koken. Rienk loopt co-schappen in het ziekenhuis in Assen. Als ik uit school kom of uit m n werk drinken we hier een biertje en een wijntje. Voor die jongens hier kwamen wonen, sleepte ik altijd vriendinnen mee. Die konden dan ook blijven slapen. Ruimte zat. Boven hebben we allemaal onze eigen kamer. De mijne is op zolder. Door twee grote kantelramen valt het licht mooi in de ruime zolderkamer. Een soort inloopkast is omgebouwd tot een piepklein keukentje met een driepits gasstel uit de jaren zestig en een aanrechtje. Op de gang staan nog een wasmachine, wasdroger, koelkast en een vriezer. Angelique heeft één wand van haar kamer metalic-roze geverfd. Twee fuchsiaroze kussens fleuren de grijze tweezitter op. Onder het ene raam staat haar bed, onder het andere een geborduurd stoeltje van haar oma. Op de wit geverfde tafel met barokke poten staat een foto van Angelique op haar paard. In vol ornaat als een jonge Ankie van Grunsven. Boven de tafel hangen twee kroonluchtertjes tussen de slingers. Ik maak er elke dag een feestje van, daarom blijven die slingers lekker hangen. Loes Vader Foto s: Luuk Steemers [3] OKTOBER WOENSDAG HANZEMAG 17

18 In & UIT IN&UIT is bestemd voor studenten- en personeelsactiviteiten. Ook kunnen studenten en medewerkers hier hun gratis advertenties kwijt (maximaal 30 woorden). Informatie voor de uitgave van woensdag 22 oktober kun je mailen naar De deadline is woensdag 15 oktober. ACLO Maak kennis met schaatsen en Tjas! Op maandag 6 oktober organiseert G.S.S.V. Tjas een open dag. Alle studenten zijn welkom om gratis een uur te komen schaatsen. Op de ijsbaan zijn schaatsen te huur. Vanaf uur ben je welkom op Kardinge! Voor vragen: info@tjas.nl. Studenten Theater Festival Studenten uit diverse landen tonen hun verlangens van 7 t/m 11 oktober in het voormalige Universiteitstheater in het Harmoniegebouw aan de Oude Kijk in t Jatstraat of in de USVA ( Lachfitness in De Plint Altijd al willen weten wat lachfitness inhoudt? Je kunt het meebeleven. De Plint start met workshops lachfitness op 8, 15 en 29 oktober. Locatie: danszaal van het Instituut Sportstudies, van uur. Aanmelden via deplint@org.nl of kijk op nl/deplint. Studium Generale Groningen Maandag 6 oktober - Everything you always wanted to know about.galileo Galilei uur. Doopsgezinde Kerk. Maandag 6 oktober - Jonathan Israel - Over Spinoza en de westerse verlichting, (in het Engels), uur, Academiegebouw. Dinsdag 7 oktober - Vrije wil en pedagogiek, uur Academiegebouw. Woensdag 8 oktober - Gastschrijver Kader Abdolah Waarom wij schrijven, uur. Academiegebouw. Maandag 13 oktober - Filmklassiekers - Tokyo Story, uur, Images. Dinsdag 14 oktober - Vrije wil en neuro-ethiek, uur Academiegebouw. Woensdag 15 oktober - Gastschrijver Kader Abdolah - Dromen in de literatuur, uur. Academiegebouw. Donderdag 16 oktober - Kenniscafé Groningen - Is forensisch DNA-onderzoek betrouwbaar? uur, Kelder Newscafé. Vrijdag 17 oktober - Michael Hardt en Chantal Mouffe - dubbellezing over de problematische ontwikkeling van een geglobaliseerde neoliberale samenleving. (Engelstalig), uur. Info: College lectoraat integraal jeugdbeleid Sociaal leren van jonge kinderen, dr. Elly Singer. De sociale ervaring van jonge kinderen in groepsverband. Over groepsstructuur met geïsoleerde en populaire kinderen. Over de manier waarop jonge kinderen met elkaar communiceren, plezier maken en conflicten oplossen. Over de manieren waarop leidsters het sociale leren en positieve relaties tussen jonge kinderen kunnen ondersteunen. Elly Singer is docent aan de Universiteit van Amsterdam. 8 oktober, Zernikeplein 23, Hanzeborg, zaal C0.03, uur, gratis. Colofon HanzeMag is het redactioneel onafhankelijke magazine van de Hanzehogeschool Groningen. Het blad verschijnt tweewekelijks. Redactie-adres Zernikeplein 7, A0.04 en A0.05, Groningen Postadres Postbus 30030, 9700 RM Groningen telefoon: fax: hanzemag@org.hanze.nl Internet: via Redactie Chris Wind - hoofdredacteur c.f.wind@pl.hanze.nl Boudewijn Otten - (eind)redacteur j.b.m.otten@pl.hanze.nl Luuk Steemers - redacteur lu.a.steemers@pl.hanze.nl Rina Tienstra - redacteur r.h.tienstra-de.knegt@pl.hanze.nl Loes Vader - redacteur j.l.c.vader@pl.hanze.nl Fotografie Pepijn van den Broeke - loexproduxies Luuk Steemers Illustraties Xiao Feng Chiu & Mathieu van der Bij Rick van Duuren Sam Peeters Leo van der Reest Reid, Geleijnse & Van Tol Basis lay-out Art Studio - Groningen Productie Redactie HanzeMag & Grafische Industrie De Marne B.V. Oplage: Advertenties Bureau Nassau info@bureaunassau.nl Abonnementen 60 euro per jaar hanzemag@org.hanze.nl ISSN PZZL Alleenheersers Hori 1. Hoessein, Irak (6) 4. Castro, Cuba (5) 8. Hitler, Duitsland (5) 9. Pinochet, Chili (7) 10. Goed begrip (7) 11. De Engelse gaat naar de Zeeuwse stad (4) 12. Amin, Oeganda (3) 14. Hoofd, schouders, en teen (4) 15. Romeins keizer (4) 18. alië of brero (3) 21. Sovjet-Unie (afko, 4) 23. Buurland van Argentinië (7) 25. Met inbegrip van (7) 26. Koeman (5) 27. Harde klap van een volleyballer (5) 28. Heftig (6) Verti 1. Jozef Sovjet-Unie (6) 2. De familie of woning (7) 3. Aanplakbiljetten (8) 4. Muziekvorm waarvan Bach er veel schreef (4) 5. Danstent, theek (5) 6. Taoïstisch wijsgeer (6) 7. Land van Papa en Baby Doc (5) 13. Onderwijl (8) 16. Bedrevenheid door ervaring (7) 17. Ceasar of Nyerere, Tanzania (6) 19. Benito lini, Italië (5) 20. Katteneiland? (6) 22. de Boer, nieuwslezeres (5) e én 43 e president, VS (4) De schuin gedrukte omschrijvingen zijn cryptisch en de vet gedrukte hebben met het thema te maken, net als de oplossing. Mail het woord naar: pzzl@org.hanze.nl en ding mee naar een cadeaubon van 10 euro. Inzenden t/m donderdag 16 oktober. De vorige PZZL is gewonnen door: Rika Kloosterman. De oplossing is: OSEVEOADW (helaas stond er een fout in het diagram). Boudewijn Otten 18 HANZEMAG WOENSDAG 1 OKTOBER 2008 [3]

19 Lieve Loes LEEUW Heeft je beste vriendin gezoend met de jongen waar jij al tijden vlinders van in je buik krijgt? Ben je verliefd op je docent en kun je je niet meer op je studie concentreren? Lig je niet lekker in je projectgroep en begrijp je niet waarom? Mail Loes, onze enige echte ervaringsdeskundige. Inzenden mag zelfs anoniem. Lieve Loes, Sinds september woon ik op kamers in Groningen. Ik baalde er zo van om iedere dag vanuit Emmen naar de HG te reizen. Vorig jaar vond mijn moeder me nog te jong, maar na lang zeuren mocht het dan dit jaar. Waar ik alleen van baal is dat mijn moeder me iedere dag belt en wel twee keer in de week op de stoep staat met een pannetje eten of een smoesje dat ze wil winkelen. Ze wil ook schoonmaken en m n was meenemen, terwijl we een wasmachine hebben. Ik durf het haar alleen niet te zeggen omdat ze het natuurlijk wel goed bedoelt. Ik ben de jongste thuis en nu ik ook het uit huis ben heeft ze niemand meer, zegt ze. Groetjes van Guus Beste Guus, Jouw moeder lijdt aan het zogenaamde legenestsyndroom. Het schijnt dat veel vrouwen daar last van hebben als de jongste is gevlogen. Geen stinksokken meer in de kamer, geen koekkruimels op de bank en geen snoeiharde metal of mothafuckin rap meer in huis. Je zou denken: wat een genot! Maar nee, die moeders voelen zich nutteloos en overbodig. Toen bij mijn vriendin S de jongste de deur uitging, zat ze ook nog eens midden in de overgang. De hormonen gierden en naast haar laatste uitvlieger stond ze stijf van de opvliegers. Ze was een depressie nabij. Tegen je moeder zou ik hetzelfde willen zeggen als destijds tegen mijn vriendin: neem een hond, een hobby of voor mijn part een minnaar. Geniet ervan dat die koters de deur uit zijn en je eindelijk aan jezelf toekomt. Loslaten je kroost! Jij moet er met je moeder over praten. Ze wil niets liever dan dat je opgroeit tot een evenwichtig volwassen mens. Vertel haar dat ze daarbij in de weg staat als ze dagelijks belt en te pas en te onpas langs wipt. Bedenk voor jezelf hoe vaak je haar wilt zien en spreken. Vind je eens in de week bellen genoeg? Zeg het. Wil je dat ze niet onaangekondigd langskomt? Bespreek het. Sop je liever je eigen vuile ondergoed? Gooi het eruit. Wedden dat het helpt? Zo niet dan kun je altijd nog zwaarder geschut uit de kast halen. Niet opendoen als ze met een prakkie op de stoep staat of je mobiel uitzetten. Geef haar op voor een cursus hunebedden tekenen, sokken punniken of soep koken voor daklozen als die handjes moeten wapperen. Lieve Loes, Mijn beste vriendin ken ik al sinds de brugklas van de havo. Nu zitten we samen op de HG. Vroeger gaf ze niets om kleren. Nu opeens wel. Maar ze kleedt zich zóóó slecht. Je houdt het niet voor mogelijk wat zij voor een combi s uit de kast trekt. Vanmorgen kwam ze in een zwart, veel te strak rokje met hele hoge zwartmet-rode stilettohakken eronder op school. Ze heeft geen maat 36, maar propt zich er wel in. Geen porum. Gênant gewoon. Vind je dat ik haar dat moet zeggen? Ik ben bang dat ik haar beledig en dat onze vriendschap er onder lijdt. Stella Hoi Stella, Mijn moeder had een kennis die stonk. Er hing altijd een zure, ranzige oudemannenzweetlucht om hem heen. Je zat niet graag naast hem op een verjaardag. Op een gegeven moment heeft m n moeder de stoute schoenen aangetrokken en het hem verteld. Het was pijnlijk, maar uiteindelijk was ie blij dat iemand hem erop wees. Sleep je vriendin mee naar een levensgrote passpiegel en vertel haar wat je ziet. Vergeet de achterkant niet. Puilend vet en tekenend ondergoed zijn dodelijk. Om goed gekleed door het leven te gaan heb ik één gouden stelregel: benadrukken en bedekken. Benadruk je sterke punten en bedek je zwakke. Tegelijkertijd leg je haar uit dat alleen je allerbeste vriendin zoiets vertelt. Alleen als je echt van iemand houdt, neem je die moeite. Als ze het niet met je eens is, zul je dat moeten accepteren. Verliefd Als ik verliefd ben, heb ik een geloof dat niet onderdoet voor de strengst gereformeerde kerkganger. Met heel mijn hart geloof ik, weet ik, dat deze liefde voor eeuwig zal duren. Dat het zo totaal anders is dan de vorige keren, omdat omdat hij anders is. Beter passend bij mij. Verliefd gedraag ik me hetzelfde als Giselle uit de Disneyfilm Enchanted. Ik dans stralend door mijn leven heen met bloemen in mijn haar en zing liedjes over de ware liefde. Het liefst laat ik de wereld verder voor wat het is en stort ik me voor eeuwig in zijn armen. Door een warme oranje gloed van de zonsondergang galopperen we op een wit paard richting horizon. In het gras (dat niet groener kan) staan de woorden: ze leefden nog lang en gelukkig. En dat is niet bij wijze van spreken. Natuurlijk laat de wereld dit niet zomaar toe. Ze doet haar best om me terug te halen naar een niveau van onverschilligheid. Zoveel passie en geluk, dat kan alleen maar voor problemen zorgen. Hoe hoger je vliegt, des te harder je valt. En hoe meer pijn je dus zult hebben. De wereld wil me waarschuwen. Zoals mijn wilde reisplannen horrorverhalen oproepen over verkrachte meisjes in Zimbabwe. Zo stuit mijn verliefdheidslofzang op een stroom van mislukte relaties. Zo vertelde een vriendin me dat het in het begin altijd leuk is, maar zo sprak ze cynisch: Wacht maar af tot je over een jaar vloekend zijn vieze sokken van de grond raapt. Een studievriend merkte op dat onderzoek heeft uitgewezen dat een verliefdheid hoogstens een half jaar duurt. Daarna is het feest afgelopen, en moet je maar afwachten of het overgaat in houden van, zei hij op een toon alsof het volledig bepaald word door de schommelingen van de wind. Net als Giselle vind ik het moeilijk om met zoveel pessimisme om te gaan. Ik heb helemaal geen zin om te horen wat er mis kan gaan. Niet in Zimbabwe, en ook niet in mijn relatie. Ik weet wat het is om te vallen, ben vaak genoeg hard op mijn bek geklapt, en natuurlijk deed dat pijn. Maar toch liever kies ik ervoor om te genieten van het uitzicht. Vooralsnog is het hier windstil. foksuk.nl Leonie Veraar [3] OKTOBER WOENSDAG HANZEMAG 19

20 legal alien Native country: Latvia, 2,245 million inhabitants, 1,5 times the size of the Netherlands Foto: Luuk Steemers Studies: Loves: Hates: Misses: International Business & Management Dancing and music Liars My condensed milk Julia musatova (19) Last time you were in Latvia? On 23 augustus I left Olainea, a little town near Riga that probably no one knows. I arrived in Groningen for the second time then. The first time I came here was for the KEI-week but I did not like it at all. Everything was in Dutch! I told my mum and brother that I did not want to live here when I came home. But now my opinion has changed completely. Groningen is a big city and a small town at the same time. Riding on my bike yesterday, I saw a lot of new friends waving at me. I started with a Dutch course. I want to know what I am buying in the supermarket. Last week I bought karnemelk instead of plain milk. I hate it! Why did you come to Groningen? Honestly I wanted to go to Scotland or Austria at first but I was too late for Scotland. For studies in Austria I had to pass a German test. I didn t even try that. So I chose the Netherlands. I m happy now that I did. People are easy-going and nice. They smile all the time. Before I came here I only heard about bikes and drugs and yes, everybody is cycling, but no: only few people want to go to coffee shops, I noticed. Could you live here forever? Yes maybe I could. If they do not kick me out of school. Did you mention any typical Dutch habits? People are singing and whistling all the time. Why are they doing that?, I thought in the beginning. And I was surprised lots of girls wear boots in the summer. It was so hot! My mum and I kept laughing. What are you doing in your leisure time? I like dancing. Salsa, rumba, samba and disco of course. I have been a professional ballroom dancer for nine years. Now it is a hobby. I like scrapbooking and making cards. And of course I listen to my German neighbour Benjamin singing or playing his string bass or guitar. Give us a Latvian proverb. Actually I am a Russian living in Latvia. I started to speak Latvian when I was eleven years old. Half the people of our town are Russian. So I will give you a Russian proverb. Net xuda bez dobra. Nothing bad happens without good things. Do you have a motto in life? My mottos change as my life changes. Now it is: Life is short, so eat your dessert first. Rina Tienstra

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua Spreekbeurt Dag Oglaya Doua Ik werd wakker voordat m n wekker afging. Het was de dag van mijn spreekbeurt. Met m n ogen wijd open lag ik in bed, mezelf afvragend waarom ik in hemelsnaam bananen als onderwerp

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Gemaakt door: Kelly.

Gemaakt door: Kelly. De kanjertraining. Gemaakt door: Kelly. Inhoud. Inhoud. 1 Inleiding. 2 Wat is de Kanjertraining? 3 Hoe en wanneer is de Kanjertraining ontstaan? 4 Wanneer ga je naar de Kanjertraining? 6 Welke stappen

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection 1 Beste docent, Binnenkort gaat u samen met uw klas naar de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection. Deze lesbrief

Nadere informatie

Cultuur is een eerste levensbehoefte

Cultuur is een eerste levensbehoefte 10 Cultuur is een eerste levensbehoefte Interview Tekst Kelly Bakker Foto s Tessa Wiegerinck Journalist, cultuurkenner en ondernemer in één Je stapt in die achtbaan en kan dan eigenlijk niet meer anders

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Hoe lang duurt geluk?

Hoe lang duurt geluk? Hoe lang duurt geluk? Op dit moment ben ik gelukkig. Na veel pech ben ik dan eindelijk een vrolijke schrijver. Mijn roman is goed gelukt. En ik verdien er veel geld mee. En ik heb ook nog eens een mooie,

Nadere informatie

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Een leerling van Jezus vertelt ('walking sermon' langs kunstwerken)

Een leerling van Jezus vertelt ('walking sermon' langs kunstwerken) Een leerling van Jezus vertelt ('walking sermon' langs kunstwerken) Doek achter de tafel Even kijken hoor. U en jullie hebben er al naar kunnen kijken, maar ik nog niet. Nu wil ik het goed zien. Ja, zo

Nadere informatie

Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons

Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons Dankdag voor gewas en arbeid Liturgie Voorzang LB 448,1.3.4 Stil gebed Votum Groet Zingen: Gez 146,1.2 Gebed Lezen: Johannes 6,1-15 Zingen: Ps

Nadere informatie

Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2

Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2 Bladzijde negen, Bladzijde tien, Krijg ik het wel ooit te zien? Ander hoofdstuk, Nieuw begin.. Maar niets, Weer dicht, Het heeft geen zin. Dan probeer ik achterin dat dikke boek. Dat ik daar niet vaker

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

De gelijkenis van de onbarmhartige dienstknecht

De gelijkenis van de onbarmhartige dienstknecht De gelijkenis van de onbarmhartige dienstknecht Lees : Mattheüs 18:21-35 Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was,heeft Hij gelijkenissen verteld

Nadere informatie

Luisteren: muziek (A2 nr. 1)

Luisteren: muziek (A2 nr. 1) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

Liturgie Jeugddienst Nijbroek in samenwerking met de jeugddienstcommissie van Terwolde 19 oktober 2014. Selfie? Ie-self!

Liturgie Jeugddienst Nijbroek in samenwerking met de jeugddienstcommissie van Terwolde 19 oktober 2014. Selfie? Ie-self! Liturgie Jeugddienst Nijbroek in samenwerking met de jeugddienstcommissie van Terwolde 19 oktober 2014 Selfie? Ie-self! Voorganger: Dhr. G.J. Heinen Muzikale medewerking: koor van Groot Schuylenburg uit

Nadere informatie

Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP. marian hoefnagel

Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP. marian hoefnagel REALITY REEKS Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP marian hoefnagel Een gekke naam Rudsel?? Jims mond valt open van verbazing. Is dat een naam? Hij kijkt met grote ogen naar de jongen die naast hem zit.

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51 Inhoud Een nacht 7 Voetstappen 27 Strijder in de schaduw 51 5 Een nacht 6 Een plek om te slapen Ik ben gevlucht uit mijn land. Daardoor heb ik geen thuis meer. De wind neemt me mee. Soms hierheen, soms

Nadere informatie

Liturgie voor de scholendienst 2015

Liturgie voor de scholendienst 2015 Liturgie voor de scholendienst 2015 Kerk van de Nazarener & Christelijke Basisschool De Vliet Klaaswaal Zondag 1 februari Thema: Bestaat God (eigenlijk wel)? Welkomstwoord Uitleg over de kerk Kinderopwekking

Nadere informatie

Thema Nederlandse cultuur en gewoontes

Thema Nederlandse cultuur en gewoontes http://www.edusom.nl Thema Nederlandse cultuur en gewoontes Lesbrief 32. Mag ik even uitpraten? Wat leert u in deze les? Eén lange zin maken van twee korte zinnen. Je mening geven. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Voorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja

Voorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja Voorwoord Verliefd zijn is super, maar ook doodeng. Want het kan je heel onzeker maken. En als het uiteindelijk uitgaat, voel je je intens verdrietig. In dit boek lees je over mijn liefdesleven, de mooie,

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B2 nr. 3)

Luisteren: muziek (B2 nr. 3) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U

Nadere informatie

Y-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1.

Y-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1. Kiezen Opwarmertje Een eigen keuze (Naar: Kiezels 10 e jaargang, nr. 5) Laat één jongere beginnen met het noemen van een drietal belangrijke zaken uit zijn leven, bijvoorbeeld iemand kiest scooter, voetbal

Nadere informatie

1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009?

1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009? Hoofdstuk 1 - Oefening 17 Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt de leeskaart: zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Wat doen jongeren op internet? Onder 13-

Nadere informatie

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te kijken...4 De mensenmenigte opende zich in het midden...5 Toen

Nadere informatie

Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd.

Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. Grammaticaoefeningen 3 Wonen en vervoer Werkwoorden in een andere tijd Oefening 1 Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. 1 Begrijp je deze informatie? ja / nee,

Nadere informatie

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN EXCLUSIEF PROGRAMMA OVERZICHT 2016 LEF IN ACTIE Ontdek waarom het zo moeilijk is je hart te volgen en heb het lef dit toch te doen! De achtergrond van het programma Jij weet dat

Nadere informatie

Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen

Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Openingstekst: (Door een ouder en kind) A. Zeg zou jij het licht aandoen? Je moet opschieten, want het is bijna tijd. Dadelijk

Nadere informatie

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen Informatieblad speciaal voor kinderen Datum; Aalsmeer, jaar 2011 Gemaakt door; Bianca Wegbrands daar, Wat leuk dat je dit informatieblad speciaal voor kinderen wilt lezen. Ik zal me eerst even aan jou

Nadere informatie

Luisteren naar de Heilige Geest

Luisteren naar de Heilige Geest Luisteren naar de Heilige Geest Johannes 14:16-17 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen,

Nadere informatie

INHOUD. 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN

INHOUD. 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN INHOUD 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN 7 Verdriet uit je hart en verdriet om je zorgen 11 De belangrijkste relatie is die met jezelf 14 In dankbaarheid ligt geluk

Nadere informatie

GODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen

GODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen GODS GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling

Nadere informatie

MARIAN HOEFNAGEL. De nieuwe buurt. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren

MARIAN HOEFNAGEL. De nieuwe buurt. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren MARIAN HOEFNAGEL De nieuwe buurt Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 1 4 Een nieuw huis Dit is nu ons nieuwe huis. De auto stopt en Kika s vader wijst trots naar het huis rechts. Kika kijkt. Het is een rijtjeshuis

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

> TAALWERKBLAD PARTICIPATIE

> TAALWERKBLAD PARTICIPATIE TAALWERKBLAD PARTICIPATIE aanpak coach cultuur deelnemen doel eigenschappen heden integreren kwaliteiten meedoen mentor nu plan samenleving toekomst vaardigheden verleden verwachtingen wensen DE WERKWOORDSTIJDEN

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Deze handreiking is van:

Deze handreiking is van: 9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze cursus is geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte

Nadere informatie

In de bijlage vind je de verhalen van Floris (16), Hiltje (13), Joshua (16) en Wietske (46). Ze komen uit het boekje Ik ben geliefd!

In de bijlage vind je de verhalen van Floris (16), Hiltje (13), Joshua (16) en Wietske (46). Ze komen uit het boekje Ik ben geliefd! Het kwaad Verdieping: Persoonlijke verhalen Leeftijd: 13-16 Thema: Tijdsduur: 20+ min. In de verdiepingsfase ga je met de jongeren in op hun persoonlijke verhalen Duur: 30 minuten Nodig: twee verhalen

Nadere informatie

2 15 kilometerwedstrijden, maar toch niet helemaal...

2 15 kilometerwedstrijden, maar toch niet helemaal... 2 15 kilometerwedstrijden, maar toch niet helemaal... Alweer een tijdje geleden, maar vanwege de drukte nog geen verslag, maar zondag 16 november jongstleden liep ik mijn eerste Zevenheuvelenloop in Nijmegen.

Nadere informatie

Een gelukkige huisvrouw

Een gelukkige huisvrouw Een gelukkige huisvrouw Voordat ik zwanger was, was ik een gelukkige huisvrouw, ik had alles wat ik wilde. En daarvoor hoefde ik geen dag te werken. Want werken, dat deed mijn man Harry al. Harry zat in

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

Eerste lezing: Habakuk 3:1-3,16-19 Evangelielezing: Lukas 17:1-10

Eerste lezing: Habakuk 3:1-3,16-19 Evangelielezing: Lukas 17:1-10 Eerste lezing: Habakuk 3:1-3,16-19 Evangelielezing: Lukas 17:1-10 Verkondiging Geef me meer geloof God. Het is één van de meest gevaarlijke vragen die je aan God kunt stellen. Ik kan je van te voren zeggen:

Nadere informatie

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst Voorproefje ALLES DUBBEL Survivalgids voor startende tweelingmama s Denise Hilhorst Inhoud Dubbel van start 7 Dubbel ervaren 8 Dubbel zwanger 10 Dubbel voorbereiden 19 Dubbel bevallen 25 Dubbel voeden

Nadere informatie

Nieuws van mama uit Holland

Nieuws van mama uit Holland 1 Nieuws van mama uit Holland Als Nadia en haar oudere broertje Iván uit school komen, zit oma klaar in de versleten stoel. Kom gauw zitten, zegt ze en ze trekt Nadia op schoot. Ze heeft een brief van

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...

Nadere informatie

OOGGETUIGE. Johannes 20:30-31

OOGGETUIGE. Johannes 20:30-31 1 januari OOGGETUIGE Johannes 20:30-31 Een nieuw jaar ligt voor ons. Wat er gaat komen, weten we niet. Al heb je waarschijnlijk mooie plannen gemaakt. Misschien heb je goede voornemens. Om elke dag uit

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

Wat doen jongeren op internet?

Wat doen jongeren op internet? Hoofdstuk 1 - Oefening 17 - Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt op de leeskaart Zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Leeskaart Zoekend lezen Wat doen jongeren

Nadere informatie

Dag! kennismaken. Ik ben Eric.

Dag! kennismaken. Ik ben Eric. Vocabulaire Oefening 1 Woordweb Dag! Waar kom je vandaan? groeten Goedemorgen! de ontmoeting Hoe heet je? kennismaken Hoi! mensen Hallo! Ik ben Eric. nieuw Ik kom uit Engeland. Hallo, ik ben Mila. Ik ben

Nadere informatie

1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4).

1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4). BIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 4 Les 4 - Redding: Waarom is het voor ieder mens nodig om gered te worden? In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 1) De ongelovige

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Heilig Jaar van Barmhartigheid

Heilig Jaar van Barmhartigheid Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra

Nadere informatie

Energiek de lente in!

Energiek de lente in! Miniboekje Energiek de lente in! 10 tips voor meer balans & energie Beste lezer, Dit boekje is een klein cadeautje voor u! De lente is weer begonnen en de bomen staan te popelen om uit te lopen. Koeien

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus ChristusGemeente van onze Heer Jezus Christus!

Gemeente van onze Heer Jezus ChristusGemeente van onze Heer Jezus Christus! Gemeente van onze Heer Jezus ChristusGemeente van onze Heer Jezus Christus! Jongens en meisjes! Hebben jullie vanmorgen de kerkklok gehoord? Ja, vanmorgen hoorden we ook een klok luiden in de kerk. Maar

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

Bijbel voor Kinderen. presenteert DE VERLOREN ZOON

Bijbel voor Kinderen. presenteert DE VERLOREN ZOON Bijbel voor Kinderen presenteert DE VERLOREN ZOON Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Ruth Klassen en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd door: Bible

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO

Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO Dit portret gaat over H., een vrouw die met een evoluerende spierziekte nog lang voor de klas heeft gestaan in het lager

Nadere informatie

Naam interviewer. Naam respondent. Pseudoniem respondent. Datum interview 27-05-2012. Begintijd interview 13.30. Eindtijd interview 14.45.

Naam interviewer. Naam respondent. Pseudoniem respondent. Datum interview 27-05-2012. Begintijd interview 13.30. Eindtijd interview 14.45. Naam interviewer Naam respondent Pseudoniem respondent Datum interview 27-05-2012 Plaats interview Alkmaar Begintijd interview 13.30 Eindtijd interview 14.45 Leeftijd Man/vrouw Woonplaats Land van herkomst

Nadere informatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie WERKBLADEN Seksuele intimidatie 1 Waarom dit boekje? 1.1 Zet een rondje om het goede antwoord. Seksuele intimidatie komt vaak voor. Ja Nee Seksuele intimidatie komt weinig voor. Ja Nee Mannen worden vaker

Nadere informatie

Vlinder en Neushoorn

Vlinder en Neushoorn Vlinder en Neushoorn Hoi, zei Vlinder. Hoi, zei Neushoorn, hoewel hij meestal niets zei. Maar hij was in een goede bui. Vlinder streek neer op de hoorn van Neushoorn en leek erg zenuwachtig. Hoi! zei Vlinder

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Lesoverzicht. 1. Bidden p De Kerk p De priester p Vergeving p De Bijbel p Delen p Het offer p.

Lesoverzicht. 1. Bidden p De Kerk p De priester p Vergeving p De Bijbel p Delen p Het offer p. Lesoverzicht 1. Bidden p. 4 2. De Kerk p. 10 3. De priester p. 17 4. Vergeving p. 23 5. De Bijbel p. 28 6. Delen p. 35 7. Het offer p. 41 8. De H. Communie p. 48 9. Zingen voor God p. 55 10. Heilig worden

Nadere informatie

Misschien zit u hier wel met de grote vraag: wat is Kerst eigenlijk?

Misschien zit u hier wel met de grote vraag: wat is Kerst eigenlijk? 25 december 2015 1 e Kerstdag Sixtuskerk te Sexbierum Ds. A.J. (Anneke) Wouda Teksten: Hebr. 1:1-6 en Lucas 2: 15-21 Geliefden van God, gemeente van Christus, Kerstochtend 2015 U zit midden in een kerstviering,

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Maatschappelijk werk (alweer)

Maatschappelijk werk (alweer) Maatschappelijk werk (alweer) Na mijn tweede miskraam heb ik toch weer besloten om het er op te wagen naar maatschappelijk werk te gaan. Ik vond de stap echt wel heel zwaar, want ik hou er niet zo van.

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Er is toch niemand die jou aardig vindt. SUKKEL.

Er is toch niemand die jou aardig vindt. SUKKEL. Liefde Ik laat je nooit in de steek. Ik zal je helpen. Jij bent mijn beste vriendin. Het mooiste wat ik heb, geef ik aan jou. Ik ben verliefd... Ik heb alles voor je over. IK HOU VAN JOU! Ik bid voor je.

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie