Geloof als roeping, kerkgemeenschap van geroepenen, en initiatie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Geloof als roeping, kerkgemeenschap van geroepenen, en initiatie"

Transcriptie

1 Geloof als roeping, kerkgemeenschap van geroepenen, en initiatie

2 Een geruststelling Een positief succesverhaal van zo moet het anders werkt niet, daarmee kan men niets in de eigen parochie. Geen oplossing! Waarom we niets fout hebben gedaan in het verleden, en toch veel anders zullen gaan doen Niet al te concreet: we zijn in het tijdperk van uitproberen

3 Geloven, geloofsgemeenschap, geloofsoverdracht De situatie van het geloof in een (post-)moderne cultuur is heel anders dan in de cultuur van de 'christenheid'. Ook al is deze overgang al vaak beschreven, hij blijft actueel en is niet verworven in ons pastoraal handelen. Al wat in de kerk te doen is rond 'nieuwe evangelisatie' is nog erg nieuw : de nieuw opgerichte pauselijke raad, de synode, nieuwe katholieken, nieuwe parochies... Ik wil deze overgang nogmaals schetsen om te tonen dat we evolueren van christen zijn door geboorte naar christen worden door 'roeping' (in de ruimste zin van het woord: als we persoonlijk door God worden 'aangesproken').

4 Geloven, geloofsgemeenschap, geloofsoverdracht 2. De nieuwe situatie van het geloof vergt een nieuw type kerkgemeenschap. De overgang van een cultuurchristendom naar een missionaire kerk laat zich op alle domeinen van het kerkelijk leven concretiseren: in het type kerk, de geloofscommunicatie, de omgang met de (vooral initiatie-)sacramenten, de kerkopbouw... Daarom zei het instrumentum laboris voor de synode terecht dat het bij de nieuwe evangelisatie niet gaat om strategieën of doelgroepen, maar om een probleem van de kerk zelf: ecclesiologisch en spiritueel.

5 Geloven, geloofsgemeenschap, geloofsoverdracht 3. De problemen van de geloofsoverdracht in de catechese zijn minder catechetische problemen, dan problemen die te maken hebben met de context van geloof en kerk. De crisis van de Kerk, die vooral een crisis is van de initiatie, hangt grotendeels samen met de geschetste overgang. In dit derde punt zal ik vooral schetsen hoe een levendige kerkgemeenschap zelf de eerste en voornaamste catechese is.

6 Geloof als roeping

7 Religie christelijk geloof de moderne secularisatie - Culturele, heidense, psychologische religie: de mens wil zich vergoddelijken met als voorbeeld de oude Grieken: - filosofie: kennen als de goden - Olympische Spelen: kunnen als de goden - ter vergelijking: een hedendaagse krant - Het christendom als geloofsreligie (A. Vergote): God vermenselijkt zich (om ons te vergoddelijken) - de farao is niet god - alleen God is God (monotheïsme) - de transcendente God spreekt : in de schepping (Gen 1), in de openbaring, in zijn Zoon (Joh 1), in de Kerk, - Jezus: beeld van de onzichtbare God

8 Religie christelijk geloof de moderne secularisatie - christenheid: de geloofsreligie tot culturele religie geworden, via een consensus over het geloof - Secularisatie: einde van het christendom als culturele religie - Wij ontdekken dat je het geloof dient te geloven - De prille ontdekking van wat initiatie in het geloof betekent: van het geloof vooronderstellen naar het geloof voorstellen - (Ook buiten Europa deden wij meer aan plantare ecclesiam dan aan initiatie) - Nieuwe religiositeit?

9 Postmoderniteit: terugkeer van de religie? De zogenaamde postmoderniteit terugkeer van het religieuze terugkeer van het geloof? Religion ja, Gott nein (J.-B. Metz) Terugkeer van het religieuze: Ik ken de waarheid, maar soms doe ik alsof God bestaat (Sofie Verdoodt (17 j.), 1999) God in dienst van het subject (instrumentalisering religie), of de mens in dienst van God (figuur van de roeping)

10 Postmoderniteit: terugkeer van de religie? Terugkeer van de antieke wijsheden (bvb; S. Ijsseling, Apollo, Dionysus, Aphrodite en de anderen. Griekse goden in de hedendaagse filosofie, Leuven, 1998, 200 pp.) Psychologisering, emotie i.p.v. waarheid (o.a. veel Am. literatuur) Respect-op-afstand in de filosofie voor de wijsheid van het christendom Spiritualiteit zonder Kerk en subject-gecentreerd veeleer dan ontmoeting-gecentreerd Een mogelijke ommekeer als bekering, die God in het centrum plaatst en het subject decentreert?

11 De heilige berg: van pre- tot postmodern De heiden aanbidt de berg De culturele christen plaatst een kapel op de berg De moderne mens wil de berg bedwingen, uit de weg ruimen, afgraven voor grondstof De postmoderne mens wil de berg beschermen om er te verblijven en er zich te verzoenen met de eindigheid

12 Roeping in het hart van het geloof - Het belangrijkste woord in de Schrift: wajiqra JHWH riep Mozes (Lev 1,1) - Het moeilijkste woord in onze cultuur? - Herbronning van de kerkgemeenschap in de figuur van de roeping

13 - Vandaag is de situatie anders dan vroeger. Dat biedt nieuwe mogelijkheden. Geloven in God die zich persoonlijk heeft te kennen gegeven; zijn leven richten naar Jezus die zijn verlossingswerk verderzet in de Kerk en leven volgens het evangelie: is dat zo vanzelfsprekend? Kan het verlies van die vanzelfsprekendheid geen genade zijn voor het geloof? Is het geen kans om opnieuw de vreemdheid en dus ook de nieuwheid van het christendom te ontdekken? En te ontdekken hoe het ten langen laatste altijd een persoonlijke en vrije keuze is, ja ten diepste toe een persoonlijk antwoord op Gods woord dat het hart van een mens geraakt heeft? (Volwassen worden in geloof catechese in het leven van de Kerk, 9)

14 - Een persoonlijke Godsrelatie is niet iets voor de happy few! Aan een geïndividualiseerde samenleving beantwoordt noodzakelijkerwijs een gepersonaliseerd geloof: Precies omdat de vanzelfsprekende religieuze socialisatie veel kleiner is geworden, moet het accent wel gelegd worden op het geloof als een persoonlijke en gefundeerde keuze. De toekomst van de Kerk hangt af van mensen die God in hun leven hebben ontdekt, Christus hebben ontmoet en voor wie het evangelie een woord van leven is geworden. (VG 36)

15 Mgr. De Kesel: "Er zijn verschillende redenen aan te geven voor de roepingencrisis: secularisatie en seculier levensgevoel; crisis van de kerk en vermindering van het aantal christenen; marginalisering van de religie. Het is niet de bedoeling hier op in te gaan. Ik wil alleen de aandacht vestigen op het volgende fenomeen of mentaliteit binnen de kerk: het wegdeemsteren van 'roeping' binnen de religieuze ervaring. In een multireligieuze context wordt het christendom bijna spontaan als één van de mogelijke levensbeschouwingen of religieuze overtuigingen gezien.

16 Op zich is daar niets aan: van buiten af bekeken is het christendom dat ook. Anders wordt het als ook de christenen zelf het christendom zo gaan bekijken en beleven. We zijn die benadering van buiten af gaan interioriseren. Dan verliest het geloof juist zijn uniciteit: het wordt een levensbeschouwing tussen de andere. Dat is natuurlijk niet erg: van buitenaf bekeken is het dat ook. Erg wordt het als het ook zichzelf alleen maar gaat zien en beleven als wereldbeschouwing! Concreter: de noties openbaring en uitverkiezing verliezen hun betekenis. De kerk is niet meer de gemeenschap die een heel bijzondere roeping heeft ontvangen van Godswege. En dus ook geen 'geloofswerkelijkheid'. Ze is een religieuze instelling en de kwestie van de 'roepingen' een functionele zaak van taakverdeling.

17 Dat lijkt me de crisis van de kerk en van de roepingen: dat het bijbels besef van 'uitverkiezing' (in de echt bijbelse betekenis) is verloren gegaan. ( ) Ik denk dat daar onze onmacht ligt vandaag. Niet om roepingen te zien als een kwestie ven personeelsbeleid. Vanuit die kant worden wel oplossingen geformuleerd en is er trouwens groot onbegrip waarom de kerk er niet op ingaat. Het gaat om een andere onmacht: dat God mij roept, persoonlijk, omdat hij in mij geïnteresseerd is, met mij leven en lot wil delen, en dat hij langs mij een teken zoekt om zijn aanwezigheid en zijn liefde aan de mensen bekend te maken. Zoals er een Godsverduistering en Godsvervaging is, zo is er ook een roepingenverduistering en vervaging. De roepingencrisis is de crisis van de kerk zelf: het zich niet meer 'geroepen en uitverkoren' weten.

18 kerkgemeenschap als geloofsgemeenschap

19 D. Hervieu-Léger, Le pèlerin et le converti. La religion en mouvement (1999) Geen enkele institutie kan op duurzame wijze, in een modern universum gekenmerkt tegelijk door de versnelling van sociale en culturele verandering en door de autonomie van het subject, aan individuen en aan de samenleving een gezamenlijke code van zin/betekenis voorschrijven, en nog minder hen de autoriteit opleggen van normen die daaruit worden afgeleid, (p. 53) Onze samenlevingen zijn vreemd geworden, minder aan het geloof hechten aan goden en profeten dan aan de specifiek religieuze wijze om in hen te geloven, die er in bestaat het geloof te laten steunen op de legitimerende autoriteit van een traditie. (p. 68, hfst. Het einde van de overgeërfde religieuze identiteiten)

20 Een kerkmodel aansluitend bij een geroepen christelijke gemeenschap Aan een geroepen christen zijn dient nu ook een geroepen kerkgemeenschap te beantwoorden. De openingszin van Volwassen worden in geloof : Fiunt, non nascuntur christiani, = grondwet van ons pastorale handelen voor minstens nog een decennium (zeg ik sinds 2007 ) Wij lijken verandering te willen zonder dat er iets verandert : - Wij hebben geaccepteerd dat we niet als christen worden geboren. ( we willen verandering ) - Hebben we in de pastorale praktijk al geaccepteerd dat we christen dienen te worden? Is onze prereflexieve mindset al omgeslagen naar een missionaire kerk? ( we willen geen verandering )

21 De beide ecclesio-logica s in juxtapositie: pleidooi voor het erkennen van een paradigmawissel CHRISTEN DOOR GEBOORTE - CHRISTEN DOOR ROEPING Kerk- en geloofstype Kerkopbouw Geloofscommunicatie Initiatie en sacramenten

22 Kerk- en geloofstype: trad. samenleving: vertrouwdheid Logica van overerving Het geloof vooronderstellen thuis in geloof, gelovig zijn Volkskerk geïndiv. slv.: vertrouwen te winnen (= geloof) logica van initiatie het geloof voorstellen op weg naar/in geloof, geloof als weg, gelvg. worden missionaire kerk (centripetaal en centrifugaal) Moeilijkheid: de idee van het massachristendom écht opgeven, de secularisatie aanvaarden

23 Geloofscommunicatie: Soc.atie in christenheid, (soc. Catechum.) Geloof door vanzelfsprekende overdracht Nauwelijks bewust leerproces initiatie in christelijk geloof geloof dr. persoonlijke keuze (- soms gezin?) levenslang leerling culturele symbiose (geloof soc. waarschijnlijk) moeilijkheid tweede socialisatie (onwaarschijnlijk) geloof als moedertaal (niet) leren Catechese voor kinderen Catechismus: lering bij (bestaande) ervaring geloof als vreemde taal leren catechese voor volwassenen, gemeenschapscat. décloisonnement: initiatie in geloof en kerk Moeilijkheid: 1) initiatie accepteren als op weg gaan met mensen, versus geloof vooronderstellen in positieve zin (lakse opstelling) of negatieve zin (verstrengde opstelling); 2) te gemakkelijke overbrugging (aanpassing) of niet-overbrugging (getto van christenheid) van de afstand tussen geloof en cultuur

24 (initiatie-)sacramenten: Zuigelingendoop catechumenaat voor of na(!) de doop (CKK 1231) Initiatiesacramenten op 0j, 7j, 12j Sacramenten onmiddellijk Vormsel belangrijkst ( volwassen geloof ) initiatiesacr. vlg. ingroei in geloof (Fr. website!) sacramenten na verkondiging als trap in initiatie doop, eucharistie en eenheid initiatie belangrijkst Moeilijkheid: 1) de bediening van de initiatiesacramenten laten aansluiten bij een missionaire wending in de catechetische initiatie (volgorde!) 2) de liturgie als initiatiegebeuren ontdekken

25 Pleidooi voor een initiërende pastoraal van de initiatiesacramenten Op weg gaan met mensen naar aanleiding van de vraag om een sacrament (Texte national ) Doop: van een familiegebeuren (logica overerving) naar een verkerkelijking (gezamenlijk, eerste verrijzenis en opname in de kerk) en catechumenale dooppastoraal Vormsel: van sacrament van geloofsvolwassenheid middels de lering (logica overerving) naar initiatiesacrament: bevestiging van het doopsel en versterking van het gelovig zijn door kennismaking met en verdere ingroei in de kerkgemeenschap Communie: van het feest van de kinderen (logica overerving) naar een onthaal van het gezin met hun kind in de zondagsviering; onderscheid eerste communie in gelovig gezin (7j) en communiefeest; herstel van communie na het vormsel Focus van de hele initiatie op de eenheid en de voltooiing in de eucharistie ( voortaan wekelijks, vss. het vormsel als afsluiting van de geloofsopvoeding) Huwelijk als initiërend sacrament én sacrament van kerkopbouw: het geloof voorstellen bij gelegenheid van de vraag naar het huwelijk

26 Kerkopbouw: Kerk van twee standen (geboren-geroepen) Kerkgemeenschap (territoriaal verbonden) kerk is gemeenschap van geroepenen kerkgemeenschap (eucharistisch, dr doop verbonden) Moeilijkheid: 1) Samenspel vinden in kerkopbouw van doopsel, gewijd ambt, gelofteleven, en huwelijk : Alle sind sie Priester, aber nicht alle sind sie Pfarrer (Luther, beide kanten te beobachten!); 2) de band tussen kerk en dorp/wijk loslaten: het territoriaal karakter van de kerk integreren in haar eucharistisch karakter i.p.v. omgekeerd.

27 Gewaagde bijgedachten Parochie van territoire naar terroir (A. Borras) Om de territoriale logica echt te verlaten: geen geografische aanduiding als naam Suggestie: geen pastorale werkers of priesters meer alleen benoemen (van Augustinus over seminarierectoren tot kard. Kasper: deze suggestie) Enkel wanneer wij radicaal fuseren, zullen wij opnieuw een plaatselijk niveau creëren. Alle tussenvormen met spreiding over kerkgebouwen, lokale gemeenschappen en vieringen gaan m.i. niet ver genoeg. De niet-georganiseerde diaconie is een taak van elke christen daar waar hij leeft. De georganiseerde diaconie kan ook worden georganiseerd vanuit de nieuwe parochie. Wij moeten ons doorlopend niet enkel de vraag stellen naar pastoraal werkenden (priesters), maar ook naar de gemeenschappen: kunnen die nog parochie zijn? Een vervoerdienst organiseren voor wie zich niet zelf kan verplaatsen, is ook een vorm van diaconie

28 Gewaagde bijgedachten De criteria waaronder we dienen over te gaan tot woorden communiediensten, laten zich lezen in spiegelbeeld met een eucharistische visie op parochie. Wanneer binnen een redelijk, dus niet te groot territorium alle beschikbare priesters in drie vieringen per weekend voorgaan gewoonlijk niet meer, zo vraagt de kerk, opdat priesters authentiek en biddend kunnen voorgaan en wanneer dan nog gelovigen overblijven die door afstand, tijdstip of volzette vieringen niet kunnen meevieren, dan is de woord- en communiedienst de aangewezen weg. Dan wordt hij een waarachtig en m.i. noodzakelijk geschenk voor de kerkgemeenschap. Wanneer gelovigen zich echt niet kunnen verplaatsen (bejaardenhuizen, ziekenhuizen, gevangenissen): een ander verhaal, maar hoe veel emeriti zijn daarvoor nog beschikbaar in de komende tijd?

29 Algemene weerstanden omzeilingen - Aanmodderen (versus «Er zijn zaken die wij moeten veranderen, en niet onze opvolgers!») : het geloof veronderstellen, alsof-pastoraal; variante: traagheid Waarschuwing: de trad. initiatie bestaat nog (het woord komt telkens terug), maar werkt niet langer initiërend! Wat baat het? Cfr Wacht niet om nog niet te veranderen tot je het niet meer kunt! Aanpassing : verlies van het in persona ecclesiae, van de oude pastoor mocht alles. De parochie draait, maar doet ze dat voor Christus of in een soort zelf-idolatrie? Rigorisme: het geloof willen veronderstellen Traditionalisme : christenheid op (heel) kleine schaal; missionair is dialoog met de wereld aangaan, geen ghetto vormen; geen te fier heilige-rest-katholicisme

30 Een inschatting: de nieuwe evangelisatie is de evangelisatie van altijd, met erkenning van de gewijzigde plaats van het geloof in de cultuur (als relatie, als roeping, niet langer als voorgegeven mentaliteit) en met een daaraan aangepaste gestalte van de Kerk. Dat probeerde ik te verhelderen in punten 1 en 2. Enkel in deze grond kan vernieuwde catechese logisch aarden, al kan ze er wel chronologisch de motor van zijn.

31 Geloofsoverdracht als initiatie

32 Catechese algemeen : - geloofscommunicatie: 0 vermeldingen - geloofsoverdracht: 8 vermeldingen - catechese: 529 vermeldingen concilies: 13 (1 x Trente, 12 x Vat II) veelbetekenend bij de pausen: 313 Voor Vat II: vooral catechismus Pius X: 2 Pius XII: 1 Johannes XXIII: 0 Paulus VI: 14 (Evangelii nuntiandi: mijlpaal!) Johannes-Paulus I: 1 Johannes-Paulus II: 135 Benedictus XVI: 151 Franciscus: 9

33 Catechese algemeen : Evangelii nuntiandi - Over de evangelisatie in de moderne wereld Commentaar ADC nr. 4: een beslissende mijlpaal voor de catechese. ( ) Naast andere zaken wordt in dit document een bijzonder belangrijk beginsel uitgesproken, dat namelijk de catechese een evangelisatiegebeuren is binnen het ruime kader van de zending der kerk. Voortaan moet catechese beschouwd worden als een van de punten die in de missionaire opdracht van de kerk voor onze tijd voortdurende zorg en aandacht vereisen.

34 Catechese algemeen : synode over de catechese : Catechesi tradendae - Over de catechese in onze tijd : Catechismus van de Katholieke Kerk : Algemeen directorium voor de catechese (grondige herwerking van versie 1971) : Compendium van de catechismus : synode over het Woord Gods : Verbum Domini over het Woord van God in het leven en de zending van de Kerk synode nieuwe evangelisatie voor het overdragen van het christelijk geloof - Synode 2014 en 2015: De pastorale uitdagingen voor het gezin in de context van de evangelisatie

35 Catechese algemeen - brieven over de catechese van verschillende bisschoppenconferenties: Frankrijk, Duitsland, Nederland (, België (2006), Italië, Spanje, USA, Québec, Chili, Brazilië B: Volwassen worden in geloof heroriëntatie ICPC naar ICC + secretaris NL: De glans van Gods Woord oriëntatietekst parochiecatechese (2009)

36 Catechese algemeen 2010: oprichting pauselijke raad voor de bevordering van de nieuwe evangelisatie Vooral voor de geseculariseerde landen van oude christenheid Verder werkend op de brieven ter zake van bisschoppenconferenties Catechese is verhuisd van de congregatie voor de clerus (verkondiging) naar deze pauselijke raad

37 Catechese algemeen Catechese als (veel) meer dan catechismus is geloofscommunicatie Catechese: Gods spreken laten weerklinken Catechese als bijvoeglijk naamwoord, als kleur van ons pastorale handelen: catechetische pastoraal (décloisonnement) Werkomschrijving van catechese/geloofscommunicatie: alles wat bijdraagt om de ontmoeting met Jezus Christus persoonlijk en in de Kerkgemeenschap mogelijk te maken en te begunstigen

38 Catechese algemeen situering catechese in ons tijdsgewricht door Franse bisschoppen: Het woord catechese heeft alle soorten evoluties ondergaan in de loop der eeuwen, in functie van de gesitueerdheid van de kerk in de samenleving, van culturele veranderingen of van de geschiedenis zelf van de Kerk. Gevolg gevend aan de universele normen waarvan hij de toepassing is voor Frankrijk, en omdat de vernieuwing van de catechese in ons land niet los kan worden gezien van een vernieuwing van de christelijke gemeenschappen, benadrukt de voorliggende tekst bijzonder de kerkelijke dimensie van het catechetisch handelen. (Texte national pour l orientation de la catéchèse en France, p. 61)

39 De kerkgemeenschap is de eerste catechese Kerkervaring is de eerste catechese: De christelijke gemeenschap is in zichzelf een levende catechese. Gevolg gevend aan wat ze is, verkondigt ze, viert ze, handelt ze en blijft steeds de vitale, onontbeerlijke en eerste plaats van de catechese. (Algemeen Directorium voor de Catechese nr. 141)

40 De kerkgemeenschap is de eerste catechese Het leven zelf van de Kerk (in al haar gestalten) doet Gods spreken weerklinken, begunstigt de ontmoeting met Jezus Christus: Elke christelijke gemeenschap, en vooral de parochie, draagt het evangelie (uit) door zich in te spannen om de gelovigen te verzamelen, door al haar leden uit te nodigen hun bestaan bloot te stellen aan de kracht tot verandering van het Evangelie, door bij haar leden aan te dringen dat zij in gesprek treden met de mensen in hun omgeving en verantwoording afleggen over hun geloof, door de liturgie te vieren. (Texte national )

41 De kerkgemeenschap is de eerste catechese Initiatie komt tot stand door kerkervaring. R. Bieringer: Dit betekent in de eerste plaats dat het doopsel en de christelijke initiatie een persoonlijke ontmoeting bevat met de persoon Jezus Christus via de gemeenschap die zich begrijpt als het lichaam van Christus. Dit gebeurt door het volgen van een weg, het binnentreden in een christelijke manier van leven. In de christelijke initiatie staat daarom de persoon van Jezus Christus en de kerkgemeenschap centraal, niet een boek (noch de Bijbel, noch de Katechismus, noch gelijk welk handboek of map).

42 De kerkgemeenschap is de eerste catechese Nog anders : catechese moet worden ondergedompeld (gedoopt) in het bad van het kerkelijk leven: Als de evangeliserende dynamiek van de Kerk gegrondvest is op de missionaire gemeenschap, heeft het catechetische handelen, om uitgeoefend te kunnen worden, nood aan wat men zou kunnen noemen een bad van kerkelijk leven. Deze uitdrukking - die niet beperkt mag worden tot enkel maar een sociologische connotatie - verwijst naar de doopsymboliek en naar de vitale plaats die de Kerk van Christus is voor elke catechese, in de eenheid van haar leden en haar gemeenschappen. (Texte national )

43 De kerkgemeenschap is de eerste catechese Catechese kan zich niet beperken tot het verstaanbaar maken van het christelijke geloof. Niet dat een goede didactiek onbelangrijk is. ( ) Maar didactische inspanningen alleen volstaan niet. ( ) Velen worden door het geloof pas echt gefascineerd, als ze uitdrukkelijk in contact komen met een vitale geloofsgemeenschap. Je wordt christen door de doop en de onderdompeling in het water. Maar je leert het geloof pas echt smaken, wanneer je ook ondergedompeld wordt in het leven van de Kerk. Catechesemomenten gaan dus best samen met een concrete kennismaking met het leven in de plaatselijke geloofsgemeenschap, in het bijzonder met haar liturgie en haar daadwerkelijke zorg voor mensen. (VG 64-65)

44 De kerkgemeenschap is de eerste catechese In synthese : Je wordt geen christen louter en alleen door een leer te aanvaarden. Je wordt het door leerling van Jezus te worden en aan te sluiten bij zijn gemeenschap. Een gemeenschap die daarom nieuw en anders is, omdat ze het leven met Jezus deelt. (Volwassen worden in geloof, nr. 14)

45 De kerkgemeenschap is de eerste catechese Het is essentieel het geheel van de gemeenschap voor de catechese verantwoordelijk te maken, door haar opstelling. Men kan bvb. aan de christenen die regelmatig naar de zondagsmis komen signaleren dat misschien nieuwe gezinnen de gemeenschap gaan vervoegen; en de manier waarop de habitués hen zullen ontvangen, op de gebeden antwoorden, voorlezen uit de Schrift, actief deelnemen, zal een grote catechetische draagwijdte hebben. Al deze groepen worden dus ook dragers en verantwoordelijken van de catechese voor de anderen. (Luc Aerens) En daarvoor hebben we de nieuwe parochies nodig, in dienst van de nieuwe evangelisatie.

46 Kerkelijk bij mensen aanwezig zijn en hen samenbrengen met leeftijds- of ervaringsgenoten in de verschillende fasen van het leven (van kleine kinderen in huis over pubers opvoeden en het lege nest tot ziekte en naderend levenseinde) Eerste verkondiging in antwoord op vragen die mensen vanuit levenssituaties stellen op de plaatsen waar mensen komen en het leven zich afspeelt, met name vooral in het gezin en de school, maar ook door missionaire aanwezigheid in allerlei C- of K-instellingen Catechetische en kerkelijke uitbreiding van de zondagsviering, en de beleving van het liturgisch jaar intensiveren (vele modellen) Op weg gaan met mensen bij de vraag naar sacramenten: bvb. de gefaseerde omgang met de zuigelingendoop in Duitsland, bvb. de vormselcatechese heroriënteren als consequent een jaar van kennismaking met het leven van de parochie (Orientatie en) organisatie van de catechese in Frankrijk

47 Tien overgangen Luc Aerens 1. Van een catechese die zich enkel tot kinderen richt, naar een catechese die zich tot alle leeftijden richt 2. Van een exclusief notionele catechese naar een catechese die beroep doet op de zintuigen, de ervaring en symbolen 3. Van een catechese die louter voorbereidt op de sacramenten, naar een permanente catechese 4. Van een onderhoudscatechese (supposant la foi) naar een missionaire en dialogale catechese (proposant la foi) 5. Van een catechese enkel georganiseerd volgens leeftijdsgroepen, naar een gemeenschapscatechese met alle leeftijden samen (intergenerationeel)

48 6. Tien overgangen Luc Aerens 6. Van een catechese geïsoleerd van het gemeenschapsleven, naar een catechese die heel de gemeenschap samen aanbelangt 7. Van een catechese toevertrouwd aan enkele catechisten, naar een catechese die de zaak van allen is, en vervolgens van enkelen die specifieke taken opnemen 8. Van een catechese geïsoleerd van de andere voornaamste pastorale sectoren (liturgie en diaconie), naar een catechese die wil initiëren in alle componenten van het christelijk leven 9. Van een catechese die gezinnen, scholen en bewegingen miskent, naar een catechese die de banden begunstigt tussen de verschillende plaatsen waar wordt geleefd 10. Van een catechese die verplicht is, uniform, vooraf bepaald, naar een catechese van op weg gaan die ruimte laat voor vrijheid en verantwoordelijkheid

Volwassenencatechese in de Federatie 3 Catechese en geloofsbeleving 3

Volwassenencatechese in de Federatie 3 Catechese en geloofsbeleving 3 Volwassenencatechese In de R.K. Federatie H. Maria Magdalena Programma 2014-2015 INHOUDSOPGAVE Volwassenencatechese in de Federatie 3 Catechese en geloofsbeleving 3 Programma 2014-2015 5 Christen worden

Nadere informatie

P.E. & Catechese. kansen & mogelijkheden

P.E. & Catechese. kansen & mogelijkheden P.E. & Catechese kansen & mogelijkheden Leidraad: pastorale brief Vragen en uitdagingen hebben te maken met de zin zelf van ons bestaan als kerk. Hoe kunnen we vandaag het evangelie ontdekken als een woord

Nadere informatie

NAAR EEN NIEUW MODEL VAN INITIATIE

NAAR EEN NIEUW MODEL VAN INITIATIE NAAR EEN NIEUW MODEL VAN INITIATIE De tijden zijn veranderd De plaats die het geloof in onze samenleving inneemt is de afgelopen decennia grondig gewijzigd. Je zou kunnen stellen dat vroeger het geloof

Nadere informatie

Handreiking bij een spirituele zoektocht.

Handreiking bij een spirituele zoektocht. Handreiking bij een spirituele zoektocht. Deze handreiking hoort bij: Oud- en nieuw- katholiek. De spirituele zoektocht van die andere katholieken. Door Joris Vercammen. Valkhof pers 2011. Het boek is

Nadere informatie

Analyse visieteksten vijf bisdommen

Analyse visieteksten vijf bisdommen Analyse visieteksten vijf bisdommen 5 visieteksten van de 5 bisdommen De kracht van het Evangelie. IJkpunten voor de pastorale zones. Mgr. Leon Lemmens, 2013. Blikopener. Christelijke gemeenschappen in

Nadere informatie

Het sacrament van. Het huwelijk. Sacramenten

Het sacrament van. Het huwelijk. Sacramenten Het sacrament van Het huwelijk Sacramenten Sacramenten IIn de Bijbel Deze geloofsboekjes gaan over de In het evangelie willen Farizeeën Jezus op de proef stellen zeven sacramenten. Sacramenten met een

Nadere informatie

Welkom door de priester-moderator en/of leider van de avond

Welkom door de priester-moderator en/of leider van de avond Welkom door de priester-moderator en/of leider van de avond 1 Zie dia 2 Maria is de patrones van ons bisdom, Een patroonheilige, zo leert ons de kerkgeschiedenis, is een heilige die ons tot voorbeeld is

Nadere informatie

Het sacrament van. Boete en verzoening. Sacramenten

Het sacrament van. Boete en verzoening. Sacramenten Het sacrament van Boete en verzoening Sacramenten DSacramenten Deze geloofsboekjes gaan over de zeven sacramenten. Sacramenten zijn tekens, in woord en gebaar, die we in Jezus Naam in de gemeenschap van

Nadere informatie

opleidingsinstituut voor geloofsverdieping, catechese en pastoraal

opleidingsinstituut voor geloofsverdieping, catechese en pastoraal opleidingsinstituut voor geloofsverdieping, catechese en pastoraal Allemaal zoeken we naar een zinvol leven. Gelovigen hebben in die zoektocht eigen ankerpunten om met die grote en kleine vragen die het

Nadere informatie

Samen Eucharistie vieren

Samen Eucharistie vieren Samen Eucharistie vieren Presentatie 23 november 2017 Methode OPSTAP 1 Situatieschets catechese 2 Omvorming De Kerk die erop uitgaat is de gemeenschap van missionaire leerlingen die initiatief nemen, die

Nadere informatie

Het sacrament van. Boete en verzoening. Sacramenten

Het sacrament van. Boete en verzoening. Sacramenten Het sacrament van Boete en verzoening Sacramenten DSacramenten Deze geloofsboekjes gaan over de zeven sacramenten. Sacramenten zijn tekens, in woord en gebaar, die we in Jezus Naam in de gemeenschap van

Nadere informatie

1: Van een vernieuwd zelfverstaan van kerk-zijn naar een vernieuwde catechese:

1: Van een vernieuwd zelfverstaan van kerk-zijn naar een vernieuwde catechese: Oriëntatietekst voor de parochiecatechese in de Nederlandse kerkprovincie De oriëntatietekst parochiecatechese als nieuwe impuls voor het catechesebeleid Uitgave: 2009 Voorwoord In het najaar van 2004

Nadere informatie

Het kerkgebouw Huis van God

Het kerkgebouw Huis van God Het kerkgebouw Huis van God Tekenwaarde TTemidden van vele andere gebouwen die worden gebruikt voor bewoning en bedrijvigheid is een kerk de ruimte voor de ontmoeting met God. Kerken staan meestal op een

Nadere informatie

KERK ZIJN VANDAAG EN DE TOEKOMST VAN DE PAROCHIES

KERK ZIJN VANDAAG EN DE TOEKOMST VAN DE PAROCHIES KERK ZIJN VANDAAG EN DE TOEKOMST VAN DE PAROCHIES In een pastorale brief richt de bisschop van Brugge, Jozef De Kesel, zich tot alle medewerk(st)ers in de pastoraal. We geven hier een samenvatting van

Nadere informatie

AANTEKENINGEN WAAROM WERD GOD EEN MENS?

AANTEKENINGEN WAAROM WERD GOD EEN MENS? AANTEKENINGEN Alles draait om de visie op Jezus Christus. Door de eeuwen heen is er veel discussie geweest over Jezus. Zeker na de Verlichting werd Hij zeer kritisch bekeken. De vraag is waar je je op

Nadere informatie

Het sacrament van. Het huwelijk. Sacramenten

Het sacrament van. Het huwelijk. Sacramenten Het sacrament van Het huwelijk Sacramenten Sacramenten Deze geloofsboekjes gaan over de zeven sacramenten. Sacramenten zijn tekens, in woord en gebaar, die we in Jezus Naam in de gemeenschap van de Kerk

Nadere informatie

Het sacrament van. Het vormsel. Sacramenten

Het sacrament van. Het vormsel. Sacramenten Het sacrament van Het vormsel Sacramenten DSacramenten Deze geloofsboekjes gaan over de zeven sacramenten. Sacramenten zijn tekens, in woord en gebaar, die we in Jezus Naam in de gemeenschap van de Kerk

Nadere informatie

Het sacrament van. Het vormsel. Sacramenten

Het sacrament van. Het vormsel. Sacramenten Het sacrament van Het vormsel Sacramenten DSacramenten Deze geloofsboekjes gaan over de zeven sacramenten. Sacramenten zijn tekens, in woord en gebaar, die we in Jezus Naam in de gemeenschap van de Kerk

Nadere informatie

21 februari 2012 mochten we samen vieren in de Basiliek van Sint Pieter

21 februari 2012 mochten we samen vieren in de Basiliek van Sint Pieter 3de aanzet Toen Jezus op zekere dag aan zijn leerlingen vroeg maar gij, wie zegt gij dat Ik ben?, was het Petrus die namens allen antwoordde: Gij zijt de Christus, de Zoon van de Levende God. Petrus sprak

Nadere informatie

Liefde. De sociale leer van de Kerk

Liefde. De sociale leer van de Kerk Liefde De sociale leer van de Kerk De sociale leer van de Kerk Over de liefde Het evangelie roept ons op om ons in te zetten voor onze naasten. Maar hoe weet je nu wat er gedaan moet worden, zeker in een

Nadere informatie

Pastorale School - toelichting op de taakmodules Leren Pastorale School - toelichting op de taakmodules Vieren Pastorale School - toelichting op de

Pastorale School - toelichting op de taakmodules Leren Pastorale School - toelichting op de taakmodules Vieren Pastorale School - toelichting op de Pastorale School - toelichting op de taakmodules Leren Pastorale School - toelichting op de taakmodules Vieren Pastorale School - toelichting op de taakmodules Dienen Pastorale School - toelichting op

Nadere informatie

WELKOM 10/09/2015. De pastorale keuzes in de pastorale eenheid verkennen en ontdekken hoe ze een concretisering zijn van visioen en visie

WELKOM 10/09/2015. De pastorale keuzes in de pastorale eenheid verkennen en ontdekken hoe ze een concretisering zijn van visioen en visie De pastorale keuzes in de pastorale eenheid verkennen en ontdekken hoe ze een concretisering zijn van visioen en visie WELKOM Welkom en gebed Herhalen van visie en visioen Samen lezen van basisoptie en

Nadere informatie

Geloven is vertrouwen. Ik geloof het wel. de waarheid omtrent iets of iemand aannemen. Over het

Geloven is vertrouwen. Ik geloof het wel. de waarheid omtrent iets of iemand aannemen. Over het Geloven Geloven is vertrouwen GGeloven is ten diepste je vertrouwen hechten aan iets of iemand, de waarheid omtrent iets of iemand aannemen. Over het geloven in God zegt de Bijbel: Het geloof is de vaste

Nadere informatie

Dit omvat de boeken van de joden over hun geloof in god. Hierin kun je lezen over:

Dit omvat de boeken van de joden over hun geloof in god. Hierin kun je lezen over: Samenvatting door een scholier 1098 woorden 6 juni 2005 6,2 41 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Levensbeschouwing 4.2. De bijbel De bijbel is het belangrijkste heilige boek van christenen. Pas rond

Nadere informatie

Mijlpalen. Mijlpalen & sacramenten

Mijlpalen. Mijlpalen & sacramenten Mijlpalen Mijlpalen & sacramenten Als christenen worden we telkens opnieuw uitgenodigd om te groeien in geloof, om de rijkdom van ons geloof te ontdekken en te verdiepen. De kerk kent zeven sacramenten:

Nadere informatie

Het sacrament van. Het huwelijk. Sacramenten

Het sacrament van. Het huwelijk. Sacramenten Het sacrament van Het huwelijk Sacramenten In de Bijbel In het evangelie willen Farizeeën Jezus op de proef stellen met een vraag over het huwelijk (Mt. 19, 1-6; Mc. 10, 1-12): staat het een man vrij zijn

Nadere informatie

Het sacrament van. De wijding. Sacramenten

Het sacrament van. De wijding. Sacramenten Het sacrament van De wijding Sacramenten DSacramenten Deze geloofsboekjes gaan over de zeven sacramenten. Sacramenten zijn tekens, in woord en gebaar, die we in Jezus Naam in de gemeenschap van de Kerk

Nadere informatie

Het sacrament van. De wijding. Sacramenten

Het sacrament van. De wijding. Sacramenten Het sacrament van De wijding Sacramenten DSacramenten Deze geloofsboekjes gaan over de zeven sacramenten. Sacramenten zijn tekens, in woord en gebaar, die we in Jezus Naam in de gemeenschap van de Kerk

Nadere informatie

GEMEENTEVISIE EVANGELISCHE GEMEENTE ALBLASSERWAARD JOZUA. Geleid door de Geest

GEMEENTEVISIE EVANGELISCHE GEMEENTE ALBLASSERWAARD JOZUA. Geleid door de Geest GEMEENTEVISIE EVANGELISCHE GEMEENTE ALBLASSERWAARD JOZUA Gered door Jezus Geleid door de Geest Gezonden in de wereld In dit document verwoorden we onze visie voor de gemeente. Het is ons verlangen dat

Nadere informatie

Woord vooraf. Moge deze werkmap inspiratie bieden om verder te groeien als catechumenale gemeenschap.

Woord vooraf. Moge deze werkmap inspiratie bieden om verder te groeien als catechumenale gemeenschap. Colofon De werkmap Catechese op zondag werd gerealiseerd door CCV in het bisdom Gent. Contactadres: Nederpolder 24, 9000 Gent, 09 235 78 65, vorming.gent@ccv.be Samenstellers: Han Koole en Katie Velghe

Nadere informatie

Onderwijs voor de hele mens

Onderwijs voor de hele mens Onderwijs voor de hele mens De sociale leer van de Kerk De sociale leer van de Kerk Over onderwijs Het evangelie roept ons op om ons in te zetten voor onze naasten. Maar hoe weet je nu wat er gedaan moet

Nadere informatie

Suggesties voor de naamopgave van de kandidaat-vormelingen

Suggesties voor de naamopgave van de kandidaat-vormelingen Suggesties voor de naamopgave van de kandidaat-vormelingen In de brochure Pastoraal bij het vormsel. Catechese en gemeenschap, wordt de eerste zondag van de advent gesuggereerd als een geschikt moment

Nadere informatie

opleiding KAIROS-opleiding: Omdat we samen de kerkgemeenschap dragen

opleiding KAIROS-opleiding: Omdat we samen de kerkgemeenschap dragen opleiding KAIROS-opleiding: Omdat we samen de kerkgemeenschap dragen Wijzelf zoeken naar zin en betekenis, net als onze samenleving. Als gelovigen willen we met onze en hun vragen aan de slag gaan. Dit

Nadere informatie

De drie-engelenboodschap, ACTUEEL!

De drie-engelenboodschap, ACTUEEL! De drie-engelenboodschap, ACTUEEL! Missie De missie van de Kerk van de Zevende-dags Adventisten is de verkondiging van het eeuwig evangelie zoals verwoord in de drieengelenboodschap van Openbaring 14:6-12.

Nadere informatie

Geloven in Jezus Christus

Geloven in Jezus Christus Geloven in Jezus Christus Zoon van God Jezus krijgt God een menselijk gezicht. Immanuel wordt Hij genoemd: God met ons. Het is de naam die Hij bij zijn geboorte krijgt. ZIn Daar begint zijn bijzondere

Nadere informatie

Visie Gereformeerde Kerk Nijkerk Vastgesteld door de Grote Kerkenraad op.

Visie Gereformeerde Kerk Nijkerk Vastgesteld door de Grote Kerkenraad op. Visie Gereformeerde Kerk Nijkerk 2017-2022 Vastgesteld door de Grote Kerkenraad op. 1 We zijn een open christelijke gemeente die al meer dan 125 jaar een eigen plek heeft in de Nijkerkse samenleving. Als

Nadere informatie

Aan alle jongeren in België

Aan alle jongeren in België Aan alle jongeren in België Beste jongeren, De paus roept regelmatig elke twee of drie jaar bisschoppen van de hele wereld bijeen, om samen na te denken over belangrijke thema s uit het leven van de Kerk

Nadere informatie

Het sacrament van. De ziekenzalving. Sacramenten

Het sacrament van. De ziekenzalving. Sacramenten Het sacrament van De ziekenzalving Sacramenten Sacramenten In de Bijbel Deze geloofsboekjes gaan over de zeven sacramenten. Sacramenten zijn tekens, in woord en gebaar, die we in Jezus Naam in de gemeenschap

Nadere informatie

Stappenplan catechumenaatsweg

Stappenplan catechumenaatsweg Stappenplan catechumenaatsweg o Iemand biedt zich aan om gedoopt te worden. Hij neemt contact op met de pastoor, de diaken, de parochieassistent, een parochiaan of het parochievicariaat. Met wie hij ook

Nadere informatie

ewogen en zoekende mensen vinden elkaar: Kerk - andere godsdiensten

ewogen en zoekende mensen vinden elkaar: Kerk - andere godsdiensten Naam: Evaluatie Datum: ewogen en zoekende mensen vinden elkaar: Kerk - andere godsdiensten B 1. Laat de kinderen tot Mij komen, zei Jezus De kerkgemeenschap zegt, zoals Jezus, tegen kinderen en jongeren:

Nadere informatie

Altaar en lezenaar. Ontmoeting met de Heer

Altaar en lezenaar. Ontmoeting met de Heer Altaar en lezenaar Ontmoeting met de Heer Eucharistie en Woord EHet altaar is het hart van een kerkgebouw. Het woord altaar komt van het Latijnse woord altare. Dat betekent hoogte. Op deze goed zichtbare

Nadere informatie

De priester als profeet

De priester als profeet mgr. Joris Schröder De priester als profeet 10 grote priestergestalten s-hertogenbosch Inhoud Woord vooraf 9 Niels Stensen 15 2. Jean-Marie Vianney 25 3. Damiaan de Veuster 51 4. Titus Brandsma 61 5. Antoine

Nadere informatie

Parochie Sint Christoffel

Parochie Sint Christoffel Parochie Sint Christoffel Het sacrament van de Eucharistie (1 e communie) St. Paulus Bekering St. Joseph RK Open Hof H. Maria Koningin St. Caecilia H. Jozef Inhoud Inhoudsopgave pag.: 2 Voorwoord pag.:

Nadere informatie

Hoe werkt een parochiecluster en wat merken we ervan?

Hoe werkt een parochiecluster en wat merken we ervan? Hoe werkt een parochiecluster en wat merken we ervan? De vertrouwde parochie gaat binnenkort met de buurparochies (in enkele gevallen: wel tien of meer) één nieuwe clusterparochie vormen. Wat gaan we daarvan

Nadere informatie

Pastorale School - toelichting op de taakmodules Leren Pastorale School - toelichting op de taakmodules Vieren Pastorale School - toelichting op de

Pastorale School - toelichting op de taakmodules Leren Pastorale School - toelichting op de taakmodules Vieren Pastorale School - toelichting op de Pastorale School - toelichting op de taakmodules Leren Pastorale School - toelichting op de taakmodules Vieren Pastorale School - toelichting op de taakmodules Dienen Pastorale School - toelichting op

Nadere informatie

Inleiding door vicaris Albert Van De Kerkhove

Inleiding door vicaris Albert Van De Kerkhove ZIE, IK MAAK IETS NIEUWS! (Js 43, 19-19) Vormingsdag voor dekenale ploegen Gent, zaterdag 19 november 2016 Inleiding door vicaris Albert Van De Kerkhove Open en trouw Een vitale Kerk, open op de wereld

Nadere informatie

Dordtse Leerregels. Hoofdstuk 3 en 4. Artikel 12 t/m 14

Dordtse Leerregels. Hoofdstuk 3 en 4. Artikel 12 t/m 14 Dordtse Leerregels Hoofdstuk 3 en 4 Artikel 12 t/m 14 Werkboek 10 Dordtse Leerregels hoofdstuk 3 en 4 artikel 12 t/m 14 Boven artikel 12 t/m 14 schrijven we : wedergeboorte en geloof In dit werkboek gaat

Nadere informatie

EERSTE COMMUNIE 2018

EERSTE COMMUNIE 2018 EERSTE COMMUNIE 2018 Enkele jaren geleden koos je voor het eerste christelijke sacrament, het DOOPSEL = opname in de christengemeenschap Mia Verbanck Mia Verbanck sterke symbolen Het was een vrijwillige

Nadere informatie

Leerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 1 e jaar BSO

Leerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 1 e jaar BSO Leerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 1 e jaar BSO Bij 1 BSO worden sommige benadering door elkaar verweven. Het leven van Jezus uit de bijbelse benadering wordt geïntegreerd in het onderdeel

Nadere informatie

Een Visioen van Liefde

Een Visioen van Liefde Een Visioen van Liefde Orthen, april 2012 WIE ZIJN WIJ? De oorsprong van de gemeenschap San Salvator ligt in de rooms-katholieke traditie, en voelt zich van daaruit verbonden met de Bijbel, geïnspireerd

Nadere informatie

Programma informatiebijeenkomst H. Vormsel Voorburg/Leidschendam

Programma informatiebijeenkomst H. Vormsel Voorburg/Leidschendam Welkom Programma informatiebijeenkomst H. Vormsel Voorburg/Leidschendam Voorstellen Intro Hoe het was, heel vroeger, nog niet zo lang geleden. Geschiedenis van het H. Vormsel Voorbereiding via de scholen

Nadere informatie

1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4).

1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4). BIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 4 Les 4 - Redding: Waarom is het voor ieder mens nodig om gered te worden? In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 1) De ongelovige

Nadere informatie

Uitleg voor kinderen die gevormd willen worden. Voordat je informatie krijgt over het vormsel zelf is het wel handig om te weten wat een symbool is:

Uitleg voor kinderen die gevormd willen worden. Voordat je informatie krijgt over het vormsel zelf is het wel handig om te weten wat een symbool is: Uitleg voor kinderen die gevormd willen worden. Voordat je informatie krijgt over het vormsel zelf is het wel handig om te weten wat een symbool is: Een symbool is iets wat je helpt herinneren of je in

Nadere informatie

ROUTEPLANNER VOOR EVANGELISATIE STAPPEN NAAR GROEI VAN DE PAROCHIE/GELOOFSGEMEENSCHAP

ROUTEPLANNER VOOR EVANGELISATIE STAPPEN NAAR GROEI VAN DE PAROCHIE/GELOOFSGEMEENSCHAP ROUTEPLANNER VOOR EVANGELISATIE 12 STAPPEN NAAR GROEI VAN DE PAROCHIE/GELOOFSGEMEENSCHAP Voor iedereen die wegen zoekt om het geloof door te geven: priesters, diakens, catechisten, pastoraal werkers, nieuwe

Nadere informatie

De Kerk op weg naar een gemeenschappelijke visie

De Kerk op weg naar een gemeenschappelijke visie De Kerk op weg naar een gemeenschappelijke visie Faith and Order Paper 214 Opzet Waarom willen we deze tekst bespreken? Uitleg over het ontstaan van deze tekst Presentatie van enkele grondgedachten van

Nadere informatie

Kop D/2008/1671/5 20 1

Kop D/2008/1671/5 20 1 Kop D/2008/1671/5 20 1 INHOUDSTAFEL Inleiding p. 3 De catechumeen en de gelovige gemeenschap p. 4 Wat beogen we met het catechumenaat? p. 5 De catechumenaatsweg p. 7 De verschillende betrokkenen p. 12

Nadere informatie

Gaandeweg één. Impulsen voor oecumenische voortgang. Co-referaat Mgr. Dr. Hans van den Hende Mariënkroon 18 maart 2017

Gaandeweg één. Impulsen voor oecumenische voortgang. Co-referaat Mgr. Dr. Hans van den Hende Mariënkroon 18 maart 2017 Gaandeweg één Impulsen voor oecumenische voortgang. Co-referaat Mgr. Dr. Hans van den Hende Mariënkroon 18 maart 2017 0. Dit jaar mogen wij als christenen voor het eerst in gezamenlijkheid de Reformatie

Nadere informatie

Naar een Pastorale Eenheid. Deurne Borgerhout extra muros

Naar een Pastorale Eenheid. Deurne Borgerhout extra muros Naar een Pastorale Eenheid Deurne Borgerhout extra muros Als je iets over de kerk leest dan gaat dat meestal over treurige feitelijkheid maar dat weten wij intussen wel. Ik stel dus voor dat we het daar

Nadere informatie

Het sacrament van. Het doopsel. Sacramenten

Het sacrament van. Het doopsel. Sacramenten Het sacrament van Het doopsel Sacramenten DSacramenten Deze geloofsboekjes gaan over de zeven sacramenten. Sacramenten zijn tekens, in woord en gebaar, die we in Jezus Naam in de gemeenschap van de Kerk

Nadere informatie

Kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland

Kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland Kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland Kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland inclusief de ordinanties, overgangsbepalingen en generale regelingen (bijgewerkt tot mei 2013) Uitgeverij

Nadere informatie

Het sacrament van. Het doopsel. Sacramenten

Het sacrament van. Het doopsel. Sacramenten Het sacrament van Het doopsel Sacramenten DSacramenten Deze geloofsboekjes gaan over de zeven sacramenten. Sacramenten zijn tekens, in woord en gebaar, die we in Jezus Naam in de gemeenschap van de Kerk

Nadere informatie

Het logo als gespreksopener. Een catechetische handreiking

Het logo als gespreksopener. Een catechetische handreiking Het logo als gespreksopener Een catechetische handreiking 2 Het Jaar van het Geloof Van 11 oktober 2012 (de begindatum van Vaticanum II en de publicatiedatum van de Catechismus van de Katholieke Kerk)

Nadere informatie

Het sacrament van. De ziekenzalving. Sacramenten

Het sacrament van. De ziekenzalving. Sacramenten Het sacrament van De ziekenzalving Sacramenten Sacramenten Deze geloofsboekjes gaan over de zeven sacramenten. Sacramenten zijn tekens, in woord en gebaar, die we in Jezus Naam in de gemeenschap van de

Nadere informatie

het vuur van de liefde pinksteren 2008

het vuur van de liefde pinksteren 2008 het vuur van de liefde pinksteren 2008 + J. van den Hende het vuur van de liefde pinksteren 2008 + J. van den Hende Pinksteren is het feest van de heilige Geest, het is de afronding van de Paastijd. We

Nadere informatie

Relatie <> Religie. Beste Galsem,

Relatie <> Religie. Beste Galsem, RelatieReligie BesteGalsem, Hetfeitdatjouwpatientnuopeenchristelijkevenementisisnietongevaarlijk.Hetgeestelijke levenvanjouwpatientzalgrotesprongenmakennaarhetkampvandevijandtoe.watikjou aanraadisomditnietafteremmen,maaromdittebederven.brengjouwpatientincontactmet

Nadere informatie

ORDE VAN DIENST VOOR DE OPNAME VAN EEN KIND IN DE VOLLEDIGE GEMEENSCHAP VAN DE KATHOLIEKE KERK

ORDE VAN DIENST VOOR DE OPNAME VAN EEN KIND IN DE VOLLEDIGE GEMEENSCHAP VAN DE KATHOLIEKE KERK 1 ORDE VAN DIENST VOOR DE OPNAME VAN EEN KIND IN DE VOLLEDIGE GEMEENSCHAP VAN DE KATHOLIEKE KERK I. Orde van dienst bij de opname tijdens de eucharistieviering (in voorbereiding van de eerste communie)

Nadere informatie

VIERENDE GEMEENSCHAP...

VIERENDE GEMEENSCHAP... ... IN EEN BIDDENDE EN VIERENDE GEMEENSCHAP... KEN JIJ DE EN? 7 is al eeuwenlang een heilig getal. De zevende dag bijvoorbeeld is een rustdag. Zo zijn er ook zeven sacramenten, zeven belangrijke momenten

Nadere informatie

Leerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 2 e jaar BSO

Leerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 2 e jaar BSO Leerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 2 e jaar BSO Historische benadering: 4 lessen De Primitieve Kerk: De kenmerken van de eerste christenen. Het Apostolisch Concilie (begrip, aanvaarding).

Nadere informatie

Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst

Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst 1 1 Waarom heet dit vak Rooms-katholieke Godsdienst? Niet neutraal Specifiek mensbeeld Stevige vorming vereist Kennis van de Spreken vanuit eigen levensbeschouwing,

Nadere informatie

(zie: Orde van Dienst voor de viering van de initiatiesacramenten voor volwassenen)

(zie: Orde van Dienst voor de viering van de initiatiesacramenten voor volwassenen) Dag van het Woord OPNAME IN DE KERKGEMEENSCHAP & overhandiging Evangelie/ Woord van God Opname in de Kerkgemeenschap Catechumenen of geloofsleerlingen zijn volwassenen die een lange weg afleggen om christen

Nadere informatie

Voorbeeld voordat de kinderen van groep 4 en 5 naar KBC gaan: Jongens en meisjes, wie van jullie puzzelt wel eens? En dan bedoel ik zo n puzzel.

Voorbeeld voordat de kinderen van groep 4 en 5 naar KBC gaan: Jongens en meisjes, wie van jullie puzzelt wel eens? En dan bedoel ik zo n puzzel. Lezen: Handelingen 18:24-19:7 Preek over doop met de heilige Geest (??) Voorbeeld voordat de kinderen van groep 4 en 5 naar KBC gaan: Jongens en meisjes, wie van jullie puzzelt wel eens? En dan bedoel

Nadere informatie

Tot een geloofsgesprek komen. I Ontmoeten

Tot een geloofsgesprek komen. I Ontmoeten Tot een geloofsgesprek komen I Ontmoeten Het geloofsgesprek vindt plaats in een ontmoeting. Allerlei soorten ontmoetingen. Soms kort en eenmalig, soms met mensen met wie je meer omgaat. Bij de ontmoeting

Nadere informatie

Parochie Sint Christoffel Het sacrament van het doopsel

Parochie Sint Christoffel Het sacrament van het doopsel Parochie Sint Christoffel Het sacrament van het doopsel St. Paulus Bekering St. Joseph RK Open Hof H. Maria Koningin St. Caecilia H. Jozef Inhoud Inhoudsopgave pag.: 2 Voorwoord pag.: 3 Wat betekent dopen

Nadere informatie

Parochie Sint Christoffel Het sacrament van de wijding

Parochie Sint Christoffel Het sacrament van de wijding Parochie Sint Christoffel Het sacrament van de wijding St. Paulus Bekering St. Joseph RK Open Hof H. Maria Koningin St. Caecilia H. Jozef Inhoud Inhoudsopgave pag.: 2 Voorwoord pag.: 3 Wat betekent de

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 1: november 2014 Thema 3: Kom en zie

Deel het leven Johannes 1: november 2014 Thema 3: Kom en zie Preek Gemeente van Christus, Wie iets vindt, heeft niet goed gezocht. Dat zijn woorden waar je wel even over na moet denken. Je moet ook dichter zijn om iets zo te zeggen. Het zijn woorden van Rutger Kopland

Nadere informatie

Bereid de jongeren voor, rust ze toe en laat ze los voor bediening in hun gemeente, hun maatschappij en in de wereld in zijn geheel.

Bereid de jongeren voor, rust ze toe en laat ze los voor bediening in hun gemeente, hun maatschappij en in de wereld in zijn geheel. Tiener- en jeugdwerk 1 Timotheüs 4:12 Niemand schatte u gering om uw jeugdige leeftijd, maar wees een voorbeeld voor de gelovigen in woord, in wandel, in liefde, in geloof en in reinheid. Jeugd, jongeren,

Nadere informatie

De Organische Kerk. Iets Nieuws. Voor het geval je geïnteresseerd zou zijn

De Organische Kerk. Iets Nieuws. Voor het geval je geïnteresseerd zou zijn De Organische Kerk Iets Nieuws Voor het geval je geïnteresseerd zou zijn We zijn het moe naar de kerk te gaan en besluiten daarom zelf KERK te zijn Wij zijn Christenen. Ons verbond met de Heer is levend.

Nadere informatie

Hoe komt iemand tot geloof, of hoe ontstaat nu eigenlijk die relatie met God?

Hoe komt iemand tot geloof, of hoe ontstaat nu eigenlijk die relatie met God? 1 Zo was er een Farizeeër, een van de Joodse leiders, met de naam Nikodemus. 2 Hij kwam in de nacht naar Jezus toe. Rabbi, zei hij, wij weten dat u een leraar bent die van God gekomen is, want alleen met

Nadere informatie

De doop in de Heilige Geest

De doop in de Heilige Geest Door het geloof in Jezus Christus uit te spreken leeft de gelovige, als ziel, via het lichaam (de mond) in relatie met God de Vader. Dit wordt uitgelegd in de studie Bekering. 1 Door Jezus de autoriteit

Nadere informatie

Katholiek onderwijs anno Domini Diaken drs. Titus G.W. Frankemölle Zeegse, 22 maart 2018

Katholiek onderwijs anno Domini Diaken drs. Titus G.W. Frankemölle Zeegse, 22 maart 2018 Katholiek onderwijs anno Domini 2018 Diaken drs. Titus G.W. Frankemölle Zeegse, 22 maart 2018 Titus Frankemölle diaken bisdom Breda Catharinaparochie Oosterhout voorzitter NKSR vicevoorzitter CEEC rector/algemeen

Nadere informatie

COMPENDIUM VAN DE SOCIALE LEER VAN DE KERK

COMPENDIUM VAN DE SOCIALE LEER VAN DE KERK COMPENDIUM VAN DE SOCIALE LEER VAN DE KERK INHOUDSTAFEL INLEIDING Een integraal en solidair humanisme a) Bij het aanbreken van het derde millennium 1 b) De betekenis van dit document 3 c) Ten dienste van

Nadere informatie

De sacramenten van de christelijke initiatie bij kinderen en jongeren vandaag. Oriëntaties voor een missionaire vernieuwing

De sacramenten van de christelijke initiatie bij kinderen en jongeren vandaag. Oriëntaties voor een missionaire vernieuwing De sacramenten van de christelijke initiatie bij kinderen en jongeren vandaag Oriëntaties voor een missionaire vernieuwing Colofon Copyright foto s: Lay-out: Voorkant cover: KINET J.-M. bvba Art et Histoire

Nadere informatie

Kerk 20.21 Ik wens jullie vrede! Zoals de Vader mij heeft uitgezonden, zo zend ik jullie uit.

Kerk 20.21 Ik wens jullie vrede! Zoals de Vader mij heeft uitgezonden, zo zend ik jullie uit. Kerk 20.21 Ik wens jullie vrede! Zoals de Vader mij heeft uitgezonden, zo zend ik jullie uit. a. Inleiding Veel christenen verlangen ernaar hun leven met elkaar en met hun omgeving te delen met hun buren,

Nadere informatie

Verwerkingsmodellen bij de Pastoraaltheologische conferentie Over de handreiking Groeien in geloof

Verwerkingsmodellen bij de Pastoraaltheologische conferentie Over de handreiking Groeien in geloof Verwerkingsmodellen bij de Over de handreiking Groeien in geloof Vooraf Twee sporen in de werkvormen vanuit de Handreiking - Persoonlijke verdieping en verrijking - Samen nadenken over aanpak van verkondiging

Nadere informatie

Geestelijk Klimaat onze identiteit. Pagina 1

Geestelijk Klimaat onze identiteit. Pagina 1 Geestelijk Klimaat onze identiteit Pagina 1 Adresgegevens Stichting Hervormde Scholen De Drieslag Lange Voren 88 3773 AS Barneveld Contactgegevens Dhr. A. van den Berkt (Algemeen Directeur) Telefoon: 0342-478243

Nadere informatie

Ik noem een paar sleutels die in veel sloten passen [dia 1 titel]:

Ik noem een paar sleutels die in veel sloten passen [dia 1 titel]: Preek over HC zondag 31 GEMEENTE VAN JEZUS CHRISTUS, GASTEN EN LUISTERAARS, Iedereen weet wel dat je sleutels hebt in verschillende soorten. Aan het soort sleutel kan je vaak al zien voor welk doel je

Nadere informatie

Stichting Sint Paulus Instituut. Plan. De Lepelaar MT, Dronten KvK:

Stichting Sint Paulus Instituut. Plan. De Lepelaar MT, Dronten KvK: Stichting Sint Paulus Instituut Plan De Lepelaar 8 8251 MT, Dronten KvK: 65263820 Inhoudsopgave Algemene gegevens 3 Inleiding 3 Aanleiding en belang 3 Missie 4 Doelgroepen 4 Rechtsvorm 5 Projecten 5 2

Nadere informatie

WELKOM. presentatie van het visioen. bespreking. gebedsmoment. presentatie van de visie. groepsgesprek. afsluitend gebed 10/09/2015

WELKOM. presentatie van het visioen. bespreking. gebedsmoment. presentatie van de visie. groepsgesprek. afsluitend gebed 10/09/2015 Kennismaken met visioen en visie die uitgeschreven staan in de beleidstekst voor de territoriale pastoraal WELKOM presentatie van het visioen bespreking gebedsmoment presentatie van de visie groepsgesprek

Nadere informatie

Men kan onderscheid maken tussen de algemene voorbereiding en de specifieke voorbereiding.

Men kan onderscheid maken tussen de algemene voorbereiding en de specifieke voorbereiding. EERSTE COMMUNIE VOORBEREIDEN IN DE KLAS De voorbereiding op de eerste communie is voor vele leerkrachten een hele opgave. De godsdienstlessen in het eerste leerjaar worden er soms zwaar door belast, zowel

Nadere informatie

HET CATECHUMENAAT. Geaccordeerd door de dekens op 12 oktober 2017; van kracht vanaf 1 januari 2018

HET CATECHUMENAAT. Geaccordeerd door de dekens op 12 oktober 2017; van kracht vanaf 1 januari 2018 HET CATECHUMENAAT Inleiding Het komt regelmatig voor dat volwassenen zich aanbieden om christen te worden of gedoopt te worden. We noemen deze volwassen doopkandidaten catechumenen. God spreekt hen aan

Nadere informatie

Dit boekje wordt u aangeboden door. de Protestantse gemeente te Menaam

Dit boekje wordt u aangeboden door. de Protestantse gemeente te Menaam 1 Dit boekje wordt u aangeboden door de Protestantse gemeente te Menaam Het is bedoeld om onderwerpen te behandelen die te maken hebben met het dopen en de doopdienst. Daarnaast is geprobeerd enige vragen

Nadere informatie

Doopsel in een zondagse eucharistieviering

Doopsel in een zondagse eucharistieviering Doopsel in een zondagse eucharistieviering 1. OPENING VAN DE DIENST Intredeprocessie en intredelied Openingswoord met een bijzondere begroeting van de dopeling en zijn / haar familie. Ook de naamgeving

Nadere informatie

a. Deze Schrifttekst vertelt hoe bij Jezus doopsel de hemel openging en de Geest

a. Deze Schrifttekst vertelt hoe bij Jezus doopsel de hemel openging en de Geest Homiletische suggesties bij het doopsel van kinderen Inleiding Dit document biedt enige homiletische suggesties aan die gebruikt kunnen worden in een doopviering. Elke suggestie tracht aan de hand van

Nadere informatie

Homilie van Zijne Eminentie Kardinaal Peter Kodwo Turkson. Vijfentwintigste verjaardag van Sant Egidio in België, zondag 18 april 2010

Homilie van Zijne Eminentie Kardinaal Peter Kodwo Turkson. Vijfentwintigste verjaardag van Sant Egidio in België, zondag 18 april 2010 Homilie van Zijne Eminentie Kardinaal Peter Kodwo Turkson Vijfentwintigste verjaardag van Sant Egidio in België, zondag 18 april 2010 Uwe Excellentie Mgr Bonny, bisschop van Antwerpen, Uwe Excellentie

Nadere informatie

Liturgie: bron en hoogtepunt van het christelijk leven? Julisessie 2017 Grootseminarie Brugge Geloven in God: Ankerpunten en struikelstenen

Liturgie: bron en hoogtepunt van het christelijk leven? Julisessie 2017 Grootseminarie Brugge Geloven in God: Ankerpunten en struikelstenen Liturgie: bron en hoogtepunt van het christelijk leven? Julisessie 2017 Grootseminarie Brugge Geloven in God: Ankerpunten en struikelstenen Liturgie: bron en hoogtepunt van het christelijk leven? Inleiding

Nadere informatie

LESONDERWERP - LESINHOUD ALGEMENE DOELSTELLINGEN WERKVORMEN MEDIA

LESONDERWERP - LESINHOUD ALGEMENE DOELSTELLINGEN WERKVORMEN MEDIA ORTHODOXE GODSDIENST MINISTERIE VLAAMSE GEMEENSCHAP DEPARTEMENT ONDERWIJS School: Titularis: Klas: 2 Lestijden/week: 2 Studierichting: JAARPLAN Sept. LISEERD LESONDERWERP - LESINHOUD ALGEMENE DOELSTELLINGEN

Nadere informatie

wat is passend? naar aanleiding van Paulus brief aan de Kolossenzen wil ik dat uitwerken voor 4 categorieën vier kringen

wat is passend? naar aanleiding van Paulus brief aan de Kolossenzen wil ik dat uitwerken voor 4 categorieën vier kringen vandaag wil ik dit gebod toepassen op het geloofsgesprek onderwerp van de gemeenteavond komende week onze overtuiging is dat zulke gesprekken hard nodig zijn voor de opbouw van onze gemeente tegelijk is

Nadere informatie

Kaarsen en ramen Licht van de Heer

Kaarsen en ramen Licht van de Heer Kaarsen en ramen Licht van de Heer Er branden kaarsen op het altaar. Lichtende kaarsen begeleiden het evangelie dat wordt voorgelezen. Licht der wereld De belangrijkste kaars is de paaskaars. Veel mensen

Nadere informatie

HET VORMSELTRAJECT. Samen groeien in geloof

HET VORMSELTRAJECT. Samen groeien in geloof HET VORMSELTRAJECT Samen groeien in geloof Opnieuw kiezen. Je wordt niet als christen geboren, je moet het worden! Doopsel: keuze van de ouders Vormsel: keuze van het kind en de ouders samen Twee accenten

Nadere informatie

Gemeente. Zijspoortje. De Bijbelse Encyclopedie leert ons dat het woord kerk afgeleid is van het Griekse woord [kuriakè], dat des Heren betekent.

Gemeente. Zijspoortje. De Bijbelse Encyclopedie leert ons dat het woord kerk afgeleid is van het Griekse woord [kuriakè], dat des Heren betekent. Gemeente Wanneer je aan iemand vraagt Weet jij wat een kerk is?, zal het antwoord niet zo lang op zich laten wachten. Dat is een gebouw waar gelovige mensen samenkomen! Het kan ook voorkomen, dat men aan

Nadere informatie