Richtlijnen wateronderzoek

Transcriptie

1 Pagina 1 van 7 Richtlijnen wateronderzoek Algemene richtlijnen vlgs KB 14/01/2002 betreffende kwaliteit van voor menselijke consumptie bestemd water dat in voedingsmiddeleninrichtingen verpakt wordt of voor de fabricage en / of het in de handel brengen van voedingsmiddelen wordt gebruikt. Enkele opmerkingen vooraf: - het KB is gebaseerd op EG richtlijn 98/83/EG - geldt NIET voor natuurlijke mineraalwaters en bronwaters! (KB 8 febr van toepassing) - voor water dat in flessen of recipiënten verpakt wordt voor verkoop aan de consument: uitgebreidere info terug te vinden in het KB Desinfectie Indien dit wordt uitgevoerd moet doelmatigheid ervan gecontroleerd worden en nagegaan worden dat contaminatie door derivaten van het desinfectiemiddel op laagste niveau wordt gehouden zonder dat desinfectie in gevaar komt. Water dat NIET van drinkwaterkwaliteit is, mag enkel en alleen gebruikt worden voor het opwekken van stoom die niet in contact komt met levensmiddelen, koelen van koelinstallaties en brandbestrijding. Dit water moet verspreid worden via een afzonderlijk systeem, duidelijk geïdentificeerd. Het mag zeker niet verbonden zijn met of mogelijk terugvloeien naar leidingen met drinkbaar water! De operator moet de kwaliteit van het water regelmatig laten controleren (controleprogramma opstellen), indien nodig in overleg met het FAVV. Bij vaststelling van een non-conformiteit moet onmiddellijk de oorzaak bepaald worden en moeten herstelmaatregelen genomen worden. Het water mag pas terug gebruikt worden zodra het geen gevaar meer oplevert voor de consument (indien dat het geval was). De resultaten van de water-analyses moeten ten minste 3 jaar ter beschikking van het FAVV gehouden worden. Ook alle acties n.a.v. afwijkingen moeten gedocumenteerd worden. Dit document geldt als aanvulling op de FAVV nota betreffende de waterkwaliteit in de voedingssector (referentie PCCB/S3/BG/HD/154041) dd 16/02/2007.

2 Pagina 2 van 7 1. Leidingwater, zonder behandeling in het bedrijf Onder behandeling wordt verstaan: opslag, verwarming, chlorering, ozonisatie, filtratie, ontkalking, verzachting, UV-behandeling, inverse osmose Volledig onderzoek Niet nodig, het is voldoende de analyseverslagen bij de watermaatschappij op te vragen Bewakingsonderzoek (= routinecontrole) Niet nodig. In het kader van GHP en HACCP moet men zich er van verzekeren dat zich geen bijkomende verontreinigingen voordoen en dat het water op het ogenblik van gebruik nog van drinkwaterkwaliteit is 2. Leidingwater, met behandeling in het bedrijf (opslag, verwarming, chlorering, ozonisatie, filtratie, ontkalking, verzachting, UVbehandeling, inverse osmose.) Het volledige onderzoek (Bijlage I, II en III van het KB) is niet meer standaard van toepassing! Afwijking is toegestaan op basis van FAVV-nota PCCB/S3/BG/HD/ dd 16/02/2007, gebaseerd op het type van behandeling. Deze vermindering van parameters volgt advies van het wetenschappelijk comité van het FAVV (document terug te vinden op website: De frequenties blijven wel dezelfde als de frequenties vermeld in KB 14/01/2002 voor de volledige controle en het bewakingsonderzoek, en zijn afhankelijk van het dagelijks waterverbruik (zie ook verderop: frequentie voor uitvoeren van de analyses). De basisvoorschriften die vermeld worden in de FAVV-nota PCCB/S3/BG/HD/ zijn verplicht na te leven door alle operatoren uit de transformatie- en distributiesector; de uit te voeren parameters zijn enkel van toepassing voor de sector transformatie Opslag nitrieten

3 Pagina 3 van Filtratie Gewone mechanische filters: vezels, papier, keramiek en polymeer Omgekeerde osmose filters indien relevant: ijzer, lood, koper, nikkel, mangaan en cadmium!!! deze analyses zijn op inerte leidingen vervaardigd uit bv. Roestvrij staal of hogedichtheidspolyethyleen. Dus de te analyseren parameters zijn afhankelijk van het type leidingen in het bedrijf Actieve koolfilters Metaaldeeltjes die zouden kunnen vrijkomen in het water op basis van het type actieve kool dat gebruikt wordt (bv. zilver) 2.3. Ontharding Natrium én indien relevant: ijzer, lood, koper, nikkel, mangaan en cadmium!!! deze analyses zijn buiten natrium - op inerte leidingen vervaardigd uit bv. roestvrij staal of hogedichtheidspolyethyleen Opwarming Aëroob kiemgetal 37 C, E. coli en enterococcen Indien relevant: ijzer, lood, koper, nikkel, mangaan, cadmium!!! deze analyses zijn op inerte leidingen vervaardigd uit bv. roestvrij staal of hogedichtheidspolyethyleen.

4 Pagina 4 van Ontsmetting Ultraviolette stralen (UV) Ozon - chemisch: bromaten, jodaten 2.6. Andere Wel volledige controles uit te voeren (zoals beschreven onder putwater, zoals beschreven verderop in dit document). Er kan echter advies aangevraagd worden bij het FAVV om het aantal te analyseren parameters te mogen verminderen.

5 Pagina 5 van 7 3. Putwater, recyclagewater en regenwater Analyses uit te voeren door alle operatoren van de transformatie- en distributiesector 3.1. Volledig onderzoek Te bepalen parameters: bijlage I, II en II van het KB, tenzij de uitbater kan aantonen dat het risico zeer laag is voor overschrijding van de parameterwaarde! Bijlage I van KB 14/01/02: microbiologische parameters (minimale eisen) - E. Coli - Enterococcen - Pathogene micro-organismen en parasieten (salmonella, campylobacter, listeria monocytogenes, afhankelijk van het type bedrijf) - Pseudomonas aeruginosa: enkel vereist voor water dat verpakt in de handel wordt gebracht! - Totaal kiemgetal 22 C en 37 C: enkel vereist voor water dat verpakt in de handel wordt gebracht! Bijlage II van KB 14/01/02: chemische parameters (minimale eisen) - acrylamide - fluoride - antimoon - lood - arseen - kwik - benzeen - nikkel - benzo(a)pyreen - nitraat - boor - nitriet - bromaat - pesticiden - cadmium - pesticiden totaal - chroom - polycyclische aromatische KWS - koper - seleen - cyanide - tetrachlooretheen en trichlooretheen - 1,2 dichloorethaan - vinylchlorid - epichloorhydrine - trihalomethanen - totaal Bijlage III van KB 14/01/02 (chemische en microbiologische indicatorparameters) - geur - kleur - smaak - TK 22 C - coliformen - clostridium perfringens (+ spores): enkel te controleren indien afkomstig van oppervlaktewater of wanneer invloed van oppervlaktewater mogelijk is! - aluminium - ammonium - chloride - geleidingsvermogen voor elektriciteit - ph (voor water in flessen worden lagere ph-waarden toegelaten: zie ook opm. 4 in het KB) - ijzer - mangaan - oxideerbaarheid: moet niet worden gemeten als de TOC gemeten wordt - sulfaat - natrium - organisch koolstoftotaal (TOC) - troebelingsgraad - vrije chloorresten: enkel te meten indien het water gedesinfecteerd wordt met natriumhypochloriet of chloorgas

6 Pagina 6 van Bewakingsonderzoek (= routinecontrole) Te bepalen parameters: Bijlage IV van het KB, rekening houdend met de opmerkingen - geur - kleur - smaak - TK 22 C - TK 37 C: enkel te analyseren voor water dat verpakt in de handel wordt gebracht - coliformen - E. Coli - Clostridium perfringens (+spores): enkel te controleren indien er invloed van - oppervlaktewater mogelijk is of water uit ondiepe putten!!! - (Pseudomonas aeruginosa: enkel te analyseren voor water dat verpakt in de handel wordt gebracht - aluminium en ijzer: enkel te controleren wanneer deze als vlokmiddel gebruikt worden - ammonium - geleidingsvermogen voor elektriciteit - ph - nitraat - nitriet: enkel uit te voeren indien chlooraminering als desinfectie - troebelingsgraad - vrije chloorresten: enkel te meten indien het water gedesinfecteerd wordt met - natriumhypochloriet of chloorgas 4. Criteria voor beoordeling Criteria die vermeld worden in KB 14/01/2002 moeten gebruikt worden voor de beoordeling van de bekomen analyseresultaten. Voor Pseudomonas wordt beoordeeld op basis van het criterium voor in flessen of recipiënten in de handel gebracht water. Voor totaal kiemgetal bij 22 C en 37 C zijn geen vaste criteria bepaald. Er moet nagegaan worden of er geen abnormale verandering optreedt. Een verandering wordt als abnormaal beschouwd bij een variatie met een factor 10 of meer. De richtwaarde die als normaal beschouwd wordt, moet wel gevalideerd worden in kader van het HACCP-plan van het bedrijf.

7 5. Frequentie voor het uitvoeren van de analyses Pagina 7 van 7 Volledig onderzoek (bijlagei, II en III van KB 14/01/2002) Gemiddeld waterverbruik per dag in m³ Aantal analyses voor elke m³ per dag en fractie daarvan van de totale hoeveelheid voor elke m³ per dag en fractie daarvan van de totale hoeveelheid en meer voor elke m³ per dag en fractie daarvan van de totale hoeveelheid Bewakingsonderzoek (bijlage IV van KB 14/01/2002) Gemiddeld waterverbruik per dag in m³ Aantal analyses en meer voor elke m³ per dag en fractie daarvan van de totale hoeveelheid Opmerking 1: De frequenties mogen ten hoogste met de helft verminderd worden wanneer de waarden van de resultaten constant zijn voor monsters die gedurende twee opeenvolgende jaren werden genomen en aanzienlijk beter zijn dan de criteria op basis waarvan de beoordeling moet gebeuren. Dit geldt indien er zich geen wijzigingen voordoen (bv. m.b.t. de gebruikte put(ten), behandelingswijze e.d.) Opmerking 2: De onderzoeken moeten gelijkmatig verdeeld worden over het kalenderjaar. OPGELET voor water dat verpakt in de handel wordt gebracht zijn andere frequenties opgelegd dan de frequenties die in dit document worden vermeld! zie KB 14 jan 2002 bijlage IV punt Afname - Voor water dat gebruikt wordt in voedingsmiddeleninrichtingen: op het punt waar het in de inrichting wordt gebruikt. - Voor water dat aan een levensmiddelenbedrijf wordt geleverd uit een tankwagen of tankschip: op het punt waar het de tankwagen of het tankschip verlaat. - Voor water dat verpakt wordt voor verkoop: op plaats van afvullen en in de eindverpakking. Mengmonsters? Of bemonstering op één punt? Hangt af van het doel van de staalname. Toevoerpunten die rechtstreeks worden gebruikt bij de fabricage van levensmiddelen moeten zoveel mogelijk individueel worden bemonsterd. Toevoerpunten die gebruikt worden voor reiniging mogen wel gemengd bemonsterd worden. Ontsmetting van het uiteinde van de kraan wordt aanbevolen indien het om een controle gaat om de waterkwaliteit te beoordelen. Indien daarentegen de algemene hygiëne gecontroleerd wordt, is die niet aangewezen.