Bouw- architectuur- en woongeschiedenis

Transcriptie

1 Bouw- architectuur- en woongeschiedenis 1. de oudheid : 3000 voor Chr. Tot 467 na Chr. (val van het West-Romeinse rijk) o Egyptische stijl (kunst in dienst van het hiernamaals) o Griekse bouwkunst (in dienst van Goden en Mensen) Kenmerkend: architraafbouw (=stapelbouw) o Romeinse bouwkunst (eerst architraafbouw, later eigen vormen dmv rondbogen) 2. middeleeuwen : 476 na Chr. Tot ongeveer 1400 na Chr. o Bouwkunst in dienst van het geloof o Romaanse kunst tot 1200 : massiefbouw en rondboog o Gotische kunst : skeletbouw en spitsboog met steunberen o vanaf hier beginnen de moderne tijden 3. renaissance : 1400 na Chr. Tot 1566 na Chr. (beeldenstorm) o de herontdekking van de mens o herinterpreteren van de klassieke bouworden, zoeken naar ideale verhouding en extreme toepassingen van de omwentelingskoepel 4. barok en rococo (de ervaring van de triomf) o van 1598 (franse godsvrijheid) tot 1715 (dood zonnekoning lod. 14) o verder zetten van de verworvenheden van de renaissance met ovale en ellipsvormige toepassingen 5. classicisme en romantiek o 1789: de franse revolutie sluit het feodale tijdperk af. o Industriële revolutie door het vrijdenken van de mens o Nieuwe materialen vb ijzer o Kenmerk: verder zetten van ideaalbouw der klassieke oudheid, invloed van de nieuwe bouwtechnische mogelijkheden e eeuw (het doorbreken van de eenheid) o periode van de Romantiek diverse neostijlen : neogotiek, neo-romaans, neoclassicisme o periode van eclectisme : alle vormen door elkaar o periode van art-nouveau : ook staal een beton in woning e eeuw (het verdwijnen van de anekdote) o kenmerk : abstractie, weerspiegelt het functionalisme ( beperking tot het machinale) drie belangrijkste voorvechters van de moderne architectuur: o Mies van der Rohe (duitsland) : grondlegger van minimalisme, vooral vormentaal, veel vlakken met staal als belangrijkste materiaal o Le cobusier (frankrijk): plastische vormentaal met beton als belangrijkste materiaal o Franks Lloyd Wright (Amerika) : organische vormentotaal met directe relatie tot de natuur

2 Kenmerken voor de moderne bouwkunst: 1. verdwijnen van het ornament : naakte zichtbare materialen 2. de binnen-buiten-relatie : zoeken naar het in elkaar overvloeien van binnen en buitenruimtes 3. interpreterende ruimtes : ook binnenruimtes lopen in elkaar over, weinig of geen afzonderlijke kamers. Bouwconstructies algemene beginselen Een gebouw moet voldoen aan volgende eisen: o stabiel zijn o regen- en winddicht zijn o warm of verwarmbaar zijn (zuinigheid in stookkosten) o duurzaam zijn o weinig onderhoud vragen soorten belastingen: 1. homogene belastingen : ze zijn gelijkmatig over een constructie verdeeld 2. puntbelastingen : belastingen die op 1 punt samenkomen 3. mobiele belastingen : bewegende belastingen vb. groep soldaten over brug belastingen op een gebouw 1. eigen gewicht dit is de som van het gewicht van alle gebruikte materialen en afwerkingen/ elk materiaal heeft zijn soortelijke gewicht. 2. nuttige belasting dit is de overlast die men op de vloerlagen mag verwachten. voor woningbouw rekent men 350 kg /m². het is verschillend naargelang de functie van het gebouw 3. windbelasting waar alle andere krachten verticale krachten zijn is de windbelasting horizontaal. Deze afhankelijk van de hoogte van het gebouw en naar de plaats waar men bouwt. 4. sneeuwbelasting overgewicht door sneeuwbelasting. Wordt gerekend op 50 kg/m² principes van stabiliteit - in geval van gemetselde constructies wordt veelal stabiliteit bereikt doordat de muren in langse en dwarse richting zijn opgesteld. (tek. p8) - in geval van skeletconstructies moeten de balken en kolommen uiteraard sterkt genoeg zijn om de belastingen te verdelen via de balken over de kolommen naar de grond, maar wordt de stabiliteit tegen horizontale krachten bekomen door : o stabiele kernen middenin het gebouw : doordat er centraal een kolom is die stevigheid biedt vb. liftenschacht o volgens het principe van de onvervormbare driehoeken : door het maken of plaatsen van spanten worden er driehoeken gevormd die het stabieler maken begrippen : oplegging = opstapelen van materialen vb balk op een muur inklemming = delen die diep in de grond worden geplaatst om stabieler te zijn

3 Klassieke woningbouw : volgorde der werkzaamheden Ruwbouw o Graafwerken o Ondergrondse constructies o Vloerconstructies in aanraking met de grond o Bovengrondse hoofdconstructies o Rioleringen naast en onder het gebouw Timmerwerken Vb dakkap, houten roosteringen Dakwerken Vb platte daken en of hellende daken MET afvoering en aansluiting Nu is het gebouw regendicht Schrijnwerken Buitenramen en deuren met beglazing Nu is het gebouw winddicht Technieken Plaatsen van leidingen van elektriciteit, cv, Bepleisteringen Van plafonds en muren Bevloeringen Uitvoering van vloedbekledingen Binnenschrijnwerken Binnendeuren, plinten, houten trappen, verlaagde plafonds, Afwerking technieken Plaatsing sanitaire toestellen, plaatsing radiatoren, Schilderwerken Bouwconstructies bouwmaterialen bouwfysische aspecten Bij het begin van een bouw gaan we voor we beginnen aan het echte werk eerst : - afschrapen van de teelaarde - afmetingen 1. funderingen en rioleringen - ze moeten dienen om het gewicht van het gebouw over te brengen op de bodem - ze worden uitgevoerd tot op de bouwvaste en vorstvrije bodem (80cm diep) - als men zeker wil zijn van het juiste funderingssysteem kan men een mechanisch bodemonderzoek uitvoeren 1.1 funderingen op staal - meest voorkomend, waarbij een gracht wordt gegraven die vervolgens wordt opgevuld met beton - diepte : vorstvrij en afhankelijk van de draagkracht - funderingssleuven of grachten zijn meestal 60 cm breed en minstens 40 cm hoog (diep). Op de sleuven wordt een muur gemtseld teneinde een horizontaal vlak voor de vloerplaat te bekomen. = ondergronds metselwerk. - Aan de buitenzijde van het ondergronds metselwerk wordt een beschermingslaag aangebracht van mortel en koolteer = beraping + betering Opm. onder de funderingen ligt de aardingslus, die het teveel aan elektriciteit van binnen onschadelijk maakt 1.2 funderingen op putten - het gewicht van het gebouw wordt verdeeld over een stelsel van balken, meestal in wapent beton. - De putten worden meestal gevuld met beton 1.3 funderingen op volle betonplaat - woningen funderen op een doorlopende gewapende betonplaat die het gewicht gelijkmatig verdeeld, onder deze fundering zit zand

4 1.4 funderingen op palen - zoals op putten maar in plaats van putten worden palen gebruikt, deze kunnen tot tientallen meters diep zitten. Begrippen : o kleef : het kleven van de grond vb klei : zeer kleverig o trek : het trekken door invloed van wind vb o druk : het drukken door op een balk door invloed van wind o inklemmen : houten balken onder de grond vast in beton muren en wanden gemetselde muren bestaan uit: buitenspouwblad : regenjas van de woning spouw : buffer om te beletten dat regenwater zou overkruipen naar de binnenmuur en als buffer tegen de koude binnenspwoublad : draagmuur begrippen volledige spouwvulling = gevaar dat het getransporteerd wordt van buiten naar binnenmuur gedeeltelijke spouwvulling = geen overdracht van vocht van buiten naar binnenmuur open stootvoegen zijn nodig voor de verluchting bij het schilderen of bepleisteren ander krijgt men schimmels ramen en duren buitengevels kunnen vervaardigd zijn uit: hout staal aluminium kunstof (pvc) Beglazing? isolerend (dubbel glas), wordt ook sterk verhoogt door gebruik te maken van edelgassen in plaats van gedroogde lucht binnen de glasspouw. Aansluiting op de buitenmuur? Wordt gedicht met plastische kit op basis van silicon

5 Verschillende soorten ramen en deuren: vaste ramen pivoterend of tuimelraam opendraaiend taatsraam openvallend schuifraam opendraaiend + openvallend Keuze van de beglazing is kenmerkend aan : de isolatie zon, reflecterende beglazing hoe de ramen open gaan wordt getekend op gevelplan er bestaan ook verschillende soorten deuren: enkelvoudige of dubbele opendraaiende deuren schuifdeuren vouwdeuren garagepoorten t sectionale schuifdeuren kantelpoorten sectionaalpoorten vloeren een vloerconstructie moet zijn eigen gewicht en zijn nuttige belasting overbrengen naar de draagconstructie (muur of balk). Trappen dienen om de verticale afstanden te overbruggen als ze in gewapend beton zijn worden ze uitgevoerd door de aannemer van de ruwbouwwerken en later door de aannemer van de bevloering als ze van hout of metaal zijn worden ze pas geplaatst tijdens de afwerkingfase

6 timmerconstructies = het zijn houten constructies met dragende eigenschappen. Schrijnwerken = de fijnere afwerkingconstructies dakkappen = dit zijn spantconstructies houten roosteringen en ravelen = dit zijn draagvloerconstructies bovenop de roostering komt een plankenvloer als de houtconstructie zichtbaar moet blijven moet ze worden uitgevoerd met geschaafd hout vloeren op houten roostering zijn wat in onbruik geraakt omwille van de akoestische nadelen ook een aanwezigheid van raveelconstructies voor mansgaten of trapgaten soorten geluiden: 1) luchtgeluid : geluid dat doorgegeven wordt door de lucht daarom maken we het gebouw zoveel mogelijk luchtdicht 2) contactgeluid : fysieke kracht die door contact te maken met een voorwerp geeft geluid => door trillingsisolatie om overlast te vermijden is de plankenvloer zwevend te laten liggen vloeropbouwen bij gelijkvloerse vloerconstructies ofwel voorziet men een luchtlaag tussen de constructie en de natuurlijke ondergrond = kruipruimte ofwel construeert men de vloer in contact met de ondergrond = vloerconstructies op volle grond = goedkoper vloerisolatie op kruipruimte luchtlaag tussen draagvloer en ondergrond draagvloer : gewapend beton, prefabwelfsels of houten roostering inwerken van technische leidingen in chappe vloerisolatie : harschuimplaten, isolerende chappe of isolerende welfsels als onstabiele isolatie: stabiliserende chappe vloerafwerking : hard, zacht of houtachtig

7 a) niet geïsoleerde vloerconstructie boven kruipruimte a) geïsoleerde vloerconstructie boven kruipruimte vloerconstructies op volle grond geen luchtlaag tussen draagvloer en ondergrond, eventuele zandaanvulling als nivellering plasticfolie ter bescherming van beton tijdens harding en tegen opstijgend vocht draagvloer : licht gewapende betonplaat, rustend op ondergrond inwerken van technische leidingen in chappe vloerisolatie: hardschuimplaten of isolerende chappe. Deze kunnen zowel onder als boven de betonplaat zitten als onstabiele isolatie boven de uitvullingslaag : stabiliserende chappe vloerafwerking hard, zacht of houtachtig a) geïsoleerde vloerconstructie op volle grond

8 b) geïsoleerde vloerconstructie op volle grond vloerconstructies boven gelijkvloers de onderafwerking bestaat meestal uit bepleistering, of verlaagd plafond. Soms wordt de draagstructuur gewoon zichtbaar gelaten de draagstructuur kan bestaan uit gewapend beton, geprefabriceerde welfsels, houten roosteringen of stalen profielplaten inwerken van technische leidingen in chappe vloerafwerking: hard, zacht of houtachtig soorten weefsels 1. holle betonweefsels betongewelven

9 2 predallen of breedvloerplaten volbetonplaten 2. welfsels met vulpotten isolatiegewelven dakopbouwen onderscheid tussen: platte daken met helling van 1cm/meter, dichting door kunststoffen hellende daken a) plat dak op betonachtige ondergrond de onderafwerking bestaat uit bepleistering, verlaagd plafond, soms de draagstructuur gewoon zichtbaar gelaten de draagstructuur kan bestaan uit gewapend beton of geprefabriceerde welfsels inwerken van technische leidingen in hellingsbeton dakhuid

10 b) plat dak op getimmerde ondergrond de onderafwerking bestaat meestal uit bepleistering, of verlaagd plafond de draagstructuur bestaat ui houten roostering de helling wordt gerealiseerd door een tegen roostering onder helling inwerken van technische leidingen tussen het timmerwerk bebording als ondergrond voor de dichtingslagen dakhuid algemene doorsnede van een gebouw hellende daken met pannen of golfplaten de onderafwerking bestaat meestal uit bepleistering of planchetten de thermische isolatie wordt tussen de houtstructuur aangebracht onder de isolatie wordt een dampscherm (folie) voorzien om inwendige condensatie te vermijden boven de keepers wordt eerst een onderdak geplaatst, waarboven de eigenlijke dakdichting wordt aangebracht. Het onderdak is eigenlijk een veiligheidsdak dat binnenkomend water alsnog afvoert naar de dakgoot

11 bevloeringen harde bevloeringen : houten bevloeringen : zachte bevloeringen : natuursteen parket tapijten cementtegels plankenvloer linoleum keramische tegels kurk vinyl geglazuurde tegels laminaat PVC Thermische isolatie 1. drukvaste isolatie of hardschuimen PUR : polyurethaanplaten XPR : polystyreen a. XTR: geextrudeerde polystyreenplaten b. XPR :Geëxpandeerde polystyreenplaten cellenglas : deze zijn dampdicht 2. minerale wol galswol rotswol mineraalwolplaten (hogere densiteit) toepassingen : bij isoleren van dakspanten en spouwen 3. isolerende dekvloeren = dekvloeren die thermisch isoleren : door toevoeging van isolerende korrels chapes die bestaan uit schuimbeton waarbij luchtbelvorming zorgt voor een beter isolerend vermogen van de dekvloer polyurethaanschuim dat men plaatselijk op de vloer spuit

12 4. ecologisch betere isolatiematerialen vlasisolatie : van gerecupereerde vlasstengels als alternatief voor mineraalwol gespoten vlokken van gerecupereerd papier dat met cellulose gebonden wordt Het tot stand komen van een bouwwerk 1. de bouwheer of opdrachtgever = diegene die het initiatief neemt om een gebouw op te richten = het is diegene voor wiens rekening het bouwen gebeurt hij is : een natuurlijk rechtspersoon : man, vrouw of beide samen een publiekrechtelijk persoon : een vzw, een kerkfabriek, een vennootschap, een gemeentebestuur, 2. de architect opdrachten : opstellen van een eisenprogramma analyse van bestaande elementen het schetsontwerp het voorontwerp = studie met de vrije hand. Een voorontwerp bestaat uit school 1/100 voor woningen. Er zijn nog geen technische gegevens beschikbaar om de prijs te berekenen. de aanvraag van vergunning om te bouwen, te verbouwen, of te slopen = na goedkeuring van het voorontwerp kan men de plannen uittekenen op 1/50. de architect zal ook de documenten die nodig zijn voor het aanvraag dossier volledig in orde maken. het uitvoeringsontwerp: 1. de uitvoeringsplannen en de details: plannen op schaal 1/50, detailtekeningen op schaal 1/20 of 1/10 2. het bestek of lastenboek i. de administratieve bepalingen handelen over zaken van administratieve aard zoals: de typebestekken waarnaar in geval van twijfel wordt verwezen documenten die van toepassing zijn op de aanneming gegevens over de bouwheer ii. de technische bepalingen beschrijven de eigenlijke uitvoering van de werken. Deze worden per post of artikel beschreven. bijstand bij de keuze van de aannemer toezicht op de uitvoering van de aanneming nazicht van de rekeningen bijstand bij de opleveringen 3. de meetstaat hierin worden alle berekeningen gemaakt. Voor vermoedelijke hoeveelheden is dit niet zo belangrijk omdat de uiteindelijk uitgevoerede hoeveelheid mag worden aangerekend. Voor forfaitaire hoeveelheden is de opgegeven totaalprijs bindend. De aarde van de aanneming is dus belangrijk en kan : TP : totaalprijs: is die waarbij alle prestaties worden gedekt door een som over het geheel

13 FH : forfaitprijs: is die waarbij de vaste eenheidsprijzen worden toegepast op de forfaitaire hoeveelheden PL: prijslijst: is die waarbij de vaste eenheidsprijzen worden toegepast op de verrekenbare vermoedelijke hoeveelheden TB : terugbetaling: is die waarbij de de prestaties worden betaald op basis van de toepasbare kostprijsberekening. VH: vermoedelijke hoeveelheid: worden verrekend indien er meer of minder verbruikt is Gemengde aannemingen : als er verschillende soorten aannemingen in 1 bouwdossier zijn los van elkaar alle ondergrondse werken worden als vermoedelijk aangerekend omdat men dit niet kan voorspellen. Renovaties worden vaak tegen terugbetaling uitgevoerd omdat het moeilijk is vooraf alle moeilijkheden in te schatten die bij de aanneming zouden kunnen komen kijken en de omvang van het werk dus niet te schatten is Naar gelang de aard van het werk zijn volgende eenheden gebruikelijk: o M1 = lopende of strekkende meter (vb plinten) o M2 = vierkante meter (vb bepleisteringen) o M3 = kubieke meter (vb metselwerken) o TP = totale prijs of forfaitaire som (werkafsluiting) Gedetailleerde meetstaat: bestaat uit Artikel Eenheid Aard Aantal Lengte Breedte Hoogte Totaal Algemeen totaal Samenvattende meetstaat: bestaat uit Artikel Eenheid Algemeen Eenheidsprijs Totaal totaal Algemeen totaal het algemeen totaal = prijsofferte op basis van de samenvattende meetstaat kan de architect een gedetailleerde kostprijsraming opmaken hoeveel kost een architect dat wordt bepaald door de Deontologische norm nr 2. => deze norm is niet bindend voor opdrachtgevers en rechtbanken Bedrag van de vermoedelijke of de totale werkelijke kosten berekend in opeenvolgende schijven Categorie 1 Categorie 2 Categorie 3 Categorie 4 Categorie 5 1 ste schijf van 0 tot 3 milj 2 e schijf van 3 tot 10 milj Eenvoudige werken Sociale woningbouw Villa bouw Renovatie sector Restoratie sector 3 e schijf van 10 tot 25 milj 4 e schijf van 25 tot 100 milj 5 e schijf van 100 tot 300 milj 6 e schijf alles +

14 De keuze van de aannemer en de aannemingsovereenkomst Aanbesteding = het aanvragen van prijsoffertes bij aannemers Sleutel op de deur = hierbij wordt 1 hoofdaannemer aangeduid die werkt met verschillende onderaannemers De uitvoering van het bouwwerk Bij deze fase zal de architect regelmatig de bouwplaats controleren op de kwaliteit van de uitvoering. Waarna hij telkens een verslag maakt om latere geschillen te vermijden. als een bepaald werk onherstelbaar minderwaardig werd uitgevoerd kan de architect adviseren een minwaarde af te trekken van de betaalsom hij bekijkt dus ook de rekeningen opleveringen 1. voorlopige oplevering (of aanvaarding) van de aanneming. De architect maakt dan een verslag op van : proces verbaal van voorlopige aanvaarding proces verbaal van weigering van voorlopige aanvaarding de betekenis van de documenten is: dat de werken als beëindigd mogen worden beschouwd. In dit geval bepalen de administratieve bepalingen van het lastenboek of de helft van de borgsom eventueel mag worden vrijgemaakt of terugbetaald dat de voorlopige oplevering wordt geweigerd en wordt uitgesteld tot de aannemer voldaan heeft aan de in het verslag gemaakt opmerkingen vanaf de voorlopige oplevering begint de 10-jarige aansprakelijkheid van de aannemer en de architect te lopen en begint de waarborg periode. Als deze voorbij is : 2. Definitieve oplevering of aanvaarding dit gebeurt ook met een proces verbaal. na de definitieve oplevering wordt de borgsom in zijn geheel betaald. De waarborgperiode is in principe bedoeld om nog dwangmiddel te hebben om eventuele verborgen gebreken in de constructie te laten herstellen Projecttekenen : algemene beginselen Opmetingen Gebeurt in 2 fasen: 1. het veldwerk : - maken van de schat - het noteren van de afmetingen 2. het huiswerk : - het correct uittekenen op schaal van de schets - het aanbrengen van de afmeting zelfstudie: het tekenen van bouwplannen, leer vooral het ontdekken van koude bruggen! Of vochtbruggen!

15