Eiwitbeperkt voedingsadvies
|
|
- Linda Kuipersё
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Eiwitbeperkt voedingsadvies U hebt het advies gekregen een eiwitbeperkt dieet te gaan volgen. Deze brochure geeft uitleg over de rol van eiwitten in de voeding en waar u met een eiwitbeperkt dieet rekening mee dient te houden. Ook gaan we in deze brochure in op het natriumbeperkt dieet, omdat dit vaak in combinatie met het eiwitbeperkt dieet wordt voorgeschreven. We willen laten zien dat u, ondanks beide beperkingen, toch lekker en gevarieerd kunt eten. Eiwitbeperking Een eiwitbeperkt dieet kan geadviseerd worden bij: een verhoogd ureumgehalte van het bloed door een verminderde nierfunctie (Ureum is een afbraakproduct van eiwitten. Bij een verminderde nierfunctie wordt ureum onvoldoende uitgescheiden). chronisch nierfalen, om de achteruitgang van de nierfunctie af te remmen een verhoogd ammoniakgehalte van het bloed door een verminderde leverfunctie (Ammoniak is een afbraakproduct van eiwitten. Bij een verminderde leverfunctie wordt ammoniak onvoldoende omgezet in andere stoffen). Eiwitten Het lichaam is opgebouwd uit cellen, die voor een groot deel uit eiwit bestaan. Voor de opbouw en vervanging van deze cellen is het nodig dat er iedere dag voldoende eiwitten in de voeding voorkomen. Het lichaam kan namelijk geen reservevoorraad van eiwitten aanleggen. Gebruikt u méér eiwit dan nodig is, dan gaat uw lichaam dit overschot benutten als brandstof en ontstaat meer ureum en ammoniak. Gebruikt u te weinig energie, dan gaat uw lichaam het eigen (eiwit bevattend) spierweefsel afbreken en ontstaat ook meer ureum en ammoniak. Uw voeding moet minder eiwitten bevatten maar wel voldoende energie (vetten en koolhydraten). Algemene richtlijnen en variatiemogelijkheden Hoeveel gram eiwit? Het is belangrijk dat uw voeding goed en gevarieerd is samengesteld, ondanks de beperkingen van uw dieet. U krijgt op die manier voldoende van alle voedingsstoffen binnen en u eet met plezier. De hoeveelheid eiwit die dagelijks gebruikt kan worden is voor iedereen verschillend. Houdt u zoveel mogelijk aan de afgesproken hoeveelheid eiwit. Méér eiwit is niet goed, maar minder ook niet! Daarom moet u beschikken over informatie met betrekking tot de hoeveelheid eiwit die voedingsmiddelen of gerechten bevatten. In vrijwel alle voedingsmiddelen komen eiwitten voor. Sommige voedingsmiddelen bevatten veel eiwit, andere minder. Eiwitbeperkt voedingsadvies ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen
2 Waar kunt u deze informatie vinden? Eenvoudige informatie achterin deze brochure. Uitgebreidere informatie in de Eettabel, uitgegeven door het Voedingscentrum, Op de verpakking van vele voedingsmiddelen. In het boek Eten met plezier. Deze bevat informatie en recepten speciaal voor nierpatiënten. Het is een uitgave van de Nierstichting Nederland, en is gratis te verkrijgen via uw diëtist. In sommige gewone kookboeken en kooktijdschriften is de voedingswaarde van recepten berekend. U kunt dan nagaan hoeveel eiwit een recept bevat. Via de websites en Met behulp van de informatie over de eiwitgehalten kunt u per dag berekenen wat u kunt eten. Hebt u een dag te veel eiwitten gebruikt, dan kunt u dat niet goedmaken door de volgende dag minder te nemen. Wel kunt u bijvoorbeeld als u s avonds een etentje heeft, overdag wat minder eiwitten gebruiken. Dan kunt u zich s avonds wat extra s permitteren. Variëren door rekenen Er is met u een basis-dieetadvies afgesproken, waarin uw broodmaaltijd er bijvoorbeeld zo uitziet: eiwit in grammen 2 sneden brood 6 besmeerd met (dieet)margarine - 1 plak volvette kaas 5 1 x jam - 1 glas sinaasappelsap - 11 Met behulp van de gegevens over eiwitgehalten kunt u bijvoorbeeld de volgende variaties berekenen: Variatie 1 eiwit in grammen 1 schaaltje yoghurt 5 3 eetlepels muesli 3 2 sneetjes knäckebröd 2 besmeerd met (dieet)margarine - 1 x sandwichspread - 1 x jam - 10 Eiwitbeperkt voedingsadvies ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen
3 Variatie 2 eiwit in grammen 1 schaaltje pap 6 2 beschuiten 2 2 x volvette smeerkaas 4 1 glas sinaasappelsap - 12 Uw warme maaltijd kan er ongeveer zo uitzien: eiwit in grammen ½ stukje mager vlees 11 4 grote lepels groente 4 4 gekookte aardappelen 4 Jus - 1 schaaltje yoghurt 5 24 Mogelijke variaties kunnen zijn: Variatie 1 eiwit in grammen Schijf meloen met 1 plak rauwe ham 3 2 opscheplepels ragout met vlees 4 3 opscheplepels doperwten 6 3 opscheplepels gekookte rijst 6 1 schaaltje chocoladepudding met slagroom 5 24 Variatie 2 eiwit in grammen 1 bord erwtensoep 8 ½ stuk rookworst 7 2 sneetjes donker roggebrood 6 Roomboter - 1 punt appeltaart 4 25 Speciale eiwitarme dieetproducten Voor het sterk eiwitbeperkt dieet is een aantal speciale dieetproducten verkrijgbaar. Deze producten hebben een bewerking ondergaan, waardoor ze minder eiwit leveren dan het normale, vergelijkbare product. Eiwitbeperkt voedingsadvies ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen
4 Eiwitarme producten zijn onder andere: Eiwitarme toast, crackers, biscuits, koekjes, brood, bloem, macaroni en spaghetti. Op de verpakking vindt u de aanduiding eiwitarm en het gehalte aan eiwit dat het product bevat. Het gebruik van deze eiwitarme producten is zeker niet altijd noodzakelijk. Wanneer u hier eens gebruik van maakt, spaart u de eiwitten uit van het gebruikelijke product en kunt u deze eiwitten voor iets anders gebruiken. Een paar handig tips Het is voor het eiwitbeperkt dieet niet nodig om speciale bereidingswijzen toe te passen. Het enige waar u rekening mee moet houden is de hoeveelheid eiwit die een gerecht bevat. Vlees, vis, wild en gevogelte bevatten veel eiwit. De portie die u kunt gebruiken zal meestal niet groot zijn. Uw portie lijkt groter als u: Het vlees in kleine stukjes verdeelt Koud vlees in dunne plakjes snijdt Vlees of vis verwerkt in een ragout Vette soorten vlees bevatten over het algemeen minder eiwit dan magere soorten. Van de vette soorten kunt u dan ook een iets grotere hoeveelheid nemen. Broodbeleg dat vrijwel geen eiwit bevat kunt u vrij gebruiken: Fruit: bijvoorbeeld plakjes aardbeien, appel, banaan, gebakken plakken appel of schijven ananas met suiker en kaneel; gepofte appel met jam; appelmoes of rabarber Groente: bijvoorbeeld rauwkost, zoals plakjes tomaat, komkommer, radijs, geraspte wortel, rammenas, uitjes, augurkjes, gevulde tomaat met verschillende groenten e.d. Groentesalades: bijvoorbeeld sellerysalade, farmersalade, komkommersalade; sandwichspread, groentespread (roer)gebakken of gesmoorde groenten: bijvoorbeeld gebakken tomaat met ui, desgewenst met champignons en paprika; gebakken knolselderij en ui met kerrie; gesmoorde komkommer met verse tuinkruiden. Zoet broodbeleg: bijvoorbeeld jam, stroop, appel- of perenstroop, honing, fruithagel, anijshagel, muisjes; (chocoladeproducten bevatten per belegging 1 gram eiwit. Indien u hiermee meer dan één sneetje per dag belegt, is het aan te bevelen dit mee te tellen). Suikerbrood, krenten- of rozijnenbrood: Dit soort brood kunt u heel goed zonder hartig beleg nemen, bijvoorbeeld alleen met boter of met zoet beleg. U kunt het eiwit dat u mogelijk op deze wijze uitspaart dan voor iets anders gebruiken. Vocht Het is zeer belangrijk dat u dagelijks minstens 1½ tot 2 liter drinkt. Water uit de kraan, mineraalwater, bronwater, koffie*, thee, bouillon, vruchtensap*, tomatensap*, groentesap* en frisdrank leveren geen eiwitten. Deze zijn vrij te gebruiken. *Koffie, vruchten-, tomaten- en groentesap bevatten veel kalium. Soms kan het nodig zijn dit te beperken Melkproducten en soep leveren wel eiwitten. U moet deze in uw dieet inpassen. Eiwitbeperkt voedingsadvies ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen
5 Natriumbeperking Een eiwitbeperkt dieet wordt vaak gecombineerd met een natriumbeperkt dieet. Dit in verband met hoge bloeddruk of vochtophoping in het lichaam. Daarom wat meer uitleg over natrium en een natriumbeperkte voeding. Natrium Het meeste natrium krijgen we binnen uit keukenzout (NaCl). Een deel van de hoeveelheid keukenzout is afkomstig van wat u zelf bij de bereiding of aan tafel toevoegt. Een ander belangrijk deel is afkomstig van zoutrijke smaakmakers en kant-en-klare producten met een hoog zoutgehalte. Zoutrijke smaakmakers zijn: soeparoma, kruidenzout, ketjap gemengde kruiden, bijvoorbeeld gehaktkruiden, kipkruiden, vleeskruiden kant-en-klare sausen en soepen bouillonblokjes en korrels, juspoeders en blokjes Producten met een hoog zoutgehalte zijn: vleeswaren, zoals rauwe ham, rookvlees, alle worstsoorten kaas, zowel jonge, belegen als oude kaas kant-en-klare vleesproducten, zoals rookworst hamburgers, aangemaakt gehakt vlees en vis in blik gezouten vis, zoals bokking, haring, ansjovis snacks, zoals bamiballen, frikadellen en kroketten zoutjes, kroepoek, gezouten noten en pinda s, borrelnootjes Het is goed om te weten hoe sterk deze natriumbeperking moet zijn. Bij een lichte natriumbeperking kunt u volstaan met het weglaten van zout en zoutrijke smaakmakers bij de bereiding en met het vermijden van alle producten met een hoog zoutgehalte. Bij een strengere natriumbeperking moet u daarnaast ook gebruik maken van speciale producten zonder toegevoegd zout of met minder zout en van natriumarme dieetproducten. Speciale producten voor een natriumbeperkte voeding In de handel zijn producten met minder zout verkrijgbaar. Voorbeelden hiervan zijn: soeppoeders met minder zout, minder zoute kaas (Maaslander, IJsselkaas), minder zoute vleeswaren, halvazout dat slechts de helft natrium bevat. Daarnaast zijn er natriumarme dieetproducten in de handel, speciaal voor de sterke natriumbeperking. Voorbeelden hiervan zijn: zoutarm brood, natriumarm aroma, natriumarme juspoeder, natriumarme soeppoeder, natriumarme mosterd, natriumarme tomatenpuree, natriumarme vleeswaren en natriumarme kaas. Eiwitbeperkt voedingsadvies ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen
6 Er bestaat ook dieetzout*, waarin het natrium is vervangen door kalium en/of ammonium * Over het gebruik van natriumarme dieetproducten, dieetzout of mineraalzout moet u overleggen met uw arts of diëtist. Het hoge kalium en/of ammoniumgehalte kan soms een bezwaar zijn. Al deze speciale dieetproducten kunnen nuttig zijn. U houdt dan meer ruimte over voor andere voedingsmiddelen. Ze zijn echter niet altijd even smakelijk, ze zijn vaak duurder dan gewone voedingsmiddelen en niet overal verkrijgbaar. Tips voor het koken Ondanks de natriumbeperking kunt u met wat fantasie en creativiteit het eten toch smakelijk bereiden. Enkele handige tips: Zowel verse als gedroogde (tuin)kruiden kunnen extra smaak geven aan een maaltijd zonder zout. Kruidenmengsels en kruidenmixen kunnen zout bevatten. Kijk hiervoor op de verpakking. Stukjes fruit, zoals appel, ananas, banaan, mango of stukjes groente, zoals champignons, paprika, tomaat, ui en knoflook kunnen uw maaltijd een lekkere smaak geven. Door aardappelen en groenten te koken in weinig water behouden ze meer hun eigen smaak. (u kunt aardappelen zonder zout meekoken met de rest door ze te verpakken in aluminiumfolie). Voor de bereiding van een maaltijd zonder zout is de magnetron heel geschikt Natriumarme vleeswaren kunnen ook zelf bereid worden door vlees of gehakt te braden (met gebruikmaking van kruiden, specerijen, een teentje knoflook, gesnipperde ui enz.) en dit na afkoelen in plakjes te snijden. Vetten Om de afbraak van eiwit bevattend weefsel tegen te gaan, is het noodzakelijk dat er voldoende energie in de voeding voorkomt in de vorm van zetmeel, suikers en vetten. In verband met hart- en vaatziekten is het van belang om te letten op het verschil tussen verzadigd en onverzadigd vet. Verzadigd vet verhoogt de kans op hart- en vaatziekten. Onverzadigd vet kan helpen deze aandoeningen te voorkomen. Veel verzadigd vet zit onder andere in: vet vlees, vette vleeswaren, volvette kaas, volle melkproducten, harde margarines, roomboter, roomijs, kokos en cacao. Veel onverzadigd vet zit onder andere in: dieethalvarine, dieetmargarine, dieet bak- en braadvet, alle soorten olie, vloeibare margarine, vloeibaar bak- en braadvet, vloeibare frituurvetten en vette vis. Geef de voorkeur aan producten met onverzadigde vetten! Bijzondere omstandigheden Uit eten Buitenshuis eten hoeft geen probleem op te leveren. Als u de portiegroottes goed kunt inschatten, kunt u een keuze maken uit de gerechten van de gewone menukaart. Hebt u ook Eiwitbeperkt voedingsadvies ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen
7 een natriumbeperking, dan is overleg met de keuken nodig. U kunt vooraf alvast rekening houden met het etentje door in de loop van de dag wat eiwitten (en natrium) te sparen. Op reis Als u een georganiseerde reis boekt, is het verstandig om meteen te vragen naar de dieetmogelijkheden. Ook hier is het prettig als u zelf hoeveelheden kunt inschatten en gerechten hebt leren beoordelen op hun eiwitgehalte. Feestje Wilt u op een feestje eens wat eiwitten besteden aan iets lekkers, dan kunt u met behulp van de variatielijst opzoeken wat u het beste kunt kiezen. Vraag uw arts of u alcoholische dranken kunt gebruiken. Het eiwitgehalte is meestal te verwaarlozen, maar er kunnen andere redenen zijn waarom alcohol niet gewenst is in uw dieet. Ziekte Voelt u zich niet lekker en heeft u weinig eetlust, dan zou u toch moeten proberen de hoeveelheid energie en eiwitten te gebruiken die u hebben mag. Vooral als dit langer duurt dan enkele dagen, kan te weinig eten tekorten aan voedingsstoffen geven. Analysecijfers per productgroep In dit hoofdstuk zijn de analysecijfers van de meest gebruikte voedingsmiddelen per groep op een rijtje gezet. Brood en broodvervangers Eiwitbeperkt voedingsadvies ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen
8 Broodbeleg Soepen Eiwitbeperkt voedingsadvies ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen
9 Vlees, vis, gevogelte en vleesvervanging Eiwitbeperkt voedingsadvies ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen
10 Aardappelen, groenten, pasta en rijst Boter, margarine, olie, jus en saus Eiwitbeperkt voedingsadvies ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen
11 Fruit en nagerechten Melk en melkproducten Eiwitbeperkt voedingsadvies ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen
12 Zoete versnaperingen Hartige versnaperingen Eiwitbeperkt voedingsadvies ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen
13 Dranken Vragen Heeft u vragen of wenst u meer informatie dan kunt u contact opnemen met de diëtist. ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen Tel: dietist@zzv.nl Eiwitbeperkt voedingsadvies ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen
Eiwitbeperkt voedingsadvies. Eiwitbeperking. Eiwitten. Algemene richtlijnen en variatiemogelijkheden. Hoeveel gram eiwit?
Eiwitbeperkt voedingsadvies U hebt het advies gekregen een eiwitbeperkt dieet te gaan volgen. Deze brochure geeft uitleg over de rol van eiwitten in de voeding en waar u met een eiwitbeperkt dieet rekening
Nadere informatieEiwitbeperkt voedingsadvies. Eiwitbeperking. Eiwitten. Algemene richtlijnen en variatiemogelijkheden. Hoeveel gram eiwit?
Eiwitbeperkt voedingsadvies U hebt het advies gekregen een eiwitbeperkt dieet te gaan volgen. Deze brochure geeft uitleg over de rol van eiwitten in de voeding en waar u met een eiwitbeperkt dieet rekening
Nadere informatieeiwitbeperkt voedingsadvies
eiwitbeperkt voedingsadvies 1 2 Eiwitbeperkt dieet Inleiding U hebt het advies gekregen een eiwitbeperkt dieet te gaan volgen. Deze brochure geeft uitleg over de rol van eiwitten in de voeding en waar
Nadere informatieLekker eten met minder zout
Lekker eten met minder zout Inleiding In deze brochure vindt u informatie over hoe u het zoutgehalte in uw voeding kunt verminderen en toch lekker kunt blijven eten. Gemiddeld krijgen we per dag 9 gram
Nadere informatieNatriumbeperkt dieet Radboud universitair medisch centrum
Natriumbeperkt dieet U heeft het advies gekregen om een natriumbeperkt dieet te volgen. Deze brochure geeft u nadere informatie en voedingsadviezen. Heeft u na het lezen van deze tekst nog vragen dan
Nadere informatieLekker eten met minder zout
Lekker eten met minder zout Inleiding In deze folder vindt u informatie over het minderen van het zoutgehalte in uw voeding en toch lekker blijven eten. Gemiddeld krijgen we per dag 9-10 gram zout binnen.
Nadere informatieEiwitbeperkt dieet Radboud universitair medisch centrum Radboud universitair medisch centrum
Eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen om een eiwitbeperkt dieet te volgen. Deze brochure geeft u algemene informatie en voedingsadviezen over een eiwitbeperkt dieet. Heeft u na het lezen van
Nadere informatieDiëtetiek Eiwitbeperkt dieet
Diëtetiek Eiwitbeperkt dieet Afdeling diëtetiek, telefoonnummer: 0344 674285 K. van Galen D. Jansen A. Kalisvaart R. van Nuland I.Oosterhof R. Weterings Eiwit Eiwitten zijn voedingsstoffen die we dagelijks
Nadere informatieDieet bij chronische nierinsufficiëntie
Dieet bij chronische nierinsufficiëntie Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : O (0223) 69 69 16 O (0223) 69 69 27 O (0223) 69 62 81 O (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. De nieren in optimale
Nadere informatieEiwitbeperkt dieet. Over een eiwitbeperkt dieet. Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag
Eiwitbeperkt dieet Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag Natriumbeperkt à 2400 mg natrium per dag (6 gram zout) Over een eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen een eiwitbeperkt
Nadere informatieCardiologie / Diëtetiek. Vocht- en zoutgebruik bij hartfalen
Afdeling: Onderwerp: Cardiologie / Diëtetiek Vocht- en zoutgebruik bij hartfalen Inleiding Voor u ligt een brochure, bedoeld voor patiënten met hartfalen, over vocht- en zoutgebruik. In deze brochure wordt
Nadere informatieEiwit. Eiwit in de voeding. Eiwitbeperkt dieet. per dag mag gebruiken. De voorbeelddagvoeding
Eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen om een eiwitbeperkt dieet te volgen. Deze brochure geeft u algemene informatie en voedingsadviezen over een eiwitbeperkt dieet. Heeft u na het lezen van
Nadere informatieNatriumbeperkt dieet. Afdeling Diëtetiek
Natriumbeperkt dieet Afdeling Diëtetiek Wat doet natrium in het lichaam? Een van de belangrijkste taken van natrium in het lichaam is het regelen van de vochtbalans. Natrium is een mineraal dat zowel in
Nadere informatieAfdeling diëtetiek Richtlijnen kaliumbeperkt dieet
Afdeling diëtetiek Richtlijnen kaliumbeperkt dieet Telefoonnummer: 0344 674285 Kalium Kalium is een mineraal dat in vrijwel alle voedingsmiddelen voorkomt. Kalium is nodig voor de geleiding van zenuwprikkels.
Nadere informatieKaliumverrijkt voedingsadvies
Kaliumverrijkt voedingsadvies Wat doet kalium in het lichaam? Kalium heeft een belangrijke rol bij de bloeddruk en het doorgeven van prikkels naar het zenuwstelsel. Het zorgt tevens voor het samentrekken
Nadere informatieIk heb cholesterol Wat nu?
Ik heb cholesterol Wat nu? Belangrijk: Deze patiëntbrief is bedoeld ter ondersteuning van het consult door de huisarts. Deze informatie dient dus niet als vervanging van een consult bij een arts. Bedenk
Nadere informatieEen operatie? Let op uw voeding!
Een operatie? Let op uw voeding! Belangrijk Om een operatie en uw herstel zo goed mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u lichamelijk in een zo goed mogelijke conditie bent. Een goede voedingstoestand
Nadere informatieH.40025.0416. Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding
H.40025.0416 Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding Inleiding Een gezond voedingspatroon is voor iedereen van belang. Gezonde voeding levert de energie en de voedingsstoffen die uw lichaam
Nadere informatieKoolhydraatvariatielijst. Afdeling Diëtetiek
Koolhydraatvariatielijst Afdeling Diëtetiek Brood- en broodproducten Beschuit 1 stuks 10 7 Brood, bruin, volkoren, wit 1 snee 35 15 Broodje, bruin, volkoren, wit 1 stuks 50 23 Broodje, pistolet, bruin,
Nadere informatieScheper Beter: 'SNAQ-en met zorg' Folder over ondervoeding op de polikliniek van het Scheper Ziekenhuis. SNAQ-score > 2. Diëtetiek
Scheper Beter: 'SNAQ-en met zorg' Folder over ondervoeding op de polikliniek van het Scheper Ziekenhuis SNAQ-score > 2 Diëtetiek 1 Afdeling Diëtetiek Telefoon: 0591-69 12 57 Email: dietetiek@sze.nl 2 Ondervoeding
Nadere informatieEnergie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek
00 Energie en eiwitverrijkt dieet Afdeling Diëtetiek Wanneer is een energie- en eiwitverrijkt dieet nodig? Een energie- en eiwitverrijkt dieet is bestemd voor mensen met een te laag lichaamsgewicht of
Nadere informatieG e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf
G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf De Schijf van Vijf in het kort Om fit en gezond te leven is het belangrijk om gezond te eten. Gezond eten is samen met voldoende bewegen dé basis voor een
Nadere informatieBijlage: Dieet zonder koolhydraten
Bijlage: Dieet zonder koolhydraten Let op: u hoeft dit dieet alleen te volgen als u als voorbereiding Dieet en nuchter heeft. Het is belangrijk dat u de dag voor het onderzoek tot de laatste 6 uren voor
Nadere informatieDieet bij chronische nierschade oktober Gine Hassink Diëtist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn
Dieet bij chronische nierschade oktober 2016 Gine Hassink Diëtist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn Inhoud Stellingen Waarom een dieet Eiwitten Zout Kalium Fosfaat Vocht Carambola Stellingen Ruimte voor vragen
Nadere informatieVOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES
Diabetes DIABETES VOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES Diabetes is een aandoening waarbij er problemen zijn met het op peil houden van het bloedglucose. Glucose is afkomstig van koolhydraten uit de voeding
Nadere informatieBijlage: Dieet zonder koolhydraten
Bijlage: Dieet zonder koolhydraten Let op: u hoeft dit dieet alleen te volgen als u als voorbereiding Dieet en nuchter heeft. Het is belangrijk dat u de dag voor het onderzoek tot de laatste 6 uren voor
Nadere informatievoedingsadvies bij dreigende ondervoeding
patiënteninformatie voedingsadvies bij dreigende ondervoeding De arts of verpleegkundige heeft met u besproken dat u kans heeft op ondervoeding. Goede voeding kan helpen om uw conditie te verbeteren. Wat
Nadere informatieRisico op ondervoeding tijdens opname
Risico op ondervoeding tijdens opname Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is in het ziekenhuis een veelvoorkomend probleem. Ongeveer één op de drie patiënten heeft een risico op
Nadere informatieHet bijhouden van een diabetes-eetdagboek tijdens de sensor. Diëtetiek
Het bijhouden van een diabeteseetdagboek tijdens de sensor Diëtetiek Inleiding Mensen met diabetes kunnen hun glucosewaarden op verschillende manieren onder controle houden. Sommigen doen dat met een zorgvuldig
Nadere informatieKaliumverrijkt voedingsadvies
Kaliumverrijkt voedingsadvies Wat doet kalium in het lichaam Kalium heeft een belangrijke rol bij de bloeddruk en het doorgeven van prikkels naar het zenuwstelsel. Het zorgt tevens voor het samentrekken
Nadere informatieOverzicht koolhydraten per voedingsmiddel
Variëren met koolhydraten Hoe werkt de koolhydraatvariatielijst? U kunt dit overzicht gebruiken om inzicht te krijgen in koolhydraatgetallen van verschillende producten. De meest gebruikte voedingsmiddelen
Nadere informatieDiëtetiek. Jodiumbeperkt dieet
Diëtetiek Jodiumbeperkt dieet Diëtetiek Inleiding U wordt (binnenkort) opgenomen voor een behandeling met radioactief jodium. Ter voorbereiding op uw ziekenhuisopname moet u een aantal dagen een jodiumbeperkt
Nadere informatieGezonde voeding, gezond afvallen
Gezonde voeding, gezond afvallen Het dagmenu is opgebouwd uit de basishoeveelheden zoals ze worden aanbevolen door het Voedingscentrum en bevat ongeveer 1500. Ze zijn geschikt voor volwassenen die gewoon
Nadere informatieNatrium (mg) Bouillon 1 kop 250 2, Erwtensoep vers (+spek en worst) 1 kop 250 1,9 760
NATRIUMGETALLEN PER PRODUCT Met onderstaande cijfers kunt u zelf berekenen hoeveel natrium u per dag binnenkrijgt. Op deze manier kunt u variatie aanbrengen in uw voeding. De geadviseerde maximale hoeveelheid
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek
PATIËNTEN INFORMATIE Ondervoeding in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Ondervoeding door ziekte is in ziekenhuizen een veel voorkomend probleem. Ongeveer 1 op de 4 patiënten is
Nadere informatieZorgSaam. Zichtbaar beter voeding eten! bij diabetes. mellitus. Wie beter eet, wordt sneller beter
Zichtbaar beter voeding eten! bij diabetes Wie beter eet, wordt sneller beter mellitus ZorgSaam 1 Wie beter eet, wordt sneller beter! U krijgt deze folder aangeboden, omdat is gebleken dat uw voedingstoestand
Nadere informatieWie beter eet, wordt sneller beter! Energie en eiwit in de voeding
Wie beter eet, wordt sneller beter! Wie ziek is moet herstellen en wie geopereerd moet worden, moet extra op zijn voeding letten. Net als bij zwaar werk of sport heeft het lichaam meer energie, eiwit en
Nadere informatieAfdeling Diëtetiek ONDERVOEDING BIJ ZIEKTE
Afdeling Diëtetiek ONDERVOEDING BIJ ZIEKTE U heeft vanwege uw ziekte misschien minder eetlust. Misschien bent u ook onbedoeld afgevallen. U loopt dan het risico ondervoed te raken. In deze folder leest
Nadere informatieIntroductie van voeding na pancreatitis
Introductie van voeding na pancreatitis Deze brochure is bedoeld voor patiënten die herstellende zijn van een alvleesklierontsteking (= pancreatitis). In deze brochure wordt uitgelegd hoe u het beste kunt
Nadere informatieEnergie- en eiwitverrijkt dieet
Energie- en eiwitverrijkt dieet Informatie voor patiënten F0204-1011 oktober 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatieAfdeling Diëtetiek. Dieet bij een verhoogd cholesterolgehalte
Afdeling Diëtetiek Dieet bij een verhoogd cholesterolgehalte Algemeen U heeft een verhoogd cholesterolgehalte. Deze folder bevat informatie over het dieet bij een verhoogd cholesterolgehalte. U kunt deze
Nadere informatieVoeding bij ziekte en herstel
Diëtetiek Voeding bij ziekte en herstel i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Inleiding Als u ziek bent, is de kans groot dat u gewicht verliest. Dat komt doordat het lichaam meer energie en voedingsstoffen
Nadere informatieEiwitbeperkt dieet. Afdeling diëtetiek
Eiwitbeperkt dieet Afdeling diëtetiek Dieet voor: Datum: Diëtist: Telefoonnummer: Specialist: Inleiding Eiwit is een belangrijke voedingsstof; het is de bouwsteen voor al onze lichaamscellen. Door natuurlijke
Nadere informatieVoedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes
DIETETIEK Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Bij de behandeling van zwangerschapsdiabetes hoort een voedingsadvies. Vaak zijn maar een paar aanpassingen nodig in de voeding om nadelige gezondheidsgevolgen
Nadere informatieRisico op ondervoeding tijdens uw behandeling
Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is een veelvoorkomend probleem in het ziekenhuis. Ongeveer één op de drie patiënten loopt risico
Nadere informatieDiëtetiek Ondervoeding bij ziekte
Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Inleiding Als u ziek bent moet u extra op uw voeding letten. Net als bij zwaar werk of sport heeft het lichaam bij ziekte meer energie, eiwit en andere voedingsstoffen
Nadere informatieEnergie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek
00 Energie en eiwitverrijkt dieet Afdeling Diëtetiek 1 Wanneer is een energie- en eiwitverrijkt dieet nodig? Een energie- en eiwitverrijkt dieet is bestemd voor mensen met een te laag lichaamsgewicht of
Nadere informatieDiëtetiek. Patiënteninformatie. Kaliumbeperkt dieet. Slingeland Ziekenhuis
Diëtetiek Kaliumbeperkt dieet i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen U heeft een te hoog kaliumgehalte in het bloed. Uw arts heeft u daarom geadviseerd om een kaliumbeperkt dieet te volgen.
Nadere informatieWat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar
Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Gezonde leefstijl Ben jij benieuwd hoe je gezond kunt eten? Daar kan de Schijf van Vijf je bij helpen. Door iedere dag producten uit
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Koolhydraten en koolhydraten tellen
Koolhydraten en koolhydraten tellen KOOLHYDRATEN EN KOOLHYDRATEN TELLEN WAT ZIJN KOOLHYDRATEN? Koolhydraten is de verzamelnaam voor suikers en zetmeel. Ze zijn opgebouwd uit één of meerdere suikermoleculen,
Nadere informatieDe kosten van een voorbeeldweekmenu. In opdracht van het Voedingscentrum
De kosten van een voorbeeldweekmenu In opdracht van het Voedingscentrum Nibud, maart 2013 De kosten van een voorbeeld weekmenu / 2 Verantwoording Deze berekening is uitgevoerd in opdracht van het Voedingscentrum.
Nadere informatieUMC St Radboud. Voeding bij Diabetes Mellitus
UMC St Radboud Voeding bij Diabetes Mellitus Patiënteninformatie Deze folder geeft u informatie over voeding bij Diabetes Mellitus. Diabetes Mellitus Bij mensen met diabetes maakt het lichaam zelf geen
Nadere informatieVOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES
VOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Tijdens de zwangerschap kan het voorkomen dat de hoeveelheid bloedglucose in het bloed te hoog wordt. Zijn er één of meerdere glucosewaarden
Nadere informatieNatriumbeperkte voeding
Natriumbeperkte voeding Diëtetiek Beter voor elkaar 2 Wanneer is een natriumbeperkte voeding nodig? Natrium is een mineraal dat zowel in het lichaam als in voeding voorkomt. Het is onder andere een bestanddeel
Nadere informatieEnergieverrijkte voeding vóór opname of operatie (inclusief advieslijst) Afdeling Diëtetiek IJsselland Ziekenhuis
Energieverrijkte voeding vóór opname of operatie (inclusief advieslijst) Afdeling Diëtetiek IJsselland Ziekenhuis Binnenkort wordt u in ons ziekenhuis geopereerd of om een andere reden opgenomen. Het is
Nadere informatieBij ongewenst afvallen is het belangrijk verder gewichtsverlies te voorkomen en liefst weer enkele kilo s aan te komen.
Voeding tijdens ziekte Wie ziek is moet extra op zijn voeding letten. Net als bij zwaar werk of sport heeft het lichaam bij ziekte meer energie, eiwit en andere voedingsstoffen nodig dan normaal. Eten
Nadere informatieEnergieverrijkte voeding na ontslag (inclusief advieslijst) Afdeling Diëtetiek IJsselland Ziekenhuis
Energieverrijkte voeding na ontslag (inclusief advieslijst) Afdeling Diëtetiek IJsselland Ziekenhuis Tijdens uw verblijf in ons ziekenhuis heeft u een energieverrijkte voeding gebruikt. In deze folder
Nadere informatieNatriumbeperkte voeding
Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek Wanneer is een natriumbeperkte voeding nodig? Natrium is een mineraal dat zowel in het lichaam als in voeding voorkomt. Het is onder andere een bestanddeel van keukenzout
Nadere informatieVoeding bij zwangerschaps diabetes. Diabetes Gravidarum
Voeding bij zwangerschaps diabetes Diabetes Gravidarum Universitair Medisch Centrum Groningen Zwangerschapsdiabetes is een vorm van suikerziekte die kan optreden tijdens de zwangerschap. Deze brochure
Nadere informatieDieetadviezen bij wondgenezing
Dieetadviezen bij wondgenezing Diëtetiek Bereikbaarheid afdeling Diëtetiek Amphia Ziekenhuis: Locatie Langendijk, Molengracht, Pasteurlaan: (076) 595 30 75 Algemeen telefoonnummer Amphia Ziekenhuis: (076)
Nadere informatieWie beter eet, wordt sneller beter. Afdeling Diëtetiek
00 Wie beter eet, wordt sneller beter Afdeling Diëtetiek Tijdens uw bezoek aan de polikliniek zijn enkele vragen gesteld die verband houden met uw eetlust en uw gewicht. U ontvangt deze folder omdat uit
Nadere informatievoorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam
voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam 1 2 VOORKOMEN VAN ONDERVOEDING BIJ OUDEREN Bij het bezoek op de polikliniek is u een aantal vragen gesteld over gewichtsverlies en uw eetlust. Hiermee wordt
Nadere informatieDieetadviezen bij levercirrose met complicaties
Dieetadviezen bij levercirrose met complicaties Levercirrose is het gevolg van een chronische leverziekte. Bij levercirrose sterft het leverweefsel als gevolg van een infectie, vergiftiging of ziekte af
Nadere informatieHartrevalidatie HagaZiekenhuis
GEZONDE VOEDING Hartrevalidatie HagaZiekenhuis Hieronder treft u de inhoud van de informatiemodule aan, voor het onderdeel van de diëtiek. Gezonde voeding in relatie tot de risicofactoren: Bepaalde risicofactoren
Nadere informatieParkinsonismen Vereniging. Parkinson en Voeding
Parkinsonismen Vereniging Parkinson en Voeding Inhoudsopgave Inleiding 4 Gezonde voeding 5 Voeding en gebruik van Levodopa 5 Volle maag 5 Obstipatie 5 Eten van eiwitten 6 Adviezen bij het innemen van Levodopa
Nadere informatieInformatie kcal-dieet voor 7 dagen
Informatie 1500 kcal-dieet voor 7 dagen Inleiding In deze folder vindt u een dieet voor een week dat per dag uit maximaal 1500 kilocalorieën (kcal) bestaat. Naast overzicht per dag vindt u een overzicht
Nadere informatieDieetadviezen bij zwangerschapsdiabetes
Dieetadviezen bij zwangerschapsdiabetes U ontvangt van de diëtist ook een koolhydraat variatielijst Diëtetiek 1 Bereikbaarheid Afdeling Diëtetiek Amphia Ziekenhuis: Telefoon: (076) 595 30 75 Naam patiënt:
Nadere informatieVoedingsadvies bij hartfalen voor senioren
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 28 91 11 Voedingsadvies bij hartfalen voor senioren Jessa Ziekenhuis
Nadere informatieVoeding en Parkinson
Voeding en Parkinson Versie mei 2017 Inleiding Bij de ziekte van Parkinson kan het eten en drinken op den duur moeizamer gaan. Er kunnen klachten ontstaan zoals verminderde eetlust, kauw- en slikproblemen,
Nadere informatie1. Verdeling tijdens de ramadan 2. Het Suikerfeest
1. Verdeling tijdens de ramadan 2. Het Suikerfeest 4. Goede indeling van het bord 3. Goede vulling van het bord 6. Goede hoeveelheid kiezen 5. Goede keuze maken 8. Drink geen vruchtensap 7. Gedroogd of
Nadere informatieVoedingsadvies bij galklachten
Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek 1 Wat is gal? De lever maakt galvloeistof aan, die nodig is bij de vertering van vetten. Deze galvloeistof wordt opgeslagen in de galblaas. Zodra er vet voedsel in de darm
Nadere informatieWat doet kalium in het lichaam?
Kaliumbeperkt dieet U heeft het advies gekregen om een kaliumbeperkt dieet te volgen. Deze folder geeft informatie en voedingsadviezen over het beperken van de hoeveelheid kalium in uw voeding. Het is
Nadere informatieVoeding bij chronische longziekten
Voeding bij chronische longziekten Voeding bij chronische longziekten Goede lichamelijke conditie Veel mensen met chronische longziekten (ook wel COPD genoemd) hebben voortdurend last van hun aandoening.
Nadere informatieVoedingsadvies bij verhoogd glucosegehalte in het bloed
Voedingsadvies bij verhoogd glucosegehalte in het bloed Wat is diabetes? Diabetes mellitus, ook wel suikerziekte of diabetes genoemd, is een aandoening waarbij het lichaam niet meer kan zorgen voor een
Nadere informatieVoedingsmiddelen en natrium bij hartfalen
Voedingsmiddelen en natrium bij hartfalen Per dag mag u totaal tot 2000 mg Natrium gebruiken. In de voedingsmiddelenlijst op de volgende bladzijdes vindt u voedingsmiddelen die veel tot weinig natrium
Nadere informatieDieetadvies bij zwangerschapsdiabetes
Dieetadvies bij zwangerschapsdiabetes Wat is zwangerschapsdiabetes Zwangerschapsdiabetes (diabetes gravidarum) is een vorm van diabetes mellitus die tijdens de zwangerschap ontstaat. Als een vrouw deze
Nadere informatieGezond eten met pubers
Gezond eten met pubers Slimme tips voor ouders E-Book uitgegeven door Feel Good Coaching, exploitant van Ladyline Parkstad en Ladyline Sittard Gezond eten met pubers Slimme tips voor ouders Als ouder zie
Nadere informatieGeef kanker. minder kans. eet volop. groente en. fruit
Geef kanker minder kans eet volop groente en fruit Iedereen heeft zo zijn eetgewoonten. De één eet wat meer dan de ander. De één lust graag dit, de ander dat. Vaste eetgewoonten zijn er steeds minder.
Nadere informatieVoeding bij pancreatitis
UMC St Radboud Voeding bij pancreatitis (alvleesklierontsteking) Patiënteninformatie Deze brochure geeft u algemene informatie over de voeding bij pancreatitis. Heeft u na het lezen van deze brochure nog
Nadere informatie1500 kcal-dieet voor 7 dagen
1500 kcal-dieet voor 7 dagen Overzicht gegevens Naam Geboortedatum Datum Diëtist Behandelend arts Telefonisch spreekuur 0492 59 55 60 maandag tot en met vrijdag van 08.15 10.00 uur Inleiding In deze folder
Nadere informatieWelkom bij Forte kinderopvang
Welkom bij Forte kinderopvang Gezonde voeding van 0-12 jaar Voedingsbureau PUUR! Donderdag 5 maart 2015 Inhoud 1. Belang gezonde voeding 2. Duurzaam & puur 3. Interactief informeren 4. Vragen 1. Belang
Nadere informatieMinder kalium in uw voeding Bij nierschade
Minder kalium in uw voeding Bij nierschade Albert Schweitzer ziekenhuis Mei 2013 Pavo 1071 Inleiding U heeft van uw specialist het advies gekregen om minder kalium in uw voeding te gaan gebruiken, omdat
Nadere informatieEnergie en eiwitverrijkte. voor kinderen
Energie en eiwitverrijkte voeding voor kinderen Inleiding Als uw kind ziek is, verbruikt het lichaam van uw kind meer energie en voedingsstoffen in vergelijking met een gezond kind. Ook kan een ziekte
Nadere informatieVoedingsadvies bij een kaakfixatie. Diëtetiek
Voedingsadvies bij een kaakfixatie Diëtetiek Inleiding De arts heeft u doorverwezen naar de diëtist omdat u dun vloeibare voeding moet gebruiken. Dit boekje geeft u informatie over: waarom een dun vloeibare
Nadere informatieZout. Opdracht 7B. Opdracht
Opdracht 7B Zout Opdracht Doel: Introductie en opdracht: 30-45 min. Aan de hand van de opdracht leren kinderen: Wat de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid zout is; Hoeveel zout verschillende producten bevatten;
Nadere informatieVoedingsadviezen na een maagresectie
Voedingsadviezen na een maagresectie Afdeling diëtetiek U heeft een maagoperatie ondergaan. Hierbij is (een gedeelte van) uw maag weggenomen. Door deze ingreep is uw spijsverteringskanaal veranderd. Deze
Nadere informatieGoede voeding vóór een operatie
Goede voeding vóór een operatie Adviezen om uw conditie te verbeteren Inhoud Gewichtsverlies 3 Eiwitten 4 Calorieën 4 Vóór de opname 4 Gewichtsverloop 5 Meer informatie 5 Uw vragen 6 Notities 7 Een goede
Nadere informatieGoed eten en drinken in het CWZ
Goed eten en drinken in het CWZ Als u de laatste maand(en) onbedoeld bent afgevallen en/of een verminderde eetlust heeft (gehad) kan het zijn dat u risico loopt op een slechte voedingstoestand of dat u
Nadere informatieKaliumbeperkte voeding
Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek 1 Wat is kalium? Kalium is een belangrijk mineraal en komt van nature in bijna alle voedingsmiddelen voor. Kalium is nodig voor de geleiding van zenuwprikkels, de spiercontractie
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77
Inhoud Voorwoord 3 Voeding 6 Slaap 22 Houding 30 Naar de dokter 37 Kleding 65 Mode 74 Kleding wassen 77 6 VOEDING Weet wat je eet Je eet elke dag. Alles wat je eet (en drinkt) heet voeding. Is elke voeding
Nadere informatieVoedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap
Voedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap 2 Bij de Glucose Tolerantie Test was uw bloedsuiker (ook wel bloedglucose genoemd) te hoog. Daarom ontvangt u deze informatie. Wat is glucose?
Nadere informatieAdviezen om ondervoeding tijdens ziekte te voorkomen
Adviezen om ondervoeding tijdens ziekte te voorkomen Uw kind loopt het risico op ondervoeding. In deze folder geven wij hierover uitleg. U krijgt adviezen en tips over hoe u uw kind kunt helpen om in goede
Nadere informatieVoedingsadviezen na een Whipple-operatie
Voedingsadviezen na een Whipple-operatie Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 1127 Inleiding U heeft een Whipple-operatie gehad waarbij (een deel van) uw alvleesklier is verwijderd. Na de operatie
Nadere informatieDiëtetiek. Havenziekenhuis. Voeding en Herstel Polikliniek
Diëtetiek Voeding en Herstel Polikliniek Binnenkort wordt u opgenomen in het Havenziekenhuis. Tijdens het intakegesprek bent u gescreend op ondervoeding en daaruit blijkt dat er bij u een kans/risico op
Nadere informatieSNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS
SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Tijdens het opnamegesprek heeft de verpleegkundige een aantal vragen gesteld over uw voedingstoestand. Deze vragen gingen over eetlust, onbewust gewichtsverlies
Nadere informatieDieet bij een stent in de slokdarm/maag
VOEDING & DIEET Dieet bij een stent in de slokdarm/maag ADVIES Dieet bij een stent in de slokdarm/maag U hebt een stent in uw slokdarm of maag gekregen. Een stent is een buisje dat een holle gang open
Nadere informatieBij ongewenst afvallen is het belangrijk verder gewichtsverlies te voorkomen en liefst weer enkele kilo s aan te komen.
Voeding tijdens ziekte Wie ziek is moet extra op zijn voeding letten. Net als bij zwaar werk of sport heeft het lichaam bij ziekte meer energie, eiwit en andere voedingsstoffen nodig dan normaal. Eten
Nadere informatieAdviezen voor eiwit- en natriumbeperkte voeding
Adviezen voor eiwit- en natriumbeperkte voeding Afdeling diëtetiek Algemeen telefoonnummer: 033 850 50 50 Dieet voor: Datum: Diëtist: Telefoonnummer: Specialist: Inhoudsopgave Inleiding 1 Voorbeelddagmenu
Nadere informatieAfdeling diëtetiek Voeding en zwangerschapsdiabetes
Afdeling diëtetiek Voeding en zwangerschapsdiabetes Telefoonnummer: 0344 674285 Zwangerschapsdiabetes (= diabetes gravidarum) is een vorm van diabetes mellitus die tijdens de zwangerschap ontstaat en meestal
Nadere informatieWat kunt u doen bij ondervoeding?
Wat kunt u doen bij ondervoeding? Adviezen voor een energie- en eiwitrijke voeding Bronvermelding Deze folder is gemaakt door de afdeling diëtetiek van het UMC Utrecht: Wat kunt u doen bij ondervoeding?,
Nadere informatie