Maatschappelijke business case. Veilig Thuis. Advies- en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling (AMHK) Noord-Holland Noord

Transcriptie

1 Maatschappelijke business case Veilig Thuis Advies- en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling (AMHK) Noord-Holland Noord

2 Colofon Uitgave: GGD Hollands Noorden Grotewallerweg 1 Postbus AH Schagen Intern projectleider: Bettina de Leeuw den Bouter Extern projectleider: Corine van der Sluijs (BoerCroon) Kenmerk: U Datum: 15 september 2014 versie 15 september

3 Inhoud 1 Inleiding De opdracht Proces Positionering en rol van het AMHK in Noord-Holland Noord Uitgangspunten Visie Uitvoering wettelijke taken AMHK Visie op niet-wettelijke taken AMHK Organisatie van het AMHK bij GGD HN Wat heeft het AMHK nodig om haar functie vorm te geven? Organisatie AMHK in Noord-Holland Noord Huidige situatie Voorbereiden meldpunt vanaf najaar Situatie in overgangsjaar Inbedding en omvang organisatie AMHK bij GGD HN Aanbod AMHK vanaf Aansluiting AMHK op overige taken sociaal domein Aansluiting AMHK op huidige GGD-taken Aansluiting AMHK op (lokale) sociaal domein Samenhang AMHK, Jeugdbescherming, Jeugdreclassering en Raad voor de Kinderbescherming Beleggen regie Samenhang AMHK en veiligheidsdomein Samenhang AMHK en crisisdienst Financiën Inleiding financiën Rekenmodel voor de berekening kostenniveau Aannames voor rekengrondslag Aannames aantallen adviesvragen/onderzoeken/meldingen Aannames normtijden Aannames kwaliteitsniveau Aannames berekening overhead Meerjarig exploitatieoverzicht Vergelijking financiële berekeningen met contractering Aanloop- en ontwikkelkosten Risico s Jaarplan Situatie najaar Situatie Situatie vanaf 1 januari Bijlage 1 Visie en uitgangspunten regio Bijlage 2 Doelstelling business case Bijlage 3 Context vormgeving AMHK Bijlage 4 MATRIX Bijlage 5 Budget Literatuur/bronnen Afkortingenlijst Begrippenlijst versie 15 september

4 1 Inleiding Deze maatschappelijke business case Advies- en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling (AMHK) Noord-Holland Noord is in opdracht gemaakt van de 19 gemeenten in ons werkgebied Noord- Holland Noord. De business case geeft weer op welke wijze de GGD als opdrachtnemer van de gemeenten in Noord-Holland Noord de samenvoeging van de meldpunten Kindermishandeling (AMK) en huiselijk geweld (SHG s) kan vormgeven als onderdeel van de transitie van de zorg voor jeugd. Hierbij wordt aangegeven wat de keuze om het AMHK bij de GGD te positioneren oplevert en wat ervoor nodig is. 1.1 De opdracht Februari 2014 hebben de colleges van de 19 gemeenten in Noord Holland Noord een aantal besluiten genomen met betrekking tot de vorming van het Advies en Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (AMHK), te weten: 1. De GGD, als beoogd opdrachtnemer voor het AMHK per 1 januari 2015, de opdracht te geven voor 1 juni een business case uit te voeren conform bijgaande opdrachtformulering; 2. De stuurgroep Jeugd en Veiligheid, bestaande uit leden van het bestuur GGD NHN en leden van de Commissie Jeugd en Sociale Veiligheid van de Veiligheidsregio, de opdracht te geven: a) Het proces met betrekking tot de realisatie van het AMHK te bewaken b) Na 1 juni 2014 op basis van de uitgevoerde business case, de definitieve besluitvorming met betrekking tot de uitvoering van het AMHK aan de colleges voor te leggen Bij de opdracht worden de volgende voorwaarden gehanteerd: 1) Het opstellen van de business case vindt plaats in nauwe samenwerking met de huidige aanbieders van de Steunpunten Huiselijk Geweld en het Advies en Meldpunt Kindermishandeling, waarbij Bureau Jeugdzorg optreedt als materieel opdrachtnemer. Daarbij wordt bijzonder aandacht besteed aan het behoud van expertise en het minimaliseren van de frictiekosten. 2) Het opstellen van de business case wordt gezien als regulier werk voor de GGD en de andere partijen. Daarom wordt er geen aparte financiering voor beschikbaar gesteld. Voor de financiering van het AMHK zijn de Transitiearrangementen van de 3 regio's leidend. 3) Er wordt een ambtelijke klankbordgroep samengesteld, die het proces van het opstellen van de business case in de praktijk zal begeleiden. Vanuit deze werkgroep wordt teruggekoppeld in de stuurgroep "Jeugd en Veiligheid", die nadere aanwijzingen kan geven voor de uitvoering. 4) De uitgewerkte business case wordt uiterlijk 1 januari aangeboden aan de stuurgroep. 5) Als onderdeel van de business case wordt aangegeven op welke wijze op 1 januari 2015 kan worden voldaan aan de wettelijke verplichting om een gezamenlijke frontoffice operationeel te hebben. 6) ln 2015 zullen de huidige aanbieders van de Steunpunten Huiselijk Geweld en het Advies en Meldpunt Kindermishandeling hun diensten aanbieden vanuit de eigen organisatie onder regie van de aangewezen uitvoeringverantwoordelijke voor het AMHK per I januari ) 1 januari 2016 is het AMHK volledig operationeel en komen de medewerkers van het AMHK in dienst van de gekozen uitvoeringsverantwoordelijke organisatie. (Bovenstaand is letterlijk overgenomen uit de opdracht van de stuurgroep) versie 15 september

5 1.2 Proces Bij het opstellen van de business case heeft GGD HN samengewerkt met de betrokken Steunpunten Huiselijk Geweld (SHG s) en het Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) en overleg gevoerd met de ambtelijke begeleidingsgroep als klankbord van de gemeenten en met de diverse betrokken partijen. Verder is overleg geweest met de landelijke begeleiders van de AMHK vorming vanuit het VNG. Op 25 juni is de concept business case verstuurd aan zowel de betrokken ambtenaren in de regio als de huidige uitvoerende organisaties. Uit de eerste reacties bleek dat het voorstel op een aantal punten nog aanscherping en verduidelijking behoeft. In deze herziene versie zijn deze punten in de tekst aangepast. Na overleg van de ambtelijke begeleidingsgroep op 21 augustus zijn nog een aantal punten aangepast. Met de SHG s en met het AMK zijn twee keer gesprekken gevoerd naar aanleiding van de schriftelijke uitvraag van gegevens. Er is één bijeenkomst geweest met inhoudelijke vertegenwoordigers van de betrokken partijen. Er zijn drie overleggen geweest met de gezamenlijke directeuren/bestuurders van de instellingen. De instellingen hebben de business case met de vraag te reageren toegestuurd gekregen. In de opdracht wordt als gezamenlijke naam Advies en Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (AMHK) gehanteerd. Door de fusie worden de aanpak van geweld in huiselijke kring en de aanpak van kindermishandeling geïntegreerd. Burgers en beroepskrachten kunnen straks bij één punt terecht met hun zorgen en vragen over en meldingen van huiselijk geweld en kindermishandeling. Landelijk is recent besloten dat het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) en het Steunpunt Huiselijk Geweld (SHG) vanaf 1 januari 2015 samen onder de naam 'Veilig Thuis' verder gaan. De naam Veilig Thuis sluit aan op de publiekscampagne 'Voor een veilig thuis' met de bekende slogan 'Het houdt niet op, niet vanzelf'. In de business case wordt de term AMHK gebruikt. versie 15 september

6 2 Positionering en rol van het AMHK in Noord-Holland Noord 2.1 Uitgangspunten Bij de keuzes hoe de bovenregionale organisatie van het AMHK in Noord-Holland Noord vorm te geven, is uitgegaan van de volgende leidende principes: A. Er komt één centraal advies- en meldpunt op het terrein van huiselijk geweld en kindermishandeling voor Noord-Holland Noord, waarvoor geldt: De borging van de veiligheid van kind en burger is leidend. Wettelijke taken en kaders AMHK zijn leidend. Voor de werkwijze dient het (Concept) Handelingsprotocol 1 VNG als uitgangspunt. De aanpak sluit aan bij de regiovisie en werkt volgens de methodiek 1Gezin1Plan. De organisatie en uitvoering sluiten aan bij schaal en budget NHN. Laagdrempelig voor burger en professional. Draagt zorg voor geïntegreerd onderzoek naar de veiligheid van kinderen en volwassenen in het geval van kindermishandeling en huiselijk geweld. Zorgt voor toeleiding naar passende hulpverlening en sluit bemoeienis pas af als hulpverlening is gestart (procesregie). Sluit aan op (ontwikkelingen in) lokale infrastructuur (gebiedsteams 2 ), schaal en problematiek regio. Werkt volgens de Meldcode Kindermishandeling. Sluit aan bij Signs of Safety. De uitgangspunten van de factsheet zorgmeldingen jeugd (VNG) geeft mede richting aan de vormgeving van het AMHK. B. De GGD biedt met deze business case de regio een nieuwe professionele organisatie AMHK aan. Binnen deze organisatie vindt een geïntegreerde aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling plaats. Door het neerzetten van het AMHK als onafhankelijk advies- en onderzoekscentrum wordt voorkomen dat werkprocessen binnen de GGD zich met elkaar vermengen en sluiten we optimaal aan bij de regiovisie. Deze organisatie is geheel operationeel in C. De business case is geen begroting en is voor u uitgewerkt op basis van de feiten die wij op dit moment ter beschikking hebben. De inhoudelijke keuzes die wij voorstellen, de benodigde personeelsomvang en het daaraan gerelateerde benodigde budget voor 2016 zijn daarop gebaseerd. Onderdeel van de business case is het in 2015 opzetten van een goede registratie en monitor om de feitelijke aantallen activiteiten en benodigde capaciteit te concretiseren. Hierdoor kunnen wij u in de zomer van 2015 een goed onderbouwde begroting voor 2016 voorleggen gebaseerd op actuele cijfers In de business case wordt de term gebiedsteam gebruikt. Hiermee bedoelen we ook wijk- en stadsteam. versie 15 september

7 2.2 Visie Het AMHK is het kennis-, advies- en onderzoekscentrum voor de aanpak bij huiselijk geweld en kindermishandeling. Het adviseert professionals en burgers in de regio daar waar er zorgen of vragen zijn. Het AMHK geeft advies over wat de eigen aanpak kan zijn van de burger en/of professional, is beschikbaar en toegerust om te (helpen) toeleiden naar passende hulpverlening waar dit aangewezen is. Bij een melding onderzoekt het AMHK of er feitelijk sprake is van kindermishandeling en/of huiselijk geweld. Vanuit de beoordeling van de veiligheidssituatie zal het AMHK ook aangeven wat de gewenste vervolgstappen zijn en of vrijwillig kader, of een vorm van drang of opschalen naar de raad voor de kinderbescherming aangewezen is. Het AMHK stemt af met de gebiedsteams. Om te komen tot een eenduidige aanpak van huiselijk geweld en/of kindermishandeling binnen een gezin vindt continue afstemming, samenwerking en terugkoppeling plaats met de gebiedsteams. Het AMHK werkt volgens de uitgangspunten van 1gezin1plan. Het AMHK leidt toe tot hulpverlening. Het AMHK laat pas los als hulp is ingezet. Bij crisissituaties voert het AMHK procesregie uit tot dat overgedragen kan worden naar een casusregisseur of zorgcoördinator. Het AMHK adviseert over het inzetten van de maatregel Tijdelijk Huisverbod en draagt zorg voor het doen inzetten van ondersteuning bij het uitvoeren van de maatregel. Het AMHK draagt vanuit haar onafhankelijke rol bij aan het versterken van de lokale infrastructuur van het sociaal domein en is gericht op preventie. Door in een vroeg stadium met de gebiedsteams, de Raad voor de Kinderbescherming en de experts van het gedwongen kader af te stemmen welk (vrijwillig of drang)hulpverleningstraject wenselijk wordt geacht, draagt het AMHK bij aan het realiseren van zo snel mogelijke de-escalatie van de problemen. Hierdoor wordt er regionaal bijgedragen aan de afname van de zwaarte van het in te zetten hulpverleningsaanbod. Doelstelling is dat het AMHK in 2016 alle wettelijke taken zelf uitvoert. We maken hierbij de keuze, dat er wordt gewerkt met een lean & mean concept, met een hoge servicegraad voor de burger. Het AMHK biedt professionaliteit en service vanaf het eerste contact, Een burger of professional wordt bij telefonische adviesvraag of melding altijd door een deskundige te woord wordt gestaan. Om dit te realiseren, zal er bij de uitvoerende AMHK-medewerkers geen scheiding in functies bestaan tussen frontoffice (telefoondienst) en backoffice (onderzoek, advies, toeleiding hulpverlening). De GGD HN kiest voor professionaliteit vanaf het eerste contact. Hierdoor vindt direct 24/7 een kwalitatief goede triage plaats. Op termijn kunnen alle AMHK medewerkers zowel casussen rond huiselijk geweld als kindermishandeling afhandelen. Alle medewerkers hebben volgens een rooster 24/7 telefonische bereikbaarheidsdienst. Alle medewerkers voeren onderzoek uit. Deze manier van werken levert efficiency op voor het totaal aantal medewerkers in dienst en zorgt voor optimale deskundigheid aan de telefoon. versie 15 september

8 2.3 Uitvoering wettelijke taken AMHK De wettelijke taken zijn: Het AMHK adviseert bij vermoedens van huiselijk geweld of kindermishandeling en over de stappen die kunnen worden ondernomen. Het AMHK verleent daarbij zo nodig ondersteuning aan de melder of aan het betreffende gezin. Het AMHK fungeert als meldpunt voor gevallen of vermoedens van huiselijk geweld of kindermishandeling. Het AMHK stelt de melder op de hoogte van de stappen die naar aanleiding van een melding zijn ondernomen. Het AMHK bepaalt binnen vijf dagen na ontvangst van een melding of het gaat onderzoeken of er daadwerkelijk sprake is van huiselijk geweld of kindermishandeling. Daarbij mag het AMHK, indien dat noodzakelijk is, zonder toestemming van degene die het betreft persoonsgegevens verwerken. Uiterlijk binnen tien weken beoordeelt het AMHK vervolgens tot welke stappen de melding aanleiding geeft. 2.4 Visie op niet-wettelijke taken AMHK In de visie van GGD HN worden de niet-wettelijke taken die landelijk voor het AMHK zijn benoemd en de taken waarop aansluiting mogelijk vanaf 2016 belegd zoals hieronder aangegeven wordt het overgangsjaar, waarin het loslaten van deze taken wordt voorbereid. Tegelijkertijd wordt deze tijd benut om direct te verkennen waar de mogelijke samenhang met andere GGD-taken gezocht kan worden en synergie behaald kan worden. 1. Voorlichting en deskundigheidsbevordering over huiselijk geweld en kindermishandeling Deze taak vraagt specifieke inhoudelijke kennis, die onderhouden moet worden. Wij zien deze taak daarom als onderdeel van het AMHK. Het AMHK richt zich hierbij ook op de gebiedsteams, om te zorgen dat daar de kennis en benodigde instrumenten (risicotaxaties, kennis van interventies die werken) zo veel als mogelijk aanwezig zijn. Bij de organisatie van deze taak zal voor zover mogelijk aansluiting worden gezocht bij soortgelijke taken die al door de GGD worden uitgevoerd. 2. Procesregie over ketenaanpak huiselijk geweld en kindermishandeling Het AMHK houdt de procesregie tot dat deze overgedragen kan worden naar een casusregisseur/zorgcoördinator. Vanuit de verantwoordelijkheid voor de veiligheid heeft het AMHK de taak te adviseren over de gewenste expertise bij de in te zetten hulpverlening en een monitor in te richten op de snelheid en intensiteit van de geboden hulp. 3. Specifieke expertise opbouwen en onderhouden (bijv. eergerelateerd geweld) De borging van deze taak sluit deels aan bij de specifieke expertise die de GGD al in huis heeft (bijv. meisjesbesnijdenis, forensische geneeskunde). Daar waar het vormen betreft van huiselijk geweld en/of kindermishandeling die te weinig voorkomen op regionale schaal om voldoende expertise op te bouwen, is het voorstel dat er vanuit het AMHK/de GGD afspraken worden gemaakt met landelijke expertgroepen, waar advies op dit terrein kan worden gevraagd en/of ingekocht. versie 15 september

9 4. Uitvoeringstaken vanuit de Wet tijdelijk huisverbod De uitvoering van de Wet tijdelijk huisverbod is een taak van de politie. Een tijdelijk huisverbod kan worden opgelegd door de burgemeester. Deze kan ook een hulpofficier van justitie hiertoe machtigen. Vanuit de SHG s wordt tot op heden bij melding van huiselijk geweld en een inzet van een tijdelijk huisverbod (THV) altijd gekeken in hoeverre betrokkenen zijn te motiveren tot hulpverlening. Deze ondersteunende taak wordt onderdeel van de taken van het AMHK 3. De feitelijke hulpverlening, de ondersteuning bij de uitvoering van het hulpverleningsplan en hoe het tijdelijk huisverbod te realiseren, is geen taak van het AMHK. Dat is in de visie van de GGD hulpverlening en hoort daarom niet bij het AMHK te worden belegd. In 2015 wordt deze nog wel uitgevoerd door de huidige steunpunten huiselijk geweld conform de gemaakte afspraken met de gemeente. Voorstel is dat in 2015 wordt bepaald waar deze aanpak vanaf 2016 het beste wordt gepositioneerd; bij de expertise van het AMHK of bij de hulpverlening in de keten. Daarbij wordt de preventieve inzet van het tijdelijk huisverbod en de rol van de gebiedsteams betrokken. 5. Monitoring van resultaat hulpverlening Wil het AMHK haar wettelijke verantwoordelijkheid kunnen nemen op het terrein van veiligheid bij huiselijk geweld en kindermishandeling, dan is het essentieel dat het AMHK ook centraal monitort in hoeverre de hulpverlening ook feitelijk van de grond is gekomen. Het AMHK neemt daarvoor zoals het handelingsprotocol voorschrijft tenminste na drie maanden en na tien maanden standaard contact op met de direct betrokkenen. Hiermee draagt het AMHK bij aan risicoreductie en het genereren van beleidsinformatie. 6. Het geven van inkoopadvies Inkoopadvies op het terrein van huiselijk geweld en kindermishandeling zien wij vanuit de onafhankelijke en inhoudelijk rol van het AMHK niet gerelateerd aan de taken van het AMHK. Dit is een taak van de gemeente. De GGD kan desgevraagd en als zij daar reden toe ziet adviseren over de inkoop van diensten door derden. 7. Crisishulp of crisisinterventie In de visie van GGD HN zijn de activiteiten die onderdeel uitmaken van de crisisdienst geen onderdeel van de taken van het AMHK. Het bieden van crisisinterventie is onderdeel van hulpverlening en vraagt andere expertise dan advies, onderzoek en toeleiding naar hulp. Het voorstel is dat voor kindermishandeling in 2015 de afspraken met de crisisdienst van BJZ in stand blijven. Voor huiselijk geweld blijven de afspraken rond crisisaanpak die zijn gemaakt met de politie in stand, aangevuld met de aanpak die de ASHG s ook nu al bieden. Het overgangsjaar 2015 kan vervolgens worden gebruikt om te onderzoeken hoe de taken van de crisisdienst bij BJZ en bij andere aanbieders van crisiszorg in de regio zich tot elkaar verhouden en of nadere afstemming en samenwerking gewenst en mogelijk is. De GGD adviseert de gemeenten om in 2015 het versnipperde aanbod en de samenwerking in de regio op het gebied van crisiszorg (van interventie, opvang tot nazorg) verder te laten onderzoeken en uit te werken. 3 THV wordt opgelegd door burgemeester of officier van justitie. Crisisdienst/hulpverlening gaat langs en AMHK coördineert. Het AMHK houdt afhankelijk van de afspraak met de cliënt de procesregie, conform het handelingsprotocol. versie 15 september

10 2.5 Organisatie van het AMHK bij GGD HN De voordelen om het AMHK als bovenregionale dienst bij de GGD te positioneren zijn de volgende: Het AMHK kent duidelijke bovenregionale taken, waarbij in geval van crisis snel moet worden opgeschaald. Deze taken zijn bekend bij GGD HN vanuit haar bovenregionale taken vanuit de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) en haar taken in het kader van rampenbestrijding. GGD HN is nu al nauw verboden met de Veiligheidsregio NHN en het Veiligheidshuis en heeft direct contact met de politie bij het inrichten van de taken die in het kader van het AMHK nodig zijn en kan hier direct gebruik van maken. Daarnaast is het belangrijk dat het AMHK een duidelijke koppeling heeft met alle regio s, en daarbinnen de gemeenten en gebiedsteams. Doordat GGD HN een intergemeentelijke dienst is, zijn er nu al afspraken en overleggen met alle gemeenten en kent GGD HN de lokale afspraken en sociale kaart/hulpverleningsketen. GGD HN is een laagdrempelige voorziening voor de burger. De GGD heeft er belang bij dat de juiste kennis en informatie over gezondheid en de daaraan gerelateerde veiligheidsissues zo dicht mogelijk bij de burger is georganiseerd. Het AMHK is een inhoudelijke uitbreiding van deze taken en blijft conform de positie van de GGD in het sociaal- en veiligheidsdomein, onafhankelijk en toegankelijk. Bij GGD HN is een forensisch geneeskundige eenheid werkzaam voor politie en justitie. Deze forensische artsen hebben specialistische diagnostische expertise over huiselijk geweld en kindermishandeling. Hun expertise is inzetbaar bij de deskundigheidsbevordering van het gebiedsteam en kan worden ingezet bij letselbeoordeling en beschrijving. De forensisch geneeskundige eenheid is al 24/7 bereikbaar en inzetbaar. De GGD heeft de wettelijke taak de gemeenten te adviseren op het gebied van gezondheid en veiligheid van de burgers. Daarom verricht GGD HN ook nu al bij uitstek de monitorfunctie voor de gemeenten om hen inzicht te geven in de gezondheid en veiligheid van hun burgers. Door het AMHK bij GGD HN onder te brengen kan deze monitor- adviestaak van de GGD ook voor het AMHK worden ingezet. 2.6 Wat heeft het AMHK nodig om haar functie vorm te geven? Borging taken hulpverlening Wil het AMHK haar positie in de regio kunnen invullen, dan is het noodzakelijk dat het AMHK, als onafhankelijke organisatie, ketenpartners ook kan aanspreken op de taken die deze instellingen zijn overeengekomen met de gemeenten. Daartoe zullen de gemeenten (regionaal) eenduidige afspraken moeten maken met de instellingen. Dit betreft onder andere de uitvoering van de crisisdienst, het inzetten van specialisten in een vroeg stadium (preventief en ter voorkoming van dwangmaatregelen) en de samenwerking met de gebiedsteams en het Veiligheidshuis. versie 15 september

11 Voldoende deskundigheid bij de gebiedsteams Om het AMHK zo efficiënt mogelijk te laten zijn is het van belang dat het gebiedsteam expertise ontwikkelt in het signaleren en bespreken van huiselijk geweld en kindermishandeling. Verder moeten de gebiedsteams hun eigen expertise goed kunnen inschatten en zo snel als nodig is gespecialiseerde hulp kunnen inzetten. De expertise en de bereikbaarheid van het gebiedsteam is een belangrijke factor in de preventie en aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling en het voorkomen van duurdere gespecialiseerde hulp. Hoe meer expertise het gebiedsteam heeft, hoe eerder het AMHK een casus los kan laten. versie 15 september

12 3 Organisatie AMHK in Noord-Holland Noord 3.1 Huidige situatie In de regio Noord-Holland Noord (NHN) zijn drie steunpunten huiselijk geweld (SHG) die worden uitgevoerd door verschillende organisaties: 1. In Noord-Kennemerland is het SHG verbonden aan de Blijfgroep (vrouwenopvang) in Alkmaar. 2. In de Kop van Noord-Holland is het SHG in Den Helder ondergebracht bij een ketenorganisatie met GGD HN als hoofdaannemer. 3. In West-Friesland draagt dnodoen (maatschappelijke opvang) in Hoorn zorg voor het SHG. Het AMK, dat valt onder Bureau Jeugdzorg Noord-Holland, is werkzaam in alle drie de regio's in Noord-Holland Noord. In voorbereiding op de business case is er door GGD HN geïnventariseerd wat de afspraken, werkwijzen, processen zijn en wat de organisatieopbouw is bij de huidige uitvoerders. Dit leverde een zeer divers beeld op, zie bijlage 4 voor een uitgebreid overzicht. Belangrijk voor de business case is het feit dat bij de SHG s de frontoffice (eerste verwerking van de telefonische meldingen) in de Kop van Noord-Holland en in West-Friesland niet rechtstreeks door professionals van het SGH gebeurt, maar is georganiseerd via verschillende werklijnen. Verder hebben de SHG s ook niet in alle regio s dezelfde serviceafspraken voor crisis/24-uurs bereikbaarheid. Er is sprake van een versnipperd landschap. Bij de SHG s worden op dit moment de taken voor het nieuw te vormen AMHK gecombineerd met andere taken. Deze taken worden door één medewerker uitgevoerd. Onderstaande Fte s zijn dus niet allemaal toe te rekenen aan de AMHK-taken. Het SHG in Noord-Kennemerland telt totaal 4.62Fte. De frontoffice (eerste verwerking van de telefonische meldingen) is als geïntegreerde taak verweven met de andere frontoffice taken in het Oranjehuis. Bij het SHG in de Kop van Noord-Holland is 2.80 Fte werkzaam. In de afspraken met de GGD is 1.09 Fte begroot. De eerste verwerking van de telefonische meldingen wordt uitgevoerd door vrijwillige medewerkers die verbonden zijn aan Sensoor. Daarnaast wordt samengewerkt met De Wering; personele inzet bij deze organisatie is onbekend. Bij het SHG in West-Friesland is 1.78 Fte werkzaam, verdeeld over drie medewerkers. De (eerste) verwerking van de telefonische meldingen loopt via de telefooncentrale van dnodoen. Bij Bureau Jeugdzorg/AMK werken Fte voor de hele provincie Noord-Holland. Gesteld is dat voor Noord-Holland Noord uitgegaan kan worden van de helft van deze formatie, te weten Fte. 4 Meldingen, inclusief alle zorgmeldingen Jeugd van de politie worden binnen kantoortijd verwerkt door de bureaudienst van het AMK. Meldingen buiten kantoortijd lopen via de crisisdienst van BJZ. 4 Door BJZ aangeleverde cijfers wijken af van de cijfers van Seinstra Van de Laar (2013) versie 15 september

13 versie 15 september

14 3.2 Voorbereiden meldpunt vanaf najaar 2014 Om het meldpunt per te realiseren, is het nodig dat er vanaf 1 september/oktober 2014 bij GGD HN een kwartiermaker/beoogd leidinggevende AMHK wordt aangesteld. Deze kwartiermaker gaat aan de slag met het voorbereiden van de werkzaamheden om het meldpunt per operationeel te hebben. Het meldpunt (de frontoffice) wordt in 2015 bemenst door medewerkers uit het AMK en de SHG s die via een rooster de voor 2015 benoemde taken op de locatie van het AMHK vervullen (frontoffice = meldpunt). Het meldpunt is gelegen bij GGD HN. De medewerkers werken onder aansturing van de leidinggevende AMHK per Het takenpakket van de kwartiermaker omvat tevens de opdracht om in 2015 alle AMHK werkprocessen/protocollen/afspraken zodanig in te richten, zodat vanaf sprake is van volledig geïntegreerd AMHK bij de GGD (zie 6). Gezien de nog zeer beperkte tijd die resteert voor de inrichting van het AMHK kiest de GGD ervoor om te starten met een advies- en meldpunt, waarbij de wettelijke eisen die aan gemeentes zijn gesteld goed worden geborgd, de al gemaakte afspraken met AMK en SHG s voor 2015 worden gehonoreerd en er tegelijkertijd een goede start wordt gemaakt om te zorgen voor de voorbereiding van een centraal AMHK voor Noord-Holland Noord per Situatie in overgangsjaar 2015 Het Rijk heeft nadrukkelijk aangegeven dat de functie van het AMK ook in 2015 goed geborgd moet zijn. De gemeenten in NHN hebben in dat kader al per het contract met BJZ voor de functies AMK en crisis voor 2015 gecontinueerd. Ook met de SHG s zijn al budgetafspraken gemaakt voor 2015, waarin het budget voor de wettelijke taken die vanuit het SHG overgaan naar het AMHK, zijn meegenomen. Op het moment dat deze functies toch per over zouden moeten gaan naar een nieuwe organisatie betekent het dat zowel hoge frictiekosten (ten laste van de gemeenten) als (vanwege de beperkte tijd voor het inrichten van nieuwe processen) het risico dat de taken nog niet voldoende zijn ingericht met alle veiligheidsrisico s van dien. Om die redenen is een overgangsjaar noodzakelijk wordt een overgangsjaar voor het AMHK, waarin de integratie van processen vorm krijgt. Doelstelling is daarbij dat het advies- en meldpunt per is ingericht, dat de continuïteit en wettelijke taken zijn geborgd en dat de melders bij het advies- en meldpunt altijd een professional aan de telefoon krijgen. Afspraken over borging en samenwerking tussen GGD, de SHG s en BJZ worden schriftelijk vastgelegd. Taakuitvoering meldpunt In 2015 worden de volgende taken al centraal bij het advies- en meldpunt belegd: Het AMHK is het centrale meldpunt bij GGD HN voor (vermoedens van) huiselijk geweld of kindermishandeling in Noord-Holland Noord. Meldingen en adviesvragen komen binnen via het centrale nummer, via mail of via de gebiedsteams. Het AMHK adviseert de adviesvrager of melder desgewenst over de stappen die kunnen worden ondernomen, vraagt uit, en doet bij melding aan de hand van een risicotaxatie een eerste beoordeling (triage conform handelingsprotocol). Het AMHK stemt af met het gebiedsteam en zet - indien van toepassing - de melding door naar het betreffende SHG of het AMK voor onderzoek. versie 15 september

15 Het AMHK stelt de melder op de hoogte van de vervolgstap die naar aanleiding van een melding is ondernomen. De taken van het AMHK blijven in 2015 onder regie van GGD HN nog gescheiden uitgevoerd door de SHG s per regio en het AMK voor het gehele gebied met dien verstande: De SHG s en/of het AMK verlenen zo nodig ondersteuning aan de melder of aan het betreffende gezin en motiveren tot hulpverlening. De SHG s en het AMK voeren het onderzoek uit. De SHG s leveren ondersteuning aan politie bij uitvoering van het tijdelijk huisverbod. De SHG s en/of het AMK stellen de melder op de hoogte van de stappen die zij naar aanleiding van een melding ondernemen. De SHG s en AMK dragen zorg voor terugkoppeling naar de frontoffice van het AMHK. Wat wordt er in het overgangsjaar 2015 geborgd? Overall borgt de aanpak zowel de veiligheid van kind en burger als de continuïteit van de processen. Er wordt voldaan aan de wettelijke opdracht vorming AMHK; er is sprake van een centraal meldpunt waar 24/7 meldingen en adviesvragen binnenkomen en (binnen de afgesproken doorlooptijden) worden opgepakt. Er is aansluiting van het AMHK NHN bij het (landelijke) telefoonnummer AMHK. Medewerkers ASHG en AMK worden bij elkaar gebracht voor onder meer het samenvoegen van expertise op het gebied van risicotaxaties, procedures en sociale kaart. Het overgangsjaar wordt benut om personele kwesties te onderzoeken en op te lossen. Doordat de medewerkers in 2015 in dienst blijven bij de huidige aanbieders blijven frictiekosten van huidige aanbieders beperkt kan worden gebruikt om werkprocessen/procedures en protocollen conform landelijk model in te voeren en aan te sluiten op landelijke (ICT-)ontwikkelingen die nu nog onvoldoende helder zijn. De politie heeft één telefoonnummer waar zij naar toe kan bellen/mailen ten behoeve van alle zorgmeldingen jeugd 5. Het AMHK zet niet-amhk meldingen zo snel mogelijk door naar de wijkteams en/of de hulpverlening. De samenwerkingsrelatie met jeugdreclassering en jeugdbescherming is in 2015 geborgd in de samenwerkingsrelatie met BJZ. De onderzoekstaken AMK blijven geborgd doordat deze bij BJZ belegd blijven. De procesregie bij crisissituaties blijft bij de huidige uitvoeringsorganisaties. Opbouw samenwerking met de gebiedsteams. Tijdelijk huisverbod ondersteuning blijft dit jaar bij de SHG s. De projectorganisatie onder leiding van de GGD heeft het opdrachtgeverschap over de onderzoekstaak die in 2015 bij BJZ belegd blijft. De inhoudelijke verantwoordelijkheid en kwaliteitsborging van de door het SHG en BJZ uitgevoerde processen blijft in 2015 nog de verantwoordelijkheid van de uitvoerende organisaties. Aan de hand van een monitor wordt de gemeenten inzicht geboden in de feitelijke meldingen en welk type hulpverlening wordt ingezet. 5 Conform huidige (juni 2014) afspraken met AMK. Binnen de regio s wordt verschillend gedacht over de zorgmeldingen van de politie. Op het moment dat een regio wil afwijken in haar lokale aanpak zal zij hierover met de politie afspraken moeten maken en zal het AMHK haar werkwijze hierop aanpassen. versie 15 september

16 Consequenties van de gemaakte keuze: Het AMHK-meldpunt moet verbinding maken met drie ASHG s en één AMK met ieder een eigen werkwijze, cultuur, sociale kaart. De overdracht van zaken vraagt meer overleg, controle en afstemming. De GGD is verantwoordelijk voor de AMHK meldingen. De huidige instellingen blijven verantwoordelijk voor onderzoek en verwijzing/toeleiden naar hulpverlening. Doordat er sprake zal zijn van een verbinding vanuit de instellingen met 3 regio s/ 19 gemeenten en per gemeente meerdere wijkteams, wordt coördinatie van zorg, afstemming en het maken van afspraken complexer. Er is nog meer sprake van veel schijven in het proces. In 2015 wordt er voor onderzoek en toeleiden naar hulpverlening nog gebruik gemaakt van diverse registratiesystemen, waardoor het lastiger wordt eenduidige sturingsinformatie voor 2016 te genereren. Er zal moeten worden gewerkt vanuit het spanningsveld van aansturing binnen het meldpunt door de leidinggevende AMHK en de eigen leidinggevenden van de medewerkers ASHG en AMK; afhankelijk van de bereidheid tot verandering kan dit afbreukrisico met zich mee brengen. Er moeten werkprocessen, procedures en technische koppelingen voor de bestaande applicaties worden ingericht specifiek voor het overgangsjaar. In 2015 wordt nog niet gewerkt met een eenduidig protocol voor het hele AMHK-proces, alleen met protocollen voor het advies- en meldpunt. Het is nog niet bekend wat per het landelijke telefoonnummer van het AMHK wordt en hoe dit wordt georganiseerd. Op dit moment is nog niet duidelijk of het landelijke registratiesysteem dat in ontwikkeling is op tijd gereed is. 3.4 Inbedding en omvang organisatie AMHK bij GGD HN GGD HN kiest ervoor om het AMHK te positioneren als een aparte afdeling binnen GGD HN. Het AMHK wordt een collectieve maatwerk taak. Organisatorisch zal de afdeling AMHK worden aangestuurd door een leidinggevende die inhoudelijk deskundig is. Deze leidinggevende valt onder de directie. De directie valt onder het Dagelijks Bestuur en het Algemeen Bestuur. AB/DB zijn hiermee verantwoordelijk voor het AMHK. De afdeling AMHK zal bestaan uit specifiek opgeleide professionals op minimaal Hbo-niveau met kennis van kindermishandeling en huiselijk geweld. Daarnaast hebben zij kennis van de sociale kaart en inzicht in de hulpverleningsketen. Ter ondersteuning van deze professionals zal één gedragsdeskundige in het team aanwezig zijn (WO-niveau) en kan er altijd een arts worden geconsulteerd. Op basis van de business case vindt de vorming van een AMHK in twee stappen plaats. Voor 2015 geldt dat taken van AMK en SHG s deels naar een nieuwe organisatievorm overgaan en medewerkers in dienst blijven bij de huidige organisatie. Er wordt een projectorganisatie opgericht; medewerkers BJZ en SHG worden naar deze projectorganisatie gedetacheerd en krijgen daar taken te verrichten. Dit heeft geen arbeidsrechtelijke consequenties. De medewerkers blijven op dezelfde rechtsgrond werkzaam en behouden hun arbeidsvoorwaarden. versie 15 september

17 Uitgaand van het aantal meldingen zoals aangegeven door de huidige uitvoerende organisaties zijn voor fte nodig voor het AMHK 6. Bij de werving van dit personeel hebben de huidige medewerkers van de huidige uitvoerende organisaties bij geschiktheid voorrang. Frictiekosten blijven beperkt omdat deze medewerkers in 2015 in dienst blijven bij de huidige aanbieders. Op het moment dat gemeenten per de huidige contracten opzeggen, kunnen de huidige uitvoerende organisaties in hun begroting 2016 rekening houden met de taken die wegvallen 7. Vanaf najaar 2014 start de vormgeving van het AMHK en daarvoor wordt een kwartiermaker aangesteld. In eerste instantie was het de bedoeling dat de kwartiermaker ook de beoogd leidinggevende van het AMHK zou worden. De vacature is uitgezet bij de huidige uitvoerende organisaties. Ondertussen is gekozen om in de periode augustus/september tot eind 2014 een kwartiermaker aan te stellen en per januari 2015 een beoogd leidinggevende. Door een aantal instellingen is kritiek gegeven op de concept business case, met name over de passage overgang van onderneming. De GGD heeft hier bewust de formeel juridische status willen weergeven omdat dit mede de mogelijkheden bepaalt om te sturen op kwaliteit. Dat staat echter niet in de weg dat de meermalen uitgesproken intentie om zoveel mogelijk geschikt personeel van de huidige uitvoerende instellingen werkzaam te laten zijn in het nieuw te vormen AMHK nog steeds overeind staat. Om bovenstaande uit te werken, gaat de GGD met de bestaande organisaties in overleg om met hen (projectmatig) uit te werken hoe de overgang gaat plaatsvinden. Dat is niet een aspect om in een business case uit te werken. Tevens was een punt van kritiek dat de situatie in 2015 niet conform de eerdere afspraken zou zijn en dat het veranderproces naar 2016 wordt verzet. De door de GGD opgevoerde kwartiermaker heeft als taak ervoor te zorgen dat de wettelijke vereiste situatie in 2015 bestaat. Ook het doorvoeren van het veranderproces in 2016 is niet in strijd met de eerder gemaakte afspraken. Vanaf 2016 is er sprake van een nieuwe organisatie 8, waar de taken van het AMHK worden uitgevoerd. Omdat GGD NH het AMHK op een geheel andere wijze wil vormgegeven dan de huidige SHG s en AMK en medewerkers onderdeel worden van een nieuwe organisatie (GGD HN) waar zij zich zowel op taken op het terrein van huiselijk geweld als kindermishandeling richten, is er geen sprake van overgang van onderneming. Vacatures worden zowel binnen de GGD als de huidige uitvoerende organisaties opengesteld. Met de huidige uitvoerende organisaties is overeengekomen dat het behouden van de kwaliteit en de continuïteit van het huidige personeel van groot belang is. Daarnaast hebben alle partijen belang bij het reduceren van de frictiekosten. Deze mogelijke frictiekosten spitsen zich toe op de overname van personeel. Om deze reden is het de intentie om binnen de mogelijkheden van de financiële kaders de huidige medewerkers zoveel mogelijk over te nemen. Mocht dit niet volledig lukken dan hebben de gemeenten met de huidige uitvoerende organisaties en de GGD HN afgesproken om gezamenlijk naar oplossingen hiervoor te zoeken. 6 Als blijkt dat meer of minder formatie nodig is, wordt dit aangepast 7 Het is geen onderdeel van een business case om dat uit te werken. 8 AMHK is afdeling binnen GGD HN. versie 15 september

18 Aansturing door gemeente Het AMHK conformeert zich aan de besluitvorming van de gemeenten met betrekking tot de besturing van het AMHK. De GGD vraagt de gemeenten om de taken op het terrein van hulpverlening en crisiszorg te borgen om de AMHK-functie vorm te geven. En verder dat voor het realiseren van de geformuleerde ambitie randvoorwaarde is dat er sprake is van goede samenwerking met en deskundigheid in de gebiedsteams. 3.5 Aanbod AMHK vanaf 2016 Vanaf 2016 (en ook in het overgangsjaar 2015, maar dan ander georganiseerd) biedt het AMHK de volgende diensten: Tijdigheid en toegankelijkheid Het AMHK is herkenbaar en laagdrempelig toegankelijk voor professionals en burgers; 7 dagen per week 24 uur per dag. Het AMHK is te allen tijde bereikbaar en beschikbaar in situaties waar onmiddellijke uitvoering van taken is geboden en is daartoe aangesloten op een landelijk gratis telefoonnummer. Dat betekent ook dat in spoedeisende situaties het AMHK direct bereikbaar is en actie zal ondernemen. Het AMHK bepaalt tenminste binnen vijf dagen na ontvangst van een melding of het gaat onderzoeken of er daadwerkelijk sprake is van huiselijk geweld of kindermishandeling (zie handelingsprotocol voor de wettelijke doorlooptijden). versie 15 september

19 Deskundigheid Het AMHK beschikt over voldoende deskundigheid op het gebied van huiselijk geweld en kindermishandeling. Voor de borging van kennis zal het AMHK gebruik maken van het landelijk beschikbare opleidingsaanbod en methodieken. Er wordt geïnvesteerd in de kwaliteit van alle artsen die de rol van vertrouwensarts gaan vervullen. Het AMHK zal deze deskundigheid ook inzetten om de gebiedsteams te adviseren hoe huiselijk geweld en kindermishandeling te beoordelen en over de in te zetten aanpak. Kwaliteit De relevante kwaliteitseisen voor jeugdhulpaanbieders en het toezicht regime van de Jeugdwet zijn van overeenkomstige toepassing op het AMHK. Dit betreft eisen, zoals de norm van verantwoorde werktoedeling, systematische kwaliteitsbewaking, omgaan met privacy, een verklaring over het gedrag (VOG) voor medewerkers, de meldplicht calamiteiten, de plicht tot werken volgens de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling, de verplichting om een vertrouwenspersoon in de gelegenheid te stellen zijn werk te doen en beschikbaarheid van een klachtencommissie met in ieder geval een onafhankelijk voorzitter. Beleidsinformatie Er zal door het AMHK gebruik worden gemaakt van een met de Jeugdwet en de Wet Publieke Gezondheid (WPG) vergelijkbare regeling voor de beleidsinformatie (artikel 12m Wmo). De AMHK s dienen beleidsinformatie te registreren over het aantal adviezen/meldingen/onderzoeken, doorlooptijden, hoedanigheid van de melder, uitkomst van het onderzoek en het vervolgtraject na het onderzoek naar huiselijk geweld of kindermishandeling. Over deze beleidsinformatie zal worden gerapporteerd aan de subsidiegevers op de daarvoor afgesproken schaal. Bescherming van de melder In het Uitvoeringsbesluit wordt geregeld hoe om te gaan met de openheid over de identiteit van melders en informanten. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen professionals en anderen (zie handelingsprotocol AMHK). Monitoring van resultaat hulpverlening (zie 2.4). versie 15 september

20 4 Aansluiting AMHK op overige taken sociaal domein In dit hoofdstuk geven wij aan op welke wijze GGD HN het AMHK wil positioneren in het sociaal domein en de aansluiting op jeugdbescherming, jeugdreclassering en de aansluiting op het veiligheidsdomein wil realiseren. 4.1 Aansluiting AMHK op huidige GGD-taken 9 Door het onderbrengen van het AMHK bij GGD HN is er op korte termijn synergievoordeel te behalen op de volgende terreinen: Voorlichting en deskundigheidsbevordering Intensivering van samenwerking met jeugdverpleegkundigen en jeugdartsen voor preventie en vroegsignalering Inzet expertise Forensische geneeskunde Op iets langere termijn is er synergievoordeel te behalen door: Samenwerken bij crisis met OGGZ Samenwerken met meldpunten (OGGZ, Zorg voor Jeugd West-Friesland). 4.2 Aansluiting AMHK op (lokale) sociaal domein Om een zo groot mogelijk gedeelte van de taken van het AMHK dichtbij en met het Lokaal Sociaal Domein uit te voeren is het van belang dat het AMHK flexibel kan werken. Het meld- en adviespunt functioneert op bovenregionaal niveau, wat betreft meldingen en adviesvragen van professionals, burgers en politie, de triage en het reageren op acute veiligheidsrisico s binnen de wettelijke termijn en conform het handelingsprotocol. Door het AMHK gebiedsgericht in te richten waar het gaat om advies aan gebiedsteams, onderzoek van en het bespreken van de risicotaxaties, wordt geborgd dat de afstemming over de aanpak aansluit op de plaatselijke organisatie van het sociaal domein. Onder sociaal domein wordt verstaan: de structuur waarin en de wijze waarop in een gemeente hulpverlening in multidisciplinair verband wordt georganiseerd op alle terreinen waarvoor de gemeente verantwoordelijkheid draagt. In sommige gemeenten is dat multidisciplinair verband zo breed dat het alle beleidsterreinen van de drie decentralisaties bestrijkt. In andere gemeenten worden verschillende verbanden georganiseerd, voor jeugd, voor volwassenen en voor participatie. Dit maakt het lastig te spreken over hét sociaal domein of over hét lokale sociaal domein, omdat de vormgeving ervan verschilt per gemeente. We spreken daarom in algemene termen over de aansluiting bij het sociale domein. Hierbij wordt niet ingegaan op specifieke reeds ontwikkelde vernieuwingen. Uiteraard sluiten we aan op al ontwikkelde methodieken, zoals het in Alkmaar door het Oranjehuis ontwikkelde preventieve aanbod, waardoor bij huiselijk geweld vaker een succesvol ambulant hulpverleningstraject wordt gerealiseerd. Voor het AMHK betekent dit dat sommige processtappen en activiteiten, namelijk die waarbij samenwerking plaatsvindt in het sociale domein, per gemeente kunnen verschillen. Een flexibel werkende organisatiestructuur is voor het AMHK dan ook vereist. 9 Zie 2.5 versie 15 september