SOORTENKENNIS. Toegepaste biologie O

Transcriptie

1 SOORTENKENNIS Toegepaste biologie O

2 AMERIKAANS KRENTENBOOMPJE

3 KENMERKEN Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Rozenfamilie Zandgronden Witte bloemen, 5 delig. 12 Meter hoge struik. Extra foto s

4 VOGELKERS

5 KENMERKEN Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Rozenfamilie Zand en leemgrond, oorspronkelijk langs rivier Po(Italie) Witte bloemen. Rozenfamilie Vruchten populair bij vogels Dit is de enige fruitboom uit het geslacht Prunus die niet eetbaar zijn Extra foto s

6 BLAUWE BOSBES

7 KENMERKEN Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Heidefamilie Bossen Word veel gebruikt in jam en gebak. Word niet commercieel geteeld. Niet verwarren met de blauwe bes, deze wordt wel voor commerciële doeleinden geteeld. De blauwe bosbes groeit langzaam. De bladeren van de blauwe bes zijn groter. Extra foto s

8 ADELAARSVAREN

9 KENMERKEN Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Adelaarsvarenfamilie Droge grond met kalk De bladeren zijn giftig. Word in Japan en Korea met rijst gegeten. Er is nog een andere soort, maar die heeft omhoog-staande bladeren en komt alleen in Noord-Amerika(Dennstaedtia punctilobula) Extra foto s

10 HOOFDFOTO BRUINE KIKKKER

11 KENMERKEN Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Echte kikkers Bossen, heidevelden, graslanden, ruderale terreintjes, en duinen Gedrongen Stompe Neus Driehoekige vlek bij oog Extra foto s

12 HEIKIKKER

13 KENMERKEN Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Echte Kikkers Vennen en open poelen in het bos Bruine kikker met zwarte vlekken op de rug en de zijkant. Geelbruine ogen Hoofd spits Heeft een kleiner trommelvlies dan de bruine kikker Extra foto s

14 GROENE KIKKER

15 KENMERKEN Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Extra foto s Pelophylax Poelen Deze kikker is te onderscheiden van de andere kikkers door zijn groene kleur en zwarte stippen op z n rug. Er zijn verschillende groene kikkers, deze hebben allemaal een andere naam(foto: Meerkikker), maar het is nog niet zeker of het alleen andere rassen zijn of daadwerkelijk andere soorten. Links Meerkikker Rechts Poelkikker

16 GEWONE PAD

17 KENMERKEN Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Echte Pad Kan zowel op droge plaatsen als poelen leven Bruin van kleur Zeer grote Wratten Oranjebruine ogen Extra foto s

18 BEUK

19 KENMERKEN BEUK Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken tweezaadlobbigen (bloemplanten) Droge voedselrijke bossen. Het is een grote boom met kleine groene blaadjes. De stam van de boom is glad en grijs en de bast is erg dun. Het blad licht gegolfd en licht glanzend. De beuk kan goed tegen schaduw. De beuk kan 24 tot 30 meter hoog worden. Hij heeft napjes waar de beukennootjes inzitten. Extra foto s

20 HAAGBEUK.

21 KENMERKEN HAAGBEUK Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken tweezaadlobbigen (bloemplanten) kalkrijke bossen De haagbeuk kan 6 tot 25 meter hoog worden. De takken zijn grijsachtig. De bladeren zijn eraan verspreidt. De bladeren zijn veernervig en hebben een dubbelgezaagde rand een hartvormige voet en een toegespitste top. Extra foto s

22 GROENE SPECHT

23 KENMERKEN GROENE SPECHT Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken vogels Bossen De groene specht heeft groene veren. Op het kopje is hij rood. Hij heeft een witte buik. Hij heeft grote klauwen om zich goed mee vast te houden aan de boom. De vogel is 31 tot 34 cm lang. Hij kan 160 tot 250 gram zwaar zijn. Extra foto s

24 ZWARTE SPECHT

25 KENMERKEN ZWARTE SPECHT Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken vogels Bossen De zwarte specht heeft zwarte veren. Net als de groene specht heeft hij een rode kop. Hij heeft dezelfde klauwen om zich vast te houden aan de boom. De vogel is tussen de 40 en 46 cm lang. Hij heeft gele ogen. Extra foto s

26 KLEINE WATERSALAMANDER

27 KENMERKEN KLEINE WATERSALAMANDER Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Amfibieën Zandland en water. De kleine watersalamander heeft een bruine rug met ronden vlekken. De zijn ongeveer 11 cm lang. De vrouwtjes worden iets groter. Mannetjes krijgen tijdens het voortplantingstijd een hoge rugkam en een staartzoom. Op de onderbuik zitten rode en blauwachtige vlekken. Extra foto s

28 KAMSALAMANDER

29 KENMERKEN KAMSALAMANDER Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Extra foto s Amfibieën Hoge zandgronden en kleine rivieren. Hij is de grootse voorkomende watersalamander van heel Nederland. De vrouwtjes worden groter dan de mannetjes. Ze kunnen 16 cm lang worden. Ze hebben een bruine tot zwarte rug en flanken. De buikkleur varieert van oranjegeel tot oranjerood met donkere vlekken. In de paartijd krijgen de mannetjes een hoge getande rugkam. Die doorloopt tot de staart.

30 GROTE KATTENSTAART

31 KENMERKEN GROTE KATTENSTAART Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Zaadplanten Nat grasland. De paarsrode bloemen zijn tot anderhalve cm groot. Na de bloei ontstaan doosvruchten De bloeiperiode is van juni tot september. De plant kan 200 cm groot worden. Ze worden bestoven door insecten vooral door honingbijen. Extra foto s

32 GROTE LISDODDE

33 KENMERKEN GROTE LISDODDE Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Zaadplanten Waterkanten Het is een hoge plant die 2 m hoog kan worden. De plant bloeit in juni en juli. Hij valt op door die zogenaamde sigaren. De stengels zijn erg stevig doordat ze bij harde wind niet omwaaien. De donkerbruine sigaren ze kunnen 20 cm hoog worden en 3 cm breed. Extra foto s

34 AMERIKAANSE EIK

35 KENMERKEN AMERIKAANSE EIK Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Plantea Embryophyta Spermatopsida Fagales Fagac eae Quercus rubra In de bossen op droge, zure grond De kroon is breed en koepelvormig, de bladeren zijn gezaagd en kunnen wel 20 cm groot worden. De bladsteel is lang met een grote van 2 tot 5 cm. De schors is glad en zilverkleurig. De eikels hebben een scherpe punt en een afgeplatte voet. Ze zitten in ondiepe napjes. Extra foto s

36 ZOMEREIK

37 KENMERKEN ZOMEREIK Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Extra foto s Plantea Embryophyta Spermatopsida Fagales Fagac eae Quercus robur Leeft in droge voedselrijke bossen Het blad van de zomereik is onregelmatig gelobd, met 3 tot 7 diepe bochtige insnijdingen en heeft een asymmetrische vorm. De steeltjes zijn 1 tot 9 mm. De eikels zitten aan lange steeltjes van 5 tot 12 cm lang. Van de oudere bomen is de schors diep en onregelmatig gegroefd en grijsgroen van kleur. Erg herkenbaar aan de schors is dat in tegenstelling tot de wintereik en de tamme kastanje bij de zomereik ook horizontale groeven in de schors voorkomen.

38 ZOMEREIK

39 VERSCHIL AMERIKAANSE EN ZOMEREIK Het verschil tussen de Amerikaanse eik en de zomereik is goed te zien in de bladeren

40 PLATAAN

41 KENMERKEN DAS Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Plantea Embryophyta Spermatopsida Proteales Plat anaceae Platanus Stedelijk gebied De plataan is goed te herkennen aan zijn schors. Als de boom groeit laat de buitenste schors in grote plakkaten los en laat de onderliggende schors open. Daardoor is de stam bruin en groen gekleurd. Extra foto s

42 HOLLANDSE LINDE

43 KENMERKEN HOLLANDSE LINDE Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Plantea Embryophyta Spermatopsida Malvaceae Tili a vulgaris Groeit het liefst in kalkrijke bossen De schors is dofgrijs en glad, later word deze ruw door een netwerk van ondiepe groeven. Aan de voet zitten veel knobbels. De twijgen zijn groen en hebben een rode waas. Daaraan zitten roodachtig bruine knoppen. De bladeren zijn hartvormig en hebben een lengte van 5 tot 10 cm de bovenkant is dofgroen en de onderkant is bleekgroen Extra foto s

44 HOOFDFOTO GROTE BRANDNETEL

45 KENMERKEN GROTE BRANDNETEL Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Plantea Embryophyta Spermatopsida Rosales Urtica ceae urtica Voedselrijke zomen De plant wordt meestal tussen de 0.3 en 2.5 m hoog. Op de stam en de bladeren zitten brandharen, als je deze aanraakt zorgt dit voor een jeukerig gevoel. De bladeren zijn pijlvormig met een gezaagde bladrand Extra foto s

46 VERSCHIL BRANDNETEL EN DOVENETEL De bladkartels van de dovenetel zijn minder gezaagd De bladnerven van de dovenetels zijn duidelijker, ook van de bovenkant gezien. In een dovenetel zitten bruine vlekjes op de bladeren of de stam De hoofdstengels van dovenetels zijn vierkant, met duidelijke ribben, terwijl brandnetelstengels maar licht geribd zijn, bijna rond.

47 HOOFDFOTO DAGPAUWOOG

48 KENMERKEN DAGPAUWOOG Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Aurelia Aglais io Ruige graslanden en overgangsgebied bossen en grasland De dagpauwoog is te herkennen aan de vleugels hierop zitten namelijk 2 paar ogen aan de voorvleugel en aan de achtervleugel. De vleugels zijn grotendeels rood gekleurd met een bruine rand aan het eind van de vleugel. De onderkant van de vleugel is donker bruin en lijkt een beetje op schors van een boom Extra foto s

49 HOOFDFOTO KLEINE VOS

50 KENMERKEN SOORTNAAM Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Aurelia Aglais urticae Op plaatsen waar voldoende nectar te vinden is zoals in parken, tuinen en bosranden De vlinder is goed te herkennen aan zijn vleugels, die zijn roodbruin en aan de buitenkant zitten er een aantal blauwe vlekken. Aan de voorkant van de vleugel zitten 3 zwarte strepen met daartussen een gele streep behalve aan het eind van de vleugel daar is een witte streep zichtbaar Extra foto s

51 HOOFDFOTO CITROENVLINDER

52 KENMERKEN CITROENVLINDER Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Gonepteryx rhamni Op zonnige open plekken in het bos De vleugels van deze vlinder hebben een puntige vleugelpunt zowel boven als onder. De vleugels zijn geel van kleur met een zwart puntje op de ondervleugel. De vrouwtjes zijn vaak bleekgeel of zelfs wit van kleur Extra foto s

53 ESDOORN FAMILIE Gewone Esdoorn Spaanse Aak Noorse Esdoorn

54

55 GEWONE ESDOORN

56 KENMERKEN GEWONE ESDOORN Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Planten Landplanten Zaadplanten Esdoornfamilie Esdoorn Stinsenplant (oude landgoederen) * Dubbel gezaagd bladrand * Handnervig * Beschadigde stam * Vruchtvleugels staan in een V-vorm en vormen soms een scherpe hoek, hebben de langste vleugels uit de esdoornfamilie Extra foto s

57 NOORSE ESDOORN

58 KENMERKEN NOORSE ESDOORN Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Planten Landplanten Zaadplanten Sapindales Zeepboomfamilie Esdoorn Droge, voedselrijke bossen * Getand bladrand * Handnervig * Stam is licht gegroefd * Canadese vlag * Vruchtvleugels staan ongeveer in elkaar verlengde, vormen een stompe hoek Extra foto s

59 SPAANSE AAK

60 KENMERKEN SOORTNAAM Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Planten Landplanten Zaadplanten Sapindales Zeepboomfamilie Esdoorn Kalkrijke bossen * Gegolfd bladrand, glanzend * Handnervig * Stam heeft kurklijsten * Vruchtvleugels staan bijna horizontaal parallel aan elkaar Extra foto s

61

62 KLIMOP

63 KENMERKEN SOORTNAAM Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Planten Landplanten Zaadplanten Apiales Klimopfamilie Droge, voedselrijke bossen * Hoog klimmende, liaanachtige plant * Bladeren en vruchten zijn giftig * Trekt veel insecten en vogels aan door zijn dichte begroeiing in de herfst * Vaak op beuken en eiken Extra foto s

64 ORANJETIPJE

65 KENMERKEN ORANJETIPJE Soortgroep Geleedpotige Insecten Vlinders Witjes Antocharis Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Beschutte plaatsen in vochtige hooilanden en zonnige ruigten in bosranden waar de waardplant groeit Het mannetje van deze soort valt op door de grote oranje vlek in de voorvleugelpunt; bij het vrouwtje ontbreekt deze karakteristieke vlek. De onderkant van de achtervleugel is bij zowel het mannetje als het vrouwtje geelgroen gemarmerd. (zie foto s) Extra foto s

66 ICARUSBLAUWTJE

67 KENMERKEN ICARUSBLAUWTJE Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Extra foto s Geleedpotige Insecten Vlinders. Icarusblauwtje Meest algemeen in kruidenrijke graslanden, bosranden en wegbermen. Het mannetje is helder blauw van kleur en heeft zwarte vleugelranden met een witte zoom. De ondervleugels hebben oranje randvlekken en zwarte, wit-geringde vlekken Het vrouwtje is ondanks de naam bruin van kleur met oranje vleugelranden, maar heeft buiten dat dezelfde uiterlijke kenmerken. Het mannetje is vooral op warme, zonnige dagen erg actief.

68 GROOT KOOLWITJE

69 KENMERKEN GROOT KOOLWITJE Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Geleedpotige Insecten Vlinders Witje Groot Koolwitje Bloemenrijke weide en bosranden. (Maar ook moestuinen) Over het algemeen een witte kleur, met aan de voorvleugel twee zwarte vlekken, en aan de onderzijde van de voorvleugel 1 vlek. Buiten de egale witte kleur, is de onderzijde van de achtervleugel een beetje gelig. Extra foto s

70 BOERENWORMKRUID

71 KENMERKEN BOERENWORMKRUID Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Wegbermen, waterkanten * Bloeit in het najaar; juli-september * Gele buisbloemen vormen kegelvormige bloemhoofdjes * Blad is veervormig en gezaagd Extra foto s

72 SCHIETWILG

73 KENMERKEN SCHIETWILG Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Wilgachtigen Zonnige tot half beschaduwde plaatsen op vochtige tot natte, matig voedselrijke tot voedselrijke grond. Bossen, waterkanten, langs wegen. De boom heeft een donkergekleurde stam. Hij heeft smalle bladeren. In de zomer komt er veel zaadpluis vrij. Extra foto s

74 ZWARTE POPULIER

75 KENMERKEN ZWARTE POPULIER Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Extra foto s Wilgenfamilie Natte ruigten De boom kan 35 meter hoog worden. Afstaande takken. Brede, onregelmatige kroon. De bast is donkergrijs t/m zwart. Ruitvormige bladeren. De bladrand is getand. Vrouwelijke katjes.

76 ZWARTE ELS

77 KENMERKEN ZWARTE ELS Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Berkenfamilie Zonnige tot licht beschaduwde plaatsen op vochtige tot natte, matig voedselarme tot meestal voedselrijke, zwak zure tot vaak kalkhoudende grond (o.a. rivierklei, kleiig laagveen, lemige beekdalgrond en venige laagten in zand- en kleigebieden). Zwart bruine schors. Diepe groeven. Jonge takken en knoppen zijn kleverig en kaal. De gesteelde knoppen zijn paarsachtig. Bladeren zijn gezaagd. Extra foto s

78 RUWE BERK

79 KENMERKEN RUWE BERK Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Berkenfamilie Zonnige tot licht beschaduwde plaatsen op zeer droge tot matig vochtige, voedselarme tot matig voedselrijke, zwak zure tot zure, maar soms kalkhoudende grond (zand, leem, mergel, veen en stenige plaatsen). De stam is eerst roodbruin, maar wordt later zilverwit en gaat dan afschilferen, nog later krijgt de stam donkere knoesten. Ruitvormige bladeren die 3 tot 7 cm groot kunnen worden. Een eenzadige dopvrucht of nootje. Extra foto s

80 LANTAARNTJE

81 KENMERKEN LANTAARNTJE Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Geleedpotige Moerassen en binnenwateren Het achterlijf is zwart, op één blauw segment (het achtste) na, waarvan de naam Lantaarntje is afgeleid. De larve kan vrij goed tegen watervervuiling, daarom veelvoorkomend. Extra foto s 2 paar vleugels, niet opvouwbaar

82 GROTE KEIZERLIBEL

83 KENMERKEN GROTE KEIZERLIBEL Soortgroep Geleedpotige Hoofd-biotoop De grote keizerlibel komt voor bij allerlei watertypen vaak grotere plassen of vijvers. Uiterlijke kenmerken Borststuk vrijwel eenkleurig groen. Tekening op voorhoofd bestaande uit zwart vijfhoekje en zwarte streep, met daartussen een blauwe lijn. Mannetje: achterlijf hemelsblauw met zwarte lengtestreep. Ogen groen met blauwe tint. Extra foto s

84 PLATBUIK

85 KENMERKEN SOORTNAAM Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Geleedpotige Stilstaande en zwak stromende wateren die zich in een pionierstadium bevinden, zoals pas gegraven poelen, vijvers, sloten, enz. Forse libel, die extra groot oogt vanwege het zeer brede achterlijf. Zowel voorvleugels als achtervleugels aan de basis met donkere vlek. De aders in de donkere vlekken zijn opvallend geel. Schouders met crèmekleurige streep Extra foto s

86 WEIDEBEEKJUFFER

87 KENMERKEN SOORTNAAM Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Geleedpotige Vrij algemeen bij stromend water van redelijke kwaliteit. In het westen van Nederland zeldzaam. Forse juffers met brede vleugels, en dicht netwerk van vleugeladers. Mannetjes: blauw metaalglanzend lichaam. Grote zwarte vlek in vleugels (van knoop tot vlak onder top). Vleugeladers met blauwe glans. De onderkant van de achterlijfspunt is vuilwit gekleurd. Vrouwtjes: groen metaalglanzend lichaam. Vleugels egaal van kleur, groen tot groenbruin getint. Extra foto s

88 WILDE LIGUSTER

89 KENMERKEN WILDE LIGUSTER Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken oleaceae Zonnige tot matig beschaduwde, warme plaatsen op matig voedselarme tot matig voedselrijke, vochtige tot meestal droge, basische, kalkrijke, humeuze grond (zand, mergel, zavel en stenige plaatsen). De wilde liguster heeft langwerpige bladeren en witte bloemen die een sterke geur afgeven. De witte bloemen zijn tweeslachtig. De wilde liguster heeft ook zwarte bessen. Extra foto s

90 DUINDOORN

91 KENMERKEN DUINDOORN Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Elaeagnaceae Zonnige plaatsen op droge tot vrij vochtige, voedselarme, kalkhoudende, humusarme grond. De struik verdraagt zout (zand en stenige plaatsen). Oranje bessen met stekelige takjes eraan. De blaadjes zijn veervormig Extra foto s

92 HELM

93 KENMERKEN HELMGRAS Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Poaceae Duinen, strand De plant produceert lange wortelstokken en waar deze wortelstokken met licht in aanraking komen ontstaat een nieuwe spruit. Extra foto s

94 DUINRIET

95 KENMERKEN DUINRIET Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Gramineae of Poaceae Duinen en in het waddengebied De plant wordt 0,6-2 m hoog, heeft zeer lange, dunne wortelstokken en vormt losse zoden of bosjes. De ruwe of gladde stengels lijken op die van riet. De ruwe, tot 10 mm brede bladschijf is van boven kaal. Bij droogte rolt het blad op. Het tongetje (ligula) is 4 tot 12 mm lang. Extra foto s

96 DUIZENDPOOT

97 KENMERKEN DUIZENDPOOT Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Myriapoda Komt voor in donkere bossen, aarde en onder stenen Duizendpoten hebben een langgerekt lichaam dat bestaat uit vele segmenten. Ze hebben meer dan dertig paar korte pootjes. Een duizendpoot maakt bij het verplaatsen een kronkelende beweging. Extra foto s

98 PISSEBED

99 KENMERKEN PISSEBED Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Isopoda Landpissebedden leven in een microhabitat, de omstandigheden maakt ze weinig uit, als het maar vochtig is en er schuilplaatsen en voedsel zijn. Vrij plat, ovaalvormig, grijsachtig. Rug en onderbuik zijn bekleed met schubben. Extra foto s

100 RODE BOSMIER

101 KENMERKEN RODE BOSMIER Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Formicidae Open bossen en licht beboste heidevelden Overwegend rood van kleur met zwart achterlijf. Ze hebben een schub op de steel tussen borststuk en achterlijf. Extra foto s

102 VLIEGEND HERT

103 KENMERKEN VLIEGEND HERT Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Lucanidae Het vliegend hert komt vooral in eikenbossen voor en geldt als een typische bewoner van oude, nauwelijks door mensen beroerde loofbossen, waar voldoende omgevallen bomen blijven liggen die door de larven gebruikt worden als voedsel. Dergelijke bossen komen in Nederland en België maar ook elders in Europa echter niet of nauwelijks voor. Het vliegend hert is de grootste kever van Europa en de mannetjes vallen daarnaast op door de reusachtige kaken of mandibels die afsteken door de roodbruine kleur. De lichaamslengte van het vliegend hert is zeer variabel. Bij de vrouwtjes varieert deze van 28 tot 45 millimeter en bij de mannetjes van 34 tot 86 mm. Extra foto s

104 EINDE Soortenkennis

105 HOOFDFOTO TAMME KASTANJE

106 KENMERKEN TAMME KASTANJE Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken tweezaadlobbigen (bloemplanten) bossen op droge, zure grond Lange, grof gezaagde lancetvormige bladeren. Deze zijn glanzend donkergroen aan de bovenzijde. De onderzijde is ietsje lichter. Hoogte is meter. De vrucht zit in een groene langstekelige bolster, en is eetbaar in tegenstelling tot die van de paardenkastanje. Extra foto s

107 WITTE PAARDENKASTANJE

108 KENMERKEN WITTE PAARDENKASTANJE Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Extra foto s tweezaadlobbigen (bloemplanten) Natte bossen Hoogte meter. Vruchten zitten in een kale bolster. De vruchten zijn groen, bolvormig en hebben korte stekels (bolsters). Ze hebben een doorsnede van ongeveer 6 cm. Een grote, rechtopstaande pluim of kaars (20 tot 30 cm) met bloemen met 4 (5) witte kroonbladen (9 tot 11 mm groot) met rode en gele vlekjes aan de voet en een gegolfde rand.

109 HAZELAAR

110 KENMERKEN HAZELAAR Soortgroep Hoofd-biotoop Tweezaadlobbigen droge, voedselrijke bossen Uiterlijke kenmerken Hoogte: 1,00-6,00 m. Type vrucht: eenzadige dopvrucht of noot Geslachtsverdeling: éénslachtig, éénhuizig Bloeiwijze is in een katje, de bladstand is verspreid, de bladvorm is eirond met een puntje. De vrucht is de hazelnoot. Extra foto s

111 HULST

112 KENMERKEN HAZELAAR Soortgroep Hoofd-biotoop bossen op droge, zure grond tweezaadlobbigen Uiterlijke kenmerken Hoogte: tot 10,00 m. Bloemkleur: wit Type vrucht: steenvrucht Kleur van de vrucht: rood, roze Geslachtsverdeling: éénslachtig, tweehuizig De leerachtige bladeren van de hulst zijn getand en voorzien van stekels Extra foto s

113 LEVENDBARENDE HAGEDIS

114 KENMERKEN LEVENDBARENDE HAGEDIS Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Echte hagedissen Heeft een voorkeur voor begroeide en relatief vochtige gebieden zoals graslanden, natte weiden, droge delen van moerassen, hoog- en laagveen. Maximaal 18cm lang. Relatief lange staart, en relatief korte poten en een dikke stompe kop. De kleur van de volwassen exemplaren is koperbruin tot bruingrijs met op iedere flank twee lichte strepen in de lengte Extra foto s

115 HAZELWORM

116 KENMERKEN HAZELWORM Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Hazelwormen De hazelworm is een bodembewoner die een verborgen leven leidt tussen de bladeren en takken in de strooisellaag De hazelworm is doorgaans bruin van kleur en bereikt een lichaamslengte van ongeveer 45 centimeter. Jongere dieren zijn lichter van kleur en hebben donkere lengtestrepen, oudere exemplaren zijn soms gevlekt. De hazelworm heeft een glanzend lichaam, door de relatief kleine schubben. Extra foto s

117 ZANDHAGEDIS

118 KENMERKEN ZANDHAGEDIS Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Extra foto s Echte hagedissen De habitat bestaat in het grootste deel van het areaal uit open gebieden met een lage vegetatie, veelal op zanderige en zonbeschenen plekken als open plekken in het bos, zandverstuivingen en heidevelden. De zandhagedis is een relatief zwaargebouwde hagedis met een vrij forse kop. Hij kan een totale lengte van circa 21 cm bereiken, maar blijft gewoonlijk iets kleiner. De vrouwtjes zijn iets kleiner. Bij zowel mannetjes als vrouwtjes loopt meestal een donkerbruine band over het midden van de rug, aan weerszijden begrensd door twee lichte strepen (dorsolaterale strepen) op de grens van rug en flank. Dit patroon loopt door op de bovenzijde van de staart. Verder is de zandhagedis groen.

119 SINT-JANSKRUID

120 KENMERKEN SOORTNAAM Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Extra foto s Tweezaadlobbigen, familie is hypericaceae droge, zure graslanden Worteldiepte: tot 50 cm. Bloeitijd: juni september Hoogte: 0,20-0,80 m. Bloemkleur: geel Type vrucht: doosvrucht Geslachtsverdeling: tweeslachtig heeft een ronde stengel met tot twee smalle lijsten. De kale, elliptisch of eivormige, gaafrandige, 1,5-3 cm lange bladeren hebben talrijke doorzichtige punten en een stompe bladvoet. De doorzichtige puntjes zijn gevuld met etherische olie. De kroonbladen zijn 1-1,6 cm lang. De kelkbladen zijn lancetvormig, spits en gaafrandig. De kroonbladen hebben weinig zwarte punten. De bloeiwijze is een tuil.

121 LANTAARNTJE

122 KENMERKEN LANTAARNTJE Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Geleedpotige Moerassen en binnenwateren Het achterlijf is zwart, op één blauw segment (het achtste) na, waarvan de naam Lantaarntje is afgeleid. De larve kan vrij goed tegen watervervuiling, daarom veelvoorkomend. Extra foto s 2 paar vleugels, niet opvouwbaar

123 DAS

124 KENMERKEN DAS Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Zoorgdieren Bossen leeft in een burcht, dat vele generaties meegaat. vooral 's nachts actief en heeft een omnivoor dieet. de bovenzijde is grijs van kleur, de onderzijde en poten zijn zwart. De kop, haren op de oren en de staartpunt zijn wit. Er lopen twee brede evenwijdige strepen over zijn kop De das komt voornamelijk voor in glooiend

125 Kleine zonnedauw

126 KENMERKEN SOORTNAAM Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken heide- en veengrond Bladeren: De rechtopstaande of schuin omhoog groeiende blaadjes zijn peervormig bruinrood, 0,7-1 cm en versmald in een lange niet behaarde steel. Bloemen: Tweeslachtig. De witte bloemen worden ongeveer 5 mm. De schutblaadjes zijn duidelijker ontwikkeld dan bij de twee andere zonnedauwsoorten.

127 Ronde Zonnedauw

128 Extra foto s KENMERKEN Ronde Zonnedauw Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Bladen horizontaal uitgespreid; bladschijf rond, tot 1 cm lang; bladsteel behaard. Bloeistengel rechtopstaand, uit het midden van het rozet komend, 2-4 maal zo lang als de bladen. Insectenetende kruiden. Hoogte plant 0,05-0,30 m.

129 HOOFDFOTO Klokjes gentiaan

130 KENMERKEN SOORTNAAM Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken cm hoog. De bladeren zijn niet breder dan 1 cm, lijn- tot lancetvormig en hebben een tot drie nerven. De rand van het blad is meestal iets omgerold. Het onderste blad is niet tot een lange schacht vergroeid. donkerhemelsblauwe, 4-5 cm lange bloemen, die aan de buitenkant vijf groene strepen hebben en aan de binnenkant groen gestippeld zijn. Soms kunnen de bloemen

131 HOOFDFOTO Pijpenstrootje

132 KENMERKEN SOORTNAAM Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken De plant wordt cm hoog en vormt dichte pollen. De rechtopstaande stengels hebben bij de verdikte voet één knoop en het onderste stengellid is ongeveer 5 cm lang. Daarboven zitten geen knopen. De verspreid behaarde tot kale bladeren zijn 3 tot 10 mm breed en hebben een lichte middennerf. Het smalle, zoomvormige tongetje (ligula) is 0,5 mm lang.

133 WILDE PEEN

134 KENMERKEN WILDE PEEN Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Daucus carota Schermbloem Droge graslanden Witte bloemetjes in een soort scherm, na rijping lijkt op een vogelnestje. Die zijn 2 tot 3voudig geveerd. Splitvruchten die gehaakt in rijtjes staan Extra foto s

135 GEWONE BERENKLAUW

136 KENMERKEN GEWONE BERENKLAUW Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Heracleum sphondylium Schermbloem Langs dijken en wegen cm hoog, ruw behaard en heeft drievoudig gevind tot vinspletige bladeren. Witte bloemen in veelstralige schermen. Het heeft 2-delige splitvruchten. Extra foto s

137 GEWONE ENGELWORTEL

138 KENMERKEN GEWONE ENGELWORTEL Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Angelica sylvestris Schermbloem bossen Holle en gestreepte stengels, rood van kleur. Tweevoudigtot drievoudig geveerde wortelblaadjes met gootvormige gegroefde bladsteel. Blaadjes zijn ei- tot lancetvormig en getand. Witte bloemetjes in een samengesteld scherm van 20 tot 30 schermstralen. Eivormige vruchtjes met vliezige en gevleugelde ribben Extra foto s

139 REUZENBERENKLAUW

140 KENMERKEN REUZENBERENKLAUW Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Heracleum mantegazzianum Schermbloem Langs wegen Eigenlijk hetzelfde als de gewone berenklauw, maar dan alleen zo n 4 m hoog Extra foto s

141 BRASEM

142 KENMERKEN BRASEM Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Abramis brama, eigenlijke Karpers Overal waar genoeg water is Typische ruitvorm, lange staartvin en korte, puntige rugvin, grijzige of zwarte vinnen. Tijdens de paaitijd te herkennen aan de paaiuitslag, grote wratten op kop en kieuwdeksel. Kleur hangt af van begroeiing in het water, schoon = brons, troebel = zilver met gelige gloed Extra foto s

143 HOOFDFOTO KARPER

144 KENMERKEN KARPER Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Cyprinus carpio, eigenlijke karpers Grote wateren Vier baarddraden, lange rugvin, kan tot 120 cm lang worden. Meest bekende is de boerenkarper, donkerbrons op de rug en geelachtig wit op de buik Extra foto s Grote schubkarper

145 JACOBS KRUISKRUID

146 KENMERKEN JACOBS KRUISKRUID Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Jacobaea vulgaris, composiet Wegbermen en weilanden Krans van gele straalbloempjes, de zaadjes worden verspreid via vruchtpluis in de wind Extra foto s

147 BEZEMKRUISKRUID

148 KENMERKEN BEZEMKRUISKRUID Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Senecio inaequidens, composieten Vaak ongetand tot onregelmatig getande bladeren, geoorde, half-stengelomvattende voet, heldergele bloemhoofdjes met 12 tot 14 lintbloemen per bloemhoofdje, bestuiving door middel van insecten Extra foto s

149 SCHERPEBOTERBLOEM

150 KENMERKEN SCHERPEBOTERBLOEM Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Vochtige gebieden 5 bladeren, glanzend en geel. De bladeren zijn gedeeld En de stengel is rond en behaard Extra foto s

151 DOTTERBLOEM

152 DOTTERBLOEM Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken renanculus Langs het water, vochtige gebieden 5-8 gele kroonbladeren Geen kelkbladeren en heel veel meeldraden De bloemstengels zijn hol en glad De bladeren zijn rond tot bijna niervormig Extra foto s

153 EGELBOTERBLOEM

154 KENMERKEN DOTTERBLOEM Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken renanculus Vochtige plek bij bijv. vennen Kleine bloemen, ongedeelde bladeren Extra foto s

155 KRUIPENDEBOTERBLOEM

156 KRUIPENDEBOTERBLOEM Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken renanculus Zonnig tot licht en vochtige plekken Langgesteelde behaarde bladeren in rozet vorm. 5 kelkbladern Extra foto s

157 VLASBEKJE

158 KENMERKEN SOORTNAAM Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken plantaginaceae Voedselrijke plekken Bloeit in juni tot de herfst. Vrucht: doosvrucht tweeslachtig Extra foto s

159 VELDMUIS

160 KENMERKEN SOORTNAAM Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken woelmuisachtigen Leven in opengebieden met gras en of granen, zoals akkers, dijken, bermen. In droge streken met kort gras. Staart is kort in vergelijking met de normale muis, en behaard, is donker aan de boven zijde en lichter onderaan. Ogen en oren zijn kleiner en de neus is stomper en de vacht is ruwer. Extra foto s

161 WATERSPITSMUIS

162 KENMERKEN SOORTNAAM Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Extra foto s spitsmuizen Dichte vegatatie, snelstromend tot stilstaand water, rivieren, beken en meren. Kan ook voorkomen bij poeltjes moerassen en of sloten. Waterspitsmuizen hebben een fluweelachtige vacht. De bovenzijde is bijna zwart. De kleur van de buikzijde varieert van wit tot zilverachtig grijs. De tanden van de waterspitsmuis hebben rode punten. Zoals de naam doet vermoeden zijn waterspitsmuizen waterdieren. De waterspitsmuis is snel en behendig onder water, en kan goed duiken. Ook loopt hij over de bodem van het water. Hij heeft een spitse snuit zodat hij onder water naar beestjes kan zoeken onder stenen.

163 ZWARTE RAT

164 KENMERKEN SOORTNAAM Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken muisachtigen Havens schepen en gebouwen, supermarkten, waar je veel eten kan vinden. Hij heet zwarte rat maar hij kan ook in andere kleuren voorkomen tot lichtbruin. Buik is altijd lichter van kleur. Lange vacht grotere dunner behaarde oren grotere ogen, dunnere staart dan de bruine rat. Extra foto s

165 KONIJN

166 KENMERKEN KONIJN Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Haasachtigen Bos gebieden & gebieden met veel planten. Klein, dikke vacht, langen oren, grote tanden & scherpe nagels. Extra foto s

167 HAAS

168 KENMERKEN HAAS Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Haasachtigen Open gras- en landbouw gebieden. Langwerpig lichaam, lange poten, groten oren, groten tanden, scherpen nagels en een bruine schutkleur. Extra foto s

169 DOPHEIDE

170 KENMERKEN DOPHEIDE Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Heidefamilie Heide gebieden. Paarse bloemen, met vrije meeldraden, naaldachtige bladeren & een viertandige bloemkroon. Extra foto s

171 STRUIKHEI

172 KENMERKEN STRUIKHEI Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Heidefamilie Heide gebieden. Paarse bloemetjes, kroonblad heeft dezelfde kleur als de kelk, iedere bloem heeft twee schutblaadjes en de bloeiwijze van de plant is trosvormig. Extra foto s

173 SCHAPENZURING

174 KENMERKEN SCHAPENZURING Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Duizendknoopfamilie Droge grond Groen, licht groen en soms rode pluimen. Veel uitlopers onder de grond. Spiesvormige bladeren. Extra foto s

175 VELDZURING

176 KENMERKEN VELDZURING Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Duizendknoopfamilie Matig vochtige bodem Rode bloemen. Tweehuizig. Bij vrouwelijke bloemen vallen alleen de stempels op. Vruchtdek heeft geen knobbels en tanden. Bloemen staan in een lossen pluim. Extra foto s

177 GROTE WEEGBREE

178 KENMERKEN GROTE WEEGBREE Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Weegbreefamilie Braakliggende gronden De bladeren vormen een bladrozet en de bladeren zijn lijn nervig. De bloemen zijn tweeslachtig. De grote weegbree heeft een doosvrucht die 4 zaadjes heeft. Extra foto s

179 SMALLE WEEGBREE

180 KENMERKEN SMALLE WEEGBREE Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Weegbreefamilie Graslanden De bladeren staan in een bladrozet. De aar staat op een gegroefde steel. De witte helmdraden staan relatief veer van de aar. De bloempjes hebben doorschijnende kroonslipjes met een bruine streep. Extra foto s