Limburgse milieukrant

Transcriptie

1 16/1 Limburgse milieukrant In dit nummer: Waterplannen goedgekeurd Het (ont) bosbeleid 2 6 Zwerfvuil 9 Pietpraat 12 Activiteitenkalender 13 Driemaandelijkse Milieukrant Wordt elektronisch verzonden aan de 56 aangesloten verenigingen die op hun beurt zorgen voor de verdere verspreiding onder hun abonnees/leden. Bijlage bij: Milieugroep Mangelbeek (23ste jg-1) Verantwoordelijke uitgever: Feyen August, Boogstraat Houthalen

2 Pagina 2 Waterplannen goedgekeurd Op 18 december 2015 keurde de Vlaamse regering de stroomgebiedbeheerplannen voor Schelde en Maas voor de periode goed. Hiermee gaf de regering haar fiat aan de in de plannen opgenomen maatregelen en acties voor deze periode om de toestand van de waterlopen en het grondwater te verbeteren en om een betere bescherming te bieden tegen overstromingen. De zoneringsplannen en de gebiedsdekkende uitvoeringsplannen worden gepubliceerd op de website van de VMM en ter inzage gelegd bij de gemeentebesturen. Het CIW (Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid) keurde in opvolging van het besluit van 18 december het werkplan 2016en de meerjarenplanning tot 2020 goed. Het CIW staat ook in voor de bekendmaking van de stroomgebiedbeheerplannen, het voorbereiden van een maatschappelijk debat over de financiering, de evaluatie van de informatieplicht, het voorbereiden van de vervolgtrajecten van de signaalgebieden van reeks 3, communicatieplan over de waterveiligheid was dus een overgangsjaar: voor de laatste keer werden bekkenvoortgangsrapporten opgemaakt en voor de eerste keer werd een wateruitvoeringsprogramma (WUP) opgemaakt door het CIW. Vanaf eind 2016 zal het WUP rapporteren over de stroomgebiedbeheerplannen De beslissingen De richtlijnen handelen onder meer over de chemische analyse van de watertoestand en over de prioritaire stoffen in het water. In 2014 en 2015 keurde de Vlaamse regering voor 83 signaalgebieden van de reeksen 1 en 2 een vervolgtraject goed. Hierdoor moeten (bepaalde delen van) signaalgebieden een nieuwe bestemming krijgen. Daarnaast kunnen in effectief overstromingsgevoelige delen van signaalgebieden een tijdelijk bewarend beleid worden ingesteld tot het vervolgtraject voor het signaalgebied is uitgevoerd. De signaalgebieden van reeks 3, die in het verleden werden goedgekeurd, zullen door het CIW begin 2016 (maart) worden behandeld. Op 10 juli 2015 keurde de Vlaamse regering ook een nieuwe code van goede natuurpraktijk voor waterlopen goed. De code verduidelijkt hoe de waterbeheerder de algemene zorgplicht van het natuurdecreet moet invullen bij het onderhoud van waterlopen. De code geeft aan welke onderhoudswerken het natuurdecreet als normale onderhoudswerken beschouwt en dus vrijgesteld zijn van een natuurvergunning (als ze op de juiste wijze worden uitgevoerd). Op 5 november 2015 keurde de bevoegde minister een nieuwe algemene code van goede praktijk voor bagger en ruimingsspecie goed. Vaak kan deze specie gebruikt worden als bodem of bouwstof. Op 16 oktober 2015 wijzigde de Vlaamse regering een aantal besluiten rond integraal waterbeleid met het oog op de omzetting van Europese richtlijnen. De richtlijnen handelen onder meer over de chemische analyse van de watertoestand en over de prioritaire stoffen in het water. Het besluit bevat ook een herziening van de Vlaamse milieukwaliteitsnorm en gevaarlijke stoffen in het oppervlaktewater.

3 Pagina 3 De stroomgebiedbeheerplannen Om te voldoen aan de Europese Richtlijnen ter zake, om de toestand van het water te verbeteren en om betere bescherming te bieden tegen overstromingen zullen er dus de komende jaren nogal wat maatregelen uitgevoerd moeten worden. Aanleg van bufferzones, structuurherstel van de waterlopen, opheffing van vismigratieknelpunten, sanering van waterbodems, afvalwatersanering, aanleg van overstromingsgebieden zijn maatregelen die op een aantal plaatsen uitgevoerd zullen worden. Hierbij wenst de overheid gebiedsgericht en gefaseerd te werken. Hiertoe werden in Vlaanderen 17 speerpuntgebieden en 56 aandachtsgebieden voor oppervlaktewater geselecteerd. In de speerpuntgebieden wil Vlaanderen een goede toestand bereiken tegen In de aandachtsgebieden wordt de gebiedgerichte werking geïntensifieerd zodat daar tegen 2017 belangrijke vooruitgang is geboekt. Naast de beheerplannen voor de stroomgebieden Schelde en Maas, zijn er bekkenspecifieke delen voor de 11 bekkens en grondwaterspecifieke delen voor de 6 grondwatersystemen. Om te voldoen aan de Europese Richtlijnen,... zullen dus de komende jaren nogal wat maatregelen uitgevoerd moeten worden. De signaalgebieden Signaalgebieden zijn gebieden met een harde ruimtelijke bestemming (woonuitbreiding, industrie ) met een mogelijke tegenstrijdigheid tussen deze bestemming en de belangen van het watersysteem. Als blijkt dat het risico op wateroverlast bij realisatie van de nieuwe bestemming groter wordt beslist de overheid tot een vervolgtraject voor dat gebied. In dit vervolgtraject wordt een ontwikkelingsperspectief voor het gebied vastgelegd. In dit perspectief kunnen verschillende maatregelen genomen worden. Zelfs bestemmingswijzigingen zijn mogelijk en soms noodzakelijk. Voor het Demerbekken is er in Limburg één signaalgebied aangeduid, met name de omgeving van de universitaire campus in Diepenbeek.

4 Pagina 4 Voor het Maasbekken zijn er in Limburg drie signaalgebieden aangeduid, met name het gebied van Vandersbroek (Overpelt, Neerpelt), het gebied Donkerstraat (Overpelt, Neerpelt), het gebied Boelenstraat (Overpelt). Het CIW rapporteert in maart 2016 de stroomgebiedbeheerplannen aan de Europese Commissie. Daarnaast moet eveneens een overstromingsrisicobeheerplan (OP) worden opgemaakt en ingediend bij de Europese Commissie. Vlaanderen heeft ervoor geopteerd om het OP te integreren in het SP. Het handelt hier telkens over het inrichten van een overstromingsgebied met mogelijk een bestemmingswijziging. Voor de universitaire campus is de bestemmingswijziging opgenomen in het RUP over de regionaal stedelijke afbakening Hasselt-Genk van 20 juni Voor de drie andere gebieden moet nog een RUP (provinciaal of gemeentelijk) worden opgemaakt. De prioriteiten De stroomgebiedbeheerplannen voorzien vooral in de verbetering van de structuurkenmerken, naast natuurlijk de kwaliteitsverbetering van het water. Dit laatste gebeurt door de uitbouw van de waterzuivering, door tegengaan van diffuse verontreinigingen en door het tegengaan van erosie. Globaal gezien is de waterkwaliteit de laatste jaren sterk verbeterd, maar een groot probleem is en blijft de aanwezigheid van fosfor. Fosforverontreiniging wordt veroorzaakt door zowel industrie (15 %), huishoudens (41%) en landbouw (44%). Het is met name zeer duidelijk dat inzake de huishoudens de saneringsinfrastructuur verder moet uitgebouwd worden. Water, bron van alle leven...

5 Pagina 5 Inzake de landbouw moet afspoeling en erosie voorkomen worden en moet het MestActiePlan (MAP 5) drastisch worden bijgesteld. Het is dan ook verbazend te noemen dat zelfs de bevoegde minister (Schauvliege) het MAP 5 tracht af te zwakken en de voorziene maatregelen als maximaal uit te voeren beschouwt, terwijl de maatregelen het strikte minimum zijn om de toestand te verbeteren. Belangrijk is ook dat een aantal maatregelen uit het waterbeleid doorgeschoven zijn naar het natuurbeleid: zo is de concretisering van de strengere milieudoelstellingen binnen de SBZ die een aangepaste waterhuishouding behoeven doorverwezen naar de instandhoudingsdoelstellingen (IHD). Ook de realisatie van structuurmaatregelen zal vaak gebeuren via de IHD en de soortenbeschermingsplannen voor visfauna. We vrezen dat, ondanks de Europese verplichting, Vlaanderen tegen 2021 niet zal voldoen. Zelfs de stroomgebiedbeheerplannen (SGBP) concludeert dat zelfs bij uitvoering van het maximale scenario slechts 60% van de waterlopen in 2021 in goede ecologische toestand zal zijn. August Feyen De brede stroom der Maas stroomt statig zeewaarts Veerpont Maasmechelen, 2011.

6 Pagina 6 Het (ont)bosbeleid In de nieuwjaarsconferences werd het (ont)bosbeleid van minister Schauvliege zwaar bespot. Maar ach, dat zijn cabaretiers, wat weten zij nu van de cijfers, zij hebben toch helemaal geen dossierkennis? De minister blijft volhouden dat er jaarlijks bos bij komt. En alle bos dat gekapt wordt, dat wordt elders gecompenseerd. Toch zien we met onze eigen ogen meer bos verdwijnen dan dat er bij komt. De cijfers van Bos+ bevestigen dit. Wie heeft er nu gelijk? Waarom spreken cijfers elkaar tegen? Er rammelt iets aan het bosbeleid Ontbossing is verboden. Behalve wanneer de economie er wel bij vaart. Het bosdecreet stelt in art. 90 bis duidelijk: ontbossing is verboden. Dan volgen er enkele uitzonderlijke omstandigheden waarin, mits het bekomen van een stedenbouwkundige vergunning, ontbossing wel toegestaan wordt. 1. ontbossing met het oog op handelingen van algemeen belang; 2. ontbossing of verkaveling in zones met de bestemmingen woongebied of industriegebied in de ruime zin; 3. ontbossing of verkaveling in zones die volgens de geldende plannen van aanleg of de ruimtelijke uitvoeringsplannen gelijk te stellen zijn met de bestemmingen woongebied of industriegebied in de ruime zin; 4. ontbossing van de uitvoerbare delen in een niet-vervallen vergunde verkaveling; 5. ontbossing in functie van vastgestelde instandhoudingsdoelstellingen. Een tweede manier om het ontbossingverbod te omzeilen is het bekomen van een ministeriële ontheffing, op verzoek van de vergunningsaanvrager. Na de ontheffing moet alsnog een stedenbouwkundige vergunning tot ontbossing aangevraagd worden. De ministeriële ontheffing wordt verleend door de Vlaamse minister van Leefmilieu op basis van een advies van het ANB. Deze uitzonderingsregel wordt zo gretig toegepast dat het meer regel is dan uitzondering. De minister kende immers 92 % van de aanvragen tot ontheffing toe. In essentie is de boscompensatieregeling een goede zaak. Wanneer tot (niet-zo-verboden) ontbossing wordt beslist, wordt (minstens) deze oppervlakte elders opnieuw aangelegd, zodat het totale bosareaal bewaard blijft. In de praktijk blijken er echter enkele vreemde ideeën te bestaan. Zo wordt een bos niet beschouwd als een ecologisch systeem met plantengemeenschappen en dieren die volgens het eten en/of worden gegeten principe met elkaar in wisselwerking staan, maar als een boekhoudkundige rekensom die op het einde van de oefening gewoon moet kloppen. Men knipt een zekere oppervlakte aan bos hier, en men plakt het daar. Het schijnt boekhoudkundig te kloppen dat een oud, goed ontwikkeld bos vervangen wordt door drie maal deze oppervlakte jonge boompjes, niet meer dan een tak groot. Dat de ecologische waarde van de natuur in Vlaanderen hiermee achteruit gaat, wordt niet meegenomen in de boekhouding. Bert de Somviele van BOS+ vergelijkt het met de sloop van een kathedraal, die elders vervangen wordt door een drie maal grotere hal. Een ander trucje is om de compensatie te regelen door een berekend bedrag te storten in het boscompensatiefonds. Hiermee wordt de bebos-

7 Pagina 7 singsplicht doorgeschoven naar de Vlaamse overheid, die dit misschien nooit zal doen. Bovendien wordt de te storten som berekend op basis van de grondprijs, die sinds de oprichting van het systeem nooit werd aangepast aan de stijgende trend. Volgend citaat uit het besluit tot vaststelling van nadere regels inzake compensatie van ontbossing en ontheffing van het verbod op ontbossing (2001) moet uwe frank toch doen vallen: De bosbehoudsbijdrage is gelijk aan de grootte van de gelijkwaardige compenserende bebossing zoals bepaald in artikel 4, uitgedrukt in m 2, vermenigvuldigd met 80 frank/m 2. Nog een lastig kantje: bos dat gekapt werd op industrieterrein, zal nooit op ander industrieterrein gecompenseerd worden, omdat compensatie enkel kan op gronden die op het gewestplan ingekleurd staan als natuur, landbouw of recreatie. Vandaar dat landbouwers wel eens grommelen dat ze grond moeten afstaan aan natuur Cijfers Volgens de Bosbarometer van BOS+ werd er in de periode ha ontbost. In 2014 verdween er 335 ha bos, dat is bijna 1 ha per dag. Bovendien verdwijnt er dagelijks bijna 6 ha open ruimte onder beton. Toch klopt de minister zich op de borst. Zij spreekt van een toename van bos. In oktober 2013 glunderde minister Schauvliege nog dat er de voorbije twee jaren ( ) 8262 ha bos was bijgekomen. Dat bleek uit de Boswijzer, een nieuw instrument dat op basis van luchtfoto s de Vlaamse bosoppervlakte berekent. Jawel, dat is het fel bekritiseerde instrument met een zeer grote foutmarge, dat ronde punten, villawijken en dierentuinen meetelt als bos. De bosbarometer daarentegen vergelijkt het aantal vergunde kappingen met het aantal nieuwe bossen die officieel worden aangelegd. Voor de periode komt deze uit op -59 ha in 2011 en -67 ha in Zelfs met een flinke korrel zout spreken de bosbarometer en de boswijzer elkaar tegen. Erger nog: in 2014 is er volgens de barometer 87 ha meer ontbost dan vergund werd. Wat is er intussen gebeurd met de ha extra bos, die beloofd waren tegen 2007, euh pardon, 2012, euh nee 2020? In 2014 werd 2,3 miljoen euro gestort in het boscompensatiefonds, in 2013 was dat 3,1 miljoen euro en in ,8 miljoen euro. Geld waarmee de overheid de compensatiebossen aan moet leggen. Toen de heer Deprez (een cabaretier uit West-Vlaanderen), openlijk aan de minister vroeg waarom er 8 miljoen euro opgepot zat in het fonds, was het antwoord dat de collega-ministers, welbepaald die van begroting, dit fonds blokkeerden, wegens Europese regelgeving. Betrokken ministers ontkenden dit, en voegden eraan toe dat collega Schauvliege nog nooit de vraag had gesteld om dit geld vrij te maken. Niet lang daarna kwam ze met een oplossing: het geld zou verdeeld worden over de gemeenten. Deze Er werd ha extra bos beloofd tegen

8 Pagina 8 laatsten wisten niet goed wat ze moesten denken van dit doorgeefluikje. Bij gebrek aan positieve reacties vanuit de gemeenten is dit idee vermoedelijk stilzwijgend afgevoerd. Sinds het boscompensatiesysteem in voege is (2001), werden vergunningen toegekend voor meer dan hectare ontbossing in Vlaanderen. De compensatie loopt nog meer dan hectare achter. Maar er is goed nieuws: in 2015 werd iets meer dan 100 % van het gestorte geld ook effectief gebruikt: er werd 2,75 miljoen euro in het fonds gestort, en er werden voor 3,2 miljoen euro subsidies goedgekeurd aan projecten voor bebossing. Er werd 93,8 ha bos aangeplant, verspreid over negentien projecten. Essers Een bos dat in de weg staat wordt simpelweg geknipt en elders weer geplakt. Zo werkt dit niet. De bosregelgeving heeft nog een ander zwak punt: jobs. Wanneer een bedrijf zwaait met extra jobs zal alles in het werk gesteld worden om dit te kunnen realiseren. Ook economische vooruitgang past moeiteloos in de voorwaarde dwingende reden van groot openbaar belang. Staat er een bos in de weg, dan wordt dit simpelweg uitgeknipt en ergens anders - men weet nog niet goed waar of wanneer - geplakt. Zelfs als het gaat om Europees beschermde natuur. Om Europese bemoeienis te vermijden concludeert het MER steevast dat er geen significant negatieve gevolgen zullen zijn voor het betrokken Habitatrichtlijngebied. Naast dit symbooldossier, dat over heel Vlaanderen bekend is dankzij een cabaretier uit West-Vlaanderen en de ietwat klungelige reactie van minister Schauvliege hierop, zijn er nog andere gevallen van ontbossing, die heel stilletjes gebeuren. Nouja, stilletjes over de dossiers zelf wordt heel wat over en weer geschreven, met de nodige verwijten over belangrijke kikkers en kevers, maar over de concrete oppervlakte aan verloren bos gaat het bijna nooit. Zo wordt bijvoorbeeld voor de omleidingsweg NZ 45 ha ontbost, ook in SBZ, maar omdat niemand tegen vlot verkeer, werk en welvaart is, wordt hierover liever gezwegen. Ook de plannen rond het CtC project op de Remo-site doen 23 ha bos verdwijnen. Omdat niemand tegen sanering van oud stort en recyclage van gestort materiaal is, wordt ook hierover gezwegen. Wij zwijgen niet. Een bos is een ecosysteem dat zich niet laat knippen-plakken. Moeder aarde is geen boekhouder, ze is de enige planeet die we hebben. Els Ferson

9 Pagina 9 Zwerfvuil We schreven al eerder dat de minister van leefmilieu een studie besteld had, waaruit bleek dat tot 40 % van het volume zwerfvuil bestaat uit blikjes en PET-flessen, en dat deze fractie van het zwerfvuil effectief uit de bermen kan blijven door de invoering van statiegeld. Waar wachten we nog op? Op een zoveelste sensibiliseringsactie van Fost Plus. Niet alleen zou het statiegeldsysteem pas ten vroegste in 2018 ingevoerd kunnen worden omwille van praktische uitvoering. De verpakkingsindustrie vroeg en kreeg ook nog een ultieme kans om te bewijzen dat een reclamebord écht werkt. Feestjes in de berm Het is eind februari, de vuurwerkpeilen, plastic confetti en lege flessen champagne en sterke drank met bijbehorende plastic bekers van oudejaar zijn stilaan uit het straatbeeld verdwenen. Weggewaaid, opgeruimd, verstopt Intussen zijn er al wat verjaardagsfeestjes gepasseerd en vinden we hier en daar nog wat papiersnippers, slingers en ballonresten. Een feestelijke opening in de buurt, weer wat plastic confetti en ballonresten. Ach, feestartikelen in de berm is toch vrolijk? Helemaal vrolijk wordt het wanneer we in deze periode van het jaar verloren gelopen ballonnen terugvinden in de kale bomen, en de eerste voorjaarsbloeiers zien opkomen tussen de confettisnippers. Enkele platgereden snoepjes, lege verpakkingen en plastic prullaria verstoppen een slokker van de regenwaterafvoer. De beelden van stad Aalst na carnaval zullen we u besparen. Het merendeel van het carvaval-afval wordt door de gemeente vrij snel na de stoet opgeruimd. Toch blijft er nog veel achter. Natuurlijk mag er feest gevierd worden. Wij vragen ons echter af of dit echt gepaard moet gaan met zoveel onbedoeld zwerfvuil. Onbedoeld, maar zwerfvuil desalniettemin. Statiegeld Niet alleen feestartikelen komen terecht in de bermen, beken en rioolputten. Ook sigarettenpeuken en pakjes, (lege) flessen en blikjes, bananenschillen (al dan niet met plastic etiket), klokhuizen, zijn niet meer weg te denken uit het straatbeeld. Voor 40 % van dit volume kan statiegeld een oplossing bieden. Dat blijkt, zoals al eerder vermeld in nummer 15/3 van dit tijdschrift, zowel uit studies als uit ervaring. Neen, van statiegeld is er tot 2018 nog geen sprake. Er moet praktisch nog een en ander uitgedokterd worden. Misschien is dit praktische denkwerk nog zelfs nog niet van start gegaan, omdat Fost Plus (organisatie van de gescheiden afvalophaling), Comeos (distributiesector) en Fevia (voedselindustrie) een akkoord hebben bereikt met minister Schauvliege. Vanuit de verpakkingsindustrie wordt jaarlijks 9,6 miljoen euro geïnvesteerd om het straatbeeld proper te houden en statiegeld aldus overbodig te maken. Wanneer in 2018 blijkt dat er inderdaad 20 massaprocent minder zwerfvuil te vinden is, komt het statiegeld er niet. Niet meer zo feestelijk: vogels raken verstrikt in de linten en sterven.

10 Pagina 10 9,6 miljoen euro zal jaarlijks gaan naar opruimacties, vuilbakken, en beloningen voor gemeenten die GAS-boetes uitdelen aan overtreders. Een peulschil voor Fost Plus en co, wellicht. Ook een peulschil vergeleken met de jaarlijkse uitgave van de gemeenten om zwerfvuil op te ruimen: 55 miljoen euro. Met cijfers kan men veel duidelijk maken, maar men kan de lezer ook veel wijsmaken. Studies over de samenstelling van zwerfafval worden vaak uitgedrukt in massa. Het aandeel sigarettenpeuken en drankverpakkingen lijkt dan verwaarloosbaar ten opzichte van bouwpuin of organisch afval. Soms wordt er ook in absolute aantallen gerekend: dat resulteert in een astronomisch aantal sigarettenpeuken. Maar wanneer men kijkt naar het volume, dan blijkt weer dat drankverpakkingen (plastic en blik) 40 tot (volgens sommigen) wel 60 % van het zwerfvuil uitmaken. Een reclamebord werkt echt niet. Opruimacties Nog meer bewustmaking is volgens Fost Plus en co de oplossing. Vinden we straks op elke hoek een groot reclamebord tegen zwerfvuil? Om de 100 meter een openbare vuilbak, die wegens besparingen niet regelmatig geleegd wordt? Iedereen is al een zak omdat hij/zij een blikje op straat gooit, en een aap wanneer een bananenschil argeloos wordt weggegooid (campagne Liggen we daar wakker van? In 2012 en 2013 luidde het zwerfvuil is niet meer van deze tijd. In totaal werd er in 2013 langs de Vlaamse gewestwegen zo n ton zwerfvuil ingezameld. Dat is ongeveer evenveel als het jaar voordien (3.570 ton). Voor alle provincies, behalve Antwerpen is er zelfs een lichte stijging. Voor Limburg is dit 261 ton in 2012 en 272 ton in In absolute cijfers doet provincie Limburg het dan weer beter: geen enkele provincie haalde nog minder zwerfafval op langs de gewestwegen. Misschien heeft Limburg minder kilometers gewestwegen? Nog meer opruimacties dan maar. Met de hele klas erop uit om het afval van de grote mensen op te ruimen. De toekomst is aan de jeugd, en zij moeten absoluut bewust gemaakt worden dat zwerfvuil niet kan. Is het niet iets te gemakkelijk om de rommel te laten opkuisen door kinderen? Ook verenigingen die hun maatschappelijk engagement willen tonen doen mee aan de opruimacties. Wat levert dit op, naast natuurlijk een dagje teambuilding? Is er een maand na de opruimacties nog te zien dat er werd opgeruimd? Neen, geen duurzame oplossing dus. Eerder werd ook al voorzichtig geopperd om langdurig werklozen bij wijze van gemeenschapsdienst de bermen te laten opruimen. Los van de discussie over verplicht vrijwilligerswerk voor werklozen stelt zich de vraag of dit wel nuttig en bevredigend werk zou zijn. We houden alvast de deadlines voor de (tussentijdse) evaluatie in het oog. Wanneer er een week voordien een grootse opruimactie wordt gepland, roepen we op om niet mee te doen. Tasje d rbij? Tasje d rbij? of Gaat het zo mee? is sinds 1 januari dit jaar dé hamvraag als je aan de kassa van een Nederlandse winkel staat.

11 Pagina 11 Ondergetekende moet daar nog even aan wennen, want ik ben gewend om tijdens het betalen mijn grote boodschappentas te tonen met de woorden een tasje is niet nodig. In Nederland is namelijk het gratis uitdelen van plastic zakjes afgeschaft sinds januari Zakjes zijn nog verkrijgbaar tegen betaling, en dus moet dit expliciet gevraagd worden. Het zal voor het winkelpersoneel ook wel even wennen geweest zijn. Ook dit draagt bij tot het verkleinen van de (zwerf)afvalberg. Uit de jaarlijkse strandmonitoring door Rijkswaterstaat (Nederland) blijkt dat plastic tassen op nummer drie staat van de tien meest gevonden items op de stranden. Frankrijk en Italië verboden eerder al alle gebruik van eenmalige tasjes. Europa vaardigde op 29 april 2015 een richtlijn uit om de circulatie van dunne plastic zakjes te verlagen. De lidstaten kunnen er voor kiezen om uiterlijk vanaf 2018 het gratis weggeven van plastic tassen dunner dan 50 micron bij de kassa te verbieden. Lidstaten kunnen er ook voor kiezen om andere maatregelen te nemen, zolang ze zich houden aan de doelstelling dat uiterlijk eind 2019 het jaarlijkse verbruik ten hoogste gemiddeld 90 lichte plastic draagtassen per persoon en uiterlijk eind 2025 ten hoogste 40 lichte plastic draagtassen per persoon bedraagt De gemiddelde Belg gebuikt 98 plastic zakjes per jaar. Dat is minder dan het Europeess gemiddelde van 200. We zijn alvast op de goede weg. Grootverbruikers zijn enkele Zuid- en Oost-Europese landen met meer dan 400 zakjes per jaar, dat is ruim een per dag. In Nederland lag het verbruik op gemiddeld 170 zakjes per persoon per jaar. Hoe groot zal de impact van deze maatregel zijn? Misschien moeten we volgend jaar de eerste officiële cijfers maar eens aan onze milieuminister voorleggen. Uiteraard zal zij dan een studiebureau contacteren en onderhandelingen starten met de verpakkingsindustrie en zelfstandigenorganisaties, om te komen waar we nu ook staan met statiegeld op drankverpakkingen: waarom wordt het niet gewoon ingevoerd, het is bewezen dat het werkt! Het betalen van een klein bedrag voor een plastic tasje sensibiliseert en spoort aan om zelf een herbruikbare tas mee te nemen. Je gaat immers bepakt en bezakt (letterlijk zelfs!) naar huis, dan is het toch doenbaar om met een lege draagtas te vertrekken? Ook de invoering van statiegeld op drankverpakking kan een gelijkaardig effect hebben: we zien nog duidelijker hoeveel afval we produceren en sommigen zullen het licht zien en meer kraanwater drinken of grotere flessen kopen. Ook apart verpakte voeding is niet steeds nodig, maar wordt ons vaak opgedrongen. Toegegeven, het is ook handig om kleinere verpakte porties mee te nemen. Maar met een herbruikbaar doosje los je al veel op. De beste oplossing voor zwerfvuil, en bij uitbreiding de hoeveelheid afval, is het vermijden van onnodige verpakkingen. Mentaliteitswijziging blijft ook nodig, want niet alle (zwerf)afval is verpakking. Zwerfvuil op Nederlandse stranden: 1. plastic netten en touw 2. Stukken plastic 3. Plastic tassen 4. Plastic doppen en deksels 5. Plastic snoepverpakkingen 6. Ballonnen 7. Plastic flessen 8. Hout 9. Plastic voedselverpekkingen 10.Plastic grote verpakkingen Eikenbladeren nippen aan hun energiedrank Hoelang blijft de overheid nog samen met de verpakkingsindustrie het zwerfvuilprobleem onder de mat vegen? Els Ferson

12 Pagina 12 Pietpraat Conversatie op niveau Weet je Bompa? Ik ga trouwen met Ferre! Ferre, is dat je buurjongen? Mijn 5 jarige kleindochter knikt bevestigend. Dat is wel makkelijk eh, zo dichtbij. Ze knikt opnieuw bevestigend. Ik sta weer eens verbaasd van de wijsheid en de intelligentie van mijn schattebout. Ik heb ooit het gezegde gehoord dat je de rook uit de schoorsteen van de woning of wigwam van je toekomstige levenspartner moet zien komen. Daar zitten we dus behoorlijk goed, al zou het wel eens kunnen dat ze bij Ferre elektrisch verwarmen maar toch, aan de geest van de basisvereiste is voldaan. En weet je, Bompa, Wiske die gaat met Fietse trouwen. Wiske woont hier in mijn straat en Fietse woont boven op de berg. Dat is toch moeilijk eh? Ik kan niet anders dan dit beamen. Hoeveel huwelijken zijn er al niet op de klippen gelopen door een verschillend niveau van d e partners. Dat je dit al door hebt als je vijf bent bewijst toch wel dat je de goeie genen hebt meegekregen (van Bompa bv.) om de intelligentie te ontwikkelen. Daarmee is deze kwestie alweer besproken. Er moet daar geen uren over gepalaverd worden en nagedacht worden. Als je intelligent genoeg bent is het allemaal dadelijk duidelijk en simpel. We sluiten het hoofdstuk trouwen af en lezen verder in het boek van Puk van de Petteflet. Een week nadien zitten we weer samen, na schooltijd. Als ik vraag of ze een drukke dag gehad heeft zucht ze en knikt. Ik informeer hoe het gaat met Ferre. Ferre is heel stout geweest vandaag en de juf zei dat hij in de klas moest blijven om te slapen, maar dat is niet waar hoor,voegde ze er aan toe., maar hij is niet flink geweest. Oei, zeg ik, en jij gaat met hem trouwen? Maar nee Bompa, ik ga met Fien trouwen. Dat is ook met een F, jij hebt dat verkeerd verstaan. Tja, dan zwijgen bompa s eventjes. Mijn hoop op achterkleinkinderen krijgt een knauw uiteraard kan het wel tegenwoordig en in de toekomst zal het nog wel wat simpeler zijn, maar toch Ik troost me met de idee dat ze blijkbaar nogal vlug haar toekomstbeeld bijstelt en dat Fien er misschien ook nog moet aan geloven. Als ze bij de F blijft komt en misschien nog een Frank of een Frits of een Frieda; Serieel monogaam heet dat. Jij bent al een beetje oud,eh Bompa? Ik kan dit enkel beamen. Jij gaat het eerste dood eh? Uit de grond van mijn hart antwoord ik: Ik hoop het meisje, ik hoop het echt. Onze kip is ook dood, deelt ze mee. Dat zijn dingen die gebeuren leer ik haar, waarop ze antwoordt: Lees je nog een verhaaltje voor van Puk van de Petteflet? Bompa Piet

13 Pagina 13 Activiteitenkalender Zaterdag 26 maart Diets-Heur (Tongeren) Nacht van de Steenuil tot uur Heurwinning, Heurstraat 47, Dietrs-Heur Leefmilieu Tongeren Paul Denis Korte presentatie over de steenuil, daarna op pad door de velden. We sluiten de avond af met een tas soep in de Heurwinning Dommelvallei (Peer) Publieke paddenoverzet-actie tot uur Kringwinkel Peer, Steenweg Wijchmaal 66, Peer NP Meeuwen-Gruitrode & Peer Robert Van Dingenen Wandelschoenen nodig Abeekvallei (Peer) Publieke paddenoverzet-actie tot uur In den Damp ( t Broek), Gestelstraat, Meeuwen NP Meeuwen-Gruitrode & Peer Jan Paesen Wandelschoenen nodig Beek (Bree) Workshop basis fotografie, praktijk Natuurpunthuis, Mariahofstraat 51, Beek Natuurpunt Bree Albert Hermans albert.hermans@skynet.be Inschrijven door overschrijven van 5,00 op BE Maximum 20 personen Militair domein (Helchteren) Geleide natuurwandeling 8.00 tot uur Parking Atletiekvereniging Hechtel, 1 ste weg ten zuiden van het rond punt ten zuiden van Hechtel op de oude baan Eindhoven-Hasselt Natuurpunt Noord-Limburg i.s.m. Bosland Albert Geuens Stevig schoeisel, mogelijkheid om s middags af te haken Vallei van de Zwarte Beek (Lummen) Natuurbeheer Parking Theepot, Ashoekstraat, Lummen Natuurpunt Lummen natuur.lummen@gmail.com Zondag 27 maart Solterheide (Meeuwen-Gruitrode) Wandeling met natuurgids Orshof, Heymansweg 2, Neerglabbeek Project Duinengordel Jimmy Wertelaers Deelname: 2,00 per persoon, kinderen tot 12 jaar gratis Inschrijven is niet nodig De Wulp (Neerpelt) Wandeling Lenteplantjes BC De Wulp, Tussenstraat 10, Neerpelt Natuurpunt afdeling Neerpelt Patrick Schuurmans Maandag 28 maart Gerhagen (Tessenderlo) Stiltewandeling Bosmuseum Gerhagen, Zavelberg, Tessenderlo Werkgroep Ecologie Tessenderlo Marc Meert meert-gybels@telenet.be Vijlenerbos (Vaals, Nederland) Natuur over de grens, wandeling in het mooiste bos van Nederland uur Parking gemeentehuis Maasmechelen Pascal Roomberg Hechtel-Eksel Begeleide natuurwandeling op het Militair domein 8.00 tot uur Parking atletiekpiste, Lupinestraat, Hechtel Bosland projectbureau i.s.m. Natuurpunt Noord-Limburg Kan ook verder gaan in de namiddag Domein Kiewit (Hasselt) Natuurverkenning voor kids tot Herenhuis, Putvennestraat 112, Hasselt Natuurpunt Limburg Bezoekerscentrum Kiewit Inschrijven via Zaterdag 2 april Stiemerbeek (Genk) Beheerswerken Parking Sportcentrum, E. Vandorenlaan, Genk Natuurpunt Genk Jos Lycops Stevig schoeisel. Werkhandschoenen beschikbaar Zondag 3 april Hoepertingen (Borgloon) Poelenonderzoek Kapel van Helshoven, Helshovenstraat, Hoepertingen Stefan Carolus Schulensmeer Waterdiertjes pleziertjes Bezoekerscentrum Schulensmeer Demerstraat 60, Lummen Tine Meekers schulensmeer@natuurpunt.be Vrienden van het Schulensbroek Op zoek naar kikkers en andere waterdiertjes, 7-12 jaar, gratis Grootloon (Borgloon) Kerk Grootloon, Grootloonstraat 101, tegenover Servaeshoeve, Borgloon Aulenteer-Natuurpunt i.s.m. Toerisme Sint-Truiden Natuurgids: Linda Vanormelingen Plateau van Caestert (Kanne) Lammetjesdag tot uur Parking speeltuin, Steenstraat, Kanne Natuurpunt Riemst Kristof Odeur Vrijwillige gift, wandelschoenen Alles met en over lammetjes De Maten (Genk) De eerste trekvogels Parking Slagmolen, Slagmolenweg, Genk Natuurpunt Genk Jaak Luys Goede wandelschoenen, deelname gratis Hamont-Achel Natuurwandeling in de Warande 7.30 tot uur VEN-lokaal NP Hamont-Achel P. Boonen Nat gebied, laarzen nodig Smeetshof (Bocholt) Voorjaarsbloeiers herkennen Parking Smeetshof, Smeetshofweg 1, Bocholt Natuurpunt Bocholt Nol Goossens Loepje, laarzen, plantengids De Vloeiweiden (Lommel-Kolonie) Geleide wandeling met natuurgids uur: Wateringhuis, Oude maai 80, Lommel-Kolonie uur: einde Koloniestraat, Lommel-Kolonie Einde om uur Natuurpunt Noord-Limburg Albert Mertens Luc Winters luc.winters@telenet.be Vallei van de Zwarte Beek (Koersel- Seizoensaftrap, natuurwandeling met een extraatje Jan Kenens zwartebeek@natuurpunt.be Nationaal Park Hoge Kempen (Kattevennen) Volle maanwandeling tot uur Toegangspoort Kattevennen, Planetariumweg 19, Genk Projectbureau Nationaal Park Hoge Kempen André Mulders ,00 per persoon of 5,00 per gezin Inschrijven niet nodig Maandag 4 en dinsdag 5 april Stedelijk domein Kiewit (Hasselt) Boerderij-atelier tot uur Leskeuken, kruidentuin, Putvennestraat 108, Hasselt Stedelijk natuureducatief centrum Hasselt Marleen Ritzen Deelname: 20,00 voor de 2 dagen, vooraf inschrijven en betalen Voor 9 tot 11 jarigen, beperkt aantal deelnemers Lunchpakket meebrengen

14 Pagina 14 Woensdag 6 april Hengelhoef (Houthalen-Helchteren) Lammetjes voederen en verzorgen Bezoekerscentrum Hengelhoef Deelname gratis Domein Kiewit (Hasselt) Natuurknutsels voor kids tot Herenhuis, Putvennestraat 112, Hasselt Natuurpunt Limburg Bezoekerscentrum Kiewit Inschrijven via Donderdag 7 april Heidestrand (Zonhoven) Roerdompwandeling Parking Heidestrand, Zwanenstraat 105, Zonhoven Toerisme Zonhoven toerisme@zonhoven.be Vallei van de Zwarte Beek (Koersel- Themawandeling: natuurstudie en beheer Jan Kenens zwartebeek@natuurpunt.be Zaterdag 9 april Borgloon Natuurbeheer Plaats nog te bepalen Stefan Carolus Zondag 10 april Alden Biezen (Bilzen) Wandeling Lentebloeiers Parking Alden Biesen, Kasteelstraat 6, Bilzen Orchis vzw ernaorchis@gmail.com Gids: Johan Geusens Stevige wandelschoenen of laarzen Zamelen (Kortessem) Voorjaarswandeling in natuurreservaat Zammelen t Zoalke, St-Amandusstraat 14, Zammelen Natuurpunt Kortessem Kris Castro Laarzen of stevig schoeisel zijn aangeraden Bolderberg (Heusden-Zolder) Dauw- en ontbijtwandeling 6.00 tot uur Boswachtershuisje, Terlaemenlaan, Zolder info@limburgs-landschap.be Deelname: 2,00, leden gratis Wandeling en ontbijt: 10,00 voor leden, 13,00 niet-leden Overschrijven op BE van Limburgs Landschap Gelieve je naam te vermelden, aantal deelnemers en ontbijt Militair Domein (Meeuwen en Helchteren) Zeer vroege vogelwandeling 7.00 tot uur Kruispunt Gestelstraat-Kolisbergen, 3670 Meeuwen NP Meeuwen-Gruitrode & Peer Michel Broeckmans Goed bewandelbaar Heidestrand (Zonhoven) Roerdompwandeling Parking Heidestrand, Zwanenstraat 105, Zonhoven Toerisme Zonhoven toerisme@zonhoven.be Hengelhoef (Houthalen-Helchteren) Initiatie natuurfotografie Bezoekerscentrum Hengelhoef i.s.m. Fotogroep Houthalen Deelname 2,00, leden gratis Provinciaal domein Nieuwenhoven (Sint-Truiden) Kijken naar mooie vroegbloeiertjes Bezoekerscentrum Nieuwenhoven Hasseltsesteenweg z./n, Sint-Truiden Erwin Vandermeeren nieuwenhoven@limburg.be Stevige wandelschoenen en aangepaste kledij Het Wik (Genk) PNC, Craenevenne 86, Genk Natuurpunt Genk Marc Fourier Goede wandelschoenen, deelname gratis Smeetshof (Bocholt) Beheerwerken Parking Smeetshof, Smeetshofweg 1, Bocholt Natuurpunt Bocholt Nol Goossens Werkkledij, laarzen Nietelbroeken (Diepenbeek) Lentebloeiers in vochtig Haspengouw Natuurgebied ter hoogte van Kruisstraat 43, Diepenbeek Natuurpunt Diepenbeek Jos Ramaekers Meer info op Ochtendwandeling 6.00 tot 8.30 uur Uitkijktoren, Fonteintjesstraat 30, Koersel Natuurpunt Beringen Erna Aerts info@natuurpuntberingen.be Vooraf inschrijven op info@natuurpuntberingen.be Honden kunnen niet mee Vallei van de Zwarte Beek (Lummen) Op stap naar:buitengoor, De Maat en Den Diel in Mol 9.00 tot uur Carpoolparking, 6 Septemberstraat, Lummen Natuurpunt Lummen natuur.lummen@gmail.com Vallei van de Zwarte Beek (Hechtel- Eksel) Voorjaarswandeling Resterheide onthaalcentrum, Begijnenvijvers, Begijnenstraat, Hechtel Natuurpunt Hechtel-Eksel natuurpunt.hechtel-eksel@skynet.be Dinsdag 12 april Natuur.huis (Gelinden-Sint-Truiden) Nachtvlindercursus tot uur Natuur.huis Haspengouw, Kleinveldstraat 54, Sint-Truiden Luk Robijns Vrijdag 15 april Jesseren (Borgloon) Nachtvlinderinventarisatie tot uur Groenstraat, Jesseren-Borgloon Stefan Carolus Zaterdag 16 april Elsloo (Ned. Limburg) Bloemenwandeling 8.00 tot uur Oprit 26 (E313) Paal-Beringen - carpoolparking Werkgroep Ecologie Tessenderlo Marc Meert meert-gybels@telenet.be Vooraf telefonisch contact; goed schoeisel Zondag 17 april Hoepertingen (Borgloon) Lentewandeling Kapel van Helshoven, Helshovenstraat, Borgloon Luk Robijns Berg (Tongeren) Schelpenwandeling te Berg Kerk van Berg, Godensteestraat, Tongeren Leefmilieu Tongeren Paul Denis Vallei van de Krombeek (Eigenbilzen) Valleiwandeling 5 km Parking kerk Eigenbilzen Natura Limburg Edgard Stevens Hesselsberg (Zutendaal) Voorjaarswandeling Vijverplein, t.h.v. Witherenpastorie, Zutendaal Deelname: 2,00, leden gratis Hengelhoef (Houthalen-Helchteren) Blotevoeten-wandeling Bezoekerscentrum Hengelhoef Deelname 2,00, leden gratis Breng je eigen handdoek mee

15 Pagina 15 De Wulp (Neerpelt) Bijen- en bloemenwandeling BC De Wulp, Tussenstraat 10, Neerpelt Natuurpunt afdeling Neerpelt Patrick Schuurmans Elsloo (Ned. Limburg) Voorjaarsbloeiers in Elsloobos 8.30 u: Grenskantoor Kessenich 8.40 u Parking bij Maasbrug Maaseik Einde uur Natuurpunt Kinrooi Frans Parren Carpooling De Veewei (Eksel) 8.00 tot uur Parking autokeuring, Einhovensebaan 50, Eksel Natuurpunt Noord-Limburg Albert Geuens Laarzen nuttig Stedelijk domein Kiewit (Hasselt) Vroege vogelwandeling 6.30 tot 9.00 uur Parking domein, Putvennestraat 108, Hasselt Stedelijk natuureducatief centrum Hasselt Marleen Ritzen Na de wandeling ontbijt Deelname: 6,00, vooraf inschrijven tot 12 april en betalen Beperkt aantal deelnemers Natuurspeurdertjes: Over kikkers en andere waterdiertjes Jan Kenens zwartebeek@natuurpunt.be Voor kinderen van 5 tot 7 jaar, deelname 2,00 per kind Vallei Zwarte Beek (Hechtel-Eksel) Hechtelse bergenwandeling Parking Den Brand, Kamertstraat, Hechtel Natuurpunt Hechtel-Eksel natuurpunt.hechtel-eksel@skynet.be Nationaal Park Hoge Kempen Op stap met een Ranger, Insectensafari Toegangspoort Lieteberg, Blookbergstraat, Zutendaal Projectbureau Nationaal Park Hoge Kempen André Mulders ,00 per persoon, tot 3 jaar gratis Inschrijven niet nodig Dinsdag 19 april Natuur.huis (Gelinden-Sint-Truiden) Nachtvlindercursus tot uur Natuur.huis Haspengouw, Kleinveldstraat 54, Sint-Truiden Luk Robijns Zaterdag 23 april Stedelijk domein Kiewit (Hasselt) Vaar mee met de milieuboot Juiste locatie wordt later meegedeeld Stedelijk natuureducatief centrum Hasselt Marleen Ritzen Deelname: 2,00; vooraf inschrijven en betalen Aantal deelnemers beperkt tot 60 Vallei van de Zwarte Beek (Lummen) Natuurbeheer Parking Theepot, Ashoekstraat, Lummen Natuurpunt Lummen natuur.lummen@gmail.com Zondag 24 april Oudsberg (Maaseik) Wandeling met natuurgids Camping Zavelbos, Kattebeekstraat 1, Opoeteren Project Duinengordel Jimmy Wertelaers Deelname: 2,00 per persoon, kinderen tot 12 jaar gratis Inschrijven is niet nodig Vlaamse Ardennen (Oost-Vlaanderen) Bloemenwandeling 8.00 tot uur Oprit 26 (E313) Paal-Beringen - carpoolparking Werkgroep Ecologie Tessenderlo Marc Meert meert-gybels@telenet.be Vooraf telefonisch contact; goed schoeisel Provinciaal domein Nieuwenhoven (Sint-Truiden) Vroegvogelwandeling 7.00 tot 9.00 uur Bezoekerscentrum Nieuwenhoven Hasseltsesteenweg z./n, Sint-Truiden Peter Bellen nieuwenhoven@limburg.be Stevige wandelschoenen en aangepaste kledij Watervalbos (Bilzen) Voorjaarsflora-wandeling Kerk van O-L-Vr. Hoeselt, Onze-Lieve-Vrouwplein, Hoeselt Orchis vzw en Limburgs Landschap ernaorchis@gmail.com Gidsen: Romain Lambrechts en Edgard Stevens (Limburgs Landschap) Stevige wandelschoenen of laarzen Watervalbos (Hoeselt) Voorjaarsflora OLV -kerk, Onze-Lieve-Vrouwplein, Hoeselt Deelname: 2,00, leden gratis I.s.m. Orchis vzw Abeekvallei (Reppel en Grote-Brogel) over de nieuwe plankenpaden Kerk Reppel, Reppelerweg, Reppel Bocholt NP Meeuwen-Gruitrode & Peer Paul Capals Wandelschoenen nodig Bosbeek (As) Parking Tilcas Boys, Herengracht, As Natuurpunt As Vincken André t Plat (Overpelt) Voorjaarswandeling Schapenstal, einde Pallisstraat, Holven Overpelt Natuurpunt Noord-Limburg Luc Winters luc.winters1@telenet.be Borgloon Bloesemwandeling Parking sporthal Koutermanstraat, Alken Natuurpunt Alken Ruben Vanvinckenroye vanvinckenroye.ruben@gmail.com Erfgoed-dag, thema rituelen tot uur Natuurpunt Beringen Erna Aerts info@natuurpuntberingen.be Vallei van de Zwarte Beek (Zelem) Bloesemwandeling in de holle wegen De Reinvoart, Hagelandstraat 1, Loksbergen Natuurpunt Regio Zelem Jan Kenens jan.kenens@natuurpunt.be De Maten (Diepenbeek) Ochtendwandeling, vogelzang 7.00 tot uur Koffiehuis t Genoegen, Dillikensweyerstraat, Genk Natuurpunt Diepenbeek David Berx Na de wandeling ontbijt, vooraf inschrijven Meer info op Domein Kiewit (Hasselt) Rituelen in de dierenwereld, natuurwandeling tot Herenhuis, Putvennestraat 112, Hasselt Natuurpunt Limburg Bezoekerscentrum Kiewit Deelname 2,00, leden van Natuurpunt gratis Zondag 1 mei Hoepertingen (Borgloon) Poelenonderzoek Kapel van Helshoven, Helshovenstraat, Hoepertingen Stefan Carolus Maasbeemder Greend (Maasmechelen) Vroege vogels, ochtend- en vogelwandeling 6.00 tot uur Parking Maaswinkel, brug Dokter Haubenlaan, Mechelen-aan-de-Maas Orchis vzw ernaorchis@gmail.com Gids: Jos Bijnens (Orchis vzw) Stevige wandelschoenen of laarzen Sint-Jansberg (Zelem Halen) Vertelwandeling mytische en magische bomen Volle lente: Els, Wilg, Meidoorn tot uur Kasteelklooster Sint-Jansberg, Zelem Vertelster Lien Van Camp Deelname, inclusief geschenkje: 9,00 voor volwassenen, 4,50 kinderen vanaf 8 jaar

16 Pagina 16 Schulensmeer 24 uur vogels spotten Bezoekerscentrum Schulensmeer Demerstraat 60, Lummen Tine Meekers Vrienden van het Schulensbroek Ook 2 uur vogels spotten voor 7-12 jaar, gratis Gelinden (Sint-Truiden) Mergeldag tot uur Natuurhuis Haspengouw, Kleinveldstraat 54, Gelinden Sint-Truiden Aulenteer-Natuurpunt i.s.m. Toerisme Sint-Truiden Diederik De Leersnyder Geleide wandelingen, tentoonstelling van wereldvermaarde gesteenten, Bezoek aan wijngaard De Klitsberg De Maten (Genk) Koekoekswandeling Parking Slagmolen, Slagmolenweg, Genk Natuurpunt Genk Jaak Luys Goede wandelschoenen, deelname gratis Hamont-Achel Vroege vogelwandeling 5.30 tot 8.30 uur VEN-lokaal NP Hamont-Achel Roger Dalemans Mogelijkheid te ontbijten na de wandeling, inschrijven tot 27 april 2016 Deelname 4,00 ter plaatse te betalen De Vloeiweiden (Lommel-Kolonie) Geleide natuurwandeling met gids uur: Wateringhuis, Oude maai 80, Lommel-Kolonie uur: einde Koloniestraat, Lommel-Kolonie Einde om uur Natuurpunt Noord-Limburg Albert Mertens Luc Winters luc.winters@telenet.be Op zoek naar kikkers, padden en salamanders Jan Kenens zwartebeek@natuurpunt.be Nieuwerkerken Fietstocht naar Scherpenheuvel 9.00 uur Kerk Nieuwerkerken Natuurpunt,Leefmilieu Nieuwerkerken MIRANI en Heemkunde Nieuwerkerken Etienne Vanoirbeek Per fiets op bedevaart naar Scherpenheuvel door het Hageland langs verkeersluwe wegen Misviering voorzien om uur in de Koepelkapel. Indien gewenst, knapzak en drank meenemen Nationaal Park Hoge Kempen (Lieteberg) Op stap met een Ranger, Nationaal Park pittig gekruid Toegangspoort Lieteberg, Blookbergstraat, Zutendaal Projectbureau Nationaal Park Hoge Kempen André Mulders ,00 per persoon, tot 3 jaar gratis Inschrijven niet nodig Woensdag 4 mei De Teut (Zonhoven) Educatieve plantenwandeling uur tot het donker is Parking De Teut, kruispunt Teutseweg-Donderslagseweg, Zonhoven SAP-clubje Jan Wyers jan.wyers@skynet.be Donderdag 5 mei Over bloemetjes en bijtjes Jan Kenens zwartebeek@natuurpunt.be Leuke natuurweetjes over plant en dier Zaterdag 7 mei De Dauteweijers (Diepenbeek) Avondwandeling naar de boomkikkers tot uur Ontmoetingscentrum Lutselus, Pastorijstraat, Diepenbeek Natuurpunt Diepenbeek Koen Thonissen Meer info op Borgloon Beheerwerkdag Plaats nog te bepalen Stefan Carolus Zondag 8 mei Gerhagen (Tessenderlo) Vogelwandeling Bosmuseum Gerhagen, Zavelberg, Tessenderlo Werkgroep Ecologie Tessenderlo Marc Meert meert-gybels@telenet.be Mazenhoven (Maasmechelen) Voorjaarswandeling Kasteel Leut, Dreef 148, Maasmechelen Deelname: 2,00, leden gratis Overpelt Natuurwandeling, ontdek de lente Parking MS-centrum, Boemerangstraat, Overpelt Bosland projectbureau i.s.m. Werkgroep ISIS Niet geschikt voor kinderwagens en rolstoelgebruikers Beek (Bree) Dauwwandeling met ontbijt 6.30 uur start wandeling 8.00 ontbijt Natuurpunthuis, Mariahofstraat 51, Beek Natuurpunt Bree Albert Hermans albert.hermans@skynet.be Inschrijven BE , leden 6,00 niet leden 8,00 Het Wik (Genk) PNC, Craenevenne 86, Genk Natuurpunt Genk Marc Fourier Goede wandelschoenen, deelname gratis Vallei van de Zwarte Beek (Hechtel- Eksel) Wilde- en honingbijenwandeling Resterheide onthaalcentrum, Begijnenvijvers, Begijnenstraat, Hechtel Natuurpunt Hechtel-Eksel natuurpunt.hechtel-eksel@skynet.be Hengelhoef (Houthalen-Helchteren) Klimaatwandeling met Oxfam-brunch 9.30 tot uur Bezoekerscentrum Hengelhoef Graag inschrijven vóór 2 mei via info@limburgs-landschap.be Deelname 13,00, leden 11,00 Op BE van Met vermelding van je naam, aantal deelnemers en brunch Provinciaal domein Nieuwenhoven (Sint-Truiden) Langs de waters van de paters Bezoekerscentrum Nieuwenhoven Hasseltsesteenweg z./n, Sint-Truiden Erwin Vandermeeren nieuwenhoven@limburg.be Stevige wandelschoenen en aangepaste kledij Spoorwegzate (Ordingen en Bautershoven) Ter hoogte van aanwijzingsbord waar N718 kruist met Ordingen dorp Aulenteer-Natuurpunt i.s.m. Toerisme Sint-Truiden Lucia Wastiels Geleide wandelingen, tentoonstelling van wereldvermaarde gesteenten, Bezoek aan wijngaard De Klitsberg Dinsdag 10 mei Vogelzang (Zonhoven) Onkruidwandeling Vogelzangstraat, op einde van het doodlopend stuk na huisnr. 68, Zonhoven Toerisme Zonhoven toerisme@zonhoven.be Woensdag 11 mei Hengelhoef (Houthalen) Educatieve plantenwandeling uur tot het donker is Einde Hengelhoefdreef, zijweg Donderslagseweg, Houthalen SAP-clubje Jan Wyers jan.wyers@skynet.be

17 Pagina 17 Vrijdag 13 mei Jesseren (Borgloon) Nachtvlinderinventarisatie tot uur Groenstraat, Jesseren-Borgloon Stefan Carolus Zaterdag 14 mei Dommelvallei (Kleine-Brogel) Valleiwandeling Parking kerk Kleine-Brogel Natura Limburg Jos Brands Zondag 15 mei Smeetshof (Bocholt) Dauwwandeling 7.00 tot 9.30 uur Parking Smeetshof, Smeetshofweg 1, Bocholt Natuurpunt Bocholt Nol Goossens Laarzen Natuurspeurdertjes: Van koning van het bos tot beestjes in het mos Jan Kenens zwartebeek@natuurpunt.be Voor kinderen van 5 tot 7 jaar, deelname 2,00 per kind Nationaal Park Hoge Kempen (Mechelse Heide) Op stap met Ranger, WO 1-wandeling Toegangspoort Mechelse Heide, J. Smeetslaan 280, Maasmechelen Projectbureau Nationaal Park Hoge Kempen André Mulders ,00 per persoon of 5,00 per gezin Inschrijven niet nodig Maandag 16 mei Genoelselderen Dauwwandeling in Genoels 7.00 tot uur Buurthuis, Sint-Maartenstraat 54, Genoelselderen Leefmilieu Tongeren Paul Denis Inschrijven voor 11 mei op leefmilieutongeren@gmail.com, voor een heerlijk ontbijt na de dauwwandeling aan 9,50/pers. Dommeldal (Eksel) Hooilandenwandeling Hoksent bij zuiveringsstation, Eikelbosstraat, Eksel Natuurpunt Noord-Limburg Albert Geuens Laarzen nuttig Woensdag 18 mei Schemmersberg (Zonhoven) Educatieve plantenwandeling uur tot het donker is Rotonde Molenweg Zonhoven-Genk Parkeren Wagemanskeel na 500 m. SAP-clubje Jan Wyers jan.wyers@skynet.be Zaterdag 21 mei Hasselterbroek (Kinrooi) Boomkikkerwandeling bij volle maan tot uur Parking Woutershof, Grootbroekstraat 46, Kinrooi Deelname: 2,00, leden gratis Zondag 22 mei Geitenbroek (As) Planten bekijken met een natuurgids Casterhoeve, Grotstraat, As Natuurpunt As Vincken André Demerbronnen Ketsingen (Tongeren) Natuurwandeling Parking (nieuwe) kerkhof van Berg, Gousbeemdstraat, Tongeren Orchis vzw ernaorchis@gmail.com Natuurgids: Ferdi Boelen (Leefmilieu Tongeren) Stevige wandelschoenen of laarzen Maaswinkel (Maasmechelen) Poelenwandeling uur of uur Parking gemeentehuis Maasmechelen (13.45 uur) of infobord Z.W.-vaart onder aan de kanaalbrug van Mechelen-aan-de-Maas Natuurpunt Maasmechelen Bertie Vanderlee Dommelvallei (Peer) Dommelwandeling Kringwinkel Peer, Steenweg Wijchmaal 66, Peer NP Meeuwen-Gruitrode & Peer Robert Van Dingenen Wandelschoenen nodig Thier de Lanaye (Ternaaien) Orchideeëntocht Kerk Ternaaien, rue du village, Lanaye Natuurpunt Riemst Kristof Odeur Vrijwillige gift Wandelschoenen De Wulp (Neerpelt) Vroege vogel wandeling 6.00 tot 9.00 uur BC De Wulp, Tussenstraat 10, Neerpelt Natuurpunt afdeling Neerpelt Patrick Schuurmans Smeetshof (Bocholt) Beheerwerken Parking Smeetshof, Smeetshofweg 1, Bocholt Natuurpunt Bocholt Nol Goossens Werkkledij, laarzen Sint-Truiden Wandelen in de fruitvallei Parking achterkant station, Sint-Truiden Natuurpunt Alken Gustaaf Grouwels Vallei van de Zwarte Beek (Lummen) De fiets op tot uur Parking Theepot, Ashoekstraat, Lummen Natuurpunt Lummen natuur.lummen@gmail.com Woensdag 25 mei Houthalen-Oost (Houthalen) Educatieve plantenwandeling uur tot het donker is Einde Hengelhoefdreef, zijweg Donderslagseweg, Houthalen SAP-clubje Jan Wyers jan.wyers@skynet.be Zaterdag 28 mei Vallei van de Zwarte Beek (Lummen) Natuurbeheer Parking Theepot, Ashoekstraat, Lummen Natuurpunt Lummen natuur.lummen@gmail.com Vallei van de Zwarte Beek (Hechtel- Eksel) Natuurbeheer Katershoeve, Katerstraat, Hechtel Natuurpunt Hechtel-Eksel Jean Kuppens jeankuppens@gmail.com Zondag 29 mei Ophovenderheide (Opglabbeek) Wandeling met natuurgids Kerkhof, Oude Kerkstraat 72, Opglabbeek Project Duinengordel Jimmy Wertelaers Deelname: 2,00 per persoon, kinderen tot 12 jaar gratis Inschrijven is niet nodig Viroinvalle (Namen) Bloemenwandeling 7.30 tot uur Oprit 26 (E313) Paal-Beringen - carpoolparking Werkgroep Ecologie Tessenderlo Marc Meert meert-gybels@telenet.be Vooraf telefonisch contact; oed schoeisel Tösch-Langeren (Neeroeteren- Maaseik) Libellen zomerwandeling Parking Moscou, nabij Grotlaan 208, Neeroeteren-Maaseik Deelname: 2,00, leden gratis Domein Kiewit (Hasselt) Bijzondere parkbomen, tot Herenhuis, Putvennestraat 112, Hasselt Natuurpunt Limburg Bezoekerscentrum Kiewit Deelname 2,00, leden van Natuurpunt gratis