Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 & 2

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 & 2"

Transcriptie

1 Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 & 2 Samenvatting door een scholier 3586 woorden 2 januari ,6 15 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs Hoofdstuk 1 Grensgebied tussen Mexico en de VS Mexico was vroeger geen welvarend gebied. Het had een snelgroeiende arme bevolking, en weinig werk. Tegen over de VS was dit verschil groot. Dit verschil zorgde voor veel migratie van de Mexicanen naar de VS. Omdat het noorden van Mexico zo arm was begon er export industrie te bestaan. Buitenlandse bedrijven gingen industrieproducten voor de wereld markt maken. Ze gingen naar Mexico voor de goedkope arbeiders en de belastingvoordelen die de Mexicaanse overheid aan buitenlandse bedrijven gaf. De migratie maakte de VS een multiculturele samenleving. Veel Mexicanen wonen in het zuiden van de VS, ook wel Mexamerika genoemd. Kenmerken en verschillen van de grensregio s Ruimtelijke kenmerken -lange grens (kunstmatig en natuurlijk) die moeilijk bewaakt kan worden -Aan de buitenkant (periferie) van het land 2. Bevolkingsspreiding -voorkomen van dubbelsteden 3. Bevolkingsdichtheid -relatief dunbevolkt 4. Bevolkingsgroei -hoge natuurlijke bevolkingsgroei in Mexicaanse grensregio 5. Cultuur (taal, godsdienst, gewoonten en -Spaanse taal ook in grensregio veelvoorkomend gebruiken enzovoort) 6. Economie Grote verschillen in inkomen, koopkracht en bnp tussen Mexico en VS. 7. Voorzieningen (onderwijs, gezondheidszorg, Grote verschillen in woonomstandigheden en voorzieningen tussen water) Mexico en VS. 2. Een grensregio is een gebied waar een politieke grenslijn een scheiding vormt tussen twee samenlevingen. Het braceroverdrag is gemaakt door de Amerikaanse overheid om Mexicaanse seizoensarbeiders te werk te stellen. De seizoensarbeiders waren dus legaal. Pagina 1 van 19

2 De toestroom van arme illegale arbeiders leidde tot etnische spanningen tussen de verschillende culturen. Er zijn grote sociale verschillen. Veel Mexicanen vormen een onderklasse, hierdoor moeten ze de kost bij elkaar schrapen op de informele sector, vaak illegaal. NAFTA betekent North American Free Trade Association. De NAFTA is gemaakt om handel tussen de VS, Canada en Mexico vrij te maken (liberalisering). Zo zou er langzaam een vrijhandelszone ontstaan. De NAFTA liet de handel en buitenlandse investeringen sterk toenemen, hierdoor moest de Mexicaanse landbouw het opnemen tegen de machtige landbouw van de VS en Canada.Voedingsmiddelen uit Mexico werden vaak niet geaccepteerd door de VS of Canada vanwege gezondheidsargumenten. Hierdoor waren de Mexicaanse boeren de dupe van de NAFTA. Door de economische terugval was er veel minder werk in de VS. Hierdoor waren de Mexicanen als lastige concurrenten gezien voor de werkzoekende Mexicanen. Omdat de angst van verdringing op de arbeidsmarkt erger werd werden de regels verscherpt, dit zorgde voor een toename van de illegale migratie in de VS. Er worden ontzettend veel geldinzendingen (overmakingen) van de Mexicaanse migranten naar Mexico gestuurd. Dit komt doordat de Migranten en de Achterblijvers vaak een hechte band hebben en het geld word vaak gebruikt om de achterblijvers naar de VS te halen. VS Groot BNP Hoge inkomens Hoge koopkracht Normale bevolkingsgroei Post-transitiefase Goede voorzieningen Geen/minder armoede Mexico Klein BNP Lage inkomens Lage koopkracht Snelle bevolkingsgroei In de transitiefase Slechte voorzieningen Veel armoede 3. Macro. Verschil tussen landen. Meso. Voor en Nadelen afwegen. Micro. Persoonlijke redenen. Als je om economische zaken emigreert heet dit arbeidsmigratie. Als je om veiligheidsredenen emigreert heet dit asielmigratie. Vraaggestuurde migratiestroom > het resultaat van de vraag uit een rijk land met arbeidstekorten. Aanbodgestuurde migratiestroom > Ontstaat door migranten die uit eigen initiatief migreren. Pushfactoren zijn factoren waardoor de mensen uit het land immigreren (Negatief). Pullfactoren is waarom ze naar een land toe migreren (Positief). Pagina 2 van 19

3 Fase saanbodgestuurde migratiestroom 1 Er is eerst sprake van tijdelijke migratie van jongen arbeidsmigranten. De migranten blijven veel contact houden met het herkomst gebied. Ze sturen regelmatig geld naar hun familie. 2 De verblijfsduur word verlengd. Migranten bouwen steeds meer sociale contacten in hun nieuwe omgeving op. 3 De migranten laten hun partner of hele gezin overkomen. Ze wennen steeds meer aan het idee om in hun nieuwe land te blijven. Er worden eigen verenigingen, winkels en restaurants opgericht. 4 De migranten vestigen zich permanent. Ze krijgen een verblijfsvergunning of paspoort van het vestigingsland. De migranten kunnen eigen bedrijven opzetten. Soms helpen legale migranten landgenoten die illegaal verblijven. Ze kunnen onderdak bieden of helpen de nieuwkomers aan illegale arbeid. 4. Een land met een ongelijke ontwikkeling heeft een centrum-periferiestructuur. Dit betekend dat er veel economische verschillen in een land zijn. Toen het braceroverdrag werd op gezegd was het veel moeilijker om seizoenswerk in de VS te verrichten. De werkloosheid in Mexico nam snel toe. Toen de Mexicaanse overheid de werkgelegenheid wilde verbeteren zette ze het PIF (Programa de Industrailzación Fronteriza) programma op. Dit moest er voor zorgen dat door belastingvoordelen buitenlandse bedrijven naar Mexico te halen. In het begin maakte vooral de Amerikaanse bedrijven hier gebruik van door dicht op de grens assemblagebedrijven te zetten die gericht waren op het in elkaar zetten (assemblage) van allerlei industrieproducten. Deze buitenlandse bedrijven staan bekend als maquiladoras. Dit werd een succes door niet alleen door de belastingvoordelen maar ook door de aanwezigheid van veel laaggeschoolde arbeidskrachten. De loonkosten waren daardoor ook erg laag. De maquiladoras stonden eerst veel bij de grens in de grote grenssteden. Dit is in de loop van de tijd veranderd op 3 manieren: Een verschuiving naar het binnenland Door de groei van de maquiladoras werd de vraag naar arbeid in het grensgebied steeds groter. Ook werden de lonen hoger. Hierdoor trokken bedrijven meer naar het binnenland waar de lonen lager waren. Zo trekken ze steeds zuidelijker om de lage lonen te blijven houden. Een niveauverhoging van de bedrijven in de grenszone In de grenszone kwamen steeds meer bedrijven met ingewikkeldere processen en goed geschoolde arbeidskrachten. 3.Steeds meer niet-amerikaanse bedrijven Eerst waren het vooral Amerikaanse bedrijven, nu zie je ook bedrijven uit Japan, Zuid-Korea, Duitsland, Frankrijk en Nederland zich vestigen in Mexico. Ook word er meer geïnvesteerd vanuit Mexico zelf, veel Mexicaanse bedrijven hebben een samenwerkingsverband (joint venture) met buitenlandse bedrijven. Pagina 3 van 19

4 5. Door de industriële revolutie begon er een internationale taak verdeling, gebieden in de periferie leveren producten aan centrum landen. Periferie landen gingen veel exporteren tegen relatief lage prijzen naar centrum landen maar moesten tegen hoge prijzen van de centrum landen importeren. Doordat de ruilvoet niet in evenwicht was, was er sprake van een ruilvoetverslechtering. Importvervangende industrialisatie. Bij importvervangende industrialisatie gaat een land producten die het normaal moet invoeren, de producten zelf maken. Op deze manier kreeg Mexico een grote industrie. Toch zaten er nadelen aan, doordat Mexico de producten zelf ging maken ontstond er een monopoliepositie (monopolie = marktvorm waarbij een ondernemer de enige aanbieder is). Dat had het als gevolg hoge prijzen en lage kwaliteit. Ook heeft Mexico een lage koopkracht, productie word goedkoper als je meer produceert. De lage koopkracht belemmerde dus de afzet op de binnenlandse markt. Exportgeoriënteerde industrialisatie Langzaam aan gingen ontwikkelingslanden die industrie opbouwden zich richten op productie voor de export, bijvoorbeeld de maquiladoras. Door aantrekkelijke voorwaarden probeerde de staat buitenlandse bedrijven en investeringen aan te trekken door bijvoorbeeld belastingvoordelen te geven en export industriezones te maken. Ontwikkelingsfases van de maquiladoras. Hoofdstuk 2. Vrije landbouw en handel in Europa Het WTO (Wereldhandelsorganisatie) wil voor landbouwproducten vrij handel in de hele wereld. Dit lukt nog niet. Dat komt omdat veel landen hun eigen landbouw beschermen. Ze bemoeilijken de import van landbouwproducten uit het buitenland door invoerrechten te heffen en buitenlandse producten duur te maken. De EU deed dit ook, maar in het kader van vrije wereldhandel worden veel subsidies voor boeren nu afgeschaft of verminderd. Hierdoor krijgt de Europese boer het moeilijk, omdat het meer concurrentie krijgt. Als de boer wilt overleven zal hij zijn bedrijf moeten veranderen. Hij moet goedkoper werken of zoeken naar aanvullende inkomsten. 2. Er is geen vrijhandel van landbouwproducten in de wereld doordat veel landen hun eigen landbouw beschermen. Dit doen ze door belasting te heffen op buitenlandse producten en door eigen boeren subsidies te geven. De marktordening van suikerbieten binnen de EU. Marktordening bestaat uit 4 elementen: Een vastgestelde prijs: productiesubsidie. Productiesubsidie bestaat uit twee delen: een vergoeding voor de productiekosten en een stuk gegarandeerde winst. Pagina 4 van 19

5 2. Een vastgestelde productie omvang. Door de EU word jaarlijks vastgesteld hoeveel er van een product geproduceerd mag worden. 3. Heffingen op import Door de productsubsidies zijn de prijzen van de landbouw binnen de EU hoger dan op de wereldmarkt. Om te voorkomen dat er goedkopere producten van buiten de EU komen gebruikt de EU een tarief muur van importheffingen. Deze importheffingen verhogen de prijs van geïmporteerde producten. Zo is er sprake van handelsbescherming: protectie. 4. Exportsubsidies Een ton suiker kan bijvoorbeeld in de EU 630 euro kosten en op de wereldmarkt nog geen 300 euro. De EU compenseert dan 360 euro, die compensatie noemen ze dan exportsubsidies. Dit verstoort natuurlijk de vrije wereldhandel. Niet alleen de EU beschermt hun eigen markt, ook de VS, China, Australië en vele andere landen beschermen hun eigen markt. Veel landen hebben hier kritiek op, daarom is in 95 het WTO (Wereldhandelsorganisatie) opgericht. Hierin overleggen verschillende landen over de voorwaarden voor hun onderlinge handel. Bietentelers en suikerproducenten zijn belangrijke betrokken (actoren) bij een vrije wereldhandel. Voor beide wordt de vermindering van de marktordening een groot probleem. De inkomensdaling van de boer word gedeeltelijk goedgemaakt door de inkomenssubsidie. 3. De EU kent van haar oprichting een Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Op het begin concentreerde het vooral op een stabiel aanbod van levensmiddelen. Nu staat vooral de verduurzaming van de EU centraal. Met duurzame landbouw bedoelen we een landbouw die economisch rendabel, ecologisch verantwoord en sociaal aanvaardbaar is. Voor toekomstige generaties zijn drie aspecten van belang: Het Economisch aspect. Dit betekent dat voldoende voedsel geproduceerd moet kunnen worden en dat de boeren daar ook vrij van moeten leven. Er moeten producten geteeld worden die op de vrije wereldmarkt eerlijk kunnen concurreren. 2. Het Ecologisch aspect. Dit houdt in dat de landbouw er voor moet zorgen dat het milieu gezond blijft. 3. Het Sociale aspect. Veranderingen in de landbouw mogen niet ten koste gaan van een leefbaar en aantrekkelijk platteland. De Europese landbouw word duurzamer door: Pagina 5 van 19

6 Een nieuw subsidie systeem. Export subsidies zijn verdwenen, importheffingen worden geleidelijk afgebouwd. Ook productie subsidies worden geleidelijk aan afgebouwd en hiervoor in de plaats krijgen landbouwbedrijven inkomenssubsidie. Sanering van de EU-begroting (een minder uur landbouwbeleid) Subsidies zijn financieel voor Europese boeren een zware last. In de loop van de tijd is het bedrag hiervoor alleen maar gestegen. Aandacht voor dierenziekte en dierenwelzijn Dier ziekten komen steeds meer voor. Dit komt door de hoge dier dichtheid en dat leidt gemakkelijk tot het uitbereiding van ziekten. Inenting is een oplossing maar dit kan tot problemen leiden in sommige landen. Dieren moeten meer leef ruimte hebben. Aandacht voor voedselveiligheid Voedsel moet veilig zijn. De EU stelt om voedselveiligheid te bevorderen strenge eisen aan de gezondheid van dieren en productiemiddelen van levensmiddelen. Plattelandsontwikkeling De landbouw is allang niet meer de enige activiteit op het platteland. Het moet aantrekkelijk blijven voor de stedeling. De EU stimuleert dit door 3 soorten maatregelen: -Maatregelen die ervoor zorgen dat boeren blijven -Maatregelen die zorgen voor natuur en landschap -Maatregelen die zorgen voor goede voorzieningen van recreatie en meer welzijn in de dorpen. 4. Minder inkomsten en meer concurrenten en meer eisen voor de landbouw. Dat is waar de Europese boeren op kunnen uitkijken. Dit kan verschillende gevolgen voor een boer hebben: Bedrijfsbeëindiging, schaalvergroting of verbreding. Of een combinatie. Vergroting van de productie in samenhang met lagere of gelijkblijvende kosten is de kern van schaalvergroting. Er zijn vier mogelijke vormen van schaalvergroting: Vergroting van bedrijfsoppervlak Meer hectare voor productie en dus een hogere opbrengst. Mechanisatie Minder arbeidskrachten nodig, minder arbeidskosten. Pagina 6 van 19

7 Intensivering Het streven naar een grotere opbrengst per hectare. De intensieve veehouderij is hier een voorbeeld van. Hier worden grote aantallen dieren op een beperkt oppervlak in grote schuren gestopt. Specialisatie. Je richten op één gewas of product. Verbreding Verbreding wil zeggen dat nieuwe producten met een hogere opbrengst of nieuwe activiteiten aan het bedrijf worden toegevoegd. Er zijn twee vormen van verbreding: Het kiezen van productie met een hogere toegevoegde waarde Bijvoorbeeld door Landbouw Het toevoegen van nieuwe activiteiten aan het bedrijf Bijvoorbeeld door toerisme, huisverkoop, zorg, energieproductie, stalling van caravans, loonwerk of onderhoud van houtwallen. Dit heet Diversificatie. 5. Soorten landbouwlandschap: Landbouwlandschap met grootschalige grondgebonden landbouw. Schaalvergroting door vergroting van percelen (stuk grond met een bepaalde vorm van grondgebruik)en verder gaande mechanisatie zijn hier goed mogelijk. Hier ben je grondgebonden, dit wil zeggen dat wat je verbouwd aan de grond ligt. 2. Landbouwlandschap met sterke intensivering en specialisatie (industrieel landbouwlandschap). Er wordt maar 1 product geproduceerd. Alles word kunstmatig geregeld. 3. Landbouwlandschap met veel natuur en een hoge landschappelijke kwaliteit. Vergroting van percelen en sterke mechanisatie is hier niet mogelijk. Alleen verbreding is mogelijk. Ook subsidies van de overheid zullen moeten zorgen voor een aanvullend inkomen. Pagina 7 van 19

8 Natuurlandschap met landbouw als beheersvorm. Waar natuur domineert, is de landbouw aan regels gebonden. Beheer en onderhoud is het enige wat de boer kan doen. Hij moet voor zijn activiteiten door de overheid betaalt worden. 6, In grondgebonden landbouw speelt de grondsoort, grondwaterstand en het reliëf (vlak of golvend) een rol. De boer heeft zich aangepast aan de natuurlijke omstandigheden. Niet-grondgebonden landschap komt ook duidelijk voor. Er zijn vijf soorten landbouw gebieden in Nederland: Akkerbouw gebieden. In akkerbouw gebieden is het landschap open en grootschalig met grote kavels en rechte wegen en sloten. Veeteelt gebieden. Weilanden met veel sloten vol water. Gebieden met gemengd bedrijf. Landschap is kleinschalig met veel natuur. Gebieden met intensieve veehouderij. Boeren houden op hun beperkte oppervlak grote aantallen dieren in grote schuren. Tuinbouwgebieden Vaak in kassen. Denk aan: bloemen, fruit, groenten. Kenmerken Nederlandse landbouw: Hoge opbrengsten en veel kennis. De Nederlandse landbouw binnen Europa doet het goed, dit komt vooral door de tuinbouwbedrijven en intensieve veehouderij. Kennis en kwaliteit staan hierbij voorop. Tuinbouw belangrijk. Meer dan een derde van uit onze landbouw bestaat uit fruit, groenten en bloemen. Pagina 8 van 19

9 Weinig grote bedrijven Alleen in de akkerbouw komen een beperkt aantal bedrijven voor die redelijk groot zijn, de rest is klein. 4.Veel boeren verlaten de landbouw. Door de schaalvergroting. Het aantal landbouw bedrijven is met 40% gedaald de afgelopen jaren. De oorzaken zijn de dalende prijzen van melk, groenten en akkerbouw producten. Om het inkomen van de Nederlandse boer veilig te stellen zijn de mogelijkheden beperkt: Vergroting van bedrijfsoppervlak Bijvoorbeeld door het samenvoegen van boerderijen. Intensivering. Verhoging toegevoegde waarde. Bijvoorbeeld door: biologische landbouw. Diversificatie. Bijvoorbeeld door: het stallen van caravans, zorg of toerisme. 7. Soorten landbouwgebieden in Oostenrijk/bergachtig landschap: Runderveehouderij in het alpengebied. Hier leven boeren van vlees en melk productie. Akkerbouw in het noordoostelijke laagland. Pagina 9 van 19

10 De landbouw is vrij grootschalig in dit gebied. Dit komt doordat het gebied vlakker is. Gemengde landbouw in het noordelijke en zuidelijke alpenvoorland. Op het heuvelachtige landschap komen verschillende landbouw vormen naast elkaar voor. Het is kleinschalig met veel bos. De wijnbouw. De wijnbedrijven zijn meestal niet groot en bevinden zich in het oosten en zuidoosten. Kenmerken Oostenrijkse landbouw: Minder hoge opbrengsten Oostenrijk is een minder belangrijk landbouwland. Ze brengen gemiddeld veel minder op, dit komt doordat tuinbouw en intensieve veehouderij minder belangrijk is. Veel kleine bedrijven. Alleen de akkerbouw is wat grootschaliger. Veel biologische landbouw. De Oostenrijkse regering heeft dit flink gestimuleerd door subsidies. Veel nevenbedrijven Bij een nevenbedrijf word minder dan 50% van het hele inkomen aan landbouw verdient. Het grootste deel word bijvoorbeeld door toerisme verdient. Veel bergboerenbedrijven Dit zijn landbouwbedrijven die van de EU subsidies krijgen via de bergboerenregeling. Om te voorkomen dat de Oostenrijkse landbouw verdwijnt zijn de mogelijkheden beperkt: Pagina 10 van 19

11 Vergroting van bedrijfsoppervlak Intensivering Verhoging toegevoegde waarde (door bijvoorbeeld biologisch te gaan verbouwen) Diversificatie (door bijvoorbeeld toerisme) Een typologie van Europese landbouw. Marktordening bestaat uit 4 elementen: Een vastgestelde prijs: productiesubsidie. Productiesubsidie bestaat uit twee delen: een vergoeding voor de productiekosten en een stuk gegarandeerde winst. 2. Een vastgestelde productie omvang. Door de EU word jaarlijks vastgesteld hoeveel er van een product geproduceerd mag worden. 3. Heffingen op import Door de productsubsidies zijn de prijzen van de landbouw binnen de EU hoger dan op de wereldmarkt. Om te voorkomen dat er goedkopere producten van buiten de EU komen gebruikt de EU een tarief muur van importheffingen. Deze importheffingen verhogen de prijs van geïmporteerde producten. Zo is er sprake van handelsbescherming: protectie. 4. Exportsubsidies Een ton suiker kan bijvoorbeeld in de EU 630 euro kosten en op de wereldmarkt nog geen 300 euro. De EU compenseert dan 360 euro, die compensatie noemen ze dan exportsubsidies. Dit verstoort natuurlijk de vrije wereldhandel. Niet alleen de EU beschermt hun eigen markt, ook de VS, China, Australië en vele andere landen beschermen hun eigen markt. Veel landen hebben hier kritiek op, daarom is in 95 het WTO (Wereldhandelsorganisatie) opgericht. Hierin overleggen verschillende landen over de voorwaarden voor hun onderlinge handel. Bietentelers en suikerproducenten zijn belangrijke betrokken (actoren) bij een vrije wereldhandel. Voor beide wordt de vermindering van de marktordening een groot probleem. De inkomensdaling van de boer word gedeeltelijk goedgemaakt door de inkomenssubsidie. 3. De EU kent van haar oprichting een Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Op het begin concentreerde het vooral op een stabiel aanbod van levensmiddelen. Nu staat vooral de verduurzaming van de EU centraal. Met duurzame landbouw bedoelen we een landbouw die economisch rendabel, ecologisch verantwoord en sociaal aanvaardbaar is. Voor toekomstige generaties zijn drie aspecten van belang: Pagina 11 van 19

12 Het Economisch aspect. Dit betekent dat voldoende voedsel geproduceerd moet kunnen worden en dat de boeren daar ook vrij van moeten leven. Er moeten producten geteeld worden die op de vrije wereldmarkt eerlijk kunnen concurreren. Het Ecologisch aspect. Dit houd in dat de landbouw er voor moet zorgen dat het milieu gezond blijft. Het Sociale aspect. Veranderingen in de landbouw mogen niet ter koste gaan van een leefbaar en aantrekkelijk platteland. De Europese landbouw word duurzamer door: Een nieuw subsidie systeem. Export subsidies zijn verdwenen, importheffingen worden geleidelijk afgebouwd. Ook productie subsidies worden Pagina 12 van 19

13 geleidelijk aan afgebouwd en hiervoor in de plaats krijgen landbouwbedrijven inkomenssubsidie. Sanering van de EU-begroting (een minder uur landbouwbeleid) Subsidies zijn financieel voor Europese boeren een zware last. In de loop van de tijd is het bedrag hiervoor alleen maar gestegen. Aandacht voor dierenziekte en dierenwelzijn Dier ziekten komen steeds meer voor. Dit komt door de hoge dier dichtheid en dat leidt gemakkelijk tot het uitbereiding van ziekten. Inenting is een oplossing maar dit kan tot problemen leiden in sommige landen. Dieren moeten meer leef ruimte hebben. Aandacht voor voedselveiligheid Voedsel moet veilig zijn. De EU stelt om voedselveiligheid te bevorderen strenge eisen aan de gezondheid van dieren en productiemiddelen van levensmiddelen. Plattelandsontwikkeling De landbouw is allang niet meer de enige activiteit op het platteland. Het moet aantrekkelijk blijven voor de stedeling. De EU stimuleert dit door 3 soorten maatregelen: -Maatregelen die ervoor zorgen dat boeren blijven -Maatregelen die zorgen voor natuur en landschap -Maatregelen die zorgen voor goede voorzieningen van recreatie en meer welzijn in de dorpen. 4. Minder inkomsten en meer concurrenten en meer eisen voor de landbouw. Dat is waar de Europese boeren op kunnen uitkijken. Dit kan verschillende gevolgen voor een boer hebben: Bedrijfsbeëindiging, schaalvergroting of verbreding. Of een combinatie. Pagina 13 van 19

14 Vergroting van de productie in samenhang met lagere of gelijkblijvende kosten is de kern van schaalvergroting. Er zijn vier mogelijke vormen van schaalvergroting: Vergroting van bedrijfsoppervlak Meer hectare voor productie en dus een hogere opbrengst. Mechanisatie Minder arbeidskrachten nodig, minder arbeidskosten. Intensivering Het streven naar een grotere opbrengst per hectare. De intensieve veehouderij is hier een voorbeeld van. Hier worden grote aantallen dieren op een beperkt oppervlak in grote schuren gestopt. Specialisatie. Je richten op één gewas of product. Verbreding Verbreding wil zeggen dat nieuwe producten met een hogere opbrengst of nieuwe activiteiten aan het bedrijf worden toegevoegd. Er zijn twee vormen van verbreding: Het kiezen van productie met een hogere toegevoegde waarde Pagina 14 van 19

15 Bijvoorbeeld door Landbouw Het toevoegen van nieuwe activiteiten aan het bedrijf Bijvoorbeeld door toerisme, huisverkoop, zorg, energieproductie, stalling van caravans, loonwerk of onderhoud van houtwallen. Dit heet Diversificatie. 5. Soorten landbouwlandschap: Landbouwlandschap met grootschalige grondgebonden landbouw. Schaalvergroting door vergroting van percelen (stuk grond met een bepaalde vorm van grondgebruik)en verder gaande mechanisatie zijn hier goed mogelijk. Hier ben je grondgebonden, dit wil zeggen dat wat je verbouwd aan de grond ligt. 2. Landbouwlandschap met sterke intensivering en specialisatie (industrieel landbouwlandschap). Er wordt maar 1 product geproduceerd. Alles word kunstmatig geregeld. 3. Landbouwlandschap met veel natuur en een hoge landschappelijke kwaliteit. Vergroting van percelen en sterke mechanisatie is hier niet mogelijk. Alleen verbreding is mogelijk. Ook subsidies van de overheid zullen moeten zorgen voor een aanvullend inkomen. Natuurlandschap met landbouw als beheersvorm. Waar natuur domineert, is de landbouw aan regels gebonden. Beheer en onderhoud is het enige wat de boer kan doen. Hij moet voor zijn activiteiten door de overheid betaalt worden. 6, In grondgebonden landbouw speelt de grondsoort, grondwaterstand en het reliëf (vlak of golvend) een rol. De boer heeft zich aangepast aan de natuurlijke omstandigheden. Niet-grondgebonden landschap komt ook duidelijk voor. Er zijn vijf soorten landbouw gebieden in Nederland: Akkerbouw gebieden. In akkerbouw gebieden is het landschap open en grootschalig met grote kavels en rechte wegen en sloten. Pagina 15 van 19

16 Veeteelt gebieden. Weilanden met veel sloten vol water. Gebieden met gemengd bedrijf. Landschap is kleinschalig met veel natuur. Gebieden met intensieve veehouderij. Boeren houden op hun beperkte oppervlak grote aantallen dieren in grote schuren. Tuinbouwgebieden Vaak in kassen. Denk aan: bloemen, fruit, groenten. Kenmerken Nederlandse landbouw: Hoge opbrengsten en veel kennis. De Nederlandse landbouw binnen Europa doet het goed, dit komt vooral door de tuinbouwbedrijven en intensieve veehouderij. Kennis en kwaliteit staan hierbij voorop. Tuinbouw belangrijk. Meer dan een derde van uit onze landbouw bestaat uit fruit, groenten en bloemen. Weinig grote bedrijven Alleen in de akkerbouw komen een beperkt aantal bedrijven voor die redelijk groot zijn, de rest is klein. 4.Veel boeren verlaten de landbouw. Door de schaalvergroting. Het aantal landbouw bedrijven is met 40% gedaald de afgelopen jaren. De oorzaken zijn de dalende prijzen van melk, groenten en akkerbouw producten. Om het inkomen van de Nederlandse boer veilig te stellen zijn de mogelijkheden beperkt: Vergroting van bedrijfsoppervlak Pagina 16 van 19

17 Bijvoorbeeld door het samenvoegen van boerderijen. Intensivering. Verhoging toegevoegde waarde. Bijvoorbeeld door: biologische landbouw. Diversificatie. Bijvoorbeeld door: het stallen van caravans, zorg of toerisme. 7. Soorten landbouwgebieden in Oostenrijk/bergachtig landschap: Runderveehouderij in het alpengebied. Hier leven boeren van vlees en melk productie. Akkerbouw in het noordoostelijke laagland. De landbouw is vrij grootschalig in dit gebied. Dit komt doordat het gebied vlakker is. Gemengde landbouw in het noordelijke en zuidelijke alpenvoorland. Op het heuvelachtige landschap komen verschillende landbouw vormen naast elkaar voor. Het is kleinschalig met veel bos. De wijnbouw. De wijnbedrijven zijn meestal niet groot en bevinden zich in het oosten en zuidoosten. Kenmerken Oostenrijkse landbouw: Minder hoge opbrengsten Oostenrijk is een minder belangrijk landbouwland. Ze brengen gemiddeld veel minder op, dit komt doordat tuinbouw Pagina 17 van 19

18 en intensieve veehouderij minder belangrijk is. Veel kleine bedrijven. Alleen de akkerbouw is wat grootschaliger. Veel biologische landbouw. De Oostenrijkse regering heeft dit flink gestimuleerd door subsidies. Veel nevenbedrijven Bij een nevenbedrijf word minder dan 50% van het hele inkomen aan landbouw verdient. Het grootste deel word bijvoorbeeld door toerisme verdient. Veel bergboerenbedrijven Dit zijn landbouwbedrijven die van de EU subsidies krijgen via de bergboerenregeling. Om te voorkomen dat de Oostenrijkse landbouw verdwijnt zijn de mogelijkheden beperkt: Vergroting van bedrijfsoppervlak Intensivering Verhoging toegevoegde waarde (door bijvoorbeeld biologisch te gaan verbouwen) Diversificatie (door bijvoorbeeld toerisme) Een typologie van Europese landbouw. Pagina 18 van 19

19 Pagina 19 van 19

Twee belangrijke aardrijkskunde vragen zijn waar komt iets voor? En waarom is het daar? Verklaring zoek je in interne factoren en externe factoren.

Twee belangrijke aardrijkskunde vragen zijn waar komt iets voor? En waarom is het daar? Verklaring zoek je in interne factoren en externe factoren. Samenvatting door Cristel 1008 woorden 26 juni 2016 7,1 3 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Het grensgebied tussen Mexico en de VS: Illegalen overschrijding van Mexicanen richting de verenigde staten.

Nadere informatie

WERELD. 5 havo 1 Globalisering 14-16

WERELD. 5 havo 1 Globalisering 14-16 WERELD 5 havo 1 Globalisering 14-16 Melkprijzen wereldwijde concurrentie Hoog: centrumlanden Middel, semi-periferie Laag, periferie Globalisering = concurrentie.. 3 factoren? 1. Opkomst MNO s, mondiale

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 7

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 7 Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 7 Samenvatting door een scholier 363 woorden 3 maart 2005 6,6 67 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs Gemengd bedrijf: landbouwbedrijf dat vroeger

Nadere informatie

Samenvatting Economie Hoofdstuk 8 Over de grens?

Samenvatting Economie Hoofdstuk 8 Over de grens? Samenvatting Economie Hoofdstuk 8 Over de grens? 8.1 Waarom handel met het buitenland? Importeren = het kopen van goederen en diensten uit het buitenland. Waarom? -Goedkoper of van betere kwaliteit -Bepaalde

Nadere informatie

Aantekening Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Globalisering

Aantekening Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Globalisering Aantekening Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Global Aantekening door F. 617 woorden 6 maart 2013 5,9 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoofdstuk 1: Wereldglobal 2,3 Global: Global verandert

Nadere informatie

De kloof wordt breder. Boekverslag door H woorden 15 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde

De kloof wordt breder. Boekverslag door H woorden 15 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde Boekverslag door H. 1034 woorden 15 februari 2007 6.6 80 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoofdstuk 2 het Noorden tegenover het Zuiden 2 Noord- Zuidverhoudingen 2.1 De kloof wordt

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde De wereld indelen paragraaf 1 en 2

Samenvatting Aardrijkskunde De wereld indelen paragraaf 1 en 2 Samenvatting Aardrijkskunde De wereld indelen paragraaf 1 en 2 Samenvatting door N. 1549 woorden 14 november 2012 4,9 3 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Hoofdstuk 1 en 2 Halverwege de

Nadere informatie

INDONESIË. Sociaaleconomische positie en ontwikkelingen

INDONESIË. Sociaaleconomische positie en ontwikkelingen INDONESIË Sociaaleconomische positie en ontwikkelingen Structuur [1/2] De kandidaat kan gebiedskenmerken van een ontwikkelingsland beschrijven en analyseren. Het betreft: a. sociaal-geografische en fysisch-geografische

Nadere informatie

Samenvatting Landbouw in Europa

Samenvatting Landbouw in Europa Samenvatting Landbouw in Europa 1 Samenvatting Landbouw in Europa 1 Europese landbouw in beweging De hoofdvraag van dit katern is: Welke gevolgen heeft de toenemende mondiale vrijhandel in landbouwproducten

Nadere informatie

WERELD. 4 havo 1 Wereldbeeld 1-2

WERELD. 4 havo 1 Wereldbeeld 1-2 WERELD 4 havo 1 Wereldbeeld 1-2 Op de grens Een reis vol gevaren Ga naar www.nos.nl typ de zoekterm Ciudad Juarez in en bekijk een van de videofragmenten over deze gevaarlijkste stad ter wereld. Op de

Nadere informatie

Internationale handel H7 1. Internationale handel. Waarom importeren: 25-2-2013. Waar komt het vandaan?

Internationale handel H7 1. Internationale handel. Waarom importeren: 25-2-2013. Waar komt het vandaan? Internationale handel H7 1 Waar komt het vandaan? Economie voor het vmbo (tot 8,35 m.) Internationale handel Importeren = invoeren (betalen) Exporteren = uitvoeren (verdienen) Waarom importeren: Meer keuze

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Globalisering Paragraaf 15 t/m 19

Hoofdstuk 1 Globalisering Paragraaf 15 t/m 19 Hoofdstuk 1 Globalisering Paragraaf 15 t/m 19 inhoud Patronen van de landbouw in de EU (par. 15) Veranderingsprocessen in de EU-landbouw (par. 16) Oostenrijk - Nederland: overeenkomsten en verschillen

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Wereldbeeld

Samenvatting Aardrijkskunde Wereldbeeld Samenvatting Aardrijkskunde Wereldbeeld Samenvatting door een scholier 1953 woorden 9 november 2009 7,2 115 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Paragraaf 2: Een grens tussen rijk en arm

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 1 paragraaf 2,3,4,7,8

Samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 1 paragraaf 2,3,4,7,8 Samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 1 paragraaf 2,3,4,7,8 Samenvatting door V. 1226 woorden 30 oktober 2016 7,1 21 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Par. 1.2 Er zijn 2 manieren om

Nadere informatie

Nigeria. 1. Bevolking en welvaart in Nigeria 2. Voedselvoorziening in Nigeria 3. Nigeria in de wereldeconomie 4. Gezond in Nigeria

Nigeria. 1. Bevolking en welvaart in Nigeria 2. Voedselvoorziening in Nigeria 3. Nigeria in de wereldeconomie 4. Gezond in Nigeria Nigeria 1. Bevolking en welvaart in Nigeria 2. Voedselvoorziening in Nigeria 3. Nigeria in de wereldeconomie 4. Gezond in Nigeria Marèl Smit & Anne Jekel H3T3 1.Bevolking en welvaart in Nigeria Nigeria

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 en 2: Arm en rijk

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 en 2: Arm en rijk Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 en 2: Arm en rijk Samenvatting door B. 2322 woorden 5 november 2014 5,7 6 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo 1.1 Kennismaking met het grensgebied

Nadere informatie

6,1. Wat is migratie? On the move. Samenvatting door een scholier 1685 woorden 3 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde. 2.

6,1. Wat is migratie? On the move. Samenvatting door een scholier 1685 woorden 3 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde. 2. Samenvatting door een scholier 1685 woorden 3 juni 2009 6,1 33 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand 2.1 Migratie Wat is migratie? migratie = van woonplaats veranderen Als je let op de

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 7

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 7 Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 7 Samenvatting door een scholier 164 woorden 17 maart 24 6,9 291 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs Hoofdstuk 7: Werk aan de wereld. 1: De landbouw

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1, Globalisering

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1, Globalisering Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1, Globalisering Samenvatting door een scholier 1677 woorden 11 december 2009 5,6 19 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Aardrijkskunde Hoofdstuk

Nadere informatie

Hoeveel manieren worden er gebruikt bij aardrijkskunde om de welvaart in een land te meten?

Hoeveel manieren worden er gebruikt bij aardrijkskunde om de welvaart in een land te meten? Samenvatting door L. 815 woorden 10 december 2013 4,7 74 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoeveel manieren worden er gebruikt bij aardrijkskunde om de welvaart in een land te meten?

Nadere informatie

Arm en Rijk. Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten

Arm en Rijk. Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten Arm en Rijk Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten 2.1 Rijk en arm in de Verenigde Staten De rijke Verenigde Staten Je kunt op verschillende manieren aantonen dat de VS een rijk land is. Het BNP

Nadere informatie

Economische vitaliteit agrosector

Economische vitaliteit agrosector Economische vitaliteit agrosector Frank Veeneklaas (Alterra) Programmaleider DWK programma: Mens en economie in de Groene Ruimte De agrarische sector is nog steeds van aanzienlijke betekenis voor de plattelandseconomie.

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Migratie & mobiliteit

Samenvatting Aardrijkskunde Migratie & mobiliteit Samenvatting Aardrijkskunde Migratie & mobiliteit Samenvatting door een scholier 825 woorden 24 juli 2005 7,2 19 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: On the move 1. Waar het gras groener is

Nadere informatie

H1: Economie gaat over..

H1: Economie gaat over.. H1: Economie gaat over.. 1: Belangen Geld is voor de economie een smeermiddel, door het gebruik van geld kunnen we handelen, sparen en goederen prijzen. Belangengroep Belang = Ze komen op voor belangen

Nadere informatie

WE FEED THE WORLD. Achtergronden bij. Een film van Erwin Wagenhofer, Oostenrijk, 2005 www.wefeedtheworld.nl

WE FEED THE WORLD. Achtergronden bij. Een film van Erwin Wagenhofer, Oostenrijk, 2005 www.wefeedtheworld.nl Achtergronden bij WE FEED THE WORLD Een film van Erwin Wagenhofer, Oostenrijk, 2005 www.wefeedtheworld.nl Meer weten over We feed the world? Zelf bijdragen aan een mens-, dier- en milieuvriendelijke landbouw?

Nadere informatie

Thema 4 Platteland. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 7. Landbouw. Subsidies van de EU. Onder de loep. Noordwest-Europa.

Thema 4 Platteland. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 7. Landbouw. Subsidies van de EU. Onder de loep. Noordwest-Europa. Meander Samenvatting groep 7 Thema 4 Platteland Samenvatting Landbouw Boeren zijn door het gebruik van kunstmest en machines meer gaan produceren. Ook zijn ze zich steeds meer gaan specialiseren in één

Nadere informatie

Eindexamen aardrijkskunde vwo 2003-II

Eindexamen aardrijkskunde vwo 2003-II Antwoordmodel Migratie en mobiliteit Opgave 1 1 Voorbeelden van een juiste verklaring zijn: De aanwezigheid van een groot asielzoekerscentrum in een bepaald economisch-geografisch gebied veroorzaakt een

Nadere informatie

1 De markt voor de Nederlandse landbouw De Nederlandse landbouw en de handel Orde in de handel WTO en EU 12 1.

1 De markt voor de Nederlandse landbouw De Nederlandse landbouw en de handel Orde in de handel WTO en EU 12 1. Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 De markt voor de Nederlandse landbouw 9 1.1 De Nederlandse landbouw en de handel 9 1.2 Orde in de handel 10 1.3 WTO en EU 12 1.4 Afsluiting 13 2 Bepaling verkoopprijs 14

Nadere informatie

Samenvatting Economie Internationale Handel

Samenvatting Economie Internationale Handel Samenvatting Economie Internationale Handel Samenvatting door een scholier 1611 woorden 9 september 2001 6,5 169 keer beoordeeld Vak Economie Economie Internationale Handel Hoofdstuk 1 Nederland is erg

Nadere informatie

Eindexamen aardrijkskunde vwo 2002-I

Eindexamen aardrijkskunde vwo 2002-I Antwoordmodel Migratie en Mobiliteit 1 A: Uit de gegevens van bron 3 blijkt dat van de Zuid-Amerikaanse landen Bolivia tot de landen hoort met verhoudingsgewijs weinig mensen woonachtig in de stad 2 B:

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 2 t/m 8

Samenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 2 t/m 8 Samenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 2 t/m 8 Samenvatting door Anne 1154 woorden 12 april 2017 6,3 46 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Paragraaf 2 Bevolkingsspreiding: de manier

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m , 1.8

Samenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m , 1.8 Samenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m 1.4 + 1.7, 1.8 Samenvatting door K. 958 woorden 9 november 2013 6,5 13 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Samenvatting aardrijkskunde paragraaf

Nadere informatie

Geef een voordeel van exporteren. Geef een voordeel van importeren.

Geef een voordeel van exporteren. Geef een voordeel van importeren. Vraagkaarten - blauw & groen De verhouding tussen de euro en de dollar gaat van 1 EUR = 1, 5508 dollar naar 1 EUR = 1, 25 dollar. Is de dollar dan in waarde gedaald of gestegen? De dollar is in waarde

Nadere informatie

Samenvatting Economie Lesbrief Internationale handel

Samenvatting Economie Lesbrief Internationale handel Samenvatting Economie Lesbrief Internationale handel Samenvatting door een scholier 1819 woorden 4 mei 2004 8,2 97 keer beoordeeld Vak Economie INTERNATIONALE HANDEL COMPLETE SAMENVATTING: H 1 T/M 3 Hoofdstuk

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 3.4 t/m 3.6

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 3.4 t/m 3.6 Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 3.4 t/m 3.6 Samenvatting door S. 1381 woorden 8 april 2014 6,9 6 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo 3.4 India Shining? De olifant staat erop India staat

Nadere informatie

Eindexamen economie 1 havo 2000-I

Eindexamen economie 1 havo 2000-I Opgave 1 Meer mensen aan de slag Het terugdringen van de werkloosheid is in veel landen een belangrijke doelstelling van de overheid. Om dat doel te bereiken, streeft de overheid meestal naar groei van

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Overleven in Europa Hfd 1 + 2

Samenvatting Aardrijkskunde Overleven in Europa Hfd 1 + 2 Samenvatting Aardrijkskunde Overleven in Europa Hfd 1 + 2 Samenvatting door Robin 1149 woorden 14 januari 2018 8,8 3 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Belangrijke begrippen: Woeste gronden

Nadere informatie

Samenvatting door een scholier 1310 woorden 17 februari keer beoordeeld

Samenvatting door een scholier 1310 woorden 17 februari keer beoordeeld Samenvatting door een scholier 1310 woorden 17 februari 2009 8 3 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 11 Arbeidsmarkt = geheel vraag naar en aanbod van arbeid. Ondoorzichtige markt = werknemers+werkgevers

Nadere informatie

Internationale varkensvleesmarkt 2012-2013

Internationale varkensvleesmarkt 2012-2013 Internationale varkensvleesmarkt 212-213 In december 212 vond de jaarlijkse conferentie van de GIRA Meat Club plaats. GIRA is een marktonderzoeksbureau, dat aan het einde van elk jaar een inschatting maakt

Nadere informatie

1 Inleiding. 1.1 Duiding van de adviesaanvraag. 1.2 Opbouw van het advies

1 Inleiding. 1.1 Duiding van de adviesaanvraag. 1.2 Opbouw van het advies 1 Inleiding 1.1 Duiding van de adviesaanvraag Namens het kabinet heeft minister Veerman van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij (LNV) de SER gevraagd advies uit te brengen over de integratie van nieuwe

Nadere informatie

Werkstuk Economie Arbeidsverdeling rijke en arme landen

Werkstuk Economie Arbeidsverdeling rijke en arme landen Werkstuk Economie Arbeidsverdeling rijke en arme landen Werkstuk door een scholier 2302 woorden 19 februari 2000 5,6 374 keer beoordeeld Vak Economie Inhoudsopgave 1. Inleiding en vraagstelling 2. Werkwijze

Nadere informatie

Antwoorden Economie Handel

Antwoorden Economie Handel Antwoorden Economie Handel Antwoorden door een scholier 973 woorden 14 april 2004 4,8 61 keer beoordeeld Vak Economie Begrippen: Open Economie: Bijvoorbeeld: Nederland exporteert veel goederen en diensten

Nadere informatie

6,6. Samenvatting door R woorden 15 december keer beoordeeld. Aardrijkskunde

6,6. Samenvatting door R woorden 15 december keer beoordeeld. Aardrijkskunde Samenvatting door R. 1639 woorden 15 december 2011 6,6 6 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Paragraaf 2: Een grens tussen rijk en arm Koopkracht= de hoeveelheid goederen of diensten

Nadere informatie

Schrijf alle antwoorden op een apart antwoordblad.

Schrijf alle antwoorden op een apart antwoordblad. Schrijf alle antwoorden op een apart antwoordblad. Kennis 1p 1 Welk begrip hoort bij deze omschrijving? Inkomensverschillen tussen gebieden in een land. 2 Neem de letters A, B en C over op je antwoordblad.

Nadere informatie

Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten

Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten Spreekbeurt door een scholier 1713 woorden 9 december 2001 5,9 272 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdvraag: Wat is na 1980 het patroon

Nadere informatie

De groei van de wereldeconomie wordt gemeten aan de hand van de groei van de nationale productie van alle landen in de wereld

De groei van de wereldeconomie wordt gemeten aan de hand van de groei van de nationale productie van alle landen in de wereld Samenvatting door een scholier 1909 woorden 17 april 2007 4,8 30 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1 Import: goederen uit het buitenland kopen Export: producten aan het buitenland verkopen Uitvoersaldo:

Nadere informatie

1. natuurlijke omstandigheden. 2. loonkosten. 3. infrastructuur

1. natuurlijke omstandigheden. 2. loonkosten. 3. infrastructuur Samenvatting door een scholier 1067 woorden 13 juli 2001 4 44 keer beoordeeld Vak Economie Samenvatting:Internationale Handel Hoofdstuk 1: ****Nederland Handelsland**** 1.1 Export/Import: de waarde van

Nadere informatie

Maatschappelijke waardering van Nederlandse Landbouw en Visserij

Maatschappelijke waardering van Nederlandse Landbouw en Visserij Nederlandse Landbouw en Visserij Inhoud 1 Inleiding 03 2 Samenvatting en conclusies landbouw en visserij 3 Maatschappelijke waardering landbouw 09 4 Associaties agrarische sector 13 5 Waardering en bekendheid

Nadere informatie

Samenvatting door een scholier 1840 woorden 30 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde

Samenvatting door een scholier 1840 woorden 30 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde Samenvatting door een scholier 1840 woorden 30 november 2009 5 142 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Samenvatting Ak h1 Verschil in welvaart: kun je zien aan: BNP per hoofd Verdeling van beroepsbevolking.

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2002 2003 25 074 Ministeriële Conferentie van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) 28 625 Herziening van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Nr. 61 BRIEF VAN

Nadere informatie

UIT de arbeidsmarkt

UIT de arbeidsmarkt Verandering van de werkloosheid. Vraag en aanbod op de arbeidsmarkt zijn onderhevig aan continue veranderingen. Als gevolg daarvan verandert de omvang van de werkloosheid in een land ook continue. Werkloosheid

Nadere informatie

gespecialiseerde bedrijven overige bedrijven aantal varkens per bedrijf

gespecialiseerde bedrijven overige bedrijven aantal varkens per bedrijf De markt voor de varkenshouderij in Nederland Structuur In Nederland worden op ongeveer 1. bedrijven varkens gehouden. Het aantal bedrijven met varkens is de afgelopen jaren duidelijk afgenomen (figuur

Nadere informatie

Grondgebonden landbouw in Zuid-Holland; Structuur en economische betekenis

Grondgebonden landbouw in Zuid-Holland; Structuur en economische betekenis Grondgebonden landbouw in Zuid-Holland; Structuur en economische betekenis Masterclass Provinciale Statenleden ZH Marc Ruijs, 8 oktober 2014 Inleiding Grondgebonden landbouw Structuuraspecten Economische

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 Samenvatting door M. 1649 woorden 1 juni 2013 5, 105 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Hoofdstuk 2, Nederland verandert Paragraaf 1, Amsterdam, de

Nadere informatie

Eindexamen economie havo I

Eindexamen economie havo I Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Een antwoord waaruit blijkt dat

Nadere informatie

Twentse landbouw in nieuw krachtenveld. Gerko Hopster &JurgenNeimeijer

Twentse landbouw in nieuw krachtenveld. Gerko Hopster &JurgenNeimeijer Twentse landbouw in nieuw krachtenveld Gerko Hopster &JurgenNeimeijer Programma Voorstellen Stellingen Presentatie trends en ontwikkelingen Discussie Conclusies en afronding Pratensis Adviesbureau voor

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1, 2 en 3, Migratie en vervoer

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1, 2 en 3, Migratie en vervoer Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1, 2 en 3, Migratie en vervoer Samenvatting door een scholier 1199 woorden 3 april 2003 6,2 29 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Hoofdstuk 1 Paragraaf

Nadere informatie

14. De effecten van de beleidsopties

14. De effecten van de beleidsopties 14. De effecten van de beleidsopties Op basis van de resultaten van de effectstudies en de simulatiemodellen is in tabel 1 voor elk van de vier beleidsopties een overzicht uitgewerkt (cijfers bij benadering)

Nadere informatie

Eindexamen aardrijkskunde havo 2000-II

Eindexamen aardrijkskunde havo 2000-II Eindexamen aardrijkskunde havo 000-II 3 Antwoordmodel Migratie en Vervoer Maximumscore de aantrekkingskracht van Frankrijk als voormalig koloniaal moederland / de gemeenschappelijke taal Maximumscore Uit

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5 Samenvatting door Sven 1427 woorden 12 april 2018 7,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Paragraaf 3.1 In de wereld van

Nadere informatie

Trading our health away Handeltje in gezondheid?

Trading our health away Handeltje in gezondheid? Trading our health away Handeltje in gezondheid? Inhoud I. Is het erg, dokter? 1. Neem de pols : Begrippen definiëren 2. Documentaire : Helse visserij 3. Quiz : De beweegredenen voor vrijhandel 4. Sprekende

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland

Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland Samenvatting door een scholier 583 woorden 8 februari 2005 4,7 21 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Module 3, aantekeningen.

Nadere informatie

Schuivende panelen. Petra Berkhout

Schuivende panelen. Petra Berkhout Schuivende panelen Petra Berkhout Kerncijfers agrocomplex Nederland, 2012 2 Aandeel (%) van deelcomplexen in TW en werkgelegenheid, 2012 Deelcomplex Toegevoegde waarde Werkgelegenh eid 2012 2012 Akkerbouw

Nadere informatie

6, Een grens tussen arm en rijk. 1.3 Relaties: handel en investeringen. Samenvatting door een scholier 1486 woorden 9 juni 2010

6, Een grens tussen arm en rijk. 1.3 Relaties: handel en investeringen. Samenvatting door een scholier 1486 woorden 9 juni 2010 Samenvatting door een scholier 1486 woorden 9 juni 2010 6,2 151 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoofdstuk 1 1.2 Een grens tussen arm en rijk - Verschil in welvaart - Verdeling beroepsbevolking:

Nadere informatie

Bevolkingsspreiding. Waar zit iedereen? Juist of onjuist: China is het grootste land ter wereld. A. Juist. B. Onjuist

Bevolkingsspreiding. Waar zit iedereen? Juist of onjuist: China is het grootste land ter wereld. A. Juist. B. Onjuist Bevolking Waar zit iedereen? Waar zit iedereen? Bevolkingsspreiding Vraag 1 van 9 Juist of onjuist: China is het grootste land ter wereld. A. Juist B. Onjuist De manier waarop de bevolking over een gebied

Nadere informatie

Programma van Toetsing en Afsluiting

Programma van Toetsing en Afsluiting Leerweg: TL Klas: 3 Vak: Aardrijkskunde Methode: De Geo Toetsnr 3.1.1 Arm en rijk H1 + Atlasopdrachten Wat moet je voor de toetsing doen? Weet hoe de verschillen ontstaan tussen arm en rijk in NL, VS en

Nadere informatie

Hieronder volgt een chronologisch overzicht van de ontwikkelingen van de handelsstromen. Verder in dit werkstuk

Hieronder volgt een chronologisch overzicht van de ontwikkelingen van de handelsstromen. Verder in dit werkstuk Werkstuk door een scholier 1433 woorden 1 november 2017 7 6 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Inleiding; Wat zijn handelsstromen? Wat zijn kolonies? Chronologisch

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 4

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 4 Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 4 Samenvatting door R. 149 woorden 7 juni 2012 4,8 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Globalisering in Azie 1970: - Aziatische platteland arm - te weinig

Nadere informatie

A A R D R I J K S K U N D E A A N T E K E N I N G E N H1

A A R D R I J K S K U N D E A A N T E K E N I N G E N H1 A A R D R I J K S K U N D E A A N T E K E N I N G E N H1 PARAGRAAF 1 Wat staat centraal in dit hoofdstuk: - Netwerksamenleving: alle elementen in de wereld functioneren als een samenhangend geheel. - Globalisering

Nadere informatie

BOSATLAS VRAGENSET ANTWOORDMODEL VAN HET VOEDSEL NOORDHOFF ATLASPRODUCTIES

BOSATLAS VRAGENSET ANTWOORDMODEL VAN HET VOEDSEL NOORDHOFF ATLASPRODUCTIES DE BOSATLAS VAN HET VOEDSEL VRAGENSET ANTWOORDMODEL NOORDHOFF ATLASPRODUCTIES I. Voeding en welvaart 1. De Human Development Index (HDI) geeft aan hoe welvarend een land is. Vergelijk de HDI met de andere

Nadere informatie

PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA

PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA 0 Lesschema 1 WAT IS PLANTAGELANDBOUW? 1.1 Bestudeer de afbeeldingen en satellietbeelden van plantages 1.2 Input, proces en output 2 WAAR DOET MEN AAN PLANTAGELANDBOUW?

Nadere informatie

6,1. Samenvatting door een scholier 1759 woorden 11 januari keer beoordeeld. Aardrijkskunde

6,1. Samenvatting door een scholier 1759 woorden 11 januari keer beoordeeld. Aardrijkskunde Samenvatting door een scholier 1759 woorden 11 januari 2010 6,1 131 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoofdstuk 1 Een grens tussen rijk en arm Verschil in welvaart: hoe zie je dat?

Nadere informatie

Domeinbeschrijvingen entreetoets Mens en Wereld: aardrijkskunde, gekoppeld aan Geowijzer

Domeinbeschrijvingen entreetoets Mens en Wereld: aardrijkskunde, gekoppeld aan Geowijzer Domeinbeschrijvingen entreetoets Mens en Wereld: aardrijkskunde, gekoppeld aan Geowijzer code Omschrijving Hoofdstuk en paragraaf Aarde en Landschappen 2 De aarde is een van de planeten die in een vaste

Nadere informatie

Meer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012

Meer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012 Meer met minder Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI 6 juni 2012 Inhoud presentatie Mondiale trends die van invloed zijn op toekomstige watervraag Nationale

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 vwo 2006-I

Eindexamen economie 1-2 vwo 2006-I 4 Beoordelingsmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Voorbeelden van een juist antwoord

Nadere informatie

Maatschappelijke waardering van Nederlandse landbouw en visserij

Maatschappelijke waardering van Nederlandse landbouw en visserij Nederlandse landbouw en visserij Inhoud 1 Inleiding 03 2 Samenvatting en conclusies landbouw en visserij 3 Maatschappelijke waardering landbouw 09 4 Associaties agrarische sector 13 5 Waardering en bekendheid

Nadere informatie

Samenvatting Economie Internationale handel

Samenvatting Economie Internationale handel Samenvatting Economie Internationale handel Samenvatting door een scholier 1484 woorden 7 oktober 2003 5,5 44 keer beoordeeld Vak Economie Lesbrief Internationale handel HS 1 Nederland handelsland Par.

Nadere informatie

4,7. Begrippenlijst door een scholier 297 woorden 15 januari keer beoordeeld. Aardrijkskunde

4,7. Begrippenlijst door een scholier 297 woorden 15 januari keer beoordeeld. Aardrijkskunde Begrippenlijst door een scholier 297 woorden 15 januari 2005 4,7 43 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Paragraaf 5 Migranten: Mensen die van uit een land in een ander land komen wonen. Groepen

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Leefbaarheid en zorg in stedelijke en landelijke gebieden

Samenvatting Aardrijkskunde Leefbaarheid en zorg in stedelijke en landelijke gebieden Samenvatting Aardrijkskunde Leefbaarheid en zorg in stedelijke en landelijke gebieden Samenvatting door een scholier 1149 woorden 21 juni 2004 5,3 162 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Terra Hoofdstuk

Nadere informatie

Te weinig verschil Verschil tussen de hoogte van uitkeringen en loon is belangrijk. Het moet de moeite waard zijn om te gaan werken.

Te weinig verschil Verschil tussen de hoogte van uitkeringen en loon is belangrijk. Het moet de moeite waard zijn om te gaan werken. Hoofdstuk 4 Inkomen Paragraaf 4.1 De inkomensverschillen Waardoor ontstaan inkomens verschillen. Inkomensverschillen ontstaan door: Opleiding Verantwoordelijkheid Machtspositie Onregelmatigheid of gevaar

Nadere informatie

4,6. Samenvatting door L. 989 woorden 30 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde

4,6. Samenvatting door L. 989 woorden 30 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde Samenvatting door L. 989 woorden 30 november 2016 4,6 5 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde SAMENVATTING AK HOOFDSTUK 1. VWO 2. Primaire sector: landbouw, visserij, mijnbouw, jacht. Secundaire sector: industrie,

Nadere informatie

Samenvatting Economie Hoofdstuk 4

Samenvatting Economie Hoofdstuk 4 Samenvatting Economie Hoofdstuk 4 Samenvatting door D. 1323 woorden 7 februari 2016 1 1 keer beoordeeld Vak Economie Samenvatting Hoofdstuk 4; Aan 't werk Boek: 200% Economie 4 mavo/tl Paragraaf 1; productie

Nadere informatie

Resultaten landbouwenquête. September 2013

Resultaten landbouwenquête. September 2013 Resultaten landbouwenquête September 2013 1 Landbouwenquête 2013 Inleiding In juni 2013 hebben de noordelijke Natuur en Milieufederaties en LTO Noord in samenwerking met het Dagblad van het Noorden en

Nadere informatie

Resolutie van het Europees Parlement over de arctische landbouw (2003/2051(INI))

Resolutie van het Europees Parlement over de arctische landbouw (2003/2051(INI)) P5_TA(2004)0014 Arctische landbouw Resolutie van het Europees Parlement over de arctische landbouw (2003/2051(INI)) Het Europees Parlement, gezien de doelstelling die is geformuleerd in paragraaf 40 van

Nadere informatie

4,3. Werkstuk door een scholier 2417 woorden 3 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde. 1. Wat zijn de kenmerken van onderontwikkeling?

4,3. Werkstuk door een scholier 2417 woorden 3 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde. 1. Wat zijn de kenmerken van onderontwikkeling? Werkstuk door een scholier 2417 woorden 3 november 2004 4,3 19 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde 1. Wat zijn de kenmerken van onderontwikkeling? Vaak hebben mensen in een onderontwikkeld land ( of ontwikkelingslanden/de

Nadere informatie

Eindexamen aardrijkskunde havo 2000-I

Eindexamen aardrijkskunde havo 2000-I Eindexamen aardrijkskunde havo 000-I 3 Antwoordmodel Migratie en Vervoer Uit het antwoord moet blijken dat in de centrale stad (Amsterdam) het percentage 75-plussers afneemt, terwijl dit percentage in

Nadere informatie

Samenvatting Economie H.8 / H.3

Samenvatting Economie H.8 / H.3 Samenvatting Economie H.8 / H.3 Samenvatting door R. 1151 woorden 15 juni 2013 5,2 2 keer beoordeeld Vak Methode Economie Pincode 8.1 is dit verzekeren? Begrippen H.8 Verzekering: Een manier om je te beschermen

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-BB 2004

Examenopgaven VMBO-BB 2004 Examenopgaven VMBO-BB 2004 tijdvak 2 dinsdag 22 juni 11.30 13.00 uur ECONOMIE CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit

Nadere informatie

3.2 De omvang van de werkgelegenheid

3.2 De omvang van de werkgelegenheid 3.2 De omvang van de werkgelegenheid Particuliere bedrijven en overheidsbedrijven nemen mensen in dienst. Collectieve sector = Semicollectieve sector = De overheden op landelijk, provinciaal en lokaal

Nadere informatie

Innovatie, modernisering, goede scholing - een land levert dan goede kwaliteit. Afnemers; goede verhouding prijs en kwaliteit

Innovatie, modernisering, goede scholing - een land levert dan goede kwaliteit. Afnemers; goede verhouding prijs en kwaliteit Samenvatting door een scholier 1633 woorden 8 juni 2007 6,5 4 keer beoordeeld Vak Economie Economie Internationale Handel. Hoofdstuk 1 Nederland handelsland. Nederland afhankelijk van handel omdat het

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 havo 2007-I

Eindexamen economie 1-2 havo 2007-I 4 Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 twee van de volgende voorbeelden

Nadere informatie

Grotere landbouwbedrijven bepalen grondvraag en -prijs

Grotere landbouwbedrijven bepalen grondvraag en -prijs Grotere landbouwbedrijven bepalen grondvraag en -prijs Huib Silvis en Martien Voskuilen Grotere bedrijven zijn bij uitbreiding van het areaal landbouwgrond in het voordeel omdat zij over het algemeen hogere

Nadere informatie

Hoofdstuk 3. 3.1 De grens over. www.jooplengkeek.nl. Wat is export? Wat is import? Vraag1

Hoofdstuk 3. 3.1 De grens over. www.jooplengkeek.nl. Wat is export? Wat is import? Vraag1 www.jooplengkeek.nl 3.1 De grens over Hoofdstuk 3 Wat is export? Wat is import? Vraag1 1 Vraag 2 a) 1) (Meer) personeel in het hotel. 2) Meer werk bij leveranciers, bijvoorbeeld bij een bakker die brood

Nadere informatie

Toekomstverkenning naar het Landschap van Overijssel in 2050

Toekomstverkenning naar het Landschap van Overijssel in 2050 Toekomstverkenning naar het Landschap van Overijssel in 2050 Omgevingsscenario s 2050 2050? Nu minus 31 =1988 20400 Boeren in Overijssel Algemeen Overijssel in Europese dynamiek Vertrouwen in economische

Nadere informatie

De Afrikaanse boer wordt met uitsterven bedreigd.

De Afrikaanse boer wordt met uitsterven bedreigd. De Afrikaanse boer wordt met uitsterven bedreigd. Afrikaanse boeren en boerinnen met uitsterven bedreigd? Je zal maar boer of boerin wezen in Afrika. Je hebt je veld ingezaaid, misschien wat extra meststoffen

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 vwo 2004-I

Eindexamen economie 1-2 vwo 2004-I 4 Beoordelingsmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Een voorbeeld van een juiste berekening

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 vwo 2007-I

Eindexamen economie 1-2 vwo 2007-I Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 q v = 200 1,25 + 450 = 200 q a

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 havo 2008-II

Eindexamen economie 1-2 havo 2008-II Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 De werkgelegenheid verandert met

Nadere informatie

6,8. 13 Verandering op het platteland. B51 Klimaatsysteem van Köppen. Samenvatting door een scholier 1461 woorden 25 juni keer beoordeeld

6,8. 13 Verandering op het platteland. B51 Klimaatsysteem van Köppen. Samenvatting door een scholier 1461 woorden 25 juni keer beoordeeld Samenvatting door een scholier 1461 woorden 25 juni 2008 6,8 77 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 4 13 Verandering op het platteland -natte rijstbouw:

Nadere informatie

Datum 18 juni 2015 Betreft Beantwoording vragen van de leden Jasper Van Dijk en Smaling (SP) over het bericht TTIP tast gezondheid EU aan

Datum 18 juni 2015 Betreft Beantwoording vragen van de leden Jasper Van Dijk en Smaling (SP) over het bericht TTIP tast gezondheid EU aan Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Uw Referentie 2015Z07933 Datum 18 juni

Nadere informatie