1 van :53

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "1 van :53"

Transcriptie

1 1 van :53 Als het gebied wordt drooggelegd voor palmolieplantages en houtkap komt bij de ontbinding van de plantenresten evenveel CO2 vrij als de VS in twintig jaar uitstoten. De Britse en Congolese onderzoekers, ondermeer van de universiteiten van Leeds en Londen, schatten dat het ontdekte veen 30 procent van alle tropisch veengebied in de wereld beslaat. Dat schrijven ze deze week in Nature.

2 2 van :53 eens 16 keer groter dan gedacht. De hoeveelheid koolstof in het veen is ruwweg net zo ot als in alle bomen in het Congo-bassin samen. Volgens de metingen is het veen ongeveer duizend jaar oud en ontstaan toen Afrika in een nattere periode raakte. 'Dit lijkt me een reusachtige ontdekking', zegt de Wageningse hoogleraar tropische bosbouw Pieter Zuidema. 'Uit Indonesië weten we wat er gebeurt als dit soort gebieden worden drooggelegd. Bescherming lijkt me van groot belang.' De ontdekte veenpakketten, die tot 6 meter diep voorkomen in het centrale Cuvette Centrale bekken van de Congo-rivier, liggen voor een groot deel ver van de bewoonde wereld. Daardoor zijn ze nog relatief onaangeroerd, zeggen de onderzoekers in The Guardian. Daar staat tegenover dat er ook geen beschermingsplannen voor bestaan. Veenland-onderzoeker dr Ko van Huissteden van de Vrije Universiteit schat dat in het Congogebied evenveel koolstof is opgeslagen als in alle Europese venen samen. 'Het verschil is dat onder tropische omstandigheden de uitstoot enorm snel gaat omdat de bacteriën floreren in de warmte.' Op wereldschaal is de nieuw ontdekte koolstofvoorraad geen game-changer, zegt hij, in de permafrostbodems in de poolgebieden zit vijftig keer zoveel koolstof vastgelegd. 'Maar voor de positie van Afrika in de internationale klimaatbesprekingen is dit zeker van groot belang.'

3 3 van :53 nland-onderzoeker dr. Ko van Huissteden van de Vrije Universiteit schat dat in het ngogebied evenveel koolstof opgeslagen is als in alle Europese venen samen. 'Het verschil at onder tropische omstandigheden de uitstoot enorm snel gaat omdat de bacteriën eren in de warmte.' Op wereldschaal is de nieuw ontdekte koolstofvoorraad geen me-changer, zegt hij, in de permafrostbodems in de poolgebieden zit vijftig keer zoveel koolstof vastgelegd. 'Maar voor de positie van Afrika in de internationale klimaatbesprekingen is dit zeker van groot belang.' Met de vondst staan de Democratische Republiek Congo en het aangrenzende Congo- Brazzaville meteen tweede en derde op de lijst van landen met grote veenlanden. Indonesië voert die lijst aan. Langs de randen van het gebied in Congo wordt inmiddels op grote schaal palmolie verbouwd. Daartoe zijn flinke delen al wel drooggelegd.

4 4 van :53

5 5 van :53 Binnen 2 minuten Gratis 4 Offertes van Boekhouders uit uw Regio. Profiteer tot 31 januari van de Private Lease Voordeelweken: ŠKODA Fabia nú 8 per dag! Ga met ons op zoek naar de Big Five tijdens een gamedrive en geniet van een traditionele braai

6 6 van :53

Congolees veenbos is kantelpunt in

Congolees veenbos is kantelpunt in ongolees veenbos is kantelpunt in klimaatplannen 1 van 9 13-11-2018 08:41 ftm.nl Congolees veenbos is kantelpunt in klimaatplannen Bart Crezee 12-16 minuten Het pas ontdekte veenbos onder Congo is een

Nadere informatie

VLP Werkstuk Ontbossing van de aarde

VLP Werkstuk Ontbossing van de aarde VLP Werkstuk Ontbossing van de aarde naam: Oliebol groep: 7 Inhoud inleiding Illegale houtkap sojateeld Palmolie Wat is ontbossing? Ontbossing in tropische regenwouden Wetten en regels hebben geen zin

Nadere informatie

Zuid Afrika gaat dezelfde weg op als VS

Zuid Afrika gaat dezelfde weg op als VS Home (/plus) Correspondent 'Suiker' (http://www.standaard.be/plus/tag/suiker) INTERVIEW DAVID SANDERS PROFESSOR VOLKSGEZONDHEID IN ZUID AFRIKA Zuid Afrika gaat dezelfde weg op als VS 07 JULI 2015 loa Professor

Nadere informatie

Nee, want de voorraden lopen juist terug in Indonesië.

Nee, want de voorraden lopen juist terug in Indonesië. Plusles Energiebronnen in Indonesië Module 2 Bronnen van energie Hoofdstuk 6 Energie, milieu en ruimte in Brazilië Indonesië is een groot eilandenrijk in Zuidoost-Azië. Het land bestaat uit meer dan 17.000

Nadere informatie

Smelten ij op de Noordpool laat ook permafro t verdwijnen

Smelten ij op de Noordpool laat ook permafro t verdwijnen Smelten ij op de Noordpool laat ook permafro t verdwijnen nos.nl Het snelle smelten van ijs op de Noordpool heeft veel meer invloed op de landen rond de Noordelijke IJszee, dan eerder werd gedacht. Dat

Nadere informatie

Eindexamen vwo aardrijkskunde 2013-I

Eindexamen vwo aardrijkskunde 2013-I Eindexamen vwo aardrijkskunde 213-I Zuidoost-Azië Opgave 5 Klimaten in Zuidoost-Azië Bestudeer bron 1 uit het bronnenboekje die bij deze opgave hoort. De klimaatdiagrammen in de bron horen bij de steden

Nadere informatie

Veenactualisatie Bodemkaart van Nederland Digitale Bodemkartering

Veenactualisatie Bodemkaart van Nederland Digitale Bodemkartering Veenactualisatie Bodemkaart van Nederland Digitale Bodemkartering Bas Kempen Symposium BIS2014 Wageningen, 14 Februari 2011 Inhoud Korte introductie: Bodemkaart van Nederland en noodzaak actualisatie Efficiënt

Nadere informatie

LES 3: Wereldvoedselvraagstuk

LES 3: Wereldvoedselvraagstuk LES 3: Wereldvoedselvraagstuk 1 Les 3: Wereldvoedselvraagstuk Vakken Zedenleer/godsdienst, economie, aardrijkskunde, PAV Eindtermen Sociale vaardigheden, burgerzin, ICT, vakoverschrijdend, samenwerken,

Nadere informatie

Informatiememorandum Voorzitter bestuur Stichting Tropenbos International Wageningen

Informatiememorandum Voorzitter bestuur Stichting Tropenbos International Wageningen Informatiememorandum Voorzitter bestuur Stichting Tropenbos International Wageningen 1. Inleiding Deze notitie bevat algemene informatie over de stichting Tropenbos International (TBI), de vacature van

Nadere informatie

: 8270 km2 (1/4e van Nederland).

: 8270 km2 (1/4e van Nederland). Oppervlakte : 8270 km2 (1/4e van Nederland). Hoofdstad : Suva. Aantal inwoners : 945.000. Aantal inwoners per km2 : 115. Grootste godsdienstige groepen: christenen (64,5%), hindoes (27,9%) en moslims (6,3%

Nadere informatie

QUESTIONBOXLES PALMOLIE

QUESTIONBOXLES PALMOLIE QUESTIONBOXLES PALMOLIE Colofon Auteur: Amy Beerens Contact: Maarten Reichwein, WKUU, wetenschapsknooppunt@uu.nl of 030-25 33 717 INHOUDSOPGAVE Inhoud 1 Doel van de les 2 2 Opzet lesplan 3 3 Uitwerking

Nadere informatie

ONTDEK JE STERKE PUNTEN: DE VOLGENDE STAP

ONTDEK JE STERKE PUNTEN: DE VOLGENDE STAP ONTDEK JE STERKE PUNTEN: DE VOLGENDE STAP In 1998 startte ik in een team van onderzoeksbureau Gallup dat werd geleid door de inmiddels overleden grondlegger van de sterkepuntenpsychologie, Don Clifton.

Nadere informatie

Victoria Watervallen en het beste van Botswana

Victoria Watervallen en het beste van Botswana Victoria Watervallen en het beste van Botswana 7 daagse reis door oogstrelende en waterrijke natuurpracht Profiel Geheel verzorgd Safari in Afrika s mooiste safarigebied: Chobe en Okavango Delta Eén van

Nadere informatie

Juryrapport Gelderse Energieprijs 2008

Juryrapport Gelderse Energieprijs 2008 Juryrapport Gelderse Energieprijs 2008 Donderdag 20 november 2008 is de eerste Gelderse Energieprijs voor bedrijven uitgereikt. Bedrijven konden meedingen met een van de volgende thema s: Energiebesparing

Nadere informatie

Bos/Houtproducten : een koolstofput

Bos/Houtproducten : een koolstofput Bos/Houtproducten : een koolstofput CEI-BOIS, ROADMAP 2010, GEBASEERD OP EEN ARTIKEL VAN DR. IR. E. DEFAYS, BELGIAN WOODFORUM Broeikasgassen terugdringen kan enerzijds door de emissie van de broeikasgassen,

Nadere informatie

29 November Kennisfestival: Samen op weg naar een breed gedragen energietransitie workshop duurzame warmte bestaande woningen dr.

29 November Kennisfestival: Samen op weg naar een breed gedragen energietransitie workshop duurzame warmte bestaande woningen dr. Copernicus Institute of Sustainable Development Kennisfestival: Samen op weg naar een breed gedragen energietransitie workshop duurzame warmte bestaande woningen dr. Robert Harmsen 29 November 2018 Klimaatakkoord

Nadere informatie

Zuid-Azie zag in deze periode zijn scholingsgraad in het basisonderwijs stijgen van 78 naar 93%. Bron: www.un.org

Zuid-Azie zag in deze periode zijn scholingsgraad in het basisonderwijs stijgen van 78 naar 93%. Bron: www.un.org Quiz 1. Hoeveel jongeren wereldwijd tussen 15 en 24 jaar kunnen niet lezen en schrijven? 4 miljoen 123 miljoen 850 miljoen 61% van hen zijn jonge vrouwen. Bron: www.un.org 2. Over de hele wereld is het

Nadere informatie

Klimaatverandering, kansen voor agrarische ondernemers

Klimaatverandering, kansen voor agrarische ondernemers Klimaatverandering, kansen voor agrarische ondernemers Nationale Najaarsconferentie POP 3 Workshop Klimaatverandering en Landbouw Utrecht, 17 Nov. 2016 door Pier Vellinga Wetenschappelijk directeur Kennis

Nadere informatie

JAAROVERZICHT 2010 gedetailleerd per Categorie, Regio en Land Bron: CBS

JAAROVERZICHT 2010 gedetailleerd per Categorie, Regio en Land Bron: CBS Hout en Plaatmateriaal JAAROVERZICHT gedetailleerd per Categorie, Regio en Land Bron: CBS 1 van 20 08/15/2011 Hout Nederland - Index en Samenvatting Per Categorie (genummerd) zijn de gegevens uitgesplitst

Nadere informatie

Watermanagement in een veranderend klimaat

Watermanagement in een veranderend klimaat Watermanagement in een veranderend klimaat Het Twentse waterschap Regge en Dinkel zoekt naar een oplossing om het door de klimaatverandering verwachte extra regenwater zonder overlast te verwerken. Naar

Nadere informatie

Braziliaanse regenwoud. Jesse Klever. Groep 7

Braziliaanse regenwoud. Jesse Klever. Groep 7 Braziliaanse regenwoud Jesse Klever Groep 7 Voorwoord Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik dit een heel interessant onderwerp vind. We hebben er al op school over gesproken en het leek mij wel een leuk

Nadere informatie

Biomassa: brood of brandstof?

Biomassa: brood of brandstof? RUG3 Biomassa: brood of brandstof? Centrum voor Energie en Milieukunde dr ir Sanderine Nonhebel Dia 1 RUG3 To set the date: * >Insert >Date and Time * At Fixed: fill the date in format mm-dd-yy * >Apply

Nadere informatie

Les Koolstofkringloop en broeikaseffect

Les Koolstofkringloop en broeikaseffect LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Basisles Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Les Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Zonlicht dat de aarde bereikt, zorgt ervoor dat het aardoppervlak warm

Nadere informatie

economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen

economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen REDD+ een campagne voor bewustwording van suriname over haar grootste kapitaal Wat is duurzaam gebruik van het bos: Duurzaam

Nadere informatie

Een duurzaam en energieneutraal eiland - hoe mooi is dat?

Een duurzaam en energieneutraal eiland - hoe mooi is dat? Een duurzaam en energieneutraal eiland - hoe mooi is dat? Hoe mooi zou het zijn als Ameland op een duurzame manier kan voorzien in zijn eigen behoefte aan elektriciteit, warmte en water? Stel je voor:

Nadere informatie

1 Leerlingproject: Kosmische straling 28 februari 2002

1 Leerlingproject: Kosmische straling 28 februari 2002 1 Leerlingproject: Kosmische straling 28 februari 2002 1 Kosmische straling Onder kosmische straling verstaan we geladen deeltjes die vanuit de ruimte op de aarde terecht komen. Kosmische straling is onder

Nadere informatie

Wa a r o m warmte? D u u r za m e e n e r g i e b e ta a l b a a r m a ke n. H o e ko m e n w e d a a r? D a a r o m HWI als coalitie

Wa a r o m warmte? D u u r za m e e n e r g i e b e ta a l b a a r m a ke n. H o e ko m e n w e d a a r? D a a r o m HWI als coalitie Inhoud Wa a r o m warmte? D u u r za m e e n e r g i e b e ta a l b a a r m a ke n H o e ko m e n w e d a a r? D a a r o m HWI als coalitie We moeten gevaarlijke klimaatverandering voorkomen, ook lokaal

Nadere informatie

math inside Model orde reductie

math inside Model orde reductie math inside Model orde reductie Model orde reductie Met het voortschrijden van de rekenkracht van computers en numerieke algoritmen is het mogelijk om steeds complexere problemen op te lossen. Was het

Nadere informatie

Texaf boekt hogere winst dankzij Congolese

Texaf boekt hogere winst dankzij Congolese Texaf boekt hogere winst dankzij Congolese 'taxshift' 19 februari 2016 12:00 Kim Evenepoel De Congo-holding Texaf heeft zijn nettowinst vorig jaar flink zien toenemen, ondanks een daling van het bedrijfsresultaat.

Nadere informatie

'Risico's it-investeringen doorgaans hoog'

'Risico's it-investeringen doorgaans hoog' Computable Computable In bedrijf: 07/05/04 - 'Risico's it-investeringen doorgaans hoog' It-portfoliobeheer: inzicht als eerste stap naar controle 'Risico's it-investeringen doorgaans hoog' Chris Verhoef,

Nadere informatie

Eindexamen aardrijkskunde vwo 2004-II

Eindexamen aardrijkskunde vwo 2004-II Vervoer en ruimtelijke inrichting Opgave 3 bron 5 Rivieren- en spoorwegnetwerk, Democratische Republiek Kongo en Angola CENTRAAL AFRIKAANSE REP. Bangui SUDAN Kongo UGANDA GABON KONGO CONGO Mbandaka Ubundu

Nadere informatie

We leven in een dynamische tijd, waarin nieuwe technologieën. systeem geen bewegende delen. Hierdoor schatten we de

We leven in een dynamische tijd, waarin nieuwe technologieën. systeem geen bewegende delen. Hierdoor schatten we de We leven in een dynamische tijd, waarin nieuwe technologieën worden ontwikkeld om de toenemende vraag naar energie te kunnen beantwoorden. Duurzaam opgewekte energie wel te verstaan. Niet alleen energieleveranciers

Nadere informatie

Het draait allemaal om de Zon!

Het draait allemaal om de Zon! Het draait allemaal om de Zon! De zon: een doodgewone ster Henny J.G.L.M. Lamers Sterrenkundig Instituut Universiteit Utrecht lamers@astro.uu.nl astro.uu.nl Een reusachtige gloeiend hete gasbol De zon

Nadere informatie

Het huis. Game Drives. Kruger Park. Thom Nijboer (20) en Ton van Beek (19) t/m

Het huis. Game Drives. Kruger Park. Thom Nijboer (20) en Ton van Beek (19) t/m Thom Nijboer (20) en Ton van Beek (19) 18-07-2018 t/m 04-08-2018 Het huis Mhofu is echt een super huis om vakantie in te vieren! Alles wat je nodig hebt is aanwezig. Het huis is heeft meer dan genoeg ruimte,

Nadere informatie

Leerlingenhandleiding

Leerlingenhandleiding Leerlingenhandleiding Afsluitende module Alternatieve Brandstoffen - Chemie verdieping - Ontwikkeld door dr. T. Klop en ir. J.F. Jacobs Op alle lesmaterialen is de Creative Commons Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk

Nadere informatie

Suriname in de kijker

Suriname in de kijker 44 2012 Suriname in de kijker Dit boekje brengt jullie naar een land, ver hier vandaan. Een vliegtuig doet er ongeveer 9 uur over om van Schiphol (in Nederland) naar de hoofdstad Paramaribo te vliegen.

Nadere informatie

88 van Wageningen naar Ede via Universiteit (Valleilijn)

88 van Wageningen naar Ede via Universiteit (Valleilijn) maandag t/m vrijdag 88 van Wageningen naar Ede via Universiteit (Valleilijn) Rijdt NIET van 22 december t/m 4 januari 2014, 30 mei en van 22 juni t/m 30 augustus 2014 5.29 5.36 5.44 5.51 5.44 5.51 5.59

Nadere informatie

VAN SCHETS. De locatie: het geplande Internationaal Ecologisch Onderzoekscentrum en Resort in de Republiek Malta. Inleiding NAARBIM VECTORWORKS:

VAN SCHETS. De locatie: het geplande Internationaal Ecologisch Onderzoekscentrum en Resort in de Republiek Malta. Inleiding NAARBIM VECTORWORKS: VECTORWORKS: VAN SCHETS NAARBIM De locatie: het geplande Internationaal Ecologisch Onderzoekscentrum en Resort in de Republiek Malta Inleiding De opdrachtgever van dit project is een Noord-Amerikaans bedrijf

Nadere informatie

Vind de schat van Het Vinne!

Vind de schat van Het Vinne! Vind de schat van Het Vinne! Zoek de eerste stopplaats met behulp van het plan aan de andere kant van deze paal 1. Ik voel, ik voel wat jij niet voelt: Eén deelnemer sluit zijn ogen. De anderen zoeken

Nadere informatie

Algemene voorwaarden bemiddeling

Algemene voorwaarden bemiddeling Algemene voorwaarden bemiddeling 1. Definities 1.1. FS4Trading is de opdrachtnemer, gevestigd te (2651 BC) Berkel en Rodenrijs, ingeschreven bij het handelsregister van de Kamer van Koophandel onder nummer

Nadere informatie

DE BANEN NAAR EEN HOGER PEIL

DE BANEN NAAR EEN HOGER PEIL DE BANEN NAAR EEN HOGER PEIL Bekijk op https://www.youtube.com/watch?v=pgyczqy-krm voor het herinirichtingplan Sarsven en De Banen. Begin vorige eeuw kwamen plantenliefhebbers uit het hele land al naar

Nadere informatie

Van de 367 Wageningse respondenten zijn er 156 man (43%) en 211 vrouw (57%). De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 27 jaar.

Van de 367 Wageningse respondenten zijn er 156 man (43%) en 211 vrouw (57%). De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 27 jaar. Resultaten NAE 2015 Samenvatting: De NAE (vroeger: WO-Monitor) is een vragenlijst die wordt afgenomen onder recent afgestudeerden (1-1,5 jaar na afstuderen) van de universiteiten in Nederland. De NAE wordt

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie.

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie. Bijlage VMBO-KB 2013 tijdvak 2 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-13-2-b Tropische regenwouden Lees eerst informatie 1 tot en met 3 en beantwoord dan vraag 42 tot en met 50. Bij het

Nadere informatie

Eerste foto van uitgestorven gewaande aap uit Congo-Brazzaville

Eerste foto van uitgestorven gewaande aap uit Congo-Brazzaville Eerste foto van uitgestorven gewaande aap uit Congo-Brazzaville 15 april 2015 Vlaamse bioloog vindt uitgestorven aap in Congolese moeraswouden Samenvatting: Voor het eerst in de geschiedenis zijn primatologen

Nadere informatie

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau B

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau B Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau B Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip ga je vaak op zoek naar verbanden in de tekst. Wat zijn verbanden? Een tekst bestaat uit zinnen. Het

Nadere informatie

Gerard Reijn 27 november 2018, 19:35

Gerard Reijn 27 november 2018, 19:35 Vattenfall bouwt een superhoutkachel die straks 90 duizend huishoudens kan verwarmen. Een stap op weg naar een klimaatneutrale toekomst, zegt het energiebedrijf. Maar het stoken van hout staat steeds meer

Nadere informatie

GREENPORTKAS IN VOGELVLUCHT

GREENPORTKAS IN VOGELVLUCHT 12 GREENPORTKAS IN VOGELVLUCHT Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen staan bij Greenportkas ondernemer Joep Raemakers hoog aangeschreven. De ondernemer wil tomaten telen, de uitputting

Nadere informatie

Bodem & Klimaat. Op weg naar een klimaatbestendig bodembeheer

Bodem & Klimaat. Op weg naar een klimaatbestendig bodembeheer Bodem & Klimaat Op weg naar een klimaatbestendig bodembeheer Jaartemperaturen en warmterecords in De Bilt sinds het begin van de metingen in 1706 Klimaatverandering KNMI scenarios Zomerse dagen Co de Naam

Nadere informatie

Klimaat & Ruimte Een kwestie van verbinden. Landbouw en Klimaat.. mitigatie & geo-engineering. adaptatie: zeespiegel

Klimaat & Ruimte Een kwestie van verbinden. Landbouw en Klimaat.. mitigatie & geo-engineering. adaptatie: zeespiegel Klimaat Tafel Landbouw & Landgebruik (2018) RA (2004) Advies aan ministers (2007) Atlas Footprints (2009) Afstudeer studio s (2011-2012) Klimaat & Ruimte Een kwestie van verbinden Dirk Sijmons (H+N+S Landschapsarchitecten)

Nadere informatie

Balans van tropisch hout en houtproducten voor Nederland,

Balans van tropisch hout en houtproducten voor Nederland, Balans van tropisch hout en houtproducten voor Nederland, 1988-2011 Indicator 6 februari 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens

Nadere informatie

BESPAAR NU MET LED-VERLICHTING LED SOLUTIONS HOLLAND VERKOOPT BESPARINGEN!

BESPAAR NU MET LED-VERLICHTING LED SOLUTIONS HOLLAND VERKOOPT BESPARINGEN! BESPAAR NU MET LED-VERLICHTING LED SOLUTIONS HOLLAND VERKOOPT BESPARINGEN! WELKOM, LED verlichting is de toekomst LED-verlichting biedt ons vandaag de dag ongekend veel mogelijkheden om een natuurlijke

Nadere informatie

Aantal ademhalingen (per minuut) van een egel tijdens zijn winterslaap

Aantal ademhalingen (per minuut) van een egel tijdens zijn winterslaap 1 Aantal ademhalingen (per minuut) van een egel tijdens zijn winterslaap 2 4 Tijdens zijn winterslaap loopt de hartslag en de ademhaling van de egel flink terug. Zijn hartslag van 180 naar 9 slagen per

Nadere informatie

Het Regenwoud in Amazonië

Het Regenwoud in Amazonië Het Regenwoud in Amazonië A. Situering B. Klimaat en vegetatie Warm en altijd nat. Tropisch regenwoud 1. Kenmerken van het tropisch woud Woudreuzen: 40 m hoog en kunnen vrij van de zon en lucht genieten.

Nadere informatie

Houten producten in de strijd tegen klimaatswijziging

Houten producten in de strijd tegen klimaatswijziging Houten producten in de strijd tegen klimaatswijziging Meer hout voor een betere planeet Beleidsmakers zoeken allerlei manieren om broeikasgasemissies te verminderen. De rol van bossen en bosbouw vormt

Nadere informatie

Voetafdruk van de Nederlandse consumptie, 2005

Voetafdruk van de Nederlandse consumptie, 2005 Indicator 14 juni 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De hoeveelheid land die nodig is

Nadere informatie

CO2-monitor 2013 s-hertogenbosch

CO2-monitor 2013 s-hertogenbosch CO2-monitor 2013 s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek Maart 2013 2 Samenvatting In deze monitor staat de CO2-uitstoot beschreven in de gemeente s-hertogenbosch. Een gebruikelijke manier om de

Nadere informatie

Droogte en honger in Afrika

Droogte en honger in Afrika Droogte en honger in Afrika Ik ben bang. Als het de komende week niet regent, mislukt de oogst. Dan verlies ik mijn boerderij, zegt boer Pieter Uys in Zuid-Afrika. Mijn drie broers, mijn twee zussen, mijn

Nadere informatie

Veldwerk in Tapajós, de Brazliaanse Amazone Mei juli 2014 Masha van der Sande

Veldwerk in Tapajós, de Brazliaanse Amazone Mei juli 2014 Masha van der Sande Veldwerk in Tapajós, de Brazliaanse Amazone Mei juli 2014 Masha van der Sande Tropische bossen zijn van wereldwijd belang, onder ander omdat ze vele soorten huisvesten en grote hoeveelheden CO 2 uit de

Nadere informatie

Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 11

Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 11 Geogenie p. 76-83 Atlas p.... Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 5.. Amazoniië,, van werelldwiijjd bellang 1. De ecologie van het regenwoud Noteer met behulp van je atlas de jaarlijkse

Nadere informatie

KNVWS Delft. Overzicht

KNVWS Delft. Overzicht Het klimaat in de afgelopen en komende 100 jaar KNVWS Delft 17 oktober 2017 Peter Siegmund KNMI Overzicht Het klimaat van de afgelopen 100 jaar: temperatuur, neerslag, diversen Het broeikaseffect Klimaatmodellen

Nadere informatie

Strop dreigt voor ITsector

Strop dreigt voor ITsector Arjan van Hessen Onderzoeker taal- en spraaktechnologie aan de Universiteit Twente nd.nl/opinie beeld istock Strop dreigt voor ITsector Het is goed dat persoonsgebonden data worden beschermd, om misbruik

Nadere informatie

HET CENTRUM VOOR GECOMBINEERDE LEEFSTIJL INTERVENTIE (GLI) VOOR MENSEN MET OVERGEWICHT, DIABETES TYPE 2 EN HART- EN VAATZIEKTEN

HET CENTRUM VOOR GECOMBINEERDE LEEFSTIJL INTERVENTIE (GLI) VOOR MENSEN MET OVERGEWICHT, DIABETES TYPE 2 EN HART- EN VAATZIEKTEN WORDT EIGENAAR LEEFSTIJL ALS MEDICIJN VAN JE VITALITEIT! HET CENTRUM VOOR GECOMBINEERDE LEEFSTIJL INTERVENTIE (GLI) VOOR MENSEN MET OVERGEWICHT, DIABETES TYPE 2 EN HART- EN VAATZIEKTEN WIE ZIJN WIJ? AM

Nadere informatie

Wij hebben 3 weken in September 2016 doorgebracht in Mhofu.

Wij hebben 3 weken in September 2016 doorgebracht in Mhofu. Wij hebben 3 weken in September 2016 doorgebracht in Mhofu. Heerlijk tot rust komen en onthaasten. Voor ons best even afwachten of drie weken op een en dezelfde locatie zou bevallen, want wij reizen graag

Nadere informatie

DOSSIER. Congobekken: nieuw eldorado. voor palmolie? G.mag 97 / 2013. 1 DOSSIER G. 7

DOSSIER. Congobekken: nieuw eldorado. voor palmolie? G.mag 97 / 2013. 1 DOSSIER G. 7 DOSSIER Congobekken: nieuw eldorado voor palmolie? G. 7 Kameroen mag niet dezelfde fouten maken als Indonesie De bossen van het Congobekken zijn echte schatkamers van de natuur. Tot nu toe zijn zij vrij

Nadere informatie

COLLEGEDAG VRIJDAG 17 MEI 2019 KOUDE OORLOG NATIONAAL MILITAIR MUSEUM SOEST

COLLEGEDAG VRIJDAG 17 MEI 2019 KOUDE OORLOG NATIONAAL MILITAIR MUSEUM SOEST COLLEGEDAG VRIJDAG 17 MEI 2019 KOUDE OORLOG NATIONAAL MILITAIR MUSEUM SOEST PROGRAMMA Ochtend 10.00 10.30 uur: Inloop met koffie/thee 10.30 10.40 uur: Welkomstwoord en inleiding door Bas Kromhout, redacteur

Nadere informatie

ENERGIE BESPAREN EN VERDUURZAMEN IN DE GLASTUINBOUW

ENERGIE BESPAREN EN VERDUURZAMEN IN DE GLASTUINBOUW Besparen en verduurzamen ENERGIE BESPAREN EN VERDUURZAMEN IN DE GLASTUINBOUW Over Kas als Energiebron Kas als Energiebron is het innovatie- en actieprogramma voor de glastuinbouw met als doel de uitstoot

Nadere informatie

We willen sterke persoonlijkheden. Pi Company seminar 11 Oktober 2012 Henk J de Kort

We willen sterke persoonlijkheden. Pi Company seminar 11 Oktober 2012 Henk J de Kort We willen sterke persoonlijkheden Pi Company seminar 11 Oktober 2012 Henk J de Kort Heerema Marine Contractors (HMC) Private onderneming, Eigenaar Pieter Heerema. Governance structuur: One tier Board,

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Werkloosheid niet-westerse allochtonen nauwelijks toegenomen in 2005

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Werkloosheid niet-westerse allochtonen nauwelijks toegenomen in 2005 Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB06-015 13 februari 2006 9.30 uur Werkloosheid niet-westerse allochtonen nauwelijks toegenomen in 2005 In 2005 is de werkloosheid onder niet-westerse allochtonen

Nadere informatie

2-2-2015. Houtbouw en funderingen in de Zaanstreek 1000-1900 P. Kleij, gemeentelijk archeoloog Zaanstad, Wormerland en Oostzaan.

2-2-2015. Houtbouw en funderingen in de Zaanstreek 1000-1900 P. Kleij, gemeentelijk archeoloog Zaanstad, Wormerland en Oostzaan. Houtbouw en funderingen in de Zaanstreek 1000-1900 P Kleij, gemeentelijk archeoloog Zaanstad, Wormerland en Oostzaan Opzet verhaal: 1 Ontginning van de Zaanstreek 2 Houtbouw 3 Funderingen 1 Ontginning

Nadere informatie

IJstijden. Blauw = tussenijstijd Rose = ijstijd

IJstijden. Blauw = tussenijstijd Rose = ijstijd IJstijden Blauw = tussenijstijd Rose = ijstijd IJstijden Glaciaal tijdens het pleistoceen 2.500.000-100.000 jaar geleden 1. ijs duwt de bodem naast en voor zich om hoog en zo ontstonden stuwwalen. 2. ijs

Nadere informatie

-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-

-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_- Nummer 33/2013 zaterdag 5 januari 2013 Wat werd er verkocht December 2012 Merk 11 2012 % 11 2011 % VOLKSWAGEN 4 339 12,11 % 4 639 11,47 % RENAULT 3 288 9,18 % 5 367 13,27 % PEUGEOT 2 872 8,01 % 3 475 8,59

Nadere informatie

Eindexamen aardrijkskunde vwo 2004-II

Eindexamen aardrijkskunde vwo 2004-II 4 Beoordelingsmodel Politiek en ruimte Opgave 1 1 Voorbeelden van juiste kenmerken zijn: godsdienst, gebruikte kaart 190C of D (51e druk: 168C of D) taal, gebruikte kaart 190B (51e druk: 168B) per combinatie

Nadere informatie

LESBLAD WATERKRINGLOOP GROEP 5-6

LESBLAD WATERKRINGLOOP GROEP 5-6 1 NAAM GROEP De reis van een waterdruppel Het water op aarde maakt verre reizen. De reizen van het water verlopen altijd in een rondje: de waterkringloop. Het begint met de zon De zon verwarmt het zeewater

Nadere informatie

Het soort weer dat een land tijdens een lange periode heeft. Gebied in de wereld waar het klimaat overal hetzelfde is.

Het soort weer dat een land tijdens een lange periode heeft. Gebied in de wereld waar het klimaat overal hetzelfde is. Meander Samenvatting groep 6 Thema 4 Streken en klimaten Samenvatting Klimaatgebieden De aarde kun je verdelen in gebieden met verschillende klimaten. Nederland heeft een zeeklimaat. Dat is een gematigd

Nadere informatie

Onderwaterdrainage moet veen en klimaat redden

Onderwaterdrainage moet veen en klimaat redden Onderwaterdrainage moet veen en klimaat redden Bron: Boerderij.nl Onderwaterdrainage is hot in de Veenweiden. Niet alleen om de bodemdaling te remmen, ook om de uitstoot van CO2 te verminderen. Er loopt

Nadere informatie

Foto: Merkske, Noord-Brabant

Foto: Merkske, Noord-Brabant Foto: Merkske, Noord-Brabant 1 2 Hydraulischeweerstand is een optelsom van diverse soorten weerstand. Vegetatie geeft, met name in de zomer, de grootste weerstand. Ook obstakels als takken en omgevallen

Nadere informatie

Het soort weer dat een land tijdens een lange periode heeft. Gebied in de wereld waar het klimaat overal hetzelfde is.

Het soort weer dat een land tijdens een lange periode heeft. Gebied in de wereld waar het klimaat overal hetzelfde is. Meander Samenvatting groep 6 Thema 4 Streken en klimaten Samenvatting Klimaatgebieden De aarde kun je verdelen in gebieden met verschillende klimaten. Nederland heeft een zeeklimaat. Dat is een gematigd

Nadere informatie

Eindexamen aardrijkskunde havo 2005-I

Eindexamen aardrijkskunde havo 2005-I Natuur en milieu Opgave 6 bron 13 Fragment van een deel van de topografische kaart van Noord-Brabant rond 1990 vrij naar: Staatsbosbeheer, het land van Peel en Maas, Roermond, 1996 1p 18 Welk deel van

Nadere informatie

REIS DOOR DE TIJD WERKBLAD DE BEVER: 1. WELKOM TERUG! Bekijk het clipje De bever, weer thuis in onze delta

REIS DOOR DE TIJD WERKBLAD DE BEVER: 1. WELKOM TERUG! Bekijk het clipje De bever, weer thuis in onze delta WERKBLAD DE BEVER: REIS DOOR DE TIJD Naam Groep 1. WELKOM TERUG! De bever, weer thuis in onze delta A. Wat hebben de zeearend en de bever met elkaar gemeen? B. Waarom werd er vroeger op de bever gejaagd?

Nadere informatie

Hoe kijken we tegen de bodem aan: het nieuwe verhaal anno 2016

Hoe kijken we tegen de bodem aan: het nieuwe verhaal anno 2016 Hoe kijken we tegen de bodem aan: het nieuwe verhaal anno 2016 4 maart 2016 DE ZEGENINGEN VAN DE BODEM KOESTEREN EEN GEZONDE LEEFOMGEVING Over één ding hoeven we niet lang te praten: een gezonde leefomgeving

Nadere informatie

Jeugd en alcohol. Oefeningen

Jeugd en alcohol. Oefeningen 2009-16 tekst 1 Delft, 16 april 2009 Jongeren drinken steeds meer alcohol. En ze drinken vaker. Ook zijn ze jonger als ze beginnen. Het is een groeiend probleem. Cijfers van 2008 337 jongeren kwamen in

Nadere informatie

Duurzaam werken op zee

Duurzaam werken op zee Sarah Smith Tropen & Tropisch Belangrijke mariene ecosystemen Mangroven Zeegras Koraal Kwetsbaarheid Tropen: de gebieden rondom de evenaar tussen de keerkringen. www. commons.wikimedia.org Tropisch klimaat:

Nadere informatie

Waar of niet waar? Mensen met honger eten geven is een werk van barmhartigheid. Waar of niet waar? Nigeria is een land in het zuiden van Afrika.

Waar of niet waar? Mensen met honger eten geven is een werk van barmhartigheid. Waar of niet waar? Nigeria is een land in het zuiden van Afrika. Nigeria is een land in het zuiden van Afrika. Niet waar. Nigeria ligt in het westen van Afrika. Mensen met honger eten geven is een werk van barmhartigheid. Waar. In Nigeria moeten kinderen tussen 6 en

Nadere informatie

29 april - 7 mei 2017

29 april - 7 mei 2017 Meer informatie Waar? Veerweg 1,, Opheusden, Gelderland Telefoon: 0900 6363 888 E-mail: info@rivierenland.biz Website: http://www.rivierenland.nl Wanneer? 29 april 2017 30 april 2017 1 mei 2017 2 mei 2017

Nadere informatie

Samen vooruit. in de circulaire economie. CIRCLES inspireert en ondersteunt u met tools en praktische kennis. Re-creating (y)our environment

Samen vooruit. in de circulaire economie. CIRCLES inspireert en ondersteunt u met tools en praktische kennis. Re-creating (y)our environment Samen vooruit in de circulaire economie Re-creating (y)our environment CIRCLES inspireert en ondersteunt u met tools en praktische kennis Circulaire economie wat moet ik ermee? Circulaire economie: u hoort

Nadere informatie

2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 76

2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 76 2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 76 Inhoudsopgave Bruggen Bouwen-1... 4 Thorax-1...6 Zorg in de Praktijk... 8 Brein, Beweging & Gedrag-1...10 Abdomen-1... 13 Programma Klinisch Onderzoeker-1... 15

Nadere informatie

FSC-gecertificeerde producten van SCA

FSC-gecertificeerde producten van SCA FSC-gecertificeerde producten van SCA Wat is FSC? Forest Stewardship Council (FSC) is een onafhankelijke internationale organisatie die verantwoord bosbeheer stimuleert. FSC weegt de verschillende belangen

Nadere informatie

Investeer in zuiver water en sanitaire voorzieningen

Investeer in zuiver water en sanitaire voorzieningen Investeer in zuiver water en sanitaire voorzieningen Betere sanitaire voorzieningen en drinkbaar water in 15 dorpen in en rond Businga op het Congolese platteland. Het tekort aan zuiver water is schrijnend

Nadere informatie

SOS Peat! Wat betekent veen voor onze ecosystemen en hoe voorkomen dat het verdwijnt. Prof. Karen Vancampenhout - KU Leuven Campus Geel

SOS Peat! Wat betekent veen voor onze ecosystemen en hoe voorkomen dat het verdwijnt. Prof. Karen Vancampenhout - KU Leuven Campus Geel SOS Peat! Wat betekent veen voor onze ecosystemen en hoe voorkomen dat het verdwijnt Prof. Karen Vancampenhout - KU Leuven Campus Geel SOS Peat! Wat betekent veen voor onze ecosystemen en hoe voorkomen

Nadere informatie

Opwarming aarde niet de schuld van het vee

Opwarming aarde niet de schuld van het vee focus juni 219 Opwarming aarde niet de schuld van het vee Europese landbouwhuisdieren hebben vrijwel geen aandeel in de opwarming van de aarde. Dat blijkt uit data van het Amerikaanse Carbon Dioxide Information

Nadere informatie

Methaan uitstoot uit ondiepe wateren

Methaan uitstoot uit ondiepe wateren Methaan uitstoot uit ondiepe wateren Hoe werkt het en wat is er aan te doen? Tim Pelsma Adviseur ecologie en bodemdaling Indeling Methaan uit waterbodems, waarom en hoe? Wat is het mechanisme? Wat weten

Nadere informatie

Begrippen. Broeikasgas Gas in de atmosfeer dat de warmte van de aarde vasthoudt en zo bijdraagt aan het broeikaseffect.

Begrippen. Broeikasgas Gas in de atmosfeer dat de warmte van de aarde vasthoudt en zo bijdraagt aan het broeikaseffect. LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Informatieblad Begrippen Biobrandstof Brandstof die gemaakt wordt van biomassa. Als planten groeien, nemen ze CO 2 uit de lucht op. Bij verbranding van de biobrandstof komt

Nadere informatie

Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar

Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar 1 van 5 7-12-2018 06:32 volkskrant.nl Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar weer toegenomen 6-8 minuten IJsklif in West-Groenland. Beeld Credit: Sarah Das / Woods Hole Oceanographic Institution De stijging

Nadere informatie

Een bruisend onderzoeksdomein met internationale uitstraling

Een bruisend onderzoeksdomein met internationale uitstraling Ichtyologie aan het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (KMMA) Een bruisend onderzoeksdomein met internationale uitstraling Dimitri Geelhand, Tobias Musschoot, Gert Boden en Jos Snoeks De studie van Afrikaanse

Nadere informatie

Krijg je via bodemanalyses inzicht in het bodemleven?

Krijg je via bodemanalyses inzicht in het bodemleven? Krijg je via bodemanalyses inzicht in het bodemleven? Wie zijn ze? Wat doen ze? Insecten Ongewervelden Regenwormen Nematoden (aaltjes) Schimmels Bacteriën Bron foto s (CC0): Wikimedia commons, pixabay

Nadere informatie

Hoofdstuk 2: Tropisch regenwoud in Amazonië

Hoofdstuk 2: Tropisch regenwoud in Amazonië Hoofdstuk 2: Tropisch regenwoud in Amazonië Webquest Start de webquest op: http://arrangeren.wikiwijs.nl/41245/ontbossing_in_het_amazonewoud#tab_499839 1. Situering van het Amazonewoud. 1.1 Wouden in de

Nadere informatie

Christie s kan claim verwachten

Christie s kan claim verwachten AiA Art News-service Christie s kan claim verwachten Ontdekking Rembrandt Het veilinghuis herkende een Rembrandt niet. De oud-directeur van Christie s Nederland verwacht dat de inbrenger een financiële

Nadere informatie

De vijf invloedrijkste fotonica-toepassingen

De vijf invloedrijkste fotonica-toepassingen Deze week organiseerde de Vrije Universiteit Brussel een De vijf invloedrijkste fotonica-toepassingen congres over de recente ontwikkelingen in fotonica: Spie Photonics Europe. Fotonica heeft alles te

Nadere informatie