INVLOED VAN ONEERLIJK VOORDEEL OP PRESTATIE 1. Nick Kerkhoff ANR:

Transcriptie

1 INVLOED VAN ONEERLIJK VOORDEEL OP PRESTATIE 1 Afkeer Tegen Oneerlijkheid: Heeft het Krijgen van Oneerlijk Voordeel Invloed op Prestatie? Nick Kerkhoff ANR: Bachelor thesis Psychologie en Maatschappij (550998) Collegejaar Universiteit van Tilburg Nick Kerkhoff ANR: Begeleider: dr. R.M.A. Nelissen

2 INVLOED VAN ONEERLIJK VOORDEEL OP PRESTATIE 2 Samenvatting Deze studie onderzocht of het krijgen van oneerlijk voordeel invloed heeft op prestatie. De prestatiemaat die gebruikt werd is de Remote Associates Test (RAT). In de oneerlijk voordeel conditie werden de eerste 3 items van de RAT op het antwoordvel doorgedrukt, waardoor er oneerlijk voordeel ontstond. Er werd gekeken of proefpersonen in deze conditie lager zouden scoren, en dus slechter zouden presteren, op de overige 15 items van de RAT. Proefpersonen ontvingen 10 eurocent per goed beantwoord RAT-item. Verder werd een mogelijk moderatie-effect onderzocht tussen prestatievermindering en het rechtvaardigheidsgevoel. Er werd vanuit gegaan dat het effect van oneerlijk voordeel op prestatie sterker zou zijn voor mensen met een sterke behoefte aan rechtvaardigheid. Het bleek dat geen van de vooraf gestelde hypotheses bewezen kon worden. Dit zou in de toekomst wel kunnen gebeuren door het aanpassen van de beloning per goed antwoord, het veranderen van de manier van manipulatie of door een andere prestatiemaat dan de RAT te gebruiken. Trefwoorden: afkeer tegen oneerlijkheid, rechtvaardigheidsgevoel, oneerlijk voordeel, prestatiemaat, moraliteit

3 INVLOED VAN ONEERLIJK VOORDEEL OP PRESTATIE 3 Afkeer Tegen Oneerlijkheid: Heeft het Krijgen van Oneerlijk Voordeel Invloed op Prestatie? When I do good, I feel good. When I do bad, I feel bad. That's my religion. Abraham Lincoln Moraliteit is een fenomeen dat altijd een belangrijke rol heeft gespeeld in de samenleving (Durkheim, 1973). Mensen voelen zich goed na een goede daad te hebben verricht en voelen zich slecht als ze iets slechts hebben gedaan. Omdat mensen het prettig vinden zich goed te voelen, zullen ze het ook nastreven om goed te doen. Het werkt ook de andere kant op: Mensen proberen te vermijden zich slecht te voelen en zullen dus ook proberen te vermijden slechte daden te verrichten (Tangney, Stuewig & Mashek, 2007). Er zijn natuurlijk ook gevallen waarin het een voordeel oplevert iets slechts te doen. In dit geval zijn er twee opties: het slechte doen en je daarbij slecht voelen of het slechte niet doen en geen profijt kunnen hebben van de mogelijke positieve uitkomsten hiervan. Een simpel voorbeeld hiervan is vals spelen. Afkeer tegen oneerlijkheid Onderzoek heeft uitgewezen dat mensen vaak een afkeer hebben tegen oneerlijkheid (Adams, 1963; Fehr & Schmidt, 1999; Rabin, 1993). Zowel negatieve (slecht voor de persoon zelf) als positieve (goed voor de persoon zelf) oneerlijkheid wordt als vervelend ervaren. Vooral dit laatste is opmerkelijk en in dit onderzoek wordt dan ook gekeken naar hoe mensen reageren op deze positieve oneerlijkheid. Dat positieve oneerlijkheid als vervelend ervaren wordt, resulteert erin dat mensen dit proberen te compenseren. Dit komt goed naar voren in het concept van moral self-licensing. Als een persoon in het verleden een goede daad heeft verricht, zal deze persoon zich daarna eerder inlaten met moreel verwerpelijk gedrag. Dit effect treedt op doordat goede daden ervoor zorgen dat mensen zich zekerder voelen van hun morele zelfbeeld. Als mensen in het

4 INVLOED VAN ONEERLIJK VOORDEEL OP PRESTATIE 4 verleden hebben laten zien dat ze bijvoorbeeld onbevooroordeeld zijn, zullen ze zich daarna eerder bevooroordeeld gedragen zonder dat ze de angst hebben dat dit hun zelfbeeld schaadt (Merritt, Effron & Monin, 2010). Net zoals mensen zich oneerlijker gaan gedragen na een goede daad verricht te hebben, zullen ze zich ook eerlijker gaan gedragen na het krijgen van een oneerlijk voordeel. Dit omdat ze hier niet van willen profiteren om zo hun zelfbeeld in stand te houden. Het feit dat mensen beide vormen van oneerlijkheid als vervelend ervaren resulteert er dus in dat zij dit schuldgevoel proberen te compenseren door zich op een bepaalde manier te gaan gedragen. Een voorbeeld hiervan is het presteren van werknemers. Dit kan heel erg afhangen van de eerlijkheid van de salarissen die is vastgesteld door de directie. Als deze verdeling niet eerlijk is in de ogen van de werknemers, zullen degenen die daar de dupe van zijn minder gaan presteren (Fehr & Schmidt, 2000; Rey-Biel, 2008). Het omgekeerde kan ook gebeuren. In een klassieke studie liet Adams (1965) zien dat wanneer mensen geloofden dat ze teveel betaald kregen, zorgvuldiger gingen werken om zo het verschil tussen hun bijdrage en beloning te verkleinen. Uit de hierboven beschreven studies is op te maken dat men zowel positieve (Adams, 1965) als negatieve oneerlijkheid (Fehr & Schmidt, 2000; Rey-Biel, 2008) probeert te vermijden door het eigen prestatieniveau aan te passen. Dus als mensen vinden dat ze onterecht bevoordeeld worden gaan ze beter presteren en als mensen vinden dat ze onterecht benadeeld worden zullen ze slechter gaan presteren. In tegenstelling tot Adams (1965), vonden Haynes en Gilovich (2010) dat positieve oneerlijkheid, naast een positieve invloed, ook een negatieve invloed kan hebben op de prestatie. Dus mensen gaan slechter presteren als ze onterecht bevoordeeld worden. Haynes en Gilovich (2010) onderzochten afkeer tegen oneerlijkheid door te kijken naar onterecht gegeven vrije worpen in de Amerikaanse basketbal league (NBA). Het bleek dat als spelers onterecht een vrije worp toegewezen kregen, ze deze worp vaker misten dan als deze vrije

5 INVLOED VAN ONEERLIJK VOORDEEL OP PRESTATIE 5 worp terecht was toegewezen. Het verschil tussen deze twee studies is dus dat in de studie van Adams (1965) de oneerlijkheid opgeheven kon worden door zorgvuldiger te gaan werken (betere prestatie), terwijl in de studie van Haynes en Gilovich (2010) de oneerlijkheid opgeheven kon worden door de vrije worp te missen (slechtere prestatie). Opmerkelijk is dat Haynes en Gilovich (2010) het effect van afkeer tegen oneerlijkheid alleen vonden als de ploeg die de onterechte vrije worp toegewezen kreeg op dat moment voor stond. In de gevallen dat de desbetreffende ploeg achter stond, werd dit effect niet gevonden. Dit is te verklaren door aan te nemen dat er twee factoren zijn die een rol spelen. Aan de ene kant is er afkeer tegen oneerlijkheid en aan de andere kant self-interest (het eigenbelang). Welk van deze factoren de overhand heeft zal uiteindelijk bepalen hoe het individu gaat presteren (Haynes & Gilovich, 2010). In de situatie dat het team van de basketballer die de vrije worp neemt voor staat, weegt dus blijkbaar de afkeer tegen oneerlijkheid zwaarder dan het eigenbelang. In dit geval wordt gevonden dat de vrije worp vaker gemist wordt. Als het team achter staat gaat het eigenbelang zwaarder wegen en wordt er geen effect van afkeer tegen oneerlijkheid gevonden. De vraag is nu of de vindingen van Haynes en Gilovich (2010) wel echt het resultaat zijn van afkeer tegen oneerlijkheid. Er kleven namelijk twee grote nadelen aan de basketbalstudie. Ten eerste is er de aanwezigheid van het publiek. Ten gevolge hiervan zou een alternatieve verklaring kunnen zijn dat de spelers niet uit zichzelf eerlijk willen zijn, maar eerder goed willen overkomen tegenover het publiek. Mensen hebben namelijk een grote behoefte aan sociale erkenning (Maslow, 1943) en willen dus graag goed overkomen tegenover anderen. Het tweede nadeel is dat, terwijl je zelf scoort, je automatisch ook het andere team benadeelt. Hier zou in plaats van eerlijkheid, het do-no-harm principe kunnen spelen. Dit principe houdt in dat de daden van individuen anderen niet mogen schaden. Dit is een principe dat van nature in mensen aanwezig is (Baron, 1995).

6 INVLOED VAN ONEERLIJK VOORDEEL OP PRESTATIE 6 De onderzoeksvraag van deze studie was of het krijgen van oneerlijk voordeel invloed heeft op prestatie. Hierbij was het van belang dat de twee hierboven genoemde alternatieve verklaringen van Haynes en Gilovich (2010) werden uitgesloten, zodat vastgesteld kon worden dat de prestatievermindering puur het gevolg was van het krijgen van oneerlijk voordeel en niet afhing van andere factoren. De opzet van dit onderzoek elimineerde deze twee alternatieve verklaringen. Ten eerste speelde het publiek geen rol, er was namelijk geen publiek aanwezig. Ten tweede kan ook het do-no-harm principe uitgesloten worden omdat als een deelnemer beter presteerde door een onterecht voordeel, dit geen consequenties had voor de uitkomsten van andere deelnemers. De hypothese van deze studie was dat mensen vrijwillig slechter gaan presteren als ze een oneerlijk voordeel krijgen. De prestatiemaat die gebruikt werd is de Remote Associates Test (RAT; Mednick, 1963). Van de Ven, Zeelenberg en Pieters (2011) stellen dat de prestatie op de RAT kan verbeteren naarmate mensen gemotiveerder zijn en zich hierdoor bijvoorbeeld beter concentreren. Aanvullend werd de Justice Sensitivity vragenlijst (JUST; Schmitt, Gollwitzer, Maes & Arbach, 2005) afgenomen. Hiermee werd een mogelijk moderatie-effect onderzocht tussen prestatie en het rechtvaardigheidsgevoel. Dit leidt tot de tweede hypothese: Het effect van oneerlijk voordeel op prestatie zal sterker zijn voor mensen met een sterke behoefte aan rechtvaardigheid. Ten slotte werd er gekeken naar een mogelijk effect van de volgorde waarin de vragenlijsten werden afgenomen. Dit is gedaan door te counterbalancen. Binnen de oneerlijk voordeel conditie werden nog twee condities gemaakt door de volgorde van de vragenlijsten af te wisselen. Hetzelfde werd gedaan in de controleconditie.

7 INVLOED VAN ONEERLIJK VOORDEEL OP PRESTATIE 7 Methode Participanten en design In totaal deden 198 studenten (M leeftijd = 20.60, SD = 2.08, 70.7% vrouw) van de Universiteit van Tilburg mee aan verschillende onderzoeken, waarvan dit onderzoek er één was. In ruil hiervoor ontvingen de deelnemers een proefpersoonuur of 8 euro. Aanvullend kon er 10 eurocent per goed antwoord op de RAT verdiend worden. De deelnemers werden willekeurig ingedeeld in de vier verschillende condities. De studie had een 2 (oneerlijk voordeel: ja vs. nee) x 2 (volgorde: RAT eerst vs. JUST eerst) between subjects design. Maten en manipulaties Elk van de achttien items van de RAT bestaat uit drie woorden die iets gemeenschappelijk met elkaar hebben, bijvoorbeeld piek, groen en bal. De taak van de deelnemer is om uit te zoeken wat het gemeenschappelijke woord is, in dit voorbeeld zou dat kerstboom zijn. De RAT is oorspronkelijk ontworpen om creativiteit te meten, maar blijkt ook een goede prestatiemaat te zijn (Van de Ven et al., 2011). De manipulatie werd gemaakt door bij deelnemers in de oneerlijk voordeel condities de eerste drie antwoorden op het antwoordvel door te drukken. Hierdoor konden de deelnemers de antwoorden dus wel lezen, hetgeen een oneerlijk voordeel opleverde, zonder dat ze door hadden dat dit met opzet was gedaan. De deelnemers in de controlecondities ontvingen een antwoordvel zonder doorgedrukte antwoorden. Voor de drie doorgedrukte antwoorden zijn items van een hoge moeilijkheidsgraad gekozen. Dit om te voorkomen dat deelnemers het antwoord ook hadden geweten zonder naar het doorgedrukte antwoord te kijken en dus eigenlijk geen oneerlijk voordeel krijgen. Voor het berekenen van de score op de RAT, werd alleen gebruik gemaakt van de laatste 15 items (α =.60), aangezien alleen deze

8 INVLOED VAN ONEERLIJK VOORDEEL OP PRESTATIE 8 een indicatie zijn voor het verslechteren van de prestatie. Ook kunnen alleen deze laatste 15 items vergeleken worden tussen de verschillende condities. Met de JUST (α =.85) werd het rechtvaardigheidsgevoel van de deelnemers gemeten. De JUST bestaat uit 10 stellingen waar de deelnemers op konden reageren door aan te geven in hoeverre ze het met de stellingen eens waren. Hiervoor werd een 6-puntsschaal gebruikt die liep van 0 (helemaal mee oneens) tot en met 5 (helemaal mee eens). Voorbeelden van deze stellingen zijn: Het stoort me als ik krijg wat anderen zouden moeten hebben en Ik voel me schuldig als ik zonder reden beter af ben dan anderen. Resultaten Manipulatiecheck Eén deelnemer liet weten dat de eerste drie antwoorden al doorgedrukt waren en had deze daarom niet ingevuld. Deze deelnemer is uitgesloten van verdere analyses. Een éénweg analyse van variantie (ANOVA) liet geen verschillen zien voor de volgorde waarin de vragenlijsten werden afgenomen in de score op de RAT, F(1, 195) = 0.78, p =.378, of in de score op JUST, F(1, 193) = 0.00, p =.994. Hierdoor kon voor de manipulatiecheck de volgorde van het afnemen genegeerd worden. Een éénweg ANOVA liet een significant verschil zien, F(1, 195) = 61.62, p <.001, in de score op de eerste drie (doorgedrukte) RATitems voor de oneerlijk voordeel conditie (M = 1.14, SD = 1.07) vergeleken met de controleconditie (M = 0.22, SD = 0.48). De manipulatie was dus succesvol, aangezien mensen in de oneerlijk voordeel conditie inderdaad meer antwoorden goed hadden op de eerste drie items. Toch bleek ook dat mensen niet volledig gebruik maakten van dit onterechte voordeel.

9 INVLOED VAN ONEERLIJK VOORDEEL OP PRESTATIE 9 Prestatievermindering Om te onderzoeken of mensen slechter gaan presteren als ze een oneerlijk voordeel krijgen is een 2 (conditie) x 2 (volgorde) ANOVA uitgevoerd op de score op de RAT. Deze analyse toonde geen significante hoofdeffecten voor conditie, F(1, 196) = 0.44, p =.509, η² =.002, of volgorde van de vragenlijsten, F(1, 196) = 0.77, p =.380, η² =.004. Ook werd er geen interactie-effect tussen conditie en volgorde gevonden, F(1, 196) = 0.06, p =.814, η² =.000. Om te onderzoeken of conditie, de score op JUST, of een interactie daartussen een significant deel van de score op de RAT voorspelt is gebruik gemaakt van een hiërarchische lineaire regressieanalyse. Hierbij werden conditie (wel vs. geen onterecht voordeel), de score op JUST en hun interactie stapsgewijs toegevoegd als voorspellers van de score op de laatste 15 items van de RAT. Er zijn geen hoofdeffecten gevonden voor conditie, β =.038, t(194) =.521, p =.603, of voor de score op JUST, β = -.001, t(194) = -.019, p =.985. Ook is er geen significant interactie-effect tussen conditie en de score op JUST gevonden, β = -.066, t(193) = -.218, p =.828. Omdat in de score op de eerste drie items van de RAT zoveel spreiding zat, zelfs in de experimentele conditie, werd ook nog gekeken naar de invloed van de score op de eerste drie RAT-items op de score op de overige items van de RAT. Hierbij werd verwacht dat deelnemers in de oneerlijk voordeel conditie, als afkeer tegen oneerlijkheid optrad, naarmate ze hoger scoorden op de eerste drie (doorgedrukte) items, lager zouden scoren op de overige items van de RAT. Voor de controleconditie werd verwacht dat deelnemers die hoger scoorden op de eerste drie items, ook hoger zouden scoren op de overige items. Dit omdat de score op de eerste drie items een goede indicatie is voor de capaciteiten van de deelnemer op de RAT. Dit is onderzocht in een hiërarchische lineaire regressieanalyse, waarbij de score op

10 INVLOED VAN ONEERLIJK VOORDEEL OP PRESTATIE 10 de eerste drie items, de conditie en hun interactie stapsgewijs werden toegevoegd als voorspellers van de score op de laatste 15 items van de RAT. Er werd geen hoofdeffect van conditie, β = -.076, t(194) = -.952, p =.342, maar wel van de score op de eerste drie RAT items, β =.252, t(194) = 3.15, p =.002, gevonden. De interactie tussen de score op de eerste drie items en conditie was ook significant, β = -.429, t(193) = -2.05, p =.042. Een simpleslope analyse wees uit dat in de controleconditie, β =.605, SE =.407, p =.002, het effect van de score op de eerste drie RAT items groter was dan in de oneerlijk voordeel conditie, β =.178, SE =.186, p =.044 (Figuur 1). Discussie Geen van de vooraf gestelde hypotheses werd bevestigd. Er bleek geen verschil tussen de verschillende condities. Het al dan niet doorgedrukt zijn van de eerste drie items had geen effect op de score op de RAT. Ook hing de score op de RAT niet samen met de score op JUST, noch was er sprake van een interactie effect tussen beide. Er is wel een verschil gevonden tussen de oneerlijk voordeel conditie en de controleconditie als de score op de eerste drie items als continue variabele werd opgenomen. Dit verschil pakte eveneens niet uit als verwacht volgens de hypothese, aangezien ook voor de oneerlijk voordeel conditie gold dat een hogere score op de eerste drie items van de RAT leidde tot een hogere score op de overige RAT items. Er trad dus geen prestatievermindering op. In de controleconditie zegt de score op de eerste drie items echt iets over de capaciteiten van iemand op de RAT, waardoor het dus een goede voorspeller is voor de score op de laatste vijftien items. In de oneerlijk voordeel conditie is dit niet het geval, aangezien de antwoorden al doorgedrukt en dus te lezen zijn. Daarom is dit een veel minder goede voorspeller. Dat het toch nog een significante voorspeller is kan aannemelijk gemaakt worden

11 INVLOED VAN ONEERLIJK VOORDEEL OP PRESTATIE 11 door te stellen dat blijkbaar toch niet alle proefpersonen hebben gezien dat de eerste drie items doorgedrukt waren. Om deze aanname te onderzoeken is ad hoc simpelweg aan willekeurige mensen gevraagd of er iets was dat ze opviel aan de RAT. Indien iemand aangaf dat er iets doorgedrukt stond, werd gevraagd of diegene ook kon lezen wat er stond. Van de 19 mensen waaraan werd gevraagd of er iets was dat ze opviel, gaven er 15 aan alle items te kunnen lezen. Drie mensen konden twee van de drie items lezen en er was één persoon die niets vreemds zag aan de RAT. Middels het uitvoeren van een One-Sample T Test bleek dat deze data niet significant afweek van de waarde 3, t(18) = , p =.083. Er is dus, naar aanleiding van deze kleine steekproef, geen reden om aan te nemen dat de proefpersonen de doorgedrukte antwoorden niet hebben kunnen lezen. De aanname dat niet alle proefpersonen de doorgedrukte items hebben kunnen lezen, kan echter nog niet zomaar verworpen worden. Aan de 19 mensen die deelnamen werd namelijk expliciet de vraag gesteld of er iets was dat ze opviel, terwijl dit bij de participanten die deelnamen aan het hoofdonderzoek niet het geval was. Alleen al door te vragen of er iets opvalt, is de kans groter dat iemand het ook echt ziet, puur omdat men er dan bewust naar op zoek gaat (Eriksen & Hoffman, 1972). Het zou dus alsnog het geval kunnen zijn geweest dat een aantal proefpersonen er gewoon overheen gekeken heeft, terwijl de antwoorden toch echt duidelijk te lezen waren. Het niet bevestigd worden van de originele hypotheses zou verklaard kunnen worden door aan te nemen dat de RAT toch niet gezien kan worden als een goede prestatiemaat. Van de Ven, Zeelenberg en Pieters (2011) stellen wel dat de prestatie op de RAT kan verbeteren als proefpersonen gemotiveerder zijn, maar noemen hier verder geen passende referenties bij. Er wordt wel gerefereerd naar een onderzoek van McFarlin en Blascovich (1984), maar in

12 INVLOED VAN ONEERLIJK VOORDEEL OP PRESTATIE 12 deze studie wordt de RAT juist gebruikt als een instrument om valse feedback te geven en dus niet als prestatiemaat. Een andere mogelijke verklaring voor het uitblijven van significante resultaten is dat de beloning van 10 eurocent per juist antwoord misschien te hoog was. Voor een heel uur ontvingen proefpersonen 8 euro en met dit korte taakje van ongeveer 5 minuten kon in totaal 1,80 verdiend worden. Dit is dus relatief veel geld. Zoals Haynes & Gilovich (2010) al aangaven zijn er bij het al dan niet optreden van prestatievermindering, twee variabelen die tegen elkaar opwegen: afkeer tegen oneerlijkheid en het eigenbelang. Het zou het geval kunnen zijn dat het eigenbelang, dus het ontvangen van de 10 eurocent per goed antwoord, voor de proefpersonen zwaarder woog dan de afkeer tegen oneerlijkheid. In dit geval zouden in deze studie dus dezelfde resultaten gevonden zijn als in het geval dat het team dat de vrije worp nam achter stond in de studie van Haynes & Gilovich (2010). Vervolgstudies zouden de eerdergenoemde verklaringen kunnen uitsluiten. De manipulatie in de oneerlijk voordeel conditie zou op een andere manier gemaakt kunnen worden. De bovenste drie antwoorden zouden bijvoorbeeld alvast lichtjes met potlood kunnen worden ingevuld, zodat het nog duidelijker leesbaar is. Gevaar hiervan is wel dat proefpersonen sneller door zouden kunnen hebben dat dit met opzet gedaan is. Ook zou geëxperimenteerd kunnen worden met het aanpassen van de beloning. Er zou bijvoorbeeld een studie opgezet kunnen worden met een 2 (oneerlijk voordeel: ja vs. nee) x 2 (beloning: hoog vs. laag) design, waarbij dus wordt gekeken naar de invloed van de hoogte van de beloning. Mocht dit alles niet werken, dan kan de aanname dat de RAT een goede prestatiemaat is, serieus in twijfel worden getrokken. Er zou hier dan eerst nog verder onderzoek naar gedaan moeten worden, voordat kan worden doorgegaan met het gebruik van de RAT als

13 INVLOED VAN ONEERLIJK VOORDEEL OP PRESTATIE 13 prestatiemaat. Dit zou bijvoorbeeld gedaan kunnen worden door te kijken naar de grootte van de pupillen van proefpersonen terwijl ze de RAT maken. Als iemand beter zijn best moet doen op een bepaalde taak, blijkt namelijk dat de pupillen van deze persoon groter worden (Piquado, Isaacowitz & Wingfield, 2010). Er zou dan onderzocht kunnen worden of een hogere score op de RAT positief samenhangt met een grotere diameter van de pupil. Als dit het geval is, is er een aanwijzing dat de RAT een goede prestatiemaat is. Mocht blijken dat de RAT toch geen goede prestatiemaat is, dan zou er gekozen kunnen worden voor een andere prestatiemaat. Dit kan van alles zijn: van allerlei soorten cognitieve taken zoals een luchtverkeersleidingtaak (Yeo & Neal, 2008), tot meer lichamelijke taken zoals het zo lang of hard mogelijk fietsen op een hometrainer (Hutchinson & Tenenbaum, 2007). Hierbij moet dan eerst wel zeker zijn dat hoe beter iemand zijn best doet op de desbetreffende taak, hoe beter deze persoon zal presteren. Ondanks dat in deze studie het gewenste resultaat niet is gevonden, zijn er wel een hoop aanknopingspunten gevonden voor vervolgonderzoek. Ten eerste zijn er voldoende redenen aangehaald voor verder onderzoek naar de RAT als prestatiemaat. Ook zijn er aanbevelingen gedaan over hoe dit zou moeten gebeuren. Verder zijn er een aantal suggesties gedaan over hoe het huidige onderzoek verbeterd kan worden, bijvoorbeeld door te fluctueren met de hoogte van de beloning of door het aanpassen van de manipulatie. Ten slotte is het gebruik van een andere prestatiemaat dan de RAT voorgesteld.

14 INVLOED VAN ONEERLIJK VOORDEEL OP PRESTATIE 14 Referenties Adams, J. S. (1963). Towards an understanding of inequity. The Journal of Abnormal and Social Psychology, 67, 5, Adams, J. S. (1965). Inequity in social exchange. Advances in Experimental Social Psychology, 2, 267. Baron, J. (1995). Blind justice: Fairness to groups and the do-no-harm principle. Journal of Behavioral Decision Making, 8, 2, Durkheim, E. (1973). On morality and society: Selected writings. Chicago: University of Chicago Press. Eriksen, C. W., & Hoffman, J. E. (1972). Temporal and spatial characteristics of selective encoding from visual displays. Perception & Psychophysics, 12, 2, Fehr, E., & Schmidt, K. M. (1999). A theory of fairness, competition, and cooperation. The Quarterly Journal of Economics, 114, 3, Fehr, E., & Schmidt, K. M. (2000). Fairness, incentives, and contractual choices. European Economic Review, 44, Haynes, G., & Gilovich, T. (2010). The ball don't lie : How inequity aversion can undermine performance. Journal of Experimental Social Psychology, 46, 6, doi: /j.jesp Hutchinson, J. C., & Tenenbaum, G. (2007). Attention focus during physical effort: The mediating role of task intensity. Psychology of Sport and Exercise, 8, 2, doi: /j.psychsport Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review,50, 4,

15 INVLOED VAN ONEERLIJK VOORDEEL OP PRESTATIE 15 McFarlin, D., & Blascovich, J. (1984). On the remote associates test (RAT) as an alternative to illusory performance feedback: A methodological note. Basic and Applied Social Psychology, 5, 3, Mednick, M. T. (1963). Research creativity in psychology graduate students. Journal of Consulting Psychology, 27, 3, Mednick, S. A. (1962). The associative basis of the creative process. Psychological Review, 69, Merritt, A. C., Effron, D. A., & Monin, B. (2010). Moral self-licensing: When being good frees us to be bad. Social and Personality Psychology Compass, 4, 5, doi: /j Monin, B., & Miller, D. T. (2001). Moral credentials and the expression of prejudice. Journal of Personality and Social Psychology, 81, 1, doi: // i.i.33.x Piquado, T., Isaacowitz, D., & Wingfield, A. (2010). Pupillometry as a measure of cognitive effort in younger and older adults. Psychophysiology, 47, 3, doi: /j x Rabin, M. (1993). Incorporating fairness into game theory and economics. The American Economic Review, 83, 5, Rey-Biel, P. (2008). Inequity aversion and team incentives. Scandinavian Journal of Economics, 110, 2, doi: /j x Rutte, C. G., & Messick, D. M. (1996). Detecting salary discrimination against male and female managers. European Journal of Social Psychology, 26, 5,

16 INVLOED VAN ONEERLIJK VOORDEEL OP PRESTATIE 16 Schmitt, M., Gollwitzer, M., Maes, J., & Arbach, D. (2005). Justice sensitivity: Assessment and location in the personality space. European Journal of Psychological Assessment, 21, 3, 202. doi: / Tangney, J. P., Stuewig, J., & Mashek, D. J. (2007). Moral emotions and moral behavior. Annual Review of Psychology, 58, doi: /annurev.psych Van de Ven, N., Zeelenberg, M., & Pieters, R. (2011). Why envy outperforms admiration. Personality & Social Psychology Bulletin, 37, 6, doi: / Yeo, G., & Neal, A. (2008). Subjective cognitive effort: A model of states, traits, and time. The Journal of Applied Psychology, 93, 3, doi: / Zitek, E. M., Jordan, A. H., Monin, B., & Leach, F. R. (2010). Victim entitlement to behave selfishly. Journal of Personality and Social Psychology, 98, 2, doi: /a

17 INVLOED VAN ONEERLIJK VOORDEEL OP PRESTATIE 17 Figuur 1. Effect van de score op de eerste drie RAT-items op de score op de overige items voor de verschillende condities. Op de Y-as is de score op de laatste vijftien items van de RAT te zien en op de X-as de score op de eerste drie items.