Miditerranée INFO. Doe-het-zelf wandeling Zuidwijk. Anneessens. Wijkwandeling. halte Anneessens. UiTinBrussel is een initiatief van muntpunt.

Transcriptie

1 Zuidwijk INFO thema Wijk duur Wijkwandeling Zuidwijk u Startpunt Eindpunt Anneessens Anneessens Bereikbaarheid remetro lijn 3 of 4 halte Anneessens UiTinBrussel is een initiatief van muntpunt.be

2 E40 GENT OOSTENDE LAN Koekelberg St.-Agatha Berchem St.-Jans Molenbeek Anderlecht Ganshoren St.-Gillis A. LEMMENS 39 LIVEROOLSTRAAT CHAUSSEE DE MONS CLEMENCEAU LAAN JOREZ ROSSINI Vorst LACE DE V. HORTA 54 LEIN BARASTRAAT DUCHIMISTE SCHEIKUNDIGESTRAAT BISSE ANKRIJKSTRAAT ANDERLECHTSEOORT De Rouck Geocart ORTE D'ANDERLECHT KLINIEK BROGNIEZ N6 R. GHEUDE AV. CLEMENCEAU SERG. DE BRUYNE BROGNIEZ Jette DELACLINIQUE DELIVEROOL E.BLEROT AST. CUYLITS R. ABBE CUYLITS DEFIENNESSTRAAT ODON GRISAR A ANTWEREN Brussel-Stad E9 ARIJS R. D.L. ROSEE R. HABERMAN R. BROYERE MEMLING BARA IMM. CONCETION O.L.V. O.L.V. ONBEVLEKT ONTVANGENIS 9 Ukkel. LIMNANDER R. OTLET DR.DEMEERSMAN ZUIDSTATION GARE DU MIDI DAUW LANTIN MUS.V.D./D.L. SQ. GUEUZE R. EQUEUR SQ. BROGNIEZ LACE BARA LEIN R. DE LA N65 STR FOENS STRAAT BERGENSE STEENWEG au St.-Joostten-Node Evere Schaarbeek Elsene = IM. MIGERODE MIGERODEGANG = IM. DE LA BOUQUETIERE BLOEMEN- MEISJES- GANG EUROSTAR- THALYS AV.. HENRI SAAK LAAN BLD. DE L'ABATTOIRBOULEVARD OINCARE LANTIN BROGNIEZSTRAAT L. CRICKX BLD. JAMAR ZELFBESTUURS DEL'AUTONOMIE ES OTERIE MORETUS BROGNIEZ GARE DU MIDI TOUR DU MIDI ZUIDER- TOREN ZUID- STATION E9 ANTWEREN al JAMARLAAN L. DE L'EUROE SLACHTHUISLAAN EUROAESLANADE 8 DE L' ARGONNE BRUSSEL NATIONALE LUCHTHAVEN E4 NAMEN RIOLENMUS. DES EGOUTS ap am LACE M.BROODTHAERTS LEIN E40 LEUVEN St.-Lambrechts Woluwe St.-ieters Woluwe Etterbeek Oudergem Watermaal-Bosvoorde CINEMA R. HERIS R. DE HOLLA HOLLAND R. DU ETIT REMART VESTJE ZENNESTRAAT DE LA SENNE BOULEVARD DU MIDI R0 LEMONNIER DECUREGHEM DES FOULONS OINCARELAAN ao an DE LA CONSTITUTION GRONDWET- LEIN RUSLAND AVENUE FONSNY FROEBEL ZUID MIDI R. CAMUSEL AV. DE LA ORTE DE HAL R. D.L. VERDU RE D'ANDERLECHT ANDERLECHTSESTEENWEG KUREGEMSE ZUIDLAAN R. DE L'ARGONNE ARGONNE BODEGHEM ENGELAND D'ANGLETER MERODESTRAAT intro Met deze wandeling verken je de omgeving rond het Zuidstation, waar je de hoogste toren van het land kan terugvinden, de kantoren van stripiuitgeverij Lombard gelegen zijn en waar een van de bekendste restaurants van het land zijn thuis heeft. In deze buurt wonen heel wat orthodoxe joden, en de oude orthodoxe synagoge is daar een getuige van. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden vele bewoners meegenomen naar de concentratiekampen, waarna in de jaren 50 hun huizen werden overgenomen door Spanjaarden, Italianen, Marokkanen en Turken, wat voor een heel gevarieerde culturele mix zorgt. Op zondag wordt het Zuidplein tot 4 uur ingenomen door een exotische markt. ARTESIE BODEGEMSTRAAT VOLDERSSTRAAT KAZERNESTRAAT WOERINGENSTRA DERUSSIE DUVAUTOUR DE aq 7 6 DUDAM DAM ST.-ANTONIUS ST.-ANTOINE DE LENGLENTIER BOULEVARD DU MIDI ARTEVELDESTRAAT VANARTEVELDE R. D'ANDERLEC HT GIER OTIERS R.DES KERS R. D'ARTOIS FONTEINSTRAAT DELAFONTAINE STALINGRADLAAN R. SALL- AERT NIEUWLAND ASS. DU TRAVAIL LUCHT- VAARTSQ. SQ. DE L'AVIATION OTTENGOED- OTTENBAK- R. D.L. CASERNE BOULEVARD MAURICE LEMONNIER R. F. BASSE BLOEMISTENSTRAAT R. LACAILLE LACAILLESTRAAT ANDERLECHTSESTWG. ZINNIK- STRAAT LOOFSTRAAT MAAGDEN ANNEESSENS ANNEESSENS R. R. VANDER WEYDEN AVENUE DE STALINGRAD WASSERIJ HECTOLITER DEL'HECTOLITRE DES MENAGES HUISHOUDENSSTRAAT MUGGEN ROUE MAURICE LEMONNIERLAAN ZUINIGHEIDSSTRAAT DEL'ECONOMIE R. DOORNIK HUIDEVETTERSSTRAAT DES FLEURISTES IM. DES VITRIERS = IM. DES LUNETTES BRILLENGANG = IM. DE LA FERRAILLE OUDIJZERGANG as 3 ZUIDALEIS ALAIS MIDI E.H.S.A.L. CAMUS NIEUWLAND ST.-THERESIA R. STE.-THERESE R. DE L'ARROSOIR DE SOIGNIES GIETER R. DESVIERGES ar 4 5 BLAESSTRAAT STALINGRADLAAN R.DESCHAR- ENTIERS KRAKEELSTRAAT R. VANDERHAEGEN VOSSEN- ARBEIDS- DOORGANG LACE D.L. QUERELLE LES TANNEURS KRAKEEL- LEIN R. DU LAVOIR DES RADIS RADIJZEN R. DES SIX JETONS IM. DE LA BARBE BAARDGANG R. DE TOURNAI ALLEE ROSA LUXEMBURG DREEF TERRE NEUVE R. DE LAQUERELLE CHEVREUIL R. DU REEBOK SINT- GISLEINS GLAZENMA- KERSGANG R. D.L.LUME LUIM R.DESMOUCHERONS DU JEU DE BALLE IEREMANS GOUDSMEDENSTRA 4 HILIE DECHAMAGNE DE LA ROUE CATHEDRALE ORTHODOXE GREC IMM. CONCETION O.L.V. ONBEVLEKT ONTVANGEN VAN HELMONT ZUIDSTRAAT ALLEE ROSA LUXEMBURG DREEF R. DES R. ROUE JAGERS R. DU CHASSEUR RAD MENSLIEVEND- HEIDSSTRAAT UEDELA ANTHROIE KAUCIJNENSTRAAT ECLIS L'ECLI ST SE ANSACHLAAN KOLENM 5 SISTERVATSTRAAT STOELENMAKERSSTRAA NIEUW- LAND URSULINEN SIEGELSTRAAT SCHOENENGANG BLAES R. DESORFEVRES BORDUURDERS DE LARASIERE R. DESBRODEURS R. DESTONNELIERS TIMMERLIEDEN R. DE DE LA GRANDE GOEDE HUL BON SECOURS F. FERRER TECH. ARAM. R. DU MIROIR R. DESCHAISIERS R. DESRAMONEURS R. DU J DES OLIV OLIVETEN FONTAINAS MAROLLEN TANNEURS R. ST.-GHISLAIN IM. AUX SOULIERS MAROLLES TERREN KUIERS SCHOORSTEENVEGERSSTRAA DUM HAUTE HÔITAL ST.-IERRE

3 3 We vertrekken op het Rouppeplein. Vandaag is dit een rustig plein op een steenworp van de Grote Markt, maar vroeger was dit een druk stationsplein gelegen voor het eerste Zuidstation van Brussel, het zogenaamde Bogaardenstation dat in 840 werd ingehuldigd. De treinen stoppen hier al meer dan 50 jaar niet meer, maar de hotels zijn er nog wel: A la grande Cloche I is nog een herinnering naar de klok die vertrek en aankomst van de treinen ritmeerde. Rouppeplein Het Rouppeplein is al sinds de Tweede Wereldoorlog de bakermat van heel wat linksgeoriënteerde organisaties, vakbonden, lekenorganisaties en communistische groeperingen. De naam van het café-restaurant Le Saint d Hic verwijst daar met een typisch Frans woordspelletje ( syndicaat ) trouwens naar. Je kan er tegen een democratische prijs een lunch gebruiken, soms in aanwezigheid van een aantal kopstukken uit de S of S. Diagonaal tegenover dit restaurant bevindt zich de culinaire trekpleister voor de Belgische jetset: de Comme chez Soi I, één van de meest prestigieuze toprestaurants van België. Je vindt het in de hoek van het plein, niet ver van Café Bebo dat in 008 door de dochter van de chef-kok van de Comme chez Soi werd geopend. In Café Bebo kan je vrij goedkoop lunchen in een trendy interieur. Neem achter het standbeeld ter ere van de eerste Belgi sche burgemeester van Brussel, Nicolas-Jean Rouppe, de centrale dreef in het midden van de Stalingradlaan. De laan loopt op het traject waarlangs vroeger de treinen vanuit Henegouwen en Frankrijk de stad binnenreden. Aan beide kanten van deze majestueuze laan heb je een mooi zicht op prachtige burgerwoningen. Enkele zijn dringend aan een opknapbeurt toe. De laan werd in 006 in een nieuw kleedje gestoken en kent sindsdien een enorme opwaardering. I Comme chez Soi Het imposante Zuidpaleis I 3 aan de rechterkant werd samen met de erachter gelegen Centrale Boulevards aangelegd om het prestige van deze buurt wat op te krikken. Nu heeft de stad Brussel er een grote sportzaal en kantoren laten onderbrengen, waar je via de zijingang in de Voldersstraat geraakt. Verderop in de Stalingradlaan ligt de centrale gaanderij van het complex. Ze is opzichtig geel geschilderd. Binnen hangt een bijzondere sfeer: troosteloos en rommelig. Naast de hoofdingang vind je supermarkt Charif Boucherie met het typische Marokkaanse aanbod: heel wat gember, reuze-uien, witte kool, Marokkaanse rapen en talloze citrusvruchten die de stoep winter en zomer kleur geven. Binnen vind je een heel assortiment aan thee en noten. Tegenover de centrale gaanderij van het Zuidpaleis zie je op nr. 6 een heel merkwaardige burgerwoning van Victor Jamaer I 4, stadsarchitect met een passie voor middeleeuwse architectuur. De architect bouwde deze woning voor zichzelf: in de smeedijzeren voordeur vind je zijn initialen terug. De prachtige loggia en de weelderige renaissanceversieringen in de voorgevel vallen op. 4 I Burgerwoning van Victor Jamaer Verderop in de straat, ter hoogte van nr. 74, staan metalen paaltjes die de oude orthodoxe synagoge I 5 moeten behoeden tegen potentiële aanslagen. In deze buurt en in de nabijgelegen Marollen vestigden zich vanaf het begin van de twintigste eeuw heel wat Oost-Europese Joden. Zij wilden zich distantiëren van de liberale Joodse gemeenschap in Brussel en richtten daarom in dit stads gedeelte hun eigen synagogen op. Heel wat Joden uit deze buurt werden tijdens de Tweede Wereldoorlog omgebracht in concentratiekampen. Vanaf de jaren 950 werden hun huizen ingenomen door een nieuwe golf migranten: eerst Spanjaarden en Italianen, later Marokkanen en Turken. Let trouwens op het aantal reisbureaus dat halverwege de Stalingradlaan toeneemt naarmate je richting Zuidstation loopt.

4 4 Ook restaurant L Ocean, op de hoek met de Fontein straat, is een bezoekje waard. De drukte rond de vele restaurants en winkeltjes die vaak tot laat opengehouden worden, zorgt voor een heel aparte mediterrane sfeer. Op het einde van de dreef staat een bordje met uitleg over Rosa Luxemburg naar wie het stadsbestuur deze dreef noemde. De Brusselse gemeenteraad wilde op deze manier iemand eren die links-idealistisch was maar toch heel kritisch stond tegenover het autoritarisme van Lenin. Het opvallende monument op het einde van deze dreef heet asionaria I 6 en werd hier in 006 opgericht ter herdenking van 40 jaar Marokkaanse aanwezigheid. De reuzegrote hoorn symboliseert de spreekbuis van het vrije woord. Steek links van het monument de Kleine Ring over. Het grote plein heet officieel Europa-esplanade, een restant van het Grondwetsplein dat voor het tweede Zuidstation lag. Dat station werd in de jaren 950 op zijn beurt afgebroken om plaats te maken voor het viaduct I 7 van de Noord-Zuidverbinding en het derde Zuidstation. Een kunstenaar heeft de binnenkant van het viaduct in een dieprode kleur geschilderd. Aan beide kanten van het viaduct wordt elke zondag de Zuidmarkt gehouden: een bonte markt met een heel mediterraan, maar vooral goedkoop aanbod. Wandel onder het viaduct door en volg rechts het plein richting Zuidstation. 6 I asionaria De huizen aan de linkerkant behoren tot een buurt die al bijna twintig jaar tussen wurgen en hangen zweeft. De beslissing om van het Zuidstation een terminal te maken voor de hogesnelheidstrein bracht een ongeziene speculatie op gang. Begin jaren 990 werd beslist dat vijf grote huizenblokken zouden worden opgeofferd om er kantoren neer te poten. Daarvan zijn er intussen drie gebouwd. Loop in het Zuidstation I 8 naar de overdekte hal. In de jaren 990 besloot de NMBS het oude Zuidstation uit de jaren 950 aan te passen aan de nieuwe noden: alle loketten werden ondergebracht in de grote hal onder het spoor. Er werd ook een heuse winkelstraat aangelegd. Loop verder in de hal in de richting van de Eurostar-terminal, aan het andere uiteinde van de hal. Deze hst-terminal lijkt wat op die van een luchthaven, want ook hier wordt de bagage gescand en moeten passagiers hun identiteitspapieren en reisbiljet laten zien. Een eis van toenmalig iron lady en Brits premier, Margeret Thatcher, die er na de aanslag boven Lockerbie op stond dat de terminal streng beveiligd zou worden tegen potentiële IRA-aanslagen. Helemaal op het einde van de gang hangt een indrukwekkend fresco van Kuifje die vanop een stoomlocomotief een Amerikaanse boef achtervolgt. Als je het Zuidstation verlaat kom je in de Hortastraat die volledig wordt overheerst door een gigantisch kantoorblok met hoofdzakelijk overheidsdiensten. Voor dit bouwblok werd de wereldberoemde chocoladefabriek Côte d Or gesloopt. Aan het begin van deze wandelstraat staat het borstbeeld voor aul-henri Spaak I 9, een van de oprichters van Europa maar ook voormalig burgemeester van Sint-Gillis. Neem even een kijkje in de centrale hal van het kantorencomplex. Misschien is Midi Station I au open: een restaurant-brasserie met lounge en bar van de ortugese Belg Antoine into, bekend van de restaurants Ostend Queen aan de kust alsook de Belga Queen en La Quincaillerie in Brussel. De topkok eter Goossens stond hier achter de kookpotten. Voor een meer democratische hap kan je terecht in één van de andere plekken in deze straat. Borstbeeld aul-henri Spaak aul-henri Spaak kijkt in de richting van de Zuidertoren. Wandel erheen. Van daar heb je een zicht op het kantoorgebouw van Le Lombard, de stripuitgever, aan de overkant. Zie je Kuifje en Bobbie? De Zuidertoren I al, ook wel gemeenzaam de ensioentoren genoemd, is de hoogste wolkenkrabber van het

5 5 land (50 meter) en staat symbool voor het ongebreidelde optimisme van de jaren 960. Volg het voetpad links van de ingang van de Zuidertoren. Rechts tegen de basis van de toren hangt een indrukwekkende fontein van kunstenaar Jacques Moeschal (93-004), die in zijn werk altijd geprobeerd heeft om kunstwerken op een harmonische manier te integreren in moderne architectuur. Hier gebeurt dat door het koelwater van de airco over abstracte metalen vormen te laten stromen zodat het op een sierlijke manier in het waterbekken terechtkomt. au I Stripmuur Loop langs het bekken verder in de richting van het Baraplein. Kijk bij het oversteken naar het midden van het plein naar links. Je zag daarnet aan de linkerkant het gemeentehuis van Anderlecht. Op het einde van de 9 e eeuw verkozen de fabriekseigenaars en de rijke parvenu s van de opkomende industriewijk Kuregem voor een gloednieuw stadhuis in Vlaamse neo-renaissancestijl. Het stadhuis staat met zijn rug naar het oude centrum waar de Anderlechtse herenboeren woonden. Verlaat het Baraplein langs rechts, en volg de brede Jamarlaan. Een eerste nieuwbouw aan je linkerzijde ligt op de plaats waar vroeger de Zenne stroomde. Een tweede nieuwbouw wat verderop heeft een imposante toegangspoort, waardoor je tot de binnenkoer kan kijken. Het gebouw daar was een oude parkeertoren I am van zeven verdiepingen, die werden omgevormd tot een ambitieus complex met 94 lofts. De initiatiefnemers willen met dit grootste loftproject van het Brussels Gewest welgestelde Brusselaars en eurocraten aantrekken. au I Zuidertoren al I Fontein Zuidertoren Loop verder tot aan de lichten en blijf links aanhouden tot aan nr. 77 van de oincarélaan: de Zuidersluis I an. De sluis staat op de plek waar vroeger de Zenne de stad Brussel binnenstroomde. De grote machinezaal waar de hydraulische pompen staan te blinken alsof ze pas gisteren in gebruik werden genomen, maakte deel uit van het restaurant La Grande Ecluse I ao. Aan de balie van het hotel, verder om de hoek, op de Luchtvaartsquare, kan je altijd vragen of je eens de andere kant van dit Sluizencomplex mag bewonderen. Op diezelfde Luchtvaartsquare staat het monument van de foorreiziger, eervol gesneuveld voor het vaderland. Je hebt er zicht op het prachtige gebouw van de révoyance Sociale I ap en de leuke gele straatlampen. Keer op je passen terug en steek voor het Sluishuis de Kleine Ring over. Blijf op de middenberm even staan. Aan de overkant begint de Lemonnierlaan, deel van de Centrale Boulevards die vanaf 868 werden aangelegd om het centrum van de stad te saneren en het Noord- en Zuidstation met elkaar te verbinden. Op de rechterhoek van de laan biedt het modernistische pand I aq van Adrien & Yvan Blomme (erle Caulier) een opmerkelijk contrast met een art nouveauwoning van Ernest Blérot met opvallend helgroene raamkozijnen. Ook hier heerst dezelfde sfeer als op de Stalingradlaan: veel elektronicazaken, theehuizen, reisbureaus, kapperszaken en groentewinkeltjes, het ene al sfeervoller ingericht dan het andere. robeer eens een authentieke muntthee in theehuis Avenida, dat in de art nouveauwoning van Ernest Blérot huist. ap I révoyance Sociale Loop de Lemonnierlaan verder af richting centrum. Je loopt nu aan de andere kant van het Zuidpaleis I 3. Voorbij het paleis valt op hoeveel tweedehandsboekhandels en -computerwinkels hier zijn: de laatste jaren schoten zij als paddenstoelen uit de grond. In êle Mêle, op nummers 55-59, kan je voor een prikje interessante boeken op de kop tikken. Uiteraard hebben ze een enorme keuze aan Franstalige pockets en strips, en een kleine

6 6 muur Engelstalige. Ter hoogte van nummer 0 staat de Ecole Modèle I ar. Deze school werd in 875 opgericht onder impuls van de Ligue de l Enseignement, toen de latere burgemeester van Brussel Karel Buls nog schepen van onderwijs was. De architectuur (ruime klaslokalen die uitgeven op een centrale overdekte speelplaats) en het pedagogische concept (het onderwijs werd verstrekt door leken) moesten een antwoord bieden op het katholieke onderwijsmonopolie. De school kende in de 9 e eeuw een internationale uitstraling. as I Cooremansinstituut Goesting in meer Brussel? Op vind je naast een pak gratis downloadbare doe-het-zelf wandelingen ook de volledige cultuur- en vrijetijdsagenda van Brussel en een pak tips om de stad te ontdekken. UiTinBrussel is een initiatief van Muntpunt. UiTinBrussel I info@uitinbrussel.be I Voor deze wandellussen deed UiTinBrussel een beroep op de gidsenvereniging Brukselbinnenstebuiten. De gidsen van Brukselbinnenstebuiten tonen je de stad te voet, per bus of met de tram. Daarbij vertrekken ze steeds van de stedelijke realiteit, de vele tegenstellingen, uitersten en mogelijkheden van de stad. Bruksel keert de hoofdstad binnenstenbuiten en heeft aandacht voor kleine gevoeligheden. Brukselgidsen praten dus niet vrijblijvend, ze houden van hun stad en die liefde geven ze je graag mee. Als je verder doorloopt zie je links, tegenover de Doornikstraat, het Anneessensplein. Dit plein werd samen met de centrale lanen aangelegd en moest de rechtlijnigheid van het stratenplan wat doorbreken. Het standbeeld van Jean-François Anneessens werd door het liberale stadsbestuur opgericht als eerbetoon aan de toenmalige middenstand die het niet eens was met de draconische maatregelen van de Oostenrijkse overheerser. Achter het beeld troont de voormalige gemeenteschool n 3, vandaag het Cooremansinstituut I as. Nog een school uit de glorietijd van het Brusselse onderwijs. Ook dit schoolgebouw volgt de principes van de Ecole Modèle, maar hier werd gekozen voor dezelfde stijl als het Anderlechtse stadhuis: Vlaamse neo-renaissance. Bewonder het kleurenspel van de bakstenen, de sierlijke ornamenten en de fijne trapgeveltjes. Verspreid in kleine reliëfs op de hoofd- en zijgevels zie je emblemen en allegorieën van het Onderwijs. Als je recht tegenover het Anneessensplein de Doornikstraat inslaat, kom je terug op het Rouppeplein. Andere wandelingen in deze reeks: Maak kennis met volksbuurten zoals de Marollen of Oud- Molenbeek, de Europese instellingen in de Leopoldwijk of de TGV aan t Zuid. Luister naar boeiende verhalen over 9de-eeuwse grandeur onder Leopold II, de streling van de art nouveau bij de squares, of de charme van stedelijke parken. Maar hoor ook confronterende verhalen over sociale, politieke en economische achtergronden en mechanismen. Brukselbinnenstebuiten I bruksel@skynet.be INFO Een initiatief van Muntpunt met de steun van de Vlaamse overheid en Vlaamse Gemeenschapscommissie Alle foto s vallen onder het copyright van Muntpunt, tenzij anders vermeld onder de foto. Eerste publicatiedatum: 09/03/009 Herwerkte versie 3/07/0