TOELICHTING bij de Verordening algemene bijstandswet 2000

Transcriptie

1 TOELICHTING bij de Verordening algemene bijstandswet 2000 Artikel 1 lid 1 De begrippen die in de verordening worden gebruikt hebben een gelijkluidende betekenis als de omschrijving in de nabw. Omdat uit de verordening moet blijken waar belanghebbenden recht op hebben, zijn de begripsomschrijvingen en de daarbij behorende toelichting uit de wet overgenomen en in de verordening opgenomen. Er komen twee afwijkingen (c en d) voor, die hierna worden besproken. b. alleenstaande De omschrijving komt overeen met de omschrijving die de wet hanteert. Degene die geen gezamenlijke huishouding voert met een ander, kan worden aangemerkt als alleenstaande. Uit de omschrijving van het begrip gezamenlijke huishouding blijkt dat twee personen die bloedverwant zijn in de eerste graad (ouder-kind) en een gezamenlijke huishouding voeren niet als gehuwden worden aangemerkt. Om te voorkomen dat twee bloedverwanten in de eerste graad, die feitelijk een gezamenlijke huishouding voeren, maar op grond van de definitie van gezamenlijke huishouding niet als gehuwden worden aangemerkt, is in de definitie uitdrukkelijk opgenomen dat deze personen als alleenstaanden moeten worden aangemerkt. De verordening is van toepassing op personen van 21 jaar of ouder. Voor bijstandsgerechtigden jonger dan 21 jaar gelden aparte, landelijk voorgeschreven regels. Hier heeft de gemeente geen beleidsvrijheid. c. alleenstaande ouder De omschrijving van het begrip alleenstaande ouder wijkt af van de omschrijving die de wet hanteert. De reden van de afwijking is gelegen in het feit dat de omschrijving van deze definitie in de wet niet volledig is. De wet zal hiertoe in een later stadium nog worden aangepast. De wettelijke definitie is in de verordening aangevuld met 'tenzij het betreft een bloedverwant in de eerste graad'. Het weglaten van deze zin kan er bijvoorbeeld toe leiden dat een alleenstaande ouder met een inwonend kind als gezamenlijke huishouding wordt aangemerkt. Dit komt niet overeen met de bedoeling van de wetgever. Alleen degene die als alleenstaande de volledige zorg heeft voor één of meer tot zijn last komende kinderen (jonger dan 18 jaar), kan als alleenstaande ouder worden aangemerkt. Dit betekent dat de co-ouder die niet de volledige zorg heeft, noch als alleenstaande noch als alleenstaande ouder kan worden aangemerkt. Op grond van het algemene individualiseringsartikel 13 nabw dient te worden vastgesteld welke landelijke norm op betrokkene van toepassing is. De verordening is van toepassing op personen van 21 jaar of ouder (zie sub b). d. gehuwden Dit betekent dat ongehuwd samenlevenden bij de vaststelling van het recht op en de hoogte van de uitkering worden behandeld als waren zij gehuwd. Bloedverwanten in de eerste (ouder-kind) en tweede graad (b.v. grootouder-kleinkind of broer-zus) vallen respectievelijk wel en niet onder het begrip gezamenlijke huishouding. De verordening is van toepassing op personen van 21 jaar of ouder (zie sub b). Hoewel dit ten aanzien van de verlaging van de bijstandsnorm van gehuwden niet uitdrukkelijk in de wet is vermeld, is dit wel de bedoeling van de wetgever. T009.TW

2 2 e. kind Het gaat hierbij om in Nederland woonachtige eigen kind(eren) of stiefkind(eren). Geadopteerde kinderen worden hieronder eveneens begrepen. Pleegkinderen vallen niet onder het begrip 'kind'; zij worden beschouwd als een zelfstandig subject van bijstand. f. gezin De omschrijving van het begrip gezin komt overeen met de omschrijving die de wet hanteert. g. ten laste komend kind Hieronder wordt verstaan het kind jonger dan 18 jaar voor wie de alleenstaande ouder of het (echt)paar aanspraak op kinderbijslag kan maken. Hierbij geldt dat het kind wel in Nederland moet wonen. h. belanghebbende Onder belanghebbende wordt verstaan degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken. In geval van gehuwden zijn beide partners belanghebbenden; beiden hebben rechtstreeks belang bij een besluit van het college voor de verlening van bijstand inzake de verlening van bijstand. De overige leden van een gezin, die onder de gezinsbijstand vallen, hebben geen afzonderlijk opeisbaar recht op bijstand. Zij kunnen dan ook niet als belanghebbende worden aangemerkt. i. woning Het in deze verordening vastgelegde beleid heeft mede betrekking op bewoners van een wooneenheid, een woonwagen en een woonschip. Onder wooneenheid wordt verstaan een gedeelte van een woongebouw, dat geschikt en bestemd is voor bewoning maar niet een woning is. Deze omschrijving is ontleend aan de Wet individuele huursubsidie. Het begrip is met name van toepassing bij 'krakers'. j. woonkosten Deze omschrijving is ontleend aan de huidige Algemene Bijstandswet. Voor de woonkosten van een huurwoning geldt de minimumgrens die de Wet individuele huursubsidie hanteert. Voor de woonkosten van een eigen woning wordt rekening gehouden met de te betalen hypotheekrente en de zakelijke lasten die aan de eigen woning verbonden zijn. Voor wat betreft de hypotheekrente gaat het hierbij om de rente voor (dat deel van) de hypotheek die is afgesloten voor de financiering van de woning en niet voor (een deel van) de hypotheek die betrekking heeft op de financiering van duurzame gebruiksgoederen. Een bijdrage aan een beheersvereniging of -stichting wordt niet gerekend tot de woonkosten, met dien verstande dat het deel dat wordt afgedragen aan de eigenaar of verhuurder wel als zodanig wordt aangemerkt. k. hoofdverblijf Voor hoofdverblijf is aansluiting gezocht bij de omschrijving in de wet, artikel 63 lid 1 nabw. Volgens het Burgerlijk Wetboek bevindt de woonplaats van een natuurlijk persoon zich ter zijner woonstede en bij gebreke van de woonstede ter plaatse van zijn werkelijk verblijf. De wetgever heeft voor de term woonstede gekozen omdat deze beter tot uitdrukking brengt dat een zekere bestendigheid in het verblijf nodig is en dat niet is bedoeld de gemeente waarin men vertoeft, maar de woning.

3 3 l. netto minimumloon Deze omschrijving komt overeen met de omschrijving in de wet, artikel 55 lid 1 nabw, en moet overeenkomstig worden uitgelegd. m. algemene bijstand Deze omschrijving komt overeen met de omschrijving in de wet, artikel 6 sub a nabw. n. bijstandsnorm In artikel 29 tot en met 32 van de wet is het bedrag van de bijstandsnorm per kalendermaand vastgesteld per categorie belanghebbenden. o. verzorgingsbehoeftige Deze omschrijving is ontleend aan het huidige Bijstandsbesluit landelijke normeringen. Hiermede is aansluiting gezocht bij het rijksbeleid terzake. p. commerciële overeenkomst Indien een aanvrager om bijstand een schriftelijke individuele huur-, onderhuur- of kostgangersovereenkomst kan overleggen, geaccordeerd door of namens de eigenaar van de woning en voorzien van schriftelijke betalingsbewijzen, dan zijn er meerkosten voor woonlasten ten opzichte van degene die met een ander een gezamenlijke huishouding voert. Deze aanvrager is kamerhuurder, onderhuurder of kostganger. Het overeengekomen bedrag vermeld in de huur-, onderhuur- en kostgangersovereenkomst dient in redelijke relatie te staan tot de reële woonkosten. Daarom dient de overeengekomen huur/kostgeldbetaling ten minste 20% van het netto minimumloon te bedragen. Hiermee wordt voorkomen dat een 'vriendenprijs' wordt gevraagd en toch recht bestaat op een evenveel bijstand als voor een alleenstaande die met veel hogere kosten van levensonderhoud wordt geconfronteerd. Ook ouder(s) en meerderjarige kind(eren) kunnen een commerciële overeenkomst aangaan. Dit laatste is opgenomen naar aanleiding van een recente uitspraak van de Centrale Raad van Beroep en voorkomt dat deze verordening een ongeoorloofd onderscheid maakt tussen thuiswonende kinderen en uitwonende kinderen. Artikel 1 lid 1 Daarom dient de overeengekomen huur/kostgeldbetaling ten minste 20% van het netto minimumloon te bedragen. Hiermee wordt voorkomen dat een 'vriendenprijs' wordt gevraagd en toch recht bestaat op een eventuele bijstand als voor een alleenstaande die met veel hogere kosten van levensonderhoud wordt geconfronteerd. Ook ouder(s) en meerderjarige kind(eren) kunnen een commerciële overeenkomst aangaan. Dit laatste is opgenomen naar aanleiding van een recente uitspraak van de Centrale Raad van Beroep en voorkomt dat deze verordening een ongeoorloofd onderscheid maakt tussen thuiswonende kinderen en uitwonenden. Artikel 1 lid 2 De gehuwden die duurzaam gescheiden leven van elkaar, worden niet als gehuwden aangemerkt. De verordening is van toepassing op personen van 21 jaar of ouder. Artikel 1 lid 3 en 4 In genoemde situaties wordt in ieder geval geacht sprake te zijn van een gezamenlijke huishouding.

4 4 Hebben twee personen in dezelfde woning het hoofdverblijf en doet zich een dergelijke situatie voor, dan worden zij zonder nadere bewijsvoering en zonder mogelijkheid van tegenbewijs geacht een gezamenlijke huishouding te voeren. In sub d wordt verwezen naar de situatie waarin betrokkenen elders staan geregistreerd als gezamenlijke huishouding als bedoeld in artikel 1 lid 4 van de verordening. Bij algemene maatregel van bestuur wordt vastgesteld welke registraties, en gedurende welk tijdvak, ertoe leiden dat de betrokkenen, indien zij gezamenlijk gehuisvest zijn, worden geacht een gezamenlijke huishouding te voeren. Artikel 2 Artikel 38 van de wet schrijft voor dat de verordening vaststelt voor welke categorieën de bijstandsnorm wordt verlaagd of verhoogd. De categorie-indeling is gebaseerd op de wet. De begrippen zijn nader uitgelegd in artikel 1 van de verordening. De bijstandsnorm bedraagt voor de alleenstaande, de alleenstaande ouder en de gehuwden respectievelijk 50%, 70% en 100% van het netto minimumloon. Alleenstaanden en alleenstaande ouders kunnen in aanmerking komen voor een toeslag van ten hoogste 20% van het netto minimumloon. De bijstandsnorm voor gehuwden kan in bepaalde omschreven omstandigheden verlaagd worden. Artikel 3 lid 1 Bij de vaststelling van de basisnorm voor de alleenstaande en de alleenstaande ouder is de wetgever uitgegaan van de veronderstelling dat betrokkene de bestaanskosten geheel met een ander kan delen. Indien dit niet het geval is, wordt de basisnorm verhoogd met een toeslag. Voor het bepalen van de hoogte van de toeslag worden alle extra algemeen noodzakelijke bestaanskosten in aanmerking genomen die de alleenstaande of de alleenstaande ouder heeft ten opzichte van degene die met zijn partner een gezamenlijke huishouding voert. Degene die voor een toeslag in aanmerking wenst te komen, moet aannemelijk maken dat er geen sprake is van kosten die kunnen worden gedeeld en dat derhalve terecht aanspraak op een toeslag wordt gemaakt. De toeslag maakt een integraal deel van de bijstandsuitkering uit. De algemene inlichtingenverplichting die op de aanvrager rust, geldt ook voor het toeslagendeel. Aanvrager zal dan ook door middel van het overleggen van gegevens het recht moeten aantonen. Artikel 38 lid 2 nabw schrijft voor dat de toeslag, onverminderd het bepaalde in artikel 35, 36 en 37 van de wet, voor de alleenstaande en de alleenstaande ouder met zijn kinderen in wiens woning geen ander zijn hoofdverblijf heeft, wordt bepaald op het maximumbedrag, genoemd in artikel 33 lid 2 van de nabw. De maximale toeslag komt neer op 20% van het netto minimumloon. Omdat het minimumloon regelmatig wordt gewijzigd (veelal halfjaarlijks) wordt in deze verordening volstaan met een verwijzing naar het bedrag zoals dat in de wet is genoemd. Artikel 3 lid 2 a. Indien de algemeen noodzakelijk kosten van het bestaan niet kunnen worden gedeeld met een ander is de toeslag gesteld op het maximale bedrag. Om te voorkomen dat kinderen om financiële redenen genoodzaakt worden op kamers te gaan wonen is bepaald dat, ook als er één of meer inwonende verdienende kinderen zijn, de toeslag gelijk is aan het in artikel 33 lid 2 genoemde bedrag.

5 5 b. De bedoeling van deze uitzondering is om te voorkomen dat men als gevolg van financiële consequenties de belanghebbende zou afzien van het in huis nemen van een hulpbehoevende. Of dat de belanghebbende als hulpbehoevende zou afzien van het in huis nemen van een ander als verzorger. De belanghebbende of de ander zou dan op verzorging in een verzorgingstehuis, verpleeg- of andere inrichting zijn aangewezen, hetgeen vele malen meer geld zou kosten. Daarbij komt dat het in strijd zou zijn met het rijksbeleid verzorgingsbehoeftigen zolang mogelijk thuis te doen blijven. c. Indien er sprake is van een commerciële overeenkomst, waaruit blijkt dat de belanghebbende als kostganger of als onderhuurder zijn hoofdverblijf in de woning heeft, is de toeslag eveneens gelijk aan het in artikel 33 lid 2 genoemde maximumbedrag. Artikel 3 lid 3 Indien de belanghebbende de woning bewoont met één of meer kostgangers en/of (onder)huurders op grond van een commerciële overeenkomst, kunnen de daaruit vloeiende lagere algemene kosten van bestaan als inkomen in aanmerking worden genomen, tenzij hiermede rekening is gehouden met de verhoging van de bijstandsnorm. Gelet op de noodzaak van een eenduidige systematiek is gekozen voor percentages van het netto minimumloon. In casu is gekozen om de bijstandsnorm te verhogen met een toeslag van 10% van het netto minimumloon. Artikel 3 lid 4 Indien de belanghebbende zonder commerciële overeenkomst als kostganger en/of (onder)huurder zijn hoofdverblijf in een woning heeft of in zijn woning één of meer kostgangers en/of (onder)huurders hun hoofdverblijf hebben, wordt de bijstandsnorm niet verhoogd met een toeslag. De bedoeling hiervan is te stimuleren dat het voor de belanghebbende financieel aantrekkelijk wordt een commerciële overeenkomst te sluiten. Indien sprake is van onderhuur en/of kostgangerschap dient een schriftelijke toestemming terzake van de verhuurder/eigenaar van de woning te worden overgelegd. Artikel 4 De bijstandsnorm dient voldoende te zijn om in de algemeen noodzakelijke kosten van bestaan te kunnen voorzien. De kosten van het wonen maken daar deel van uit. Indien de betrokkene geen woonkosten heeft, omdat aan de bewoning geen kosten zijn verbonden dan wel indien de betrokkene geen woning heeft, wordt de norm niet verhoogd. Artikel 5 lid 1 Op basis van artikel 37 Abw kan de gemeente de toeslag van 21- en 22-jarigen afwijkend vaststellen. Achtergrond van deze bepaling is dat voor hen een lager minimumloon geldt en de afstand tussen de hoogte van de bijstandsuitkering en de hoogte van het minimumloon een belemmering kan vormen voor de aanvaarding van arbeid. Gelet op de noodzaak van een eenduidige systematiek is gekozen voor percentages van het netto minimumloon in casu een maximale toeslag van 10% van het netto minimumloon. Artikel 5 lid 2 Aangezien het minimumjeugdloon soms tussentijds wordt gewijzigd, is - gelet op de uitvoeringsproblemen die dit met zich mee kan brengen - gekozen voor een periode van een kalenderjaar.

6 6 Artikel 6 lid 1 Daar waar in artikel 3 lid 2 voor alleenstaanden en alleenstaande ouders sprake is van een verhoging van de bijstandsnorm met een maximale toeslag van 20% van het netto minimumloon, gelet op de systematiek van de wet, is bij gehuwden geen sprake van een verlaging op de bijstandsnorm. Artikel 6 lid 2 en lid 3 Opgemerkt wordt dat waar in artikel 3 bij alleenstaande en alleenstaande ouders sprake is van geen verhoging van de bijstandsnorm of van een verhoging van de bijstandsnorm met een toeslag van 10% of 20% van het netto minimumloon, gelet op de systematiek van de wet, bij gehuwden sprake is van een normuitkering of een verlaging van 10% of 20% van de bijstandsnorm. In de verordening is, gelet op de rechtsgelijkheid indien sprake is van vergelijkbare bepalingen, de mate van verhoging van de norm van alleenstaande en alleenstaande ouders gelijk aan de mate van verlaging van de norm van de gehuwden. Voor een inhoudelijke toelichting wordt verwezen naar de toelichting op artikel 3. Artikel 7 Zie toelichting artikel 4 van deze verordening. Artikel 8 lid 1 Nu gebruik is gemaakt van verhogingsmogelijkheden, zoals die zijn genoemd in artikel 3 van de verordening, dient rekening te worden gehouden met de effecten van cumulatie van factoren. Een dergelijke cumulatie kan er namelijk toe leiden dat de uitkering meerder malen met een toeslag verhoogd zou kunnen worden, waardoor de toeslag hoger wordt dan wat wettelijk is toegestaan. Dit laat onverlet dat de belanghebbende minder dan de bijstandsnorm kan ontvangen, wanneer sprake is van een maatregel op grond van de van toepassing zijnde Wet boeten en maatregelen. Artikel 8 lid 2 Nu gebruik is gemaakt van verlagingsmogelijkheden zoals die zijn genoemd in de artikelen 6 en 7 van deze verordening, dient rekening te worden gehouden met de effecten van cumulatie van factoren. Een dergelijke cumulatie kan er namelijk toe leiden dat de uitkering meerdere malen zou worden verlaagd, waardoor de gehuwden minder dan 80% van het netto minimumloon zou ontvangen. Dit laat onverlet dat de belanghebbende minder dan 80% kan ontvangen, wanneer sprake is van een maatregel op grond van de van toepassing Wet boeten en maatregelen. Artikel 9 Artikel 116 van de wet schrijft voor dat de uitvoering van de wet berust bij burgemeester en wethouders. Het College van Burgemeester en Wethouders heeft deze bevoegdheid gedelegeerd aan het college voor de verlening van bijstand.