Ref.: Art. 53 en 54 van Richtlijn 2004/17/EG en Art. 45 van Richtlijn 2004/18/EG

Transcriptie

1 Duurzame Overheidsopdracht-fiche: uitgebreid 1) Onderwerp Milieuvriendelijke personal computers. <..> (naam van de openbare overheid) hecht belang aan de milieuzorg en de sociale aspecten. Dit wordt verklaard in haar <strategisch beleid>, <missie>, <aankoopbeleid>,... Gezien de omslachtige en onvolledige definities van de criteria van Energy Star Tier 2, die geldig zijn van 1 januari 2009 tot 30 juni 2009, zijn de Energy Star-criteria in dit document de criteria van versie 4.0, Tier 1. Vanaf 1 juli 2009 moeten de criteria van Energy Star versie 5.0 worden toegepast. (zie voor meer details over de nieuwe criteria van versie 5.0) 2) Uitsluitingscriteria De niet-naleving van de milieu- en sociale wetgeving, die het voorwerp is geweest van een definitief vonnis of een beslissing met een gelijkwaardig effect, kan beschouwd worden als een overtreding met betrekking tot het professionele gedrag van de betrokken economische operator, of een ernstig vergrijp dat het mogelijk maakt de betrokken partij uit te sluiten van de mededinging voor het contract. Ref.: Art. 53 en 54 van Richtlijn 2004/17/EG en Art. 45 van Richtlijn 2004/18/EG 3) Technische capaciteit (niet exclusief) / 4) Technische specificaties Energieverbruik * * Op 1 juli 2009 zal een nieuwe Energy Star versie 5.0 van kracht worden. Zie voor meer details.

2 - Alle producten moeten aan de recentste ENERGY STAR-normen voor energieefficiëntie voldoen Stand-by (uitgeschakeld): 2,0 W Slaapmodus: 1,7 W Niet-actieve modus: o Categorie A: 50,0 W o Categorie B: 65,0 W o Categorie C: 95,0 W Categorie A: Alle desktop-computers die niet aan de definitie van Categorie B voldoen Categorie B: Om in aanmerking te komen voor Categorie B, moeten desktops voorzien zijn van: o Multicore processor(s) of meer dan 1 afzonderlijke processor o Ten minste 1 gigabyte systeemgeheugen Categorie C: Om in aanmerking te komen voor Categorie C, moeten desktops voorzien zijn van: o Multicore processor(s) of meer dan 1 afzonderlijke processor o Een grafische processor met meer dan 128 megabyte specifiek, nietgedeeld geheugen. Naast de bovenstaande vereisten moeten modellen van Categorie C geconfigureerd zijn met ten minste 2 van de 3 volgende kenmerken: o Ten minste 2 gigabyte systeemgeheugen o TV-tuner en/of de mogelijk om video te registeren,met ondersteuning voor hoge definitie o Ten minste 2 vaste schijfstations. - Slaapmodus komt overeen met de status ACPI System Level S3 (suspend to RAM), indien van toepassing. Stand-by komt overeen met de status ACPI Level S4 of S5, indien van toepassing of wanneer het niveau van het stroomverbruik in de laagste energiemodus is, die niet door de gebruiker kan worden uitgeschakeld (beïnvloed) en die onbeperkte tijd kan duren wanneer het toestel aangesloten is op het stroomnet en volgens de instructies van de fabrikant wordt gebruikt. [EU toolkit: kerncriterium] - Als de functie Wake On Lan (WOL) ingeschakeld is o + 0,7 W voor slaapmodus o + 0,7 W voor stand-by - Computers die een interne stroombron gebruiken: Minimale efficiëntie 80% bij 20%, 50% en 100% van het nominale uitgaande vermogen, stroomfactor > 0,9 bij 100% van het nominale uitgaande vermogen. - Computer met ENERGY STAR-kwalificatie moeten in slaapmodus volledig met het netwerk verbonden blijven, volgens een niet aan een platform gebonden industrienorm. Alle computers moeten de snelheid van hun netwerkverbinding

3 beperken wanneer het gegevensverkeer gering is, volgens een industrienorm die een snelle overschakeling tussen de verbindingsnelheden mogelijk maakt. - De producten moeten geleverd worden met de slaapmodus van het beeldscherm zo ingesteld dat de slaapmodus binnen de 15 minuten inactiviteit van de gebruiker wordt geactiveerd. Alle producten, behalve van desktop afgeleide servers, die vrijgesteld zijn van deze vereiste, moeten geleverd worden met de slaapmodus zo ingesteld dat de slaapmodus binnen de 30 minuten inactiviteit van de gebruiker wordt geactiveerd. De producten mogen meer dan een modus met laag verbruik hebben, maar deze criteria gelden voor de in deze specificatie gedefinieerde slaapmodus. - Alle computers, ongeacht het distributiekanaal, moeten de WOL for Sleep-modus kunnen in- en uitschakelen. Systemen die via bedrijfskanalen worden geleverd, moeten de Wake On LAN (WOL) modus in slaapmodus ingeschakeld hebben wanneer ze op netstroom werken. - De computers moeten de snelheid van een actieve Ethernet-netwerkverbinding van 1 Gb/s verlagen wanneer ze naar slaap- of stand-bymodus schakelen. - Alle machines die aan bedrijfsklanten worden geleverd, moeten in slaapmodus op afstand of volgens een geprogrammeerd schema geactiveerd kunnen worden. De fabrikanten moeten ervoor zorgen dat de instellingen die de fabrikant controleert (omdat ze als hardware- in plaats van software-instellingen geconfigureerd zijn) centraal beheerd kunnen worden zoals de klant het wenst, met tools die door de fabrikant worden geleverd. Staving: De naleving van alle bovenvermelde criteria kan gestaafd worden met een van de volgende labels: EU Ecolabel Blaue engel Nordic Swan Energy Star Het volgende label voldoet slechts gedeeltelijk aan de technische specificaties. Dit gebrek aan conformiteit zal in de volgende versie verholpen worden

4 TCO Indien de inschrijver één van deze labels kan voorleggen, is geen bijkomende staving vereist. Andere gepaste bewijsstukken van een erkend organisme kunnen eveneens gebruikt worden. 5) Gunning van de opdracht: Criterium Weging 1 Prijs bijv. 70% Berekening (bijv.): Laagste voorgestelde prijs / vermelde prijs x 0,70 2 Milieucriteria (De openbare overheid formuleert de punten die zij aan de onderstaande criteria wenst toe te kennen) bijv. 20% Berekening (bijv.): Totaal gescoorde punten / maximum aantal punten x 0,20 3 bijv. 5 % 4 bijv.. Milieucriteria Mogelijkheid tot upgraden - Het geheugen is gemakkelijk bereikbaar en kan vervangen worden. (Toolkit, EU Ecolabel, Nordic Swann, Blaue Engel) [EU toolkit: comprehensive] - Het vaste-schijfstation en desgevallend het cd-romstation en/of het dvdstation kunnen vervangen worden. (EU Ecolabel, Nordic Swan, Blaue Engel, toolkit) - De pc s moeten ontworpen zijn met ten minste twee bijkomende interfaces voor externe schijfstations/randapparaten (naast de verplichte aansluitingsmogelijkheden voor muis, toetsenbord, monitor en printer). (Nordic Swann, Blaue Engel)

5 - De computer moet zo ontworpen zijn dat de grafische kaarten gemakkelijk bereikbaar zijn en vervangen kunnen worden (EU Ecolabel, Nordic Swann, Blaue Engel) Productcriteria - De kunststof delen die zwaarder zijn dan 25 gram bevatten geen vlamvertragende stoffen met een of meer risicozinnen gedefinieerd in de Richtlijn 67/548/EEG van de Raad: (Toolkit, EU Ecolabel, Nordic Swann, Blaue Engel) o R45 (may cause cancer). o R46 (may cause heritable genetic damage). o R60 (may impair fertility). o R61 (may cause harm to the unborn child). - 90% per gewicht van de kunststof en metalen materialen zijn recycleerbaar. De recuperatie van het materiaal omvat niet de recuperatie van thermische energie door verbranding; (EU Ecolabel, Nordic Swan) - De behuizing en het chassis mogen geen op chloor gebaseerde kunststoffen bevatten. (Nordic Swan) - Gehalogeneerde polymeren mogen niet worden gebruikt. Gehalogeneerde organische vlamvertragers zijn verboden en mogen niet aan kunststof onderdelen worden toegevoegd. (Blaue Engel, Nordic Swan). Zijn vrijgesteld van deze regel: o Fluorhoudende organische additieven (bijvoorbeeld antilekmiddelen) die gebruikt worden om de fysische kenmerken van kunststoffen te verbeteren, op voorwaarde dat hun concentratie niet groter is dan 0,5 procent per gewicht. o Fluorhoudende kunststoffen, zoals PTFE s. o Kunststof onderdelen die minder dan 25 gram wegen. Deze onderdelen mogen echter geen PBB s bevatten (polybroombifenyl), PDBE s (polybroomdifenylether) of chloorhoudende paraffines. Deze vrijstelling geldt echter niet voor toetsenborden. - Vlamvertragers die worden gebruikt in kunststof onderdelen met een massa van meer dan 25 gram worden aangeduid en geïdentificeerd met hun CASnummer. (Blaue Engel, Nordic Swan) - Kunststof onderdelen bevatten geen vlamvertragers met chloorparaffine met een ketenlengte van koolstofatomen en een chloorinhoud > 50% per gewicht (EU Ecolabel). - Batterijen mogen niet meer dan 0,0001% kwik bevatten, 0,001 cadmium of 0,01 lood per gewicht van de batterij. (EU Ecolabel) - Kunststof onderdelen en printplaten mogen geen PBB s bevatten (polybroombifenyl), PDBE s (polybroomdifenylether), decabde of chloor-

6 houdende paraffines (de maximale toegelaten concentratie onzuiverheden is 0,1 % per gewicht in het homogene materiaal. (EU Ecolabel, Blaue Engel, Nordic Swan, TCO) Productontwerp - Eén bevoegd persoon moet in staat zijn het toestel eenvoudig te demonteren. (EU Ecolabel, Nordic Swann, Blaue Engel) - Gevaarlijke materialen moeten gescheiden kunnen worden (EU Ecolabel) [Level: Medium + advanced] - Verbindingen zijn gemakkelijk te vinden, toegankelijk met courant beschikbaar gereedschap en zo gestandaardiseerd mogelijk. (EU Ecolabel, Nordic Swan, Blaue Engel, toolkit) - Het toestel moet een aan/uitschakelaar hebben. De schakelaar moet zich aan de voorzijde van het toestel bevinden. De activering van deze schakelaar moet het toestel uitschakelen. De schakelaars en knoppen moeten aangeduid worden met symbolen volgens de IEEE 1621-norm. Uitgeschakeld: Het stroomverbruik in de laagste stroommodus die niet door de gebruiker kan worden uitgeschakeld (beïnvloed). (EU Ecolabel, Nordic Swan, Blaue Engel) - Het moet mogelijk zijn het toestel gedurende lange tijd (ten minste 4 weken) af te koppelen van het stroomnet zonder dat de functies van het toestel schade lijden (verlies van klokinformatie wordt niet als schade beschouwd). (Blaue Engel) Geluidsemissie Het nominale Declared A-weighted sound power level L WAd volgens paragraaf van ISO 9296, gemeten volgens ISO 7779, mag niet groter zijn dan: (Toolkit, EU Ecolabel, Nordic Swann, Blaue Engel, TCO) o 4,0 B(A) in niet-actieve modus (equivalent aan 40 db(a)). o 4,5 B(A) tijdens het gebruik van een vast schijfstation (equivalent aan 45 db(a)). Materialen en componenten van de machine - De kunststof delen die zwaarder zijn dan 25 gram zijn voorzien van een permanente markering die het materiaal identificeert, conform met ISO 11469: Deze vereiste geldt niet voor delen van geëxtrudeerde kunststof en voor de lichtgeleider van platte beeldschermen. (Toolkit, EU Ecolabel, Nordic Swann, Blaue Engel) - Kunststof onderdelen moeten gemaakt zijn van een polymeer of van compatibele polymeren, behalve de kap, die uit niet meer dan twee scheidbare soorten polymeren gemaakt mag zijn. (Toolkit, EU Ecolabel, Nordic Swann, Blaue Engel)

7 - Kunststof delen (> 25 g) mogen metalen onderdelen bevatten, op voorwaarde dat ze gemakkelijk en zonder gebruik van speciaal gereedschap gescheiden kunnen worden. (EU Ecolabel, Nordic Swan, Blaue Engel, TCO) - Grote kunststof onderdelen (> 25 g) mogen niet geverfd of gemetalliseerd zijn. Metalen coatings zijn op laptops toegelaten als ze technisch nodig zijn. Gegalvaniseerde coatings zijn echter niet toegelaten. (Blaue Engel, Nordic Swan) 6) Uitvoeringsclausules: - De inschrijver verbindt zich tot de aanvaarding van de gratis retour van de oorspronkelijke batterijen/accu s die de gebruiker kan vervangen. Hij kan hiervoor een derde partij inschakelen. (Blaue Engel) - Batterijen en accu s die niet ontworpen zijn om door de gebruiker vervangen te worden, moeten vervangbaar zijn zonder de volledige printplaat of vergelijkbare onderdelen waarop de batterijen en accu s geïnstalleerd zijn te moeten vervangen. (Blaue Engel) - De fabrikant moet een commerciële garantie geven om ervoor te zorgen dat de systeemeenheid, het scherm of de draagbare computer minstens drie jaar zal werken. Deze garantie zal geldig zijn vanaf de datum van de levering van de computer aan de klant. De inschrijver verbindt zich ertoe om ten minste 5 jaar na het einde van de productie reserveonderdelen voor de reparatie van het product in voorraad te houden en de consument hierover te informeren. (Blaue Engel, Nordic Swan) - De inschrijver verbindt zich ertoe dat de levering van reserveonderdelen en infrastructuur voor de reparatie van de uitrusting gedurende minstens 3 jaar na het einde van de productie verzekerd is en dat de gebruikers geïnformeerd worden over de gewaarborgde beschikbaarheid van reserveonderdelen. (EU Ecolabel, Nordic Swan, Blaue Engel) - De inschrijver zal de producten die hij zelf vervaardigd heeft na het gebruik terugnemen om ze bij voorkeur te hergebruiken of het materiaal te recyclen. Niet-recyclebare onderdelen moeten op een milieuvriendelijke manier opgeruimd worden. Afvaluitrusting van privéhuishoudens mag altijd gratis meegegeven worden met de gemeentelijke huisvuilomhaling. Afvaluitrusting van bedrijven kan gratis naar de inschrijver of een door de inschrijver aan te duiden verzamelpunt geretourneerd worden. De door de inschrijver aangeduide verzamelpunten moeten zich in het land bevinden waar het product wordt aangeboden. (Blaue Engel) - De voor de verpakking gebruikte kunststoffen bevatten geen gehalogeneerde polymeren. (Blaue Engel) - Alle verpakkingscomponenten moeten gemakkelijk met de hand scheidbaar zijn in afzonderlijke materialen, om de recycling te vergemakkelijken.

8 Eventuele kartonnen verpakkingen moeten uit minstens 80 % kringloopmateriaal bestaan. (EU Ecolabel) - Om te verzekeren dat de kopers/gebruikers goed geïnformeerd zijn over de voordelen van energiebeheer, zal de fabrikant bij elke computer een van de volgende leveren: (Blaue Engel, Nordic Swan) o Informatie over ENERGY STAR en de voordelen van energiebeheer, in een gedrukte of elektronische versie van de gebruikershandleiding. Deze informatie moet zich in het eerste gedeelte van de gebruikershandleiding bevinden; of o Een inlassing op de verpakking of de doos over ENERGY STAR en de voordelen van energiebeheer. Elke optie moet ten minste de volgende informatie bevatten: o Kennisgeving dat de computer geleverd wordt met het energiebeheer ingeschakeld, en informatie over de tijdinstellingen o Hoe de computer op de juiste wijze uit slaapmodus wordt geactiveerd - De bij de apparaten geleverde gedrukte documentatie (gebruikershandleiding, productdocumentatie) moet gedrukt zijn op chloorvrij gebleekt papier, bij voorkeur kringlooppapier. (Blaue Engel) 6bis) Bijzondere uitvoeringsvoorwaarden De inschrijver waarborgt dat zijn onderneming en haar leveranciers ten minste de volgende internationale instrumenten naleven: - IAO-verdragen 29 en 105 (Dwangarbeid) - IAO-verdragen 87 en 98 (Vrijheid van vereniging) - IAO-verdragen 100 en 111 (Gelijk loon en geen discriminatie) - IAO-verdragen 138 en 182 (Minimumleeftijd en Ernstigste vormen van kinderarbeid) Waarborg van de naleving: De inschrijver vermeldt in zijn offerte dat de naleving van de specifieke uitvoeringsclausules gewaarborgd zal zijn. Hij vermeldt de bewijzen die voorgelegd kunnen worden om de naleving te waarborgen. Dit kan gestaafd worden door een SA certificaat of door het Belgische sociale label.

9 Indien de inschrijver de naleving van de bovenvermelde verdragen niet kan waarborgen, beschrijft hij de procedure voor de garantie van de naleving op korte termijn. De sociale vereisten gelden zowel voor zijn eigen onderneming als voor zijn onderaannemers. De inspanningen worden vermeld in een actieplan. Indien het contract verscheidene jaren geldig is, zal de onderneming elk jaar verslag uitbrengen over de uitvoering van het actieplan en de gerealiseerde verbeteringen. Dit verslag is toegankelijk voor het publiek. Indien de opdrachtgevende overheid signalen uit de maatschappij ontvangt dat tijdens de uitvoering van het contract niet aan de bovenvermelde vereisten wordt voldaan of dat verbeteringen (of aankondigingen daarvan) uitblijven, kan de opdrachtgevende overheid de onderneming om rekenschap vragen, kan ze extern advies of een externe audit vragen, of kan ze optreden zoals in een geval van contractbreuk. References [Information of the public authority that used these clauses in a procurement case]

10 Annex R-PHRASES: (R-phrases are mentioned on product labels and in product safety datasheets. It can be a useful tool for verification-procedures.) R1: Explosive when dry. R2: Risk of explosion by shock, friction, fire or other sources of ignition. R3: Extreme risk of explosion by shock, friction, fire or other sources of ignition. R4: Forms very sensitive explosive metallic compounds. R5: Heating may cause an explosion. R6: Explosive with or without contact with air. R7: May cause fire. R8: Contact with combustible material may cause fire. R9: Explosive when mixed with combustible material. R10: Flammable R11: Highly flammable R12: Extremely flammable R13 (obsolet): Extremely flammable liquid gas (This R-phrase is no longer designated by the version of the GefStoffV published on ) R14: Reacts violently with water. R15: Contact with water liberates extremely flammable gases. Merck R15.1 Contact with acid liberates extremely flammable gases. R16: Explosive when mixed with oxidizing substances. R17: Spontaneously flammable in air. R18: In use, may form flammable/explosive vapour-air mixture. R19: May form explosive peroxides. R20: Harmful by inhalation. R21: Harmful in contact with skin. R22: Harmful if swallowed. R23: Toxic by inhalation. R23K: Also toxic by inhalation. R24: Toxic in contact with skin. R24K: Also toxic in contact with skin. R25: Toxic if swallowed. R25K: Also toxic if swallowed. R26: Very toxic by inhalation. R26K: Also very toxic by inhalation. R27: Very toxic in contact with skin R27A: R27K: Very toxic in contact with eyes. Also very toxic in contact with skin. Also very toxic in contact with eyes.

11 R27AK: R28: Very toxic if swallowed. R28K: Also very toxic if swallowed. R29: Contact with water liberates toxic gas. R30: Can become highly flammable in use. R31: Contact with acids liberates toxic gas. Merck R31.1 Contact with alkalies liberates toxic gas. R32: Contact with acids liberates very toxic gas. R33: Danger of cumulative effects. R34: Causes burns. R35: Causes severe burns. R36: Irritating to eyes. R36A: Lacrimating R37: Irritating to respiratory system. R38: Irritating to skin. R39: Danger of very serious irreversible effects. R40: Possible risk of cancer. CAUTION: Until 2001 this R-phrase was used for possible mutagenic or teratogenic risks as well. These risks are now labelled with R68! R41: Risk of serious damage to eyes. R42: May cause sensitization by inhalation. R43: May cause sensitization by skin contact. R44: Risk of explosion if heated under confinement. R45: May cause cancer. R46: May cause heritable genetic damage. R47(obsolet): May cause deformities. (This R-phrase is no longer designated by the version of the GefStoffV published on ) R48: Danger of serious damage to health by prolonged exposure. R49: May cause cancer by inhalation. R50: Very toxic to aquatic organisms. R51: Toxic to aquatic organisms. R52: Harmful to aquatic organisms. R53: May cause long-term adverse effects in the aquatic environment. R54: Toxic to flora. R55: Toxic to fauna. R56: Toxic to soil organisms. R57: Toxic to bees. R58: May cause long-term adverse effects in the environment. R59: Dangerous for the ozone layer. R60: May impair fertility. R61: May cause harm to the unborn child. R62: Possible risk of impaired fertility. R63: Possible risk of harm to the unborn child. R64: May cause harm to breastfed babies. R65: Harmful: may cause lung damage if swallowed. R66: Repeated exposure may cause skin dryness or cracking. R67: Vapours may cause drowsiness and dizziness. R68: Possible risks of irreversible effects. COMBINATIONS OF R-PHRASES:

12 R14/15: R15/29: R20/21: R21/22: R20/22: R20/21/22: R21/22: R23/24: R24/25: R23/25: R23/24/25: R24/25: R26/27: R27/28: R26/28: R26/27/28: R36/37: R37/38: R36/38: R36/37/38: R39/23: R39/24: R39/25: R39/23/24: R39/23/25: R39/24/25: Reacts violently with water, liberating extremely flammable gases. Contact with water liberates toxic, extremely flammable gas. Harmful by inhalation and in contact with skin. Harmful in contact with skin and if swallowed. Harmful by inhalation and if swallowed. Harmful by inhalation, in contact with skin and if swallowed. Harmful in contact with skin and if swallowed. Toxic by inhalation and in contact with skin. Toxic in contact with skin and if swallowed. Toxic by inhalation and if swallowed. Toxic by inhalation, in contact with skin and if swallowed. Toxic in contact with skin and if swallowed. Very toxic by inhalation and in contact with skin. Very toxic in contact with skin and if swallowed. Very toxic by inhalation and if swallowed. Very toxic by inhalation, in contact with skin and if swallowed. Irritating to eyes and respiratory system. Irritating to respiratory system and skin. Irritating to eyes and skin. Irritating to eyes, respiratory system and skin. Toxic: danger of very serious irreversible effects through inhalation. Toxic: danger of very serious irreversible effects in contact with skin. Toxic: danger of very serious irreversible effects if swallowed. Toxic: danger of very serious irreversible effects through inhalation and in contact with skin. Toxic: danger of very serious irreversible effects through inhalation and if swallowed. Toxic: danger of very serious irreversible effects in contact with skin and if swallowed. R39/23/24/25: Toxic: danger of very serious irreversible effects through inhalation, in contact with skin and if swallowed. R39/26: R39/27: R39/28: R39/26/27: R39/26/28: R39/27/28: Very toxic: danger of very serious irreversible effects through inhalation. Very toxic: danger of very serious irreversible effects in contact with skin. Very toxic: danger of very serious irreversible effects if swallowed. Very toxic: danger of very serious irreversible effects through inhalation and in contact with skin. Very toxic: danger of very serious irreversible effects through inhalation and if swallowed. Very toxic: danger of very serious irreversible effects in contact with skin and if swallowed. R39/26/27/28: Very toxic: danger of very serious irreversible effects through inhalation, in contact with skin and if swallowed. R42/43: R48/20: R48/21: R48/22: R48/20/21: R48/20/22: R48/21/22: May cause sensitization by inhalation and skin contact. Harmful: danger of serious damage to health by prolonged exposure through inhalation. Harmful: danger of serious damage to health by prolonged exposure in contact with skin. Harmful: danger of serious damage to health by prolonged exposure if swallowed. Harmful: danger of serious damage to health by prolonged exposure through inhalation and in contact with skin. Harmful: danger of serious damage to health by prolonged exposure through inhalation and if swallowed. Harmful: danger of serious damage to health by prolonged exposure in contact with skin and if swallowed. R48/20/21/22: Harmful: danger of serious damage to health by prolonged exposure through inhalation, in contact with skin and if swallowed. R48/23: R48/24: R48/25: R48/23/24: R48/23/25: R48/24/25: Toxic: danger of serious damage to health by prolonged exposure through inhalation. Toxic: danger of serious damage to health by prolonged exposure in contact with skin. Toxic: danger of serious damage to health by prolonged exposure if swallowed. Toxic: danger of serious damage to health by prolonged exposure through inhalation and in contact with skin. Toxic: danger of serious damage to health by prolonged exposure through inhalation and if swallowed. Toxic: danger of serious damage to health by prolonged exposure in contact with skin and if swallowed. R48/23/24/25: Toxic: danger of serious damage to health by prolonged exposure through inhalation, in contact with skin and if swallowed.

13 R50/53: Very toxic to aquatic organisms, may cause long-term adverse effects in the aquatic environment. R51/53: Toxic to aquatic organisms, may cause long-term adverse effects in the aquatic environment. R52/53: Harmful to aquatic organisms, may cause long-term adverse effects in the aquatic environment. R68/20: Harmful: possible risk of irreversible effects through inhalation. R68/21: Harmful: possible risk of irreversible effects in contact with skin. R68/22: Harmful: possible risk of irreversible effects if swallowed. R68/20/21: Harmful: possible risk of irreversible effects through inhalation and in contact with skin. R68/20/22: Harmful: possible risk of irreversible effects through inhalation and if swallowed. R68/21/22: Harmful: possible risk of irreversible effects in contact with skin and if swallowed. R68/20/21/22: Harmful: possible risk of irreversible effects through inhalation, in contact with skin and if swallowed.