Land of water, jaargang 4[=5] (oktober 2011) pag

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Land of water, jaargang 4[=5] (oktober 2011) pag. 28 35"

Camiel de Veen
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Land of water, jaargang 4[=5] (oktober 2011) pag André Groeneveld Als onderdeel van de tentoonstelling NIJVER heden presenteren elf masterstudenten van het Sandberg Instituut te Amsterdam hun werk in het buitenmuseum. Ze geven hun interpretatie en visie op de evolutie van ambachten met als focus nijverheid en industrieën rondom de Zuiderzee. Hieronder een indruk van vier projecten. Artists in residence Op woensdag 6 oktober 2010 reisden achttien studenten naar het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen. Zij volgden daar een lezing van Jurgen Bey (directeur van het Sandberg Instituut en gastconservator van NIJVER heden) over ambacht, nijverheid en industrie in het voormalige Zuiderzeegebied, in Nederland en enkele steden in de wereld. De lezing ging ook over de bedrijven die uit de steden verdwenen en over mogelijkheden voor terugkeer. Aansluitend werden vijf locaties in het buitenmuseum bezocht. Op 13 januari 2011 presenteerden de studenten een voorstel waaruit Rianne Makkink (gastconservator NIJVER heden), André Klein (hoofd afdeling Applied Art van het Sandberg Instituut), Gerben Hermanus (projectmanager afdeling Applied Art), Femke van Drongelen (projectleider Zuiderzeemuseum) en André Groeneveld (conservator Zuiderzeemuseum) een keuze maakten. Vier projecten werden gehonoreerd met een eigen locatie en zeven projecten met een artist in residence, een maand exposeren in het pand KP 7 (uit Kampen) in het buitenmuseum. 28 land-water 03 binnenwerk-2.indd :51

Ze geven hun interpretatie en visie op de evolutie van ambachten met als focus nijverheid en industrieën rondom de Zuiderzee. Hieronder een indruk van vier projecten.

2 land-water 03 binnenwerk-2.indd :51 Sayaka Abe in huis ZS 1 Zwartsluis, foto: Erik & Petra Hesmerg

3 Foto: Aliki van der Kruijs Aliki van der Kruijs (1984) Lichter blauw Vanwege haar modeachtergrond raakte Aliki van der Kruijs tijdens haar eerste bezoek aan het Zuiderzeemuseum geïnspireerd door de grote ton optisch wit in de stoomwasserij. De witte was werd honderd jaar geleden met ultramarijn pigment gewassen om het nog witter te laten lijken. Haar project kreeg al snel gestalte en gaat over het wasproces. De blauwe overhemden die aan de waslijn hangen bij het woonhuis WL 2 (uit Moddergat) zijn in feite weermeters en veranderen in de loop der maanden van uiterlijk; van hard blauw naar lichter blauw. Ondanks het feit dat het blauwsel bewust niet is gefixeerd, gaat het proces toch sneller dan verwacht. Door de regen en de zon worden de overhemden steeds lichter, net als kleren die steeds gewassen worden. Van der Kruijs refereert hiermee aan het vervagen van herinneringen. Mode is altijd in beweging en daarom wordt ook deze kledingcollectie met het verstrijken van de tijd aangepast. Voor Van der Kruijs heeft werken in het museum een meerwaarde. Ze heeft veel contact met bezoekers die haar interessante wetenswaardigheden vertellen, bijvoorbeeld over wasbehandelingen van vroeger en de Reckitt-fabriek in De Bilt. Sommige bezoekers snappen haar idee niet, andere vinden het juist prachtig en vullen haar weblog ( alikivanderkruijs.com) met foto s en complimenten. 30 land-water 03 binnenwerk-2.indd :51

Haar project kreeg al snel gestalte en gaat over het wasproces.

4 Lyske Gais (1984) Knip & Plak, Zuiderzee Jorwert, het dorp waar Lyske Gais opgroeide, had een veredelde loopplank over de vaart liggen, omdat de originele brug naar het Zuiderzeemuseum was verplaatst. Zodra iemand het Zuiderzeemuseum bezocht, werd er een ronde sticker met de tekst Jorwert is smûker (mooier) op de brug geplakt. Het dorp heeft inmiddels een nieuwe replica brug gekregen. Maar als ik naar de brug in het Zuiderzeemuseum kijk, zie ik de plek in Jorwert waar ik vandaan kom. Dit persoonlijke verhaal was de aanleiding voor haar project: een serie stop-motion films over de herkomst van de huizen en werkplaatsen in het Zuiderzeemuseum die oorspronkelijk uit een andere stad of dorp kwamen. Gais wilde weten waar ze vandaan kwamen en misschien nog wel belangrijker, wat er voor in de plaats was gekomen. Gais werd verrast tijdens haar zoektocht. De nieuwe invulling strookte niet altijd met haar verwachtingen. Behalve in Zoutkamp vond zij op de oorspronkelijke plek geen groen grasveldje met een hekje eromheen, maar nieuwbouw uit de jaren tachtig. Haar droom werd bruut om zeep geholpen. Gelukkig leverde haar sluiptochten door stegen en achtertuinen ook leuke ontmoetingen op, zoals met een echtpaar in Monnickendam dat haar vertelde dat er vroeger toch echt geen ansjovis werd gerookt in het kot van Jonker. 31 land-water 03 binnenwerk-2.indd :51

Maar als ik naar de brug in het Zuiderzeemuseum kijk, zie ik de plek in Jorwert waar ik vandaan kom.

5 Sayaka Abe (1980) Vertel me iets over jouw Zuiderzee Toen de Japanse Sayaka Abe na haar bezoek aan het Zuiderzeemuseum besloot het gebied per voet te verkennen, werd ze overmand door emoties die ze tot dan toe in Nederland niet had ervaren. Verbazing en een prettig gevoel maakten plaats voor angst, zorgen en een onveilig gevoel. Ze had namelijk verwacht dat de Zuiderzee, het IJsselmeer, een hectische plek was. Tegenwoordig lijkt het tegendeel waar. Abe bleek gewend te zijn geraakt aan geluiden in de stedelijke omgeving waarin ze leeft: Tokio en Amsterdam. Ze ontdekte de kracht van geluiden in een ogenschijnlijk stil gebied, nam ze met haar camera op en verwerkte die geluiden tot een grote geluidsinstallatie. Later voegde ze nog industriële geluiden toe, zoals een rijdende tractor in de Noordoostpolder, draaiende wieken van de windmolens op Urk en liederen die werden gezongen in de kerk van Zwartsluis. By experience the hard winter and relaxed time after it, I felt a big appreciation. In February I cycled with a friend 50 km in the North East Polder; it was such a cold day. After 5 pm it was too dark to continue and I was very happy that Jurgen Bey saved us by picking us up by car! Abe verblijft tijdens de openingsuren af en toe in haar huis (ZS 1, uit Zwartsluis) in het buitenmuseum, gekleed in een Volendams kostuum. Dat levert leuke reacties op van bezoekers. Sometimes foreign visitors think that I am working for the museum and ask me to be in their pictures. Dutch people like it as well! I really like to work in the museum; for example Jos, the gardener, gave me wooden shoes after recording his wooden shoes steps. That is why I really wanted to wear these shoes! All people gave me the strength and ideas to continue working in the Zuiderzeemuseum. Foto: Erik & Petra Hesmerg land-water 03 binnenwerk-2.indd :51

Ze had namelijk verwacht dat de Zuiderzee, het IJsselmeer, een hectische plek was. Tegenwoordig lijkt het tegendeel waar.

6 Mirela Srša (1972) Ever present De uit Kroatië afkomstige Mirela Srša raakte onder de indruk van het dagelijkse leven rond Overal in het Zuiderzeemuseum zag ze sporen van de oorspronkelijke bewoners. Maar wie waren de mensen die ooit in deze huizen woonden en werkten? Met deze vraag begon de reis van Srša. Srša onderzocht honderden foto s van mensen, waarop onder meer valt af te lezen wat hun beroep was, hoe ze leefden en of ze gelukkig waren. De uiteindelijke keuze was puur intuïtief en persoonlijk. De gekozen foto s en geportretteerde mensen doen Srša op de een of andere manier denken aan mensen uit haar eigen verleden. We zien een trots meisje poseren, een jonge man die ons vanuit de kast bekijkt, een scène waarop de voorbereiding voor een lange winter net na de Tweede Wereldoorlog is te zien en een oude dame die voor haar blinde echtgenoot zorgt door op straat te bedelen. Op basis van oude foto s en bewust gebruikmakend van de tijdrovende oude techniek van het borduren, vervaardigde Srša op een bijna meditatieve manier een nieuwe wandbespanning voor de woonkamer van het huis HK 5 (in Harderwijk). Hierop keert de werkende mens met al zijn emoties terug naar huis. Foto: Erik & Petra Hesmerg land-water 03 binnenwerk-2.indd :51

Srša onderzocht honderden foto s van mensen, waarop onder meer valt af te lezen wat hun beroep was, hoe ze leefden en of ze gelukkig waren. De uiteindelijke keuze was puur intuïtief en persoonlijk.

7 Wonjung Shin Marc Barreda Anna Brecht Veenstra 34 land-water 03 binnenwerk-2.indd :51

8 De voormalige viswinkel KP 7 (in Kampen) fungeert gedurende het seizoen (2011) als locatie voor de kunstenaars die er verblijven. Iedere maand betrekt een andere kunstenaar het gebouw om aan zijn of haar ontwerp te werken. Achtereenvolgens waren dat Wonjung Shin met de papieren geluidsinstallatie Ring, ring, rain (april), Marc Barreda met twee machines die Zeeglas produceren (mei), Anna Brecht Veenstra met leer van Schol Tong Tarbot Schar Griet Kabeljauw Schelvis Wijting Rode Poon Grauwe Poon Rode Mul Paling Snoekbaars Roodbaars Blij Voorn (juni), Lida Krul met haar film over het bloembollenbedrijf in West-Friesland (juli), Kees Klaassen met zijn design hekwerk dat hij smeedde in de ambachtelijke smederij (augustus), Jennifer de Jonge met de tafelstukken Suikerwerken (september) en Martina Strusny met de appelschillende vrouwen in haar film Wachten, vrouwen van zeemannen (oktober). Lida Krul Jennifer de Jonge Martina Strusny Kees Klaassen 35 land-water 03 binnenwerk-2.indd :51

Achtereenvolgens waren dat Wonjung Shin met de papieren geluidsinstallatie Ring, ring, rain (april), Marc Barreda met twee machines die Zeeglas produceren (mei), Anna Brecht Veenstra met leer van

Vergelijkbare documenten

Wat is jouw verhaal?

E E N E - B O O K V A N L E T T E R S & C O N C E P T S Wat is jouw verhaal? Passie en plezier overbrengen in een notendop Storytelling Verhalen vertellen is een belangrijk onderdeel van ons leven. Het