SCHOOLKOSTENONDERZOEK. Schoolkosten in het voortgezet onderwijs en de BOL

Transcriptie

1 SCHOOLKOSTENONDERZOEK Schoolkosten in het voortgezet onderwijs en de BOL 2-21

2 SCHOOLKOSTENONDERZOEK Schoolkosten in het voortgezet onderwijs en de BOL 2-21 Schoolkostenonderzoek

3 versie oktober 21 Meer informatie over het NIBUD vindt op de website NIBUD Niets in deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaargemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het NIBUD. Schoolkostenonderzoek

4 INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK 1: INLEIDING Schoolkostenonderzoek Opzet van het rapport Leeswijzer...7 HOOFDSTUK 2: DE KOSTEN VOOR VMBO, HAVO EN VWO (vrijwillige) Ouderbijdrage en vaste bijdrage Schoolboeken Overige Schoolbenodigdheden Bijkomende kosten voor materialen en gereedschappen Reiskosten openbaar vervoer Deelname schoolactiviteiten Totale schoolkosten (exclusief reiskosten) Totale schoolkosten brugklas Denominatie Conclusies VMBO, HAVO, VWO...25 HOOFDSTUK 3: SCHOOLKOSTEN BOL (vrijwillige) Ouderbijdrage en vaste bijdrage Schoolboeken Overige schoolbenodigdheden Bijkomende kosten materialen en gereedschappen Reiskosten openbaar vervoer Stage Deelname schoolactiviteiten Totale schoolkosten BOL Conclusies BOL...42 HOOFDSTUK 4: OVERIGE RESULTATEN Computer Bijlessen Bijverdiensten scholieren...45 BIJLAGE 1: OPDRACHT...47 BIJLAGE 2: DATAVERZAMELING ONDER DE OUDERS...53 BIJLAGE 3: VRAGENLIJST VOORTGEZET ONDERWIJS...57 BIJLAGE 4:VRAGENLIJST BOL...61 Schoolkostenonderzoek

5 Schoolkostenonderzoek

6 HOOFDSTUK 1: INLEIDING 1.1 Schoolkostenonderzoek Het NIBUD geeft in zijn voorlichting referentiecijfers over alle bestedingen van huishoudens. Het cijfermateriaal daarvoor is onder andere afkomstig van de Budgetonderzoeken van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De kosten voor het onderwijs van kinderen zijn moeilijk uit de Budgetonderzoeken te traceren. Het is wel mogelijk de totale kosten die per huishouden worden gemaakt, te berekenen, maar het is niet mogelijk de kosten per kind of per schooltype vast te stellen. Het NIBUD doet daarom regelmatig onderzoek dat zich specifiek op dit onderwerp richt. De resultaten van het NIBUD-schoolkostenonderzoek 1998 (publicatie februari 1999) hebben in het voorjaar van 1999 in de Tweede Kamer een rol gespeeld bij de behandeling van de Wet tegemoetkoming studiekosten (WTS). Tijdens deze behandeling bleek dat de cijfers uit dit onderzoek niet op alle beleidsvragen een antwoord konden geven. De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen heeft de Kamer daarop toegezegd een nieuw, omvangrijker onderzoek te laten uitvoeren ter onderbouwing van de voorstellen uit de Nota Meer voor Meer; uitbreiding tegemoetkoming studiekosten: tweede fase. Dit nieuwe schoolkostenonderzoek werd in het najaar van 1999 door het NIBUD afgerond. De resultaten hiervan zijn input geweest voor de verdere uitwerking van het wetsvoorstel Wet tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten (WTOS). Bij de behandeling van de nota Meer voor meer in februari 2 heeft de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen de Tweede Kamer toegezegd om de ontwikkeling van de schoolkosten in de toekomst periodiek te volgen. Het ministerie van OC&W heeft daarop het NIBUD gevraagd het schoolkostenonderzoek opnieuw uit te voeren voor het schooljaar Gevraagd is bij dit nieuwe onderzoek een grotere steekproef te trekken en de vragenlijst uit te breiden door een verdieping op het punt van de reiskosten in de beroepsopleidende leerweg (BOL). Dit rapport is een verslag van het derde onderzoek naar schoolkosten in het voortgezet onderwijs en in de BOL dat het NIBUD heeft gehouden. De methode van onderzoek is dezelfde als voorheen. Ouders van leerlingen in het voortgezet onderwijs zijn benaderd om een vragenlijst in te vullen en die terug te sturen naar het NIBUD dat ook de analyse heeft uitgevoerd. Met de ouders is contact gelegd via de scholen. Scholen en secties van het voortgezet onderwijs zijn gevraagd om aan het onderzoek deel te nemen. Op grond van een schatting van de bereidheid van scholen om vragenformulieren in een aantal klassen uit te delen en op grond van een schatting van de repons van de ouders zijn scholen aangeschreven met de vraag of ze mee wilden werken aan het onderzoek. Ze moesten daarvoor in minimaal twee klassen vragenlijsten uitdelen; hun ouders moesten deze invullen. Na een mailing aan de scholen (voortgezet onderwijs) waarin gevraagd werd aan het onderzoek deel te nemen, meldden zich 127 scholen aan. De scholen hebben het aantal klassen in de onderbouw en in de bovenbouw waar ze de vragenlijsten wilden uitdelen opgegeven. Schoolkostenonderzoek

7 Uit de aanmeldingen is een selectie gemaakt. Voor het aantal te selecteren scholen is gekeken naar de verwachte respons. Bij de keuze van scholen is rekening gehouden met schooltype, landelijke spreiding en een goede verdeling tussen onderbouw en bovenbouw. Scholen die meer dan 6 klassen in de onderbouw of bovenbouw hebben opgegeven, zijn niet voor deelname geselecteerd. De vragenlijsten zijn rondgedeeld via 68 scholen in het voortgezet onderwijs, 145 klassen in de onderbouw en 138 klassen in de bovenbouw. Uiteindelijk zijn voor het voortgezet onderwijs 2195 bruikbare vragenlijsten verzameld. In bijlage 2 is beschreven hoeveel vragenlijsten per schooltype zijn verspreid en hoe de uiteindelijke respons na schoning is geworden (zie bijlage 2). De scholen werd gevraagd de vragenlijsten zo mogelijk in verschillende klassen uit te delen. Daarnaast werden ook de schoolkosten en reiskosten in de Beroepsopleidende leerweg (BOL) onderzocht. Het ministerie van OC&W wil inzicht verkrijgen in de kosten van de verschillende BOL-opleidingen en de reiskosten die de leerlingen daar maken. De ouders van leerlingen (jonger dan 18 jaar) op de BOL zijn direct met een vragenlijst benaderd; daarvoor is een adressenbestand van de Informatie Beheer Groep gebruikt. In totaal is aan 5 ouders van leerlingen die lesgeldplichtig zijn en een BOL-opleiding volgen, schriftelijk gevraagd om een vragenlijst in te vullen. Na schoning waren 737 vragenlijsten voor het onderzoek bruikbaar (zie bijlage 2). De vragenlijst voor de BOL is iets uitgebreider dan de vragenlijst voor het voortgezet onderwijs. Er zijn specifieke vragen opgenomen over de reiskosten die BOL-leerlingen maken om een normaal lesprogramma te kunnen volgen. Er is gevraagd of de leerlingen naar een of meer locaties reizen. Daarnaast wordt ingegaan op de reiskosten bij een eventuele stage. De vragenlijst is opgenomen in bijlage 4. Afgezien van de vragen voor de BOL is de vragenlijst van dit onderzoek is vrijwel gelijk aan de vragenlijst van het schoolkostenonderzoek In bijlage 2 is de verantwoording van de dataverzameling opgenomen. 1.2 Opzet van het rapport Bij het voortgezet onderwijs worden de verschillende kostenposten altijd gepresenteerd naar schooltype en naar onder- en bovenbouw. Bij het VMBO bestaat de onderbouw uit klas 1 en 2 en de bovenbouw uit klas 3 en 4. Op het HAVO en het VWO vormen klas 1 tot en met 3 de onderbouw en klas 4 en 5 (en 6) de bovenbouw. Bij de BOL worden de kosten naar richting gepresenteerd. De Bol kent de richtingen economie en handel, techniek en milieu, gezondheid en verzorging. Bij de presentatie van de gegevens is gekozen om het gemiddelde centraal te stellen. Daarnaast wordt in dit rapport ook over de mediaan gesproken. De mediaan is de waarneming die na het sorteren van alle waarnemingen naar oplopende hoogte precies in het midden ligt. Het gemiddelde en de mediaan zijn beide statistische grootheden die de verdeling van de kosten typeren. Het gemiddelde is bij kleine aantallen gevoeliger voor extreem hoge waarden dan de mediaan. Als het gemiddelde veel hoger is dan de mediaan kan dit het gevolg zijn van enkele extreem hoge waarden of een niet-normale verdeling. Deze gevoeligheid komt ook tot Schoolkostenonderzoek

8 uiting in de spreiding van het gemiddelde. In tegenstelling tot de mediaan kan het gemiddelde gebruikt worden om een uitspraak over verschillen in uitkomsten te doen. Ook wordt in dit rapport over het 1 e en 3 e kwartiel gesproken. Het 1 e kwartiel is de waarneming die na het sorteren van alle waarnemingen naar oplopende hoogte precies op 25 procent ligt. Vijfentwintig procent van de respondenten heeft dit bedrag of minder uitgegeven. Het 3 e kwartiel is de waarneming die na het sorteren van alle waarnemingen naar oplopende hoogte precies op 75 procent ligt. Vijfenzeventig procent van de respondenten heeft dit bedrag of een lager bedrag uitgegeven. Deze kwartielen en de mediaan worden in een grafiek weergegeven. Hieronder staat een voorbeeld van een grafiek met een toelichting. g u l d e n s (vrijwillige) ouderbijdrage 2 1 N = 85 BOL schooltype De dikke zwarte lijn rond de ƒ 1,- is de mediaan. De onderkant van het blok geeft het 1 e kwartiel weer (ongeveer ƒ 5,-), de bovenkant van het blok (ongeveer ƒ 2,-) het 3 e kwartiel. In deze grafiek zien we dat het blok boven de mediaan groter is dan het blok onder de mediaan. Tussen de bedragen boven de mediaan tot het 3 e kwartiel zijn de verschillen groter dan tussen de bedragen van het 1 e kwartiel tot de mediaan. De spreiding in het eerstgenoemde deel is dan ook groter dan in het laatstgenoemde deel. 1.3 Leeswijzer Zoals beschreven, kent het onderzoek twee vragenlijsten en verschillende onderzoeksvragen. In het volgende hoofdstuk wordt nader ingegaan op de onderzoeksresultaten van schoolkosten voor leerlingen in het voortgezet onderwijs (VMBO, HAVO en VWO). Elke paragraaf behandelt een specifieke kostensoort. In paragraaf 2.1 staan de conclusies voor het voortgezet onderwijs. De schoolkosten van leerlingen in de BOL worden behandeld in hoofdstuk 3. In dat hoofdstuk wordt ook ingegaan op de specifieke reiskosten van deze leerlingen. Aan het einde van hoofdstuk 3, in paragraaf 3.9, staan de conclusies voor de BOL. Schoolkostenonderzoek

9 In hoofdstuk 4 wordt ingegaan op onderwerpen als bijbaantjes en computerbezit (zowel voor het voortgezet onderwijs als voor de BOL). Voor alle resultaten in tabelvorm wordt verwezen naar het tabellenboek dat als separate bijlage bij dit rapport behoort. Schoolkostenonderzoek

10 HOOFDSTUK 2: DE KOSTEN VOOR VMBO, HAVO EN VWO In dit hoofdstuk worden behandeld: de (vrijwillige) ouderbijdrage en de vaste bijdrage (voor o.a. materialen en gereedschappen), de kosten van schoolboeken, de kosten van overige benodigdheden, bijkomende kosten voor materialen en gereedschappen, de kosten voor excursies e.d. en de totale kosten (exclusief reiskosten). Tevens worden in dit hoofdstuk de reiskosten voor het voortgezet onderwijs besproken. Tot slot wordt ingegaan op de verschillen in kosten naar denominatie van de school. De waarden zijn inclusief nullen, dat wil zeggen dat de respondenten die hebben opgegeven dat ze voor bepaalde posten geen uitgaven hebben, bij de berekening van het gemiddelde wel meegeteld worden. De respondenten die weet niet of helemaal niets hebben ingevuld, zijn buiten de analyses gelaten ( missing ). Brugklasleerlingen zijn in gelijke mate verdeeld over de schooltypen. Daarnaast zijn extra analyses gedaan voor de brugklasleerlingen. Deze staan aan het einde van dit hoofdstuk. 2.1 (vrijwillige) Ouderbijdrage en vaste bijdrage (vrijwillige) Ouderbijdrage Scholen ontvangen voor de kosten van het onderwijs een rijksvergoeding die toereikend is voor een minimumniveau aan voorzieningen. Voor de extra s die scholen willen bieden, wordt in de regel een (vrijwillige) ouderbijdrage gevraagd. De hoogte van deze ouderbijdrage en de uitgaven die hierdoor worden gedekt, verschillen per school. Van alle respondenten betaalt 92,7 procent de (vrijwillige) ouderbijdrage. Het gemiddelde dat ouders aan (vrijwillige) ouderbijdrage in het voortgezet onderwijs betalen, bedraagt ƒ 138,- per jaar; de mediaan ligt op ƒ 18,-. Een kwart van de ouders betaalt ƒ 64,- of minder en een kwart betaalt ƒ 171,- of meer. gemiddelde (vrijwillige) ouderbijdrage VMBO HAVO VWO schooltype totaal onderbouw bovenbouw Het gemiddelde voor het VMBO is ƒ 119,-, voor het HAVO ƒ 16,- en voor het VWO ƒ 153,-. De mediaan van de (vrijwillige) ouderbijdrage voor het VMBO is ƒ 1,-, voor het HAVO en het VWO ƒ 125,-. Voor de (vrijwillige) bijdrage zijn er weinig verschillen tussen de onderbouw en de bovenbouw. Bij het VMBO is de gemiddelde (vrijwillige) bijdrage in de onderbouw net iets Schoolkostenonderzoek

11 hoger dan in de bovenbouw (respectievelijk ƒ 121,- en ƒ 117,-). Op het HAVO en het VWO zijn de gemiddelde uitgaven in de bovenbouw hoger dan in de onderbouw. Voor het HAVO liggen de gemiddelden respectievelijk op ƒ 158,- en ƒ 164,- en op het VWO respectievelijk ƒ 138,- en ƒ 169,-. In onderstaande grafiek zien we de mediaan, het 1 e en 3 e kwartiel van de hoogte van de (vrijwillige) ouderbijdrage. De spreiding is het grootst bij het HAVO en het VWO. 5 5 Vrijwillige ouderbijdrage N = VMBO HAVO VWO Vaste bijdrage voor materialen en gereedschappen Naast de (vrijwillige) ouderbijdrage betaalt een deel van de ouders een vaste bijdrage voor materialen en gereedschappen. Het gemiddelde van deze bijdrage ligt voor het voortgezet onderwijs op ƒ 98,- en de mediaan is ƒ 5,-. Vijfendertig procent van de respondenten heeft aangegeven dat ze geen vaste bijdrage voor materialen en gereedschappen betalen. Schoolkostenonderzoek

12 gemiddelde vaste bijdrage (voor materialen en gereedschappen) VMBO HAVO VWO schooltype totaal onderbouw bovenbouw Het gemiddelde van de vaste bijdrage is voor het VMBO ƒ 93,-, voor het HAVO ƒ 14,- en voor het VWO ƒ 15,-. De mediaan van de vaste bijdrage (voor materialen en gereedschappen) voor het VMBO en het HAVO bedraagt ƒ 5,- en de mediaan van het VWO is ƒ 7,-. Bij elk van de drie schooltypen is de gemiddelde vaste bijdrage in de bovenbouw hoger dan in de onderbouw. Voor het VMBO geldt een gemiddelde van ƒ 9,- voor de onderbouw en ƒ 95,- voor de bovenbouw. Voor het HAVO zijn de gemiddelden ƒ 87,- en ƒ 124,- en voor het VWO ƒ 87,- en ƒ 125,-. In onderstaande grafiek zien we dat bij alle schooltypen de waarde van het 1 e kwartiel nul is. Dat komt omdat veel respondenten geen bijdrage betalen. 5 5 Vaste bijdrage N = VMBO HAVO VWO Schoolkostenonderzoek

13 Vrijwillige ouderbijdrage en vaste bijdrage voor materialen en gereedschappen In de onderstaande grafiek staat het totaal van de hoogte van het gemiddelde van de vaste bijdrage (dit is de vrijwillige ouderbijdrage en de vaste bijdrage voor materialen en gereedschappen) per jaar per schooltype. Het gemiddelde van het totale voortgezet onderwijs is ƒ 224,- en de mediaan is ƒ 175,-. Een kwart van de ouders betaalt ƒ 15,- of minder en een kwart betaalt ƒ 284,- of meer. Het gemiddelde voor het VMBO bedraagt ƒ 23,-, voor het HAVO en het VWO liggen de gemiddelden respectievelijk op ƒ 245,- en ƒ 24,-. In het VMBO is het gemiddelde voor de onderbouw en de bovenbouw nagenoeg gelijk. Voor de overige twee schooltypen ligt het gemiddelde voor de bovenbouw zo n ƒ 5,- hoger dan dat voor de onderbouw. (vrijwillige) ouderbijdrage en vaste bijdrage totaal onderbouw bovenbouw 5 VMBO HAVO VWO schooltype Korting of vrijstelling ouderbijdrage Van alle ouders die aan dit onderzoek meededen, krijgen 136 een korting of vrijstelling van de ouderbijdrage. Dit is 6,4 procent van alle respondenten. Van dit totaal krijgen 19 ouders (,9 procent) van kinderen op het voortgezet onderwijs een vergoeding van de gemeente. De overigen hebben een korting van de school. Negentien keer wordt een korting ontvangen in verband met een laag inkomen en 87 keer krijgen ouders een korting, omdat twee of meer kinderen dezelfde school bezoeken. De korting bedraagt gemiddeld ƒ 41,- per jaar. Eén huishouden krijgt korting, omdat het inkomen laag is en omdat verschillende kinderen naar dezelfde school gaan. Andere redenen voor korting zijn: ouders helpen bij schoolactiviteiten en het vrijwillige karakter van de vrijwillige ouderbijdrage. Er is niet gevraagd waarom ouders een vergoeding van de gemeente ontvangen. Schoolkostenonderzoek

14 2.2 Schoolboeken In de onderstaande grafiek staan de totale kosten voor schoolboeken. Hier zijn de uitgaven voor nieuwe boeken, tweedehandsboeken en het schoolboekenfonds bij elkaar opgeteld. De totale gemiddelde kosten van schoolboeken bedragen in het voortgezet onderwijs ƒ 57,-. Het gemiddelde van de totale kosten voor schoolboeken is ƒ 428,- voor het VMBO, ƒ 554,- voor het HAVO en ƒ 619,- voor het VWO. De mediaan van de totale kosten voor de schoolboeken op het VMBO bedraagt ƒ 4,-, voor het HAVO ƒ 526,- en het VWO ƒ 571,-. De uitgaven aan schoolboeken voor het VMBO bedragen in de onderbouw ƒ 446,- en in de bovenbouw ƒ 48,-. Voor het HAVO bedragen de boekenkosten voor onderbouw en bovenbouw respectievelijk ƒ 467,- en ƒ 666,- en voor het VWO zijn de boekenkosten ƒ 524,- in de onderbouw en ƒ 734,- in de bovenbouw. Hierbij is geen onderscheid gemaakt naar de manier waarop de boeken worden verkregen: via een boekenfonds of door het kopen van nieuwe of tweedehandsboeken. gemiddelde schoolboeken (totale kosten) VMBO HAVO VWO schooltype totaal onderbouw bovenbouw Drieënzeventig procent van de ouders van kinderen in het voortgezet onderwijs (inclusief ouders die bij de hoogte van het bedrag weet niet hebben ingevuld) maakt gebruik van een boekenfonds. Deze ouders blijken minder geld te besteden aan boeken dan ouders die hier geen gebruik van maken. Het gemiddelde met boekenfonds is ƒ 468,- en de mediaan ƒ 419,- per jaar. Zonder boekenfonds liggen deze cijfers op ƒ 65,- en ƒ 567,-. Verder blijkt dat 84 procent van de huishoudens dat gebruik maakt van een schoolboekenfonds, verder geen uitgaven heeft aan nieuwe of tweedehandsboeken. Bij het gebruik van schoolboeken kunnen we drie mogelijkheden onderscheiden; uitsluitend boekenfonds, een combinatie van boekenfonds en boekenaanschaf en alleen aanschaf. Wanneer we de kosten van schoolboeken relateren en uitsplitsten naar genoemde mogelijkheden, schooltype en onderbouw en bovenbouw, is de volgende tabel het resultaat. Schoolkostenonderzoek

15 Boekenfonds onderbouw bovenbouw VMBO ƒ 41,- ƒ 371,- HAVO ƒ 419,- ƒ 58,- VWO ƒ 441,- ƒ 574,- Totaal ƒ 416,- ƒ 457,- Boekenfonds en koop onderbouw VMBO ƒ 538,- ƒ 556,- HAVO ƒ 572,- ƒ 824,- VWO ƒ 589,- ƒ 912,- bovenbouw Totaal ƒ 561,- ƒ 76,- Koop onderbouw bovenbouw VMBO ƒ 56,- ƒ 455,- HAVO ƒ 572,- ƒ 733,- VWO ƒ 652,- ƒ 894,- Totaal ƒ 562,- ƒ 647,- Wanneer de kosten van schoolboeken worden uitgesplitst naar klas en schooltype voor het HAVO en het VWO blijkt dat de kosten van schoolboeken bij de overgang van de 3 e naar de 4 e klas sterk stijgen. In de volgende tabel staan de gemiddelde kosten van schoolboeken in het HAVO en het VWO van klas 3 tot en met klas 5 (6). Klas 3 Klas 4 Klas 5 Klas 6 HAVO ƒ 431,- ƒ 72,- ƒ 517,- n.v.t. VWO ƒ 484,- ƒ 776,- ƒ 72,- ƒ 575,- Schoolkostenonderzoek

16 De mediaan, het 1 e en 3 e kwartiel van de totale kosten aan schoolboeken zijn in onderstaande grafiek weergegeven. De spreiding tussen de verschillende bedragen is op het VWO het grootst Boekenkosten N = VMBO HAVO VWO 2.3 Overige Schoolbenodigdheden In onderstaande grafiek staat het gemiddelde van de overige schoolbenodigdheden zoals schriften, schrijfmateriaal en agenda. Als we naar het totale voortgezet onderwijs kijken, is het gemiddelde ƒ 21,- en de mediaan ƒ 2,-. Een kwart van de respondenten betaalt ƒ 1,- of minder en een kwart ƒ 275,- of meer. De gemiddelde uitgaven aan overige benodigdheden zijn in het VMBO het hoogst: gemiddeld ƒ 213,-. De gemiddelden voor HAVO en VWO zijn respectievelijk ƒ 27,- en ƒ 28,-. De mediaan bedraagt voor alle schooltypen ƒ 2,-. Het gemiddelde in de onderbouw bij de schooltypen VMBO en VWO ligt hoger dan het totaal en hoger dan het gemiddelde in de bovenbouw 4, 5 (en 6). Dit komt waarschijnlijk, omdat in het eerste jaar materialen worden aangeschaft zoals een tas en mappen die verschillende jaren gebruikt worden. Als de kinderen in de onderbouw zitten, is het gemiddelde ƒ 221,- en de mediaa ƒ 2,-. Op het HAVO is het gemiddelde voor de onderbouw ƒ 23,- (mediaan ƒ 2,-) en voor het VWO geldt een gemiddelde van ƒ 215,- (mediaan ƒ 2,-). Op het HAVO en het VWO is het gemiddelde voor de bovenbouw respectievelijk ƒ 212,- en ƒ 2,- en de mediaan ƒ 2,- en ƒ 185,-. Schoolkostenonderzoek

17 gemiddelde overige benodigdheden totaal onderbouw bovenbouw VMBO HAVO VWO schooltype Overige benodigdheden N = VMBO HAVO VWO 2.4 Bijkomende kosten voor materialen en gereedschappen Het gemiddelde van de bijkomende kosten voor materialen en gereedschappen die de ouders zelf betalen en die niet onder de vaste bijdrage vallen, is per schooltype in onderstaande grafiek weergegeven. Het totale gemiddelde voor bijkomende kosten bedraagt ƒ 84,-. Het gemiddelde voor het VMBO is ƒ 73,-, voor het HAVO ƒ 96,- en voor het VWO ƒ 92,-. De mediaan van de bijkomende kosten is voor het VMBO ƒ 25,-, voor het HAVO ƒ 5,- en voor het VWO ƒ 5,-. Bij het HAVO zien we dat het gemiddelde voor de onderbouw veel lager is dan voor de bovenbouw. Het gemiddelde is hier respectievelijk ƒ 66,- en ƒ 13,-. De mediaan van de kosten voor het HAVO is respectievelijk ƒ 9,- en ƒ 1,-. Voor het VWO is het gemiddelde voor de onderbouw ƒ 81,- en voor de bovenbouw ƒ 16,-. De medianen bedragen respectievelijk ƒ 38,- en ƒ 1,-. Schoolkostenonderzoek

18 gemiddelde bijkomende kosten voor materialen en gereedschappen VMBO HAVO VWO schooltype totaal onderbouw bovenbouw De spreiding tussen de uitgaven aan materialen en gereedschappen is het grootst op het HAVO. 5 5 Bijkomende materialen en gereedschappen N = VMBO HAVO VWO Schoolkostenonderzoek

19 2.5 Reiskosten openbaar vervoer Gevraagd is ook naar het belangrijkste vervoermiddel waarmee de leerlingen naar school gaan. Het blijkt dat ruim 85 procent van de kinderen op het voortgezet onderwijs met de fiets naar school gaat, 9,4 procent met het openbaar vervoer, 2,9 procent gaat lopend, 1,9 procent met de brommer of scooter en,6 procent met de auto. Aan de ouders van wie de kinderen voornamelijk met het openbaar vervoer (9,4%) naar school gaan, is gevraagd hoe hoog de reiskosten per maand zijn. Bij een afstand tot en met 5 km zijn de gemiddelde kosten voor het openbaar vervoer ƒ 44,- (1,3 procent (n=21) van de personen die met het openbaar vervoer reizen, zitten in deze afstandsgroep). Van 6 tot en met 15 km is het gemiddelde ƒ 75,- (43,6 procent (n=88) behoort tot deze groep). Voor 16 tot en met 3 km is het gemiddelde ƒ 16,- (42,2 procent, n=86), van 31 tot en met 5 km ongeveer ƒ 128,- (2,9 procent, n=6) en vanaf 51 km en meer ƒ 3,- (1, procent, n=2). De gemiddelde reiskosten bij reizen met het openbaar vervoer zijn ƒ 88,- per maand. Het gemiddelde naar schooltype staat in onderstaande grafiek weergegeven. Alleen respondenten die met het openbaar vervoer reizen zijn hier meegenomen. Voor het VMBO bedragen de gemiddelde reiskosten ƒ 91,-, op het HAVO ƒ 94,- en het VWO ƒ 72,-. De mediaan is voor het VMBO en het HAVO ƒ 91,- en voor het VWO ƒ 62,-. gemiddelde reiskosten (openbaar vervoer) per maand (exclusief nullen) VMBO HAVO VWO schooltype totaal onderbouw bovenbouw Schoolkostenonderzoek

20 De mediaan en het 1 e en 3 e kwartiel van de reiskosten per schooltype staan in onderstaande grafiek. Op het VWO is de spreiding van reiskosten het grootst, terwijl de kosten daar lager zijn. 2 2 Reiskosten per maand N = VMBO HAVO VWO De gemiddelde afstand van huis naar school (enkele reis) is op het VMBO en op het HAVO 6,5 km en op het VWO 5,5 km. 2.6 Deelname schoolactiviteiten Het gemiddelde van de uitgaven voor deelname aan schoolactiviteiten is in het voortgezet onderwijs ƒ 29,- en de mediaan is ƒ 1,- per jaar. Een kwart van de ouders betaalt ƒ 5,- of minder en een kwart ƒ 3,- of meer. De gemiddelde kosten van deelname aan schoolactiviteiten bedraagt ƒ 159,- voor het VMBO, ƒ 285,- voor het HAVO en ƒ 228,- voor het VWO. Op het HAVO is het gemiddelde voor de onderbouw ƒ 91,- (mediaan ƒ 6,-) en in de bovenbouw ƒ 465,- (mediaan ƒ 5,-). Op het VWO is het gemiddelde in de onderbouw ƒ 17,- (mediaan ƒ 75,-) en in de bovenbouw ƒ 336,- (mediaan ƒ 25,-). De buitenlandse reisjes en excursies in de hogere klassen veroorzaken waarschijnlijk de hogere uitgaven voor deelname aan schoolactiviteiten. Schoolkostenonderzoek

21 gemiddelde kosten deelname schoolactivteiten totaal onderbouw bovenbouw VMBO HAVO VWO schooltype In onderstaande grafiek zien we dat de spreiding op het HAVO het grootst is Deelname schoolactiviteiten N = VMBO HAVO VWO Schoolkostenonderzoek

22 2.7 Totale schoolkosten (exclusief reiskosten) De gemiddelde totale kosten zijn berekend door per respondent de verschillende kosten op te tellen. Indien een respondent bij een uitgavenpost weet niet of niets heeft ingevuld, dan is deze respondent niet meegenomen. Daarbij zijn de reiskosten buiten beschouwing gelaten. Het lesgeld is in dit onderzoeksrapport ook niet meegenomen. Het gemiddelde van de totale schoolkosten is voor het VMBO ƒ 14,- (mediaan ƒ 99,-), voor het HAVO bedragen de kosten ƒ 1361,- (mediaan ƒ 135,-) en voor het VWO is het gemiddelde ƒ 1372,- (mediaan ƒ 126,-). Iets meer dan de helft van het aantal respondenten heeft totale schoolkosten die onder het gemiddelde bedrag liggen. Op het VMBO heeft 55 procent lagere kosten dan de gemiddelde totale schoolkosten voor dit schooltype. Voor het HAVO en het VWO gelden respectievelijk de percentages 53 en 54. Wat de totale schoolkosten betreft wijkt de mediaan slechts in beperkte mate af van het gemiddelde. Het gemiddelde van de totale schoolkosten in de onderbouw op het HAVO is ƒ 127,- (mediaan ƒ 941,-) en het gemiddelde in de bovenbouw is ƒ 1663,- (mediaan ƒ 1651,-). Het gemiddelde van de totale schoolkosten in de onderbouw op het VWO is ƒ 188,- (mediaan ƒ 984,-) en het gemiddelde in de bovenbouw ƒ 1654,- (mediaan ƒ 166,-). gemiddelde totale schoolkosten (exclusief reiskosten) totaal onderbouw bovenbouw VMBO HAVO VWO schooltype Schoolkostenonderzoek

23 mediaan totale schoolkosten (exclusief reiskosten) totaal onderbouw bovenbouw VMBO HAVO VWO schooltype In onderstaande grafiek staan de mediaan en het 1 e en 3 e kwartiel van de totale schoolkosten per schooltype Totale schoolkosten (exclusief reiskosten) N = VMBO HAVO VWO In de volgende tabel staan de totale schoolkosten voor de schooltypen HAVO en VWO per klas. In klas 2 bedragen de gemiddelde totale schoolkosten voor het HAVO ƒ 163,- en voor het VWO ƒ 93,-. Het gemiddelde voor klas 3 van het HAVO is ƒ 984,-. De gemiddelde kosten in klas 4 van het HAVO bedragen ƒ 179,-. Voor het VWO gelden respectievelijk ƒ 13,- en ƒ 178,- als gemiddelde totale schoolkosten voor klas 3 en 4. In de examenklas zijn de totale schoolkosten lager dan in de klas ervoor. De gemiddelde totale kosten voor 5 HAVO zijn ƒ 134,- voor 5 VWO ƒ 1792,- en voor 6 VWO ƒ 1122,-. Schoolkostenonderzoek

24 totale kosten Totale schoolkosten naar leerjaar (exclusief reiskosten) HAVO VWO totaal klas 2 klas 3 klas 4 klas 5 klas 6 leerjaar In onderstaande grafiek staat het gemiddelde van de verschillende schoolkosten per inkomensklasse. De schoolkosten van de inkomensklasse boven de ƒ ,- blijken niet hoger te zijn dan de schoolkosten onder deze inkomensgrens. De totale uitgaven aan schoolkosten voor ouders met een lager inkomen zijn ƒ 123,- en de totale schoolkosten voor de hogere inkomensklasse eveneens ƒ 123,-. Het belastbaar inkomen heeft dus geen invloed op de hoogte van de schoolkosten schoolkosten naar inkomensklasse (exclusief reiskosten) (vrijwillige) ouderbijdr. vaste bijdrage boeken kosten van ov. ben. bijk.kosten m. en g. deelname schoolactiviteiten inkomen 1 inkomen 2 type schoolkosten Inkomen 1= totaal belastbaar inkomen tot en met ƒ ,- Inkomen 2= totaal belastbaar inkomen vanaf ƒ ,- In onderstaande grafiek staat het gemiddelde van de totale schoolkosten (exclusief reiskosten) per schooltype en per inkomensklasse. Bij de totale schoolkosten zijn de Tegemoetkoming studiekosten en een eventuele korting of vrijstelling van de ouderbijdrage of reiskostenvergoeding niet meegenomen. Schoolkostenonderzoek

25 gemiddelde totale schoolkosten (exclusief reiskosten) inkomen 1 inkomen 2 VMBO HAVO VWO schooltype Inkomen 1= totaal belastbaar inkomen tot en met ƒ ,- Inkomen 2= totaal belastbaar inkomen vanaf ƒ ,- 2.8 Totale schoolkosten brugklas De respondenten van de brugklas zijn voor de analyses verdeeld over de schooltypen VMBO, HAVO en VWO. In deze paragraaf worden de afzonderlijke resultaten gegeven voor de brugklas. In de onderstaande tabel staan de verschillende schoolkosten inclusief de nullen. Gemiddelde Mediaan Totale vaste bijdrage ƒ 239,- (n=291) ƒ 19,- Schoolboeken ƒ 5,- (n=447) ƒ 5,- Overige schoolbenodigdheden ƒ 266,- (n=453) ƒ 25,- Bijkomende materiaalkosten ƒ 85,- (n=298) ƒ 4,- Deelname aan schoolactiviteiten ƒ 96,- (n=284) ƒ 83,- De gemiddelde totale schoolkosten voor de brugklas bedragen ƒ 1149,-. Zesenvijftig procent van de respondenten in de brugklas heeft lagere kosten dan dit gemiddelde. Schoolkostenonderzoek

26 2.9 Denominatie Wanneer de totale schoolkosten worden uitgesplitst naar denominatie blijkt dat er geen grote verschillen optreden tussen de verschillende denominaties. De gemiddelden en de medianen van de totale schoolkosten in het voortgezet onderwijs per denominatie staan in onderstaande grafiek. 16 totale schoolkosten (exclusief reiskosten) naar denominatie gemiddeld mediaan 4 2 openbaar r.k. prot. chr. neutraal samenw. school anders Bij de groep anders zijn de mediaan en het gemiddelde het hoogst. Onder de groep anders vallen reformatorische scholen, algemeen christelijke en interconfessionele scholen. In verband met het kleine aantal respondenten in de categorie anders, wordt deze categorie verder niet onderverdeeld. 2.1 Conclusies VMBO, HAVO, VWO In deze paragraaf worden kort de conclusies van de schoolkosten in het voortgezet onderwijs genoemd. In tabel 2.1 staan de gemiddelde totale schoolkosten (exclusief reiskosten) per schooltype (inclusief de nullen) en de mediaan van de totale schoolkosten. Tabel 2.1 Gemiddelde en mediaan totale schoolkosten (exclusief reiskosten) VMBO HAVO VWO Gemiddelde ƒ 14,- ƒ 1361,- ƒ 1372,- Mediaan ƒ 99,- ƒ 135,- ƒ 126,- In tabel 2.2a staan de gemiddelde kosten van de verschillende schoolkosten per schooltype (inclusief nullen) en in tabel 2.2b is de mediaan te vinden. Deze bedragen kunnen niet zomaar worden opgeteld. Wanneer de bedragen in onderstaande tabellen worden opgeteld, resulteert dit niet in het bedrag dat in tabel 2.1 als gemiddelde totale schoolkosten staat. Respondenten worden alleen in het totale gemiddelde meegerekend, als alle afzonderlijke kostenposten zijn ingevuld. De resultaten in tabel 2.1 worden gevormd door een andere groep respondenten dan de resultaten in tabel 2.2a en 2.2b. Schoolkostenonderzoek

27 Tabel 2.2a Gemiddelde schoolkosten VMBO HAVO VWO (vrijwillige) ouderbijdrage ƒ 119,- ƒ 16,- ƒ 153,- Vaste bijdrage (voor materialen ƒ 93,- ƒ 14,- ƒ 15,- en gereedschappen) Schoolboeken ƒ 428,- ƒ 554,- ƒ 619,- Overige benodigdheden ƒ 213,- ƒ 27,- ƒ 28,- Bijkomende kosten voor ƒ 73,- ƒ 96,- ƒ 92,- materialen en gereedschappen Deelname aan schoolactiviteiten (excursie e.d.) ƒ 159,- ƒ 285,- ƒ 228,- In de voorgaande paragrafen staan de schoolkosten zowel naar schooltype als naar onderbouw en bovenbouw gespecificeerd. Tabel 2.2b Mediaan schoolkosten VMBO HAVO VWO (vrijwillige) ouderbijdrage ƒ 1,- ƒ 125,- ƒ 125,- Vaste bijdrage (voor materialen ƒ 5,- ƒ 5,- ƒ 7,- en gereedschappen) Schoolboeken ƒ 4,- ƒ 526,- ƒ 571,- Overige benodigdheden ƒ 2,- ƒ 2,- ƒ 2,- Bijkomende kosten voor ƒ 25,- ƒ 5,- ƒ 5,- materialen en gereedschappen Deelname aan schoolactiviteiten (excursie e.d.) ƒ 1,- ƒ 125,- ƒ 14,- In onderstaande tabel 2.3 staan het gemiddelde en de mediaan van de reiskosten (per maand) per schooltype. Dit zijn de reiskosten voor het openbaar vervoer. In het voortgezet onderwijs gaat 9,4 procent van de leerlingen met het openbaar vervoer naar school. Tabel 2.3 Reiskosten per maand VMBO HAVO VWO Gemiddelde ƒ 91,- ƒ 94,- ƒ 72,- Mediaan ƒ 91,- ƒ 91,- ƒ 62,- * De respondenten die geen kosten maken voor het openbaar vervoer zijn buiten de analyse gelaten. Conclusies schoolkosten in het voortgezet onderwijs: De totale schoolkosten zijn op het VWO het hoogst. De kosten voor de verschillende posten zijn voor het HAVO en het VWO hoger dan voor het VMBO, met uitzondering van de uitgaven aan de overige benodigdheden. Schoolkostenonderzoek

28 De kosten voor deelname aan schoolactiviteiten zijn in de hogere klassen van het HAVO en het VWO hoger dan in de lagere klassen en hoger dan in het VMBO. Hogere klassen gaan waarschijnlijk meer op excursie en maken misschien meer buitenlandse reisjes. De hoogte van het belastbaar inkomen blijkt niet van invloed op de uitgaven aan schoolkosten. De totale kosten voor schoolboeken zijn in de bovenbouw van het HAVO en het VWO veel hoger dan in de onderbouw van deze schooltypen. Bij deze schooltypen is er een flinke stijging van de boekenkosten bij de overgang van klas 3 naar klas 4 (ongeveer ƒ 3,- extra op jaarbasis). Er bestaan slechts kleine verschillen in de totale schoolkosten tussen de verschillende denominaties. Schoolkostenonderzoek

29 HOOFDSTUK 3: SCHOOLKOSTEN BOL In dit hoofdstuk worden de resultaten van de schoolkosten van de BOL toegelicht. Dezelfde indeling als in het vorige hoofdstuk wordt aangehouden. De schoolkosten in de BOL worden, waar mogelijk, geanalyseerd naar opleidingstype. Er is een onderscheid gemaakt naar drie opleidingscategorieën: economie en handel, techniek en milieu, gezondheid en verzorging. De respondenten die geen opleiding hadden ingevuld, of niet een opleidingstype dat niet viel in een van deze categorieën zijn wel meegenomen in het totaal. In de vragenlijst van de BOL is specifiek gevraagd naar de manier van reizen en de afstanden die de leerlingen moeten afleggen naar een of meer locaties van de school. Daarnaast zijn vragen opgenomen over een eventuele stage, welk vervoermiddel wordt gebruikt en welke reiskosten daarvoor gemaakt worden. De vragenlijst is opgenomen in bijlage 4. In de volgende paragrafen worden steeds de gemiddelde kosten behandeld. Tussen haakjes staat steeds de mediaan vermeld. De waarden zijn inclusief nullen, dat wil zeggen dat respondenten die bepaalde kosten niet maken, wél meetellen bij de berekening van het gemiddelde. De respondenten die weet niet of helemaal niets hebben ingevuld, zijn buiten de analyses gelaten ( missing ). 3.1(vrijwillige) Ouderbijdrage en vaste bijdrage (vrijwillige) Ouderbijdrage De hoogte van de vrijwillige bijdrage kan sterk per school verschillen. De gemiddelde (vrijwillige) ouderbijdrage voor de BOL is ƒ 22,-. De mediaan bedraagt ƒ 15,-. Een kwart van de ouders betaalt ƒ 6,- of minder en een kwart ƒ 225,- of meer. In onderstaande grafiek staan de verschillen in de vrijwillige ouderbijdrage naar opleidingscategorie. De vrijwillige ouderbijdrage is het hoogst in de categorie techniek en milieu: ƒ 28,-. gemiddelde (vrijwillige) ouderbijdrage gemiddelde economie en handel techniek en milieu gezondheid en verzorging totaal richting op de BOL Schoolkostenonderzoek

30 (Vrijwillige) ouderbijdrage N = economie/handel techniek/milieu gezondh./verzorging richting op de BOL Korting of vrijstelling ouderbijdrage Acht respondenten in dit onderzoek krijgen een korting of vrijstelling van de ouderbijdrage. Dit is 1,2 procent van alle respondenten. Over de hoogte van de gemiddelde korting per jaar kan in verband met het lage aantal respondenten niets worden gezegd. Vaste bijdrage voor materialen en gereedschappen Naast de (vrijwillige) ouderbijdrage betaalt een deel van de ouders een vaste bijdrage voor materialen en gereedschappen. Het totale gemiddelde van de vaste bijdrage is ƒ 172,- (ƒ 1,-). Het gemiddelde varieert van ƒ 157,- (ƒ 1,-) voor de categorie economie en handel tot 191,- (ƒ 15,-) voor de categorie techniek en milieu. gemiddelde vaste bijdrage (voor materialen en gereedschappen) gemiddelde economie en handel techniek en milieu gezondheid en verzorging richting op de BOL totaal Schoolkostenonderzoek

31 In onderstaande grafiek zien we dat bij elk van de categorieën de waarde van het eerste kwartiel nul is. Dit betekent dat veel respondenten geen vaste bijdrage betalen. 8 Vaste bijdrage N = 167 economie/handel 157 techniek/milieu 128 gezondh./verzorging richting op de BOL Vrijwillige ouderbijdrage en vaste bijdrage voor materialen en gereedschappen In onderstaande grafiek staan het totaal van de hoogte van de som van de (vrijwillige) ouderbijdrage en de vaste bijdrage voor materialen en gereedschappen per jaar naar opleidingscategorie. Het totale gemiddelde van de BOL bedraagt ƒ 355,- (ƒ 246,-). Het gemiddelde voor de techniek en milieu is het hoogst: ƒ 383,- (ƒ 25,-). Voor de categorieën gezondheid en verzorging en economie en handel bedragen de gemiddelden respectievelijk ƒ 342,- (ƒ 25,-) en ƒ 317,- (ƒ 22,-). (vrijwillige) ouderbijdrage en vaste bijdrage economie en handel techniek en milieu gezondheid en verzorging totaal gemiddelde richting op de BOL. Schoolkostenonderzoek

32 3.2 Schoolboeken Hieronder staan de totale kosten voor schoolboeken. In de vragenlijst is afzonderlijk gevraagd naar de kosten van een boekenfonds, kosten van tweedehandsboeken en de kosten van nieuwe boeken. Het algehele gemiddelde voor de totale boekenkosten in de BOL bedraagt ƒ 672,-. Het gemiddelde voor de schoolboeken voor de richting economie en handel bedraagt ƒ 628,- (ƒ 6,-), voor techniek en milieu ƒ 761,- (ƒ 714,-) en voor de sector gezondheid en verzorging ƒ 549,- (ƒ 58,-). Slechts 16 procent van de respondenten in de BOL maakt gebruik van een boekenfonds. Dit is aanmerkelijk minder dan in het voortgezet onderwijs. gemiddelde schoolboeken (totale kosten) economie en handel techniek en milieu gezondheid en verzorging totaal gemiddelde richting op de BOL Bij het gebruik van schoolboeken kunnen we drie mogelijkheden onderscheiden: uitsluitend boekenfonds, een combinatie van boekenfonds en boekenaanschaf en alleen aanschaf. Op de BOL blijkt de combinatie van een boekenfonds en gekochte boeken zeer weinig voor te komen. Wanneer we de kosten van schoolboeken relateren en uitsplitsten naar boekenfonds en gekochte boeken en naar richting op de BOL, dan resulteert de volgende tabel. Schoolkostenonderzoek

33 Boekenfonds Economie en handel ƒ 58,- Techniek en milieu ƒ 484,- Gezondheid en verzorging ƒ 562,- Totaal ƒ 525,- Koop Economie en handel ƒ 644,- Techniek en milieu ƒ 793,- Gezondheid en verzorging ƒ 545,- Totaal ƒ 682,- 3.3 Overige schoolbenodigdheden In onderstaande grafiek staan de gemiddelden van de uitgaven aan overige schoolbenodigdheden, zoals schriften, schrijfmateriaal en agenda s. Wanneer we naar de totale BOL kijken, is het gemiddelde ƒ 178,- (mediaan ƒ 15,-). De verschillen tussen de opleidingscategorieën zijn relatief klein. Het gemiddelde van de kosten voor de verschillende richtingen varieert van ƒ 167,- en de ƒ 183,-. gemiddelde overige benodigdheden gemiddelde economie en handel techniek en milieu gezondheid en verzorging totaal richting op de BOL Schoolkostenonderzoek

34 Overige benodigdheden N = economie/handel techniek/milieu gezondh./verzorging richting op de BOL 3.4 Bijkomende kosten materialen en gereedschappen De gemiddelden van de bijkomende kosten voor materialen en gereedschappen die de ouders zelf betalen en die niet onder de vaste bijdrage voor de school vallen, zijn per opleidingscategorie weergegeven in de onderstaande grafiek. Het totale gemiddelde van de bijkomende kosten voor materialen en gereedschappen bedraagt ƒ 153,- (mediaan ƒ 75,-). De gemiddelde bijkomende kosten voor materialen en gereedschappen zijn in de categorie techniek en milieu het hoogst: ƒ 175,- (mediaan ƒ 1,-). Het gemiddelde voor economie en handel is ƒ 147,- (mediaan ƒ,-) en voor de categorie gezondheid en verzorging ƒ 125,- (ƒ 5,-). gemiddelde bijkomende kosten voor materialen en gereedschappen gemiddelde economie en handel techniek en milieu gezondheid en verzorging totaal richting op de BOL Schoolkostenonderzoek

35 Onderstaande grafiek geeft de spreiding van de kosten voor materialen en gereedschappen. De spreiding is het grootst bij de richting techniek en milieu. 7 Materialen en gereedschappen N = 139 economie/handel 157 techniek/milieu 12 gezondh./verzorging richting op de BOL 3.5 Reiskosten openbaar vervoer Bij de vraag wat het belangrijkste vervoermiddel naar school is, blijkt dat bijna 6 procent van de leerlingen met het openbaar vervoer naar school gaat, 24 procent gaat met de fiets, 11,5 procent met de brommer of scooter, ongeveer 1,5 procent loopt naar school en iets meer dan 2 procent gaat met de auto. Eenennegentig procent van alle respondenten reist tijdens een normaal lesrooster naar 1 locatie. Aan de ouders van leerlingen die naar een of meer locaties met het openbaar vervoer reizen, is gevraagd hoeveel de reiskosten per maand bedragen. Bij een afstand tot 5 kilometer bedragen de gemiddelde kosten per maand ƒ 9,- (3,7 procent zit in deze afstandsklasse, n=9). Van 6 tot en met 15 km is het gemiddelde ƒ 82,- per maand (in deze groep zit 25,4 procent, n=62). Voor 16 tot en met 3 km zijn de gemiddelde reiskosten ƒ 125,- (41,4 procent, n=11), van 31 tot en met 5 km ongeveer ƒ 22,- (19,7 procent, n=48) en boven de 5 kilometer ƒ 29,- (9,8 procent, n=24). De vraag is gesteld of een leerling een reiskostenvergoeding ontvangt van de school of van de gemeente. 2,1 procent (15 leerlingen) ontvangt een vergoeding van de school en,9 procent (6 leerlingen) ontvangt een vergoeding van de gemeente. Negen procent van de respondenten reist gedurende een normaal lesrooster naar verschillende locaties. Leerlingen die naar verschillende locaties reizen, kunnen daarvoor verschillende vervoermiddelen gebruiken. In de volgende matrix staan de aantallen van het gebruik van het vervoermiddel voor locatie 1 ten opzichte van locatie 2. Hier is ervan uitgegaan dat men de belangrijkste leslocatie als locatie 1 heeft beschouwd. Schoolkostenonderzoek

36 Locatie 2 Lopend Fiets Brommer/ scooter Openbaar vervoer Auto Locatie 1 Lopend 1 1 Fiets Brommer/scooter Openbaar vervoer Auto Totaal Totaal Van alle leerlingen die naar 2 locaties reizen bij een normaal lesrooster, reist 33,9 procent naar beide locaties met het openbaar vervoer. Aan de respondenten is gevraagd welke kaartsoort ze gebruiken bij het reizen met het openbaar vervoer. Tweeëntachtig procent maakt gebruik van een OV-jaarkaart of een NSjaarkaart of van een jaar-/maandkaart met buszones. Vijftien procent van de leerlingen dat met het openbaar vervoer reist, maakt gebruik van een bus- of tramabonnement. 3,3 procent maakt gebruik van een andere kaartsoort zoals de Voordeelurenkaart, losse strippenkaart, dagretours en 5-retourkaart. De afstand van huis tot de belangrijkste leslocatie bedraagt gemiddeld 2 km. Een kwart van de leerlingen woont op een afstand van 7,4 km of minder van de school en een kwart reist 25,3 kilometer of meer naar school. De gemiddelde afstand naar de belangrijkste leslocatie van leerlingen die gedurende een normale schoolweek slechts naar één locatie reizen, bedraagt eveneens 2 km. Het totale gemiddelde van de reiskosten voor de BOL bedraagt ƒ 146,- per maand. Het gemiddelde van de reiskosten voor de richting economie en handel bedraagt ƒ 151,- (mediaan ƒ 11,-). Voor techniek en milieu bedragen de gemiddelde maandelijkse reiskosten ƒ 165,- (mediaan ƒ 125,-) en voor gezondheid en verzorging ƒ 122,- (mediaan ƒ 1,-). gemiddelde reiskosten (openbaar vervoer) economie en handel techniek en milieu gezondheid en verzorging totaal gemiddelde richting op de BOL Schoolkostenonderzoek

37 Reiskosten per maand N = economie/handel techniek/milieu gezondh./verzorging richting op de BOL De gemiddelde afstand tussen twee locaties bedraagt 14,6 kilometer. In een kwart van de gevallen is de afstand tussen twee locaties 1,6 km of minder. Een kwart van de leerlingen reist 15 km of meer tussen twee verschillende locaties. 3.6 Stage Door 6,5 procent (422) van de leerlingen wordt gedurende het schooljaar 2-21 een stage gelopen. Het belangrijkste vervoermiddel waarmee naar de stage wordt gereisd, is het openbaar vervoer (44,4 procent). De fiets wordt door 31,6 procent als vervoermiddel naar de stage gebruikt, 15,7 procent gaat per brommer of scooter, 6,6 procent met de auto en 1,8 procent gaat lopend. 81,1 procent van de leerlingen dat in dit schooljaar stage loopt, kan met dezelfde vervoerkaart reizen als tijdens de normale schoolweek. 6,3 procent heeft voor de stage speciaal een OV- /NS-jaarkaart of een jaar-/maandtrajectkaart met buszones aangeschaft. 4,2 procent heeft speciaal voor de stage een bus-/tramabonnement gekocht en 8,4 procent iets anders. Hier wordt onder andere een vliegticket naar het buitenland genoemd, een strippenkaart, losse kaartjes en een 5-retourkaart. De gemiddelde afstand van huis naar de stageplaats bedraagt voor leerlingen die met het openbaar vervoer naar het stageadres reizen 35,2 kilometer. De mediaan is 2 km. Slechts drie personen die stage lopen, ontvangen een tegemoetkoming of een vergoeding voor de reiskosten die worden gemaakt in verband met de stage. Twee stagiaires krijgen een vergoeding van het stagebedrijf en één persoon ontvangt de vergoeding van de school. Van alle respondenten die een stage volgen, ontvangt 14,5 procent een stagevergoeding. Schoolkostenonderzoek

38 De gemiddelde stagevergoeding is ƒ 354,- per maand. Een kwart van deze leerlingen ontvangt een maandelijkse stagevergoeding van ƒ 155,- of minder en een kwart ƒ 5,- of meer. 3.7 Deelname schoolactiviteiten Het gemiddelde van de uitgaven voor deelname aan schoolactiviteiten is in de BOL ƒ 195,- (mediaan ƒ 1,-). De gemiddelde kosten zijn het hoogste in de categorie economie en handel: ƒ 223,- (ƒ 1,-). Voor de richting techniek en milieu is het gemiddelde ƒ 186,- (ƒ 17,-) en voor gezondheid en verzorging ƒ 143,- (ƒ 1,-). Ongeveer 31 procent van de ouders betaalt ƒ,- voor de deelname aan schoolactiviteiten en een kwart van de ouders betaalt ƒ 3,- of meer op jaarbasis. gemiddelde kosten deelname schoolactiviteiten gemiddelde economie en handel techniek en milieu gezondheid en verzorging totaal richting op de BOL Deelname schoolactiviteiten N = economie/handel techniek/milieu gezondh./verzorging richting op de BOL Schoolkostenonderzoek

39 De spreiding van de kosten van de deelname aan schoolactiviteiten is het grootst bij de richting economie en handel. 3.8 Totale schoolkosten BOL De gemiddelde totale kosten voor de BOL zijn berekend door per respondent de verschillende kosten op te tellen. Indien een respondent bij een kostenpost weet niet of niets heeft ingevuld, dan is deze respondent niet meegenomen. Hierdoor valt een aantal respondenten af waardoor het aantal respondenten per categorie afneemt. De reiskosten zijn niet in de totale schoolkosten meegenomen. Het lesgeld wordt eveneens buiten beschouwing gelaten. Het algehele gemiddelde voor de totale schoolkosten in de BOL bedraagt ƒ 1513,- per jaar (mediaan ƒ 135,-). Het gemiddelde van de totale schoolkosten is voor de categorie economie en handel ƒ 1487,- (mediaan ƒ 1277,-), voor techniek en milieu ƒ 168,- (mediaan ƒ 1525,-) en voor gezondheid en verzorging ƒ 118,- (ƒ 11,-). Als we kijken naar het deel van de respondenten dat lagere kosten heeft dan het gemiddelde, dan heeft 59 procent in de categorie economie en handel lagere kosten dan het gemiddelde. Voor de richtingen techniek en milieu en gezondheid en verzorging gelden achtereenvolgens de percentages 65 en 59. Schoolkostenonderzoek

40 gemiddelde totale schoolkosten (exclusief reiskosten) gemiddelde economie en handel techniek en milieu gezondheid en verzorging richting op de BOL totaal mediaan totale schoolkosten (exclusief reiskosten) mediaan economie en handel techniek en milieu gezondheid en verzorging richting op de BOL totaal In de onderstaande grafiek worden de mediaan en de kwartielen weergegeven van de totale schoolkosten op de BOL, exclusief de reiskosten. Schoolkostenonderzoek

41 Totale schoolkosten, exclusief reiskosten N = economie/handel techniek/milieu gezondh/verzorging richting op de BOL In onderstaande grafiek is het gemiddelde van de verschillende schoolkosten per inkomensklasse uitgesplitst. schoolkosten naar inkomensklasse (exclusief reiskosten) inkomen 1 inkomen 2 (vrijwillige) ouderbijdr. vaste bijdrage boeken kosten van ov. ben. bijk.kosten m. en g. excursie e.d. reiskosten type schoolkosten Inkomen 1= totaal belastbaar inkomen tot en met ƒ ,- Inkomen 2= totaal belastbaar inkomen vanaf ƒ ,- In onderstaande grafiek staan het gemiddelde van de totale schoolkosten (exclusief reiskosten) per richting op de BOL en per inkomensklasse. Het totale gemiddelde bedraagt ƒ 133,- voor de lage inkomensklasse en ƒ 1549,- voor de hoge inkomensklasse. Het verschil is niet significant. Bij de totale schoolkosten zijn de Tegemoetkoming studiekosten en een eventuele korting of vrijstelling van de ouderbijdrage of reiskostenvergoeding niet meegenomen. Schoolkostenonderzoek