Vertaling Latijn Phoenix: De Bello Helveticum

Transcriptie

1 Vertaling Latijn Phoenix: De Bello Helveticum Vertaling door een scholier 1925 woorden 17 jaar geleden 7,1 77 keer beoordeeld Vak Latijn Leestekst 1: Bellum Helveticum (De Bello Gallico 1). De Helvetiërs werden aan alle kanten omgeven door de aard van de plaats: aan de ene kant door de zeer brede en zeer diepe Rijn, die het grondgebied van de Helvetiërs van de Germanen scheidt. Aan de andere kant door het zeer hoge Juragebergte, dat gelegen is tussen de Sequani en de Helvetiërs, aan een derde kant door het Lemannmeer en de Rhone, die de Provincia van de Helvetiërs scheidt. Door deze zaak gebeurde het dat ze minder ver rondzwierven en minder gemakkelijk hun buren de oorlog konden verklaren en om die reden werden de mensen die erg begeerden oorlog te voeren met groot verdriet getroffen. Maar in vergelijking met de menigte mensen en in vergelijking met de roem van de oorlog en de dapperheid meenden ze dat ze een smal gebied hadden Daarom besloten ze van hun grondgebied met al hun bezittingen weg te gaan. Wanneer ze meenden dat ze reeds gereed waren voor deze zaak, staken ze al hun steden, ongeveer 12, al hun dorpen, ongeveer 400, en hun overige private gebouwen in brand. Al het graan, behalve wat ze van plan waren met zich mee te dragen, in brand opdat ze meer bereid waren alle gevaren te ondergaan, nadat de hoop om terug te keren naar huis was weggenomen. Ze bevalen dat ieder voor zich van huis meel mee zou nemen voor 3 maanden. Er waren in het geheel 2 tochten waarlangs ze van huis weg konden gaan. De ene tocht via de Sequani, eng en moeilijk, tussen het Iuragebergte en de Rhone, waarlangs nauwelijks karren 1 voor 1 konden gevoerd worden. Verder beheerste een zeer lange berg de tocht de tocht zodat de doortocht gemakkelijk enkelen hadden kunnen verhinderen. De andere tocht langs de Provincia, veel gemakkelijker en vlotter omdat tussen het grondgebied van de Helvetiërs en de Allobroges, die onlangs tot rust waren gebracht, de Rhone vloeide en die op sommige plaatsen doorwaadbaar is. Genève is de laatste stad van de Allobroges en nabij het grondgebied van de Helvetiërs. Uit die stad reikt een brug tot bij de Helvetiërs. Pagina 1 van 5

2 Nadat alle zaken voor het vertrek waren klaargemaakt, spraken ze een dag af, waarop allen zouden samenkomen op de oever van de Rhone. Die dag was de 5de dag voor de kalenden van April, onder het consulaat van Lucius Piso en Aurus Gabinius. En op dezelfde tijd in Rome: - Gegroet Caesar, de Helvetiërs proberen weg te gaan uit hun gebied en een tocht te maken door onze Provincia. - Maak een zeer snel paard gereed! Caesar haaste zich van uit de stad te vertrekken en spoedde zich in zo groot mogelijke ettappes naar Gallië Transalpina en, nadat een tocht van 580 duizend passen in 8 dagen was voltooid, geraakte hij in Genève. - Eis van de gehele provincie een zo groot mogelijk aantal soldaten, aangezien in het geheel in Gallië Transalpina 1 legioen is. Labienus, breek de brug, die bij Genève is, af! - Gegroet, opperbevelhebber, de zeer edele gezanten van de stam van de Helvetiërs, Nammeius en Verucloetus zijn aanwezig. - Ze zeggen dat ze plan zijn zonder enig geweld een tocht door de Provincia te maken. Ze vragen dat het geoorloofd is voor hen dit te doen met jou toestemming. - Ik meen dat mensen met een vijandige geest, nadat de kans is gegeven een tocht door de Provincia te maken, zich niet zullen kunnen onthouden van geweld en onrecht. Bovendien ben ik niet vergeten dat Consul Lucius Cassium is vermoord en zijn leger door de Helvetiërs onder het juk gezonden. Daarom meen ik dat ik niet mag toestaan. - Ik zal de tijd nemen om te overleggen, indien jullie iets willen, keer dan terug tegen de Iden van April. - Labienus, breek niet alleen de brug af maar bouw ook een muur! Intussen legde Labienus met het legioen dat hij bij zich had en de soldaten die uit de Provincia waren samengekomen, van het Lemannmeer tot aan het Iuragebergte, dat het gebied van de Sequani van de Helvetiërs scheidt, een muur aan van 19 mijl, van 16 voet hoog en een gracht. Caesar, nadat dit werk was voltooid, stelde hier en daar versterkingen op, bouwde forten, opdat hij gemakkelijker, indien ze tegen zijn zin probeerden over te steken, het zou kunnen verhinderen. Toen die dag was gekomen dat hij met de legaten had afgesproken - Ik kan volgens de gewoontes en en de voorbeelden van het Romeinse volk de doortocht aan niemand geven. Indien jullie geweld proberen te gebruiken, zal ik dat verhinderen. De Helvetiërs, toen ze in hun verwachting waren teleurgesteld, na soms overdag vaker s nachts geprobeerd te hebben de rivier over te steken om te zien of ze konden doorbreken, zagen ze, teruggedreven door de bouw van verdedigingswerken en door de aanval van soldaten en aanvalprojectielen, af van deze poging. Er bleef 1 weg over langs de Sequani waarlangs ze, tegen de zin van de Sequani, niet konden gaan wegens een bergpas. De Helvetiërs verkregen, via de Haduër Dumnorix, die veel invloed had bij de Sequani, van hen dat ze Pagina 2 van 5

3 dulden dat de Helvetiërs door hun gebieden gaan Caesar, toen hij dit had vernomen, spoedde zich zelf naar Italië in grote ettappes en ronselde door 2 legioenen, en 3, die rond Aquileia overwinterden, leidde hij uit het winterkamp en waarlangs naar Gallië Ulterior langs de Alpen de kortste route was, spoedde hij zich met deze 5 legioenen te gaan. De Helvetiërs hun troepen hadden al langs de bergpassen en de gebieden van de Sequani geleid en waren in het gebied van de Haedui en de Allobroges geraakt en hun velden plunderden. Deze, omdat ze zichzelf en hun bezittingen niet konden verdedigen, zonden legaten naar Caesar. - Caesar, we vragen hulp. - Misdadigers! Intussen geraakten de Helvetiërs de Sone, een rivier die door het gebied van de Haedui en de Sequani in de Rhône vloeide. Divico, de leider van de Helvetiërs: - Allen kunnen rusten. Wij zullen de volgende dagen met vastgebonden schepen en vlotten de rivier oversteken. Maar de verkenners van de Romeinen: - Wij zullen Caesar op de hoogte brengen! - Gegroet, opperbevelhebber! Wij hebben reeds gezien dat de Helvetiërs 3 delen van hun leger hebben geleid over de Arar. - Een 4de deel is echter aan de andere kant van de Arar achtergebleven. Nadat hij nog tijdens het 3de deel van de nacht met 3 legioenen uit het kamp is vertrokken, geraakte hij tot dat deel, dat nog niet de rivier had overgestoken. - Ten aanval! Nadat hij hen belemmerd en nietsvermoedend had aangevallen, vermoorde hij een groot deel van hen. - Laten we achtervolgen! De overigen vluchtten en verborgen zich in de dichtstbijzijnde bossen. Nadat deze veldslag was gestreden, zorgde hij ervoor dat de dat een brug werd gebouwd over de Arar, opdat hij de overige troepen van de Helvetiërs kon achtervolgen en hij leidde zo zijn leger naar de overkant. De Helvetiërs, nadat ze door zijn plotselinge waren geschokt, toen ze inzagen dat hij op 1 dag had gedaan, wat ze zelf met moeite hadden bereikt in 20 dagen, namelijk de rivier oversteken, zonden ze legaten naar hem. Pagina 3 van 5

4 Divico, die tijdens de oorlog tegen Cassius de leider van de Helvetiërs was geweest, is de leider van dit gezantschap. - Indien je vrede zal maken met de Helvetiërs, zullen de Helvetiërs naar deze plaats gaan en zullen daar blijven, waar jij hen geplaatst hebt en je wilt dat ze zijn. Maar indien jij zal volharden in het achtervolgen met oorlog, gedenk dan, de oude nederlaag van het Romeinse volk en de vroegere dapperheid van de Helvetiërs. - Ook al zou ik de oude beledigingen willen vergeten, ik kan toch niet ook de recente onrechten, namelijk dat jij hebt geprobeerd tegen mijn zin een tocht door de Provincia met geweld te maken, en namelijk dat jullie de Haedui en de Allobroges hebben gekweld, uit mijn geheugen wissen? - Toch, indien er aan mij door jullie gijzelaars worden gegeven, opdat ik zou inzien dat jullie zullen doen wat jullie beloven, en indien jullie de Haedui schadeloos stellen wegens de onrechten, die jullie aan henzelf en hun bondgenoten hebben aangedaan, en eveneens indien jullie de Allobroges schadeloos stellen, zal ik vrede met jullie sluiten. - De Helvetiërs zijn door hun grootouders zo onderwezen, zodat ze gewoon zijn gijzelaars te ontvangen, maar niet te geven. Van die zaak is het Romeinse volk getuige. Nadat dit antwoord was gegeven, ging Divico weg. De volgende dag verplaatsten de Helvetiërs het kamp van deze plaats weg. Caesar deed hetzelfde, en zond heel de ruiterij voorop om te zien in welke richting de vijanden een tocht maakten. Caesar weerhield zijn manschappen van een oorlog en beschouwde het als genoeg voor het ogenblik om de vijanden van plunderingen te verhinderen. Zo maakten ze een tocht van ongeveer 15 dagen. Maar de bevoorrading van de Romeinen begon op te raken - Caesar wendt de tocht af van de Helvetiërs en spoed zich naar Bibracte! - Gaan de Romeinen weg van ons omdat ze bang zijn gemaakt? - We kunnen hen van de bevoorrading afsnijden en zelf de bevoorrading van hen nemen. - Laten we het plan veranderen en de tocht wijzigen. De Helvetiërs begonne de Romeinen aan de kant van de achterhoede te achtervolgen en lastig te vallen. - Leid alle troepen naar de dichtstbijzijnde heuvel! Zend de ruiterij, om de aanval van de vijand op te vangen. Hij beval intussen zelf op het midden van de heuvel een 3-voudige slagorde op te stellen van 4 legioenen van veteranen, hij beval dat op de top van de bergkam 2 legioenen, die hij pas in Gallië Citerior had geronseld en alle hulptroepen te plaatsen en vulde de gehele berg met mensen en beval dat de bagage intussennaar 1 plaats werden gebracht en hem van diegenen die op de hoogste slagorde opgesteld stonden, te beschermen. Pagina 4 van 5

5 - Soldaten, bewaar de Romeinse glorie! Opdat hij, nadat het gevaar van allen was gelijkgeteld, de hoop op de vlucht zou wegnemen - Verwijder mijn paard en de paarden van alle onderbevelhebbers uit het zicht. - Aanvallen! De Helvetiërs, die waren gevolgd met al hun karren, brachten de bagage samen op 1 plaats. Zijzelf, in een zeer dichte slagorde, nadat onze ruiterij was teruggeslagen, nadat een falanx was gemaakt, rukten ze op naar onze eerste slagorde. Zo is lange tijd en zeer heftig een strijd gevochten aan beide kanten en kon niemand in geheel deze veldslag, toen ze van het 7de uur tot de avond hadden gevochten, een vijand zien wegvluchten. Er is tot diep in de nacht zelfs bij de bagage gevochten, omdat ze karren als wal hadden opgesteld en vanuit de hoger gelegen plaats aanvalsprojectielen slingerden naar ons, die kwamen en sommigen wierpen tussen karren en wielen werpspiesen en speren en verwonden de onze. Toen lange tijd was gevochten, hebben de onzen de bagage en het kamp verovert. Caesar aanvaarde de overgave van allen, nadat de gijzelaars, de wapens en de overlopers waren uitgeleverd. - De Helvetiërs, keer terug naar jullie gebieden, vanwaar jullie zijn vertrokken. En omdat, nadat alle veldvruchten verloren zijn, er thuis niets is om daarmee de honger te stillen, beveel ik de Allobroges jullie een grote voorraad graan te leveren. Ik beveel jullie de steden en de dorpen, die jullie in brand hebben gestoken, te herstellen. Caesar deed dit vooral omwille van deze reden: omdat hij niet wilde dat deze plaats waarvan de Helvetiërs waren weggegaan, vrij zou zijn opdat de Germanen wegens de vruchtbaarheid van de velden, die over de Rijn wonen, niet uit hun gebied naar het gebied van de Helvetiërs zouden overkomen en de buren zouden worden van de Provincia Gallica en de Allobroges. In het kamp van de Helvetiërs zijn schrijftafeltjes teruggevonden, opgesteld in Griekse tekens, en tot bij Caesar gebracht, waarin bij naam de berekening was opgesteld, welk aantal van huis was weggegaan, van diegenen die de wapens konden dragen en eveneens apart de jongens, ouderlingen en vrouwen. De som van allen bedroeg ongeveer Van dezen, die de wapens konden dragen, waren ongeveer Van hen, die naar huis terugkeerden, nadat een volkstelling was gehouden, is een aantal van teruggevonden. Pagina 5 van 5