STAATSEXAMENS MAVO(VMBO TL)

Transcriptie

1 EXAMENBOEK LEERLINGEN VSO ODYZEE COLLEGE STAATSEXAMENS MAVO(VMBO TL) 2016 Naam : Examennummer : ED-nummer :

2 Inhoudsopgave 1. Voorwoord 2. Belangrijke data 3. Vakinformatie 4. Aanwijzingen voor het centrale examen 5. Aanwijzingen voor het mondeling examen 6. Uitslagbepaling 7. Examenuitslag en diplomering 8. Herkansingen 9. Aantekeningen Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 2

3 1. Voorwoord Kloetinge, december 2015 Beste staatsexamenkandidaat MAVO (VMBO-TL), In mei 2016 beginnen we met de examens. Een aantal zaken willen wij nu al onder je aandacht brengen. Hierbij ontvang jij het examenboekje 2016 met alle informatie betreffende de komende examens. Wij hopen met dit boekje een bijdrage te leveren aan een succesvolle afronding van je vsoschoolloopbaan/examenperiode. Veel plezier en succes! De mentoren, Dhr. H. Grochla, dhr. J. Mooibroek en mw. M. Verhaagen (mentoren 4T en M4) Mw. M. van Eersel (adjunct-directeur VSO) Mw. T. de Groene (directeur Odyzee) Namens de Examencommissie: Dhr. H. Grochla en Mw. H. Menheere Examenlocatie: Odyzee College Oostmolenweg PM Kloetinge Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 3

4 2. Belangrijke data Maandag 14 t/m woensdag 23 maart Vrijdag 29 april Rekentoetsen digitaal Stuntdag (laatste schooldag voor schriftelijk examen) 25 april t/m 6 mei 2016 MEIVAKANTIE Dinsdag 17 mei uur Nederlands Woensdag 18 mei uur Geschiedenis uur Engels Donderdag 19 mei uur Wiskunde Vrijdag 20 mei uur Economie Maandag 23 mei uur Aardrijkskunde uur Natuur- en scheikunde 1 Dinsdag 24 mei uur Biologie Donderdag 26 mei uur Rekentoets uur Natuur- en scheikunde 2 Vrijdag 27 mei Vrij Laatste lesperiode Start maandag 30 juni t/m vrijdag 15 juli Oefenen mondelinge examens volgens aangepast rooster, tijdens de ochtenden. s Middags vrij om te leren, tenzij andere (persoonlijke) afspraken zijn gemaakt. Wo.20 juli t/m vrij. 22 juli Mondelinge examens (college examen) Vrijdag 22 juli vanaf 19:00 Diplomauitreiking Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 4

5 3. Vakinformatie Exameneisen VMBO-T Rekentoets De rekentoets wordt voor alle niveaus digitaal afgenomen in de week van 14 tot en met 23 maart De resultaten zijn 1 week na afname bekend. De leerlingen die in HAVO 4 of VMBO 3 de rekentoets niet hebben gehaald, kunnen het in HAVO 5 en VMBO 4 opnieuw proberen. In het examenjaar zijn er dan nog 3 mogelijkheden. Voor leerlingen die een verklaring hebben van dyscalculie is er een aparte rekentoets. Nederlands Wat is de opzet van het examen? Centraal Schriftelijk Examen Het centraal schriftelijk voor het vak Nederlands op VMBO-T niveau duurt in totaal 2 uur. Wat wordt er getoetst? Tijdens het schriftelijke examen worden de leesvaardigheid en de schrijfvaardigheid getoetst. Dit gebeurt door middel van: Een tekst met tekstbegrip vragen Een samenvattingsopdracht Een advertentie met vragen over beeld en opmaak 1 schrijfopdracht Het gaat om teksten over alledaagse onderwerpen. Je kunt tijdens het examen: - Leesstrategieën hanteren - Compenserende strategieën gebruiken; - De functie van beeld en opmaak in een tekst herkennen; - Het schrijfdoel van auteur weergeven; - Een tekst indelen in eenheden en aangeven wat de relatie is tussen die eenheden; - De kern van de tekst en de deelonderwerpen benoemen; - Van belangrijke woorden, woordgroepen of zinnen kunnen aangeven wat de betekenis is; - Tekstrelaties herkennen (oorzaak - gevolg; doel-middel; tegenstelling, opsomming, voorwaarde en argument-conclusie) - Talige middelen herkennen die een schrijver hanteren om zijn of haar doel te bereiken (overdrijving, sport, satire) - Een oordeel geven over de tekst en een toelichting hierop geven Mondelinge examen Het mondelinge examen duurt 25 minuten en is vlak voor de vakantie in juli. Je krijgt eerst een tekst om voor te bereiden. Daar heb je 20 minuten voor. Daar heb je een gesprek over met de examinatoren. Zo worden je luister-, spreek-, en gespreksvaardigheid getoetst. Het gaat om teksten over actuele onderwerpen of over praktische zaken uit het leven of uit een beroep. Belangrijk hierbij zijn je basisvaardigheden kijken, lezen en luisteren. Spreken is natuurlijk een ander belangrijk aspect. Kennis bestudeerde werken Daarna komen je boeken aan bod. Je hebt 10 boeken gelezen ter voorbereiding op dit examen. Hiervan mogen er 4 jeugdliteratuur boeken zijn en minimaal 6 adolescenten/volwassen literatuur bevatten. Een boek mag een verfilming of een toneelstuk zijn wat je hebt gezien. Eén boek mag je ook vervangen door 3 gedichten. Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 5

6 Welke vragen krijg je over de boeken: De vragen die je kunt verwachten gaan over genre Plaats Ruimte Tijd Perspectief Onderwerp Opbouw Verhaallijn Personen Inhoud Eigen mening De lijst met boeken die je hebt gelezen lever je voor 1 april 2016 aan bij de docent Nederlands. Ook de boekverslagen lever je in tweevoud in bij haar. Je maakt ook een leeslijst; dat format heeft de docent Nederlands ook. Bij het mondeling examen worden cijfers gegeven voor: Lees- en luistervaardigheid Mondelinge taalvaardigheid Een cijfer voor het gesprek over de bestudeerde teksten (boeken) Je mag bij de examens gebruik maken van een woordenboek. Zorg dat je zelf een woordenboek meeneemt. Heb je een dyslexie verklaring, dan kun je een computer gebruiken bij het examen en krijg je meer tijd. Heb je een onduidelijk handschrift, dan werk je ook met een computer. Engels Inleiding Het staatsexamen Engels bestaat uit twee onderdelen. Het Centraal schriftelijk examen in mei en het college examen in juli. Centraal Schriftelijk Examen Het centraal schriftelijk examen duurt 120 minuten. Jullie krijgen allemaal 30 minuten extra. Als je dyslexie hebt krijg je nog eens 30 minuten extra. Dit examen bestaat uit 2 onderdelen: leesvaardigheid en schrijfvaardigheid. Je mag gebruik maken van een woordenboek Nederlands-Engels en Engels Nederlands, in plaats van het woordenboek Nederlands-Engels mag je ook een woordenboek Engels-Engels gebruiken. Je kunt gebruik maken van een briefsjabloon dat je t.z.t. krijgt uitgereikt van je docent. College examen Het college-examen is een mondeling examen van 25 minuten en is de laatste week voor de zomervakantie. Direct vóór het mondeling examen krijg je 20 minuten de tijd om je voor te bereiden aan de hand van door de examinator aangeleverde teksten. Er kunnen voorgestructureerde gesprekjes gebruikt worden. Een gesprek kan gevoerd worden n.a.v. teksten en/of afbeeldingen, bv. foto s, cartoons, e.d. De teksten gaan over onderwerpen uit een actuele zaak of over praktische zaken uit het dagelijks leven of een beroep. Over de voorbereide teksten wordt met de kandidaat een gesprek in de Engelse taal gevoerd. Tijdens de voorbereiding van het mondeling examen mag gebruik gemaakt worden van een zelf meegebracht woordenboek Nederlands Engels, Engels Nederlands en van het basispakket hulpmiddelen. Bij het mondeling examen komen aan de orde: a. alle eenheden van het examenprogramma met uitzondering van schrijfvaardigheid b. kennis van gelezen werken Samen 6 titels. - 3 titels moeten betrekking te hebben op teksten in verhaalvorm (3 boeken); Je moet tenminste 360 pagina s tekst hebben gelezen. Er is een boekenlijst van DUO. Hieruit moet je tenminste twee titels kiezen, de derde titel mag je zelf kiezen. Let wel op het gewenste niveau. Dit mag ook jeugdliteratuur zijn. - 2 artikelen; - 1 songtekst of gedicht. Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 6

7 Je moet een eigen mening kunnen geven over de teksten, artikelen en songtekst/gedicht. Het gesprek over de gelezen teksten wordt in het Engels gevoerd. De nadruk ligt op het navertellen van de inhoud van de boeken en artikelen. Verder kan ter Verder kan ter sprake komen: genre, thema, plaats, ruimte en tijd, de verhaallijn, personen, eigen mening enz. Wiskunde Inleiding Het Staatsexamen wiskunde bestaat uit twee delen: Het centraal examen en het college examen. Centraal Schriftelijk Examen Het centraal examen is een schriftelijk examen en duurt 120 minuten. Onze leerlingen krijgen altijd 30 minuten extra tijd. Heb je dyslexie dan krijg je nog eens 30 minuten extra. Je neemt het basispakket hulpmiddelen mee naar het examen, bestaande uit: Schrijfmateriaal inclusief millimeter papier Tekenpotlood Blauw en rood potlood Liniaal met millimeterverdeling Passer Een geometrische driehoek en/of een windroos Vlakgum Een elektronische rekenmachine Examenstof centraal examen Tijdens het centraal examen worden de volgende domeinen geëxamineerd: Leervaardigheden in het vak wiskunde Algebraïsche verbanden Rekenen, meten en schatten Meetkunde Aanvullende eisen Vaardigheden in samenhang Voor het onderdeel meetkunde, zal jij enkele oppervlakte- en inhoudsformules moeten kunnen toepassen. Jij hoeft deze formules echter niet te kennen. Alle formules worden opgesomd in één tabel in het examen. College examen Het college-examen is een mondeling examen en duurt 25 minuten. Je neemt een elektronisch rekenapparaat, een geometrische driehoek en/of een windroos mee naar het college-examen. Bij het mondeling examen worden ten minste drie onderwerpen uit de mondelinge examenstof geëxamineerd. Examenstof college examen Tijdens het college examen kan, naast de domeinen van het centraal examen, uit de volgende domeinen worden geëxamineerd: Basisvaardigheden Informatieverwerking, statistiek Geïntegreerde wiskundige activiteiten Verrijkingsopdrachten Verwerven, verwerken en verstrekken van informatie Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 7

8 Geschiedenis Inleiding Het Staatsexamen geschiedenis bestaat uit twee delen: Het centraal examen en het college examen. Centraal Schriftelijk Examen Het centraal examen wordt schriftelijk afgenomen. Hiervoor krijg je 2 uur de tijd. Voor het examen moeten de leerlingen alles weten over de internationale ontwikkelingen vanaf het jaar 1900 tot en met nu. De rode draad in dit onderwerp is de internationale politiek. Daarnaast is er een tweede onderwerp waar de leerlingen veel over moeten weten: geschiedenis van de Nederlandse staatsinrichting (vanaf 1848). Naast deze onderwerpen moeten leerlingen ook in staat zijn om vaktaal en geschiedkundige werkwijzen te gebruiken. Denk hierbij aan interpreteren van bronnen, dateren van kaarten, lezen van geschiedkundige teksten, formuleren van historische vragen, het inleven in geschiedenis, herkennen van historische personen en geschiedkundige begrippen. College examen: Het college examen wordt mondeling afgenomen, waarbij je een half uur vragen over geschiedenis beantwoord. Voor het mondeling examen zijn dezelfde onderwerpen als bij het centraal examen belangrijk. Aardrijkskunde Inleiding Het Staatsexamen aardrijkskunde bestaat uit twee delen: Het centraal examen en het college examen. Centraal Schriftelijk Examen Het centrale examen wordt schriftelijk afgenomen en duurt ongeveer 2 uur. Voor het centrale examen moeten de leerlingen alles weten over drie onderwerpen: weer en klimaat, water en bevolking en ruimte. Hierbij hoort een basislijst topografie die de leerlingen ook moeten kennen en herkennen. Voor het examen zijn een aantal fundamenten gelegd, namelijk het hanteren van vaktaal en gebruiken van aardrijkskundige werkwijzen. Denk hierbij aan het aflezen, ordenen, analyseren en conclusies trekken op basis van grafieken, bronnen/ foto s, kaarten, luchtfoto s, satelliet beelden, diagrammen en andere aardrijkskundige bronnen van informatie. Naast deze vaardigheid is het ook belangrijk dat de leerlingen een mening vormen en een goed beargumenteerd standpunt in kunnen nemen over een willekeurig aardrijkskundig onderwerp. College examen: Het college examen wordt mondeling afgenomen, waarin je een half uur vragen over aardrijkskunde beantwoord. Voor het mondeling examen zijn dezelfde onderwerpen als bij het centraal examen belangrijk. Biologie Inleiding Het Staatsexamen biologie bestaat uit twee delen: Het centraal examen en het college examen. Centraal Schriftelijk Examen Het centraal examen is een schriftelijk examen en duurt 120 minuten. Onze leerlingen krijgen altijd 30 minuten extra tijd. Heb je dyslexie dan krijg je nog eens 30 minuten extra. Naar het centraal examen moet de leerling de volgende materialen meenemen; - Basispakket o Schrijfmateriaal o Tekenpotlood o Blauw en rood kleurpotlood o Liniaal met millimeterverdeling o Passer o Geometrische driehoek o Vlakgum o Rekenmachine - Woordenboek Nederlands Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 8

9 Het centraal examen heeft betrekking op verschillende subdomeinen; - Leervaardigheden in het vak biologie - Cellen staan aan de basis - Planten en dieren en hun samenhang: de eigen omgeving verkend - Het lichaam in stand houden: voeding en genotmiddelen, energie, transport en uitscheiding - Reageren op prikkels - Van generatie tot generatie - Erfelijkheid en evolutie - Bescherming en antistoffen - Gedrag bij mens en dier - Vaardigheden en samenhang Tijdens de biologielessen wordt behandeld welke lesstof de leerlingen moeten kennen voor het centraal examen. Voor biologie wordt er een basiskennis natuurkunde en scheikunde gevraagd. Als de leerlingen natuurkunde en scheikunde volgt, wordt deze basiskennis voldoende behandeld tijdens de natuurkundeen scheikundelessen. College examen Het college examen wordt door examinatoren mondeling afgenomen, vlak voor de zomervakantie. Naar het college examen moeten de leerlingen de volgende materialen meenemen; - Basispakket o Schrijfmateriaal o Tekenpotlood o Blauw en rood kleurpotlood o Liniaal met millimeterverdeling o Passer o Geometrische driehoek o Vlakgum o Rekenmachine Tijdens het college-examen kan alle behandelde lesstof van biologie gevraagd worden, maar ligt de nadruk vooral op; - Oriëntatie op leren en werken - Basisvaardigheden - Leervaardigheden in het vak biologie - Schimmels en bacteriën: nuttig en soms schadelijk - Mensen beïnvloeden hun omgeving - Houding, beweging en conditie - Bescherming - Verwerven, verwerken en verstrekken van informatie Tijdens het college examen kunnen ook vragen gesteld worden over uitgevoerde practicumopdrachten. In de biologielessen wordt behandelt welke lesstof de leerlingen moeten kennen voor het college examen. Een half uur voor het mondelinge college examen krijgen de leerlingen de tijd om een casus voor te bereiden. De leerlingen krijgen een artikel dat ze door moeten lezen. Over dit artikel worden vragen gesteld. De leerlingen kunnen dit artikel voorbereiden door al een aantal dingen op papier te zetten. Soms staan er onder de casus al een paar vragen, probeer deze vragen zo goed mogelijk voor te bereiden. Tijdens het mondelinge examen moet verteld worden waar de casus over gaat. Van belang zijn hierbij de kernbegrippen. Hieruit blijkt al in hoeverre de casus begrepen is. Uitgaande van de casus kan er daarna over het onderwerp zelf en andere onderwerpen dieper gevraagd worden. Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 9

10 VMBO Nask 1 (natuurkunde) NASK1/K/7 Licht en beeld Jij kunt 1 beschrijven hoe bij het zien, lichtbundels van een directe of indirecte lichtbron in het oog vallen - rechtlijnigheid van licht - evenwijdige, convergerende en divergerende lichtbundels - schaduwvorming 2 de zichtbare kleuren van het licht noemen - rood, oranje, geel, groen, blauw, violet 3 toelichten dat licht een vorm van straling is en toepassingen noemen van vormen van straling waarvoor het oog niet gevoelig is - ultraviolet. zonnebaden. black light. vliegenvanger - infrarood. infrarood sensor. afstandsbediening 4 verklaren hoe kleuren zichtbaar worden bij opvallend licht - selectieve absorptie, spiegelende en diffuse terugkaatsing - kleur van de verlichting 5 beschrijven hoe licht door een vlakke spiegel wordt teruggekaatst - wetten van terugkaatsing - virtueel beeld 6 positieve en negatieve lenzen onderscheiden 7 een afbeelding maken met een positieve lens en de begrippen voorwerpsafstand en beeldafstand toelichten 8 apparaten noemen waarin positieve lenzen worden toegepast - camera - projector 9 de brandpuntsafstand van een positieve lens vaststellen 10 beeldvorming toepassen bij het menselijk oog - bril, contactlenzen - bijziendheid - verziendheid - accommoderen 11 een schematische tekening maken van de beeldvorming bij een positieve lens. NASK1/K/10 Bouw van de materie Jij kunt 1 de bouw van stoffen en materialen beschrijven in termen van moleculen en atomen 2 de fasen waarin een stof kan voorkomen beschrijven in termen van moleculen - moleculen trekken elkaar aan - moleculen gaan sneller bewegen hij hogere temperatuur - kristalrooster 3 de bouw van een atoom beschrijven als een kern met protonen en neutronen, waaromheen een elektronenwolk - atoommassa - isotopen. NASK1/K/11 Straling en stralingsbescherming Jij kunt 1 bronnen van ioniserende straling en soorten ioniserende straling noemen - alfa-, bèta- en gammastraling onderscheiden 2 radioactief verval beschrijven als het veranderen van atoomkernen - stabiele en instabiele kernen - halveringstijd - activiteit 3 toelichten welke rol straling speelt bij tracers, röntgenfotografie en bestraling 4 de werking uitleggen van maatregelen tegen ongewenste blootstelling aan straling en tegen het opnemen van radioactieve stoffen - absorptie van straling - dracht - doordringend vermogen 5 maatregelen noemen om nadelige effecten van het gebruik van straling en radioactieve stoffen voor mens en milieu te beperken - opslag afval. NASK1/K/12 Het weer Jij kunt 1 de temperatuur meten en de werking van een thermometer verklaren en een systeem ontwerpen waarin thermometers betrouwbaar geijkt kunnen worden - vloeistofthermometer; bimetaalthermometer - absolute temperatuur - relatie tussen de schalen van Celsius en Kelvin 2 luchtdruk meten en in verband brengen met de hoogte - onderdruk, overdruk, absolute druk - barometer 3 het ontstaan van wolken en neerslag beschrijven met behulp van fasen en faseovergangen - regen, hagel, sneeuw, ijs, rijp, condens - luchtdrukverschil - dauwpunt 4 het verschijnsel bliksem in verband brengen met elektrische spanning en met elektrische stroom - ontlading door de lucht - bliksem en donder - onweerswolken - veiligheidsmaatregelen 5 zelf verworven informatie presenteren over maatschappelijke aspecten in verband met weersverschijnselen - aspecten van veiligheid en gezondheid - lucht- en bodemverontreiniging - luchtvochtigheid. NASK1/V/3 Verwerven, verwerken en verstrekken van informatie Jij kunt zelfstandig informatie verwerven, verwerken en verstrekken in het kader van het sectorwerkstuk. Jij kunt: - In de voorbereidingsfase:. onderwerp, doel en publiek van het sectorwerkstuk bepalen. relevante vragen formuleren, die hij/zij met het sectorwerkstuk wil beantwoorden. - In de uitvoeringsfase. informatie verwerven uit schriftelijke, mondelinge en audiovisuele bronnen, mede met behulp van informatie- en communicatietechnologie Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 10

11 . uit deze informatiebronnen relevante inhoudselementen kiezen en deze passend ordenen en verwoorden. strategieën hanteren, die op het bereiken van de benodigde lees-, schrijf- en luister-/kijkdoelen zijn afgestemd - In de afsluitingsfase:. de bewerkte informatie presenteren op een doel- en publiekgerichte wijze - In de evaluatiefase. reflecteren op het proces van het werken aan het sectorwerkstuk en het product: het sectorwerkstuk.. het belang aangeven van het gemaakte sectorwerkstuk voor vervolgstudie, toekomstige beroepspraktijk of algemene vorming. Tijdens het college-examen (mondeling) kan gebruik gemaakt worden van natuurkundige apparatuur. Van de kandidaat wordt verwacht dat hij enige apparatuur kan herkennen en gebruiken: - krachtmeter/ veerunster, - stemvork, - luidspreker, - microfoon, - geluidssterktemeter, - brander, - dompelaar, - thermometer, - meetlint, - maatglas, - stopwatch, - weegschaal, - voedingsapparaat, - schuifweerstand, - stroommeter, - spanningsmeter, - vermogensmeter, - kwh-meter, - multimeter, - transformator (in losse delen, 2 spoelen en weekijzeren kern). De kandidaat dient het informatieboek BINAS vmbo kgt (2e editie, ISBN ) en een elektronische rekenmachine mee te brengen. Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 11

12 VMBO Nask 2 (scheikunde) NASK2/K/4 Mens en omgeving: gebruik van stoffen Jij kunt 1 voorbeelden noemen van gevaren en veiligheidsmaatregelen in huis en in laboratoria STOFFEN - bleekwater - gootsteenontstopper - huishoudchemicaliën - zuren en basen - aardgas - benzine, spiritus GEVAREN - aantasting huid- en slijmvliezen - aantasting ogen - giftigheid - brandbaarheid - explosiegevaar MAATREGELEN - beschermingsbril, labjas - gebruik van (oog)douche - pictogrammen (explosief, corrosief, ontvlambaar, giftig, niet mengen) - gebruik veiligheidskaarten 2 uitleggen wat de gevolgen zijn voor het milieu van afval)stoffen - bodem-, lucht- en waterverontreiniging - lozing en verwerking - uitputting van natuurlijke bronnen. NASK2/K/6 Mens en omgeving: werken bij practicum en in beroepssituaties Jij kunt 1 het gebruik van de zintuigen bespreken in termen van veiligheid en doelmatigheid - kleurwaarneming bij chemische proeven, vlam-kleuren - bescherming tegen geluid bij industriële productieprocessen - gezichtsbedrog en grenzen aan de waarneming door het menselijk oog - de reuk en de grenzen aan de waarneming door het reukorgaan 2 de specifieke veiligheidsmaatregelen beschrijven, die het omgaan met straling vereist STRALING VEILIGHEIDS- MAATREGELEN - a-, ß- en g-straling - röntgenstraling - centimetergolven (magnetron) - beschermende kleding, afscherming - stralingsdetectie - afstand. NASK2/K/8 Reinigingsmiddelen en cosmetica Jij kunt 1 uitleggen dat zeep en wasmiddelen vetachtige stoffen kunnen laten mengen met water én op welke wijze - hydrofiele kop en hydrofobe staart van een zeepmolecuul - emulgator 2 zure en basische reinigingsmiddelen noemen - zuur. schoonmaakazijn. mierenzuur. zoutzuur. ontkalkingsmiddelen - basisch. soda. natronloog. ammonia. bleekwater. gootsteenontstopper 3 een aantal oplosmiddelen en hun toepassingen noemen - water. spoelen. verdunnen - alcohol. ontvetten. ingrediënt van cosmetica en alcoholische dranken - aceton. (nagel)lak verwijderen - wasbenzine. ontvetten. verdunnen 4 voorbeelden en kenmerken van cosmetische producten met reinigende werking noemen en beschrijven hoe een dergelijk cosmetisch product kan worden bereid VOORBEELDEN KENMERKEN - crème of melk - reinigende en verzorgende werking - tandpasta - slijpende en reinigende werking - zeep - emulgerende werking - shampoo - emulgerende werking. NASK2/K/9 Chemie en industrie Jij kunt 1 enkele bereidingsprocessen van metalen beschrijven - staal. hoogovenproces - aluminium. elektrolyse 2 eigenschappen en toepassingen van metalen noemen en het verschil tussen edele en andere metalen beschrijven en enkele edele en onedele metalen noemen - eigenschappen. glanzen. goede stroom- en warmtegeleiding. smeedbaar - verschil tussen edele en onedele metalen. edele metalen corroderen niet - edele metalen. goud. zilver. platina - zeer onedele metalen. natrium. kalium. calcium 3 noemen dat sommige metalen als zodanig of in verbindingen giftig zijn - lood - kwik - cadmium 4 uitleggen dat aardolie in raffinaderijen bewerkt wordt tot allerlei soorten brandstoffen en andere producten - destillatie - kraken - brandstoffen. LPG. benzine. kerosine. diesel. stookolie - andere producten. asfaltbeton. kunststoffen. smeermiddelen. medicijnen Giftigheid is een relatief begrip: de dosering is een belangrijke factor. Zelfs aan water kun je dood gaan Is NaCl giftig? Je strooit het met gemak op de patat, maar in grote hoeveelheden erg schadelijk voor o.a. de nieren. 5 voordelen noemen van het toepassen van polymeren op allerlei terreinen - prijs - 'eenvoudige' verwerking tot product - zeer grote variatie mogelijk in eigenschappen 6 uitleggen dat polymeren stoffen zijn met zeer grote moleculen die gevormd worden door aaneenschakeling van een groot aantal kleine moleculen - polymeriseren - monomeer - polymeer Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 12

13 - thermoplasten - thermoharders. NASK2/V/3 Verwerven, verwerken en verstrekken van informatie Jij kunt zelfstandig informatie verwerven, verwerken en verstrekken in het kader van het sectorwerkstuk. Jij kunt: - In de voorbereidingsfase:. onderwerp, doel en publiek van het sectorwerkstuk bepalen. relevante vragen formuleren, die hij/zij met het sectorwerkstuk wil beantwoorden. - In de uitvoeringsfase. informatie verwerven uit schriftelijke, mondelinge en audiovisuele bronnen, mede met behulp van informatie- en communicatietechnologie. uit deze informatiebronnen relevante inhoudselementen kiezen en deze passend ordenen en verwoorden. strategieën hanteren, die op het bereiken van de benodigde lees-, schrijf- en luister-/kijkdoelen zijn afgestemd - In de afsluitingsfase:. de bewerkte informatie presenteren op een doel- en publiekgerichte wijze - In de evaluatiefase. reflecteren op het proces van het werken aan het sectorwerkstuk en het product: het sectorwerkstuk.. het belang aangeven van het gemaakte sectorwerkstuk voor vervolgstudie, toekomstige beroepspraktijk of algemene vorming. Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 13

14 Economie Inleiding Het Staatsexamen economie bestaat uit twee delen: het centraal schriftelijk examen in mei en vlak voor de zomervakantie het college examen (mondeling). Beide examens tellen even zwaar voor het eindcijfer. Centraal Schriftelijk Examen Dit is gelijk aan het examen van alle andere scholen. Voor dit examen heb je een half uur extra, in totaal dus 2 ½ uur. Voor dit examen moet je het volgende beheersen: Hoofdstuk 1 t/m 7 van je leerboek Pincode + V1 en V2, ook in Pincode. Dat laatste is verrijkingsstof. Die staat in je economieboek na hoofdstuk 4 en hoofdstuk 6. Let op: Achterin je boek staan alle formules en alle begrippen nog eens op een rijtje. Die zijn dus van belang voor je examen. Aan het eind van elk hoofdstuk staan examenopdrachten. Dat is het soort vragen dat je krijgt op een examen. N.b. : Natuur en milieu, hoofdstuk 8 uit je boek, hoef je nog niet te leren voor het schriftelijk examen. Wel voor het mondeling. College examen Dit mondeling examen wordt door twee examinatoren van buiten de school afgenomen. De een stelt de vragen de ander luistert en schrijft. Zij kunnen vragen stellen over alle hoofdstukken van het boek. Dus ook over hoofdstuk 8, V1 en V2. Het mondeling examen duurt 25 minuten. Wat moet je bij je hebben op beide examens: - tekenpotlood + pen - blauw en rood kleurpotlood - liniaal met millimeterverdeling - passer - geometrische driehoek - gum - elektronisch rekenapparaat (geen grafische!!) - woordenboek Nederlands Waar kan ik uitgebreide informatie vinden over onderwerpen die aan de orde kunnen komen? Op de site van DUO: klik je aan: staatsexamenkandidaat, dan: vakinformatie vmbo-gl en tl, vervolgens: economie. Dat is informatie over het mondelingen schriftelijk examen. Op de site staan ook oude examens waarmee je dus kunt oefenen. Ook op staat veel informatie. Klik VMBO TL aan, daarna maatschappij- vakken en economie. Bij de syllabus staat zeer uitgebreid wat je moet kunnen voor het schriftelijk examen. Als je op de site linksboven van jaartal verandert, zijn ook van dat jaar de oude examens te zien. Ook daar kun je dus oefenen. Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 14

15 Maatschappijleer Inleiding Voor maatschappijleer heb je alleen een mondeling examen. Dat noemen ze een Collegeexamen. Je hebt dus maar één kans om een goed cijfer te halen. Het telt even zwaar mee als alle andere cijfers op je cijferlijst. Het examen duurt 25 minuten. Het examen bestaat uit: 1. Een presentatie van je praktische opdracht (werkstuk) 2. Vragen over begrippen en vraagstukken uit je tekstboek. Hoofdstuk 1 t/m 5 zijn daarbij het belangrijkste. 1. Praktische opdracht Je moet twee onderwerpen kiezen die in het nieuws zijn in jouw examenjaar. Maak die keuze in overleg met je docent. Het moeten onderwerpen zijn die betrekking hebben op de (Nederlandse) samenleving. Per onderwerp verzamel je in de loop van het examenjaar 3 artikelen uit een krant, van internet of uit een tijdschrift. Je mag artikelen verzamelen vanaf april Zorg dat je de artikelen netjes print: zonder reclame en zo compleet mogelijk. Schrijf van alle artikelen een samenvatting van ongeveer 100 woorden. Over de twee onderwerpen schrijf je ook een eigen mening, waarin je de informatie van de gelezen artikelen gebruikt. Je krijgt hier formats voor, die je in moet vullen. Voor elk onderwerp maak je een poster (A2-formaat). Die gebruik je bij de presentatie. Zo n poster maakt je presentatie alleen maar makkelijker. Je hebt een geheugensteuntje. Voor precieze informatie over het werkstuk kijk je in de bijlagen. De praktische opdracht moet 1 april af zijn. Dat betekent goedgekeurd door de vakdocent en in tweevoud ingeleverd in mapjes (voor elke examinator 1 exemplaar) Er zijn voorbeelden beschikbaar van vorige jaren. 2. Je moet de theorie en vooral de begrippen uit je tekstboek kennen. Ze staan op alfabetische volgorde achterin. Ook is er nog een lijst met extra begrippen die je moet kennen. Die krijg je van de docent. Verder is het van belang dat je een (jouw) mening kan formuleren over actuele onderwerpen. Volg het nieuws dus in grote lijnen. Daar zal ook in de lessen tijd voor vrij gemaakt worden. Je ontvangt van je docent ook nog een samenvatting van de belangrijkste hoofdstukken uit je boek. Waar kan ik uitgebreide informatie vinden over onderwerpen die aan de orde kunnen komen? Op de site van DUO: klik je aan: staatsexamenkandidaat, dan: vakinformatie vmbo-gl en tl, vervolgens: maatschappijleer. Dat is informatie over het mondeling examen. Ook op staat veel informatie. Klik VMBO TL aan, daarna maatschappij- vakken en maatschappijleer. Bij de syllabus staat zeer uitgebreid wat je moet kunnen voor het schriftelijk examen. Als je op de site linksboven van jaartal verandert, zijn ook van dat jaar de oude examens te zien. Ook daar kun je dus oefenen. Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 15

16 4. Aanwijzingen voor het centraal examen Examenreglement (voor het volledige examenreglement zie ) Belangrijke regels - Zorg dat je bij het examen steeds een half uur van te voren aanwezig bent bij het juiste lokaal. - De kandidaten mogen tijdens het examen, het eerste uur en het laatste kwartier het lokaal niet verlaten. - Tassen, jassen en communicatiemiddelen, geluidsdragers (zoals bijvoorbeeld mobiele telefoon e.d.), smartwatches mogen niet meegenomen worden in de examenzaal. - Etuis niet op de tafel leggen, maar op de grond. - Het gebruik van correctielak of lint (tipp-ex) is niet toegestaan. - Je schrijft met een blauw schrijvende pen en je tekent met een tekenpotlood en liniaal. Tijdens en na het examen - Vul de vereiste gegevens (naam en examennummer) in, begin daarna aan het werk. Ook op een tweede blad de gegevens invullen. Vermeld ook de naam van de docent waar je les van had. - Een horloge is vrijwel onmisbaar! - Als een kandidaat met zijn werk klaar denkt te zijn, mag hij pas na toestemming van een toezichthoudende surveillant vertrekken. - In de gangen mag, indien men voortijdig vertrekt, geen onnodig en voor anderen storend lawaai worden gemaakt. - Gedurende het laatste kwartier van elke examenzitting mag geen kandidaat meer vertrekken. Wie dan klaar is met het werk, wacht tot het einde. - Een aantal vakken heeft CE-opgaven met open vragen en meerkeuzevragen. De antwoorden van zowel de open als de meerkeuzevragen worden door de kandidaat op gewoon papier gegeven. Bij meerkeuzevragen schrijft de kandidaat het nummer van de vraag op, gevolgd door de hoofdletter die bij het gekozen antwoord hoort. Internet sites met informatie Op deze site van het LAKS vind je - op de dag van je examen - de goede antwoorden, nieuws over de examens en het wel en wee van andere examenkandidaten. Ook de eindexamenklachtenlijn van het LAKS bereik je via deze website. Je kunt hier problemen, verstoringen en fouten in en rond de examens melden. Op deze site staat in begrijpelijke taal wat je moet leren voor je examen. Je kunt - tot één uur voor je examen - per vragen stellen aan het forum van vakdocenten. Je moet je wel eerst registreren. Cito maakt examens in opdracht van het College voor Examens (CvE). Je kunt hier oefenexamens downloaden van voorgaande jaren. Klik onder Examenkandidaten op Centrale examens en daarna op Schriftelijke en praktische examens vmbo. Je vindt hier meteen ook de antwoordbladen en de normering van de oude examens. Dit is de officiële website over examens voor examensecretarissen en docenten in het voortgezet onderwijs. Hier staat alle wettelijke informatie over de examens overzichtelijk per jaar geordend. Veel Andere examensites ontlenen hun informatie aan Examenblad. Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 16

17 Toegestane Hulpmiddelen VMBO-T vak alle vakken alle schriftelijke examens papieren cse s Nederlands moderne vreemde talen wiskunde nask1/nask2 hulpmiddelen basispakket, bestaande uit: - schrijfmateriaal incl. millimeterpapier - tekenpotlood - blauw en rood kleurpotlood - liniaal met millimeterverdeling - passer - geometrische driehoek - vlakgum - elektronisch rekenapparaat, behalve bij 1e gedeelte rekentoets verder: functionele hulpmiddelen die geen relatie hebben met de exameneisen, zoals: markeerstift, puntenslijper, leesliniaal (loep) woordenboek Nederlands voorbeeld briefsjabloon Nederlands woordenboek naar en vanuit de vreemde taal, (op verzoek kandidaat) woordenboek Engels- Engels in plaats van Engels - Nederlands Naast of in plaats van de geometrische driehoek: een windroos door het CVTE goedgekeurd informatiemateriaal Voor meer informatie zie: versie-2_tcm pdf De kandidaat dient zelf bovenstaande hulpmiddelen mee te nemen naar het examen. Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 17

18 Zo maak je slim je examen TIP 1 Lees goed Lees de vragen goed en houd je aan de instructies. Dus als er staat: geef twee voorbeelden, geef er dan twee en niet meer. TIP 2 Lees alleen wat je echt nodig hebt Probeer bij elke vraag zo snel mogelijk te bekijken wat je moet doen. Bekijk daarna pas de informatie, teksten en afbeeldingen die je ook echt nodig hebt. Als je al de informatie eerst gaat lezen, kost dat te veel tijd. TIP 3 Schrijf netjes Zorg ervoor dat je goed leesbaar schrijft, onleesbaar werk wordt niet nagekeken. TIP 4 Geef de berekening of verklaring Als om een berekening of verklaring wordt gevraagd, geef die dan ook. Je krijgt geen punten voor alleen het goede antwoord. TIP 5 Blijf nadenken Maak het jezelf niet te makkelijk tijdens je examen. Denk niet: dat antwoord zal wel goed zijn. Blijf nadenken en reken zo nodig je antwoorden na. TIP 6 Twijfel niet te lang Als je tijdens het examen iets niet weet of kunt, twijfel dan niet te lang en ga verder met de volgende vraag. Je kunt altijd terug naar de vraag die je hebt overgeslagen. TIP 7 Bedenk éérst het antwoord Bedenk bij een meerkeuzevraag eerst zelf het antwoord en bekijk dan of dit bij de keuzemogelijkheden staat. TIP 8 Vul altijd iets in Weet je het antwoord niet of niet zeker bij een meerkeuzevraag? Vul toch altijd iets in. Misschien gok je goed. TIP 9 Gebruik hoofdletters Schrijf je de antwoorden op papier? Gebruik bij meerkeuzevragen hoofdletters (A, B, C, D...). TIP 10 Kijk hoeveel punten je kunt krijgen Dreig je in tijdnood te komen, maak dan eerst de opgaven die veel punten opleveren. (Houd wel je verstand erbij: twee korte vragen met elk 2 punten kunnen minder tijd vragen dan een lange vraag met 4 punten). TIP 11 Maak de laatste vraag Onthoud: de laatste vraag is meestal niet de lastigste. Het zou jammer zijn als je daar niet aan toekomt en zo makkelijk te scoren punten mist. TIP 12 Lever in op volgorde Moet je antwoorden op papier inleveren? Doe dit dan op volgorde, dan weet je ook zeker dat je alles inlevert! Lukt dit niet, geef dat dan duidelijk aan. TIP 13 Beantwoord álle vragen Controleer aan het eind zorgvuldig of je alles hebt gemaakt. Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 18

19 5. Aanwijzingen voor het mondelinge examen Het mondeling examen vindt dit jaar plaats op woensdag 20 juli, donderdag 21 juli en vrijdag 22 juli 2016 op het Odyzee college in Kloetinge. Het rooster voor de mondelinge examens krijg je ongeveer twee á drie weken voor het mondelinge examen van je mentor. De weken tussen het de centrale examens en de mondeling (college) examens besteden we op school aan het oefenen voor de mondelinge examens en het presenteren. Werkstukken De werkstukken moeten op 1 april klaar zijn, maar hoeven niet te worden opgestuurd. De titels van de sectorwerkstukken en de profielwerkstukken met het bijbehorende profielvak moeten vóór 1 april worden opgestuurd naar vso@duo.nl. Voor informatie over het sectorwerkstuk en oriëntatie op leren en werken verwijzen wij jullie naar het boekje Sectorwerkstuk. Alle examenkandidaten moeten een half uur voor aanvang van het examen aanwezig zijn op school. Voor een aantal examens geldt ook een voorbereidingstijd, o.a. voor Nederlands en Engels. Dit is ook in het rooster opgenomen. De examenkandidaten worden in de aula ontvangen. Hier kunnen ze ook verblijven tussen de examens door. Er worden meestal meerdere vakken per dag geëxamineerd. 6. Uitslagbepaling Wanneer ben je geslaagd? 1. De kandidaat/kandidate die staatsexamen vmbo heeft afgelegd, is geslaagd indien: a. hij/zij voor het sectorwerkstuk de beoordeling goed of voldoende heeft behaald en b. hij/zij de rekentoets heeft gemaakt en c. het rekenkundig gemiddelde van de door hem bij het centraal examen behaalde cijfers tenminste 5,5 is en d. hij/zij voor ten hoogste één van zijn/haar examenvakken het eindcijfer 5 heeft behaald en voor zijn overige examenvakken een 6 of hoger, of voor ten hoogste één van zijn/haar examenvakken het eindcijfer 4 heeft behaald en voor zijn overige examenvakken een 6 of hoger waarbij ten minste één 7 of hoger, of voor twee van zijn/haar examenvakken het eindcijfer 5 heeft behaald en voor zijn/haar overige examenvakken een 6 of hoger waarbij ten minste één 7 of hoger. geen eindcijfer is 3 of lager. het eindcijfer voor Nederlands een 5 of hoger is. 2. Het College voor examens bepaalt het eindcijfer, bedoeld in het vierde lid, als het rekenkundig gemiddelde van de eindcijfers van de samenstellende delen. Indien de uitkomst van deze berekening niet een geheel getal is, wordt deze uitkomst indien het eerste cijfer achter de komma een 4 of lager is, naar beneden afgerond en indien dat cijfer een 5 of hoger is, naar boven afgerond Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 19

20 7. Examenuitslag en diplomering Vrijdag 22 juli: De examencommissie stelt de uitslag vast, alle leerlingen krijgen hierover na het laatste mondeling bericht. We verzoeken de ouders/verzorgers om bij het laatste mondeling aanwezig te zijn in Kloetinge. Het heeft geen zin om voor bovengenoemd tijdstip de school te bellen, omdat de uitslag dan nog niet is vastgesteld! Als alle gegevens op tijd binnen zijn, kan de uitslag vastgesteld worden. Er zijn dan voor iedere kandidaat drie mogelijkheden: 1. Geslaagd Dit jaar vindt de diplomering op vrijdag 22 juli plaats, uitnodiging volgt. 2. Niet geslaagd met recht op herkansing Als de eindcijfers niet voldoen aan de normen (zie vorige blad), ben je niet geslaagd. De voorzitter kiest direct na de uitslagbepaling welke vakken over gedaan mogen worden. De kandidaten krijgen dan te horen wanneer de herexamens zijn. De schriftelijke herexamens vinden plaats in het derde tijdvak. De data voor de mondelinge examens worden later vastgesteld. 3. Niet geslaagd Herkansing heeft geen zin want de overige cijfers blijven onvoldoende om te kunnen slagen. Diploma-uitreiking De diploma-uitreiking is op vrijdagavond 22 juli Te zijner tijd volgt de uitnodiging hiervoor. Aanwezigheid van ouders/verzorgers wordt zeer op prijs gesteld. 8. Herkansingen Als je niet geslaagd bent, zijn er twee mogelijkheden: je bent helemaal gezakt, hebt geen diploma, of je bent niet geslaagd, maar het recht op een herkansing. Herkansingen worden afgenomen in het derde tijdvak, of, zo nodig, in het vierde tijdvak. Een kandidaat die een staatsexamen heeft afgelegd en daarvoor niet geslaagd is, mag een herkansing afleggen bestaande uit één college-examen en/of één centraal examen, niet noodzakelijkerwijs van hetzelfde vak, mits hij daardoor alsnog kan slagen, en de kandidaat mag de rekentoets herkansen om het cijfer te verbeteren. Een herkansing mag alleen worden afgelegd in vakken waarin in het lopende examenjaar staatsexamen is afgelegd. Bij de uitreiking van de cijferlijst na vaststelling van de uitslag wordt aan de kandidaat die daarvoor in aanmerking komt, een herkansingsformulier uitgereikt. De kandidaat kan, binnen de daarvoor gestelde termijn, aangeven of hij aan de herkansing wenst deel te nemen en voor welk(e) vak(ken). De gestelde termijn staat vermeld op het herkansingsformulier. Het schriftelijke gedeelte van de herexamens vindt plaats tussen 10 en 18 augustus 2016, meestal elders in het land. Het mondelinge gedeelte van de herexamens vindt meestal plaats eind augustus, begin september, en kan in Kloetinge afgenomen worden. Uitslag is direct na het mondelinge examen. Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 20

21 Tot slot wensen wij alle kandidaten heel veel succes!! Namens het hele team van Odyzee. Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 21

22 9. Aantekeningen Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 22

23 Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 23

24 Examenboekje Odyzee College MAVO/VBMO-T Pagina 24