rrreonr , Ê 1 Het Polderhuis, Lekdijk-Oost te Jaarsveld Mogelijkheden voorgebruiksverhetehng en restauratie Kh ' Aannilltiide gegtveim

Transcriptie

1 H V L K E M A Het Polderhuis, Lekdijk-Oost te Jaarsveld 1 l ^^L, Ê 1 tr Mogelijkheden voorgebruiksverhetehng en restauratie 2010, Hylkema Consultants BV Code Dociuneatgegcvcns Briefcummer Ingekomen Ontvanjstbev. Aid. / behand. Kop ; Uitg. brief rrreonr Kh ' Aannilltiide gegtveim Opiiif,,-

2 Inhoudsopgave Algemene gegevens Inleiding Deel 1 Functionele uitgangspunten Bestaande toestand Gewenste functies: functioneel programma a Dijkpost b Uitbreiding kantoorfunctie c Kantinefunctie d Nieuwefunctie e Extra berging Bestaande planvorming Samenvatting 10 Deel 2 Ruimtelijke uitgangspunten Beschikbare bouwdelen Beschrijving van het complex Exterieur Interieur Rijksmonumentenstatus: vergunning & subsidie Indeling bestaande toestand 21 Deel 3 Functionele en ruimtelijke indeling: schetsplan Inleiding Uitgangspunten Uitgangspunten HDSR Uitgangspunten Hylkema Consultants Specifiek Programma van Eisen, per functie Terrein Ruimtelijke vertaling van nieuwe indeling: scenario I Stenen wachthuis en zwarte schuur Voormalige woning Paardenstal Ruimtelijke vertaling van nieuwe indeling: scenario II Stenen wachthuis en zwarte schuur Voormalige woning 35

3 3.4.3 Paardenstal 35 3.S Scenario I of scenario II als voorkeursscenario? 36 Deel 4 Kosten: renovatie eri inrichting gebouwen 37 Conclusie 39 Colofon 41 Bijlagen 42 Bijlage 1 Redengevende omschrijving van de Rijksdienst voorarcheologie, Cultuurlandschapen Monumenten 43 Bijlage 2. Plattegrond nieuwe toestand, scenario 1 46 Bijlage 3 Plattegrond nieuwe toestand, scenario II 48 Bijlage 4 Bouwkundige opname bestaande toestand, BouwburoVitruvius 50 Bijlage 5 Kostenraming scenario I, met bruto bedragen, Bouwburo Vitruvius..51 Bijlage 6 Kostenraming scenario II, met bruto bedragen, Bouwburo Vitruvius 52 Bijlage 7 Ruimteverdeling met functies en vierkante meters, opa3 53

4 Algemene gegevens Naam: Adres: Kad. sectie/nr.: Rijksmonument: Complex: Redengevende omschrijving van het complex (RACM): Polderhuis Lekdijk Oost MSJAARSVELD B/184 Ja, (Polderhuis) en (magazijn) Ja, Inleiding Aan de Lekdijk, hoek Van Alterenlaan gelegen waterstaatkundig complex, is opgetrokken in 1903 / 1904 in opdracht van het Hoogheemraadschap van delekdijk Benedendams en IJsseldam. Het Polderhuis is ontworpen door architect J.F. Klinkhamer in de Hollandse neorenaissancestijl. Op dezelfde plaats stond een dijkhuis uit 1675, waarvan het achterhuis in gewijzigde vorm vermoedelijk een restant is. Oorspronkelijk bevond zich in het rechterdeel van het pand de dienstwoning. In het midden ligt op de verdieping de kamer van dedijkgraaf; links, eveneens op de verdieping, bevindtzich de vergaderzaal.het dijkmagazijn bevindt zich rechts van het Polderhuis en diende als opslag van materialen. Het complex diende als waakhuis nummer 4 binnen ditgebied als bijeenkomstplaats in tijden van hoog water. Omschrijving Aan de Lekdijk oost / hoeks.l. van Alterenlaan gelegen waterstaatkundig complex bestaat uit de volgende onderdelen: 1. Polderhuis 2. dijkmagazijn Ten noordwesten van delekdijk is het Polderhuis lager gelegen ten opzichtevan dedijk.de voorgevel is op de dijk en de rivier' delek georiënteerd. Ten noorden ervan bevindt zich het dijkmagazijn.voor het Polderhuisligt een formeel aangelegde tuin, bestaande uit twee gazons, omgeven door sierbuxus en het pad naar de hoofdentree, geflankeerd door hagen. Waardering Het waterstaatkundig complex is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als karakteristiek envrij gaaf voorbeeld van een Polderhuis in Hollandse neorenaissancestijl uit omstreeks 1900 met bijbehorend dijkmagazijn. Bovendien is hetvan belang als uiting van de bestuurlijke geschiedenis van het Hoogheemraadschap van de Lekdijk Benedendams en IJsseldam en als uiting van de geschiedenis van de waterbeheersing. Tevens heeft hetcomplex ensemblewaarde vanwege de beeldbepalende ligging aan de Lekdijk.

5 Inleiding Door het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) te Houten is Hylkema Consultants BV verzocht onderzoek te doen naar het verbeteren van de invullingen het gebruik van de monumentale opstallen als onderdeel van het Polderhuiscomplex aan de Lekdijk-Oost te Jaarsveld (gemeente Lopik). Dit complex bestaat uit vijf onderdelen (met twee monumentnummers) te weten het Polderhuis, de voormalige woning, de paardenstal, het stenen wachthuis en de zwarte schuur. Concreet heeft het onderzoek betrekking op de volgende punten: 1. Het uitvoeren van een onderzoek naar de mogelijkheden (en onmogelijkheden) voor het inrichten van ruimte in de voormalige paardenstal met een expositie/diaruimte, winkelruimte en pantryfaciliteit ten behoeve van groepen.als randvoorwaarde geldt dat het faciliteren van dijkmagazijn en dijkpost (nu voorzien in de voormalige paardenstal) gewaarborgd blijft. Tevens de mogelijkheden in kaart brengen om deze ruimte ookin te zetten als vergaderfaciliteit voor medewerkers van dehdsr. 2. Onderzoek naar de mogelijkheden om het stenen wachthuis intern te moderniseren en daar eventueel een kantinefunctie aan te geven. 3. Onderzoek naar de mogelijkheden om de zolder boven het voormalige woonhuis bij het woonhuis te betrekken en deze ruimte een kantoorfunctie te geven ten behoevevan de huurder. 4. Het aanleveren van een kostenraming waarin aanpassings- en verbouwkosten evenals de inrichtingskosten inzichtelijk worden gemaakt. Voorliggend rapport presenteert de resultaten van dat onderzoek. Bij het onderzoek naar de gebruiksmogelijkheden is gekeken naar de volgende onderdelen: voormalige woning; paardenstal; - stenen wachthuis en de zwarte schuur. Het Polderhuis is buiten beschouwing gebleven omdat hier al eind 2008 naar.- gekeken is door Hylkema Consultants en er thansgeen wensen tot verdere verbetering van het gebruik zijn.

6 Deel 1 Functionele uitgangspunten 1.1 Bestaande toestand m i AJbeelding 1 -Jaarsveldis onderdeelvau de gemeente Lopik,en ligt ten oostzuidoosten van Lopik aandelek Het Polderhuiscomplex isin eigendom van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) en wordt deels verhuurd aan een adviesbureau. Het Polderhuis is gelegen aan de kruising van des.l. van Alterenlaan en delekdijk-oost. Het hoofdvolume bestaat uiteen samengesteld tweelaags gebouw met kapverdieping aan de dijk, waarachter haaks twee geschakelde volumes, gedekt onder zadeldak en één bouwlaag hoog (de voormalige woning en de paardenstal). Parallel aan deze geschakelde volumes,aan de noordelijke langszijde van het perceel (S.L. van Alterenlaan) isde zwarte schuur gelegen met stenen wachthuis. De begane grond van het Polderhuis en de voormalige woning isin gebruik als kantoorruimte voor het adviesbureau. De verdiepingvan het Polderhuis wordt vooral gebruikt als vergaderlocatie voor het Hoogheemraadschap,Op de verdieping is ondermeer een grote vergaderzaal, een antichambre en een keuken aanwezig.de zoldervan het Polderhuis wordt thans niet gebruikt. De begane grond van de paardenstal en de zwarte schuur worden thans gebruikt door HDSR als opslag, i n het geval van de paardenstal met beperkte

7 kantoormogelijkheid. De zolders van de voormalige woning, de paardenstal en de zwarte schuur worden eveneens gebruikt alsopslag. Afbeelding 2 - locatievan hel Polderhuiscomplt ende Lekdijk-Oost.Afbeelding isnoordgericht. i zuiden van dekruisings.l. van Alterenlaan 1.2 Gewenste functies: functioneel programma HetHDSR heeft, zoals vermeld inde inleiding een aantal wensen geformuleerd met betrekking tot een mogelijke verandering van deze bestaande toestand.deze wensen, en de op basis daarvan geformuleerde opdracht, hebben betrekking op: a. dijkpost handhaven en verbeteren; b. kantoorfunctie uitbreiden; c. kantinefunctie verbeteren; d. creëren van expositie/winkel/faciliteiten voor groepen/kleinschalige horeca/ruimte vrijwilligers; e. berging voor gereedschap en overige zaken. 1.2.a Dijkpost Eendijkpost iseen gebouw waarin materiaal en materieel ten behoeve van de dijkbewaking en -inspectie en voor eenvoudig herstel/versterking is opgeslagen welke de dijkpost verwacht bij een kritieke fase (calamiteit) in het veld (hoog buitenwater). Voor het goed functioneren van een locatieals dijkpost, zijn de volgende faciliteiten noodzakelijk:

8 1. Kantoorruimte geschikt voor mobilofoonverkeer, ca. 4 personen. 2. Vergaderruimte ten tijde van calamiteit, ca personen. 3. Rustruimte, drogen van kleren, eten/drinken, ca.16 personen (deze rustruimte wordt ten tijde van een calamiteitenoefening gebruikt door een veelvoud van het aantal mensen tijdens een 'echte' calamiteit, ca. 48 personen). 4. Ruimte op het buitenterrein voor een calamiteitencontainer en minimaal 10 parkeerplaatsen. 5. Plaats bieden voor de faciliteiten van het dijkmagazijn: o lege zandzakken; o kuubzakken ('big bags'); o rol filterdoek; o rol landbouwplastic; o 14 opzetstukken voor peilbuizen. DoorHDSR wordt eraan gedacht om de dijkpost te realiseren in de zwarte schuur. 12.b Uitbreiding kantoorfunctie In de huidige situatie wordt de begane grond van het Polderhuis en van de voormalige woning verhuurd als kantoorruimte. De beschikbare kantoorruimte kan worden uitgebreid met extra werkplekken. Daarnaast kan de kantinefaciliteit verder worden geoptimaliseerd. Daarbij bestaat de mogelijkheid om de zolder van het woonhuis bij hetvoormalige woonhuis te betrekken en ook in te richten als kantoorruimte. 1.2.c Kantinefunctie Vanwege de wens tot uitbreiding van het aantal werkplekken en de kantoorruimte voor de huidige huurder, dient de bestaande kantinevoorziening in de voormalige woning te worden beoordeeld opfunctionaliteit en locatie. l-2.d Nieuwe functie Gezien het monumentale karakter van het Polderhuiscomplex en de fraaie ligging aan delekdijk, is hetwenselijk om aan het ensemble van Polderhuis, paardenstal en dijkmagazijn een nieuwefunctie toe te voegen.deze nieuwe functie zalin aanvulling op de huidige functies (Polderhuis voor HDSR, verhuurde kantoorruimte en opslag/berging) een combinatie kunnen zijn van expositieruimte, kleinschalige horeca (eventueel seizoensgebonden), winkel en het bieden van faciliteiten voor groepen. Daarnaast zou deze nieuwe functie ook ruimte bieden aan een beperkte museale opstelling omtrent de ge schiedenis van het Hoogheemraadschap. Ter ondersteuning zou hiervoor ook een werkplek met uitlegtafel en eventueel archiefruimte ingericht moeten worden voor een (cultuur-)historisch onderzoeker. Het uitgangspunt is, dat deze nieuwefunctie grotendeels door vrijwilligers en in overleg meten metmogelijke ondersteuning van het Hoogheemraadschap wordt vormgegeven. Vrijwilligers dragen zorg voor de functionele invulling

9 van de winkel, de expositieruimte en de horecavoorziening. Tevens wordt deze voorziening gebruikt voor vergaderingen van HDSR. Door de eigenaar wordt gedacht om deze nieuwe functie in de paardenstal te realiseren. LM Extra berging In de huidige situatie is een groot aantal spullen, gereedschappen en andere zaken (aanhanger, sloep) opgeborgen op de begane grond van de zwarte schuur. Uitgezochtzal moeten worden in hoeverre voor deze zaken een (alternatieve) bergingsfaciliteit kan worden gevonden,of dat deze zaken na een renovatietraject met nieuwe indeling niet meer terugkomen. Bepalend hiervoor isof deze zaken onderdelen zijn ten behoevevan de calamiteitbestrijding (onderdeel als dijkpost) dan wel onderdeel zijn van het waterbeheersysteem. 1.3 Bestaande planvorming Voor de renovatie van de voormalige woning en de paardenstal is reeds in een eerder stadium een monumentenvergunning aangevraagd en verleend.op 02 augustus 2006heeft HDSR een monumentenvergunning aangevraagd voor de restauratie en renovatie van de voormalige woning en de paardenstal.op 28 juni 2007 is deze monumentenvergunning verleend. In de monumentenvergunning staan de volgende werkzaamheden genoemd: 6. deels vervangen van het voegwerk en metselwerk van zowelvm. woning als paardenstal; 7. herstellen van pleisterwerk vm. woning; 8. restaureren van aangetaste houten kozijnen; 9. vervangen van enkele kozijnen en ramen; 10. vervangen van de houten bakgootvan de paardenstal; 11. schilderwerkzaamheden; 12. toevoegen van twee vensters in de kopgevel van de paardenstal; 13. het vergroten van een bestaand venster in de zuidelijke langsgevel van de paardenstal; 14. het aanpassen van de dakconstructie van de paardenstal, waarbij de spantconstructie met dekbalk wordt veranderd in een constructie met kreupele stijl ten gunste van stahoogte. Voor de zwarte schuur is eveneens een plan opgesteld voor renovatie en restauratie. Voor dit plan isin 2007 een principeverzoek monumentenvergunning aangevraagd en op 14mei 2007 door de monumentencommissie besproken. Het principeverzoek bevatte onder andere het opnieuw optrekken van de zwarte schuur om de bestaande problemen en verzakking te kunnen herstel- Op 13 juni 2007 reageerde de gemeente op het principeverzoek met denavolgende adviezen: a. in plaatsvan demonteren en opnieuw opbouwen van de schuur, dient deze ter plaatseen in de bestaande toestand te worden gerestaureerd; b. er dient een goot aangebracht te worden aan de oostelijke langsgevel om verdere waterschade en verzakking te beperken;

10 c. de muurplaat dient te worden voorzienvan een vochtwerende laag; d. de scheefstand van de schuur dient niet 'hersteld' maar behouden te worden. Tot slot adviseert de gemeente nader funderingsonderzoek uit te voerenbij de zwarteschuur. 1.4 Samenvatting Op voorgaandepagina's zijnde functionele uitgangspunten enrandvoorwaarden besproken voor de gebruiksmogelijkheden van de opstallenop het achterterreinvan het Polderhuiscomplex. In het volgende hoofdstuk wordende ruimtelijke uitgangspunten besproken. Samengevat komen de functionele uitgangspuntenop de volgende neer: 1. uitbreiding kantoorfunctie in voormalige woning; 2. realisatie nieuwe functie in paardenstal; 3. moderniserenen inrichtenvan stenen wachthuismet nieuwefunctie; 4. inrichten van zwarte schuur alsdijkpost. 10

11 Deel 2 Ruimtelijke uitgangspunten 2.1 Beschikbare bouwdelen nnnskhmr (tl tmkwvtw ym Afbeelding 3-Overzicbtstekening terrein Polderhuiscomplex, kaart isnoordgericht. Op bovenstaande kaart is het Polderhuis-complex ingetekend met uitgelicht de gebouwdelen die in voorliggend rapport nader worden bekeken. Deze afbeelding isin groter formaat alsbijlage opgenomen. Ten aanzien van het hoofdhuis met devoorgevel aan de Lekdijk-Oost isin december 2008 een scan uitgevoerd naar de gebruiksmogelijkheden van het object. Resultaat van die scan was de conclusie dat het pand in huidige opzet goed functioneert. Er zullen dan ook geen veranderingen worden voorgesteld voor dit bouwdeel. De gebouwdelen die onderwerp zijn van nadere beschouwing zijn: a. het stenen wachthuis; b. de zwarte schuur; c. voormalige woning; d. de paardenstal. Het terrein dat toegang biedt tot dezegebouwdelen wordt ontsloten middels een ingang aan des.l. van Alterenlaan.Het binnenterrein is vooreen klein deel bestraat, het merendeel is voorzien van grind. ii

12 2.2 Beschrijving van het complex Exterieur Het Polderhuiscomplex kent een U-vormige opzet met het Polderhuis georiënteerd met de voorgevel evenwijdig aan de Lekdijk. Haaks op het Polderhuis sluit de voormalige woning aan.geschakeld aan deze voormalige woning sluit de paardenstal aan, in de lengterichting van de voormalige woning. Parallel aan des.l. van Alterenlaan ligt de zwarte schuur, met aan dezuidelijke zijde een stenen wachthuis. Afbeelding 4-voorgevel enlinkerzijgevel van het aan delekdijk-oost gelegen Polderhuis Het Polderhuis isin 1903/1904 naar ontwerp van de architect J.F.Klinkhamer gebouwd en bestaat uit een samengesteld bouwvolume van twee bouwlagen onder met pannen gedekte daken.hetpand vertoont kenmerken van dehollandse renaissancestijl, waarbij gebruik is gemaakt van motieven als kruiskozijnen met luiken, ontlastingsbogen boven de vensters, boogmotieven in het gevelvlak en een trapgevel.in 1980 is het pand intern gewijzigd en is de oorspronkelijke archiefruimte op de begane grond in gebruik genomen als verblijfsruimte/kantoorruimte. Nieuwe vensters werden destijds in overeenkomstigestijl met de oorspronkelijke vensters gerealiseerd. Op het achterterrein zijn drie bouwvolumes gelegen die allen dateren van een eerdere periode dan hetaan dedijk gelegen Polderhuis.De drie bouwvolumes maken deel uitvan het complex, waarbij de voormalige woning en de paardenstal fysiek aan het Polderhuis zijn gekoppeld. De zwarte schuur met stenen wachthuis iseen afzonderlijk bouwvolume, middels een smallegang afge- 12

13 scheiden van de rechter zijgevel van het Polderhuis.De voormalige woningen paardenstal lijken al medio 17 de eeuw tezijn gebouwd, de zwarte schuur in de 18 d!! eeuw. Het stenen wachthuis kent op onderdelen een met het Polderhuis overeenkomstige opzet en detaillering waarbij bouwsporen kunnen worden herkend van een oudere opzet dan het hoofdhuis. Afbeelding 5 - noordwestelijke kopgevel van devoormalige woning, witgepleisterd met blokmoiief. Afbeelding 6 - noordoostelijke tangsgevel en noordwestelijke kopgevelvan de paardenstal. 13

14 » 1**, i < ' - ^ 't..f ^K Afbeelding 7 - noordwestelifke kopgevelvan de zwarte schuur.de houten delen zijn zwart geteerd, maar door weersinvloeden is de teer al nagenoeg verdwenen. Daarmee is de bescherming van de houten delen verslechterd.de dubbele deuren op de kopse gevel zijn later gerealiseerd. Afbeelding 8 - entree tot het stenen wachthuisinde zuidelijke langsgevel van het bouwdeel. Rechts op de foto eenopgeklampte deurdie toegang geeft tot het steegje tussen wachthuisen Polderhuis om naar de hoofdentree van het Polderhuis te komen. Afbeelding 9 - zuidoostelijke kopgevel van het stenen wachthuis. Dit wachthuis is indezelfde baksteen gerealiseerd als het aan de dijk gelegen Polderhuisen dateert daarmee eveneens van M

15 Afbeelding 11 -uitsnede uiteen 1J''" eeuwse topografische kaart van het dorp faarsveld. Rechts naast de kerk het Polderhuiscomptex. Het complexbestondook toen uit een hoofdhuis aan de dijk waarachter geschakelde bebouwing.de locatie waar thans de zwarte schuuren het stenen wachthuis zijn gelegen.is nog onbebouwd. X \ 1 i Afbeelding 10 -uitsnede uit de kadastrale mmuut van 1830.Het complexkentin deze opzet dezi deu-vormigebebouwing. Het hoofdhuis is in 1903 ven'angen doorbel huidigepolderhuis.alle opstallen op het achterterrein zijn dan ook ouder dan het huidige hoofdhuis. IS

16 De voormalige woning sluit haaks aan op het Polderhuis en bestaat uit een rechthoekig bouwvolume van één bouwlaag onder zadeldak.in de noordoostelijke langsgevel zijn twee vensters en een deurtoegang opgenomen, deze gevel is opgetrokken uit schoon metselwerk. Het metgrijze kruispannen gedekte zadeldak is voorzien van een bakgoot op beugels.de noordwestelijke kopgevel is voorzien van geblokt pleisterwerk, witgesausd. In de gevel zijn sierankers opgenomen ter hoogte van de gordingen van de kap.de gevel is voorzien van een groot rechthoekig venster, met rechts daarvan een deurtoegang met bovenlicht.boven de deur een dubbel luik.dit luik vormt thans de enige toegang tot de zolder van het voormalige woonhuis. De paardenstal is geschakeld verbonden aan de voormalige woning en bestaat eveneens uit een rechthoekig bouwvolume van één bouwlaag onder een met grijze kruispannen gedekt zadeldak met houten bakgoot op beugels.de paardenstal is opgetrokken uit schoon metselwerk, de kopgevels zijn voorzien van vlechtwerk. In de noordoostelijke langsgevel aan het binnenplein zijn dubbele staldeuren, enkele vensteropeningen en een deurtoegang met bovenlicht opgenomen.in de zuidoostelijke kopgevel een venster op de begane grond en twee vensters op zolder,in de noordwestelijke kopgevel een hijsluik op zolder. In de zuidwestelijke langsgevel zijn twee vensteropeningen opgenomen, één normaal venster met luiken en een klein bovenlicht De zwarte schuur bestaat uit een schuurgedeelte van houten delen en een stenen wachthuis. Het stenen wachthuis is opgetrokken met eenzelfde baksteen en metselverband als het Polderhuisvan Dit wachthuis zal dan ook in dezelfde fase als het Polderhuiszijn gerealiseerd. De schuur metliggende houten delen die voorzien zijn van een zwarte teerlaag,is van een eerder datum, waarschijnlijk uit de 18 dc eeuw.de voormalige woning en paardenstal dateren vermoedelijk uit medio 17 de eeuw. Evenals de voormalige woningen paardenstal bestaat de zwarte schuur uit een rechthoekig bouwvolume van één bouwlaag onder zadeldak, aan de kopse zijde van het wachthuisafgewolfd. Het zadeldak is aan dezijde van het binnenplein (zuidwest) voorzien van een zinken bakgoot, aan dezijde van des.l. van Alterenlaan (noordoost) is geen goot aangebracht Het metselwerk van het stenen wachthuis aan de zuidwestelijke zijde vertoont een sprong, waardoor een smalle doorgang is gecreëerd om naar de voorzijde van het aan de dijk gelegen Polderhuis te komen Interieur -Het interieurvan de zwarte schuur.en het stenen wachthuis bestaat uit ongedeelde ruimtes waarboven een zolderruimte.de schuur en het wachthuis zijn gescheiden middels een later opgemetselde blinde muur.de zolderruimte loopt van het schuurgedeelte door naar het wachthuisgedeelte. De schuur is opgebouwd uit ongeïsoleerde gepotdekselde houten delen, de kapis onbeschoten. Het wachthuis is opgetrokken uit steens metselwerk. De vloerafwerking van zowel de schuur als het wachthuiszijn vernieuwd met straatwerk. 16

17 ( ir-: r i i 1^11 ;?..'..Kv, "rft -ir V..T«r«4 1,...1..IL jn. i>.,i.i;., l Iw^ffaj). i i ilj L-iaL Aflieelding 12 -plattegrond van het Polderhuiscomplex uit 1903 naar ontwerp van /.F. klinkhamer jplattegrondgeoriënteerd op het zuid/zuidwesten). De indeling aisop deze plattegrond Is nog grotendeels aanwezig, alhoewel de toegang tot de zoldervan wachthuisen schuur tegenwoordig opeen andere piekzit. Ook is de westelijke kopse gevel van de schuurin bovenstaande situatie nog nietvoorzien vande dubbele deuren die anno 2010aanwezig zijn. Het interieur van de voormalige woning is reeds inhuidige opzet aangepast aan de huidige functie als kantoor. De locatie van de huidige keuken valt samen met de plek waar op de plattegrond uit 1903ook een keuken was ingetekend. Afbeelding 13- kantoorruimte in de voormaligewoning. 17

18 Afbeelding 14- zoldernilmte vande voormaligewoning, slechts toegankelijk van buitenaf middels een dubbelhijsluik in de kopgevel. De paardenstal is op de begane grond opgedeeld in twee delen: een hal met dubbele deuren naar het binnenterrein en een stalgedeelte met paardenboxen en voederbakken.aan dehal grenzen twee ruimtes: een werkplaats met verhoogd vloerpeil en een kantoorruimte.vanuit dehal is tevens een later gerealiseerd toilettoegankelijk. Inde huidige toestand is vanuit de hal de voormalige woning te bereiken. De zoldervan de paardenstal is ongedeeld en kent twee verschillende spantconstructies.dit duidt erop dat de paardenstal in twee bouwfasen tot stand is gekomen.de overgang van de spantconstructies is tevens te zien in hetgevelmetselwerk. De muur tussen de hal met dubbele deuren en de ruimte met paardenboxen en voederbakken valt samen met de overgang van de spantconstructies en de cesuur in metselwerk, zodat deze muur van oorsprong een buitenmuur is geweest. Onduidelijk is vooralsnog wanneer dit bouwdeel is verlengd. Afbeelding 15-foto van de halin de paardenstal, rechtsde dubbele deuren naar het binnenterrein. m

19 Afbeelding 16 - stalgedeelte van de paardenstal, met zicht op drievan de vier paardenboxen, thans in gebruik als berging. Afbeelding 17 -zolder van de paardenstal, met zichtop de oostelijke kopgevelvan het bouwdeel.de topgevels vande paardenstalzijn met jongere baksteen opgemetseld dan de onderbouw van het bouwdeel. 19

20 2.3 Rijksmonumentenstatus: vergunning & subsidie Het Polderhuis met achtergelegen voormalige woning en paardenstal enerzijds, en de zwarte schuur (dijkmagazijn) met stenen wachthuis anderzijds, zijn beiden aangewezen als afzonderlijk Rijksmonument Tezamen vormen deze monumenten een beschermd waterstaatkundig complex, bekend onder Rijksmonumentnummer Het Polderhuis met achtergelegen opstallen heeft Rijksmonumentnummer , de zwarte schuur met stenen wachthuis (dijkmagazijn) Rijksmonumentnummer Het Polderhuis staat geclassificeerd als CBS-categorie 1, 'openbare gebouwen', de zwarte schuur als CBS-categorie 5, 'gebouwen, woonhuizen'. De status van Rijksmonument heeft gevolgen voor de manier waarop de bestaande gebouwen verbouwd kunnen en mogen worden.conform hetgeen is bepaald in de Monumentenwet 1988 is het verboden om zonder, ofin afwijking van, een monumentenvergunning een Rijksmonument tewijzigen. Doordat voorwijzigingen aan een monumentaal pand een monumentenvergunning moet worden aangevraagd, dient tevens een bouwvergunning te worden aangevraagd. Tegenover de verplichting om voorwijzigingen een monumentenvergunning aan te vragen heeft de Rijksoverheid een subsidie-instrument ontwikkeld voor eigenaren van rijksmonumenten, het Besluit rijkssubsidiëring instandhouding monumenten (Brim). Op grond van het Brim kunnen eigenaren van niet-woonhuizen en boerderijen met agrarische functie gebruik maken van een subsidie. Hiertoe kan jaarlijks tussen 1 april en 1 september een aanvraag worden ingediend bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), in ieder geval bestaande uit een bouwkundig inspectierapport, een zesjaren instandhoudingsplan, werkomschrijving/bestek, foto's en een meerjarenbegroting. Binnen 13 weken na ontvankelijkheid van de aanvraag wordt hierop een beslissing genomen.bij een positieve beslissing kan (mag ook later) op 1 januari van het jaar daarop worden gestart met de werkzaamheden. Aangezien het Polderhuis ca. een complexbescherming heeft, bestaande uit twee monumentnummers, mogen er ook twee zogeheten Brim-aanvragen worden ingediend. De maximale subsidiabele kosten bedragen voor het Polderhuis ca. EUR ,- voor een periode van zes jaar; voor de zwarte schuur ca. bedragen deze in iedergevaleur ,-, maar zeer waarschijnlijk EUR ,-. Bepalend hiervoor is de zogeheten Brim-categorie. Hierbij zijn beide objecten ingedeeld in de categorie 'Overig'. -Voor alle decentrale overheden.waar ook dewaterschappentoebehoren, bedraagt het subsidiepercentage 30% van deze subsidiabele kosten, ledere zes jaar kan een dergelijk meerjaren instandhoudingsplan worden ingediend. 20

21 2.4 Indeling bestaande toestand i.) L- 1,L^ zwarte schuur ~ L Rt stenen wachthuis Afbeelding 18 - plattegrond van hetpolderhuiscomplex met nummering vande ruimtes op de begane grond. Het gebruik van de ruimtesin hetpolderhuiswijzigen nieten blijven derhalvebuiten beschouwing indeze rapportage. Op bovenstaande plattegrond van het Polderhuiscomplex staan de ruimtes van de begane grond genummerd. De zolders van zwarte schuur,vm. woning en paardenstal worden gebruikt voor opslag en staan niet apart op een plattegrond opgetekend. De zolderruimtes van de zwarte schuur en de paardenstal zijn ontsloten middels een steile trap/ladder. De zolder van de voormalige woning isalleenvia het hijsluik in de noordwestelijke kopgevel toegankelijk. Op basis van bovenstaande indelingsplattegrond kunnen de volgende functies worden herkend: Zwarte schuur: 1. berging; 2. berging. Voorwffgëwönfng: 3. kantoorruimte; 4. kantine/keuken; 5. gang/verkeersruimte (tevens doorgang naar Polderhuis); 6. gang/verkeersruimte (tevens doorgang naar paardenstal); 7. kantoorruimte; 8. kantoorruimte. 21

22 Paardenstal: 9. stal met voederbakken; 9a. paardenboxen; 10. hal; 11. kantoorruimte; 12. werkplaats. Het feitelijke gebruik in de bestaande toestand laatzich samenvatten door kantoorfunctie met kantine/keuken in de voormalige woning en bergruimte in zowel de zwarte schuur, het stenen wachthuis als de paardenstal. In de paardenstal zijn twee kleine werk-/kantoorruimtes opgenomen. Ruimte nummer 12 kent een verhoogd vloerpeil vanwege het ondergelegen souterrain. Zowel de bergingsfaciliteit als de kantoorruimtes zijn voor aanpassing en verbetering vatbaar.op dit moment wordtveel ruimte nietefficiënt gebruikt. Bovendien zijn de gebouwen anders dan de voormalige woning niet geïsoleerd, waardoor de gebruiksmogelijkheden beperktzijn. Voor de zwarte schuur, het stenen wachthuis en de paardenstal geldt dat de ruimtes op begane grond en zolder inefficiënt worden gebruikt. De bergingsfaciliteit is door de beschikbare ruimte enorm te noemen, de vraagis of de behoefte aan berging goed op dit aanbod aansluit.door het efficiënter indelen en gebruiken van de verschillende ruimtes zal ruimte vrijkomen voor een nieuwe functie. Het huidige gebruik van het Polderhuiscomplex kent op dit moment - voor een buitenstaander althans - weinig samenhang.de entree tot het perceel looptvia de inrit vanaf des.l. van Alterenlaan naar het binnenterrein.vanaf dit terrein zijn alle gebouwen behalve de hoofdentree van het Polderhuis bereikbaar. De huidige huurder heeft de hoofdentree tot het kantoor eveneens aan de voorzijde van het Polderhuis zitten. Bezoekers aan het kantoor worden middels een houten bordje op de voormalige woning naar het smalle steegje geleid tussen Polderhuis en stenen wachthuis. Op basis van enkele bezoeken aan het complexkan worden geconstateerd dat de intensiteit van bezoekers voorzowel de huurder als voor het Hoogheemraadschap aan de locatielaagis. Toch wordt het binnenterrein intensief gebruikt als parkeerterrein, hetgeen de kwaliteit van het terrein niet ten goede komt. Zowel de zwarte schuur, het stenen wachthuis als de paardenstal geven een gesloten indruk.de herkenbaarheid van en de relatie tussen de gebouwen is van buitenaf nietgoed zichtbaar. De relatie tussen het binnenterrein en de boomgaard is mede door het parkeren nauwelijks aanwezig, terwijl de boomgaard een zeer fraaie kwaliteit oplevert van groen en ruimte.op basis van de kadastrale minuut kan worden herkend dat de boomgaardvan.oorsprong volledig omringd was met sloten.in de huidige toestand is de sloot tussen het binnenterrein en de boomgaard gedempt In het volgende hoofdstuk worden de in het vorige hoofdstuk besproken functionele uitgangspunten en dein dit hoofdstuk inbeeld gebrachte ruimtelijke uitgangspunten gecombineerd in een schetsontwerp met nieuwe indeling van de opstallen op het achterterrein van het Polderhuiscomplex. 22