Jullie hebben allen gelijk! Jullie geven allen het levende woord door van de Eeuwige!

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Jullie hebben allen gelijk! Jullie geven allen het levende woord door van de Eeuwige!"

Annemie Verlinden
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Vandaag wil ik beginnen met een verhaal. Een verhaal uit de Joodse traditie, afkomstig uit de Talmoed. Voor ons toegankelijk gemaakt door Elie Wiesel. Ik las het in zijn boek: Mijn liefde voor de Talmoed. Het verhaal gaat over twee rabbijnse scholen. De school van Sjammai staat bekend als streng en precies. De school van Hillel staat bekend als gematigd en ruimhartig. Hillel was de grootvader van Gamaliël de leermeester van de apostel Paulus. Dat lezen we in Handelingen 22:3. Ik wil er maar mee zeggen dat het geen kwaad kan kennis te maken met de traditie van de belangrijkste apostel van het Tweede Testament. Het verhaal waarmee ik wil beginnen gaat als volgt 1 : Drie jaar lang zitten de leerlingen van Sjamai en Hillel elkaar nu al in de haren. Ze kunnen het niet eens worden met elkaar over belangrijke zaken en zaken die er werkelijk toe doen. Telkens als de éne partij beweert het gelijk aan zijn zijde te hebben, spreekt de andere partij dat tegen. Drie jaar duurt deze situatie voort. Totdat een stem uit de hemel de impasse doorbreekt: Jullie hebben allen gelijk! Jullie geven allen het levende woord door van de Eeuwige! De geleerden zijn in verwarring. Hoe kan de school van Sjamai nu gelijk hebben als de school van Hillel dat ook heeft? Grotere tegenpolen zijn niet denkbaar. Of de één óf de ander kan gelijk hebben, niet beide. Kent de Eeuwige, geprezen en gezegend de grote naam, onze wetten van de logica niet? De waarheid is toch één en ondeelbaar? Hoe kunnen we dit hemelse standpunt dan begrijpen? De geleerden bepalen dat de school van Hillel uiteindelijk meer gelijk heeft dan de school van Sjammaj. Want zo zeggen zij: De wet staat aan hun kant omdat ze verdraagzamer zijn, bescheidener en sociaal invoelender. Ze zullen nooit nalaten het argument van hun tegenstander te citeren, voordat ze hun eigen argument uit de doeken doen. Dit compliment mag dan terecht zijn, maar met welk recht bemoeit de hemel zich met dit debat? Hebben we niet sinds Mozes gehoord dat de Tora, eenmaal door de Eeuwige gegeven, Hem niet meer toebehoort? De Tora is aan de mens gegeven om te bestuderen, uit te leggen. De hemel heeft daar niets mee te 1 In de hervertelling van dit verhaal heb ik me enige vrijheden toegestaan. (Bron: Wiesel, Elie. (2005, pp 13-14). Mijn liefde voor de Talmoed. Kampen: Kok.

2 maken. Waar bemoeit de hemel zich mee? Er staat toch niet voor niets geschreven dat de Tora juist niet in de hemel verblijft? 2 Waarom wil ik beginnen met dit verhaal? Natuurlijk, omdat het past bij de Bijbeltekst die vandaag voor ons open ligt. Maar, er waren veel verschillende manieren denkbaar om een overweging op een dag als vandaag te beginnen. Toch koos ik deze. Mijn belangrijkste overweging daarbij is om iets duidelijk te maken over mijn eigen positie. We hebben zojuist een verbond gesloten met elkaar. Dat verbond is wat anders dan zomaar een overeenkomst. Een overeenkomst laat je immers bij de rechter eenvoudig ontbinden. Een verbond houdt als het goed is stand in lastiger tijden, omdat je elkaar trouw hebt gezworen. Vrij vertaald: er komen momenten en dagen dat we het oneens zullen zijn met elkaar, maar dan staat de gezworen trouw voorop. Daarop wil ik aanspreekbaar zijn, maar als het goed is geldt dat ook omgekeerd. Hillel en Sjammaj zijn elkaars tegenpolen en zijn het niet gemakkelijk met elkaar eens. Ze vertegenwoordigen beiden een stem van dat verbond dat de Eeuwige gesloten heeft met Zijn volk Israël. Hoewel ze het beiden oneens zijn over belangrijke zaken en zaken die er werkelijk toe doen, zijn ze het roerend met elkaar eens dat het van levensbelang is om het Heilig Onderricht van Tora, Profeten en Geschriften serieus te nemen en bovenal ten uitvoer te brengen. Want dat betekent léven. Leven in een land waar men bevrijd is van slavernij en vreemde overheersing. Ik spreek bewust van Heilig onderricht, omdat het een leven is van oefening. Die oefening bestaat er telkens uit om de ander en de Ander met een hoofdletter te leren ontmoeten. Dat kan alleen in onze huidige context en realiteit. De Bijbel is een prachtig boek, maar moet telkens opnieuw gelezen worden en opnieuw geïnterpreteerd. Het is geen boek met het antwoord op al onze vragen. Misschien eerder omgekeerd, het bevat alle vragen waar wij een antwoord op moeten zien te vinden. Dat is geen zaak van de hemel, maar een verantwoordelijkheid van onszelf. Durven wij het aan te zoeken naar de vragen 2 Deuteronomim 30: 11-14

3 waar het werkelijk op aan komt en durven we dan telkens in alle voorlopigheid een antwoord te geven op het beroep dat op ons wordt gedaan? Hillel en Sjammaj nemen die vragen uiterst serieus en komen telkens tot een verschillend antwoord. In het leven gaat het niet om het hebben of krijgen van gelijk. -Ik zeg dat ook nog maar een keer in de spiegel- Het draait er telkens om dat we ons leven betekenis weten te geven. Het uit zijn op het eigen gelijk betekent vaak de dood in de pot. Dan worden diepe breuklijnen zichtbaar. Dan gaat het om voor of tegen. Dan is er slechts een situatie van winnen of verliezen. In zo n situatie laten we ons door angst regeren. Juist dat geeft het leven geen zin en betekent een verlies van betekenis ervan. Leven betekent het er maar met elkaar op wagen. Elkaar nodig hebben als stem en tegenstem. Het leven vraagt niet om eindeloos veel solisten die hun superieure stem willen laten klinken. Het vraagt om het vermogen om een veelstemmig lied te laten klinken, met ruimte voor de stemmen van een minderheid. God spreekt tot ons in de Heilige Schrift. Zelden spreekt Hij woordelijk tot mensen. Wel weten nog altijd velen zich aangesproken door een Goddelijke stem. Vaak eerder uitgedrukt in termen van sterke vermoedens en ervaringen, dan een feitelijk relaas. Dat maakt God vaak tot een subjectief weten. We komen de Eeuwige slechts op het spoor door ruimte te maken voor Zijn stem door telkens opnieuw de Schriften met elkaar te openen, die tegen het licht te houden van onze eigen ervaringen en nooit aanspraak te maken op een absolute waarheid. Onze God riep eerst Abraham, Izaäk en Jakob, toen Mozes en profeten. Hij sloot een verbond met Israël om een volk te worden dat model zou staan voor heel de wereld. Door Jezus Christus en het werk van de apostelen mogen wij in dat verbond participeren. Daarin zijn wij één stem, naast andere stemmen. Aan Abraham werd voor het eerst een land beloofd om te wonen. Dat land was nodig om het verbond inhoud te geven. Telkens was er verstrooiing en leefde zijn nageslacht buiten het beloofde land. Altijd bleef het land een bron van hoop en een zielsverlangen, omdat daar de toekomst ligt van het goede leven voor Gods aangezicht. Dat betekent dat het geen verlangen is naar een hiernamaals waar we verlost zullen zijn van alle leed en ellende die ons van tijd tot tijd kan teisteren. Het

4 betekent een verlangen naar een concrete plaats om het goede leven te leven. Dat is niet een lui-lekkerland met paradijselijke toestanden. Al dringen vele reclames ons die utopie maar al te graag op. Het betekent telkens een verlangen naar een lijfelijk en concreet leven dat we op een goede manier met elkaar mogen vormgeven. Dat kan alleen als we opnieuw de hoop in onszelf leren aanboren. Hoop is iets anders dan al onze verlangens willen vervullen. Het is zeker iets anders dan optimisme. Dan gaat het telkens om reële opties. Hoop is een perspectief voor ogen houden en je willen verbinden aan anderen en de Ander. Hoop is je willen verbinden aan een opdracht dit leven zin te geven door telkens te kiezen voor het leven. Hoop is een verbindende kracht die verschillen kan overbruggen, zelfs als we andere en soms zelfs tegenstrijdige meningen zijn toegedaan. Dat is de roeping die ik gevonden heb bij Sjammaj en Hillel. Met hen mee zijn wij geroepen om elkaar uit te dagen die hoop weer in ons wakker te maken. Dat gebeurt niet als we een zelfbevestigende hobbyclub worden. Dat gebeurt door telkens het gesprek aan te gaan over wat ons drijft en wat er voor ons op het spel staat. In die zin hoop ik dat we het heel vaak oneens zullen zijn met elkaar, maar dat we samen durven leven uit dat ene Verbond. Ik sluit af met woorden van Vaclav Havel, en versta deze woorden als een uitwerking van het kiezen voor het leven. Diep in onszelf dragen we hoop: als dat niet het geval is, is er geen hoop. Hoop is de kwaliteit van de ziel en hangt niet af van wat er in de wereld gebeurt. Hoop is niet te voorspellen of vooruit te zien. Het is een gerichtheid van de geest, een gerichtheid van het hart, voorbij de horizon verankerd.

5 Hoop in deze diepe krachtige betekenis is niet het zelfde als vreugde omdat alles goed gaat of bereidheid je in te zetten voor wat succes heeft. Hoop is ergens voor werken omdat het goed is, niet alleen omdat het kans van slagen heeft. Hoop is niet hetzelfde als optimisme evenmin overtuiging dat iets goed zal aflopen. Wel de zekerheid dat iets zinvol is afgezien van de afloop, het resultaat. In de naam van de Vader, en van de Zoon en van de Heilige Geest. Amen

Vergelijkbare documenten

Doopvragen, na alle formulieren zijn deze hetzelfde:

Doopvragen, na alle formulieren zijn deze hetzelfde: Geliefden in de Here Jezus Christus. God heeft de doop ingesteld om ons en onze kinderen zijn verbond te verzegelen. In dat geloof en niet uit gewoonte