Wham! Wham!; Wake Me Up Before You Go Go

Transcriptie

1 Kon je begin jaren 80 nog wel zonder een clip, als artiest hoorde je er vanaf midden jaren 80 niet meer bij als je er geen had. Artiesten moesten dus tegelijk acteurs zijn. Platenmaatschappijen moesten flink in de buidel tasten, want de gemiddelde clip kostte al gauw een half miljoen dollar. MTV en de videoclips zijn misschien wel de belangrijkste ontwikkelingen geweest in de popmuziek van de jaren 80. Geen ontwikkeling van de muziek zelf, maar van een bijverschijnsel. Of je nu wilde of niet, als artiest moest je er aan geloven. 1

2 Moordaanslag John Lennon De voormalig Beatles-ster John Lennon werd in de avond van 8 december 1980 in het bijzijn van zijn vrouw Yoko Ono in New York neergeschoten. John Lennon werd maar veertig jaar oud. Toen Lennon rond uur, na een lange dag in de studio arriveerde bij het Dakota gebouw in New York stond de vijfentwintigjarige Mark David Chapman hem op te wachten. John Lennon vermoedde niets, aangezien er wel vaker fans stonden. Toen Chapman hem aansprak, draaide Lennon zich om en werd getroffen door vijf kogels in de arm en rug. John Lennon zakte ineen. De politie bracht hem naar het Roosevelt Hospital waar hij overleed. John Lennon werd op 10 december gecremeerd in Ferncliff crematory in Ardsley, New York. Mark David Chapman kreeg twintig jaar tot levenslang voor de moord. Popsterren De jaren 80 is de periode van de supersterren. Popsterren als Michael Jackson, Prince en Madonna werden ongelooflijk beroemd en hadden heel veel succes. In 1982 maakte Michael Jackson de meest verkochte plaat aller tijden Thriller. Over de hele wereld zijn hiervan meer dan 45 miljoen platen verkocht. De artiest kreeg een andere plaats: waar vroeger de componist van belang was, is tegenwoordig de muziek- en tekstschrijver minder bekend dan de uitvoerder. Madonna is daar een goed voorbeeld van. Een oude hit van Don Mclean bracht zij uit en bereikte daarmee een hoge notering in de hitparade. Zij dankte deze notering niet aan de toegevoegde muzikale meerwaarde, maar aan het toenemende belang van de videoclip. Een videoclip kan variëren van een registratie van de uitvoering van de popsong tot een korte film die in meer of mindere mate verband houdt met de tekstinhoud van de song. Wham Hysterische taferelen met krijsende meisjes deden aan de dagen van The Beatles denken. Posters vlogen de winkels uit om razendsnel aan de muren van slaapkamers gehangen te worden, zodat de gezichten van de twee heren aanbeden konden worden. De wereld had weer een popgroep waar de fans echt van wakker lagen George Michael en Andrew Ridgeley, kortweg Wham! In de geschiedenis van de popmuziek zal zelden een groep zo snel naar superster-status geklommen zijn als Wham! Wham voldeed aan alles wat je maar kon verwachten. WHAM! De naam doet denken aan een geweldige explosie en in feite was dit ook zo was het jaar van de definitieve doorbraak! John Lennon Michael Jackson; Thriller Wham! Wham!; Wake Me Up Before You Go Go 2

3 Live Aid Het jaar 1985 ging de geschiedenis van de popmuziek in als het jaar waarin popartiesten de spontane liefde voor de mensheid meer dan ooit tot leven lieten komen. Het was het jaar van LIVE AID. Een jaar eerder was de popwereld al tot de conclusie gekomen, dat er iets gedaan kon / moest worden aan de honger in de wereld. Bob Geldof kwam op het idee, om door middel van een plaat, geld in te zamelen voor de honger in Ethiopië. Hij zorgde ervoor dat een aantal bekende popmusici uit Engeland, waaronder The Police, Ultravox en Spandau Ballet, samen de single Do They Know It s Christmas? opnamen, onder de groepsnaam Band Aid. De single werd een groot succes en de opbrengst (13 miljoen dollar) ging rechtstreeks naar Ethiopië, waar er vele levens mee werden gered. In Amerika volgde snel een reactie op dit initiatief: USA For Africa. USA betekende nu niet United States of America, maar United Support of Artists For Africa. Dat was de naam van de stichting, die door onder andere Michael Jackson en Lionel Richie werd opgericht met het doel: de honger in Afrika, maar ook die onder de armen van Amerika, te bestrijden. Het idee dat de stichting USA For Africa ontwikkelde om haar doel te bereiken, was het uitbrengen van een single en LP met de titel We Are The World. Na deze succesvolle acties werden heel veel artiesten en groepen door Bob Geldof en zijn Band Aid-organisatie overgehaald, om op 13 juli 1985 mee te werken aan Live Aid, het unieke dubbelconcert waarvan de opbrengst de miljoenen dollars van de tot dan toe uitgebrachte platen nog ruim zouden overtreffen. Live Aid duurde in totaal 17 uur, werd in 140 landen op televisie uitgezonden en bracht, inclusief nagekomen giften, maar liefst 85 miljoen dollar op. Frankie Knuckles House House is een stroming in de popmuziek ontstaan in Chicago en Detroit die vanaf het einde van de jaren 80 het dominante genre in de dansmuziek werd. House is snel (vanaf 120 beats per minuut) en wordt gedomineerd door elektronische instrumenten. De naam House is afkomstig van de nachtclub Warehouse uit Chicago, waar onder andere diskjockey Frankie Knuckles rond 1983 als eerste deze nieuwe muziekstijl voor langdurige dans plezier creëerde. Daarbij verbond hij de gewone discosound met de soul van de jaren 60 en legde onder dit geheel een hamerende oneindige beat. House-Muziek wordt vooral gekenmerkt door funk- en soulelementen en een doorlopend doorgaande bassdrum. Na het ontstaan van allerlei substijlen staat house vanaf midden jaren 90 voor wat soulvollere dansmuziek, in tegen stegenstelling tot de hardere techno. House is eigenlijk een gemoderniseerde versie van disco, waarbij het hogere tempo en het elektronische karakter, zoals die tot uiting komt in de computergestuurde beat, tot de meest bepalende kenmerken behoren. DJ Vanaf de jaren 80 werd een DJ steeds meer een artiest in plaats van een radioreporter. Ook gingen de DJ s steeds meer en meer in het land optreden, vooral op grote partijen. Halverwege de jaren 80 werd de sampler geïntroduceerd. De DJ s konden hierdoor hun muzikale mogelijkheden nog verder uitbreiden. Bij een sampler knipt en plakt de DJ zijn stukjes muziek, op een moderne draaitafeltechniek aan elkaar. USA For Africa; We Are The World 3

4 MTV Met het liedje Video Killed The Radio Star, een hit van de Britse Buggles uit 1979, begon het Amerikaanse clipstation MTV op 1 augustus 1981 zijn uitzendingen op de kabeltelevisie. Vierentwintig uur per dag zou MTV videoclips gaan zenden. MTV heeft tot op heden een zeer belangrijke rol gespeeld voor de westerse cultuur. Zowel op muziek-, mode-, als filmografische gebied is MTV een factor van betekenis. MTV is in het bezit van en wordt beheerd door MTV Networks, dat een onderdeel is van het mediaconglomeraat Viacom. Inmiddels beheert MTV vele muziekstations, waaronder MTV Europe, MTV Germany, MTV Nederland. Ook de muzieknetwerken TMF, VH1 en Viva zijn eigendom van het moederbedrijf van MTV. In de beginjaren boycotte MTV muziek donkere artiesten en richtte het zich puur op blanken. De populariteit van Michael Jackson bracht hier echter verandering in. Men kon niet meer om hem heen. Billie Jean was het eerste nummer van een donkere artiest waarvan de clip op MTV te zien was. Vandaag de dag is dit op MTV geen probleem meer. Techno Techno is eind jaren 80 in de Amerikaanse stad Detroit ontstaan, als zwarte producers aan de slag gaan met de blanke dansmuziek van onder andere Kraftwerk en New Order. Techno werd al snel de tegenhanger van het verwante genre House uit Chicago. Mede onder Nederlandse invloed werd techno door de jaren heen steeds harder en kaler, wat uiteindelijk resulteerde in Hardcore en Gabber. Tegenwoordig zijn er vele technostijlen onder andere de retro-sound die teruggrijpt naar de oude Detroit Techno, de kale / heftige Duitse en Zweedse Techno en de industriële en snoeiharde Tekno. The Police en U2 Beide bands zijn voortgekomen uit de punkbeweging, niet zozeer muzikaal maar wel qua mentaliteit. The Police uit het Britse Newcastle en U2 uit het Ierse Dublin waren toen ze begonnen twee van de vele New Wave-bands die met veel spelen in kleine zaaltjes bekendheid probeerden te krijgen. Wat The Police vanaf het begin af aan bijzonder maakte is naast de merkwaardig hoge stem van Sting, de knappe manier waarop de band reggaeritmes integreerde in rockcomposities. De eerste single, Roxanne uit 1979 en So Lonely uit 1980, werden grote hits omdat het zowel nieuw als goed gespeeld was. Op de top van hun populariteit gaat het mis tussen de drie bandleden van The Police. Sting eiste steeds meer de rol van bandleider op, waar de andere twee snel genoeg van kregen. Hij ontwikkelde zich tot een zeer succesvolle soloartiest maar zou nooit meer het niveau van The Police halen. In 2007 heeft er een uiterst succesvolle reünietournee plaatsgevonden. U2, die ongeveer gelijktijdig met The Police voor het eerst samenkomt, bestaat nog altijd en speelt ook al enkele decennia in dezelfde stadions en sporthallen als The Police. Vanaf het moment dat The Police van het wereldtoneel verdween, brak U2 erop door. De band blijft zichzelf vernieuwen. Van New Wave en David Bowie verlegde U2 zijn interesse naar Blues, Soul en Bob Dylan. De teksten gaan ergens over, zoals de Ierse kwestie in Sunday Bloody Sunday of Martin Luther King in Pride. The Police; Every Breath You Take U2; Sunday Bloody Sunday 4

5 Nederlandse popmuziek De jaren 80 waren vooral een mengelmoes van stijlen, rages, trends en hypes. Eén van de belangrijkste rages was die van de Nederpop. Nederpop bestond natuurlijk als veel langer, maar vanaf 1981 was het voor het eerst dat er serieus rekening werd gehouden met allerlei bandjes en artiesten die lieten horen dat je wel degelijk goed in het Nederlands kon zingen. In juni 1981 had een Brabantse groep z n eerste Top 40-hit met een liedje dat meer dan vijfentwintig jaar later een van de hoogst genoteerde Nederlandstalige platen zou worden in De 80 s Top 880 (Radio Veronica) 32 jaar van Doe maar. Eigenlijk heette het nummer Sinds 1 Dag Of 2, maar onder die titel wilde de single maar geen hit worden. Eigenlijk merkwaardig, omdat dat de enige verandering was aan het nummer. Doe Maar werd een voorbeeld voor talloze andere bandjes en artiesten: plotseling wilde bijna iedereen in het Nederlands zingen. Het was definitief niet meer synoniem voor lullig, oubollig of slappe teksten. Andere bands waren: Het Goede Doel, Toontje Lager, De Dijk, Frank Boeijen, Kadanz en Klein Orkest. Nederpop was een van de grootste, belangrijkste en meest invloedrijke rages van de jaren 80. Maar het duurde achteraf gezien heel kort. Doe Maar had in 1984 al het loodje gelegd, Toontje Lager ook en Het Goede Doel was in 1986 gekortwiekt tot een trio. Tegen het einde van de jaren 80 waren alleen Frank Boeijen en De Dijk nog over, waardoor de Nederpop alweer afzakte. Maar in 2008 is de 80 s-nederpop nog springlevend dankzij de reünieconcerten van Doe Maar in de Kuip. En het waren mensen als Frank Boeijen en De Dijk die er in de jaren 90 voor zorgden dat de Nederpop keihard terug kwam met Marco Borsato en BLØF. Twee die, zonder de Nederpop van de jaren 80, misschien wel nooit hadden gedacht om in het Nederlands te gaan zingen. De Compact Disk Halverwege de jaren 80 is de Nederlandse popmuziek er slecht aan toe. Na het uiteenvallen van Doe Maar halveerde de plaatverkoop en daalde het aandeel nationaal product tot twaalf procent. Door bezuinigingen op het jongerenwerk moesten veel poppodia hun deuren sluiten. Eind jaren 80 keerde het tij. De introductie van de Compact Disk (CD) zorgde voor stijgende omzetten in de platenindustrie. Dankzij een nieuwe subsidieregeling kreeg het live-circuit een nieuwe impuls. Het elektronicaconcern Philips in Eindhoven presenteerde in 1982 samen met het Japanse Sony een medium waarop geluid digitaal vastgelegd en verspreid kan worden: CD Platenkopers vervangen in eerste instantie hun oude LP s, die ze met een super geluidskwaliteit terug willen horen. Typische hifiplaten van Donald Fagen en Dire Straits behoorden eveneens tot de eerste aanschaf. Langzamerhand groeide echter ook weer de belangstelling voor het nieuwe nationaal product. De Nederlandse popmuziek had een aantal jaren nodig om de inhaalslag te maken. De productie methoden in de studio s waren verouderd en ook ontbrak vaak de benodigde visie en professionaliteit om artiesten ook visueel te kunnen laten concurreren met de nieuwe acts uit Amerika en Engeland. Doe Maar; 32 Jaar Doe Maar; De Bom Toontje Lager; Stiekem Gedanst Doe Maar De Dijk; Binnen Zonder Kloppen 5

6 Het Goede Doel Het Goede Doel werd ontdekt in het radioprogramma VARA s Popkrant. Niet alleen de muziek van de Utrechters viel op, ook kreeg de zanger Henk Westbroek meteen een baan als DJ aangeboden. Hun debuut album België leverde maar liefst vijf hits op: In t Leven, Gijzelaar, België ( Is Er Leven Op Pluto ), Vriendschap en Hou van Mij. Net als bij Doe Maar waren de muzikanten van Het Goede Doel al rond de dertig, hun teksten waren wereldwijs en een beetje cynisch. Henk Westbroek en Henk Temming slaagden er met gemak in om het succes door te zetten, met de nummers Eenvoud, Zwijgen, Sinterklaas Wie Kent Hem Niet en Nooduitgang. Ook schreven zij vele hits voor anderen, zoals inderen Voor Kinderen ( Eeuwige Kerst ), René Froger ( Alles Kan Een Mens Gelukkig Maken ) en Herman van Veen ( Toveren ). Het Goede Doel viel in 1991 uit elkaar door grote meningsverschillen tussen de beide Henken. Hiphop in Nederland Hiphop groeide uit tot een van de belangrijkste jeugdculturen in Nederland. Maar sinds de eerste breakbeats in de jaren tachtig de Hollandse polders bereikten, is er heel wat veranderd. Hiphop was in de beginjaren nog een kenmerk van vooral Surinaamse en Antilliaanse jongeren, tegenwoordig voelen ook steeds meer Nederlandse jongeren zich er in thuis. Hiphop lijkt hiermee de eerste multiculturele jeugdstroming van Nederland te zijn. Rock Steady Crew Osdorp Posse In 1986 begon Def P als Engelstalige rapper in de groep Funky Fresh Force. In 1988 experimenteerde hij in het Nederlands. In 1989 werd samen met IJsblok, King en Seda de Osdorp Posse opgericht. Op dat moment de eerste en de enige Nederlandstalige rapgroep ter wereld! Vooral door de snoeiharde teksten en compromisloze houding kreeg de Osdorp Posse al gauw een fanatieke aanhang in de undergroundscène. In de jaren daarna begonnen steeds meer jongeren in het Nederlands te rappen. Nederland maakte in 1979 kennis met hiphop via het plaatje Rappers Delight van de Sugar Hill Gang. Het werd toen vooral als iets raars beschouwd. Dat veranderde begin jaren 80 door videoclips van de Rock Steady Crew en films als Beat Street en Breakdance, waarin een nieuwe Amerikaanse rage (breakdance) te zien was. Deze vorm van straatdansen was (samen met rap en graffiti) een uitingsvorm van Hiphop, een in Nederland nog onbekende jeugdcultuur. De rage sloeg over naar Nederland en breakdancegroepen schoten als paddenstoelen uit de grond. Het Goede Doel; Vriendschap Osdorp Posse René Froger; Alles Kan Een Mens Gelukkig Maken Rock Steady Crew: Hey You 6

7 I Have A Dream - ABBA (januari 1980) One Day In Your Life Michael Jackson (juli 1981) Under Pressure Queen & David Bowie (december 1981) Je Loog Tegen Mij - Drukwerk (januari 1982) The Lion Sleeps Tonight Tight Fit (april 1982) I Will Follow Him - José (juli 1982) De Bom Doe Maar (december 1982) Fame Irene Cara (februari 1983) Comment Ça Va The Shorts (juni 1983) Red Red Wine UB40 (oktober 1983) Hello Lionel Richie (april 1984) Ik Voel Me Zo Verdomd Alleen Danny de Munk (mei 1984) Wake Me Up Before You Go Go Wham! (juli 1984) We Are The World USA For Africa (april 1985) My Baby Just Cares For Me Nina Simone (december 1987) 7

8 UB40, een reggae-popgroep die is opgericht in UB40 is afkomstig uit Birmingham en heeft zijn naam ontleend aan een voormalig sociale dienst formulier uit Engeland voor een werkloosheidsuitkering. De band heeft een groot multicultureel karakter. Dit is vooral te merken aan hun muziek, maar ook aan de bezetting. De leden komen uit Engeland, Schotland, Jamaica, Jemen en Ierland. Op hun debuutalbum Signing Off dat in 1980 verscheen, gebruikten zij onderwerpen als racisme en werkloosheid. Madonna, geboren op 16 augustus 1958 in Amerika, wordt regelmatig The Queen of Pop genoemd. Ook is zij de best verkopende vrouwelijke artiest allertijden. Ze veranderde regelmatig van imago, is geliefd om haar muzikale veelzijdigheid, uitdagende clips en het gebruik van religieuze symbolen. In 1982 kreeg Madonna haar eerste platencontract aangeboden, wat gevolgd werd met haar doorbraak in Madonna is ook te bewonderen in films, waaronder Desperately Seeking Susan en Who s That Girl en Evita. Evita leverde haar de hit Don t Cry For My Argentina op. Doe Maar werd in 1978 opgericht door zanger / toetsenist Ernst Jansz en bassist Piet Dekker, die samen actief waren in de Slumberland Band als begeleiders van Boudewijn de Groot. Andere bandleden waren de gitarist Jan Hendriks en drummer Carel Copier. Het repertoire bestond in het begin uit een mengeling van Nederlandstalige Punk, Rock & Roll, Calypso, veel Reggae en Ska. De Top 40 werd voor het eerst gehaald met de single Sinds 1 Dag Of 2, echter onder de naam 32 jaar. De grote doorbraak volgde in 1982 met de singles Doris Day en Is Dit Alles?. Toen in november van dat jaar de single De Bom werd uitgebracht was Doe Maar inmiddels uitgegroeid tot een supergroep (vergelijkbaar met The Beatles). In 1982 verzorgde Doe Maar de openingsact op Pink Pop. Op 12 juli 2008 gaf Doe Maar een reünieconcert in een uitverkochte Rotterdamse Kuip! 8

9 Lionel Richie (Jr.), werd geboren op 20 juni Michael Jackson, geboren op 29 augustus 1958, is één van de meest succesvolle artiesten van de 20 e eeuw. Michael is te herkennen aan zijn herkenbare zangstem, dansbewegingen en een muzikale diversiteit. In de begin jaren vormde hij samen met zijn broer Jermaine The Jackson Brothers. In 1966 veranderde de groep in The Jackson 5. De singles I Want You Back, ABC, The Love You Save en I ll Be There werden grote hits. De groep bleef bestaan tot Motown zag in Michael Jackson een goede zanger en begon hem in 1971 klaar te stomen voor een solocarrière. Zijn topperiode, het begin van de jaren 80, bereikte hij met zijn album Thriller Met de band de Commodores schreef Richie de meeste van hun hits in de jaren 70, dit waren onder andere Three Times A Lady en Still. Rond 1980 begon Richie een solocarrière. Zijn eerste album, Lionel Richie in 1982, met als eerste single Truly, werd een groot succes. Het tweede album, Can t Slow Down, was nog succesvoller. In 1985 werkte hij samen met Michael Jackson aan We Are The World, dat voor het goede doel, USA for Africa, werd opgenomen. In september 2008 gaf hij een concertreeks in het Gelredome in Arnhem. Danny de Munk werd op twaalfjarige leeftijd uitgekozen om de hoofdrol te gaan spelen in de speelfilm Ciske de Rat. De film draaide vanaf maart 1984 in de bioscopen en werd een van de grootste successen uit de Nederlandse filmgeschiedenis. De door Danny gezongen titelsong Ik voel me zo verdomd alleen (geschreven door Karin Loomans en Herman van Veen) werd een nummer 1 hit in Nederland en was de bestverkochte single van Een grote omslag in de carrière van Danny kwam met zijn rol van Marius in de musical Les Misérables in Danny speelde deze rol zo overtuigend, dat dit het begin betekende van een nieuwe carrière als musicalacteur. In 2008 werd de musical Ciske de Rat geproduceerd waarin hij de hoofdrol kreeg. 9

10 Vraag 1 De jaren 80 is de periode van de supersterren. Noem twee supersterren uit deze periode. Vraag 2 Het jaar 1985 gaat de popgeschiedenis in als het jaar waarin popartiesten de spontane liefde voor de mensheid meer dan ooit tot leven laat komen. Hoe wordt dit jaar ook wel genoemd? Klassikaal: Luister naar het fragment. Noteer de stijl en een kenmerk hiervan. Vraag 3 Vraag 6 De jaren 80 was in Nederland vooral een mengelmoes van stijlen, rages, trends en hypes. Wat was een belangrijke rage op muziekgebied? Vraag 7 Noem twee bands of artiesten die bij deze rage behoren? Vraag 8 In 1982 presenteren Philips en Sony een medium waarop geluid digitaal vastgelegd en verspreid kan worden. Welk medium wordt hier bedoeld? Vraag 4 Vraag 9 Bij welke muziekstijl, tijdens de jaren 80 in Nederland, behoort de uitingsvorm straatdansen? Vraag 5 Vraag 10 Hoe heet de eerste Nederlandstalige rapgroep ter wereld die in 1989 is opgericht? 10

11 Onder begeleiding van de docent ga je het nummer We Are The World van USA For Africa meerstemmig instuderen. CD hoes Maak in groepen van twee een CD hoes voor een artiest of band. De CD hoes moet aan de volgende eisen voldoen: bedenk zelf een titel; kleurgebruik, lay-out en tekst moeten een geheel vormen; het ontwerp moet passen bij het muziek genre en de artiest of band; presenteer het ontwerp aan de klas. 11

12 Bij het nummer Baby Just Cares For My wordt gebruik gemaakt van de volgende akkoorden: A, D, en E7 Speel de akkoorden met de rechterhand in het volgende ritme: Ga zelf opzoek naar de juiste ligging (omkering) tussen deze akkoorden. A D E7 A D Dit keer wordt niet het hele nummer gespeeld maar herhaal je steeds deze vier maten. Extra: probeer met de linkerhand de basnoten mee te spelen. Als je de keyboardpartij goed kunt spelen ben je klaar voor de band! Bij het nummer Baby Just Cares For My wordt gebruik gemaakt van de volgende akkoorden: A, D, en E7 Speel de akkoorden met het volgende slagritme: A D E7 A D П П П П П П П П Dit keer wordt niet het hele nummer gespeeld maar herhaal je steeds deze vier maten. Als je de gitaarpartij goed kunt spelen ben je klaar voor de band! 12

13 Bij het nummer My Baby Just Cares For Me wordt gebruik gemaakt van het volgende drumritme: Bespeel de hi-hat en snare met brushes (kwastjes). Als je de drumpartij goed kunt spelen ben je klaar voor de band! Bij het nummer My Babe Just Cares For Me wordt gebruik gemaakt van de volgende akkoorden: A, D, en E Als je naar het nummer luistert hoor je dat de basgitaar niet alleen de grondtonen speelt maar een basloopje. Dit basloopje is hieronder uitgeschreven in noten en tabulatuur. Dit keer wordt niet het hele nummer gespeeld maar herhaal je steeds deze vier maten. Als je de basgitaarpartij goed kunt spelen ben je klaar voor de band! 13

14 Naam: Klas: Bandleden Rol in de band Hoe verliep de samenwerking binnen de band? (licht je antwoord toe) Wat zou je de volgende keer anders doen bij het spelen in een band? Waarom? Hoe denk je dat te gaan doen? Datum: Paraaf docent: 14