DE SAVE-WERKWIJZE BIJ HET GEVEN VAN CONSULT,

Transcriptie

1 DE SAVE-WERKWIJZE BIJ HET GEVEN VAN CONSULT, AANNEMEN VAN MELDINGEN EN DOEN VAN ONDERZOEK HANDLEIDING VOOR MEDEWERKERS VAN SAMEN VEILIG VERSIE 3.0 JULI 2015 Notitie advies, consult en aannemen van meldingen in SAVE 1

2 De SAVE-werkwijze bij het geven van consult, aannemen van meldingen en doen van onderzoek. Handleiding voor medewerkers SAVE. Versie 3.0. Juli 2015 VanMontfoort : Bas Vogelvang Samen Veilig: Rob Beukering Joost van den Braak Anneke de Leeuw Marja de Klerk Fenna Jansen De tekst in deze handleiding is mede tot stand gekomen dankzij medewerking van Harmke Bergenhenegouwen, Iris Mank, vele meelezers van de SAVE partners (Samen Veilig Midden-Nederland, William Schrikker Groep, Leger des Heils Jeugdbescherming & Reclassering, Stichting Gereformeerde Jeugdbescherming, de Raad voor de Kinderbescherming Midden-Nederland), en de Eigen Kracht Centrale VanMontfoort Samen Veilig Midden Nederland CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

3 INHOUD 1 INLEIDING Consult, melding en onderzoek Bronnen voor deze notitie Gebruikte termen Leeswijzer VISIE EN UITGANGSPUNTEN Vijf uitgangspunten Eigen kracht en regie Veiligheid en ontwikkeling Gebiedsgericht Eén melding volstaat Lerende praktijk DE WETTELIJKE BASIS VOOR CONSULT, MELDING EN ONDERZOEK Jeugdwet Wmo Handelingsprotocol Veilig Thuis Wet verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling DE ORGANISATIE VAN CONSULT, MELDING EN ONDERZOEK Inleiding Hulp vragen bij het lokaal team Consult en melding Consult en melding bij het SAVE-team Consult en melding bij Veilig Thuis Onderzoek Onderzoek door het SAVE-team Onderzoek door Veilig Thuis Schematisch overzicht voor Samen Veilig in Utrecht: ANALYSEMODEL: DE VIERVENSTERS Inleiding De viervensters bij consult en aannemen melding, inclusief triage Consult Aannemen melding en triage Eigen kracht en regie bij consult en melding De viervensters bij onderzoek DE UITVOERING VAN CONSULT, MELDING EN ONDERZOEK Verantwoordelijkheid en communicatie Burgers Professionals Het geven van consult Vormen van consult geven Verdeling van verantwoordelijkheden CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

4 6.2.3 Anonimiteit Doelen van een consult Vervolgconsult Participerend consult De viervensters bij consultgesprekken Venster 1: De mensen Venster 2: De feiten Venster 3: De weging Venster 4: De volgende stappen Het aannemen van een melding Doel en activiteiten Het omzetten van een consult in een melding Informatie verzamelen bij de melder Voorlichting over de werkwijze Afspraken maken Anonimiteit ten opzichte van de betrokkenen Anonimiteit ten opzichte van Samen Veilig Triage: besluit over het vervolg na melding Doel en activiteiten Aanvullende informatieverzameling Betrekken vertrouwensarts Urgentiebepaling Besluitvorming en criteria voor vervolgstappen: het onderzoeksplan Multidisciplinaire besluitvorming Het doen van onderzoek Doel Visie op onderzoek Soorten onderzoek Start onderzoek, wettelijke termijnen Vooronderzoek door Veilig Thuis Voorbereiden van het onderzoek Voorlopige voorwaarden Onderzoeksactiviteiten in de viervensters Gesprekken met volwassen betrokkenen (1.1) Specialistisch onderzoek bij betrokken volwassenen (1.2) Gesprekken met betrokken jeugdigen (1.3) Specialistisch onderzoek bij jeugdigen (1.4) Opvragen van informatie van het professionele netwerk (1.5) Juridische aspecten van het (op)vragen en delen van informatie Gesprekken met het informele netwerk (1.6) Intern bespreken van bevindingen (2.1) Opstellen (voorlopige) voorwaarden en (voorlopig) plan (2.2) Besluiten naar aanleiding van conclusie en reactie van betrokkenen (2.3) Uitvoeren (voorlopig) plan (3.1) Afronding verslaglegging (3.2) Terugkoppeling (3.3) CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

5 Overdracht na onderzoek aan een lokaal team Informeren van de melder en het netwerk Conclusies uit onderzoek Einde onderzoek en monitoring KENNIS, HOUDING EN VAARDIGHEDEN VOOR CONSULT, MELDING EN ONDERZOEK Algemene Kennis, houding en vaardigheden van medewerkers Specifieke competenties voor consult en melding Specifieke competenties voor onderzoek CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

6 1 Inleiding 1.1 Consult, melding en onderzoek SAVE staat voor Samenwerken aan Veiligheid. SAVE is een werkwijze die de regie van burgers over hun eigen leven en over de opvoeding combineert met een focus op de veiligheid en ontwikkeling van de jeugdige of slachtoffer van huiselijk geweld. Per april 2015 is de bijgestelde basishandleiding De werkwijze van SAVE gereed gekomen. Deze basishandleiding is het gemeenschappelijke referentiekader voor de uitvoering van SAVE. Samen Veilig onderscheidt tien verschillende diensten die zij aanbiedt (zie de basishandleiding), waaronder (participerend) consult en onderzoek. Aannemen van een melding (inclusief triage) wordt niet apart als dienst benoemd. Deze handleiding beschrijft de werkwijze van SAVE bij : het geven van consult, inclusief participerend consult, het aannemen van meldingen, inclusief het uitvoeren van triage naar aanleiding van een melding van onveiligheid, ontwikkelingsbedreiging, kindermishandeling en/of huiselijk geweld, en het doen van onderzoek. Bij consult, melding en onderzoek zijn enkele kernbeslissingen in het geding, namelijk: reageren naar aanleiding van een melding (kernbeslissing 1). beslissen over de actie op basis van onderzoek (kernbeslissing 2). inschakelen van professionele hulp (kernbeslissing 3). In deze handleiding spreken we verder over consult, melding en onderzoek wanneer we deze activiteiten in de tekst gezamenlijk willen benoemen. 1.2 Bronnen voor deze notitie Dit document is gebaseerd op: De SAVE basishandleiding, versie 2.1, 7 april Het Handelingsprotocol Veilig Thuis november 2014 (VNG), verder te noemen: het Handelingsprotocol. ORBA (Onderzoek, Risicotaxatie, Besluitvorming AMK) 1 Documenten Samen Veilig Midden-Nederland. 1.3 Gebruikte termen In onderstaande lijst herhalen we eerst de belangrijkste begrippen uit de basishandleiding SAVE, die voor alle handleidingen gelden. Daarna volgen specifieke termen die voor de Handleiding CMO zijn 1 Ten Berge, I. & Vinke, A. (2006): Beslissen over vermoedens van kindermishandeling. Handreiking en hulpmiddelen voor het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling. Utrecht: NIZW. CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

7 gekozen. Daarbij zijn door ons niet alle exacte termen, maar wel de definities van consult, aannemen melding, inclusief triage, en onderzoek overgenomen uit het Handelingsprotocol. De SAVE-werkwijze: de werkwijze zoals beschreven in de basishandleiding. SAVE-professional: elke professional binnen het samenwerkingsverband rond de SAVEwerkwijze die uitvoering geeft of meewerkt aan de SAVE-werkwijze. Ook de Raad voor de Kinderbescherming Midden-Nederland maakt deel uit van dit samenwerkingsverband, maar spreekt over raadsmedewerker om de onafhankelijke positie van de Raad te benadrukken. Waar in deze handleiding dus over SAVE-professional wordt gesproken, moet in de context van de Raad dus raadsmedewerker worden gelezen 2. Samen Veilig: De organisatie Samen Veilig Midden-Nederland, afgekort tot Samen Veilig. Medewerker van Samen Veilig: Een medewerker in een SAVE-team of Veilig Thuis-team. SAVE-team: een gebiedsgebonden team medewerkers van Samen Veilig dat de SAVEwerkwijze uitvoert. Medewerker SAVE: medewerker ineen SAVE-team van Samen Veilig (let op het onderscheid met de SAVE-professional). Veilig Thuis-team: o In Utrecht: het team binnen Samen Veilig dat de diensten van Veilig Thuis aanbiedt. o In Flevoland: het team binnen de Blijf Groep dat de diensten van Veilig Thuis aanbiedt. Medewerker Veilig Thuis: medewerker van een Veilig Thuis team in Midden-Nederland. Consult Een consult is een op de behoefte van de consultvrager afgestemde set van aanwijzingen, raadgevingen en tips met als doel de consultvrager in staat te stellen zelf verder te kunnen handelen in situaties van huiselijk geweld of kindermishandeling of bij een vermoeden daarvan. Bij een consult beperkt Samen Veilig zich tot contact(en) met de consultvrager. Samen Veilig legt dan geen gegevens vast van gezin of huishouden. Participerend consult 3 Samen Veilig spreekt over participerend consult indien Samen Veilig op initiatief van en samen met de consultvrager contact heeft met het cliëntsysteem. In dat geval legt Samen Veilig wel gegevens vast op naam van het gezin of huishouden. De regie op de situatie wordt daarmee echter niet overgenomen van consultvrager. Melding 2 Een medewerker van de Raad voor de Kinderbescherming past in de praktijk niet alle onderdelen van deze handleiding toe, en hanteert op onderdelen op basis van landelijke afspraken ook een eigen werkwijze. Deze berusten op dezelfde inhoudelijke uitgangspunten als die van de SAVE-werkwijze; zie ook Waar SAVE spreekt van geven van consult, spreekt het Veilig Thuis Handelingsprotocol over geven van advies (aan hulpvragers resp. omstanders en professionals) en over het bieden van ondersteuning aan deze groepen. Hulpvragers kunnen volgens het protocol in praktische zin worden ondersteund door 1) het leggen van contact tussen hulpvrager en hulpverlener(s); 2) het deelnemen aan een of meer gesprekken van de hulpvrager met een hulpverlener of de politie en 3) het bemiddelen naar een opvangplek. Professionals kunnen worden ondersteund door 4) gesprekken met betrokkenen voor te bereiden; 5)door bij dergelijke gesprekken persoonlijk aanwezig te zijn; 6) door het samen opstellen of bespreken van een veiligheidsplan en 7) door het bijwonen van een lokaal teamoverleg ter bespreking van te nemen stappen naar aanleiding van huiselijk geweld of kindermishandeling. Hoe met deze vormen van ondersteuning omgegaan in SAVE wordt nader uitgewerkt in de Veilig Thuis versie van deze Handleiding. Het participerend consult in SAVE is vergelijkbaar met de in het Handelingsprotocol genoemde ondersteuningsvarianten nummers 5) en 6), waarbij (tenminste) zowel de consultvrager, als de medewerker van Samen Veilig als één of meer leden van het gezin aanwezig zijn. CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

8 Het kenbaar maken aan Samen Veilig van een situatie of vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling, met vermelding van de persoonsgegevens van de direct betrokkene(n).in geval van (aannemen van) een melding onderneemt Samen Veilig zelf stappen om de situatie van huiselijk geweld of kindermishandeling in behandeling te nemen. Bij een melding legt Samen Veilig gegevens vast van gezin of huishouden. Melder Degene die een situatie of vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling kenbaar maakt aan een SAVE-team of Veilig Thuis met vermelding van de persoonsgegevens van de direct betrokkene(n). Onderzoek Het verzamelen, analyseren en beoordelen van feiten en professionele oordelen over (een gemeld vermoeden van) huiselijk geweld of kindermishandeling met het doel te komen tot vaststelling of sprake is van huiselijk geweld of kindermishandeling en welke stappen dienen te worden gezet om het geweld te stoppen en de veiligheid en de schade te herstellen. Triage De besluitvorming door Samen Veilig over de vervolgstappen die naar aanleiding van de melding gezet moeten worden (waaronder wat wenselijk is om te onderzoeken) en over de vraag welke professional of instelling de verantwoordelijkheid voor de verdere aanpak van de melding wordt toebedeeld. Onderzoeksplan 4 en plan De SAVE-werkwijze gebruikt twee termen: onderzoeksplan en plan. - Aan de basis van een onderzoek ligt een onderzoeksplan dat intern multidisciplinair wordt opgesteld zodra in de triagefase wordt besloten tot een onderzoek. Het onderzoeksplan wordt plan van aanpak genoemd in het Handelingsprotocol. - De resultaten van het onderzoek dat conform dat onderzoeksplan wordt uitgevoerd, maken deel uit van het plan, dat zo veel mogelijk door gezin en netwerk wordt gemaakt en in Venster 4 wordt weergegeven. Het plan is een combinatie van het veiligheidsplan en het herstel- en hulpverleningsplan in het Handelingsprotocol. Ouders en jeugdigen In de gehele tekst wordt met ouders bedoeld: opvoeders met gezag of de voogd en met jeugdigen kinderen en jongeren van 0-18 jaar (ev. 23). Waar het Handelingsprotocol meestal spreekt van kinderen, spreekt Samen Veilig over jeugdigen, tenzij er reden is daarvan af te wijken. Slachtoffer en pleger Bij huiselijk geweld waarbij een volwassene de (althans op het eerste gezicht meest) gedupeerde is, spreken we over slachtoffer. De partner van het slachtoffer of een ander gezins- of familielid die dit (vermoedelijke) geweld veroorzaakt, noemen we de pleger. Het woord dader moet worden vermeden omdat de term dader in het strafprocesrecht impliceert dat een verdachte schuldig is bevonden. Tegelijk moeten de termen slachtoffer en pleger met enige terughoudendheid worden gehanteerd, 4 In de SAVE-werkwijze werd het onderzoeksplan tot voor kort Plan van aanpak Intake genoemd. CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

9 daar machtsverschillen ten aanzien van verschillende aspecten (bijvoorbeeld fysiek versus psychisch) een diffuus beeld kunnen veroorzaken: een volwassene kan op één aspect slachtoffer en op ander aspect pleger zijn en vice versa. Betrokkenen Gezinsleden (volwassenen en jeugdigen), zowel in de rol als hulpvrager (slachtoffer HG/KM) als benaderd door Samen Veilig als betrokken gezinslid. Het Handelingsprotocol hanteert hiervoor ook de termen (direct) betrokkenen en hulpvragers. Burgers Bij consult of melding door niet-professionals wordt door Samen Veilig de term burgers gebruikt 5. Burgers zijn: Betrokkenen (zie boven). Omstanders: buren, familie, vrienden, kennissen of toevallige voorbijgangers met een vermoeden van onveiligheid/ huiselijk geweld / kindermishandeling. Het Handelingsprotocol gebruikt ook de term omstanders. Viervensters Wij gebruiken in deze handleiding het analysekader en de daarbij horende terminologie die in de basishandleiding wordt gehanteerd bij de viervensters. Met het ordeningskader van de viervensters doorloopt een SAVE-professional dezelfde noodzakelijke stappen als in het Handelingsprotocol. Het verschil ligt in de grotere nadruk die in de viervensters wordt gelegd op eigen kracht en regie (de viervensters helpen de SAVE-professional om de mensen rond de jeugdige consequent te vragen de regie te nemen) en op het wegen van de situatie in venster 3 (waarbij de betrokkenen wordt gevraagd samen met de SAVE-professional tot een beschrijving van een situatie te komen die goed genoeg is in termen van veiligheid en gezonde ontwikkeling) Risicofactoren De term risicofactoren wordt zowel in de SAVE-werkwijze als in het Handelingsprotocol gebruikt. De SAVE-werkwijze spreekt over risicofactoren als belemmerende omstandigheden, omdat zij (vermoedelijk) belemmerend zullen zijn voor het bereiken en in stand houden van veiligheid en een gezond opvoedings- en ontwikkelingsklimaat. Met deze omstandigheden moet in de toekomst rekening worden gehouden. Daar wordt primair eigen kracht en regie voor ingezet. Belemmerende omstandigheden zijn onderdeel van de zorgen in venster 2. Het andere deel van de zorgen in venster 2 zijn de vermoedelijke of al geconstateerde zorgpunten in het hier en nu of recente verleden. Met zorgpunten moet ook rekening worden gehouden, omdat ze schadelijk zijn (geweest) en daarom niet meer mogen voorkomen en/of moeten worden hersteld. Dat gebeurt ook zoveel mogelijk via de eigen kracht en regie. Voor het vaststellen van alle zorgen en hun tegenhanger: de krachten - wordt de SAVEveiligheidschecklist gehanteerd, die uit vier onderdelen bestaat: Cliëntgegevens Signalen die kunnen bijdragen aan veiligheid (krachten) 5 Het Handelingsprotocol spreekt van omstanders, waarmee hetzelfde als burgers wordt bedoeld. CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

10 Signalen die het risico op onveiligheid vergroten (zorgen) Conclusie per kind Het Handelingsprotocol spreekt over risicofactoren die een bijdrage leveren aan het in stand houden van onveiligheid. Dat is exact hetzelfde als belemmerende omstandigheden. 1.4 Leeswijzer Deze handleiding is als volgt opgebouwd: Hoofdstuk 2 gaat in op de visie en de inhoudelijke uitgangspunten van de SAVE-werkwijze en de vertaling daarvan voor consult, melding en onderzoek; Hoofdstuk 3 betreft de wet- en regelgeving die van toepassing is op consult, melding en onderzoek; Hoe consult, melding en onderzoek in Utrecht en Flevoland zijn georganiseerd, komt in hoofdstuk 4 aan de orde. Consult, melding en onderzoek zijn in Utrecht en Flevoland verschillend georganiseerd; In hoofdstuk 5 komt vervolgens het analyseschema van de viervensters aan bod en de specifieke toepassing/vertaling er van bij consult, melding en onderzoek; In hoofdstuk 6 komt de praktijk/de uitvoering aan de orde. Consult, aannemen melding (inclusief de triage) en doen van onderzoek worden separaat besproken; Het laatste hoofdstuk 7 bespreekt de kennis, houding en vaardigheden waarover de medewerker van Samen Veilig voor consult, melding en onderzoek moet beschikken. CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

11 2 Visie en uitgangspunten 2.1 Vijf uitgangspunten De visie van de SAVE-partners op de brede jeugdbescherming en de bestrijding van huiselijk geweld staat weergegeven in de volgende vijf uitgangspunten van de SAVE-werkwijze: Eigen kracht en regie: Burgers hebben de regie over hun eigen leven en over de opvoed- en opgroeisituatie van jeugdigen. Veiligheid en bescherming van burgers, en in het bijzonder jeugdigen, is een publieke verantwoordelijkheid. Veiligheid en ontwikkeling zijn daarbij de primaire doelen. Jeugdbescherming is gebiedsgericht en aanvullend op de gewone zorg in de lokale teams. Jeugdbescherming, inclusief de bestrijding van huiselijk geweld, werkt integraal (één melding volstaat). Jeugdbescherming werkt als een lerende praktijk. Dit is als volgt weer te geven: Deze uitgangspunten zijn ook van toepassing zijn op consult, melding en onderzoek. Deze uitgangspunten komen ook (deels) terug in de 10 uitgangspunten van Veilig Thuis zoals beschreven in het Handelingsprotocol 6. Per uitgangspunt van de SAVE-werkwijze is het beeld voor consult, melding en onderzoek als volgt: 6 Het Handelingsprotocol bevat ook enkele meer algemene uitgangspunten als: prioriteit voor de belangen van jeugdigen, systeemgericht werken en een betrouwbare organisatie zijn die zorgvuldig en transparant werkt. Die gelden ook voor SAVE maar worden niet apart genoemd omdat ze onder een van de vijf SAVE uitgangspunten te vatten zijn. CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

12 2.1.1 EIGEN KRACHT EN REGIE Visie SAVE-partners: Burgers houden waar mogelijk de regie over hun eigen leven en over de opvoeding. Handelingsprotocol: Veilig Thuis sluit aan bij de eigen kracht van direct betrokkenen en het sociale netwerk Zowel in de SAVE-werkwijze als in het Handelingsprotocol wordt uitgegaan van de eigen kracht van ouders, jeugdigen en het netwerk. De SAVE-werkwijze voegt hier aan toe dat het uitgangspunt van eigen regie even belangrijk is. Zonder maximale eigen regie is de inzet van eigen kracht niet goed mogelijk. Bij een SAVE-team of Veilig Thuis komen zeer diverse signalen, vragen en berichten binnen. Iedereen kan om een consult vragen of een melding doen. Vanuit het uitgangspunt van de eigen kracht van burgers, lokale en andere professionals onderzoekt de medewerker SAVE altijd met de melder/consultvrager of eventuele zorgen over een jeugdige kunnen worden weggenomen zonder bemoeienis vanuit Samen Veilig en of de consultvrager of melder de eventuele bedreiging van een jeugdige zelf weg kan nemen met behulp van consult vanuit Samen Veilig en/of met steun van het lokale team. Eigen kracht van een jeugdige, gezin en netwerk raakt de kern van de SAVE-werkwijze: regie en besluitvorming liggen waar mogelijk bij het gezin. De SAVE-werkwijze is gericht op samenwerking, ook wanneer jeugdige en gezin niet lijken te willen samenwerken. Dit is in lijn met de oplossingsgerichte benadering, waarbij men aanneemt dat de cliënt van nature altijd wil samenwerken en hij dat altijd probeert mits de professional een gemeenschappelijke basis weet te creëren om vanuit samen te werken. Eigen kracht mobiliseren bij de cliënt veronderstelt dan ook eisen aan de communicatieve vaardigheden van medewerkers SAVE om die gemeenschappelijke basis te realiseren. Eigen kracht komt ook tot uiting in de wettelijke bepaling over het familiegroepsplan: ouders en andere belanghebbend en hebben de bevoegdheid om zelf een plan te maken. De medewerker SAVE zal ouders en netwerk aanbieden ondersteunend te zijn bij het praten over en vastleggen van een plan en de afspraken in dat kader. Eigen kracht en regie betekent specifiek voor het doen van onderzoek: In het onderzoek worden behalve de zorgen ook de krachten geïnventariseerd. Bij de weging in venster 3 (zie ) worden beide aspecten in samenhang betrokken. De medewerker van Samen Veilig realiseert zich dat gezin en netwerk meestal zelf de beste oplossingen (het hoe ) in huis hebben om hun eigen doelen en de voorwaarden van de medewerker van Samen Veilig (het wat ) te realiseren. Onderzoek levert op of, en zo ja welke, voorwaarden door de medewerker van Samen Veilig gesteld moeten worden en is minder gericht op het formuleren van (dwingende) adviezen ten aanzien van oplossingen. Onderzoek (door zowel Veilig Thuis als de SAVE-teams) is een activerende vorm van onderzoek, omdat tegelijk met het onderzoek al wordt ingezet op het regie geven aan gezin CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

13 en netwerk. Oplossingen worden waar mogelijk al lopende het onderzoek gerealiseerd. Zoals genoemd bepaalt de medewerker van Samen Veilig het wat (de voorwaarden) en laat hij het hoe (de invulling van het veiligheidsplan) zoveel mogelijk aan gezin en netwerk. De voorwaarden worden opgesteld op basis van goed genoeg in plaats van ideaal/perfect. Het gezin heeft de regie om met oplossingen te komen om de veiligheid te versterken en/of te borgen. Hierbij kan het gezin gebruik maken van het recht een familiegroepsplan te maken, zo mogelijk i.v.m. financiering -, en indien gewenst door de jongere/het gezin, met behulp van de Eigen Kracht Centrale. Indien door het gezin gewenst en/of door de medewerker van Samen Veilig omwille van veiligheid noodzakelijk geacht, kan hij en/of andere professionals het gezin en netwerk ondersteunen bij het invullen van het veiligheidsplan. Gedurende het onderzoek is er dus géén stilstand van andere activiteiten. Als tijdens het onderzoek de veiligheid acuut in geding is, grijpt de medewerker van Samen Veilig daarop in volgens de principes van proportionaliteit en subsidiariteit: hij grijpt niet harder in dan nodig en ook verifieert hij of er minder ingrijpende effectieve alternatieven zijn. Hij werkt samen met het gezin om oplossingen te vinden, maar neemt dus ook de regie ten aanzien van veiligheid als dat noodzakelijk is. De regie wordt op zo n moment alléén ingeperkt op het punt veiligheid (als onderdeel van het bredere veld van ontwikkeling) en dan nog alleen voor dat deel van de veiligheid dat ouders/verzorgers onvoldoende zelf ondersteunen en alleen zolang als dat het geval is. Zo kan onderzoek bijvoorbeeld samengaan met crisisinterventie, uitmonden in het aanvragen van een maatregel van kinderbescherming of met de uitvoering van een maatregel. De medewerker van Samen Veilig is zich er tijdens het onderzoek voortdurend van bewust dat, zodra de opvoed- en opgroeisituatie weer goed genoeg is, hij zich weer dient terug te trekken en dat netwerk en lokaal team al dan niet verder gaan met het gezin. Taken en verantwoordelijkheden (besluitvorming, uitvoering van het plan, hulp en ondersteuning, toezicht) worden zo dicht mogelijk bij het gezin belegd. Consult, melding (inclusief triage) en onderzoek kennen daarom een duidelijke afbakening: voor het gezin moet duidelijk zij waar de ene dienst ophoudt en de andere begint. Daarom dient, zodra bijvoorbeeld het onderzoek is afgelopen, een zorgvuldige terugkoppeling naar betrokkenen plaats te vinden VEILIGHEID EN ONTWIKKELING Visie SAVE-partners: Veiligheid en ontwikkeling staan centraal Handelingsprotocol: Veilig Thuis is primair gericht op herstellen van de veiligheid op de korte en op langere termijn Veilig Thuis deelt informatie alleen indien dat voor het borgen van de veiligheid noodzakelijk is Op twee punten kiest Samen Veilig voor een verdergaande invulling dan in het Handelingsprotocol: Er staat geen definitie van veiligheid in het protocol Veilig Thuis. Samen Veiligkiest er uitdrukkelijk voor met een definitie van veiligheid te werken. Die staat opgenomen In de CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

14 SAVE-basishandleiding. In het protocol Veilig Thuis is nergens sprake van het begrip ontwikkeling. Ook voor Samen Veilig is veiligheid de enige ingang voor bemoeienis en ook de reden om de bemoeienis te stoppen, maar Samen Veilig combineert dit altijd met een focus op gezonde ontwikkeling. Bij het geven van consult en het aannemen van meldingen staan de veiligheid en ontwikkeling van de betrokkenen steeds centraal. Veiligheid is daarbij de unieke ingang voor de inzet van de SAVE-partners. Een medewerker van Samen Veilig kan bij het aannemen van een melding besluiten dat acuut handelen vereist is (crisisinterventie). Ook kan hij de consultvrager motiveren een melding te doen om de veiligheid van de jeugdigen (en eventueel andere betrokkenen) te borgen. Ook voor onderzoek betekent dit uitgangspunt dat de veiligheid en ontwikkeling van de betrokkenen steeds centraal staat. Onderzoek is primair gericht op het inschatten van veiligheid en het vaststellen of, en zo ja, welke voorwaarden er moeten worden gesteld. In het verlengde hiervan is onderzoek gericht op de vraag hoe het met de ontwikkeling van de jeugdigen is gesteld en of deze al dan niet ernstig bedreigd wordt. Rondom veiligheid en ontwikkeling als centrale thema s wordt informatie verzameld, geordend en geanalyseerd. Een ander aspect dat voortvloeit uit dit uitgangspunt, is dat veiligheid ook tijdens onderzoek gegarandeerd moet worden. Veiligheid staat in de SAVE-werkwijze vanaf het allereerste moment centraal, tot aan het moment dat Samen Veiligafsluit omdat de veiligheid goed genoeg geborgd is. Als er onvoldoende veiligheid is tijdens onderzoek, wordt aan het realiseren daarvan eerste prioriteit gegeven. Dat kan in voorkomende gevallen betekenen dat de medewerker van Samen Veilig onaangekondigd - of zelfs buiten medeweten van ouders om wanneer er sprake is van vooronderzoek door Veilig Thuis - in contact treedt met gezinsleden of informanten. Om de acute veiligheid van de jeugdigen (en eventueel andere betrokkenen) te borgen, stelt de medewerker van Samen Veilig zo nodig al lopende het onderzoek (voorlopige) voorwaarden en motiveert hij de gezinsleden en netwerk om te komen tot een (voorlopig) veiligheidsplan c.q. familiegroepsplan, waarin het acuut realiseren van veiligheid centraal staat. Als dat niet werkbaar is of blijkt te zijn kunnen een verzoek tot onderzoek door de Raad of een uithuisplaatsing aan de orde zijn GEBIEDSGERICHT Visie SAVE partners: Jeugdbescherming is een tijdelijke aanvulling op de gewone zorg in de lokale teams. Handelingsprotocol: Veilig Thuis is een gespecialiseerd regionaal centrum van en voor gemeenten. Veilig Thuis is gericht op samenwerking. Veilig Thuis werkt, ook in de samenwerking met het lokale veld, met één gezin, één plan, één contactpersoon voor het gezin of huishouden. CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

15 Deze punten zijn ook van belang voor Samen Veilig. Voor Samen Veilig geldt dat het primaat voor onderzoek bij het SAVE-team ligt. Pas als specifieke bevoegdheden of expertise noodzakelijk zijn voor het onderzoek wordt Veilig Thuis ingeschakeld. De SAVE-teams werken aanvullend op lokale teams, betrokken en dichtbij, met kennis van de buurt. Het lokale team wordt, waar dat nog niet betrokken is, zo mogelijk ingeschakeld door Samen Veilig en zo nodig kan ook andere professionele hulp direct al ingezet worden. Samenwerking wordt vormgegeven volgens de principes van één gezin, één plan. De medewerker SAVE - maar ook de medewerker Veilig Thuis als deze in het kader van consult, melding of onderzoek betrokken is - neemt hierbij niet over, maar voegt in en vult aan. Doordat de medewerkers van SAVE-teams verbonden zijn aan enkele lokale teams kennen de medewerkers elkaar goed; dit bevordert het effectief geven van consult en een juiste beoordeling van de melding. Het gebiedsgerichte uitgangspunt krijgt bij consult en melding als volgt vorm: De lokale teams en andere professionals in het voorveld hebben de eerste verantwoordelijkheid om te signaleren dat het niet goed gaat met jeugdigen en om te proberen dit bespreekbaar te maken en te helpen verbeteren. Ook zij (dienen te) werken volgens de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Als het lokaal team behoefte heeft aan consult met (meer) expertise of bevoegdheden op het gebied van veiligheid, kunnen zij daarvoor zowel bij de SAVE-teams als bij Veilig Thuis terecht. Wanneer het lokaal team tot de conclusie komt dat de veiligheid van de jeugdigen (vermoedelijk) in het geding is of dreigt te komen én betrokkenen niet vrijwillig of niet voldoende meewerken om die situatie te verbeteren, heeft zij zij de mogelijkheid om een (aan)melding te doen bij het SAVE-team. Tijdens het aanmeldingsproces wordt beoordeeld of een consult bieden voldoende is of dat Samen Veilig de melding gaat onderzoeken. Andere professionals of burgers kunnen consult vragen of melden bij Veilig Thuis. Bij het beoordelen van de melding worden de informatie en rapportage gebruikt die het lokale team en andere professionals eventueel al eerder hebben opgesteld. De medewerker van Samen Veilig sluit hierdoor aan bij wat er al is en voorkomt hierdoor dubbel werk. Meldingen van professionele consultvragers die zelf niet in het lokale team werken kunnen worden overgedragen naar het lokaal team als er geen reden is voor onderzoek of handelen door Samen Veilig 7. Onderzoek wordt bij voorkeur door SAVE-teams gedaan. Onderzoek door Veilig Thuis wordt alleen ingezet wanneer de specifieke expertise en/of bevoegdheden van Veilig Thuis noodzakelijk zijn. Veilig Thuis zoekt samenwerking met het lokaal team en/of SAVE-team, wanneer voorzien wordt dat zij na onderzoek een functie krijgen. Op die manier wordt ook vanuit Veilig Thuis zoveel mogelijk tegemoet gekomen aan gebiedsgericht werken. 7 Dit laatste raakt aan de kwestie of de lokale professional direct bij het SAVE-team kan melden of dat dit altijd eerst moet bij het lokale team. Hierover zal Samen Veilig nader het gesprek aangaan met betrokken partijen (lokaal veld en gemeenten). CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

16 2.1.4 EÉN MELDING VOLSTAAT Visie SAVE-partners: Jeugdbescherming en de bestrijding van huiselijk geweld werken integraal. Handelingsprotocol : Veilig Thuis creëert samenhang in de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Dit uitgangspunt komt zowel in de visie van de SAVE-werkwijze als in het Handelingsprotocol naar voren. In de SAVE-teams kunnen allround professionals alle diensten bieden, van consulten tot aan de uitvoering van maatregelen jeugdbescherming of jeugdreclassering. Integratie heft de versnippering van functies en informatieverlies door overdracht op. Een melding kan bij een SAVE-team binnenkomen, maar ook - in Utrecht - bij Veilig Thuis. In beide gevallen wordt middels een uniform triage-proces de juiste expertise ingezet. De betreffende medewerker zorgt ervoor dat de consultvraag of melding op de meest passende plek wordt opgepakt zonder dat dit de cliënt, consultvrager of melder hindert. Als een melding bij Veilig Thuis binnenkomt en er wordt besloten dat de zaak het beste kan worden uitgezet in een SAVE-team, dan hoeft de melder zijn melding niet alsnog daar te doen. Werkers dragen informatie aan elkaar over en gaan door waar de ander gebleven was. De melder hoeft ook niet naar een ander nummer te bellen maar wordt gebeld. Ook voor de dienst onderzoek geldt: één melding volstaat, ongeacht waar die in Samen Veilig binnenkomt en of er tijdens het traject een wisseling van juridisch kader plaatsvindt. Tenslotte impliceert dit uitgangspunt voor het geven van consult, het aannemen van meldingen en het doen van onderzoek dat systeembreed en systeemgericht werken de standaard is. Daarmee bedoelen we dat consult, melding en onderzoek altijd oog heeft voor alle leden van het (gezins)systeem, in plaats van alleen op de (aan)gemelde jeugdige of slachtoffer van huiselijk geweld. Het gaat bij systeemgericht werken om de vraag of de zorgen rond de veiligheid en ontwikkeling van een jeugdige of slachtoffer van huiselijk geweld (vermoedelijk) ook aan de orde zijn bij andere gezinsleden en in hoeverre een probleem bij het ene gezinslid invloed heeft op het veroorzaken of in stand houden van problemen bij de andere gezinsleden, en andersom. Als bijvoorbeeld verwaarlozing wordt gemeld m.b.t. een oudere jeugdige, dan moet zeker ook naar de situatie gekeken worden van de kleinste kinderen die nog niet door anderen op school of peuterspeelzaal worden gezien. Een ander voorbeeld: Als opvoedingsonmacht wordt gemeld ten aanzien van jeugdigen in het gezin zonder kind-eigen problematiek en er zijn jeugdigen waar wel eigen problematiek speelt, kan die situatie in die relatie mogelijk nog ernstiger zijn dan bij het gemelde kind. Onderzoek bij de andere gezinsleden vindt alleen plaats als daar aanleiding voor is en in overleg met ouders, waarbij de noodzaak en het belang daarvan op basis van professionele inzichten helder en zo nodig met nadruk gemotiveerd wordt. Voorbeelden: in overleg met ouder(s) wordt niet alleen de basisschool van de gemelde jeugdige benaderd om informatie te verstrekken, maar ook de middelbare school van de oudere broer. CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

17 wordt zowel de huisarts van de gescheiden moeder gebeld, als de huisarts van vader bij wie jeugdigen om het weekend verblijven, als ook die van de nieuwe vriend van moeder. wordt bij gezinsuitbreiding (pleegopvang, geboorte, adoptie) in een lopende zaak, (zo mogelijk vooruitlopend daarop of anders direct bij aanvang) onderzoek gestart, gericht op de nieuwe gezinsleden c.q. de nieuwe situatie. Afwijken van deze standaard is mogelijk, maar niet zonder een dergelijk (kern)besluit te onderbouwen, te rapporteren en te laten toetsen door een gedragswetenschapper. Bij ernstige zorgen inzake de andere jeugdigen, gecombineerd met weigeren van toestemming door de ouders, wordt echter de Raad voor de Kinderbescherming ingeschakeld LERENDE PRAKTIJK Visie SAVE-partners: Jeugdbescherming werkt als een lerende praktijk. De SAVE-partners leren in methodische leerbijeenkomsten systematisch van de praktijk, door analyse van kritische beroepssituaties met de samenwerkingspartners. In deze leerbijeenkomsten wordt ook gereflecteerd wordt op actuele praktijksituaties die samenhangen met kritische beslismomenten in het proces van consult geven, aannemen van meldingen, triage, en doen van onderzoek. Bij de verdere ontwikkeling van de SAVE-werkwijze is het een uitdaging om in de praktijk onder andere door gezamenlijke leerbijeenkomsten te verkennen hoe Veilig Thuis en SAVE-teams van elkaar kunnen leren in het zo goed mogelijk geven van consult, aannemen en triageren van meldingen en doen van onderzoek. CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

18 3 De wettelijke basis voor consult, melding en onderzoek De uitvoering van consult, melding en onderzoek is ook binnen de werkwijze van SAVE gebaseerd op en gereglementeerd door wet- en regelgeving. 3.1 Jeugdwet In de nieuwe Jeugdwet 8 is sprake van samenvoeging van het advies- en meldpunt kindermishandeling (AMK) met het steunpunt huiselijk geweld (SHG) tot het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling (AMHK). De landelijke naam van de AMHK s is Veilig Thuis. Het staat gemeentes vrij waar Veilig Thuis, mits bovenregionaal, wordt ondergebracht. Voor Utrecht geldt dat Veilig Thuis is ondergebracht bij de gecertificeerde instelling (GI) Samen Veilig Midden - Nederland; voor Flevoland geldt dat Veilig Thuis buiten de GI is ondergebracht, bij de Blijf Groep. 3.2 Wmo 2015 Artikel van de Wmo 2015 legt het College van B&W de plicht op om een Veilig Thuis in te richten. Veilig Thuis heeft de volgende wettelijke taken (art lid 2 en lid 3 Wmo 2015): het geven van advies en zo nodig het bieden van ondersteuning aan ieder die in verband met een vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling om dit advies vraagt; het fungeren als meldpunt voor gevallen of vermoedens van huiselijk geweld of kindermishandeling; het naar aanleiding van een melding onderzoeken of daadwerkelijk sprake is van huiselijk geweld of kindermishandeling; het beoordelen van de vraag of - en zo ja tot welke stappen - de melding aanleiding geeft; het in kennis stellen van een instantie die passende professionele hulp kan verlenen, van de melding, indien het belang van de betrokkene of de ernst van de situatie daartoe aanleiding geeft; het in kennis stellen van de politie of de Raad voor de Kinderbescherming van een melding van (een vermoeden van)huiselijk geweld of kindermishandeling indien het belang van de betrokkene of de ernst van het feit daar aanleiding toe geeft; indien het AMHK een verzoek tot onderzoek doet bij de Raad voor de Kinderbescherming, het in kennis stellen van het college van B&W; het op de hoogte stellen van de melder van de stappen die naar aanleiding van zijn melding zijn ondernomen. 8 In de basishandleiding SAVE worden de Jeugdwet en ook de Wmo 2015 uitgebreider behandeld. CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

19 Veilig Thuis dient minimaal deze in de wet genoemde taken (herkenbaar als consult geven, melding doen inclusief triage en doen van onderzoek) uit te voeren. Daarnaast kan een college van B&W Veilig Thuis de opdracht geven om andere niet wettelijke taken in de sfeer van huiselijk geweld en kindermishandeling uit te voeren. Om deze wettelijke taken uit te voeren biedt de Wmo 2015 Veilig Thuis de specifieke bevoegdheid om zonder toestemming van de betrokkene(n) persoonsgegevens te verwerken. Deze bevoegdheid geldt voor zover noodzakelijk voor uitvoering van de taken van Veilig Thuis. De Wmo-wetgeving geldt niet voor de uitvoering van consult, melding en onderzoek door SAVEteams. In overleg met de SAVE-partners is door Samen Veilig de keuze gemaakt om ook de SAVEteams bovengenoemde taken te laten uitvoeren, op basis van het uitgangspunt van gebiedsgericht werken. De SAVE-teams hebben echter niet de specifieke wettelijke bevoegdheid van Veilig Thuis, om zonder toestemming van de betrokkenen(n) persoonsgegeven te verwerken en vooronderzoek te doen. 3.3 Handelingsprotocol Veilig Thuis Binnen Veilig Thuis worden de taken uitgevoerd conform de Wmo De taken zijn uitgewerkt in het landelijk Handelingsprotocol voor het advies- en meldpunt huiselijke geweld en kindermishandeling, Veilig Thuis. Dit is een handreiking van de VNG (VNG, 2014). In het protocol staan de volgende onderwerpen: de wettelijke taken en bevoegdheden van Veilig Thuis; het advies aan en ondersteuning van hulpvragers, omstanders en professionals; het in ontvangst nemen van meldingen; de triage 9 ; inzetten van vervolgtrajecten; onderzoeken; informeren van de melder en het netwerk; dossiervorming. Het Handelingsprotocol is voor de medewerkers van Samen Veilig het uitgangspunten voor het uitvoeren van consult, melding en onderzoek. Veilig Thuis heeft specifieke bevoegdheden om, als dat voor haar taakuitoefening noodzakelijk is, ook onderzoek te doen buiten medeweten/zonder toestemming van de ouders. Het Handelingsprotocol is volledig geïntegreerd in deze handleiding en hoeft door medewerkers van Samen Veilig niet apart te worden geraadpleegd. De handleiding voorziet in aanvullingen op het Handelingsprotocol plaats op basis van de visie van SAVE, zoals bijvoorbeeld het werken met het model van de viervensters. 9 De VNG heeft in maart 2015 de definitieve nota Triage Veilig Thuis, bij huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel misbruik uitgegeven. Aan bod komen: het stroomschema Triage, de regionale inbedding, instructies voor de bureaumedewerker en het triage instrument. Ook dit is een handreiking. Samen Veilig onderzoekt nog of en hoe dit instrument, al dan niet in aan te passen vorm, in kan worden gezet bij de triage. Op dit moment wordt deze handleiding nog niet gebruikt. CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

20 3.4 Wet verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Op 1 juli 2013 is de Wet verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling in werking getreden. De wet bepaalt dat organisaties en zelfstandige beroepsbeoefenaren een meldcode moeten hebben én het gebruik ervan moeten bevorderen. Onderdeel van de Meldcode is, dat de professional na het signaleren van zorgen altijd advies vraagt aan een andere professional. Daarvoor kan men bij Samen Veilig terecht. Veilig Thuis is expert op het gebied van huiselijk geweld, kindermishandeling (eergerelateerd geweld).en heeft op dat gebied de meest uitgebreide bevoegdheden. De wet Meldcode is van toepassing voor medewerkers die werkzaam zijn in: (jeugd) gezondheidszorg, waaronder de geestelijke gezondheidszorg en AWBZ-zorg; vrij gevestigde professionals werkzaam in de gezondheidszorg en professionals die vallen onder artikel 3 of 34 van de wet BIG; de zorg voor jeugd; onderwijs en leerplicht; kinderopvang; maatschappelijke ondersteuning; justitie, waaronder het Centraal orgaan Opvang Asielzoekers. De Meldcode is een stappenplan 10 dat de professional door het proces leidt vanaf het ontstaan van zorgen tot het besluit over het al dan niet doen van een melding. De Meldcode beschrijft vijf stappen die professionals moeten zetten ten aanzien van (mogelijke) situaties van kindermishandeling en/of huiselijk geweld: Stap 1: In kaart brengen van signalen (inclusief kindcheck volwassene). Stap 2: Overleggen met een collega. En eventueel raadplegen van Veilig thuis of een deskundige op het gebied van letselduiding. Stap 3: Gesprek met de betrokkene(n). Stap 4: Wegen van het huiselijk geweld of de kindermishandeling. En bij twijfel altijd Veilig thuis raadplegen. Stap 5: Beslissen over zelf hulp organiseren of melden. Bovenstaande betekent, dat medewerkers van zowel Veilig Thuis als SAVE-teams eerst met de consultvrager nagaan of deze zelf met het gezin in gesprek kan gaan (stap 3). Veilig Thuis of SAVEteam kan hierbij, indien nodig of gewenst ondersteuning geven (zie stap 2). Het is aan de consultvrager om uiteindelijk te beslissen of hij zelf hulp kan bieden of een melding doet (stap 5). Voor SAVE-teams en Veilig Thuis betekent de Wet meldcode een dubbelrol : de medewerkers van SAVE-teams en Veilig Thuis zijn zelf verplicht te handelen op basis van de Meldcode als zij signalen 11 bij signalen van/over een 10 Een app voor gebruik van de meldcode op tablet of smartphone is beschikbaar via deze website. 11 Onderdeel van de wet is ook de zogenaamde kindcheck die betrekking heeft op professionals die met volwassenen werken. Als de situatie van hun cliënt aanleiding geeft om zich zorgen te maken over mogelijk aanwezige kinderen, dan zijn de professionals verplicht na te gaan of hun cliënt verantwoordelijkheid draagt voor de opvoeding of verzorging van kinderen. Als dat het geval is, moeten zij nagaan of de kinderen veilig zijn. Zie ook hoofdstuk 5 van het Veilig Thuis Handelingsprotocol. CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

21 krijgen, maar gaan bij professionals die bij hen aankloppen ook na of de stappen in de Meldcode goed worden doorlopen, en bevorderen het gebruik van de Meldcode bij die professionals. CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

22 4 De organisatie van consult, melding en onderzoek 4.1 Inleiding Alles wat in deze handleiding staat is van toepassing voor de medewerkers van Samen Veilig in Utrecht. Veilig Thuis is in Utrecht ondergebracht bij Samen Veilig. In de provincie Flevoland is Veilig Thuis niet bij Samen Veilig ondergebracht, maar bij de Blijfgroep. Het feit dat Samen Veilig in Flevoland dus geen afdeling Veilig Thuis heeft, maakt dat er verschillen zijn in de geboden diensten. De diensten die Samen Veilig in Flevoland biedt zijn: Consulteren: het consult en het participerend consult, en Begeleiding: begeleiding zonder maatregel en begeleiding met een maatregel jeugdbescherming of jeugdreclassering. Een aparte dienst onderzoek wordt in Flevoland niet aangeboden. Samen Veilig in Flevoland voert geen onderzoek naar meldingen van nieuwe cliënten uit. Deze taak is belegd bij Veilig Thuis. Samen Veilig in Flevoland voert echter wel onderzoek uit binnen de diensten begeleiding met en zonder maatregel. Dit onderzoek behelst zowel het doen van onderzoek naar aanleiding van een zorgmelding in een reeds lopende begeleidingszaak, als wel de onderzoeksfase binnen de dienst begeleiding. Doordat Samen Veilig in Flevoland Veilig Thuis niet in huis heeft, heeft Samen Veilig daar ook niet de verantwoordelijkheid en inrichting voor de uitvoering van crisisinterventie bij nieuwe cliënten. Samen Veilig in Flevoland voert wel crisisinterventie uit binnen lopende trajecten en is hier ook op ingericht. Hiertoe beschikt Samen Veilig in Flevoland over een 24-uurs crisisdienst. 4.2 Hulp vragen bij het lokaal team Het lokale team kent de wijk en de mensen in de wijk. Een lokaal team bestaat uit professionele hulpverleners met veel ervaring. Zij werken nauw samen met scholen, consultatiebureaus, huisartsen en wijkverpleging. Lokale teams pakken alle vragen van of over gezinnen zo breed mogelijk op. Een lokaal team biedt vraaggerichte hulp, maar is ook in staat bij een melding over minder risicovolle problematiek uit te zoeken wat er aan de hand is in een gezin. Burgers en lokale professionals moeten dus voor het vragen of inzetten van hulp in de eerste plaats bij hun eigen lokale team terecht kunnen Consult en melding Het ontvangen van consultvragen en meldingen is in SAVE Utrecht op twee manieren georganiseerd: (1) door SAVE-teams vanuit de lokale teams en (2) door Veilig Thuis vanuit alle burgers en professionals met een vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling. 12 In de toekomst wordt dit mogelijk verruimd in de zin dat lokale professionals (huisartsen, scholen e.d.) ook direct bij het SAVE-team kunnen melden. Dat vraagt echter om nader overleg met directie en gemeenten. CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

23 4.3.1 CONSULT EN MELDING BIJ HET SAVE-TEAM Als een lokaal team oordeelt dat de problematiek te complex is, zij benodigde expertise mist of zij het veiligheidsrisico te groot vindt, kan zij een beroep doen op het SAVE-team. Ieder SAVE-team heeft een bureaudienst. De bureaudiensten zijn gedurende kantoortijden telefonisch, schriftelijk en persoonlijk bereikbaar voor lokale teams die een vraag hebben, (participerend) consult willen of een melding willen doen van onveiligheid, ontwikkelingsbedreiging, kindermishandeling of huiselijk geweld, of een crisissituatie betreffende een jeugdige of een gezin CONSULT EN MELDING BIJ VEILIG THUIS Als het gaat om een consult of melding bij een vermoeden van kindermishandeling of huiselijk geweld kunnen burgers en professionals terecht bij Veilig Thuis. Veilig Thuis is er voor iedereen die zich om wat voor reden dan ook niet wil of kan wenden tot het lokale team of SAVE-team. Veilig Thuis is 24/7 bereikbaar als meldpunt voor crisis en vanuit Veilig Thuis kan 24/7 crisisinterventie plaatsvinden. Vanuit de SAVE-teams kan dat alleen binnen kantooruren. Ook instanties die behoefte hebben aan één telefoonnummer, zoals de politie, GGD en ziekenhuizen (waaronder de zogenaamde oudermeldingen ) kunnen consulteren en melden bij Veilig Thuis. Tevens komen er meldingen terecht CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland

24 die voortkomen uit het toepassen door professionals van de Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling. Ook medewerkers van de SAVE-teams kunnen Veilig Thuis consulteren voor hun expertise in crisisinterventie, eergerelateerd geweld, seksualiteit, seksueel geweld, medische expertise, etc. De medewerker Veilig Thuis biedt dan advies op maat, waarbij de regie bij de medewerker van het SAVEteam blijft. De medewerker SAVE kan zo nodig de zaak aan Veilig Thuis overdragen, wanneer de bevoegdheden of de expertise van Veilig Thuis nodig zijn om de melding te kunnen onderzoeken. Mits het gezin daarmee instemt en het inhoudelijk meerwaarde heeft, werken zij dan parallel, waarbij Veilig Thuis het onderzoek doet en het SAVE-team de begeleiding op zich neemt (en deze na onderzoek nog enige tijd voortzet dan wel overdraagt aan het lokale team). Als de aard van de problematiek directe bemoeienis van Veilig Thuis nodig maakt, streeft Veilig Thuis er tegelijk naar dat op korte termijn inschakeling van of teruggeleiding naar een lokaal team en/of het SAVE-team plaatsvindt. Wanneer er bijvoorbeeld buiten kantooruren crisisinterventie vanuit Veilig Thuis heeft plaatsgevonden, kan verder onderzoek of begeleiding alsnog plaatsvinden vanuit het SAVE-team als de specifieke expertise en bevoegdheden van Veilig Thuis niet langer nodig zijn. Een vertrouwensarts en gedragswetenschapper zijn binnen Veilig Thuis te allen tijde beschikbaar voor overleg, consult en besluitvorming. De vertrouwensarts neemt ook meldingen in ontvangst van professionals, in het bijzonder van professionals werkzaam in de (geestelijke) gezondheidszorg of ziekenhuizen. 4.4 Onderzoek Binnen Samen Veilig zijn er twee verschillende onderzoekslijnen : onderzoek door het SAVE-team en onderzoek vanuit Veilig Thuis. Voorafgaand aan een onderzoek door een SAVE-team of Veilig Thuis heeft altijd eerst triage van de melding plaatsgevonden. Daarbij is multidisciplinair besloten of onderzoek moet worden gestart en, zo ja, wie dit onderzoek gaat doen (zie verder hoofdstuk 6). De medewerker die vanuit Veilig Thuis onderzoek uitvoert, heeft, anders dan zijn collega in het SAVEteam, specifieke, wettelijk vastgelegde bevoegdheden ONDERZOEK DOOR HET SAVE-TEAM Samen Veilig heeft als uitgangspunt dat het onderzoek bij voorkeur wordt uitgevoerd door een SAVEteam, in nauwe samenwerking met het lokale team. Het SAVE-team staat immers dichter dan Veilig Thuis bij de lokale teams, en die staan op hun beurt het dichtst bij de jeugdigen en het gezin. Ook kan, als een onderzoek wordt vervolgd met begeleiding vanuit het SAVE-team, continuïteit in contactpersoon beter worden gerealiseerd. Het gezin kan dan immers bij het zelfde SAVE-team blijven of zelfs bij dezelfde medewerker SAVE. Tijdens een onderzoek dat uitgevoerd wordt door een SAVE-team, kan de medewerker SAVE, als dat nodig is, specifieke expertise van Veilig Thuis raadplegen of inzetten ONDERZOEK DOOR VEILIG THUIS Als de bevoegdheid of de expertise van Veilig Thuis nodig zijn om de melding te kunnen onderzoeken, neemt Veilig Thuis zelf de verantwoordelijkheid door een melding in onderzoek te nemen (voor de CMTO binnen SAVE VanMontfoort Samen Veilig Midden-Nederland