Functionaris Naam Paraaf Voorzitter Geert van Poelgeest wg

Transcriptie

1 Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging KNNV afdeling Delfland Postbus AC DELFT twitter: KNNVafdDelfland facebook: KNNV-afdeling-Delfland 9.19 NATUURBEHEER Geldig tot: december 2017 Functionaris Naam Paraaf Voorzitter Geert van Poelgeest wg Secretaris natuurbescherming Huub van t Hart wg De KNNV afdeling Delfland staat voor een natuurlijke leefomgeving, zie ook Voor de doelstellingen en het werkgebied, zie de website onder Vereniging

2 1. INLEIDING Deze activiteit is de praktische invulling van onze Gedachten over Natuurbescherming: Samenleven met de natuur. Deze zijn te vinden in hoofdstuk 5d van het Organisatiehandboek Lees ook het hoofdstuk 7.11 Natuurbeschermingssecretaris. De eerste stappen zijn gezet via het knotten (sinds 1988) en dat is langzamerhand geëvalueerd in meer omvangrijke natuurbeheeractiviteiten, zoals onderzoeken van natuurwaarden, het adviseren over het beheer en het beheren van terreinen. Schakel ook de werkgroepen Natuurstudie en Educatie in bij deze activiteiten. Neem kennis van de volgende hoofdstukken 10.1 Brieven, 10.2 Publicaties, 10.3, Pr- Contacten, 10.4 Archief. Er zijn nu twee knotploegen: KNNV Natuurbeheer Midden-Delfland en de KNNV Natuurbeheer Westland. Met de gemeente Westland en GZH zijn afspraken hierover gemaakt. Er is een beschrijving voor KNNV Natuurbeheer Westland en Gebruik Keert, zie map Niet publiceren. 2. TAAKBESCHRIJVING 3.1. Ga in overleg met de diverse beheerders in ons gebied Zet afspraken op papier, dit kan in de vorm van een project of een opdracht Organiseer de werkdagen Organiseer vaste beheerders voor de diverse landschapselementen Zorg voor de administratie TOELICHTING 3.1. GA IN OVERLEG MET DE DIVERSE BEHEERDERS IN ONS GEBIED Dit zijn o.a. gemeenten, Groenservice Zuid-Holland, Agrarisch Natuurvereniging Vockestaert, Hoogheemraadschap, Staatsbosbeheer, Landschap Zuid-Holland. De ultieme vraag is Wat kunnen wij voor elkaar betekenen ZET AFSPRAKEN OP PAPIER, DIT KAN IN DE VORM VAN EEN PROJECT OF EEN OPDRACHT. Een mooi voorbeeld van zo n afspraak is zijn de overeenkomsten met Groenservice Zuid- Holland en Agrarische Vereniging Vockestaert voor inventarisatie en onderhoud van de Zuidrand van Midden-Delfland en het Abtswoudse Bos. Zorg dat je alle afspraken paraat hebt en voer ze uit. Voor de eerste kennismaking kan dat via een projectbeschrijving. Als het een langdurige samenwerking is, kan de overeenkomst worden opgenomen in hoodfstuk 9.20 Jaarlijks weerkerende natuurbeschermingsactiviteiten ORGANISEER DE WERKDAGEN Activiteit Uitvoerder Tijdstip toelichting Heb bij je tijdens de werkdag Heb een mobieltje bij je om de hulpdiensten te kunnen waarschuwen Natuurbeheer, KNNV afdeling Delfland, december

3 Folders KNNV Folders jaarthema Lijst met deelnemers Programma 2 de Coo Begin januari i.v.m diverse halfjaarkalenders halfjaar Programma 1 ste Coo Begin. i.v.m diverse halfjaarkalenders halfjaar Bestel gereedschap PR Februari en juni Groene Motor, we lenen van 1/ 11 tot 15/3, dat scheelt hen bezorg- en ophaaltijd In het Westland zorgt de gemeente voor een keet, het gereedschap en drinken. Regel het vervoer van Coo het gereedschap Ontvang de deelnemers Begeleider Datum werkdag Zie de bijlage: werkdag Instrueer de deelnemers over veilig werken Begeleider Geef met name nieuwe deelnemers aandacht. Gebruik de werkinstructie Veilig werken Maak foto s Coo De combinatie met natuur en mensen is het moois. Vraag naar de handleiding Foto s maken Sluit de werkdag af Coo Doe dat centraal, zie de bijlage Een werkdag Berg het gereedschap op Coo 3.4. ORGANISEER VASTE BEHEERDERS VOOR DE DIVERSE LANDSCHAPSELEMENTEN Met name bij boomgaarden zijn deze personen heel belangrijk, want deze mensen zorgen voor een goed beheer van een plek. Maak afspraken met de beheerder en bevestig ze schriftelijk. Houd ook regelmatig contact met deze persoon 3.5. ZORG VOOR DE ADMINISTRATIE Dit zijn de volgende - adreslijst van terreineigenaren - adreslijst van vaste beheerders - adreslijst van deelnemers - kort verslag voor KNNV Nieuws, stuur een foto mee - beschrijving van de landschapselementen, een mooi voorbeeld is zijn de paspoorten van de landschapselementen in Midden-Delfland die in opdracht van Groenservice Zuid-Holland zijn gemaakt. - Zorg dat gereedschap dat eigendom van de KNNV is als zodanig herkenbaar is. Een idee: sla de naam KNNV in het gereedschap Natuurbeheer, KNNV afdeling Delfland, december

4 BIJLAGE1 : EEN WERKDAG WERKTIJDEN De werktijden zijn in het Westland van uur en in Midden-Delfland van tot ca uur. Deze betrekkelijk korte tijd houden we aan zodat de deelnemers niet extra vermoeid raken en daardoor ongelukken veroorzaken. Criteria voor het doorgaan van een activiteit: Bij regen gaat het knotten niet door, dit i.v.m. de veiligheid. Een begeleider gaat wel naar het verzamelpunt. Een heel enkele keer planten we wel eens. Dat gaat altijd door. GEREEDSCHAP Er wordt gewerkt met jirizagen en revolverzagen. Motorisch - en hakgereedschap wordt niet gebruikt in verband met de veiligheid van de deelnemers. Het zijn ongeoefende personen die dit gereedschap hanteren. De overige zaken b.v. ladders (klein, 9 treden; groot, 15 treden) bij De Groene Motor. Zie ook het bestelformulier. ONTVANGST Zorg dat je ca 9:45 uur aanwezig bent bij het verzamelpunt. Begroet de deelnemers en schrijf de naam, en telefoonnummer op een deelnemerslijst. Welkomstwoord bij het hek - Vertel iets over de KNNV, geef folders van de afdeling en het jaarthema aan de deelnemers - Belang beheer voor het landschap en de natuur - Stel de begeleiders voor OP HET TERREIN: - Meld je bij de eigenaar; - Vertel instructie Veilig werken, - Kondig aan: - De koffiepauze: - 12:15 uur stoppen met zagen; - Vraag wie er eerder vertrekt; - Ga pas weg als alles is opgeruimd, geteld en het gereedschap verzorgd is. - Als een deelnemer eerder weggaat zeg dat tegen de leiding. De begeleiders tellen na afloop of de juiste aantallen gereedschap aanwezig is. DEELNEMERS De ervaring heeft geleerd dat er normaal gesproken tussen de 10 en 20 mensen aanwezig zijn. Bij de Nationale Natuurbeheerdag is het maximale aantal van 30 mensen aanwezig. In de aankondiging staat: - Deelname is gratis en mogelijk vanaf 12 jaar. - Bij regen vindt het knotten geen doorgang. - De organisatie zorgt voor gereedschap en koffie. - Een mok moeten de deelnemers zelf meebrengen. - Het is raadzaam stevige schoenen te dragen en nauwsluitende kleding. Jongeren onder de 14 jaar staan onder voortdurend toezicht van een ouder of verzorger Natuurbeheer, KNNV afdeling Delfland, december

5 Er kunnen groepen meedoen, bijvoorbeeld Scouting of Lions. Deze deelnemers staan onder toezicht van hun eigen begeleiders en hebben hun eigen spullen bij zich (gereedschap en drinken). BEGELEIDING Er is minimaal één begeleider. Deze neemt nieuwe mensen apart, en geeft een instructie Veilig wilgen knotten. Koffiepauze Om ca 11:00 uur is er een koffiepauze Er is aanwezig: - Koffie (normaliter drie kannen, er gaan 6 koppen in een kan) - Thee (1 kan) - Koekjes - Suiker - Lepeltjes - Melk - Twee reserve mokken Dit is ook het moment om iets uit te delen b.v. de instructie Veilig wilgen knotten, de zoekkaart van het jaarthema. Afsluiting van de dag Afsluiting van de dag: - Zorg dat al het gereedschap aanwezig is (zoeken en tellen) - Vet het gereedschap in - Schroef de zagen vast (met een kruiskop en gewone schroevendraaier) - Pak het gereedschap netjes in, zie foto - Tel het aantal bomen (dikke bomen zijn minimaal 10 cm dik) - Bedank de mensen en vertel de resultaten (aantal bomen en het plezier) - Kondig de volgende activiteit af 9.19 Natuurbeheer, KNNV afdeling Delfland, december

6 BIJLAGE 2: KNNV NATUURBEHEER IN HET WESTLAND De KNNV heeft afspraken met de gemeente Westland gemaakt om de knotwilgen in de gemeente te onderhouden. Er zijn 600 knotwilgen in de gemeente, we hebben een zet kaarten ontvangen waar deze zijn aangegeven. De gemeente stelt een keet met gereedschap ter beschikking en vervoert per keer naar de knotlocatie en verwerkt het hout. ORGANISATIE VAN EEN WERKDAG Activiteit Uitvoerder Tijdstip Toelichting Datum bepalen Coördinator Plannenavond Dat is circa 3 maanden voor de activiteit. Zie Veldbericht voor de datum van de plannenavond i.v.m. opnamen in Veldbericht Plek bepalen Coördinator Minimaal 2 weken van te voren Pers inlichten Coördinator 14 dagen van te voren Deelnemers inlichten Coördinator De zondag voor de activiteit Koekjes kopen Begeleider Minimaal 1 dag van te voren Met de contactpersoon van de gemeente Westland Hiervoor wordt een persbericht verstuurd. Met een aankondiging in KNNV Nieuws en een uitnodiging als bijlage. Koop liefst koekjes van biologische kwaliteit, ook hiermee bevorderen we de natuur en sparen het milieu Materialen meenemen Begeleider Van te voren Mobieltje, om hulpdiensten te kunnen waarschuwen. Folders KNNV, zie ook voorpagina van de website Waarbij één folder over het knotten gaat. Folders jaarthema, vraag deze aan de coördinator Lijst met deelnemers + potlood; een potlood doet het ook bij vochtig weer Koekjes Sleutel Keet De keet openen Begeleider 9:15 uur Zie handleiding Gebruik Keet Plaats waarschuwingsborden Begeleider 9:20 uur Doe dit om wandelaars, automobilisten of fietsers te waarschuwen Ontvang de deelnemers Begeleider 9:30 uur Noteer hun aanwezigheid, schrijf nieuwe mensen hun gegevens op. Kan ook eventueel in de pauze Vraag wie koffie en thee wilt. Instrueer de deelnemers over veilig werken Begeleider 9:35 uur Geef met name nieuwe deelnemers aandacht. Gebruik de werkinstructie Veilig werken. Vetel met name de takkraag en doe het afzagen van een tak voor. Vertel ook wat er met de takken gaat gebeuren; wijs verzamelplekken aan. Beantwoord vragen en Begeleider 9:35 12:30 uur Als je ziet of hoort dat niet goed geef ongevraagd advies gaat zeg daar iets over. Zet koffie of thee Begeleider 10:45 uur 5 scheppen koffie per 12 kopjes 9.19 Natuurbeheer, KNNV afdeling Delfland, december

7 Maak foto s Begeleider 9:45 12:45 uur De combinatie met natuur en mensen is het moois. Vraag naar de handleiding Foto s maken. Maak minimaal één foto waar de hele groep op staat. Sluit de werkdag af Begeleider 12:30 uur Doe dat centraal, vraag aan twee mensen om niet meegenomen spullen mee te nemen. Vertel de resultaten. Kondig de datum van de volgende activiteit aan. Berg het gereedschap op Begeleider 12:30 uur Vraag iemand om te helpen om het gereedschap schoon en droog te maken, geef hem of haar hiervoor een lap. Controleer of de juiste aantallen er zijn. Verslag 1 Begeleider Zondag uiterlijk voor 12:00 uur Verslag 2 Coördinator Zondag In KNNV Nieuws Maak een korte tekst met de ervaringen, het aantal deelnemers en geknotte bomen. Werk de deelnemerslijst bij en stuur deze op. Geef deze lijst aan niemand anders Natuurbeheer, KNNV afdeling Delfland, december

8 BIJLAGE 3: INSTRUCTIE VEILIG WILGEN KNOTTEN Waarom knotten we? 1. Beheer van cultuurhistorische landschapselementen op oud-hollandsche wijze, de boeren onderhielden dit hout als, voor stook- en werkhout, windvang en erfafscheiding 2. Zonder knotten gaan binnen een aantal jaren deze bomen verloren doordat de takken te zwaar worden en afscheuren bij storm. 3. Knotbomen horen in dit landschap thuis en zijn een woonplaats voor vogels en insecten en voor diverse planen als mossen en varens. We werken met jiri-zagen, beugelzaqen, takkenschaar revolverzagen, stokzagen en een enkele keer een snoeizaag? Ieder gereedschap heeft zijn eigen tak dikte: Snoeischaar tot 1 1/2 cm Takkenschaar tot 4 cm Revolverzaag tot 5 cm Jiri- en beugelzaag na 5 cm Stokzaag na 5 cm Laat geen zagen slingeren. Zorg dat niemand er op kan gaan staan. Kijk om je heen als je er mee loopt, zwaai er niet mee. Als je koffie gaat drinken of takken opruimt, neem de zaag me naar de verzamelplek of koffieplek. Het gereedschap is zo weg of onvindbaar. Er zijn handschoenen, het is veiliger om ze te gebruiken, vooral aan de hand waarmee je niet zaagt. Aan de zaaghand helpt een handschoen als je snel last hebt van blaren. Er zijn ook oranje hesjes voor als je langs de weg bezig bent, dit is voor de veiligheid, zodat de weggebruikers je kunnen zien. De EHBO-doos bevat pleisters en jodium en wat verband. Als je wat hebt waarschuw even dan helpen we je. Als er iets ernstigs is dan kunnen we bellen. Maar probeer vooral te voorkomen dat het nodig is. De belangrijkste regel is dat je je eigen grenzen aanhoud, laat je beslist niet opjagen. Juist als je moe wordt, moet je oppassen dan wordt de kans op fouten en dus verwondingen groot. We zijn heel aangekomen en willen ook heel weggaan. Bij de jiri-zaag, revolverzaag en de beugelzaag gebruik je één hand bij het zagen, voor de meeste mensen de rechter en houdt jezelf vast met de andere hand. Bij voorkeur aan een andere tak zodat je niet in je eigen kunt hand zagen, de zaag kan uit de zaagsnede springen. Trek de zaag stevig naar je toe, duw rustig zonder veel kracht te zetten van je af, dan doen de tanden het werk. Zaag dicht bij de stam, dus geen lange uitsteeksels achterlaten. Doorsnijdt de takkraag niet, dat zullen we in het veld uitleggen. Altijd takken eerst een paar centimeter inzagen aan de kant waar je verwacht dat de tak gaat vallen. Bij schuine takken is dat de onderkant, maar bij rechtopstaande takken kan je dat vaak zelf kiezen. Het inzagen is noodzakelijk om te voorkomen dat de bast inscheurt bij het omvallen. Bescherming van plant, dier en mens Om te zorgen dat de bomen hun rol kunnen blijven spelen voor de natuur (denk aan vleermuizen); knotten we knotwilgen die in rijen staan om en om. Dat is ook veiliger voor de knotters en bewoners vinden het beeld wat er dan ontstaan ook plezierig Natuurbeheer, KNNV afdeling Delfland, december

9 In bosjes laten we doorgeschoten bomen staan en grote struiken als vlier. Veiligheid is heel belangrijk. Werk nooit vlak naast elkaar en nooit met twee aan dezelfde boom. Een vrije boom ertussen is optimaal. Werk niet met je rug naar elkaar toe. Let ook op je eigen veiligheid en zorg dat je ladder stabiel staat. En dat je zelf stevig staat. Als je twijfelt over een dikke of enge tak, of je kunt je ladder niet goed neerzetten, laat het dan door een begeleider of een meer ervaren knotter doen. Let op je omgeving terwijl je werkt. Let op andere knotters en vooral ook op wandelaars en kinderen. Stop met zagen als de tak tot ¾ is losgezaagd, waarschuw de omstanders; wacht tot deze op een veilige afstand staan en ga dan pas door met zagen. Roep nooit van onderen, timber of iets dergelijks. Je bent dan te laat. Weet de namen van je medeknotters, dan is een waarschuwing veel gerichter. Let goed op als je tak bijna valt. Houd jezelf vast, want een vallende tak kan wegglijden en jou omduwen of meetrekken. Let ook op dat je benen en voeten niet geraakt kunnen worden. Afgezaagde takken moeten opgestapeld worden op hopen met de punt steeds in dezelfde richting anders wordt het een onontwarbare kluwen. Dat is bij het afvoeren handiger. Als je takken wegsleept let dan op de zagers. Waarschuw voordat je takken gaat wegtrekken anders trek je misschien iemand van zijn ladder. Maak de boom waaraan je werkt altijd helemaal af en ruim de gezaagde takken op voordat je naar een volgende boom gaat. Laat ook geen takken in de sloot achter. We werken tot 12:15 uur en dan gaan we opruimen. Halverwege drinken we koffie of thee en eten een koekje. We proberen de risico s zo klein mogelijk te houden: Daarom vermelden we in een persbericht altijd Deelname is mogelijk vanaf 12 jaar en is gratis. Jongeren tussen 12 en 16 jaar mogen meedoen onder begeleiding. Er wordt geknot tot uur. Bij regen vindt het knotten geen doorgang. Een mok moeten de deelnemers zelf meebrengen. Het is raadzaam stevige schoenen te dragen en nauwsluitende kleding. Werk op je gemak, als je moe wordt rust dan even uit of maak een praatje. Het is geen wedstrijd en het hoeft niet persé af. Help mee om na afloop het gereedschap schoon en droog op te ruimen. Vergeet niet van de natuur te genieten. Informatie, Geert van Poelgeest, of (Westland) Huub van t Hart, (Midden-Delfland) 9.19 Natuurbeheer, KNNV afdeling Delfland, december