Lactose is een suiker die voorkomt in melk (moedermelk, koemelk, schapenmelk, geitenmelk en paardenmelk).

Transcriptie

1 Lactose-intolerantie Inleiding Lactose is een suiker die voorkomt in melk (moedermelk, koemelk, schapenmelk, geitenmelk en paardenmelk). Het lactose wordt in de dunne darm afgebroken tot kleinere partikels door een enzym, het lactase, waardoor het kan worden opgenomen. Is er onvoldoende of geen lactaseactiviteit aanwezig in de dunne darm, dan komt het lactose onvolledig of niet afgebroken in de dikke darm terecht, waar het door de dikke darm flora wordt afgebroken. Er ontstaan dan afbraakproducten zoals koolzuurgas, waterstofgas en melkzuur die zo klachten veroorzaken. Afhankelijk van het gedeeltelijk aanwezig of het volledig ontbreken van lactase krijgt men buikklachten na het nuttigen van veel, of integendeel soms zelfs van minimale hoeveelheden lactose (bv. in capsules van medicijnen). Hierdoor kunnen klachten optreden als een opgeblazen gevoel, buikkrampen, winderigheid en diarree. Er bestaan 3 vormen van lactose-intolerantie De congenitale of aangeboren vorm: extreem zeldzame erfelijke (autosomaal recessief) vorm van lactose-intolerantie. Vanaf de geboorte wordt geen of bijna geen lactase aangemaakt en wordt dus ook geen moedermelk verdragen en krijgt het kind diarree. Deze vorm van lactose-intolerantie blijft levenslang bestaan. Primaire lactose-intolerantie: enkele jaren na de geboorte neemt de lactase activiteit af en ontwikkelt zich een meestal gedeeltelijke of volledige vorm van lactose intolerantie. Echter slechts vanaf minder dan 50 % van de lactase activiteit treden er symptomen op. Secundaire lactose-intolerantie: als gevolg van een darmziekte (virale gastro-enteritis, coeliakie, Giardia infectie, bestraling) is de darmwand niet meer in staat voldoende lactase aan te maken. Deze vorm kan tijdelijk of definitief zijn. Diagnose Deze kan worden gesteld door een specifieke ademtest op de dienst radio-isotopen. Vaak beperken we ons echter tot een proefbehandeling met lactose-arm dieet. Behandeling Aangezien lactose voorkomt in melk en melkproducten, zullen de klachten verdwijnen als men deze voedingsmiddelen weglaat. Lactose wordt echter ook heel veel gebruikt in de voedingsindustrie als bulkmiddel en in de farmaceutische industrie als vulmiddel van capsules. Hiermee moet zeker rekening gehouden bij het volgen van een lactose vrij dieet. Ook is het beter dat patiënten met lactose intolerantie in plaats van het volledig weglaten van lactose uittesten, na een periode van volledig lactose-vrije voeding, hoeveel lactose ze kunnen verdragen om zo geen nodeloos streng dieet te moeten volgen met mogelijk tekort aan calcium als gevolg. Er bestaat ook de mogelijkheid om peroraal lactase in te nemen. Bv. Lactose-OK, een voedingssupplement dat exogene lactase, gewonnen uit gist (Aspergillus oryzae) aanbrengt. Deze lactase hydroliseert lactose tot glucose en galactose en vermijdt zo de ongemakken te wijten aan het niet verteren van lactose.

2 Lactose-arm dieet TOEGESTAAN VERBODEN AARDAPPELEN AARDAPPELEN vers, gekookt, in blik of diepvries aardappelkroketten tenzij vermeld onder toegestaan frieten puree tenzij vermeld onder toegestaan puree met toegestane melksoorten pureevlokken aardappelkroketten BROOD BROOD wit melkbrood krenten bruin rozijnenbrood volkorenbrood suikerbrood broodjes beschuiten sandwiches toastbrood knäckebröd DRANKEN DRANKEN mineraal water bruisend water sommige fruitsappen bevatten wei of lactose-serum (lees de verpakking vb. Takski, Rivella) fruit- en groentesappen is alcoholische dranken waarin room of melk verwerkt thee en koffie frisdranken alcoholische dranken

3 DIVERSEN DIVERSEN cacaopoeder kunstmatig zoetmiddel gist EIEREN EIEREN alle soorten FRUIT FRUIT vers of gedroogd fruit uit blik geconfijt fruit GEBAK EN KOEK GEBAK EN KOEK zelfgemaakte cake koek taart gebak bereid met toegestane ingrediënten of voorverpakt (de verpakking steeds nalezen!) cake, koek, taart en gebak tenzij vermeld onder toegestaan donuts pannenkoeken koffiekoeken ontbijtkoek speculaas rijstwafels pannenkoeken bereid met toegestane melksoorten GRAANPRODUCTEN EN BINDMIDDELEN GRAANPRODUCTEN EN BINDMIDDELEN ontbijtgranen Maïzena plus deegwaren Maïzena express rijst havermout

4 tarwekiemen zemelen griesmeel maïszetmeel paneermeel puddingpoeder kant-en-klare bakmengsels (vb. cake-, taart-, of pannenkoekenmix) melen voor toevoeging van zuigelingenvoeding GROENTEN GROENTEN alle soorten vers, uit blik, in glas of onbereid in met koemelk bereide groenten diepvries alle soorten peulvruchten vers, uit blik, in glas of onbereid in diepvries KANT-EN-KLARE GERECHTEN, SNACKS KANT-EN-KLARE GERECHTEN, SNACKS kant-en-klare gerechten of snacks kant-en-klare gerechten, snacks bereid met koemelk KAZEN KAZEN harde kazen smelt-, smeer- of korstloze kaas, roomkaas platte kaas Cottage cheese KRUIDEN KRUIDEN alle soorten verse, gedroogde of diepvrieskruiden zout bouillonblokjes, -poeders MELK EN MELKPRODUCTEN MELK EN MELKPRODUCTEN

5 lactosearme melk (van merk Delhaize en GB of Inex) volle, halfvolle of magere koemelk soyaproducten zoals melk, yoghurt, pudding en drinks bereidingen op basis van soyaproducten sorbet waterijs koffie met witmakers melkpoeder botermelk karnemelk yoghurt geitenmelk schapenmelk paardenmelk room zure room slagroom ijsroom kefir kant-en-klare pudding op basis van koemelk bereidingen op basis van koemelk alle zuigelingenvoeding op basis van koemelk NOTEN EN ZADEN NOTEN EN ZADEN chips en varianten alle soorten noten en zaden SOEPEN SOEPEN zelfbereide soep met toegestane ingrediënten roomsoep soep uit blik soep bereid met melk

6 SUIKER, SNOEP, ZOET BELEG EN ZOETE SAUZEN SUIKER, SNOEP, ZOET BELEG EN ZOETE SAUZEN witte, bruine, blonde suiker melkchocolade jam witte chocolade gelei chocoladesaus honing caramel siroop flan poeder voor instant-desserts fondantchocolade snoep bereid met melk marsepein vruchtensaus snoep, kauwgom chocopasta ETTEN, OLIEN, HARTIGE SAUZEN VETTEN, OLIEN, HARTIGE SAUZEN margarine sauzen bereid met room, koemelk of melkproducten minarine (becel control en essential) bak- en braadvet olie reuzel rundvet spekvet frituurvet ketchup mayonaise dressing

7 slasaus saus op basis van soya saus-poeder boter VIS VIS vers, diepvries, onbereid, ongepaneerd gerookte vis schaal- en schelpdieren bereide, gepaneerde vis vissalades visbereidingen op basis van toegestane mayonaise VLEES, VLEESWAREN, GEVOGELTE VLEES, VLEESWAREN, GEVOGELTE vers, diepvries, onbereid, ongepaneerd vlees gevogelte wild bereid of gepaneerd vlees bereide vleeswaren vleessalades niet bereide vleeswaren vleesbereidingen op basis van lactosearme mayonaise