NATUUR- EN SCHEIKUNDE II VMBO TL/GL VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2019 V

Transcriptie

1 NATUUR- EN SCHEIKUNDE II VMBO TL/GL VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2019 V

2 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de staatsexamens voortgezet onderwijs en draagt zorg voor de kwaliteit en het niveau van de examens. De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) is belast met de praktische uitvoering en organisatie van de staatsexamens. Met vragen over deze vakinformatie kunt u contact opnemen met de afdeling Examendiensten van DUO: (050) of staatsexamens@duo.nl. 2

3 Inhoud 1 Kernpunten 5 2 Centraal examen 5 3 College-examen 5 4 Schema examenstof 7 Bijlage 1 Beschrijving examenstof 8 Bijlage 2 Hulpmiddelen 112 Bijlage 3 Tips 14 3

4

5 top 1 Kernpunten Het examen bestaat uit een centraal examen en een college-examen. Indien de kandidaat gebruik wenst te maken van een hulpmiddel dient de kandidaat zelf dat hulpmiddel mee te nemen. Tips voor dit examen staan in bijlage 3. De berekening van het eindcijfer staat in een overzicht. 2 Centraal examen Het centraal examen bestaat uit een schriftelijk examen. Het heeft betrekking op de aangegeven exameneenheden (zie: Schema examenstof en Beschrijving examenstof). Overzicht centraal examen wat hulpmiddelen tijdsduur cijfer Zie: Schema examenstof en Beschrijving examenstof woordenboek, rekenmachine, Binas, geodriehoek, etc. (zie bijlage 2) 120 minuten A 3 College-examen mondeling college-examen Het college-examen bestaat uit een mondeling examen van 25 minuten. Het heeft betrekking op alle exameneenheden (zie: Schema examenstof en Beschrijving examenstof). Minimaal één onderwerp wordt geëxamineerd dat niet op het centraal examen aan de orde is geweest (zie hoofdstuk 4 Examenstof en bijlage 1). Bij het mondeling examen worden tenminste drie onderwerpen, ter keuze van de examinator, uit de examenstof geëxamineerd, waarvoor aparte deelcijfers worden gegeven. Het cijfer voor het college-examen is het gemiddelde van de deelcijfers, afgerond op 1 decimaal. Tijdens het college-examen kan gebruik gemaakt worden van proefopstellingen en/of afbeeldingen. De kandidaat moet bijvoorbeeld een (koolstof)atoommodel herkennen en kunnen toelichten en scheidingsmethode praktisch kunnen toepassen. 5

6 Overzicht mondeling college-examen Wat Zie: Schema examenstof en Beschrijving examenstof. Hulpmiddelen zie bijlage 2 tijdsduur 25 minuten cijfer B Overzicht berekening eindcijfer wat wegingsfactor cijfer (afgerond op één decimaal) centraal examen 1 A college-examen 1 B eindcijfer (afgerond op een geheel getal) (A + B) gedeeld door 2 terug naar top 6

7 4 Schema examenstof natuur- en scheikunde II TL centraal collegeexamen examen NASK2/K/1 Loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB) X* NASK2/K/2 Basisvaardigheden X NASK2/K/3 Leervaardigheden in het vak scheikunde X X NASK2/K/4 Mens en omgeving: gebruik van stoffen X NASK2/K/5 Mens en omgeving: verbranding X X NASK2/K/6 Mens en omgeving: werken bij practicum en in X beroepssituaties NASK2/K/7 Water, zuren en basen X X NASK2/K/8 Reinigingsmiddelen en cosmetica X NASK2/K/9 Chemie en industrie X NASK2/K/10 Basischemie voor vervolgopleiding en beroep X X NASK2/K/11 Bouw van materie X X NASK2/V/1 Productieprocessen X X NASK2/V/2 Productonderzoek X X NASK2/V/3 Verwerven, verwerken en verstrekken van informatie X NASK2/V/4 Vaardigheden in samenhang X X * Domein NASK2/K/1 Loopbaanoriëntatie en begeleiding wordt alleen geëxamineerd in combinatie met het profielwerkstuk. Zie vakinformatie Profielwerkstuk op de duo website. In bijlage 1 van deze vakinformatie staat een beschrijving van de examenstof. terug naar top 7

8 Bijlage 1 Beschrijving examenstof In deze bijlage staat de beschrijving van de programmaonderdelen: (tenminste 1 van deze domeinen wordt op het college-examen getoetst) - NASK2/K/4: Mens en omgeving: gebruik van stoffen, - NASK2/K/6: Mens en omgeving: werken bij practicum en in beroepssituaties, - NASK2/K/8: Reinigingsmiddelen en cosmetica, - NASK2/K/9: Chemie en industrie, - NASK2/V/3: Verwerven, verwerken en verstrekken van informatie. Domein NASK2/K/1 Oriëntatie op leren en werken wordt alleen geëxamineerd in combinatie met het profielwerkstuk. De beschrijving van de programmaonderdelen (te vinden in de syllabus): - NASK2/K/3 : Leervaardigheden in het vak natuur- en scheikunde, - NASK2/K/5 : Mens en omgeving: verbranding, - NASK2/K/7 : Water, zuren en basen, - NASK2/K/10: Basischemie voor vervolgopleiding en beroep, - NASK2/K/11: Bouw van materie, - NASK2/V/1 : Productieprocessen, - NASK2/V/2 : Productonderzoek, - NASK2/V/4 : Vaardigheden in samenhang is te vinden op: kies jaarring 2019, vmbo TL/GL natuur- en scheikunde II, Examenprogramma natuur- en scheikunde II, syllabus 2019 natuur- en scheikunde II Specificatie van de globale eindtermen voor het CE. Beschrijving examenonderdelen NASK2/K/4, NASK2/K/6, NASK2/K/8, NASK2/K/9, NASK2/V/3 NASK2/K/4 Mens en omgeving: gebruik van stoffen U kunt 1 voorbeelden noemen van gevaren en veiligheidsmaatregelen in huis en in laboratoria STOFFEN - bleekwater - gootsteenontstopper - huishoudchemicaliën - zuren en basen - aardgas - benzine, spiritus - aceton - terpentine GEVAREN - aantasting huid- en slijmvliezen - aantasting ogen - giftigheid* - brandbaarheid - explosiegevaar MAATREGELEN - beschermingsbril, labjas - gebruik van (oog)douche - pictogrammen (b.v. explosief, corrosief, ontvlambaar, giftig, niet mengen) - gebruik veiligheidskaarten - handschoenen *Giftigheid is een relatief begrip: de dosering is een belangrijke factor. Zelfs aan water kun je doodgaan Is NaCl giftig? Je strooit het met gemak op de patat, maar in grote hoeveelheden is het erg schadelijk voor o.a. de nieren. 8

9 2 uitleggen wat de gevolgen zijn voor het milieu van (afval)stoffen - bodem-, lucht- en waterverontreiniging - lozing en verwerking - uitputting van natuurlijke bronnen NASK2/K/6 Mens en omgeving: werken bij practicum en in beroepssituaties U kunt 1 het gebruik van de zintuigen bespreken in termen van veiligheid en doelmatigheid - kleurwaarneming bij chemische proeven, vlam-kleuren - bescherming tegen geluid bij industriële productieprocessen - gezichtsbedrog (bij aflezen van meetinstrumenten) en grenzen aan de waarneming door het menselijk oog - de reuk en de grenzen aan de waarneming door het reukorgaan 2 de specifieke veiligheidsmaatregelen beschrijven, die het omgaan met straling vereist STRALING - -, ß- en -straling - röntgenstraling - centimetergolven (magnetron) VEILIGHEIDSMAATREGELEN - beschermende kleding afscherming - stralingsdetectie - afstand NASK2/K/8 Reinigingsmiddelen en cosmetica U kunt 1 uitleggen dat zeep en wasmiddelen vetachtige stoffen kunnen laten mengen met water én op welke wijze - hydrofiele kop en hydrofobe staart van een zeepmolecuul - emulgator 2 zure en basische reinigingsmiddelen noemen en hun toepassingen - zuur. schoonmaakazijn. zoutzuur. ontkalkingsmiddelen (citroenzuur) - basisch. soda. natronloog. ammonia. bleekwater. gootsteenontstopper (natronloog/natriumhydroxide) 3 een aantal oplosmiddelen en hun toepassingen noemen - water. spoelen. verdunnen - alcohol. ontvetten. ingrediënt van cosmetica en alcoholische dranken - aceton. (nagel)lak verwijderen - wasbenzine/terpentine. ontvetten. verdunnen 9

10 4 voorbeelden en kenmerken van cosmetische producten met reinigende werking noemen en beschrijven hoe een dergelijk cosmetisch product kan worden bereid. VOORBEELDEN - crème of melk (reinigende en verzorgende werking) - tandpasta ( slijpende en reinigende werking en welke ingrediënten dat doen, preventie door fluor) - zeep (emulgerende werking) - shampoo (emulgerende werking) NASK2/K/9 Chemie en industrie U kunt 1 enkele bereidingsprocessen van metalen beschrijven - staal. hoogovenproces (ook reacties) - aluminium. elektrolyse (ook reacties) 2 eigenschappen en toepassingen van metalen noemen en het verschil tussen edele en andere metalen beschrijven en enkele edele en onedele metalen noemen - eigenschappen. glanzen. goede stroom- en warmtegeleiding. smeedbaar - verschil tussen edele en onedele metalen. edele metalen corroderen niet - edele metalen - zeer onedele metalen. goud. natrium. zilver. kalium. platina. calcium 3. noemen dat sommige (zware) metalen als zodanig of in verbindingen giftig zijn - lood, - kwik, - cadmium 4 uitleggen dat aardolie in raffinaderijen bewerkt wordt tot allerlei soorten brandstoffen en andere producten - destillatie - kraken - brandstoffen - andere producten. LPG. asfaltbeton. benzine. kunststoffen. kerosine. smeermiddelen. diesel. medicijnen. stookolie 5 voordelen noemen van het toepassen van polymeren zoals - prijs - 'eenvoudige' verwerking tot product - zeer grote variatie mogelijk in eigenschappen - corrosiebestendig - kleine dichtheid 6 uitleggen dat polymeren stoffen zijn met zeer grote moleculen die gevormd worden door aaneenschakeling van een groot aantal kleine moleculen 10

11 - herkennen van een monomeer in een polymeer - monomeer - polymeer - thermoplasten - thermoharders. NASK2/V/3 Verwerven, verwerken en verstrekken van informatie U kunt zelfstandig informatie verwerven, verwerken en verstrekken. Een uitgebreide beschrijving van de overige examenstof staat op: - examenblad.nl, natuur- scheikunde II GL/TL, syllabus 2019 exacte vakken terug naar top 11

12 Bijlage 2 Hulpmiddelen Toegestaan De hulpmiddelen van het basispakket zijn toegestaan bij alle examens. Zij zijn niet alle nodig: Basispakket Het standaard basispakket bevat: - schrijfmateriaal - tekenpotlood - blauw en rood kleurpotlood - liniaal met millimeterverdeling - passer - geodriehoek - naast of in plaats van de geodriehoek: een windroos - roosterpapier in cm 2 - vlakgum - rekenmachine Ook is het toegestaan om hulpmiddelen mee te brengen die geen relatie hebben met de exameneisen maar wel functioneel kunnen zijn, zoals: markeerstift, puntenslijper, leesliniaal (loep). Woordenboek (alleen bij de schriftelijke examens, niet bij de mondelinge) Nederlands-Nederlands (eendelig) OF Nederlands-thuistaal/vreemde taal én thuistaal/vreemde taal-nederlands (eendelig) Een digitaal woordenboek is niet toegestaan. Van u wordt verwacht dat u, naast het basispakket, tijdens het centraal examen en het college-examen beschikt over: een elektronische rekenmachine en over BINAS vmbo-kgt, informatieboek Nask 1 en Nask 2 (2 e editie, ISBN ). Gebruik van de 1 e editie van BINAS is niet meer toegestaan. (Bij Nask I zijn bij de genoemde edities van Binas als informatieboek errata uitgegeven. Zie voor deze errata de site (zoekterm errata Binas. Het is toegestaan deze fouten in Binas te verbeteren). Vereisten van de elektronische rekenmachine: Naast de grondbewerkingen moet de rekenmachine ook beschikken over toetsen voor pi, x tot de y e macht, x 2, 1/x en sin/cos/tan in graden (en hun inversen). Niet toegestaan is: - lichtnetaansluiting tijdens het examen, - opladen tijdens het examen, - schrijfrol, - alarm of ander geluid, - alfanumeriek (letters op scherm), - grafieken weergeven, - een programmeerbare rekenmachine in het VMBO - zend- of ontvanginstallatie. 12

13 Uitgebreide informatie over hulpmiddelen voor de centrale examens en hulpmiddelen voor kandidaten met een beperking staat in de Regeling toegestane hulpmiddelen. Kies: examenblad.nl, 2019, vmbo, onderwerpen, hulpmiddelen terug naar top 13

14 Bijlage 3 Tips Lees de vakinformatie en de syllabus Natuur- scheikunde II goed door. Hierin kunt u vinden welke stof tot het centraal examen behoort en welke tot het college-examen. Op basis hiervan weet u wat u moet voorbereiden. Maak bij het bestuderen van de examenstof zo mogelijk gebruik van een lesmethode of examenkatern. Zorg dat u de toegestane hulpmiddelen meebrengt. Centraal examen Antwoord bij open vragen heel precies op de gestelde vragen. U moet de vraag eerst goed lezen en niet te kort of te vaag antwoorden. Geef niet meer antwoorden dan gevraagd. Oefen in het lezen van de opgaven; het gebeurt soms dat vragen onjuist worden beantwoord omdat de vraag niet goed gelezen is. Geef bij de antwoorden een toelichting als daarom wordt gevraagd; bij de meeste vragen worden alleen punten toegekend als er een juiste toelichting is gegeven. Controleer bij schriftelijke examens of u alle opgaven gemaakt hebt, voordat u uw werk inlevert. Oefen van tevoren met Binas. Oefenen: Examenbundels of recente oefenexamens examens zijn geschikt om ervaring op te doen. Recente oefenexamens zijn te vinden op onder andere examenblad.nl (stel linksboven een bepaald jaar in en vind onder tl-gl en natuur- scheikunde II de examendocumenten van dat jaar). Mondeling college-examen Kijk, ter voorbereiding op de mondelinge college-examens, de informatiefilm mondeling staatsexamen op de website onder Hoe het staatsexamen VO werkt bij de staatsexamens vwo-havo-vmbo. Oefen met uw opleiders het doen van een mondeling examen. Ook met medekandidaten kunt u dit oefenen door elkaar vragen te stellen. terug naar top 14

15

16 16

17 17