«De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België.»

Transcriptie

1 2006/10-11A aargang 10 Trefpunt. economie «De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België.» Recent verloop van de Belgische economie Maandelikse publicatie van de Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie fax : trefpunt@economie.fgov.be Een proefnummer kan schriftelik aangevraagd worden bi : Trefpunt economie City Atrium, Blok C, 7e verdieping Vooruitgangstraat 50 B-1210 Brussel Overname van gegevens voor verwerking in andere artikels is toegestaan, mits duidelike en volledige bronvermelding. Verantwoordelike uitgever : Lambert Verus Vooruitgangstraat 50 B-1210 Brussel. Ondernemingsnummer: ISSN

2 RECENT VERLOOP VAN DE BELGISCHE ECONOMIE Door: Economische analyses, Bureau van de Voorzitter 2 De door het Instituut voor de Nationale Rekeningen (INR) verspreide resultaten van het Belgische BBP voor het tweede kwartaal van 2006 bevestigen de vernieuwde dynamiek van de economische bedrivigheid. Voor de eerste zes maanden kende het BBP een groei van 2,5% vergeleken met het aar ervoor en 1,6% ten opzichte van de laatste zes maanden van 2005 (seizoengezuiverde en voor kalenderinvloeden gecorrigeerde gegevens). Wat de dynamiek betreft, blift de binnenlandse vraag zonder voorraden de belangrikste motor van de groei (vergeleken met zes maanden ervoor), waarbi de uitgaven voor gezinsverbruik en voor investeringen (van de bedriven en de overheid) voor bina 1,7 procentpunt bidragen. Als het BBP zich zou stabiliseren op het niveau dat in het tweede kwartaal van 2006 bereikt werd, zou voor het lopende aar reeds een groei van ongeveer 2,2% bereikt zin. Voornamelik dankzi de gunstige evolutie van de wereldeconomie en de binnenlandse vraag, meer bepaald de investeringen, kende de eurozone een versnelde groei van het bruto binnenlands product (BBP). Na een stiging met 0,3% in het laatste kwartaal van 2005 (vergeleken met het kwartaal ervoor), nam de stiging van het BBP toe van 0,8% in het eerste kwartaal van 2006 naar 0,9% in het tweede kwartaal van De Europese conunctuur, met een enigszins hersteld evenwicht van de groeicomponenten, vertoonde minder opvallende verschillen van de groeidynamiek tussen de lidstaten. Na deze herwonnen dynamiek en een onverwacht goed conunctuurverloop stelden de meeste internationale organisaties hun groeiramingen voor 2006 naar boven bi. Zo trok de OESO in haar tussentidse evaluatie de groeivoorspelling voor de eurozone voor 2006 op van 2,2% naar 2,7%, de Europese Commissie corrigeerde van 2,1% naar 2,5%. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) voorspelt voor de eurozone in 2006 een groei van 2,4%. Deze tussentidse ramingen bevatten geen voorspellingen voor België; de volgende volledige economische voorspellingen van de OESO en van de Commissie worden voor november verwacht. Volgens de door het INR gepubliceerde voorspellingen voor 2007 zou de Belgische groei dit aar uitkomen op 2,7%, om dan volgend aar enigszins 3,0 2,5 1,5 1,0 0,5 BBP en synthetische conunctuurcurve BBP (t/t-4 in %, linkerschaal) Afgevlakte NBB-curve Bruto NBB-curve I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II '02 '03 '04 '05 ' te dalen naar 2,2%, voornamelik ten gevolge van de verzwakking van de buitenlandse vraag. De economische bedrivigheid hield in het tweede kwartaal van 2006 verder aan en steeg met 0,8% ten opzichte van het voorgaande kwartaal, na een stiging met 0,9% voor het eerste kwartaal. Deze herwonnen dynamiek wordt ook bevestigd ten opzichte van het aar ervoor waar het BBP in het tweede kwartaal van 2006 een groei van 2,8% vertoont na 2,3% in het eerste kwartaal. De algemene bruto synthetische indicator steeg in september na twee opeenvolgende dalingen, voornamelik dankzi een verbeterd conunctuurklimaat in de handel en in mindere mate in de verwerkende niverheid. De algemene afgevlakte indicator, die de algemene tendens van de conunctuur weerspiegelt, kent nog steeds een stigende trend. De bruto synthetische indicator van de zakelike dienstverlening (niet opgenomen in de algemene synthetische curve) steeg eveneens in september, en de afgevlakte curve blift een stigende trend vertonen Bron: INR en NBB.

3 De belangrikste motor voor de groei in het tweede kwartaal van 2006 vergeleken met het voorgaande kwartaal is de binnenlandse vraag (zonder voorraden). Alle componenten daarvan dragen bi tot de groei met in totaal 1,2 procentpunt. Zo dragen de investeringen van de ondernemingen positief bi voor 0,5 procentpunt en de gezinsconsumptie voor 0,3 procentpunt. Samenhangend met een stabiele binnenlandse vraag kende de invoer weer een zekere dynamiek in het tweede kwartaal, meer dan de uitvoer, waardoor de netto uitvoer de groei van het BBP in het tweede kwartaal met 0,4 procentpunt beknot. De voorraden droegen niet noemenswaardig bi tot de groei van het BBP in het tweede kwartaal (-4 procentpunt). 2,5 1,5 1,0 0,5-0,5-1,0-1,5 Bidragen aan de groei van het BBP Wiziging t.o.v. vorig kwartaal. Netto - Uitvoer Voorraadwiziging Binnenlandse vraag (buiten voorraden) BBP - I '04 II III IV I '05 II III IV I '06 II Bron : INR en berekeningen FOD Economie. 3 De afgevlakte index over drie maanden van de industriële productie zonder de bouw (per werkdag) steeg in uli 2006 met 4% vergeleken met het aar ervoor, wat een bevestiging is van de vertraging in de stigende trend die sinds het laatste kwartaal van 2005 waargenomen werd. De geringere stiging van de index stelt men zowel voor de intermediaire goederen als voor de nietduurzame consumptiegoederen vast. De duurzame consumptiegoederen en de investeringsgoederen daarentegen bliven aanzienlike stigingen vertonen. De gegevens van het indexcifer van de dienstenomzet volgens de BTW-aangiftes vertonen sinds de zomer van 2005 een stiging. In het eerste kwartaal van 2006 vertoont de afgevlakte index over drie maanden een sterke stiging, van 10,8% in anuari naar 12,2% in februari en 15,0% in maart. 8,0 6,0 4,0 - -4,0-6,0 IndustriÎle productie en omzet van de diensten Wiziging t.o.v. het aar ervoor. '02 IndustriÎle productie (zonder bouwniverheid) Omzet van de diensten (rechterschaal) '03 '04 '05 '06 16,0 14, ,0 6,0 4,0 - Bron: FOD Economie.

4 Invoer en uitvoer van goederen in waarde * Wiziging ten opzichte van het aar ervoor. Uitvoer Invoer Door de afname van de extra-communautaire vraag (buiten EU) groeide onze goederenuitvoer minder gestaag in de loop van het tweede kwartaal van het aar. Volgens de gegevens van de buitenlandse handel steeg de goederenuitvoer in het tweede kwartaal van 2006 ten opzichte van het aar ervoor met 5,1% in waarde, na in het vorige kwartaal met 9,5% gestegen te zin. Als men rekening houdt met de voorlopige ramingen van de Nationale Bank voor uli 2006, dan is de variatie van het voortschridend driemaandsgemiddelde van onze handel opvallender. Dit profiel vindt zin oorsprong in de intensivering van de intra-eu-handel. 4-2 '00 '01 '02 '03 '04 '05 '06 * flash-raming van de NBB voor uli inbegrepen Bron : INR en berekeningen FOD Economie. Onder invloed van het prisverloop van de aardolieproducten vertoonde de handelsbalans een overschot van 0,6 milard euro in het eerste kwartaal van 2006, tegenover een surplus van 3,3 milard euro het aar ervoor. Dit resultaat vloeide voornamelik voort uit de daling van het intra-eu-overschot, dat van 5,9 milard euro in het eerste halfaar zakte naar 2,4 milard euro ,0 6,0 4,0 Werkloosheid Wiziging vergeleken met het aar ervoor. NWW (IAB) Het aantal niet-werkende werkzoekenden (IAB) bedroeg in augustus, tegenover in uli, wat een maandelikse stiging met betekent. Het werkloosheidscifer bedraagt voor België 13,1%, met regionale verschillen die vri groot bliven, namelik 8,6% voor Vlaanderen, 19,3% voor Wallonië en 21,3% voor Brussel. Het seizoengezuiverde geharmoniseerde werkloosheidscifer (Eurostat) bedroeg 8,7% in uli, tegenover 8,6% in uni. Ter vergeliking, het werkloosheidscifer voor de eurozone stabiliseerde zich voor uli op 7,8%. - '02 '03 '04 '05 '06 Bron: RVA.

5 Nationaal en geharmoniseerd indexcifer der consumptieprizen Wiziging t.o.v. het aar ervoor. Globaal nationaal indexcifer Geharmoniseerd indexcifer 3,5 3,0 2,5 Door het gecombineerde effect van een minder opvallende stiging van de prizen voor diensten en de daling van de prizen voor niet-voedingsproducten, daalde de inflatie, gemeten op basis van het algemene indexcifer der consumptieprizen, van 1,63% in augustus naar 1,22% in september. De daling van de prizen voor niet-voedingsproducten vloeide voornamelik voort uit de daling van de prizen voor aardolieproducten. Voor de eerste negen maanden van 2006 bedroeg de inflatie gemiddeld 1,9% tegenover 2,8% voor dezelfde periode van ,5 1,0 0,5 '03 '04 '05 '06 Bron : FOD Economie, EUROSTAT. Op basis van het geharmoniseerde indexcifer kende de Belgische inflatie een dalende lin, met 2,4% in augustus. Dat betekent dat het algemeen prispeil lichtes hoger ligt dan dat van de eurozone (2,3%). In de eurozone werd het hoogste inflatiecifer genoteerd in Spane (3,8%) en het laagste in Finland (1,3%). 5

6 VOORUITZICHTEN VAN DE BELGISCHE ECONOMIE: ECONOMISCHE BEGROTING 2007 Instituut voor de Nationale Rekeningen & Federaal Planbureau 6 Overeenkomstig de wet van 21 december 1994 heeft het Instituut voor de Nationale Rekeningen de cifers van de economische begroting meegedeeld aan de minister van economie. Deze macroeconomische vooruitzichten dienen als basis voor de opmaak van de federale ontvangsten- en uitgavenbegrotingen voor het aar Bi het opstellen ervan werd rekening gehouden met deel 1 van de Nationale Rekeningen 2005, alsook met de voornaamste aggregaten voor het eerste kwartaal van 2006 en met de flash-raming van de economische groei in het tweede kwartaal. DE ECONOMISCHE GROEI ZOU 2,7% BEDRA- GEN IN 2006 EN 2,2% IN 2007 Dankzi de aanzienlike kwartaalgroei tidens de eerste helft van 2006 (gemiddeld 0,8%, tegenover 0,6% in de tweede helft van 2005) zou de Belgische economie dit aar met een bbp-groei van 2,7% één van haar sterkste prestaties leveren sinds In navolging van de internationale conunctuur zou de groei in het tweede halfaar echter vertragen tot gemiddeld 0,6%. In 2007 zou de kwartaalgroei van het bbp zich grosso modo stabiliseren op 0,5%, wat de economische groei op aarbasis op 2,2% brengt. EUROPESE ECONOMIE BOEKT IN 2006 AAN- ZIENLIJKE GROEI. Vanaf midden 2006 zou de internationale conunctuur evenwel aan kracht inboeten en ook 2007 kondigt zich minder sterk aan. In de eurozone trok de economische activiteit het voorbie halfaar krachtig aan, gesteund door een stevige binnenlandse vraag. Verscheidene factoren zouden de dynamiek van de bbp-groei drukken in de tweede aarhelft van 2006 en in Zo zou de huidige vertraging van de Amerikaanse economie wegen op de Europese uitvoer. Bovendien zou de verdere verstrakking van het Europese monetaire beleid de euro doen appreciëren t.o.v. de andere munten. Verder wordt verondersteld dat de voor anuari 2007 geplande Duitse btw-verhoging de particuliere consumptie en de economische groei zal drukken. De precieze impact van die maatregel is evenwel moeilik in te schatten. Ten slotte blift de pris van de ruwe olie op een hoog peil. Volgens de terminmarktnoteringen van begin september zou de gemiddelde pris van een vat Brentolie oplopen van 68 dollar in 2006 tot 72 dollar in Al bi al zou de economische groei in de eurozone vertragen van 2,6% in 2006 tot 1,9% in BELGISCHE GROEI TREKT AAN IN 2006 De Belgische groei trekt dit aar aan dankzi de uitvoer, de particuliere consumptie en de overheidsinvesteringen. In 2007 remmen de minder dynamische uitvoer en de terugval van de overheidsinvesteringen de bbp-groei af. Na een uitzonderlik zwakke prestatie in 2005, zou de Belgische uitvoergroei dit aar versnellen tot 5,4% dankzi de gunstige internationale conunctuur. De verwachte internationale conunctuurvertraging blift evenwel niet zonder gevolgen voor de Belgische uitvoer, die volgend aar slechts met 4,9% aantrekt en daardoor mee aan de basis ligt van de economische groeivertraging in Dat profiel wordt weerspiegeld in de netto-uitvoer, die in 2006 een beduidend positieve bidrage levert tot de bbp-groei en volgend aar zo goed als neutraal zou zin voor de economische groei. Het overschot van de lopende verrichtingen met het buitenland neemt in 2006 echter nauweliks toe als gevolg van de hoge olieprizen, die leiden tot een ongunstige ruilvoetontwikkeling. Ook in 2007 wizigt het externe overschot amper, omdat in- en uitvoer in dezelfde mate toenemen bi een stabiele ruilvoet. De binnenlandse vraag zou in 2006 en 2007 met resp. 2,1% en 2,2% toenemen. De verzwakking t.o.v. vorig aar is toe te schriven aan de bedrifsinvesteringen. Die bliven op een hoog niveau, o.m. dankzi de verdere toename van de rendabiliteit, de hoge industriële capaciteitsbezettingsgraad en de verbeterde afzetperspectieven, maar groeien in een gematigder tempo na de aanzienlike inhaalbeweging in Het reële beschikbare inkomen van de gezinnen wordt dit en volgend aar aangezwengeld door de aanhoudende stiging van de werkgelegenheid, de hervorming van de personenbe-

7 lasting, de geleidelike afkoeling van de inflatie en de toename van de inkomens uit vermogen (door de hogere rentevoeten). Deels als gevolg daarvan zou de toename van de particuliere consumptie dit aar versnellen tot 2,3%. Vergeleken met het groeigemiddelde van de voorbie vif aar is dat een verdubbeling. Het verbruik van de gezinnen levert dan ook een aanzienlike bidrage tot de economische opleving. Dit aar zou de gezinsspaarquote opnieuw dalen, wat samenhangt met het toegenomen consumentenvertrouwen. In 2007 zou de consumptiegroei (2%) licht achterbliven op de toename van het reëel beschikbaar inkomen (2,3%) doordat de spaarneiging bi de inkomsten uit vermogen doorgaans groter is dan bi de andere inkomenscomponenten. De kwartaalgroei van de investeringen in woongebouwen versnelde fors in de loop van 2005, maar zou vanaf de tweede helft van 2006 terugvallen als gevolg van de toegenomen financieringskosten. Het groeipad van de overheidsinvesteringen wordt in belangrike mate bepaald door de infrastructuurwerken van de lokale overheden, die een hoge vlucht nemen in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2006, en door de verkoop van overheidsgebouwen aan de privésector. Als de verkoop van overheidsgebouwen niet wordt meegerekend, zouden de overheidsinvesteringen in 2006 met 10% toenemen (tegen constante prizen), maar volgend aar in ongeveer dezelfde mate dalen. STEVIGE WERKGELEGENHEIDSGROEI DRINGT WERKLOOSHEID TERUG De binnenlandse werkgelegenheid zou in 2006 gemiddeld met personen toenemen. Doordat de werkgelegenheid met enige vertraging reageert op de aantrekkende economische activiteit, zou de stiging van de werkgelegenheid in 2007 ( personen) nog sterker zin dan dit aar, ondanks de vertraging van de economische groei. Bovendien wordt de banengroei in beide aren gestimuleerd door de beperkte toename van de loonkosten. De werkgelegenheidsgraad stigt van 61,9% in 2005 tot 62,5% in De werkgelegenheid neemt sterker toe dan de beroepsbevolking, zodat het aantal werklozen (ruime administratieve definitie) vermindert met in 2006 en met in Nochtans zou de geharmoniseerde Eurostat-werkloosheidsgraad (berekend op basis van de enquête naar de arbeidskrachten) nog toenemen van 8,4% in 2005 tot 8,6% in 2006 en pas volgend aar terugvallen tot 8,3%. INFLATIE KOELT AF TOT 1,9% De inflatie, gemeten aan de hand van het nationaal indexcifer van de consumptieprizen (NICP), wordt voor dit aar en voor volgend aar geraamd op 1,9% (na 2,8% in 2005). De gezondheidsindex, die niet beïnvloed wordt door de prisbewegingen van motorbrandstoffen, tabakswaren en alcoholhoudende dranken zou met 1,8% en 1,9% toenemen (na 2,2% in 2005). Overeenkomstig de maandvooruitzichten voor de gezondheidsindex zou de spilindex (momenteel 104,14) overschreden worden in september De volgende spilindex (106,22) zou overschreden worden in oktober In 2006 wordt de gemiddelde toename van beide indexcifers neerwaarts beïnvloed door een technische factor. Het NICP wordt vanaf anuari 2006 gemeten aan de hand van een nieuwe korf van producten (samengesteld op basis van de gezinsbudgetenquête van 2004). Gemeten aan de hand van de deflator van de particuliere consumptie, die daardoor niet wordt beïnvloed, koelt de inflatie slechts af tot 2,4% in 2006, om daarna pas terug te vallen tot 1,9% in Die gestage afname van de inflatie is vooral het gevolg van de gematigde loonkostenontwikkeling, de versteviging van de euro en de stabilisering van de olieprizen in de loop van Deze vooruitzichten werden voltooid vóór het afsluiten van de gedetailleerde nationale rekeningen en de overheidsrekeningen 2005 (beschikbaar eind september). 7

8 Kerncifers voor de Belgische economie Wizigingspercentages in volume - tenzi anders vermeld Consumptieve bestedingen van de particulieren 2,3 Consumptieve bestedingen van de overheid 1,8 2,4 Bruto vaste kapitaalvorming 2,2 2,4 Totaal van de nationale bestedingen 2,1 2,2 Uitvoer van goederen en diensten 5,4 4,9 Invoer van goederen en diensten 4,8 5,0 Netto-uitvoer (bidrage tot de groei van het bbp) 0,6 0,1 Bruto binnenlands product 2,7 2,2 Nationaal indexcifer der consumptieprizen 1,9 1,9 Gezondheidsindex1,8 1,9 Reëel beschikbaar inkomen van de particulieren 1,8 2,3 Spaarquote van de particulieren (in % van het beschikbaar inkomen) 12,3 12,4 Binnenlandse werkgelegenheid (aargemiddelde verandering, in duizendtallen) 41,0 45,6 Werkloosheidsgraad (Eurostatstandaard, aargemiddelde) 8,6 8,3 Saldo lopende rekening (betalingsbalans, in % van het bbp) 2,9 2,8 Wisselkoers van de euro in dollar (aantal dollars voor 100 euro) 126,0 131,1 Korte rente (interbancair tarief, 3 maand) (%) 3,0 3,8 Lange rente (OLO, 10 aar) (%) 3,9 4,2 Trefpunt economie: Praktische inlichtingen Trefpunt economie wordt toegezonden aan alle belangstellenden. Alle suggesties, vragen of bikomende inlichtingen kunnen gericht worden aan het Redactiecomité op volgend adres: Trefpunt economie FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Energie City Atrium, Blok C, 7e verdieping Vooruitgangstraat 50 B-1210 Brussel fax: trefpunt@economie.fgov.be