MICROTEACHING GESCHIEDENIS De Punische oorlogen en Hannibal

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "MICROTEACHING GESCHIEDENIS De Punische oorlogen en Hannibal"

Transcriptie

1 MICROTEACHING GESCHIEDENIS De Punische oorlogen en Hannibal Doelstellingen: De leerlingen: 1-kunnen vertellen dat er ten tijde van het Romeinse rijk drie Punische oorlogen waren, waarvan -de eerste begon met als inzet Sicilië -de aanleiding van de tweede niet met zekerheid bekend is, maar wraak van Hannibal en de drang tot uitbreiding van het Romeinse rijk door de Romeinen zeker een rol speelden -de derde oorlog zich afspeelde te Carthago zelf en de stad geheel verwoestte. 2-kunnen de weg die Hannibal nam om Rome aan te vallen aanduiden op een kaart 3-kunnen zich d.m.v. videomateriaal een beeld vormen van deze tocht 4-kunnen a.d.h.v. schetsen vertellen over de tactiek van Hannibal bij de slag bij Cannae en Hannibals vergissing om Rome vlak hierna plat te walsen, met alle gevolgen van dien 5-kunnen a.d.h.v. een tekstuele bron concluderen dat Scipio jr. Hannibal te Zama een koekje van eigen deel geeft Lesverloop: Doelstelling Lesverloop Leermiddel 1 Iedereen heeft wel eens een nachtmerrie gehad. Wel, Rome had er ook een. En dat was Hannibal. Kennen jullie Hannibal? Wat weet je er al van? Nu, we moeten natuurlijk wel een klein beetje beginnen bij het begin, daarom vertel ik eerst heel kort iets over de vader van Hannibal. Dat was Hamilcar. Hamilcar wilde graag Sicilië bij Carthago voegen. Maar dat wilde de Romeinen ook. Dus die twee komen elkaar daar tegen en gaan om Sicilië vechten. Wie wint, mag het hebben. De Romeinen winnen... en Hamilcar moet terug naar huis. Hij is natuurlijk heel lastig, maar hij zegt: 'Fort, die Romeinen. Laat ze dat Sicilië voorlopig maar hebben, ik ga de andere kant uit. Ik ga Spanje veroveren.' En zo gezegd, zo gedaan. Hij sticht daar in Spanje 'Nieuw Carthago' (duid aan op de kaart). En daar groeit ook zijn zoon Hannibal op. Hannibal moet van zijn vader zweren dat hij altijd een vijand van de Romeinen zal zijn! En op een zekere dag is het zover. Hoe het allemaal precies gegaan is, weten we niet heel zeker. Maar historici denken dat het ongeveer zo gegaan is: Kijk, Carthago en Rome hadden een afspraak. En dat was: alles onder de Ebro (duid aan op kaart) is van Carthago. Alles ten noorden van die rivier, daar moest Carthago van afblijven. Maar Rome houdt zich zelf niet echt aan die regels, en sluit een verdrag met Saguntum (duid aan op kaart). Kaart Miriam Perrone 1

2 Carthago reageert hier natuurlijk op: Hey, Saguntum ligt wel ten zuiden van de Ebro hé piepkes! Maak es dat ge daar weg blijft... Maar Rome wil niet luisteren. En wie niet luisteren wil... Hannibal krijgt toestemming om Saguntum in te nemen. Rome kwaad natuurlijk. Bovendien vinden die Romeinen het maar niks dat die Carthagers hun rijk ook zo aan het uitbreiden zijn. Ze zijn bang dat de Carthagers ooit een groter rijk zullen hebben. Dus die Romeinen zoeken eigenlijk een reden om oorlog te voeren, zodat ze die Carthagers eens kunnen slaag geven. Maar Hannibal wil ook de Romeinen een pak slaag geven, uit wraak voor zijn vader! En nu komen we aan wat de 'tweede Punische oorlog' wordt genoemd. 2 Stel: jij bent Hannibal. Je ben enorm goed opgeleid door je vader die de Romeinen en hun vechttechnieken heel goed kende. Bovendien stam je af van de Feniciërs, en dat waren heel goede zeevaarders. Nu wil je die Romeinen gaan aanpakken. Welke weg zou jij nemen? OLG: --> via de zee, oversteken en aanvallen Maar dat hadden ze tijdens de eerste Punische oorlog gedaan en dat was mislukt. Rome had intussen een enorme vloot, die sterker was gebleken dan die van de Carthagers. Wat zou je doen als je iemand in de rug wil aanvallen? --> langs het land om trekken... Juist, en dat was ook Hannibal zijn plan. Dan komen we tot een tweede vraag. Je kent de Romeinen en hun oorlogstechnieken. Wie weet nog hoe een Romeinse soldaat eruit zag? Wat droeg die? --> Helm, harnas, zwaard, speer, schild... Hadden ze ook dieren bij? --> Ja, paarden. En hoe zag zo een veldslag eruit? --> Ze gingen in blokken staan. Wat zou jij nu meenemen om tegen hen te gaan vechten? --> Leerlingen kiezen hun materiaal uit a.d.h.v. kaartjes. Kaart: route van Hannibal Prent Romeinse soldaat Kaartjes oorlogsmateriaal + videofragmenten 1 en 2 (fragment 1: 3' fragment 2: 4') Miriam Perrone 2

3 Goed, we weten genoeg... we gaan op pad. Hier is een stukje film waarin je kan zien hoe de tocht over de bergen verliep. Kijkvraag: welke problemen komen ze tegen? Bespreking kijkvraag: -ze kennen de weg niet -het is koud -het is gevaarlijk -soldaten en veel olifanten sterven Besluit: Hannibal komt met maar de helft van het leger waarmee hij oorspronkelijk vertrok aan. Maar goed... toch winnen ze een aantal veldslagen (duid aan op kaart) en ze komen hier aan, te Cannae (duid aan op kaart). En nu is het probleem een beetje groter: de Romeinen zijn met een pak meer soldaten daar! Kijk, dit is de situatie: Lk toont schema opstelling slag bij Cannae Opdracht: Bedenk een plan. Teken met pijlen eens hoe jij de Romeinen in de pan zou hakken? Bespreking schema's slag bij Cannae. Besluit: slag bij Cannae is gewonnen door Hannibal en de zijnen. Wat zou jij nu doen als je Hannibal was? Ga je nu terug naar huis? --> naar Rome en de klus afmaken... En daar maakt Hannibal zijn grote vergissing. Hij denkt dat de Romeinen nu wel snappen dat hij de sterkste is en dat hij gewonnen heeft. Hij begrijpt niet dat de Romeinen blijven vechten tot één van de twee niet een beetje, maar helemaal kapot is. Hannibal begrijpt deze Romeinse mentaliteit niet. Wat denk je dat er nu gaat gebeuren? Kijk eens naar de pijlen op de kaart. Kijk eens naar de namen die erbij staan, en naar de jaartallen. Vertel wat er gebeurde... Indien tijd over: lezen van tekstmateriaal i.v.m. slag bij Zama. Hannibal is gevlucht. Zolang hij leeft, zijn de Romeinen niet gerust. Ze besluiten Carthago aan te vallen en voor eens en altijd uit te schakelen. Dat is de derde Punische Videofragment 3 (van 20' tot 25') Kaart route van Hannibal Schema slag bij Cannae (fase 1) Kaart route Hannibal Tekstmateriaal slag bij Zama Miriam Perrone 3

4 oorlog. Wat is het gevolg voor Carthago? Wat is het gevolg voor Rome. --> de gebieden die van Carthago waren, worden nu van Rome. Kaart route Hannibal Leermiddelen: -zie powerpoint (kaarten en videofragmenten) -kaartjes oorlogsmateriaal -schema's slag bij Cannae -tekstbron slag bij Zama Miriam Perrone 4

5 kaartjes oorlogsmateriaal Miriam Perrone 5

6 schema slag bij Cannae Miriam Perrone 6

7 tekstmateriaal slag bij Zama (herwerkt) Miriam Perrone 7

Machtsuitbreiding en de Punische oorlogen.

Machtsuitbreiding en de Punische oorlogen. Machtsuitbreiding en de Punische oorlogen. In de eeuw nadat de Galliërs vertrokken waren, begonnen de Romeinen hun macht in Italië uit te breiden. Ze kwamen in botsing met de hun naburige volken. Hun machtigste

Nadere informatie

LES 2. De reus en de steen. Sabbat

LES 2. De reus en de steen. Sabbat Sabbat Doe Leer de powertext. De reus en de steen Denk aan een keer toen je gestuurd werd voor een speciale booodschap. Was het iets dat graag wilde doen of had je er geen zin in? Liep het heel anders

Nadere informatie

* = Hallo in het Latijn (de taal van de Romeinen). Het Romeinse Rijk

* = Hallo in het Latijn (de taal van de Romeinen). Het Romeinse Rijk Grieken en Romeinen LES 2 DE ROMEINEN JE LEERT hoe het Romeinse leger werkt; dat wegen belangrijk zijn voor de Romeinen; hoe Romeinen wonen. 5000 jaar * = Hallo in het Latijn (de taal van de Romeinen).

Nadere informatie

God verlost Israël van de Amalekieten.

God verlost Israël van de Amalekieten. Verhalen uit het Oude Testament 30 God verlost Israël van de Amalekieten. Bijbelgedeelte: Exodus 17:8-16 Hoofdthema s God is Heerser (Hij heeft de volledige controle over alles, altijd) God is almachtig

Nadere informatie

Het ontstaan van Carthago.

Het ontstaan van Carthago. De Phoeniciërs. De Phoeniciërs zijn voor West-Europa van het grootste belang geweest. Phoeniciërs woonden in het huidige Libanon en beheersten met handelsvaart de Middellandse-Zee vooral tussen 1200 en

Nadere informatie

LESBRIEF NACHTREIS - Sahand Sahebdivani (evt. Anastasis Sarakatsanos)

LESBRIEF NACHTREIS - Sahand Sahebdivani (evt. Anastasis Sarakatsanos) LESBRIEF NACHTREIS - Sahand Sahebdivani (evt. Anastasis Sarakatsanos) Bij deze versie hoort een digitale versie op Prezi: https://prezi.com/view/qdtwunxtktur20docoas/ Het is belangrijk om zelf alvast door

Nadere informatie

Samen met Jezus op weg

Samen met Jezus op weg Samen met Jezus op weg KERK & WERELD Korte Schipstraat 16 2800 Mechelen Tekst: Myrjam De Keyser 1. De laatste keer samen Jezus en zijn leerlingen willen graag het paasfeest vieren. Daarvoor zijn ze naar

Nadere informatie

De Romeinen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/40999

De Romeinen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/40999 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Wassink 16 January 2013 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/40999 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

Liturgie morgendienst Emmen, 18 januari 2015 Thema: David en Goliat (6e mooiste bijbelverhaal van Emmen)

Liturgie morgendienst Emmen, 18 januari 2015 Thema: David en Goliat (6e mooiste bijbelverhaal van Emmen) Liturgie morgendienst Emmen, 18 januari 2015 Thema: David en Goliat (6e mooiste bijbelverhaal van Emmen) 1. Votum 2. Zegengroet Genade voor u en vrede van God onze Vader en van de Heer Jezus Christus.

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

y02 Marcus 15.2 Rinze IJbema - Marcus 15, 2-5. Gemeente van Jezus Christus,

y02 Marcus 15.2 Rinze IJbema - Marcus 15, 2-5. Gemeente van Jezus Christus, Rinze IJbema - Marcus 15, 2-5. Gemeente van Jezus Christus, het is al bijna 8 april, het is al bijna Pasen. Met Pasen vieren we feest, omdat Koning Jezus de dood overwint. Onze Koning is sterker dan de

Nadere informatie

Werkblad: Vind me dan

Werkblad: Vind me dan Werkblad: Vind me dan Stap 1 Stap 2 Wat is het probleem? Vraag het de natuur! Hoe lost de natuur dit probleem op? Hoe zorgen planten en dieren ervoor dat ze niet opvallen? Kennen jullie voorbeelden? Schrijf

Nadere informatie

825. Openbaring 19:6-16, Johannes 16: 23b mei 2017

825. Openbaring 19:6-16, Johannes 16: 23b mei 2017 825. Openbaring 19:6-16, Johannes 16: 23b-30 21 mei 2017 Daar zit hij dan, Johannes. Op het verre eiland Patmos, afgesloten van de rest van de wereld. Zo lijkt het tenminste. Of beter gezegd: dat hebben

Nadere informatie

Kastelen in Nederland

Kastelen in Nederland Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,

Nadere informatie

Waar zie je de bijzondere vogel en hoe ziet hij eruit?

Waar zie je de bijzondere vogel en hoe ziet hij eruit? Les 1: Een verhaal schrijven Voor je gaat schrijven: een schema maken Je hebt net een verhaal bedacht. Schrijf alles wat je hebt bedacht kort op in het schema hieronder. Zijn er vragen waar je nog niet

Nadere informatie

Les 1: Een sprookje schrijven

Les 1: Een sprookje schrijven Les 1: Een sprookje schrijven Wat ga je schrijven: een sprookje. In deze les ga je een sprookje verzinnen. De held van het sprookje heeft een slechte gewoonte. 1. Wat zijn slechte gewoontes? Kun je voorbeelden

Nadere informatie

Baalderdienst Zondag 6 november 2016

Baalderdienst Zondag 6 november 2016 Baalderdienst Zondag 6 november 2016 Welkom! Wie durft 1 Orde voor de Baalderdienst Voorganger: Muziek: Organist: ds. Wim van der Wel de-nu-je-onderweg-band Bert Slijkhuis Voor de dienst: Muziek Welkomstwoord

Nadere informatie

Bij de tijd Groep 6 thema 3, les 1 De Opstand Werkblad 1. dit is Klaas. Klaas is veer-tien jaar. hij loopt al heel lang.

Bij de tijd Groep 6 thema 3, les 1 De Opstand Werkblad 1. dit is Klaas. Klaas is veer-tien jaar. hij loopt al heel lang. Bij de tijd Groep 6 thema 3, les 1 De Opstand Werkblad 1 Rouwdouwen Kleur de woorden: sol-daat = geel vecht = rood vrij-heid = groen held = blauw dit is Klaas Klaas is veer-tien jaar hij loopt al heel

Nadere informatie

Kinderdienst: Helden Over David en Goliath.

Kinderdienst: Helden Over David en Goliath. Kinderdienst: Helden Over David en Goliath. Voor de dienst: *Wat is dat, dat is Goliath *Trek je wapenrusting aan *Ik volg de Heer *Groot en machtig zijt Gij 387 *Van A tot Z 241 opwekking voor kids Welkom

Nadere informatie

Een zusje uit een vliegtuig

Een zusje uit een vliegtuig Een zusje uit een vliegtuig Bibliografie: Bottinga, G. (2006). Een zusje uit een vliegtuig. Rotterdam: Lemniscaat. Thema: adoptie, zusje Korte inhoud: Tjebbe krijgt een zusje. Als mama hem tijdens een

Nadere informatie

Les 1: Een sprookje schrijven

Les 1: Een sprookje schrijven Les 1: Een sprookje schrijven Wat ga je schrijven: een sprookje over een held, die van een slechte gewoonte wil afkomen In deze les ga je een sprookje verzinnen. De held van het sprookje heeft een slechte

Nadere informatie

KONING DAVID (DEEL 1)

KONING DAVID (DEEL 1) Bijbel voor Kinderen presenteert KONING DAVID (DEEL 1) Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Ruth Klassen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door: Bible

Nadere informatie

Bijbel voor Kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE

Bijbel voor Kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE Bijbel voor Kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Lyn Doerksen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door:

Nadere informatie

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de

Nadere informatie

De sprookjesverzamelaar

De sprookjesverzamelaar De sprookjesverzamelaar Lieve ogen die dit boek lezen, lieve warme handen die het vasthebben. Sprookjes zijn de beste reizigers en de succesvolste migranten die ooit op onze prachtige planeet hebben bestaan.

Nadere informatie

DE UITTOCHT UIT EGYPTE

DE UITTOCHT UIT EGYPTE Bijbel voor Kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Lyn Doerksen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door:

Nadere informatie

Iiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal

Iiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal Iiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal Op Toon Hoogte 182 Door Uw genade Vader Door Uw genade, Vader, mogen wij hier binnengaan. Niet door rechtvaardige

Nadere informatie

een zee van tijd Werkblad 31 Ω De riddertijd Ω Les 1: De bouw van een kasteel Naam:

een zee van tijd Werkblad 31 Ω De riddertijd Ω Les 1: De bouw van een kasteel Naam: Werkblad 3 Ω De riddertijd Ω Les : De bouw van een kasteel een Burcht In het begin van de middeleeuwen woont een ridder in een burcht. Dat is een houten huis in de vorm van een toren. Als bescherming staat

Nadere informatie

Bedenken: een tekening maken van de held

Bedenken: een tekening maken van de held Les 1: De uitdaging Wat ga je schrijven? In deze les ga je een verhaal schrijven. Je bent zelf de held van het verhaal. De held van je verhaal gaat een uitdaging aan. Iets wat spannend of moeilijk is om

Nadere informatie

AVONTURENPAKKET DE UITVINDERS

AVONTURENPAKKET DE UITVINDERS LESBRIEVEN LEERLINGENBESTAND LESBRIEF 4: DE WOESTIJN Verhaal: De Uitvinders en De Verdronken Rivier (deel 4) De Woestijn Opdrachten: Opdracht 1: Opdracht 2: Water in de woestijn Maak een water-woestijn

Nadere informatie

Relatieve aansluiting.

Relatieve aansluiting. Relatieve aansluiting. Vaak begint een nieuwe zin met een relativum, maar het antecedent daarvan staat in de vorige zin of is de vorige zin. Het relativum moet je dan vervangen door et/sed/nam en een corresponderende

Nadere informatie

De bruiloft van Simson

De bruiloft van Simson De bruiloft van Simson Weet je nog waar de vertelling de vorige keer over ging? Over Simson, de nazireeër. Wat is een nazireeër? Een nazireeër is een bijzondere knecht van God. Een nazireeër mag zijn haar

Nadere informatie

Bijlage 3: Interview cliënt

Bijlage 3: Interview cliënt Bijlage 3: Interview cliënt Zowel cliënt als een vader Hoeveel kinderen heb je? 3 kinderen. 1 zoontje en 2 dochters En hoeveel jaar zijn ze? Mijn dochters zijn 11 en 8 jaar. En mijn zoontje is 5 jaar.

Nadere informatie

IN DE LAGE LANDEN. Uitgeverij Ploegsma Amsterdam

IN DE LAGE LANDEN. Uitgeverij Ploegsma Amsterdam IN DE LAGE LANDEN Uitgeverij Ploegsma Amsterdam Deze ZWAAR GEHEIME papyrusrollen zijn van Nurdius Maximus uit Rome. VERBODEN TE LEZEN. Ma en Pa Mijn beste vriend, Linos Gisila van de barbaarse stam De

Nadere informatie

Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1)

Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1) Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1) Dit is Columbus. Columbus ontdekte in 1492 Amerika. Hij was een ontdekkingsreiziger. Columbus was heel gemeen. Daar lees je straks meer over.

Nadere informatie

Het onderzoek van de burgemeester 5/6

Het onderzoek van de burgemeester 5/6 Het onderzoek van de burgemeester De burgemeester hoorde dat kinderen ongerust zijn. Nee, ze zijn niet bang voor onweer of harde geluiden. Ze maken zich zorgen over de natuur. Dieren krijgen steeds minder

Nadere informatie

Begrippen. mammoet Een dier uit de prehistorie. Een mammoet leek op een grote harige olifant. jagers

Begrippen. mammoet Een dier uit de prehistorie. Een mammoet leek op een grote harige olifant. jagers ijstijd De tijd dat Nederland onder een laag ijs lag. mammoet Een dier uit de prehistorie. Een mammoet leek op een grote harige olifant. jagers Mensen die zochten naar dieren om ze te vangen en op te eten.

Nadere informatie

KUNSTMENU DE WITT OF ORANJE. PO groep 7-8 en VO klas 1-2. Stadswandeling Het rampjaar 1672 in Leeuwarden

KUNSTMENU DE WITT OF ORANJE. PO groep 7-8 en VO klas 1-2. Stadswandeling Het rampjaar 1672 in Leeuwarden KUNSTMENU DE WITT OF ORANJE PO groep 7-8 en VO klas 1-2 Stadswandeling Het rampjaar 1672 in Leeuwarden 2 INHOUD INHOUD 3 PLATTEGROND 4 1. KLEIN SCHAVERNEK 14 (GEVELSTEEN TREKSCHUIT): 6 Michiel de Ruyter

Nadere informatie

Ballingschap en terugkeer

Ballingschap en terugkeer Ballingschap en terugkeer Focus van dit verhaal De aanwezigheid van God met het volk ballingschap (2 Koningen 25, 2 Kronieken 36: 13-23, Ezra, Nehemia). Dit verhaal is één van de heilige verhalen en behoort

Nadere informatie

Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje

Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje Aangepaste dienst Liturgie Voor de dienst speelt de band drie liederen Opwekking 11 Er is een Heer Opwekking 277 Machtig God, sterke Rots

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Exodus 17:8-16 Geloven doe je samen!

Exodus 17:8-16 Geloven doe je samen! Exodus 17:8-16 Geloven doe je samen! 5e Preek in het gemeenteproject feest van genade bij het weekthema verbondenheid. De duivel wil je geloof graag aanvallen. Maar samen sta je sterk en kun je elkaar

Nadere informatie

Hoe bereid ik een spreekbeurt voor?

Hoe bereid ik een spreekbeurt voor? Hoe bereid ik een spreekbeurt voor? Het maken van een spreekbeurt is eigenlijk niets anders dan het schrijven van een informatieve tekst (weettekst). Het is daarom handig om net zo te werk te gaan als

Nadere informatie

Het ROMEINEN DOEBOEK. Ontdek alles over de Romeinse tijd in Nederland

Het ROMEINEN DOEBOEK. Ontdek alles over de Romeinse tijd in Nederland Het ROMEINEN DOEBOEK Ontdek alles over de Romeinse tijd in Nederland Inhoud Grote Romeinenquiz 2 t/m 31 Puzzeltijd: Romeinse woordzoeker 3 Tot hier en niet verder: de limes 4 Opdracht: binnen of buiten

Nadere informatie

Lesfiche 3. Rooms-katholieke godsdienst De advent - Welzijnszorg. Ervaren dat je ook mooie geschenken kan wensen waar geen geld voor nodig is.

Lesfiche 3. Rooms-katholieke godsdienst De advent - Welzijnszorg. Ervaren dat je ook mooie geschenken kan wensen waar geen geld voor nodig is. Lesfiche 3 Vakgebied: Thema: Omschrijving onderwerp: Verwijzing: Hoofddoel: Duur les: Rooms-katholieke godsdienst De advent - Welzijnszorg Kennismaking met het verhaal van Robby- Het mooiste geschenk.

Nadere informatie

Ze gebruikten bijna alleen maar streepjes omdat ze het snel en makkelijk in stenen wilden krassen. Rondjes waren erg moeilijk!

Ze gebruikten bijna alleen maar streepjes omdat ze het snel en makkelijk in stenen wilden krassen. Rondjes waren erg moeilijk! Romeinse cijfers Vroeger werd er overal in Romeinse cijfers gerekend. Deze cijfers zijn bedacht door de Romeinen in de Romeinse tijd. Er is geen symbool voor het getal 0. Ze vonden namelijk dat niks maar

Nadere informatie

Les 3: en toen ging het mis. Het begin

Les 3: en toen ging het mis. Het begin Les 3: en toen ging het mis Het begin Les 3: en toen ging het mis. Dit verhaal kun je lezen in Genesis 3 Heerlijk, wat is het hier toch heerlijk! Eva voelt de zonnestralen op haar blote armen. Ze loopt

Nadere informatie

Werkstuk door een scholier 4639 woorden 16 april keer beoordeeld. Geschiedenis

Werkstuk door een scholier 4639 woorden 16 april keer beoordeeld. Geschiedenis Werkstuk door een scholier 4639 woorden 16 april 2001 7 278 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Het is eigenlijk puur toevallig dat ik bij dit onderwerp terechtkwam : omdat ik niet genoeg informatie

Nadere informatie

Kerk- en schooldienst met c.b.s. Smitshoek. Kom tevoorschijn! Palmzondag - 9 april uur. Voorganger: ds. Bert de Wit

Kerk- en schooldienst met c.b.s. Smitshoek. Kom tevoorschijn! Palmzondag - 9 april uur. Voorganger: ds. Bert de Wit Kerk- en schooldienst met c.b.s. Smitshoek Palmzondag - 9 april 2017-10.00 uur Kom tevoorschijn! Voorganger: ds. Bert de Wit Schriftlezing: Johannes 12:9-19 (Bijbel in Gewone Taal) Lieve mensen rondom

Nadere informatie

V O L G E R S F A C E B O O K / D E D R E S S C O A C H W W W. G L A N C Y. N L

V O L G E R S F A C E B O O K / D E D R E S S C O A C H W W W. G L A N C Y. N L SIMPEL STAPPENPLAN VAN JE PASSIE JE WERK MAKEN 3.278 VOLGERS FACEBOOK/DEDRESSCOACH WWW.GLANCY.NL Mijn reis: van passie naar ondernemer Gefeliciteerd! Je hebt een eerste stap gezet. Wat fantastisch dat

Nadere informatie

kids en de Bijbel voorlezen of zelf lezen, samen bidden, kleuren, puzzelen en knutselen

kids en de Bijbel voorlezen of zelf lezen, samen bidden, kleuren, puzzelen en knutselen kids en de Bijbel voorlezen of zelf lezen, samen bidden, kleuren, puzzelen en knutselen Verhalen die de Here Jezus als kind hoorde: David, Saul en Jonatan Nadat hij Goliat had verslagen en de Filistijnen

Nadere informatie

Tekst lezen en moeilijke woorden

Tekst lezen en moeilijke woorden Tekst lezen en moeilijke woorden 1. Lees de tekst met het stappenplan. Zet tijdens het lezen een lijn onder de woorden die jij moeilijk vindt. 2. Lees de uitleg. In een tekst staan soms woorden die je

Nadere informatie

BROKKENKAARTEN IN DE KLAS

BROKKENKAARTEN IN DE KLAS BROKKENKAARTEN IN DE KLAS 1 - EEN VERHAAL VOL GEVOEL emoticons - boek: Per ongeluk Laat een aantal leerlingen om de beurt één van de emoticons nadoen. Bespreek ze met de kinderen, laat hen het gezicht

Nadere informatie

De Drakendokter: Gideon

De Drakendokter: Gideon De Drakendokter: Gideon Om hulp vragen Vervolgverhalen Groep 5 en 6 (SO en SBO) Overzicht De opdrachten zijn het leukst om te doen, als het hele boek in de klas is voorgelezen. Dit kan door elke dag in

Nadere informatie

1 Samuel 24 Ik krijg je nog wel Of zou jij het anders doen?

1 Samuel 24 Ik krijg je nog wel Of zou jij het anders doen? 1 Samuel 24 Ik krijg je nog wel Of zou jij het anders doen? Gezinsdienst Liturgie Zingen: - Gez 75,1.2.5 Nu gaan de bloemen nog dood - EL 445 Ik zag een kuikentje - Gez 171 Wees stil voor het aangezicht

Nadere informatie

Kruip in de huid van een Inburgeraar

Kruip in de huid van een Inburgeraar Werkblad Kruip in de huid van een Inburgeraar jkj Hoe is het om een leven op te bouwen in een nieuw land wanneer je daar niet vrijwillig voor hebt gekozen? En hoe zit dat in het bijzonder in Nederland?

Nadere informatie

Wapenuitrusting van God

Wapenuitrusting van God Wapenuitrusting van God Author : Emmanuel-Oliveiro [audio mp3="https://ccg.nu/wp-content/uploads/2014/05/140518.mp3"][/audio] Emmanuel doet de aftrap van de serie "Wapenuitrusting van God". Introductie

Nadere informatie

Orde van dienst voor Trinitatis + overstapdienst Voor het begin van de dienst Welkom door ouderling van dienst Stilte Voorbereiding

Orde van dienst voor Trinitatis + overstapdienst Voor het begin van de dienst Welkom door ouderling van dienst Stilte Voorbereiding Orde van dienst voor 16-06-2019 Trinitatis + overstapdienst Voor het begin van de dienst Welkom door ouderling van dienst Stilte Voorbereiding Bemoediging en groet Lied 217: 1, 2, 5 (De dag gaat open voor

Nadere informatie

Een gebouw ontwerpen en dan.

Een gebouw ontwerpen en dan. Een gebouw ontwerpen en dan. Waar maak je het van??? Lesbrief over bouwmaterialen Project Topstages www.ontdektechniek.nu Deel A: Voorbereiding Inleiding In de eerste fase van het bouwproces wordt door

Nadere informatie

4 Vind me dan. Achtergrondinfo Planten en dieren hebben allerlei manieren om niet op te vallen. Deze kunnen onderverdeeld worden in:

4 Vind me dan. Achtergrondinfo Planten en dieren hebben allerlei manieren om niet op te vallen. Deze kunnen onderverdeeld worden in: 4 Vind me dan Er is altijd wel een verjaardag of een ander feestje om te vieren. En bij een feestje horen cadeautjes. Maar voor het zover is, wil je het cadeautje natuurlijk zo goed mogelijk verstoppen.

Nadere informatie

naam WERKBLAD in de buurt van de school Bekijk de buurt waar de school staat. Probeer de vragen te beantwoorden.

naam WERKBLAD in de buurt van de school Bekijk de buurt waar de school staat. Probeer de vragen te beantwoorden. WERKBLAD in de buurt van de school Bekijk de buurt waar de school staat. Probeer de vragen te beantwoorden. Ga het vragen. Zoek in boeken en op internet. Schrijf de antwoorden op. Zoek er plaatjes bij.

Nadere informatie

Voorwoord. Rome en de Romeinen

Voorwoord. Rome en de Romeinen Voorwoord Rome en de Romeinen Dit verhaal speelt in Rome, ongeveer 2000 jaar geleden. Rome was toen een rijke stad, met prachtige gebouwen. Zoals paleizen voor de keizers, voor de Senaat en voor de grote

Nadere informatie

Preek wie zeggen de mensen dat ik ben

Preek wie zeggen de mensen dat ik ben Lieve gemeente, Vandaag gaan we het met elkaar hebben over een goed gesprek en als het enigszins mogelijk is gaan we ook nog zo n goed gesprek met elkaar houden. Ik vroeg me af wat eigenlijk een goed gesprek

Nadere informatie

Paaswake voor kinderen 31 maart 2018

Paaswake voor kinderen 31 maart 2018 We luisteren: - Veldhuis & Kemper is het mooi Is het constant een zooi Er is lief Er is leed Er is zuinig of breed Er is kort Er is lang Vrolijk en bang Er is hoop Er is stil Er is zang Er is langzaam

Nadere informatie

LANG LEVE RO DE LINIE? ME Opdrachtbladen VERBODEN KRINGEN

LANG LEVE RO DE LINIE? ME Opdrachtbladen VERBODEN KRINGEN LNG LEVE RO DE LINIE? ME Opdrachtbladen W Naam Groep Datum LNG LEVE Opdrachtblad Land onder water Opdracht 1 Lees het artikel Toen zou het hier onder water komen op bladzijde 2 van de krant en beantwoord

Nadere informatie

De exodus. Foto s van het materiaal

De exodus. Foto s van het materiaal De exodus Focus van dit verhaal De focus van dit verhaal ligt bij de uittocht van het volk van God (Exodus 11:1 15:21). Het verhaal is één van de heilige verhalen en behoort tot de kernpresentatie. Lesdoelen

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp

Nadere informatie

Arrangement 1 De Luisterthermometer

Arrangement 1 De Luisterthermometer Arrangement 1 De Luisterthermometer DEEL 2 De medewerker Naam: Organisatie: Manager: Datum: Luisterprincipe 2 Luisteren is geven 2.1 Gehoord zijn Je hebt de afgelopen weken vast een keer met je manager

Nadere informatie

De Bijbel open (07-12)

De Bijbel open (07-12) 1 De Bijbel open 2013 48 (07-12) Stel je voor, bovenop een kerktoren zie je een zwaard, geen haan of een kruis, maar een zwaard. Dat zouden we wel vreemd vinden. Want wat heeft de kerk en het christelijk

Nadere informatie

Zo kwam voor Israël en voor koning David een boze dag, een dag van benauwdheid, zoals in vers 2 staat: Psalm 20

Zo kwam voor Israël en voor koning David een boze dag, een dag van benauwdheid, zoals in vers 2 staat: Psalm 20 - 1 - Psalm 20 Boven deze psalm staat: Gebed voor de koning. De Levieten in de tempel smeken voor de koning de overwinning af, terwijl de zekerheid in hun woorden al wordt uitgesproken, dat die hem geschonken

Nadere informatie

1 Habakuk was een profeet. God liet hem in een droom weten wat er zou gebeuren.

1 Habakuk was een profeet. God liet hem in een droom weten wat er zou gebeuren. Habakuk 1 1 Habakuk was een profeet. God liet hem in een droom weten wat er zou gebeuren. Habakuk stelt vragen aan God Habakuk begrijpt niet wat God doet 2 Habakuk zei: Heer, hoe lang moet ik nog om hulp

Nadere informatie

Ik zie ik zie wat jij niet ziet

Ik zie ik zie wat jij niet ziet Ik zie ik zie wat jij niet ziet Sarah De Backer Met kinderen bouwen aan een magische wereld van verhalen Bouwen aan betrokkenheid en interactie Vooruit kijken & afscheid nemen Prikkelen en inspireren voor

Nadere informatie

Vier lessen uit de serie GEBED De lessenserie GEBED is in eerste instantie geschreven als dagelijkse Bijbelstudie voor zendingsreizen met kinderen.

Vier lessen uit de serie GEBED De lessenserie GEBED is in eerste instantie geschreven als dagelijkse Bijbelstudie voor zendingsreizen met kinderen. NAAM Vier lessen uit de serie GEBED De lessenserie GEBED is in eerste instantie geschreven als dagelijkse Bijbelstudie voor zendingsreizen met kinderen. GO KIDS zomerreis 2000 Gebruikte Bijbel vertaling:

Nadere informatie

een zee van tijd Werkblad 31 Ω De riddertijd Ω Les 1: De bouw van een kasteel Naam:

een zee van tijd Werkblad 31 Ω De riddertijd Ω Les 1: De bouw van een kasteel Naam: Werkblad 3 Ω De riddertijd Ω Les : De bouw van een kasteel een Burcht In het begin van de middeleeuwen woont een ridder in een burcht. Dat is een houten huis in de vorm van een toren. Als bescherming staat

Nadere informatie

Wat ga je schrijven: een verklarende tekst. Voorbereiden op het schrijven: een film bekijken

Wat ga je schrijven: een verklarende tekst. Voorbereiden op het schrijven: een film bekijken Les 1: Verklaren hoe planten groeien Wat ga je schrijven: een verklarende tekst Hoe komt het eigenlijk dat planten groeien? Je schrijft een verklarende tekst voor leerlingen van een andere klas. Welke

Nadere informatie

Sander Kloet. Elisha Mercelina. Het zwarte meer

Sander Kloet. Elisha Mercelina. Het zwarte meer Sander Kloet koud zo voelt het hier. kil ik weet niet waar het vandaan komt het is geen kou. het is angst. angst voor de wereld angst voor de dag van morgen bang dat we dingen vergeten bang dat we dingen

Nadere informatie

Werkbladen voortgezet onderwijs. Naam leerling:

Werkbladen voortgezet onderwijs. Naam leerling: Werkbladen voortgezet onderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkbladen Deze werkbladen horen bij de film D-Day, Normandy 1944. Een film die je meeneemt naar een beslissend moment in de geschiedenis:

Nadere informatie

Huisdier: Hoe oud is het, wat is zijn naam, hoe lang woont hij al bij jou? Wat eet hij? Hoe moet je hem verzorgen? Andere informatie.

Huisdier: Hoe oud is het, wat is zijn naam, hoe lang woont hij al bij jou? Wat eet hij? Hoe moet je hem verzorgen? Andere informatie. Spreekbeurt in groep 3 Je gaat dit jaar aan jouw groep iets vertellen over een onderwerp dat jij leuk vindt. Je kunt bijvoorbeeld vertellen over je huisdier of jouw hobby. Hoe ziet een spreekbeurt eruit?

Nadere informatie

Kijk naar de koning van vrede en recht. Hij is een redder, een held die niet vecht. Zwaai met een palmtak en weet wat je ziet:

Kijk naar de koning van vrede en recht. Hij is een redder, een held die niet vecht. Zwaai met een palmtak en weet wat je ziet: Kijk naar de koning van vrede en recht. Hij is een redder, een held die niet vecht. Zwaai met een palmtak en weet wat je ziet: Hij brengt je vreugde, maar ook verdriet. Wij zingen als Intochtslied: Lied

Nadere informatie

DE UITTOCHT UIT EGYPTE

DE UITTOCHT UIT EGYPTE Bijbel voor Kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Lyn Doerksen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door:

Nadere informatie

Spreekbeurt en werkstuk over. Ridders. Door: Oscar Zuethoff

Spreekbeurt en werkstuk over. Ridders. Door: Oscar Zuethoff Spreekbeurt en werkstuk over Ridders Door: Oscar Zuethoff Mei 2007 Inleiding Waarom houd ik een spreekbeurt over de ridders en de riddertijd? Toen ik klein was wilde ik altijd al een ridder zijn. Ik vind

Nadere informatie

Charlotte Dematons. Soort van

Charlotte Dematons. Soort van Charlotte Dematons Het gedicht zit vol tegenstellingen. Welke? Welke rijmwoorden zie je in het gedicht? In het gedicht lees je: ik denk nooit aan niets want als ik dat probeer denk ik stiekem toch aan

Nadere informatie

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur. Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het

Nadere informatie

Wat denken de jongens? Trek een lijn naar het denk-wolkje. Het is niet eerlijk, ik ben arm en hij is rijk. Ik wil graag vrienden blijven

Wat denken de jongens? Trek een lijn naar het denk-wolkje. Het is niet eerlijk, ik ben arm en hij is rijk. Ik wil graag vrienden blijven Lees het verhaal Een onmogelijke vriendschap. Zie jij de blanke jongen? Hij heet Olivier. Olivier komt uit Nederland. Olivier woont op Sumatra. Zijn vader is de baas van een plantage. Olivier en zijn familie

Nadere informatie

Analyseschema Tacitus Het leven van Agricola

Analyseschema Tacitus Het leven van Agricola Analyseschema Tacitus Het leven van Agricola Bron: Tacitus, P.C., Het leven van Agricola en de Germanen, vert. Vincent Hunink (Amsterdam 2000) (Voor online versie, zie: http://www.let.ru.nl/v.hunink/documents/tac_agr_germ_nl.pdf

Nadere informatie

8 6 Samenwerking in de wereld. Lees het verhaal Bijna de derde Wereldoorlog.

8 6 Samenwerking in de wereld. Lees het verhaal Bijna de derde Wereldoorlog. Lees het verhaal Bijna de derde Wereldoorlog. Dirk komt thuis. Dirk heeft gewonnen met voetballen. Hij is heel blij. Maar dan ziet hij zijn moeder. Zijn moeder kijkt niet blij. De moeder van Dirk denkt

Nadere informatie

columbus Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika lesbrief HAVO/V leerjaa brengt het beste uit twee werelden samen

columbus Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika lesbrief HAVO/V leerjaa brengt het beste uit twee werelden samen columbus brengt het beste uit twee werelden samen lesbrief HAVO/V leerjaa WO r3 Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika columbus Inleiding Deze zomer vindt het WK voetbal plaats in Zuid-Afrika. Allerlei

Nadere informatie

Johannes 12:1-8 Dichtbij Jezus

Johannes 12:1-8 Dichtbij Jezus Johannes 12:1-8 Dichtbij Jezus Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe.

Nadere informatie

Winnaar van de verhalenwedstrijd De Octant oktober Olle van Damme (groep 6) Stickman. in het leger

Winnaar van de verhalenwedstrijd De Octant oktober Olle van Damme (groep 6) Stickman. in het leger Olle van Damme (groep 6) Stickman in het leger 1 2 Inhoud: Een verhaal over een jongen die naar huis en naar zijn ouders wil gaan, maar dan plotseling in een oorlog belandt. Samen met zijn vriend Luuk

Nadere informatie

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.

Nadere informatie

KONING DAVID (DEEL 2)

KONING DAVID (DEEL 2) Bijbel voor Kinderen presenteert KONING DAVID (DEEL 2) Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Ruth Klassen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door: Bible

Nadere informatie

Bijbel voor Kinderen presenteert KONING DAVID (DEEL 2)

Bijbel voor Kinderen presenteert KONING DAVID (DEEL 2) Bijbel voor Kinderen presenteert KONING DAVID (DEEL 2) Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Ruth Klassen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door: Bible

Nadere informatie

Les 1: Een verhaal dat zich afspeelt in de toekomst

Les 1: Een verhaal dat zich afspeelt in de toekomst Les 1: Een verhaal dat zich afspeelt in de toekomst Voorbereiden: een onderwerp kiezen 1. Wat kun je allemaal meemaken als je in 2050 op school zit? Hieronder staan een paar verhaalideeën. Is mijn leerkracht

Nadere informatie

Wat ga je schrijven: een verklarende tekst. Voorbereiden op het schrijven: een film bekijken

Wat ga je schrijven: een verklarende tekst. Voorbereiden op het schrijven: een film bekijken Les 1: Verklaren hoe planten groeien Wat ga je schrijven: een verklarende tekst Hoe komt het eigenlijk dat planten groeien? Je schrijft een verklarende tekst voor leerlingen van een andere klas. Welke

Nadere informatie

1 Samuel 24 - Ik krijg je nog wel - Of zou jij het anders doen?

1 Samuel 24 - Ik krijg je nog wel - Of zou jij het anders doen? 1 Samuel 24 - Ik krijg je nog wel - Of zou jij het anders doen? Gezinsdienst Liturgie Zingen: - Gez 75,1.2.5 Nu gaan de bloemen nog dood - EL 445 Ik zag een kuikentje - Gez 171 Wees stil voor het aangezicht

Nadere informatie

Deze portretten zijn te bekijken onder de button Verhalen van Hoop in de app en via digiboard.ikhebhoop.nl.

Deze portretten zijn te bekijken onder de button Verhalen van Hoop in de app en via digiboard.ikhebhoop.nl. VO, ONDERBOUW EN BOVENBOUW Handleiding docent Beste docent, Leuk dat je school meedoet met de Week van de Hoop! Dit jaar staat hoop delen door middel van kunst centraal in het lesprogramma voor het VO.

Nadere informatie

Week 2. De Hemel op Aarde: Thuis! Opdrachten om het adventsproject ook thuis te beleven.

Week 2. De Hemel op Aarde: Thuis! Opdrachten om het adventsproject ook thuis te beleven. Week 2. De Hemel op Aarde: Thuis! Opdrachten om het adventsproject ook thuis te beleven. Met de stukjes in dit boekje kun je ook thuis als gezin verder gaan met het adventsproject De Hemel op Aarde. De

Nadere informatie

Handleiding lesmethode Groep 5 & 6 Bikkels in de dop. Inkijkexemplaar

Handleiding lesmethode Groep 5 & 6 Bikkels in de dop. Inkijkexemplaar Handleiding lesmethode Groep 5 & 6 Bikkels in de dop versie 2016 Inhoudsopgave Introductie 8 Verantwoording methodiek 9 Doorgaande lijn PO en VO 11 Preventief en curatief 12 Organiseer je les 13 Praktische

Nadere informatie

Praten met kinderen over de wereld: Tien Tips voor Ouders

Praten met kinderen over de wereld: Tien Tips voor Ouders Praten met kinderen over de wereld: Tien Tips voor Ouders 1. Kies een goed moment! Neem elke dag de tijd voor een gesprek met je kind. Zoek naar een moment dat het beste past bij jullie gezin. Voor de

Nadere informatie