Richtlijn Diagnostiek en behandeling van inflammatoire darmziekte bij kinderen
|
|
- Vera Verhoeven
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Richtlijnen Richtlijn Diagnostiek en behandeling van inflammatoire darmziekte bij kinderen Lissy de Ridder, Edmond H.H.M. Rings en Johanna C. Escher* Gerelateerd artikel: Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A1899, A1900 KLINISCHE PRAKTIJK Een multidisciplinaire werkgroep heeft een evidence-based richtlijn opgesteld voor de diagnose en behandeling van kinderen met inflammatoire darmziekte (IBD). Zowel de diagnostiek als de behandeling van kinderen met IBD verschilt van die bij volwassenen. De incidentie van IBD is laag bij kinderen (5,2 per per jaar in de leeftijdsgroep van 0-17 jaar), maar de meeste klachten ervan zijn niet specifiek; daarom is het lastig voor huisartsen om de aandoening bij kinderen te herkennen. Voor een juiste diagnose zijn ileocolonoscopie en endoscopie van het bovenste deel van het maagdarmkanaal noodzakelijk, vaak in combinatie met radiologisch onderzoek van de dunne darm. Bij kinderen en adolescenten met ziekte van Crohn is voedingstherapie de eerste keus voor de inductie van remissie. Als onderhoudsbehandeling dient men vanaf de diagnose immunomodulatoren (azathioprine of mercaptopurine) te geven. Bij kinderen en adolescenten met colitis ulcerosa is de eerste behandeling met aminosalicylaten. Prednison en/of immunomodulatoren (azathioprine, ciclosporine) zijn geïndiceerd als er onvoldoende respons is op de aminosalicylaten. Een uiteindelijke behandeloptie is colectomie. De transitie van de pediatrische naar de volwassen vorm van gezondheidszorg verdient speciale aandacht omdat de patiënt en zijn of haar ouders niet graag afscheid nemen van de vertrouwde contacten die zij in de zorg hebben opgebouwd. *Namens de CBO-werkgroep IBD bij kinderen, waarvan de volledige samenstelling aan het einde van het artikel staat. Erasmus MC-Sophia Kinderziekenhuis, Rotterdam. Afd. Kindergeneeskunde, Kinder-MDL (maag-darm-leverziekten): dr. L. de Ridder en dr. J.C. Escher, kinderartsen maagdarmleverziekten. UMC Groningen-Beatrix Kinderkliniek. Afd. Kindergeneeskunde, Kinder-MDL (maag-darm-leverziekten): prof.dr. E.H.H.M. Rings, kinderarts maagdarmleverziekten. Contactpersoon: dr. J.C. Escher De ziekte van Crohn (ZvC) en colitis ulcerosa (CU) zijn chronische inflammatoire darmziekten (IBD). Bij 25-30% van de patiënten presenteert de ziekte zich al voor het 18e levensjaar. Het beloop van IBD wordt gekenmerkt door fases van rust (remissie) afgewisseld met perioden waarin de ziekteactiviteit opvlamt (exacerbatie). De oorzaak van IBD is multifactorieel: bij erfelijke vatbaarheid ontwikkelt het immuunsysteem van de darm een overdreven respons op (meestal niet-pathogene) darmflora. Hiernaast spelen bekende omgevingsfactoren (bijvoorbeeld roken en infecties) en onbekende factoren een rol bij het ontstaan van deze ziekten. In dit artikel geven wij een samenvatting van de richtlijn Diagnostiek en behandeling van inflammatoire darmziekten bij kinderen, waarvan de volledige tekst te lezen is op de website van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) en van het CBO ( Vervolgens bespreken wij de zogenaamde transitie, het proces waarbij de jongere wordt voorbereid op de overstap van de kinderarts MDL naar de MDL-arts voor volwassenen. Ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Ziekte van Crohn ZvC kan zich overal in de tractus digestivus manifesteren, van mond tot anus, met discontinue spreiding. Het terminale ileum is bij ZvC de meest NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A1898 1
2 FIGUUR 1 Stroomschema bij het vermoeden van een inflammatoire darmziekte bij kinderen, uit de richtlijn Diagnostiek en behandeling van inflammatoire darmziekte bij kinderen ( aangedane lokalisatie, namelijk bij ongeveer 75% van de kinderen of adolescenten, meestal tezamen met colitis. Perianale afwijkingen zoals fistels, fissuren of een abces kunnen voorkomen. In de dunne darm kan littekenvorming optreden met als gevolg een stenose. De histologische bevindingen in slijmvliesbiopten laten bij ZvC dezelfde discontinuïteit zien tussen de verschillende biopten, met focale kenmerken, waarbij binnen het biopt wisselende intensiteit van ontstekingsactiviteit bestaat. Granulomen zijn pathognomonisch voor ZvC, maar worden lang niet bij alle patiënten met deze ziekte gevonden. Colitis ulcerosa CU is gelokaliseerd in de dikke darm, maar bij ernstige ontsteking kan ook sprake zijn van enige ontsteking in het terminale ileum. Fistels komen niet en stenoses bijna niet voor. Bij kinderen bestaat meestal (70%) pancolitis, met continue ontsteking vanaf de anus tot het colon transversum of nog uitgebreider. Bij een minderheid van de kinderen is sprake van linkszijdige colitis (uitbreiding van distaal tot en met het sigmoïd of colon descendens) of proctitis (alleen in rectum). Een niet-aangedaan rectum bij komt bij kinderen met CU veel vaker voor dan bij CU op volwassen leeftijd. Onderscheid Bij 10 tot 20% van de patiënten met colitis kan op grond van endoscopisch of histologisch onderzoek geen onderscheid worden gemaakt tussen ZvC of CU en is sprake van niet te classificeren colitis. In de volgende jaren wordt bij veel van deze patiënten door herhaald endoscopisch onderzoek alsnog vastgesteld of er sprake is van ZvC of CU. 2 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A1898
3 FIGUUR 2 Stroomschema voor de behandeling van een kind met de ziekte van Crohn, uit de richtlijn Diagnostiek en behandeling van inflammatoire darmziekte bij kinderen ( NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A1898 3
4 Diagnostiek De incidentie van IBD bij kinderen is laag. In Nederland is deze 5,2 per per jaar in de leeftijdsgroep van 0-17 jaar. Hierdoor zullen de meeste huisartsen deze ziektebeelden zelden of nooit zien. De klachten waarmee kinderen met IBD zich presenteren, komen veel voor en worden vaak als functioneel beschouwd. Het herkennen van een kind met IBD is dan ook een uitdaging. Een gerichte anamnese, specifieke bevindingen bij lichamelijk onderzoek en aanvullende diagnostiek kunnen leiden tot het vermoeden dat IBD aanwezig is, waarna het kind verwezen dient te worden naar een kinderarts MDL (figuur 1). Bij verdenking van IBD is endoscopie (ileocoloscopie en gastroduodenoscopie) geïndiceerd. Er dienen tenminste 2 biopten per maag- of darmsegment te worden afgenomen. Endoscopie en histologisch onderzoek van de afgenomen biopten leveren informatie op betreffende type, ernst en uitgebreidheid van IBD. Dit is van belang voor de behandeling en prognose van de ziekte. Om activiteit in de dunne darm en complicaties (zoals stenosering, fistel- of abcesvorming) vast te stellen is het bij de ZvC noodzakelijk ook de dunne darm af te beelden, bijvoorbeeld middels MRI, echografie, dunnedarmpassageonderzoek of videocapsule-registratie. Behandeling van kinderen met de ziekte van Crohn Voedingstherapie Het belangrijkste verschil in behandeling van ZvC bij kinderen vergeleken met volwassenen is de keuze voor voedingstherapie als eerste therapie voor de inductie van remissie bij kinderen. De redenen hiervoor zijn de effectiviteit hiervan, die een behandeling met corticosteroïden evenaart, het positieve effect op de groei en het gebrek aan bijwerkingen. Onder voedingstherapie wordt verstaan het geven van polymere sondevoeding, die gedurende een periode van 6 weken wordt toegediend, al dan niet per sonde. Hierbij mag het kind niets eten of drinken, behalve water. De hoeveelheid voeding wordt door een diëtist berekend op % van de aanbevolen hoeveelheid energie en eiwit. Na deze 6 weken vindt langzame herintroductie van de normale voeding plaats. De kans op slagen van voedingtherapie wordt aanzienlijk verhoogd bij een goede begeleiding door een diëtist, verpleegkundige of IBD-verpleegkundige. Prednison Als voedingstherapie niet binnen 2-3 weken effect heeft op de klachten, of bij acceptatieproblemen voor deze therapie, wordt in tweede instantie besloten tot behandeling met prednison p.o. Wanneer een patiënt te ziek is om enterale voeding te verdragen, kan direct worden besloten te starten met prednison i.v. De prednison zal, nadat remissie is geïnduceerd, worden afgebouwd in enkele weken. Immuunmodulerende behandeling Naast inductie van remissie is onderhoudsbehandeling middels een immuunmodulerend middel zoals azathioprine geïndiceerd om de kinderen met ZvC in remissie te houden, complicaties van de ziekte te beperken en een goede groei en ontwikkeling te waarborgen. In het stroomdiagram van figuur 2 wordt de medicamenteuze inductie- en onderhoudsbehandeling besproken aan de hand van het al dan niet bereiken van remissie. Immuunomodulerende onderhoudsmedicatie (azathioprine en mercaptopurine) bij kinderen met ZvC zijn prednisonsparend en leiden tot duidelijke vermindering van het aantal exacerbaties. De werkgroep adviseert daarom reeds bij de diagnose te starten met immuunmodulerende therapie. Als tijdens behandeling met prednison toch geen remissie wordt bereikt, is er een indicatie voor inductietherapie met infliximab, vaak gecombineerd met immuunmodulerende onderhoudsbehandeling. In een internationale studie bij kinderen met ZvC werd gerapporteerd dat 59% van de patiënten in remissie is na 3 infusies van 5 mg/kg. Na onderhoudsbehandeling met infliximab (elke 8 weken een infliximabinfusie) gedurende 52 weken was 54% van de kinderen in remissie. Tot voor kort werd geadviseerd bij infliximabbehandeling azathioprine te continueren om antistofvorming te voorkomen. Recent werd gerapporteerd over het hepatosplenisch T-cellymfoom bij jonge patiënten met ZvC, die waren behandeld met de combinatie azathioprine of mercaptopurine en infliximab, een zeer zeldzame, maar meestal fatale maligniteit. Het is op dit moment onduidelijk welke consequenties deze belangrijke informatie heeft voor kinderen die met zowel infliximab als azathioprine worden behandeld. Staken van azathioprine na 3 of 6 maanden gecombineerde behandeling zou kunnen worden overwogen. Behandeling van kinderen met colitis ulcerosa In het stroomdiagram van figuur 3 worden de behandelingen afhankelijk van het wel of niet bereiken van klinische remissie beschreven. Eerst worden orale aminosalicylaten (sulfasalazine of mesalazine) aanbevolen, in combinatie met rectale toediening van aminosalicylaten. Indien deze behandeling effectief is, kan deze worden gecontinueerd als onderhoudsbehandeling. Bij onvoldoende effect van de aminosalicylaten wordt prednison gegeven. Bij ernstige ziekte die onvoldoende reageert op intraveneuze behandeling met steroïden, dreigt colectomie noodzakelijk te worden. Deze patiënten dienen altijd in een gespecialiseerd centrum, in nauwe samenwerking met de chirurg te worden behandeld. Om colectomie alsnog te voorkomen kan ciclosporine of infliximab worden overwogen. Voor infliximab worden de resultaten van internationaal, prospectief gerandomiseerde onderzoek bij kinderen 4 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A1898
5 FIGUUR 3 Stroomschema voor de behandeling van een kind met colitis ulcerosa, uit de richtlijn Diagnostiek en behandeling van inflammatoire darmziekte bij kinderen ( afgewacht en momenteel is er nog geen officiële indicatie bij kinderen met CU. Azathioprine wordt geïntroduceerd als steroïdafhankelijkheid dreigt. Naast immuunmodulerende therapie wordt onderhoudsbehandeling met aminosalicylaten aangeraden, vanwege het bij volwassen patiënten aangetoonde profylactische effect op de ontwikkeling van colorectaal carcinoom. Bij alle medicamenteuze behandelingen is het van belang te onderkennen dat CU, in tegenstelling tot ZvC, te genezen is door colectomie. Bij kinderen met een chronisch persisterende ziekteactiviteit, al dan niet gepaard gaand met steroïdafhankelijkheid, onvoldoende groei, somberheid en chronische anemie, dient colectomie te worden overwogen. Transitie van kind naar volwassen patiënt Meer dan de helft van de kinderen bij wie vóór de leeftijd van 18 jaar de diagnose IBD wordt gesteld, is op het moment van de diagnose jaar. Deze adolescenten worden vaak in eerste instantie door de kinderarts-mdl gezien voor de diagnostiek en behandeling, net als alle jongere kinderen met IBD of het vermoeden daarvan. Wanneer de leeftijd van 18 jaar wordt bereikt en de patiënt formeel volwassen is, dient deze zorg te worden overgenomen door een MDL-arts. Een plotselinge verwijzing kan door het kind, maar ook door de ouders, als zeer onprettig worden ervaren. Jongeren stappen niet graag over naar een arts voor volwassenen, omdat de vertrouwensband en de communicatie met de kinderarts onderdeel zijn van hun behandeling. Ook bij ouders kan er weerstand bestaan om hun kind te laten overstappen naar een arts voor volwassenen, omdat zij vaak een persoonlijke band hebben met de kinderarts, die is ontstaan tijdens een crisis. Met de kinderarts hebben zij de afgelopen jaren hun zorgen gedeeld. Daarnaast kunnen ouders zich buitengesloten voelen door de arts voor volwassenen, wanneer deze alleen informatie geeft met toestemming van de patiënt. Transitie is dus een familiezaak en om de transitie goed te laten verlopen is het belangrijk een plan op te stellen, met daarin aandacht voor alle betrokkenen. In de ideale situatie is sprake van een transitieproces, dat wordt afgesloten met de transfer, het actuele moment van overdracht. Transitieprotocol De belangrijkste factor voor een geslaagde transitie ligt waarschijnlijk in de erkenning van de noodzaak tot het ontwikkelen van een transitieprotocol. Hierbij dienen zowel het kind als de ouders te worden betrokken en is er bij voorkeur een IBD-verpleegkundige die een centrale rol speelt en aandacht heeft voor zaken als school, familieomstandigheden, psychische gesteldheid, zelfredzaamheid en ziekte-inzicht. De betrokken kinderarts-mdl en MDL-arts dienen samen deze zorg te organiseren. In de meeste centra wordt dit vormgegeven door middel van een transitiepoli, waarbij de kinderarts -en de MDL-arts beiden aanwezig zijn. Een belangrijk onderdeel van het transitieproces is het bespreken door de kinderarts-mdl van het risico van kanker en de hiermee samenhangende noodzaak tot surveillance als de ziekte langer dan 8 jaar bestaat. De feite- KLINISCHE PRAKTIJK NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A1898 5
6 lijke overgang vindt plaats als de patiënt zelfstandig afspraken kan maken, kan overleggen met de behandelaars over het beleid, eigenhandig de medicatie beheert en dus voldoende inzicht heeft in de ziekte en de behandeling. Een minstens even belangrijke voorwaarde is dat zowel de MDL-arts als de patiënt zelf een volledige samenvatting hebben van de ziektegeschiedenis. De CBO-werkgroep IBD bij kinderen bestond uit: dr. J.C. Escher, kinderarts- MDL, Erasmus Medisch Centrum-Sophia Kinderziekenhuis, Rotterdam (voorzitter); drs. J.W. Hagemeijer, adviseur, Kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg CBO, Utrecht; dr. M.Y. Berger, huisarts, Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam; dr. G.M. Damen, kinderarts-mdl, Universitair Medisch Centrum Sint Radboud, Nijmegen; dr. H.H.F. Derkx, kinderarts-mdl, Academisch Medisch Centrum, Emma Kinderziekenhuis, Amsterdam; drs. J.L.J. Deterd Oude Weme, klinisch psycholoog en kinder- en jeugdpsycholoog, Medisch Spectrum Twente, Enschede; dr. A.L.C. Driessen, patholoog, Academisch Ziekenhuis, Maastricht; dr. W.G. van Gemert, kinderchirurg, Academisch Ziekenhuis, Maastricht; dr. R.A. van Hogezand, MDL-arts, Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden; drs. F.T.M. Kokke, kinderarts-mdl, Utrecht Medisch Centrum, Wilhelmina Kinderziekenhuis, Utrecht; M.L. Markus-de Kwaadsteniet, directeur Crohn en Colitis Ulcerosa Vereniging Nederland, Breukelen; drs. G.A. Noorda, verpleegkundig onderzoeker, Universitair Medisch Centrum, Nijmegen; dr. L. de Ridder, kinderarts-mdl, Vrije Universiteit Medisch Centrum, Amsterdam; prof.dr. E.H.H.M. Rings, kinderarts MDL, Universitair Medisch Centrum, Beatrix Kinderkliniek, Groningen; dr. S.G.F. Robben, radioloog, Academisch Ziekenhuis, Maastricht; dr. J.A.J.M. Taminiau, kinderarts-mdl, Academisch Medisch Centrum, Emma Kinderziekenhuis, Amsterdam; G. Venema-Liefaard, diëtist, Universitair Medisch Centrum, Beatrix Kinderkliniek, Groningen; dr. C.J. van der Woude, MDL-arts, Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam. Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld. Aanvaard op 28 maart 2010 Citeer als: Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A1898 > Meer op 6 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A1898
Richtlijn Diagnostiek en behandeling van inflammatoire darmziekten bij volwassenen. I. Diagnostiek en behandeling
Richtlijnen Richtlijn Diagnostiek en behandeling van inflammatoire darmziekten bij volwassenen. I. Diagnostiek en behandeling Ad A. van Bodegraven, Jannes J.E. van Everdingen, Gerard Dijkstra, Dirk J.
Nadere informatieZwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm
Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Inleiding Zwanger worden als je een chronische ontstekingsziekte van de darm (IBD = inflammatory Bowel disease) hebt zoals de ziekte van Crohn
Nadere informatieZwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen
Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zwangerschap 2 Erfelijkheid 2 Vruchtbaarheid 2 Invloed chronische darmziekte op de zwangerschap
Nadere informatieMedicatie keuzehulp Drs. K. Robbers, MDL-arts
Medicatie keuzehulp Drs. K. Robbers, MDL-arts IBD-dag CCUVN 24 november 2018 Vraag 1 Wie van u heeft het gevoel voldoende informatie te hebben voor een weloverwogen medicatiekeuze? Vraag 2 Wie van u heeft
Nadere informatieTransitie in de geneeskunde 6 Handen op 1 buik. Topzorg 2018
Transitie in de geneeskunde 6 Handen op 1 buik Groot worden met een chronische darmziekte Topzorg 2018 Dr. Elvira George Kinderarts MDL Noordwest Ziekenhuisgroep Alkmaar IBD bij kinderen Kinderen zijn
Nadere informatiebowel disease (IBD) neemt onmiskenbaar
Chronische darmontsteking groeiend probleem Veel nieuwe medicatie in onderzoek door Marc de Leeuw - 29-01-2013 Het aantal patiënten met chronische ontstekingsziekten van de darmen neemt hand over hand
Nadere informatieIBD-transitiespreekuur
Maag-, Darm- en Leverziekten IBD-transitiespreekuur www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl MDL034 / IBD-transitiespreekuur / 25-02-2016 2 IBD-transitiespreekuur
Nadere informatieHoe belangrijk is herstel of genezing van het darmslijmvlies (mucosa) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa tijdens de behandeling?
Hoe belangrijk is herstel of genezing van het darmslijmvlies (mucosa) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa tijdens de behandeling? Hoe belangrijk is genezing van het darmslijmvlies voor afname van
Nadere informatieM. Crohn en Colitis ulcerosa; verschil en nieuwe ontwikkelingen in behandeling
M. Crohn en Colitis ulcerosa; verschil en nieuwe ontwikkelingen in behandeling Dr. D. Leemreis, MDL-arts 8 mei 2019 IBD Inflammatory Bowel Disease (IBD)= Inflammatoire darmziekten= Chronische ontsteking
Nadere informatieBehandeling met infliximab Ter behandeling van de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Behandeling met infliximab Ter behandeling van de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Afdeling maag-darm-leverziekten Inleiding Uw arts heeft een behandeling met infliximab voorgesteld. Infliximab is
Nadere informatieRichtlijn. Diagnostiek en behandeling van inflammatoire darmziekten bij kinderen
Richtlijn Diagnostiek en behandeling van inflammatoire darmziekten bij kinderen Colofon Richtlijn Diagnostiek en behandeling van inflammatoire darmziekten bij kinderen ISBN 978-90-8523-179-0. 2008, Nederlandse
Nadere informatieInflammatoire darmziekten bij kinderen
Inflammatoire darmziekten bij kinderen Kindergastro-enterologie, Hepatologie en Nutricie Dr. Virginie Janssens Dr. Ilse Hoffman 89 11 De ziekte van Crohn bij het kind en de adolescent. 11.1. Inleiding
Nadere informatieInflammatoire darmziekte (IBD)
16330 v9 FK Achtergrondinformatie Inflammatoire darmziekten 1 2 30 3 40 4 0 Consultatiedocument Farmacotherapeutisch Kompas voor registratiehouders Graag reactie voor 1 december 16 van de registratiehouders
Nadere informatieZwangerschap en IBD. ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-, darm- en leverziekten. Beter voor elkaar
Zwangerschap en IBD ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-, darm- en leverziekten Beter voor elkaar 2 Inleiding U wilt zwanger worden en heeft de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa. Op dat moment
Nadere informatieZwangerschap bij een chronische darmziekte
Maag-, Darm- en Leverziekten Zwangerschap bij een chronische darmziekte www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Vruchtbaarheid... 3 Erfelijkheid... 4 Medicijnen... 4 Invloed chronische darmziekte op de zwangerschap...
Nadere informatiePsychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD
Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD Gertrude van den Brink, arts onderzoeker kinder MDL Erasmus MC Sophia Prof. J.C. Escher, kinderarts maag-darm-leverziekten CCUVN Familiedag, 20-10-2018
Nadere informatieIBD en zwangerschap ziekte van Crohn / colitis ulcerosa folder voor mannen en vrouwen met een kinderwens
IBD en zwangerschap ziekte van Crohn / colitis ulcerosa folder voor mannen en vrouwen met een kinderwens MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Inhoudsopgave Inleiding 2 Zwanger worden 2 Is
Nadere informatieKinderwens en zwangerschap en de. ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Kinderwens en zwangerschap en de 3 ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Editie 2011 Colofon Geen enkel deel van deze brochure noch de gehele uitgave mag op welke wijze dan ook worden verveelvoudigd zonder
Nadere informatieCONSENSUS INFLAMMATOIRE DARMZIEKTEN (IBD) BIJ KINDEREN
CONSENSUS INFLAMMATOIRE DARMZIEKTEN (IBD) BIJ KINDEREN resultaat van een consensusbijeenkomst, gehouden op vrijdag 29 april 1994 te Utrecht ORGANISATIE: - Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde
Nadere informatiePatiënteninformatie. Behandeling met Infliximab (Remicade )
Patiënteninformatie Behandeling met Infliximab (Remicade ) 2 Inhoud Inhoud... 3 Inleiding... 4 Werking van Infliximab (Remicade )... 4 Toedieningswijze... 4 Mogelijke bijwerkingen... 5 Vaccinaties... 5
Nadere informatieVerantwoordingsdocument voor gebruikte normen: Crohn/colitis ulcerosa
Verantwoordingsdocument voor gebruikte normen: Crohn/colitis ulcerosa Verslagjaar 2014, september 2015 Verantwoording over de getoonde informatie: In de vergelijkingshulp worden alleen ziekenhuizen en
Nadere informatieMethotrexaat. bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar
Methotrexaat bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar MTX (Methotrexaat) bij IBD (ziekte van Crohn) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van
Nadere informatie5-ASA preparaten. Medicatie bij de Ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa. MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis. www.mdlcentrum.nl
5-ASA preparaten Medicatie bij de Ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Inhoudsopgave 1. Behandeling bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa 3 2.
Nadere informatieVedolizumab (Entyvio )
Vedolizumab (Entyvio ) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over een behandeling met vedolizumab (Entyvio ). In deze folder krijgt u informatie over de werking en het gebruik van dit medicijn en hoe
Nadere informatieRICHTLIJN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN INFLAMMATOIRE DARMZIEKTEN BIJ KINDEREN
RICHTLIJN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN INFLAMMATOIRE DARMZIEKTEN BIJ KINDEREN INITIATIEF: Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde ORGANISATIE: Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO MANDATERENDE
Nadere informatieLopende studies. Zaterdag 9 september 2017
Lopende studies Zaterdag 9 september 2017 LADI STUDY Lengthening Adalimumab Dosing Interval Adalimumab (Humira) interval verlenging voor patiënten met stabiele ziekte van Crohn Waarom? - Optimale dosering
Nadere informatieMultidisciplinaire aanpak van IBD
Antwerpse Geneeskundige Dagen 12/09/2014 Multidisciplinaire aanpak van IBD Tom Moreels UCL Cliniques Universitaires Saint-Luc Hépato-Gastroentérologie tom.moreels@uclouvain.be Inflammatoir darmlijden dunne
Nadere informatieSTAND VAN ZAKEN 106 / INTERVIEW ERNST KUIPERS 108 ORATIE 111 / INTERVIEW ROLAND VALORI 112 BEVOLKINGSONDERZOEK 115 / NATIONAAL HEPATITIS CENTRUM 117
STAND VAN ZAKEN 106 / INTERVIEW ERNST KUIPERS 108 ORATIE 111 / INTERVIEW ROLAND VALORI 112 BEVOLKINGSONDERZOEK 115 / NATIONAAL HEPATITIS CENTRUM 117 / EUROPA 119 / THEMA: KINDER-MDL 120-127 LAXANTIA 129
Nadere informatiePediatric inflammatory bowel disease: Diagnostics, treatment and psychosocial consequences Hummel, T.Z.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Pediatric inflammatory bowel disease: Diagnostics, treatment and psychosocial consequences Hummel, T.Z. Link to publication Citation for published version (APA):
Nadere informatiePrednison bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum
Prednison bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar Inleiding De maag-darm-leverarts (MDL-arts) heeft samen met u besloten om u te behandelen met Prednison. In deze
Nadere informatieInleiding. Wat is infliximab
Infliximab-infuus Inleiding In overleg met uw maag-, darm-, leverarts (MDL-arts) gaat u starten met de behandeling infliximab. In deze folder vindt u informatie over infliximab, over de werking en de behandeling,
Nadere informatieVerpleegkundig spreekuur IBD
MDL Verpleegkundig spreekuur IBD Inleiding U heeft van uw arts te horen gekregen dat u IBD (Inflammatory Bowel Disease) heeft. IBD is de verzamelnaam voor de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa. In deze
Nadere informatieInleiding 1 Zwanger worden 2 Zwanger zijn 4 Bevalling en kind 8 Tot slot 9 Belangrijke telefoonnummers, websites en. 10 adressen.
Zwanger worden Is het mogelijk zwanger te worden met de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa? Vrouwen Meestal zijn vrouwen met een chronische darmziekte niet verminderd vruchtbaar. Bij sommige vrouwen
Nadere informatieEen korte cursus behandeling van Crohn en Colitis voor patiënten met ervaring.
Een korte cursus behandeling van Crohn en Colitis voor patiënten met ervaring. 1. wat is er aan de hand bij uw klachten? 2. wat is uw behandeldoel? Leerdoelen 1. Hoe ontstaat IBD (inflammatory bowel disease)
Nadere informatieZeldzame juveniele primaire systemische vasculitis
https://www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Zeldzame juveniele primaire systemische vasculitis Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Wat voor types vasculitis zijn er? Hoe wordt vasculitis
Nadere informatiePrednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa)
Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van prednison/ prednisolon. In
Nadere informatieDE DIKKE DARM DE DIKKE DARM
DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst het spijsverteringsstelsel en de werking van de spijsvertering uitgelegd. Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst
Nadere informatieMaag-,darm- en leverziekten. Methotrexaat bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa
Afdeling: Onderwerp: Maag-,darm- en leverziekten Methotrexaat bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa MTX (Methotrexaat) bij IBD (ziekte van Crohn) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik
Nadere informatieWij vragen u vriendelijk om deel te nemen aan een medisch wetenschappelijk onderzoek, genaamd de mijnibdcoach studie.
De mijnibdcoach studie NL47697.068.14 Geachte heer/mevrouw, Wij vragen u vriendelijk om deel te nemen aan een medisch wetenschappelijk onderzoek, genaamd de mijnibdcoach studie. Wij benaderen u omdat u
Nadere informatieInfliximab (Remicade) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa)
Infliximab (Remicade) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van infliximab In deze folder leest u over de werking
Nadere informatieMaag-, darm- en leverziekten
Afdeling: Onderwerp: Maag-, darm- en leverziekten Prednison bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa Inleiding De maag-darm-leverarts (MDL-arts) heeft samen met u besloten om u te behandelen met Prednison.
Nadere informatieRICHTLIJN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN INFLAMMATOIRE DARMZIEKTEN BIJ VOLWASSENEN
RICHTLIJN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN INFLAMMATOIRE DARMZIEKTEN BIJ VOLWASSENEN INITIATIEF: Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen, voorheen Nederlands Genootschap voor Maag-, Darm- en Leverartsen
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Marel, Sander van der Title: Gene and cell therapy based treatment strategies
Nadere informatiePrednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij de ziekte van Crohn en Collitus Ulserosa bij kinderen
Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij de ziekte van Crohn en Collitus Ulserosa bij kinderen In overleg met de behandelend arts is besloten dat uw kind het medicijn Prednison gaat gebruiken. De
Nadere informatieIBD-team Zorg voor patiënten met de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa (IBD)
IBD-team Zorg voor patiënten met de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa (IBD) Van uw behandelend arts heeft u gehoord dat u de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa heeft. Dit is een chronische ziekte
Nadere informatieCONCEPTRICHTLIJN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN INFLAMMATOIRE DARMZIEKTEN BIJ VOLWASSENEN
CONCEPTRICHTLIJN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN INFLAMMATOIRE DARMZIEKTEN BIJ VOLWASSENEN INITIATIEF: Nederlandse Vereniging van Maag, Darm en Leverartsen, voorheen Nederlands Genootschap voor Maag, Darm
Nadere informatieFranciscus IBD Centrum 8 mei 2019
Franciscus IBD Centrum 8 mei 2019 Franciscus IBD centrum IBD team: MDL-artsen Chirurgen Kinderarts MDL IBD verpleegkundigen Medisch psycholoog Diëtisten Partners: Gynaecoloog Medisch microbioloog Reumatoloog
Nadere informatieWorkshop 4. Kinderwens bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Workshop 4 Kinderwens bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa A. Bhalla Maag-Darm-Leverarts Esther van Bergenhenegouwen MDL verpleegkundige Voor de geboorte De zwangerschap De geboorte Na de geboorte
Nadere informatieInfliximab (Remicade )
MDL Infliximab (Remicade ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Inhoudsopgave Algemeen...4 Werking...4 Voorzorgsmaatregelen...5 Gebruik...6 Bijwerkingen...7 Interactie met andere geneesmiddelen...8
Nadere informatieMDL. Adalimumab (Humira ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
MDL Adalimumab (Humira ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Inhoudsopgave Algemeen 4 Werking 4 Voorzorgsmaatregelen 5 Gebruik 6 Interacties met andere geneesmiddelen 6 Bijwerkingen 7 Zwangerschap
Nadere informatie6-Mercaptopurine (Purinethol )
6-Mercaptopurine (Purinethol ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder NNIC folder 6MP uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen
Nadere informatieInfliximab. (Inflectra /Remicade /Remsima ) Informatiefolder. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. N-ICC folder IFX uitgave november 2014
Infliximab (Inflectra /Remicade /Remsima ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder N-ICC folder IFX uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen
Nadere informatieChronische niet-bacteriële osteomyelitis/osteitis (CNO) en chronisch recidiverende multifocale osteomeyelitis/osteitis (CRMO)
www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Chronische niet-bacteriële osteomyelitis/osteitis (CNO) en chronisch recidiverende multifocale osteomeyelitis/osteitis (CRMO) Versie 2016 1. WAT IS CNO/CRMO?
Nadere informatieJuveniele spondylartropathie/enthesitis gerelateerde artritis (SpA-ERA)
www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Juveniele spondylartropathie/enthesitis gerelateerde artritis (SpA-ERA) Versie 2016 1. WAT IS JUVENIELE SPONDYLARTROPATHIE/ENTHESITIS GERELATEERDE ARTRITIS
Nadere informatieVoorwoord Colitis Ulcerosa Ziekte van Crohn Patiënten Informatiemap afsprakenkaart
Voorwoord U heeft te horen gekregen dat bij u de darmaandoening IBD geconstateerd is. IBD is een verzamelnaam voor meerdere ziektebeelden. In uw geval O Colitis Ulcerosa O Ziekte van Crohn In deze informatiemap
Nadere informatieAdalumimab. Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa
Adalumimab Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Uw maag-, darm- en leverarts heeft u adalumimab (merknaam Humira ) voorgeschreven voor de behandeling van de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa.
Nadere informatieIBD en zwangerschap. ziekte van Crohn / colitis ulcerosa. folder voor mannen en vrouwen met een kinderwens
IBD en zwangerschap ziekte van Crohn / colitis ulcerosa folder voor mannen en vrouwen met een kinderwens Maag-, Darm- en Leverziekten IJsselland Ziekenhuis Inhoudsopgave Inleiding 2 Zwanger worden 2 Is
Nadere informatiePrednison voor de behandeling van de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa
Patiënteninformatie Prednison voor de behandeling van de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa rkz.nl Uw MDL-arts (maag-,darm-,leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven voor de behandeling van de ziekte
Nadere informatieInformatie over de behandeling met het medicijn prednison bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Patiënteninformatie Prednison Informatie over de behandeling met het medicijn prednison bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa 1234567890-terTER_ Prednison Informatie over de behandeling met het
Nadere informatieAzathioprine (Imuran )
Azathioprine (Imuran ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder NNIC folder AZA uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en MDL
Nadere informatieLaat de ziekte van Crohn u niet stoppen. Uw gids naar meer controle
Laat de ziekte van Crohn u niet stoppen Uw gids naar meer controle De ziekte van Crohn Staat uw leven stil door de ziekte van Crohn? Leven met de ziekte van Crohn kan een emotionele en fysieke uitdaging
Nadere informatieIBD en bijwerkingen: Ziekte of medicatie Wat kan ik doen? Mariëlle Oosterveer Verpleegkundig Specialist MDL Alrijne ziekenhuis.
IBD en bijwerkingen: Ziekte of medicatie Wat kan ik doen? Mariëlle Oosterveer Verpleegkundig Specialist MDL Alrijne ziekenhuis. Bijwerkingen: -van de ziekte -moeheid/psychische klachten -bijwerkingen van
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het mucosale immuunsysteem Het afweersysteem beschermt het lichaam tegen infecties met bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. De huid en de mucosale weefsels zoals bijvoorbeeld
Nadere informatieBuikklachten, altijd een opvlamming? Rinze ter Steege, MDL-arts Martini ziekenhuis Groningen IBD dag 22 september 2018
Buikklachten, altijd een opvlamming? Rinze ter Steege, MDL-arts Martini ziekenhuis Groningen IBD dag 22 september 2018 Korte introductie MDL-arts in Martini ziekenhuis sinds 1 september 2016 Gestudeerd
Nadere informatiePrednison (corticosteroïden)
Prednison (corticosteroïden) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Uw MDL-arts (maag-, darm- en leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven
Nadere informatieAdalimumab (Humira ) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Adalimumab (Humira ) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Ziekenhuis Gelderse Vallei Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Humira ). In
Nadere informatieVerpleegkundig maag-, darmen leverspreekuur
Patiënteninformatie Verpleegkundig maag-, darmen leverspreekuur Informatie over wat het verpleegkundig maag-, darm- en lever (MDL) spreekuur is en wat wij voor u kunnen betekenen 1234567890-terTER_ Verpleegkundig
Nadere informatieInfliximab (Remicade )
Infliximab (Remicade ) bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Waarom deze folder? Je dokter heeft met je gesproken over het gebruik van Infliximab (Remicade ). In deze folder
Nadere informatieAdalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar
Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar 2 Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Humira).
Nadere informatieScreenende coloscopie MDL
Screenende coloscopie MDL Inhoudsopgave Inleiding 4 Erfelijke of familiaire aanleg? 5 Gang van zaken onderzoekstraject 13 Bezoek I, MDL-verpleegkundige 13 Bezoek II, Coloscopie 13 Bezoek III, Uitslag
Nadere informatieAlvleesklierontsteking
Alvleesklierontsteking Uit onderzoek is gebleken dat u een alvleesklierontsteking (pancreatitis) heeft. In deze folder leest u meer over de oorzaken en behandeling van een alvleesklierontsteking. Neem
Nadere informatieZiekte van Crohn & Colitis Ulcerosa
Ziekte van Crohn & Colitis Ulcerosa Informatie Patiënteninformatie 1175798PR/1-2011 - Ziekte van Crohn & Colitis Ulcerosa 1 Inleiding Bij u is kort geleden geconstateerd dat u mogelijk een chronische darmontsteking
Nadere informatieInfliximab (Remicade) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Infliximab (Remicade) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Polikliniek Maag-Darm-Leverziekten Uw behandelend arts of IBD-verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Infliximab (Remicade).
Nadere informatieKan de bedrijfsarts dankzij de nieuwe CBO-richtlijn IBD, beter dan daarvoor, adviseren en begeleiden? Vragen en antwoorden.
Titel Pagina Voor de praktijk Kan de bedrijfsarts dankzij de nieuwe CBO-richtlijn IBD, beter dan daarvoor, adviseren en begeleiden? Vragen en antwoorden. G.J. Houwert (bedrijfsarts) *1 A.C. Houwert (student
Nadere informatie6-Mercaptopurine (Purinethol) bij inflammatoire darmziekten (Ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa)
6-Mercaptopurine (Purinethol) bij inflammatoire darmziekten (Ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa) Uw behandelend arts heeft met u ge sproken over het gebruik van 6-mercaptopurine (Puri-Nethol). In deze
Nadere informatieAzathioprine (Imuran) bij kinderen bij de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en auto-immuun hepatitis
Azathioprine (Imuran) bij kinderen bij de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en auto-immuun hepatitis In overleg met de behandelend arts is besloten dat uw kind het medicijn Azathioprine gaat gebruiken.
Nadere informatieRadiofrequente ablatie van lokaal doorgegroeide alvleesklierkanker
Radiofrequente ablatie van lokaal doorgegroeide alvleesklierkanker lokale verbranding van de alvleeskliertumor Doel Het doel van de studie is te onderzoeken of radiofrequente ablatie (RFA) gevolgd door
Nadere informatieKlysma s en zetpillen bij inflammatoire darmziekten (Ziekte van Crohn en colitis ulcerosa) Maag-Darm-Levercentrum
Klysma s en zetpillen bij inflammatoire darmziekten (Ziekte van Crohn en colitis ulcerosa) Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van zetpillen
Nadere informatie7,7. Werkstuk door een scholier 1769 woorden 9 maart keer beoordeeld
Werkstuk door een scholier 1769 woorden 9 maart 2005 7,7 18 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is colitis ulcerosa? Colitis ulcerosa is een chronische ontsteking van het slijmvlies van de dikke darm. Colitis
Nadere informatieKinderwens en zwangerschap bij de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa
3 Kinderwens en zwangerschap bij de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa EDITIE 2018 Eerlijk, betrouwbaar en onafhankelijk 1 Colofon Geen enkel onderdeel van deze brochure, noch de gehele uitgave mag op
Nadere informatieAdalimumab (Hyrimoz ) bij IBD
Adalimumab (Hyrimoz ) bij IBD Uw behandelende arts en/of IBD verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Hyrimoz ). In deze folder krijgt u informatie over de werking en het
Nadere informatieZIEKTE VAN CROHN. Sint-Lucas IBD-kliniek
ZIEKTE VAN CROHN Sint-Lucas IBD-kliniek ZIEKTE VAN CROHN Sint-Lucas IBD-kliniek Wat is de ziekte van Crohn? De ziekte van Crohn is een aanslepende ontstekingsziekte van de darm. De ziekte begint meestal
Nadere informatieBELANGRIJKE VEILIGHEIDSINFORMATIE
Aanbevelingen Neem de volledige medische voorgeschiedenis van de patiënt in overweging, inclusief enig eerder of gelijktijdig gebruikte biological BELANGRIJKE VEILIGHEIDSINFORMATIE Er is geen ervaring
Nadere informatieIMMUNOSUPPRESSIVA BIJ IBD FRANCISCUS GASTHUIS
IMMUNOSUPPRESSIVA BIJ IBD FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Uw Maag-, Darm en leverarts (MDL-arts) heeft met u gesproken over het gebruik van medicijnen, zoals Imuran (azathioprine), Puri-Nethol (6-MP, 6-mercaptopurine)
Nadere informatie6-Mercaptopurine (Purinethol) bij Inflammatoire Darmziekten (Ziekte van Crohn / colitis ulcerosa )
6-Mercaptopurine (Purinethol) bij Inflammatoire Darmziekten (Ziekte van Crohn / colitis ulcerosa ) Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar 2 Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het
Nadere informatieMDL. Prednis(ol)on. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
MDL Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Inhoudsopgave Algemeen 4 Werking 4 Gebruik 5 Bijwerkingen 5 Stoppen met Predni(so)lon 7 Interactie met andere geneesmiddelen 8 Vaccinaties
Nadere informatieMedicatie bij ziekte van Crohn/ Colitis Ulcerosa. 5-ASA Preparaten MDL
Medicatie bij ziekte van Crohn/ Colitis Ulcerosa 5-ASA Preparaten MDL Inhoudsopgave Inleiding...4 1. Behandeling bij Ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa...4 2. De werking van 5-ASA preparaten...5 3.
Nadere informatieAzathioprine. Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa
Azathioprine Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa 2 Uw maag-, darm- en leverarts (MDL-arts) heeft u azathioprine (merknaam Imuran ) voorgeschreven voor de behandeling van de ziekte van Crohn of
Nadere informatieMaag-, darm en leverziekten
Afdeling: Onderwerp: Maag-, darm en leverziekten Mesalazine bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa 1 Mesalazine bij de ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa De maag-darm-leverarts (MDL-arts) heeft samen
Nadere informatiePrednis(ol)on. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Informatiefolder. N-ICC folder PRED uitgave november 2014
Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder N-ICC folder PRED uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en MDL artsen
Nadere informatieMaag-, Darm- en Leverziekten. Mesalazines.
Maag-, Darm- en Leverziekten Mesalazines www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Algemeen... 3 Werking... 3 Gebruik... 4 Bijwerkingen... 5 Het effect op vruchtbaarheid, zwangerschap en borstvoeding... 6 Controles...
Nadere informatie6-Mercaptopurine (Purinethol ) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
6-Mercaptopurine (Purinethol ) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Inleiding Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van 6-Mercaptopurine (Purinethol ).
Nadere informatieIndicatorenset IBD. Uitvraag 2014 over verslagjaar 2013
Indicatorenset IBD Uitvraag 2014 over verslagjaar 2013 Definitieve versie okt. 2013 1 Colofon Internet: Portal voor aanlevering kwaliteitsgegevens verslagjaar 2013: http://ziekenhuizentransparant.nl. Meer
Nadere informatieAdalimumab (Humira ) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa
Adalimumab (Humira ) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Inhoudsopgave 1. Behandeling bij de ziekte van 3 Crohn en colitis ulcerosa
Nadere informatieGolimumab (Simponi ) Informatiefolder. Bij colitis ulcerosa. NICC Folder Golimumab Uitgave september 2016
Golimumab (Simponi ) Bij colitis ulcerosa Informatiefolder NICC Folder Golimumab Uitgave september 2016 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en MDL artsen binnen respectievelijk
Nadere informatieGolimumab (Simponi ) Bij colitis ulcerosa. Informatiefolder. NNIC folder Golimumab uitgave november 2014
Golimumab (Simponi ) Bij colitis ulcerosa Informatiefolder NNIC folder Golimumab uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en MDL artsen binnen respectievelijk
Nadere informatiePatiënteninformatie. Behandeling met orale immunosuppressiva
Patiënteninformatie Behandeling met orale immunosuppressiva Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 3 Werking van orale immunosuppressiva... 3 Toedieningswijze... 4 Mogelijke bijwerkingen... 5 Vaccinaties... 6
Nadere informatieZiekte van Crohn en colitis ulcerosa bij kinderen
ZNA Koningin Paola Kinderziekenhuis Lindendreef 1 2060 Antwerpen Ziekte van Crohn en colitis ulcerosa bij kinderen hoofdstuk uit boek: Leven met Chronische darmziekten G. Veereman-Wauters M.D., Ph.D. Kindergastro-enterologie
Nadere informatiePrednis(ol)on. Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Prednis(ol)on Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Prednis(ol)on. In deze folder krijgt u informatie over de
Nadere informatieVerantwoordingsdocument voor gebruikte normen: Crohn/colitis ulcerosa
Verantwoordingsdocument voor gebruikte normen: Crohn/colitis ulcerosa Verslagjaar 2015, juli 2016 Verantwoording over de getoonde informatie: In de vergelijkingshulp worden alleen ziekenhuizen en zelfstandige
Nadere informatie