Verkiezingsprogramma

Transcriptie

1 Verkiezingsprogramma GroenLinks Terneuzen

2 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt INLEIDING VERKIEZINGSPROGRAMMA Groene poli>ek in een >jd van crisis De komende gemeenteraadsverkiezingen vinden plaats in een 3jd van economische crisis. Bij veel mensen bestaat onzekerheid over de toekomst. Geen wonder: de crisis hee= geleid tot een economische recessie, slui3ng van bedrijven en groeiende werkloosheid. Mensen zijn bezorgd over hun baan, hun inkomen, de s3jgende woonlasten, de steeds duurder wordende zorg en de kansen voor hun kinderen. Naast deze sociale crisis zijn er de andere crises: de klimaatcrisis, de grondstoffen- en energiecrisis. Ze lijken abstract, maar iedereen hee= er concreet mee te maken. Of het nu gaat om s3jgende olie- en voedselprijzen, schone lucht of gezondheidsrisico s als gevolg van gesjoemel met de produc3e van voedsel. De verschillende crises laten zien dat het anders moet GroenLinks biedt daarom duurzame oplossingen voor iedereen. Nu is het moment om een andere weg in te slaan: naar een groenere, duurzamere en socialere gemeente. Een gemeente waar veiligheid en een prekge leefomgeving vooropstaan, met kansen voor iedereen. Gemeente eerste overheid Als gevolg van de financiële crisis, bezuinigt de overheid de komende jaren ook veel op de lokale overheid. Gemeenten krijgen minder geld van het Rijk en worden tegelijk geconfronteerd met hogere kosten. Ze krijgen meer taken, vooral op het sociale vlak: nieuwe taken op het terrein van arbeidspar3cipa3e en (jeugd)zorg. Zorg voor ouderen, gehandicapten, het faciliteren van mantelzorg. De gemeente moet in 2015 daarnaast de Eerste Overheid worden: niet langer het rijk, maar de gemeente wordt verantwoordelijk voor de aanpak van concrete problemen, ze staat tenslove ook dichter bij de burger. Deze veranderingen en bezuinigingen gaan vergezeld van pleidooien voor meer efficiency en meer eigen verantwoordelijkheid voor de burger. Als rode draad door ons programma loopt de overtuiging dat de meest inven3eve en prak3sche oplossingen vaak van burgers en ondernemers zelf komen en niet van de overheid. De rol van de overheid is ervoor te zorgen dat er voldoende ruimte en mogelijkheden zijn om deze ideeën te ontwikkelen en uit te proberen. Tegelijker3jd zijn we ons ervan bewust dat de meeste inwoners niet in de categorie doe- het- zelvers vallen. En dat er veel mensen zijn met heel andere zorgen aan hun hoofd. Ze worstelen met hun gezondheid, ziven in de schuldsanering of werken dag en nacht om rond te kunnen komen. GroenLinks knokt voor wat kwetsbaar is. Dat betekent dat we verwachten dat we onze rijkdom eerlijk delen en kwetsbare groepen ruimhar3g ondersteunen. GroenLinks kiest voor innova>e en ini>a>ef De huidige economische, sociale en poli3eke situa3e in Nederland, bepaalt ook de keuzes die GroenLinks de komende jaren op lokaal niveau gaat maken. We laten ons daarbij leiden door onze kernwaarden: duurzaamheid, kansen eerlijk delen, en een open vrijheidslievende houding met een voorkeur voor diversiteit. GroenLinks staat voor een beter milieu èn wil mensen in de posi3e brengen om hun leven in eigen hand te nemen: concrete stappen zijn daarvoor nodig. We knokken voor wat kwetsbaar is GroenLinks ziet kansen De economische recessie, de demografische veranderingen (vergrijzing, ontgroening, krimp) en de ernst van de milieuproblema3ek dwingen de overheid tot innova3e en ini3a3ef. Tegelijk zien we in de samenleving ook veel ondernemende crea3viteit en innova3ekracht. Er zijn in Nederland al veel groene ondernemers, lokale energiecoöpera3es, nieuwe buurtzorgorganisa3es en andere plaatselijke doe- het- zelvers. Een deel van deze groene alterna3even zijn de oplossing voor een duurzamere, socialere samenleving. We hoeven ze niet zo ver te zoeken GroenLinks hee= vertrouwen in deze krachten van onderaf. We geloven in mensen die zelf het ini3a3ef nemen en we willen ze daar ook de ruimte voor geven. Daarbij hoort een gemeente die ini3eert, faciliteert, meewerkt aan de oplossing van problemen van mensen en zelfredzaamheid s3muleert. Een gemeente die er écht is als het nodig is en die haar inwoners nooit laat vallen. Een gemeente die het vertrouwen in de poli3ek herstelt en die zicht biedt op een duurzame en sociale toekomst. 2

3 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt SPEERPUNTEN VOOR De belangrijkste punten van GroenLinks uit dit Basisprogramma zijn: In onze gemeente blij= het (persoonsgebonden budget (PGB) bestaan Inwoners van onze gemeente kunnen 3jdig meepraten over belangrijke beslissingen en hebben dan ook daadwerkelijk invloed. Terneuzen wordt een duurzame gemeente: we s3muleren een duurzame lokale economie, mogelijkheden voor het plaatsen van zonnepanelen en het oprichten van lokale energiecoöpera3es. Inwoners die iets willen op het gebied van duurzaamheid, vinden in GroenLinks en de gemeente Terneuzen een natuurlijke bondgenoot. De kernen en wijken van Terneuzen stralen groene (speel)kwaliteit uit. Er komt voldoende (speel)groen voor iedereen in de buurt. Buurtbewoners die hun straat/buurt willen vergroenen komen in aanmerking voor ondersteuning. Inwoners van Gemeente Terneuzen krijgen 3ps over wat zij zelf kunnen doen om energie te besparen. Alle gemeentelijke gebouwen zijn energie- neutraal in De gemeente Terneuzen wordt faciliterende gemeente in plaats van een alles zelf bedenkende gemeente. Om dieren in de natuur zoveel mogelijk ruimte te geven, wil GroenLinks dat de groene gebieden en natuurgebieden zoveel mogelijk op elkaar worden aangesloten. We willen kunst niet laten verschralen; crea3viteit moet juist alle ruimte krijgen. Armoede wordt bestreden, bij problemen krijgen mensen snel passende hulp. We gaan voor een sociale en tolerante gemeente waarin iedereen kansen krijgt: discrimina3e wordt bestreden, pesten wordt aangepakt en we voeren een homo-, allochtoon- en vrouwvriendelijk beleid Deze uitgangspunten zullen wij uitdragen in de komende raadsperiode omdat we het GRAAG GEZOND willen houden. Leden van GroenLinks, Terneuzen

4 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt Inhoudsopgave INLEIDING VERKIEZINGSPROGRAMMA Groene politiek in een tijd van crisis Gemeente eerste overheid GroenLinks kiest voor innovatie en initiatief GroenLinks ziet kansen SPEERPUNTEN VOOR De groene gemeente Compacte stad Schone gemeente Duurzame initiatieven Schone lucht, water en bodem Minder geluidsoverlast, lichthinder en zwerfafval Aantrekkelijk openbaar vervoer Parkeren Een gezonde en aantrekkelijke woonomgeving Natuurontwikkeling en beheer Klimaat en energie Duurzaam wonen en bouwen Energiezuinige bedrijven Dierenwelzijn De sociale gemeente Duurzame economie en werk Midden- en kleinbedrijf (MKB) Innovatieve bedrijven Duurzame bedrijfsterreinen Gelijke kansen op de arbeidsmarkt Wonen in een duurzame gemeente Kansen voor de jeugd Onderwijs Achterstanden aanpakken Passend onderwijs voor iedereen Een leven lang leren (volwasseneneducatie) Meer mensen in beweging Inkomen en uitkering Participatie en werkgelegenheid Zorg en welzijn Naar netwerkzorg Eigen regie Voorkomen is beter dan genezen De open gemeente Behoud en promotie van cultureel erfgoed Openbare orde en veiligheid Internationaal De gemeente voor haar inwoners Klantvriendelijke dienstverlening Een transparant en integer bestuur De gemeentelijke organisatie

5 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt Gemeentelijke samenwerking, de menselijke maat staat voorop. 28 5

6 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt De groene gemeente De groene gemeente is gezond, pre0g om in te wonen en energiebewust. In groen kun je bewegen of juist ontspannen, sociale contacten opdoen of juist tot rust komen. Groen levert een belangrijke bijdrage aan een goed woon- en ves?gingsklimaat voor bewoners en bedrijven. Door meer groen ben je beter bestand tegen (en beperk je) de klimaatverandering. Groen heec een enorme waarde, die niet in geld is uit te drukken. In deze?jden van bezuinigingen en financiële krapte durc GroenLinks daarom te kiezen voor echte kwaliteit: 'groene kwaliteit'. De gemeente profileert zich nadrukkelijk als een alterna?ef voor de ves?ging in de gehele (Vlaamse) Kanaalzone. GroenLinks kiest voor Groene Kwaliteit: een schone en gezonde leefomgeving duurzaam verkeer, met voorrang voor voetgangers, fietsers en openbaar vervoer een centrale rol voor de groene ruimte in en rond de gemeente een serieuze aanpak van energieverspilling en milieuvervuiling extra aandacht voor natuur en biodiversiteit. Aandacht voor een groene, schone, zuinige en sociale leefomgeving versterkt de gemeente. Want levenskwaliteit, een gezonde economie en vertrouwen in een goede toekomst kunnen niet zonder elkaar. Daarom kiest GroenLinks voor een aanpak waarbij groene ruimte, werkgelegenheid, sociale voorzieningen, huisves?ng en water elkaar versterken. Compacte stad Zo willen we de groene ruimte in en om de bebouwde kom behouden en waar mogelijk uitbreiden. De gemeente kan de beschikbare ruimte binnen de bebouwde kom bovendien veel slimmer benupen. Bijvoorbeeld door leegstaande kantoorpanden crea?ef te gebruiken en gebouwen voor verschillende func?es in te zepen. Een compacte stad waarin mensen wonen, werken en ontspannen in hun eigen buurt, houdt de wijken levendig en zuinig. Daardoor is er minder verkeer en dat is direct energiewinst. Inbreiding in plaats van uitbreiding. Als er gebouwen gesloopt zijn en de terreinen blijven?jdelijk braak liggen kan er op vrij eenvoudige manier speelgroen gecreerd worden. Het kost niet veel en het veraangenaamt de buurt. Binnen de compacte stad kan je jezelf gemakkelijk te voet en per fiets verplaatsen. Bebouwde kom en buitengebied willen we beter verbinden door het aanleggen van mooie fiets- maar ook vaarroutes. Zo kunnen we op de fiets, te voet of per boot meer gaan genieten van het landschap en het groen ook echt beleven. Schone gemeente De groene gemeente is vanzelfsprekend ook een schone gemeente, met schone lucht, schoon water, schone grond. Wie iets vervuilt, ruimt het zelf op ( de vervuiler betaalt ). En we doen er alles aan om de gemeente, de straten en de pleinen, de parken en plantsoentjes, ook schoon te houden. De economische opgaven waar we voor staan, zijn alleen in samenhang aan te pakken en te realiseren. Daarbij staat voor GroenLinks respect voor andere belangen dan alleen het eigen belang voorop. Een groene gemeente is een schone gemeente, kwetsbare belangen van mens en dier, cultuur en natuur kunnen rekenen op extra ondersteuning. Duurzame ini>a>even Door durf te tonen en te improviseren kunnen we nieuwe, spannende plekken in de gemeente laten ontstaan, waar meer kan en mag, en waar in de prak?jk geëxperimenteerd kan worden met goede ideeën. Door nieuwe vormen van lokale samenwerking te zoeken (denk aan lokale energiecoöpera?es) kunnen nieuwe financieringsbronnen worden gevonden. Door inwoners meer te betrekken bij hun eigen leefomgeving en de 'duurzame- wij- doen- het- zelvers' met elkaar te verbinden, kan leperlijk maar vooral figuurlijk winst worden behaald. Denk hierbij bijvoorbeeld aan groene daken of zonnepanelen. Veel plape daken in onze gemeente zijn geschikt om te bedekt te worden met speciaal hiervoor ontworpen mapen of zonnepanelen. Het groene dak scheelt enorm als verkoeling in de zomer en isola?e in de winter. Het mes snijdt aan twee kanten. Informa?e, s?mula?e en ondersteuning, al dan niet financieel, 6

7 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt bijvoorbeeld in de vorm van een lening, zou een enorme stap in de rich?ng zijn. Het gaat immers om de kwaliteit van leven, om de kwaliteit van ons leewlimaat, kortom: om Groene Kwaliteit. 7

8 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt Schone lucht, water en bodem We willen een basismilieukwaliteit op het gebied van lucht, water, stank en geluid. We hanteren daarbij de Europese Normen voor industriële processen die de best beschikbare technieken voorschrijven. We willen geen schaliegaswinning in onze gemeente en worden een Schaliegasvrije gemeente. Langs wegen planten we bomen: niet alleen als verfraaiing, maar ook om het fijnstof op te vangen. En voor het geval dat, geen snelweg binnen 300 meter van nieuwe woningen, scholen en verpleeghuizen. Terneuzen wordt een schone en gezonde gemeente, waar afval wordt beschouwd als grondstof. Bij de verstrekking van vergunningen voor veehouderijen worden hoge eisen gesteld aan de uitstoot van fijn stof en ammoniak. En er wordt streng toegezien op het gebruik van aanwezige luchtwassers. De gemeente bestrijdt het onkruid op verhardingen en groen op de meest milieuvriendelijke manier. We s?muleren inwoners, dienst openbare werken bedrijven, met name in het openbaar groen, onkruid zonder herbiciden te bestrijden. Terneuzen gaat voor schoon water en verbetert de waterkwaliteit. Er komt meer ruimte voor water om wateroverlast te beperken en hipestress te voorkomen. Regenwater wordt waar mogelijk niet via het riool afgevoerd, maar vastgehouden in de bodem of afgevoerd naar vijvers of kanalen. We realiseren alterna?eve,?jdelijke waterbergingsloca?es (sportvelden, vijvers in parken) om de wateroverlast bij extreem hevige regenbuien te kanaliseren. Maar we zepen als gemeente ook in op een gescheiden rioolsysteem, met als win- win situa?e is het mooi meegenomen dat bij gescheiden watersystemen energie en grondstoffen makkelijker kunnen worden teruggewonnen. De gemeente bevordert het apart inzamelen van toiletwater en huishoudelijk afvalwater en s?muleert mogelijkheden om water als energiebron in te zepen en grondstoffen uit afvalwaterstromen terug te winnen. Verontreiniging wordt voorkomen en verontreinigde waterbodems worden gesaneerd. We gaan streng toezien op het verantwoord hergebruik van (vervuilde) grond. Minder geluidsoverlast, lichthinder en zwerfafval In Terneuzen gaan we geluidsoverlast door het verkeer en bedrijven tegen. Afsteken van vuurwerk door par?culieren in de grotere kernen wordt verboden. Op Oudejaarsnacht verzorgt de gemeente zelf een mooie vuurwerkshow in de kernen van Terneuzen. De nachten in Terneuzen worden donkerder, daarmee gaan we lichthinder tegen en wordt energie bespaard. Lichthinder door kassen dringen we terug door bestaande regels streng toe te passen en bij nieuw- of herbouw hogere eisen te stellen. Hetzelfde geldt voor industriegebieden. Maar ook stoppen we met het s avond en vooral s nachts aanlichten van beeldbepalende gebouwen. We maken inwoners medeverantwoordelijk voor het schoonhouden van onze gemeente, bijvoorbeeld door contracten te sluiten met verenigingen en scholen om, tegen vergoeding, hun eigen buurt vrij van zwerfafval te houden. We zorgen voor voldoende afvalbakken in de openbare ruimte die op?jd geleegd worden. We verstreken grijpers voor het opruimen van klein afval en doen mee aan de ac?e Nederland schoon. We s?muleren mensen om gevallen van afvaldumping te melden via de site van Terneuzen en het afval wordt direct verwijderd. Restafval wordt hergebruikt. We willen de totale hoeveelheid afval beperken en geven als gemeente zelf het goede voorbeeld. We werken zoveel mogelijk digitaal en beperken het papierverbruik. Bij de inkoop wordt gelet op overbodig verpakkingsmateriaal. 8

9 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt Alle herbruikbare afvalstoffen worden gra?s ingezameld, huis- aan- huis of via inzamelpunten. We s?muleren het hergebruik van oude spullen in nauwe samenwerking met het kringloopbedrijf of de kringloopwinkels. Maar ook s?muleren we de totstandkoming van kringloopboerderijen: hergebruik van afval (mest) als grondstof (bemes?ng van akkers of energiebron). De gemeente s?muleert het zelf composteren door het goedkoop verstrekken van compostvaten. Voor het weinige restafval dat overblijc wordt een systeem van gedifferen?eerde tarieven (dicar) ingevoerd op basis van volume/frequen?e of gewicht. Snoeiafval zou in de meeste kernen verzameld kunnen worden in speciale groenkorven, 1x per maand of indien nodig, te legen door de gemeente. Hierdoor is er meer plaats in de groene bakken en zal het sluikstorten van snoeiafval tegengegaan worden. Verkeer en vervoer Terneuzen gaat voor schoon vervoer in zijn gemeente, vervuilende auto s worden zoveel mogelijk geweerd. Maar ook gaat de gemeente voor schone schepen binnen de gemeentegrenzen en werken we ac?ef mee aan een verschuiving van wegvervoer naar vervoer per water en spoor. Maar we verliezen daarbij de veiligheidsrisico s van scheepvaartverkeer op het kanaal en de Westerschelde niet uit het oog. Natuurlijk s?muleren we het gebruik van milieuvriendelijke auto s. Terneuzen beschikt daarom over vier jaar over een netwerk van elektrische auto- oplaadpunten. De daar gebruikte elektriciteit is uiteraard opgewekt met zon- of windenergie. Maar zo gaat het gehele gemeentelijke wagenpark (vuilniswagens, milieubeheer, auto s B&W, veegwagens, etc.) over op elektrisch rijden. Op de ontslui?ngswegen naar een wijk/stadsdeel bevorderen we de doorstroming (minder C02- uitstoot, veiliger en pre0ger rijden) door de invoering van een groene golf, plaatsing van doseer- en verkeerslichten en aanleg van rotondes. En slimme stoplichten die ervoor zorgen dat bij geen kruisend verkeer doorgereden kan worden zonder te hoeven stoppen. Maar het sluipverkeer door woonwijken wordt ontmoedigd door fysieke maatregelen en een maximumsnelheid van 30 km/uur, wat daarbij ook nog eens veiliger is. Zo wordt er opnieuw gezocht naar een oplossing voor de vrachtwagens die door Sas van Gent rijden. Er komen experimenten om wijkgedeeltes met smalle straten autovrij te maken. Zulke straatjes worden vanzelf plekken waar kinderen lekker kunnen spelen. Wijkbewoners mogen beslissen om hun straat meerdere malen per jaar autovrij te maken (voor buitenspeeldagen, buurieesten, rommelmarkten, etc.). Voorrang voor voetgangers en Wietsers. Een aantrekkelijk openbaar vervoer. De auto als het niet anders kan. Voorrang voor de fiets en voetganger. Te voet gaan of fietsen wordt veiliger in Terneuzen. Onze gemeente s?muleert het gebruik van de fiets voor de korte afstand. Binnen Terneuzen wordt het aantrekkelijker om de fiets te pakken. Daarom wordt de openbare ruimte in Terneuzen in principe ingericht voor fietsers en voetgangers. Auto s zijn 'te gast'. Voetgangers en fietsers krijgen prioriteit bij de inrich?ng van verkeersstromen in en naar het centrum. Er worden doorgaande veilige (vrij liggende) fietsroutes aangelegd, met goede aanslui?ng op bussta?ons. Er komen 'fietssnelwegen' vanuit naburige gemeenten/het buitengebied naar de grote school- en werkloca?es in de stad. Verkeerslichten worden fietsvriendelijk afgestemd, met seconde?kkers die de wach0jden aangeven en met regensensoren waardoor fietsers niet zo lang in de regen hoeven te wachten. Er komt een meldpunt Ruim baan voor de fiets, waar inwoners sugges?es kunnen doen voor verbetering van fietspaden en stallingmogelijkheden. Er is al?jd actuele informa?e beschikbaar over fietsroutes en fietsenstallingen. Bij het strooien in de winter krijgen de hoofdfietsroutes net als de buslijnen prioriteit. Bij sneeuw ruimen worden naast hoofdrijbanen gelegen fietspaden niet als berging gebruikt voor de sneeuw. 9

10 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt De gemeente voert een ac?ef an?fietsdiefstalbeleid met fietsgraveerac?es, ac?eve controle, handhaving en opsporing. Maar ook zorgen we voor voldoende gra?s stallingmogelijkheden voor de fiets. Deze stallingmogelijkheden (bewaakt en onbewaakt) worden vooral fors uitgebreid bij openbare voorzieningen, winkels, scholen, bushaltes en sta?ons. Daarbij moet er ook ruimte zijn voor de bakfiets, bijvoorbeeld door fietsparkeervakken. Er komen gemeentelijke fietsparkeernormen voor bedrijven en voorzieningen die voorzien is ruim voldoende fietsparkeerplaatsen. Daarnaast willen wij dat mensen op veel plaatsen in onze gemeente leen- of huurfietsen kunnen nemen. Rondom scholen wordt het verkeer veiliger gemaakt. Ouders en kinderen worden ges?muleerd 'op voeten en fietsen' naar school te gaan. Tijdens de breng- en haal?jden van basisscholen zijn de straten voor of rond het schoolplein autovrij; voor ouders die hun kinderen met de auto naar school brengen komen er aparte kus- en zwaaiplekken. Voor senioren in Terneuzen wordt het verkeer veiliger gemaakt, wat betekent dat er standaard af- /opripen bij het tropoir bij kruispunten voor rollators/rolstoelen gemaakt moeten worden. Aantrekkelijk openbaar vervoer Alle stads- en streekbussen gaan rijden op aardgas, waterstof of elektriciteit en we maken ons sterk voor WiFi in de bus, waarmee het aantrekkelijker wordt om met de bus naar school of werk te gaan. Terneuzen krijgt overal overdekte bushaltes, met adequate reizigersinforma?e en goede stallingmogelijkheden voor de fiets (fietskluizen). De gemeente voelt zich meer dan nu verantwoordelijk voor het OV in Terneuzen en kent de mening van haar inwoners. Bij problemen dringt de gemeente aan op oplossingen. Terneuzen gaat op zoek naar andere vormen van OV dan alleen de tradi?onele bus, zoals kleinere elektrische busjes, trams of een watertaxi. Taxi s worden wat ons betrec hybride en/of gaan rijden op aardgas. Afspraken hierover kunnen worden vastgelegd in een taxiconvenant. Elke voorziening (zorginstelling, ziekenhuis, woonvoorziening voor ouderen, school et cetera) heec een bushalte binnen 200 meter afstand. Nieuwe wijken krijgen vanaf het begin een hoogwaardige OV- ontslui?ng. De kosten daarvan worden onderdeel van de planexploita?e. Wij willen dat senioren en gehandicapten buiten de spits gra?s / goedkoper met de bus kunnen blijven reizen. Buurtbussen en belbussen vormen [in het buitengebied] een prima alterna?ef OV- systeem. De auto als het moet. Grote mobiliteitsveroorzakers zoals kantoor- en mbo- /hbo- loca?es worden alleen nog rondom OV- haltes gebouwd. Er komen transferia, met goede verbinding met de binnenstad. Het centrum wordt autoluw/autovrij, omzoomd door een autoluwe binnenring. Concreet voor de stad Terneuzen betekent dit dat de markt bijvoorbeeld autovrij is. Parkeren Meer ruimte voor mens, natuur en spelen. Je auto voor de deur parkeren is niet langer vanzelfsprekend. Bewoners die bewust kiezen voor een autoloze straat krijgen daar groen en speelruimte voor terug. Een aantal parkeerplaatsen wordt gereserveerd voor auto delen. Bij nieuwbouw wordt de parkeerruimte op eigen terrein gerealiseerd (e.v. ondergronds/in de hoogte). Het parkeren van auto s kost veel openbare ruimte. AutobeziPers krijgen de maatschappelijke kosten hiervan in rekening gebracht: in bepaalde delen van de gemeente moet worden betaald om de auto te parkeren. We willen schoon vrachtvervoer en slimme bevoorrading s?muleren en de binnenstad wordt autoluw en de gemeente s?muleert bedrijven om een milieuvriendelijkere manier van bevoorrading voor winkels te bedenken. Natuur en groen Groen in de gemeente is belangrijk. Daarom blijc bestaand groen gewoon groen. Deze groene parels blijven behouden en daar zorgen we goed voor. Beeldbepalende, monumentale bomen en groengebieden blijven staan. Er komt groen voor iedereen in de buurt. Buurtbewoners die hun straat/buurt willen vergroenen komen in aanmerking voor ondersteuning. Bij het beheer van het gemeentelijke groen staan biodiversiteit, bescherming van dieren en hun leefgebieden voorop. 10

11 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt Om dieren in de natuur ruimte te geven, wil GroenLinks dat de groene gebieden zoveel mogelijk op elkaar worden aangesloten. Terneuzen doet alles wat in haar vermogen ligt om dat deel van natuurnetwerk Nederland, de voormalige Ecologische hoofdstructuur binnen haar gemeente te realiseren. Waar mogelijk creëren we extra groene ruimte in de bebouwde kom. Het Natuurnetwerk Nederland moet uiteindelijk samen met de natuurgebieden in andere Europese landen het aaneengesloten pan- Europees Ecologisch Netwerk (PEEN) vormen. Aangezien Terneuzen deels een grensgemeente is, zal verkend moeten worden hoe het Natuurnetwerk Nederland binnen haar gemeentegrenzen aansluit op het pan- Europees Ecologisch Netwerk. Een groene gemeente is gezond, duurzaam en prettig om in te wonen. Terneuzen houdt bij het ontwikkelen van gebieden van meet af aan rekening met de aanwezige natuurwaarden. Daarbij zorgen we voor goede informa?e betrec de flora en faunawet. Een snelle aqandeling van de aanvragen betrec ontheffing, met een goede controle op naleving. Maatwerk, zodat zaken niet vertraagd worden en instan?es en aannemers niet in de verleiding komen om er misbruik van te maken. Tijdig aanvragen en?jdig antwoorden is het devies. Maar ook een deskundige, posi?eve en s?mulerende begeleiding vanuit de gemeente rich?ng de aanvragers. Door de aanleg van fietspaden, kanoroutes, beter openbaar vervoer en kleinschalige recrea?e bij de boer worden de groene gebieden beter toegankelijk. Maar ook door het aanleggen van meer aanlegsteigers, het creëren van meer zwemplekken in open water en picknickplaatsen langs het water kunnen we meer gaan genieten van het water. Langs vijvers, vaarten en kanalen worden, daar waar effec?ef, natuurvriendelijke oevers aangelegd. We gaan ac?ef aan de slag om belemmeringen en knelpunten voor vaarrecrea?e weg te nemen op de plekken waar dit kan. In natuurgebieden blijven we voorzich?g om de rust niet teveel te verstoren. De gemeente gaat inwoners s?muleren bewust met water om te gaan en start een regentonnenac?e. Om water te besparen s?muleren we het gebruik van 'grijs water', hemelwater en waterloze toilepen. Een gezonde en aantrekkelijke woonomgeving Natuur in en om Terneuzen wordt zoveel mogelijk beschermd. Bouwen doen we dus zoveel mogelijk tussen de bestaande bebouwingen als er al in het buitengebied wordt gebouwd richten we de nieuwbouw slim in en benupen de kansen voor 'groene combina?es'. Bij milieu willen we ook het meldloket uitbreiden voor het melden van milieuproblemen die om een oplossing vragen, vooral de kleine probleempjes van de dag. We geven prioriteit aan het verbeteren van de levenskwaliteit van achtergebleven buurten en wijken door de openbare ruimte daar te 'vergroenen' en 'verblauwen'. We gaan bijvoorbeeld een ac?ef leegstandsbeleid voeren: zo hoec er niets nieuws te worden gebouwd en blijc groen behouden. In krimpende gemeenten proberen we niet de bevolking, maar de voorzieningen op peil te houden, zoals onderwijs, zorg, winkels en openbaar vervoer. Voor kinderen komen er natuuravonturen : speelplaatsen waar een kind met fantasie kan spelen en de natuur kan ontdekken. Parken, bermen en oevers worden ecologisch beheerd met meer bloemen en schuilplaatsen voor dieren. Ook worden nestvoorzieningen aangelegd, zoals nestkastjes voor vogels. Er komen groene daken of zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen en de gemeente bevordert de aanleg van groene daken bij andere organisa?es en par?culieren. We bevorderen stadslandbouw (urban farming) en het aanleggen van gezamenlijke moestuinen. Voedsel moet weer dichter bij de inwoners komen. 11

12 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt Er komt meer natuuronderwijs voor kinderen en (Basis)scholen s?muleren we om groene schoolpleinen te creëren en schooltuintjes aan te leggen. Bedrijventerreinen worden in samenwerking met bedrijven natuurvriendelijk ingericht. Via agrarische natuurverenigingen ondersteunen we agrariërs die zich inzepen voor natuurbescherming, landschapsbeheer en dierenwelzijn. Samen met boeren in de omgeving wordt gekeken of er mogelijkheden zijn om uit mest en andere afvalstoffen weer grondstoffen en energie te produceren. De gemeente s?muleert de totstandkoming van kringloopboerderijen: hergebruik van afval (mest) als grondstof (bemes?ng van akkers of energiebron). We kiezen voor natuurlijk groenbeheer: onkruidbestrijding wordt op een duurzame wijze uitgevoerd. Natuurontwikkeling en beheer Beter benupen van de recrea?eve en economische (buitendijkse) natuurwaarden van de Westerschelde. Hier recrea?e s?muleren waarbij natuurbeleving centraal staat. Koppeling van voorzieningen langs fiets- en wandelroutes zodat het mogelijk is door heel Zeeuws- Vlaanderen te komen en hier langer te verblijven. Denk aan eenvoudige rustplaatsen voor fietsers, maar ook ecolodges, vogelobserva?eplaatsen. De gemeente s?muleert en ondersteunt ini?a?even uit de streek. Maar ook herstel van deze zeearm blijven wij een warm hart toe dragen. GroenLinks is voorstander van professioneel natuurbeheer. Hierbij kunnen agrariërs betrokken worden onder regie van professionele natuurbeheerders, als aannemer. Het gebied tussen Westdorpe en het glastuinbouwterrein moet worden ontwikkeld tot een paradijs voor recreanten en omwonenden, d.m.v. streekeigen heggen, weilanden, kleine akkers en een brede kreekzone. Dit levert een mooie visuele en func?onele afscherming van de glastuinbouw op. De EHS (Ecologische Hoofd Structuur) - vanaf 2014 Natuurnetwerk Nederland - is hier te smal uitgevoerd. Wij zijn dan ook voorstander om het plan Schapenbout snel verder ontwikkelen. Braakman en Hellegat zijn volgens ons het meest geschikt voor het inplannen van het Natuurnetwerk Nederland. Door deze structuur in een ruim jasje te steken, is recrea?ef medegebruik (fiets en wandelpaden e.d.) mogelijk. Maar ook zien wij mogelijkheden in de natuurgebieden tussen Spui en Zaamslag. Klimaat en energie Meer ondersteuning voor inwoners en bedrijven die vooruit willen, geen begrip voor verspilling. Duurzaam wonen en bouwen De gemeente begint in oude wijken met energiebesparende maatregelen. Woningcorpora?es gaan hiervoor versneld betere energielabels realiseren voor hun woningen. Sociale huurders besparen hierdoor op de woonlasten. Lokale energiecorpora?es steunen wij bij vergunningverlening. De gemeente gaat daarbij hun crea?viteit ondersteunen. Maar als gemeente geven bewoners?ps over wat zij zelf kunnen doen om energie te besparen. Deur- aan- deur- voorlich?ngsac?es en gezamenlijke ac?es zijn bewezen succesvol. Er komen in Terneuzen lokale Energy Par?es. We bevorderen eigen ini?a?even op het gebied van energiebesparing. Vergunningen die nodig zijn voor besparingsmaatregelen worden snel en zonder obstakels gegeven. We ondersteunen besparingsmaatregelen met voorlich?ng, leningen en subsidies. Alle nieuwe gebouwen en woningen worden duurzaam gebouwd en we maken gebruik van innova?ef aanbesteden. We gaan daarvoor in Terneuzen hogere eisen stellen aan de energiepresta?e van gebouwen dan 12

13 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt landelijk verplicht is. Maar daar staat ook wat tegenover, energiezuinige en schone nieuwbouwprojecten krijgen kor?ng op de grondprijs. Bij het plannen van nieuwe wijken en gebouwen wordt rekening gehouden met de op?male benu0ng van de zonnestand. Er komen groene daken óf zonnepanelen] op gemeentelijke gebouwen en de gemeente bevordert de aanleg van groene daken bij andere organisa?es en par?culieren. Zonenergie in privé huishoudens moet binnen ieders bereik komen. Energiezuinige bedrijven De gemeente zet zich in om bedrijven en organisa?es aan elkaar te koppelen om samen energie te besparen. We bevorderen eigen ini?a?even op het gebied van energiebesparing. Ondernemers die energie willen besparen worden ondersteund met kennis en bij de vergunningverlening. We gaan samen met winkeliers besparen: deuren dicht, efficiënter koelen, led- verlich?ng toepassen, terrasverwarming ter discussie stellen. Daarbij kijken we zeker ook naar onze zelf om duurzame maatregelen te treffen, zo zijn alle gebouwen van de gemeente voor 2020 energieneutraal gemaakt. In onze gemeente gebruiken we duurzame energie. De gemeente koopt uitsluitend groene elektriciteit in, waar mogelijk van Nederlandse bodem. Bij het klimaatbeleid werkt de gemeente nauw samen met de regiogemeenten; dat is effec?ever en bovendien goedkoper. We plaatsen zonnepanelen op bushaltes en onderzoeken of we lantaarnpalen overdag kunnen opladen voor s nachts. Maar als gemeente nemen we ook het ini?a?ef tot het plaatsen van windmolens. Vanzelfsprekend worden omwonenden van meet af aan bij deze ini?a?even betrokken, zowel in planning als bij de voordelen. Handhaving energieregels Bedrijven zijn wepelijk verplicht rendabele energiemaatregelen te nemen. Wij gaan controleren of dit echt gebeurt. De gemeente maakt een plan om de energiepresta?e van gebouwen bij oplevering consequent te bevorderen. In de eerste plaats door vroeg?jdig overleg, s?mulerenderende begeleiding van plannen, maar zo nodig ook met controle en sanc?es. Dierenwelzijn Dieren hebben recht op een goed leven. Huisdieren de ruimte en een goeie verzorging. Wat ons betreft is er geen ruimte meer voor bio industrie binnen de veeteelt. Daarbij, megastallen en agrarische handelsbedrijven zouden op een industrieterrein moeten staan, niet in een agrarisch landschap. Terneuzen ontwikkelt dierenwelzijnsbeleid, waarvan een aantal onderwerpen hieronder is genoemd. Zo gaan we via het gemeenteloket burgers adviseren over dierenwelzijn en natuur. Hier kunnen grondbezipers terecht met vragen over natuurbescherming, landschapsbeheer en dierenwelzijn. De gemeente geec het goede voorbeeld door alleen biologische en dierproefvrije producten te kopen. In de catering van de gehele gemeentelijke organisa?e wordt een ruim assor?ment aan vegetarische en biologische producten verkocht. Er komt adequate opvang voor zwerfdieren en in beslag genomen verwaarloosde dieren. We s?muleren het chippen van huisdieren (honden en kapen) en zorgen samen met terreinbeheerders voor voldoende goede en schone losloopgebieden voor honden. We moedigen hondenbezipers aan een gedragscursus te volgen met hun hond, maar creëeren ook een vangnetregeling voor mensen die door omstandigheden niet in staat zijn voor hun huisdier te zorgen. 13

14 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt Dieren worden daarnaast in de het gemeentelijk beleid een vast onderwerp. Zo houden we in het rampenplan rekening met maatregelen voor de opvang van dieren en nemen we verkeersmaatregelen om dieren te beschermen. Bij het beheer van het gemeentelijke groen staan biodiversiteit, bescherming van dieren en hun leefgebieden voorop. Terneuzen verbetert de mogelijkheden voor nestplekken en broedgelegenheid voor vogels en kleine zoogdieren in de stedelijke woonomgeving, maar ook s?muleren we de plaatsing van bijenkorven. De gemeente Terneuzen stopt met het gebruik van insec?ciden, fungiciden en herbiciden. Terneuzen bestrijdt overlast door in de vrije natuur levende dieren (zoals bruine en zwarte (huis)rat, de huismuis, konijnen, duiven en ganzen) op een diervriendelijke manier. De gemeente s?muleert een diervriendelijk consump?ebeleid onder ambtenaren en gemeentelijke diensten. Maar ook voor scholen. We stellen grenzen aan de maximale maat van stallen en werken niet mee aan megastallen. GroenLinks wil wat betrec de jacht op gemeentegronden naar een Nee tenzij beleid. Terneuzen nodigt alleen circussen uit die zonder wilde dieren werken. Vuurwerk heec een grote impact op het welzijn van dieren. We beperken daarom het afsteken van vuurwerk. Dierenwelzijn wordt onder de aandacht gebracht van de kinderen in Terneuzen. De sociale gemeente Iedereen wil zijn of haar leven naar eigen inzicht kunnen inrichten. Dromen waarmaken. GroenLinks staat voor een lokale overheid die daarvoor de voorwaarden schept. Met meer kansen op werk, een fatsoenlijk inkomen, een betaalbare woning, uitstekend onderwijs en goede zorg. We willen die kansen eerlijk delen. De s?jgende werkloosheid baart ons grote zorgen. Het midden- en kleinbedrijf is belangrijk voor de werkgelegenheid en draagt bij aan de leewaarheid van Terneuzen. Daarom hebben we oog voor de belangen van het MKB. In de bouwsector wordt door de crisis nauwelijks nog gewerkt. Veel kantoorgebouwen staan leeg. Tegelijk is er een grote vraag naar betaalbare woonruimte en aangepaste woningen. Samen met de woningbouwcoöpera?es willen we in Terneuzen blijven zoeken naar mogelijkheden voor betaalbare nieuwbouw en renova?e van de bestaande bouw. Als wordt ingezet op energiebesparing en toepassing van duurzame energie, dan levert dat vaak nieuw werk op. Bovendien lagere woonlasten voor de bewoners. De omschakeling naar een duurzame economie is dé uitdaging voor alle ondernemers en bedrijven. GroenLinks wil deze overgang faciliteren: groene en innova?eve koplopers alle kansen bieden. Elk kind verdient een goede start, in een gezonde omgeving en met onderwijs dat achterstanden wegwerkt en talenten ontwikkelt. We willen dan ook investeren in jeugd: ze de ruimte geven, met voldoende speel- en sportvoorzieningen. Jongeren uitdagen om zich in te zepen voor anderen en ze verantwoordelijkheid geven. Daarnaast willen we dat geen jongere voor?jdig aqaakt: iedereen die leerplich?g is, zit op school of volgt een leerwerktraject. Het beroepsonderwijs sluit goed aan op het bedrijfsleven. Mensen met wie het even niet goed gaat, die pech hebben of verkeerde keuzes hebben gemaakt, laten we niet vallen. En ook als je langer bent aangewezen op hulp van de overheid, moet je de regie over je eigen leven kunnen houden. We willen dat niemand in armoede leec. We ondersteunen mensen bij het vinden van betaald werk of een andere maatschappelijke ac?viteit. Zo s?muleren we dat iedereen kan deelnemen aan de samenleving. Van de Sociale Dienst verwachten we een uitrukmentaliteit. Als mensen zich bij het loket melden omdat het water hen aan de lippen staat, wordt geen afspraak over zes weken gemaakt. Ze moeten meteen geholpen worden. We gaan er vanuit dat ieder mens iets kan en wil, en dat mensen zich verantwoordelijk voelen voor elkaar. Het is goed als mensen elkaar ondersteunen en hun zorg en welzijn onderling regelen; dat er een meer zelfredzame, solidaire samenleving ontstaat. Samenredzaamheid in wijken en buurten, waarbij ook zorgvragers en ouderen een ac?eve bijdrage kunnen blijven 14

15 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt leveren aan de samenleving. Maar zelfredzaamheid vraagt ook om een lokale overheid die investeert om het zelfstandig func?oneren van inwoners mogelijk te maken. Bijvoorbeeld door gerichte hulp, het creëren van ontmoe?ngsplekken of het ondersteunen van vrijwilligers en mantelzorgers. Een gemeente die samen met haar inwoners zoekt naar een passende oplossing van hun problemen. Zij zijn daarbij het uitgangspunt, niet het aanbod van allerlei instellingen. Deze onpupeling stelt mensen in staat om hun eigen leven vorm te geven. Duurzame economie en werk Midden- en kleinbedrijf (MKB) We bieden het midden- en kleinbedrijf meer ruimte om zich te ves?gen in woonbuurten. Goede gemeentelijke dienstverlening aan ondernemers. Er komt één (ondernemers- of bedrijven)loket waar ondernemers en starters terecht kunnen voor al hun vragen. Terneuzen werkt samen met ondernemers aan pre0ge en veilige winkelgebieden. Samen met winkeliers worden afspraken gemaakt over de (zondag)openstelling van winkels. Ondernemers worden?jdig geïnformeerd over geplande wegwerkzaamheden en oplossingen om de toegankelijkheid te garanderen. We gaan bestaande winkelcentra versterken, in plaats van nieuwe winkels bijbouwen. We pakken verloedering en leegstand in winkelstraten/centra aan. Dit doen we door een leegstandverordening te maken, waarbij we als gemeente dwang kunnen uitvoeren rich?ng verhuurders om ac?ef te zoeken naar nieuwe bestemmingen. Zelfs sloop om plaats te maken voor iets anders heec voorkeur boven leegstand. Maar er komen ook goede dienstverlenging voor startende (buurt)winkels in wegkwijnende winkelstraten, probleemwijken, kleine woonkernen en landelijke (krimp)gebieden. Binnenstedelijke loca?es en verouderde bedrijfspanden (industrieel erfgoed) gaan we beter benupen voor crea?eve bedrijvigheid. Er komt een bedrijvencentrum /verzamelgebouw voor startende ondernemers. De sociale dienst is ruimhar?g voor zelfstandige ondernemers in armoede. Innova>eve bedrijven De gemeente s?muleert ini?a?even rond de opwekking van duurzame energie en het vermijden van CO2- uitstoot. We geven voorrang aan duurzame, innova?eve en crea?eve ondernemers. Renova?e en verduurzaming van woningen en bedrijfsgebouwen wordt ges?muleerd en we geven steun voor coöpera?ef ondernemen en duurzame projecten die worden opgezet door ondernemers of inwoners. Bewoners die samen een coöpera?e oprichten kunnen gebruik maken van de faciliteiten van het ondernemersloket. Duurzame bedrijfsterreinen Bedrijfsterreinen worden duurzaam gemaakt of ingericht. Intensief ruimtegebruik is het uitgangspunt: bedrijfsac?viteiten worden zoveel mogelijk geclusterd. Kantoren bouwen we op knooppunten van het openbaar vervoer. Elk groot bedrijf wordt ges?muleerd tot het maken van een bedrijfsvervoersplan voor vrachtvervoer en het woon- werkverkeer van werknemers. We willen een duurzame toekomst voor de Kanaalzone, duurzame haven- en bedrijventerreinen. We kijken daarbij eerst kijken naar ruimte op bestaande industrieterreinen. We zien daarbij als belangrijk punt de ketenbenadering Nederlandse deel en Belgische deel. Daarom moet prioriteit worden gegeven aan de ontwikkeling van de Seine/Nord kanaalverbinding. De transitie naar een duurzame economie is dé uitdaging voor alle ondernemers. Energiebesparing, duurzame energieopwekking en mobiliteit zijn de uitgangspunten. Dat levert veel nieuwe banen op 15

16 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt We gaan daarbij niet alleen inzepen op de chemische sector, want veelzijdigheid betekent op de lange duur meestal ook zekerheid van bestaansmiddelen. We blijven bij ons standpunt van geen ves?ging van industrie in de Gellinckpolder ten noorden van Sas van Gent. We willen bedrijven aantrekken die milieuvriendelijk werken en tegelijk de werkgelegenheid in Terneuzen versterken. Daarbij kijken we beter naar wat onze regio nodig heec. Samen met Seaports Zeeland zepen we ons in voor het doelgericht bevorderen van werkgelegenheid die bij uitstek in de Kanaalzone past. De sterke kanten van de gemeente en de regio worden op?maal benut voor ontwikkeling van de economie en de werkgelegenheid. Daarom wil GroenLinks ook inzepen op ontwikkeling van toeris?sche sector. Voorbeeld hierbij is Philippine. Maar denk ook aan Sas van Gent (industrieel museum) of het portaal van Vlaanderen in Terneuzen. Deze laatste zal bij de realisa?e van het nieuwe sluizencomplex namelijk een face lic moeten krijgen, qua loca?e maar ook qua uitstraling. We denken ook aan faciliteiten voor fietsvakan?es en lange afstand wandelroutes. Meer diensten van boeren We willen een mul?func?onele landbouw s?muleren: boeren krijgen de mogelijkheid om meer diensten aan te bieden. Waar mogelijk wordt duurzame land- en tuinbouw in het stedelijke gebied versterkt. We creëren ruimte voor stadsboerderijen. Stedelijke en Randstedelijke bio landbouw gaat direct aan het stedelijk gebied leveren en wij promoten daarbij streekproducten; als gemeente gebruiken we consequent duurzame producten bij ac?viteiten en evenementen. Gelijke kansen op de arbeidsmarkt De gemeentelijke organisa?e wordt een voorbeeldwerkgever op het punt van diversiteit. Met het bedrijfsleven maken we afspraken over het in dienst nemen van jongeren, ouderen, laaggeschoolden en personen met een handicap. Bij opdrachten en aanbestedingen eist de gemeente een sociale bijdrage in de vorm van stageplekken, leerwerktrajecten of begeleiding van maatschappelijk kwetsbare groepen. Gemeente, onderwijs en bedrijfsleven werken samen d.m.v. een goed regionaal Werkgeversservicepunt. Deze samenwerking moet de innova?e op de werkvloer s?muleren en werkervaring bieden voor scholieren/studenten. Wonen in een duurzame gemeente Iedereen een passende woning, daarom s?muleren we de bouw van sociale huur- en koopwoningen. Daarbij willen wij een gemeente met gemêleerde wijken. Daarom bouwen we duurdere woningen in armere wijken en goedkope woningen in duurdere wijken. Een betaalbare en energiezuinige woning voor iedereen. Bij het toewijzen van huurwoningen kiezen we voor de outsiders op de woningmarkt: starters, senioren en mensen met een beperking. Daarom steunen we o.a. starters op de woningmarkt en worden woningen zodanig aangepast dat mensen er (zo lang mogelijk) zelfstandig in kunnen blijven wonen. In de gemeente zorgen we ook voor voldoende kwalita?ef goed en betaalbare kamers beschikbaar voor studenten en werkende jongeren. Het is belangrijk dat er voldoende maatschappelijke opvang is: woonplekken waar mensen?jdelijk kunnen worden opgevangen. Mensen die de maatschappelijke opvang verlaten, krijgen daarna snel een huurwoning. De gemeente s?muleert mensen om zelf (gezamenlijk) woningen te bouwen. Woningcorpora?es blijven bouwen en maken woningen energiezuinig. Daarvoor maken wij afspraken met woningcorpora?es om woningen voor 2020 naar gemiddeld energielabel B te krijgen. Sociale huurders besparen hierdoor op de woonlasten. Met de woningcorpora?es willen we daarnaast afspreken dat zij ondanks de rijksbezuinigingen blijven zorgen voor genoeg betaalbare woningen. Als iemand een eengezinswoning wil verhuren aan kamerbewoners, mag dat alleen als de verhuurder zorgt voor goed onderhoud, voldoende sociaal en hygiènisch comfort, privacy voor bewoners, fietsenstallingen en geluidsreducerende 16

17 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt maatregelen. We ondersteunen huurders die te hoge huren moeten betalen door de inzet van huurteams en bewonersorganisa?es die ac?ef zijn op stedelijk niveau. Kansen voor de jeugd Deze willen we d.m.v. een kindvriendelijke openbare ruimte. Door voldoende speelplekken voor kinderen en jongeren van àlle leecijden. Door in elke wijk een (trap)veldje te realiseren. Maar als het aan ons ligt komen er ook meer natuurspeelplaatsen zoals in Terneuzen en Axel. Daarnaast worden schoolpleinen onderdeel van de openbare buitenspeelruimte. GroenLinks staat voor positief jeugdbeleid: door jongeren uit te dagen op wat ze kunnen en willen, werken zij zelf aan hun welzijn. We gaan kinderen en jongeren betrekken en verantwoordelijkheid geven, aangezien zij ertoe doen in Terneuzen. Ze hebben de toekomst en zijn de toekoms?ge inwoners van onze gemeente. We nemen hun wensen daarom serieus. Dat doen we door iedere lente een wijk- kijk te organiseren. Breed opgezepe publiciteit, voorbeeldprojecten, prijsjes, zet alle crea?viteit in om er een groot enthousiast en doelgericht gebeuren van te maken. Samen met de buurtkinderen inspecteert de gemeente de speelplekken. Wat kapot is, wordt gerepareerd of vervangen; rommel wordt opgeruimd. Jongeren worden door de gemeente ac?ef uitgedaagd om posi?eve ini?a?even te nemen en worden in staat gesteld om hun ideeën uit te voeren. Samen met jongeren worden ac?viteiten in de wijk georganiseerd. Problemen voorkomen,?jdig signaleren en aanpakken. We willen dat jongeren zorgeloos kunnen opgroeien in hun eigen omgeving. We zepen daarom in op het voorkomen van problemen op latere leecijd. Maar helpen ook jongeren en kinderen als ze problemen hebben. We organiseren meer jeugdwerk, buurthuiswerk, we stellen wijkzorgteams in van wijkagent, maatschappelijk werk, dokter, school en de supermarkteigenaar. We zepen nieuwe communica?emiddelen in om te zorgen dat jongeren en opvoeders eerder/ gemakkelijker/ vanzelfsprekender bij het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) terechtkomen voor vragen over opgroeien en opvoeding. Alcoholmisbruik onder jongeren is een groot probleem. Ondanks de wetgeving zijn we er nog lang niet. Daarom willen we dat prioriteit wordt gegeven aan de controle taak van de BOA s op de naleving van de nieuwe regelgeving. Jongeren moeten zelfredzaam worden zodat ze een gelukkig leven kunnen leiden. We steunen daarom ini?a?even gericht op het bevorderen van deze zelfredzaamheid en het helpen jongeren hun talenten te ontdekken en ontwikkelen. Problemen met hangjongeren lossen we samen mèt jongeren en omwonenden op. Als de gemeente straks verantwoordelijk is voor de jeugdzorg, krijgt iedere jongere?jdig de (specialis?sche) hulp die nodig is. We wachten geen weken (of maanden) voordat er iets gebeurt. In de jeugdzorg staat de persoonlijke benadering voorop (maatwerk) en de hulp wordt zoveel mogelijk op wijk- of gemeentelijk niveau georganiseerd. De betrokken professionals krijgen meer handelingsvrijheid en bureaucra?e wordt tegengegaan. Kinderen/jongeren in een probleemsitua?e en ook hun ouders hebben zelf een stem in de aanpak van de jeugdzorg. We voorkomen dat er wachtlijsten voor jeugdzorg ontstaan, ook in de overgangsperiode van de decentralisa?e. Onderwijs De gemeente is samen met het onderwijs aan het werk aan de visie Samen op Weg. We vinden dat hierin ruimte moet zijn voor goed onderwijs in een goed schoolgebouw. Dit is alleen mogelijk in schoolgebouwen die passen bij de eisen van deze?jd: schoon, veilig, comfortabel en groen. We willen scholen van verschillende gezindte zoveel mogelijk bij elkaar ves?gen en willen samen met het onderwijs een meerjarig huisves?ngsplan maken. 17

18 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt De gemeente zorgt voor een goede spreiding van het openbaar onderwijs over de gemeente. Bij (nieuwe) schoolgebouwen komt al?jd ruimte voor betaalbare buitenschoolse opvang. We vergoeden op dezelfde wijze het vervoer voor alle opleidingen (dus ook Leonardo onderwijs) en kijken daarbij naar inkomensaqankelijkheid. Achterstanden aanpakken We zorgen ervoor dat alle kinderen met (een risico op een) taalachterstand in het Nederlands in 2015 deelnemen aan de voorschoolse educa?e. De gemeente zorgt dat de overstap van voorschoolse educa?e naar basisschool en voortgezet onderwijs soepel verloopt. Leerlingen die onvoldoende de Nederlandse taal beheersen om goed op school te func?oneren, komen?jdelijk in een schakelklas, zodat ze later beter kunnen doorstromen in het onderwijs. Iedere jongere zit op school of volgt een leerwerktraject: geen enkele leerplich?ge jongere zit thuis. Bij problemen wordt bekeken met de jongere wat de oorzaak is. De gemeente s?muleert dat het aanbod van het beroepsonderwijs goed aansluit bij de behoece van het bedrijfsleven en s?muleert een zo breed mogelijk aanbod aan stageplekken in de gemeente. Allochtone kinderen hebben onze bijzondere aandacht: zij krijgen evenveel kansen als autochtone kinderen in Terneuzen. Passend onderwijs voor iedereen Elke school wordt een kindcentrum waar onderwijs, ondersteuning en vrije?jd samenkomen. Samen met het onderwijs biedt de gemeente passende opvoed- en opgroeiondersteuning aan zorgleerlingen, gezin en docenten. Voor hooggetalenteerde leerlingen komen er meer mogelijkheden die aansluiten op hun eigen ontwikkeling. Kinderen leren omgaan met verschillen, de school is een afspiegeling van de buurt. Op alle scholen wordt voorlich?ng gegeven over seksuele diversiteit, pesten, mensenrechten, racisme en discrimina?e. Elke school is een vreedzame school. De gemeente propageert de uitgangspunten van deze vreedzame school : kinderen leren conflicten vreedzaam op te lossen. Pesten wordt niet getolereerd. Op alle scholen in Terneuzen wordt pesten ac?ef en consequent bestreden. Een leven lang leren (volwasseneneduca>e) Ook volwassenen krijgen (een tweede) kans om taal en andere achterstanden weg te werken. We bestrijden laaggeleperdheid zowel bij kinderen als bij volwassenen. Scholen, bibliotheken en par?culiere ini?a?even zullen we ondersteunen. Sport Naast milieuzorg is sport één van de meest belangrijke vormen van preven?eve gezondheidszorg. Dat we een geweldige sportloca?e als de Vliegende Vaart in onze gemeente hebben, wil niet zeggen dat er geen plaats meer kan zijn voor sportvoorzieningen op wijk en dorpsniveau. We zorgen dan ook voor goede en betaalbare sportvelden, zwembaden en sporthallen. De mogelijkheid laagdrempelig aan sport te kunnen doen is van onschatbare waarde voor de volksgezondheid in onze gemeente. Daarom is instandhouding van sportaccommoda?es in de diverse kernen voor ons vanzelfsprekend. Goed onderwijs is de beste start voor de toekomst. Dat betekent: achterstanden inhalen en het beste uit kinderen halen. Leren houdt niet op als je volwassen bent. GroenLinks brengt Terneuzen in beweging Sporten is gezond, ontspannend en draagt bij aan sociale cohesie, integratie en tolerantie. 18

19 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt Het achterstallig onderhoud van de gemeentelijke sportaccommoda?es wordt weggewerkt. Er komen meer sport- en spelmogelijkheden in de openbare ruimte. Bij aanleg en renova?e van woonwijken wordt vanaf het begin rekening gehouden met sport- en speelvoorzieningen. Meer mensen in beweging We s?muleren iedereen om te gaan sporten en sporten moet voor iedereen mogelijk zijn. De samenwerking tussen sportverenigingen onderling en met bijvoorbeeld het onderwijs, de naschoolse opvang, fitnesscentra en zorginstellingen wordt ges?muleerd. Meer scholen gaan sport aanbieden als naschoolse ac?viteit. Meer jongeren gaan sporten en worden lid van een sportvereniging. Alle leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs krijgen een kennismakingsprogramma bij de verschillende sportverenigingen. De deelname van allochtone jongeren vooral meisjes - aan sportverenigingen wordt extra ges?muleerd. Voor senioren komt er een gevarieerd aanbod aan sport- en bewegingsac?viteiten, afgestemd op de behoecen binnen deze groep. Er komen meer sportmogelijkheden voor mensen met een lichamelijke of geestelijke beperking. Sportverenigingen krijgen zo nodig financiële steun om te kunnen zorgen voor een breed, toegankelijk en betaalbaar aanbod van sporten. We hebben oog voor uitzonderlijk talent en bijzondere presta?es. Er komt weer een jaarlijkse gemeentelijke (top)sportprijs. Inkomen en uitkering De Sociale Dienst moet veel meer een er- op- af- centrum worden, we zoeken cliënten ac?ef op. Daarbij verdienen zij de beste ondersteuning. We willen een snelloket waar minimaregelingen met een enkelvoudige procedure kunnen worden aangevraagd en zo mogelijk automa?sch verstrekt: één aanvraagformulier voor alle regelingen. Mensen worden indien nodig geholpen bij het aanvragen van allerlei voorzieningen, toelages en regelingen. Op de gemeentelijke website komt toegankelijke actuele informa?e over landelijke en gemeentelijke regelingen voor inkomensondersteuning. Het niet- gebruik van minimaregelingen wordt tegengegaan. Een huishouden met meerdere problemen krijgt één verantwoordelijke hulpverlener. Medewerkers van de Sociale Dienst beoordelen aanvragen voor een uitkering niet alleen op basis van de wepelijke richtlijnen, maar krijgen de ruimte om rekening te houden met de specifieke situa?e van de cliënt. Geen onnodige bureaucra?e voor uitkeringsgerech?gden en dus ook geen controlelast voor ambtenaren van de sociale dienst. Iedereen doet mee aan de samenleving We willen armoede voorkomen, we kiezen voor ruimhar?ge inkomensondersteuning, zodat mensen met een minimumuitkering of werkende armen zich niet uitgesloten hoeven te voelen en hun kinderen aan sport- en culturele ac?viteiten kunnen meedoen. In Terneuzen worden mensen met schulden al?jd geholpen, maar we proberen schulden ook te voorkomen. Onze inwoners mogen niet de dupe worden van teveel bezuinigen boven op elkaar (stapeling). Een inkomen is voor iedereen noodzakelijk. Wie daar zelf niet in kan voorzien, wordt ondersteund door de gemeente. 19

20 Omdat we het graag gezond willen houden Samen voor Terneuzen - Groen Werkt Par>cipa>e en werkgelegenheid We stemmen de dienstverlening af op de cliënt. Cliënten krijgen één aanspreekpunt bij de sociale dienst: een eigen coach die zorgt voor dienstverlening op maat. De gemeente creëert een passend aanbod Voor mensen die (nog) geen kans op betaald werk maken, zoekt de gemeente naar alterna?even: scholing, par?cipa?ebanen, seniorenbanen, leerwerkplekken, stageplaatsen of vrijwilligerswerk. Met iedere werkzoekende bespreken we een op maat gemaakt leerwerktraject (combina?e van opleiding en werkervaring). We helpen ac?ef werkzoekenden die een eigen bedrijf willen starten. Elke cliënt moet op korte termijn aan de slag kunnen met werk of een opleidingstraject. Mensen die (nog) niet toe zijn aan re- integra?e op de arbeidsmarkt, krijgen werk te doen in buurten, onderwijs, zorg, welzijn, sport en openbare ruimte. Tegen minimumloon, met normale secundaire arbeidsvoorwaarden zoals pensioenopbouw. Deze banen sluiten aan bij de ambi?es en mogelijkheden van werkzoekenden en hebben geen verdringing van andere groepen van werknemers tot gevolg Bij aanbestedingen van de gemeente wordt als eis opgenomen dat een minimaal aantal werkzoekenden uit de regio in dienst wordt genomen (bijvoorbeeld 5%). Het doel van re- integra?e is dat mensen defini?ef zonder uitkering kunnen rondkomen. Mensen met een lichamelijke beperking moeten in principe overal aan het werk kunnen. Zij hebben het recht om zelfstandig en in eigen regie te kunnen werken. Vervoer mag eveneens geen probleem meer zijn. BeschuPe sociale werkplaatsen zijn voor sommigen de enige veilige manier van werken. Voor hen blijc die mogelijkheid bestaan. Bijstandsgerech?gden mogen vrijwilligerswerk doen. Zorg en welzijn GroenLinks maakt het mogelijk dat iedereen naar eigen kunnen meedoet, op de arbeidsmarkt en in de samenleving. Want iedereen hoort erbij. De gemeente luistert naar wat mensen écht nodig hebben om zelfstandig in de samenleving te functioneren. Iedereen doet ertoe. Naar netwerkzorg We willen dat zorg dichtbij mensen wordt georganiseerd, zoveel mogelijk met behulp van het eigen netwerk, aangevuld met professionals. Daartoe werken de zorgvrager, vrienden en familie, vrijwilligers en zorgverleners samen. Mensen die zorg nodig hebben bepalen zoveel mogelijk zelf: welke hulp er precies nodig is, wanneer, op welke manier en door wie. Wij noemen dat netwerkzorg. De inzet van mantelzorgers en andere vrijwilligers zien we als kans om de kwaliteit van de zorg te vergroten, maar dan moet wel hun posi?e worden versterkt. Mantelzorgers en vrijwilligers moeten te allen?jde een beroep kunnen doen op hulp en advies van professionele zorgverleners, op scholing en op?jdelijke ontlas?ng van hun zorgtaken: respijtzorg Dat zorgt voor rust en zekerheid en voorkomt daardoor overbelas?ng. Eigen regie Eigen verantwoordelijkheid is het toverwoord van het kabinet RuPe- Asscher. Maar het wordt in feite gebruikt als excuus om bezuinigingen op de zorg door te voeren. Wij vinden dat zorg een gezamenlijke maatschappelijke verantwoordelijkheid is. Eigen regie voor diegene die zorg nodig heec staat daarbij voorop. We weten dat als mensen zelf de regie voeren, ze meer tevreden zijn over de kwaliteit van de zorg. 20