SCHEMA NARRATIEVE ANALYSE VAN FIKTIE (2003) WEIJERS, A., OUD, GJ. en WESTER, F. Pauline Hendriks, Loes Janssen,

Transcriptie

1 SCHEMA NARRATIEVE ANALYSE VAN FIKTIE (2003) WEIJERS, A., OUD, GJ. en WESTER, F. Pauline Hendriks, Loes Janssen, DEEL I: DE TRANSCRIPTIE DEEL III: LATENTE VERHAALANALYSE 15. Inventariseer welke tegenstellingen in de ontwikkeling van de problemen, keuzesituaties en beslissingen van de hoofdpersonages een rol spelen. Het gaat hier met name om: - de tegenstellingen tussen hoofdpersonages wat betreft kenmerken (vraag 5 en 6), drijfveren en doelstellingen (vraag 7 en 12) en problemen en keuzesituaties (vraag 9) - de eventuele tegenstellingen in de hoofdpersonages wat betreft drijfveren en doelstellingen (vraag 7 en 12) en problemen en keuzesituaties (vraag 9). Tegenstellingen tussen hoofdpersonages wat betreft kenmerken: Van belang is de tegenstelling dat Will geen relatie heeft, het is net uit met Barry, en Grace wel, zij heeft een relatie met Leo. Deze tegenstelling speelt een belangrijke rol in de keuzesituaties van Will. Will vind Grace een winnaar, omdat zij wel een relatie heeft, daarom kiest hij er in eerste instantie voor om niet met haar te praten over zijn liefdesverdriet. Doordat hij niet bij haar terecht kan valt hij terug op Mr. Stein en Karen, welke mede-losers zijn. Echter als zij een relatie met elkaar krijgen is hij woedend. (Hier staat dus ook de tegenstelling wel relatie geen relatie onder spanning, maar dan tussen Will enerzijds en Karen en Mr. Stein anderzijds). Uiteindelijk besluit Will om toch tegenover Grace zijn frustraties te uiten over zijn liefdesverdriet, ook al heeft ze een relatie. Tegenstellingen tussen hoofdpersonages wat betreft drijfveren en doelstellingen: Will heeft het concrete doel om het anti-liefdesclubje in stand te houden en de relatie van Karen en Mr. Stein te verbreken. Karen daarentegen heeft het doel een relatie aan te gaan met Mr. Stein en Mr. Stein wil ook een nieuwe, spannende relatie aangaan (met Karen). De doelen van Mr. Stein en Karen zijn daarmee tegengesteld aan het doel van Will. In de sexy video verhaallijn is er misschien ook nog sprake van een tegenstelling tussen Grace en Jack, hoewel Jack geen hoofdpersonage is. Die tegenstelling houdt in dat Grace heel onzeker is over zichzelf en Jack juist heel zelfverzekerd en betweterig doet. Ook is Grace trots, ze wil eerst niet toegeven dat Jack gelijk heeft, terwijl Jack haar probeert te helpen. Tegenstellingen in de hoofdpersonages wat betreft drijfveren en doelstellingen; problemen en keuzesituaties: Will heeft liefdesverdriet en heeft behoefte om er met iemand over te praten, het liefst met zijn beste vriendin Grace. Hij is echter trots en houdt zich groot tegenover haar, omdat zij wel een vriend heeft. Will voelt zich een loser en wil daar aan de ene kant zijn mond over houden, maar aan de andere kant wil hij wel heel graag zijn gevoelens bij Grace kwijt. In de sexy video verhaallijn wil Grace heel graag een sexy video maken voor haar vriend Leo. Als Jack commentaar geeft en zegt dat ze niet natuurlijk sexy overkomt, is ze in eerste instantie te trots om zijn hulp te accepteren, terwijl ze zelf ook inziet dat ze niet natuurlijk sexy was.

2 Als Jack haar stiekem filmt onder de douche is ze heel erg kwaad op hem, omdat hij haar privacy geschonden heeft. Aan de andere kant is ze ook weer heel erg blij, omdat hij haar nu geholpen heeft om sexy te zijn. 16. Analyseer de expliciet geuite c.q. geïnfereerde waarden en normen die invloed hebben op het verloop van het verhaal en kijk of (een deel van) deze samengevoegd kunnen tot een of meerdere algemene normen c.q. waarden. De drie normen met als onderliggende waarde het recht op privacy kunnen samengenomen worden: Algemene norm: Je mag niet zonder toestemming meekijken als iemand een sexy (privé)- video maakt. Je mag niet zonder toestemming iemand filmen onder de douche. Je mag niet zonder toestemming de sexy video van een vriendin vertonen. Je mag je niet zonder toestemming bemoeien met iemands privé-leven. De twee normen met als onderliggende waarde respect kunnen ook samengenomen worden: Algemene norm: Je mag iemand zijn geluk niet ontnemen. (Will probeert het pas verloofde stel uit elkaar te drijven; Will wil niet dat Karen en Mr. Stein een relatie hebben en gelukkig zijn.) Je mag iemand je mening niet opdringen. (Will valt zowel het pas verloofde stel als Karen en Mr. Stein lastig met zijn mening dat liefde een schijtend paard is.) Je moet andere mensen in hun waarde laten/met rust laten. De twee normen met als onderliggende waarde trouw/loyaliteit kunnen samengenomen worden: Algemene norm: Je laat je vrienden niet in de steek. (Karen en Mr. Stein beginnen zonder Will s medeweten een relatie, waardoor ze hun medeclublid in de steek laten.) Je hoort er voor je vrienden te zijn. (je hoort je vrienden te steunen) Je hoort je vrienden met respect te behandelen/goed voor ze te zijn. De volgende normen en waarden kunnen gezien hun rol in het verhaal ook samengenomen worden: Waarde: Waarde: Je laat je vrienden niet in de steek. (Karen en Mr. Stein beginnen zonder Will s medeweten een relatie, waardoor ze hun medeclublid in de steek laten.) Je hoort er voor je vrienden te zijn. (je hoort je vrienden te steunen) Trouw/loyaliteit Je moet altijd jezelf blijven. Authenticiteit

3 Waarde: Je kunt als loser niet met je problemen aankomen bij een winnaar. Trots Algemene norm: Je moet je zwakheden kunnen tonen aan vrienden. Je moet je trots dus eigenlijk opgeven, om echt te kunnen zijn, om je ware zelf te laten zien. Dit hoor je bij je vrienden te kunnen doen, deze horen je altijd te steunen. Algemene waarde: Eerlijkheid 17. Geef aan of de normen en waarden die invloed hebben op het verloop van het verhaal, samenhangen met de tegenstellingen die in de verhaallijnen een rol spelen. Kijk daarbij naar welke nastrevenswaardige waarden een rol spelen en welke bedreigingen (bijvoorbeeld andere conflicterende waarden) in het verhaal geschetst worden. Trots hangt samen met de tegenstelling tussen Will en Grace. Door het feit dat Will s relatie net over is en Grace wel een relatie heeft, durft Will zijn hart niet te luchten bij Grace omdat hij trots is. Trots hangt ook samen met de tegenstelling in Will; zal hij Grace over zijn liefdesverdriet vertellen of niet. Trots is in dit geval geen nastrevenswaardige waarde, maar een bedreiging voor de waarden eerlijkheid (en vriendschap). In een vriendschap zou je alles tegen elkaar moeten kunnen zeggen en zou je je daarbij niet in de weg moeten laten staan door trots. Je moet je zwakheden aan elkaar kunnen tonen. Bij Grace is trots ook een bedreigende waarde. Grace is trots bij het maken van haar sexy video en wil daardoor de hulp van Jack eerst niet accepteren. Als ze haar trots opzij zet en Jacks hulp accepteert, bereikt ze uiteindelijk haar doel. Soms moet je hulp dus gewoon accepteren om succes te kunnen hebben. Wat bij Grace ook een belangrijke rol speelt, is haar onzekerheid. Ze wil heel graag een sexy video maken, maar omdat ze zo haar best doet komt ze niet natuurlijk sexy over. Zodra haar onzekerheid weg is (Jack filmt haar stiekem onder de douche), is ze wel sexy. In dit geval staat onzekerheid de nastrevenswaardige waarde authenticiteit in de weg. 18. Formuleer in één zin de levensles(sen) van de episode. Wees jezelf en wees eerlijk, dan zul je succes hebben in het leven.

4 19. Abstraheer vanuit de inventarisatie bij vraag 15 en de analyses bij punt 16 en 17 en 18 naar een algemener, abstracter niveau van waardentegenstellingen: de binaire oppositie(s). Zoek via 'trial and error' naar de best passende oppositie(s) per verhaallijn en onderbouw dit vanuit je verhaalanalyse en je analyse van de personages. Verhaallijn A: Sexy video De binaire opposities die uit deze verhaallijn geabstraheerd kunnen worden zijn niet succesvol/trots _ succesvol, zekerheid _ onzekerheid en authenticiteit _ nepheid / niet jezelf zijn. De eerste binaire oppositie niet succesvol/trots _ succesvol heeft te maken met het feit dat Grace Jacks hulp kan gebruiken bij haar sexy video, maar deze niet wil accepteren, omdat ze trots is. Als ze de hulp van Jack uiteindelijk toch aanneemt weet ze haar doel, het maken van een sexy video, te bereiken en heeft ze succes. De binaire opposities zekerheid _ onzekerheid en authenticiteit _ nepheid / niet jezelf zijn, zijn gebaseerd op het feit dat Grace onzeker is of ze wel sexy overkomt op haar video. Ze doet teveel haar best om sexy te zijn, waardoor ze niet zichzelf is en daardoor niet natuurlijk sexy. Pas wanneer haar onzekerheid weg is (ze staat nietsvermoedend te douchen en Jack filmt dit stiekem), is ze zichzelf en daarmee natuurlijk sexy. Verhaallijn B: Will s liefdesverdriet De binaire oppositie die uit deze verhaallijn geabstraheerd kan worden is trots _ eerlijkheid. Will is te trots om Grace over zijn liefdesverdriet te vertellen. Zij heeft een relatie en hij niet en hij vindt dat een loser niet met zijn problemen terecht kan bij een winnaar. Uiteindelijk zet Will zijn trots opzij en vertelt hij Grace hoe hij zich werkelijk voelt. Pas als Will zijn trots opzij heeft gezet is hij eerlijk tegen Grace. 20. Zet de gevonden binaire opposities van meerdere geanalyseerde verhaallijnen van een aflevering op een rij en probeer via 'trial and error' of er één of meerdere gezamenlijke noemers te vinden zijn in de vorm van algemene binaire oppositie voor alle verhaallijnen. We denken niet dat het geven van een algemene binaire oppositie hier mogelijk is. 21. Is er een samenhang tussen de gevonden binaire opposities? Bijvoorbeeld de relatie tussen "macht/onmacht" bij James Bond staat in direct verband met de oppositie "ratio/emotie". Emotie gaat gepaard met verlies van macht, macht is het resultaat van rationeel handelen. Binnen de verhaallijn van de sexy video vertonen de binaire opposities misschien een samenhang: niet succesvol/trots _ succesvol onzekerheid _ zekerheid

5 nepheid /niet jezelf zijn _ authenticiteit Grace is onzeker over zichzelf, waadoor ze te geforceerd probeert om sexy te zijn. Ze is dan niet zichzelf en is ook niet succesvol in het bereiken van haar doel, een sexy video van zichzelf maken. Op het moment dat Grace wel zichzelf is en haar onzekerheid weg is, onder de douche, is ze wel succesvol in het sexy zijn op een video.

6 6