Heu e pfrac a tu t ur u

Transcriptie

1 Heupfractuur

2

3 Tot slot Als u na het lezen van deze brochure nog vragen heeft, kan u contact opnemen met uw behandelende arts of met de verpleegkundige van de afdeling. Nuttige telefoonnummers: Dienst C3: 09/ Dienst orthopedie: 09/ Sociale dienst: 09/ ; 09/ ; 09/ Bron Infobrochure Isala Klinieken: Een heupfractuur Patiënten info Heupfractuur, UZ Leuven Inleiding Via de spoedafdeling bent u opgenomen omdat u gevallen bent en daarbij een heup heeft gebroken. In deze brochure vindt u algemene informatie over wat u tijdens deze ziekenhuisopname kunt verwachten. Deze informatie is bedoeld als aanvulling op het gesprek met de arts, verpleegkundige, kinesist, diëtiste, sociale dienst, enz Deze informatiebrochure is in de eerste plaats bestemd voor u als patiënt. Het is zeker ook nuttig voor familie of andere personen die u thuis omringen om deze brochure door te nemen. Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen, aarzel dan niet om deze te stellen. Wij zullen u graag meer uitleg geven. Wij wensen u een spoedig herstel en een aangenaam verblijf in ons ziekenhuis. 12 1

4 Spoedopname Een heupfractuur is een breuk in het bovenbeen vlak bij het heupgewricht.het heupgewricht is een kom-bol gewricht. Het helpt ook als u vertrouwde objecten meebrengt naar het ziekenhuis, zoals bijvoorbeeld een foto waar de patiënt veel belang aan hecht, de wekker van thuis of de krant die hij gewoon is. Het is beter voor de patiënt dat u niet meegaat met de vreemde waanideeën of de dingen die de patiënt ziet of hoort maar die er niet zijn. Probeer de patiënt niet tegen te spreken maar maak hem, indien mogelijk, wel duidelijk dat uw waarneming anders is. Praat met de patiënt over bestaande personen en echte gebeurtenissen. Als de patiënt angstig is, probeert u hem gerust te stellen door eventueel zoveel mogelijk bij hem te blijven. Enerzijds kan dit kom-bol gewricht breken na een val net onder de heupkop binnen het kapsel ( intracapsulaire of femurhals fractuur ). Deze breuk wordt behandeld met een heupprothese. 2 11

5 Behandeling Heel wat factoren zoals de narcose, een infectie, pijn, een tekort aan vocht of een onderliggende dementie kunnen een acute verwardheid veroorzaken. Artsen en verpleegkundigen doen hun uiterste best om de oorzaak zo snel mogelijk op te sporen en te behandelen indien mogelijk. De verwardheid kan enkele uren tot enkele dagen duren. De algemene toestand en de leeftijd van de patiënt bepalen mee hoe snel en in welke mate een acute verwardheid verdwijnt. Anderzijds kan de heup breken buiten het kapsel t.h.v. de overgang hals schaft van het dijbeen ( extracapsulaire of pertrochantere heupfractuur ). Dit wordt afhankelijk van het aantal botfragmenten behandeld met een heupschroef en plaat ( DHS Dynamische Heup Schroef ) of met een heupnagel ( IMHS Intramedullaire heupschroef ). U kunt als familie ook helpen Er bestaan vele oorzaken van verwardheid. In sommige gevallen kan u de verpleegkundigen helpen en zelfs acute verwardheid voorkomen: Bezorg de verpleegkundige een lijst van ALLE medicatie (ook slaapmedicatie en medicatie waar geen doktersvoorschrift voor nodig is) die de patiënt thuis nam. Uw familielid draagt een bril of hoorapparaat; breng deze zo snel mogelijk mee naar het ziekenhuis en moedig de patiënt aan om deze te gebruiken. De spoedopname, de vreemde omgeving van het ziekenhuis en de operatie zijn voor de patiënt zeer ingrijpende en stresserende gebeurtenissen. Geef de patiënt de eerste dagen de nodige rust en beperk bezoek tot vertrouwde personen. Als u op bezoek komt, zeg dan wie u bent en waarom u komt. Vertel de patiënt, indien mogelijk, waarom hij in het ziekenhuis ligt. 10 De eerste zorg van de artsen en verpleegkundigen op de spoedopname is om de breuk te stabiliseren en de pijn te verlichten. Het stabiliseren gebeurt door het aanleggen van een tractie. Hiervoor wordt een kleefverband aangebracht tot aan de knie dat daarna aan een gewicht wordt opgespannen. Hierdoor vermindert de beweging van de botstukken ten opzichte van elkaar en kunnen we de pijnklachten sterk doen verminderen. Deze constructie blijft tot het moment van de operatieve ingreep. 3

6 Operatie Over de noodzaak van een operatie bestaat meestal geen twijfel. Bij een heupfractuur is de plaats in het bovenbeen waar de breuk is opgetreden van belang voor de operatietechniek die wordt toegepast. De behandeling van een heupfractuur is erop gericht om u als patiënt zo snel mogelijk terug te laten stappen en naar huis te laten gaan. Daarnaast spelen ook de medische, de fysieke en de mentale conditie op het moment van het ongeval een rol. Pijnbestrijding Reeds bij opname, nog vóór een radiografie van de heup wordt genomen, zal men starten met medicatie tegen de pijn. Na de operatie schrijft de anesthesist pijnstillers voor die u op vastgestelde tijden door de verpleegkundige krijgt toegediend. Als u tussendoor veel pijn ervaart, kan u dat aan de verpleegkundige doorgeven. Zij zal dan na overleg met de arts extra pijnstilling toedienen. In het ziekenhuis hanteren wij een pijnscore als parameter om de pijn te meten. De verpleging zal u regelmatig vragen om op een pijnlatje aan te geven hoeveel pijn u voelt. Door middel van het schuifbare gedeelte op het pijnmeetlatje kunt u het rode streepje naar rechts of naar links verplaatsen van geen pijn tot hevigst denkbare pijn. Geen pijn is totaal geen pijn, de hevigst denkbare pijn is de hevigst denkbare pijn die u zich kan inbeelden en verschilt dus van persoon tot persoon. Eens thuis Bij problemen neemt u in eerste instantie contact op met uw huisarts. De huisarts kan u indien nodig doorverwijzen naar de behandelende arts van het ziekenhuis. Wees vooral alert bij: Rode, gezwollen, warm aanvoelende huid rondom de wond. Koorts (hoger dan 38.5 graden Celsius) of rillingen. Plotse hevige pijn ter hoogte van de wonde of de heup. Informatie voor de familie: delirium (acute verwardheid) Wat is acute verwardheid? Uw familielid (onze patiënt) werd opgenomen voor een operatie aan de heup en reageert plots ongewoon op een aanspreking of een gesprek. De patiënt blijkt niet te weten dat hij opgenomen is in het ziekenhuis, weet niet meer wat er gebeurd is, vertoont tekenen van onrust en geagiteerd gedrag of herkent u niet direct. Op een ander moment is de patiënt abnormaal rustig en teruggetrokken, iets wat u niet van hem gewoon bent. De patiënt valt bijvoorbeeld overdag voortdurend in slaap en het kost u moeite om zijn volledige aandacht te krijgen. Dit fenomeen noemt men acuut optredende verwardheid of delirium en komt voor bij één op vier oudere patiënten die in het ziekenhuis worden opgenomen. Deze toestand is meestal van voorbijgaande aard. 4 9

7 Voeding Naast een goede verzorging is een gezonde, aangepaste voeding van groot belang bij het herstel van een heupfractuur. Daarom kunt u tijdens uw verblijf bezoek van onze diëtisten verwachten. Zij zullen in de eerste plaats kijken of u in een goede voedingstoestand verkeert en u zo nodig aangepaste energieverrijkte maaltijden voorstellen. Daarnaast zullen ze de nodige aandacht schenken aan de eventuele aanwezigheid van osteoporose of de preventie ervan. Daarom zal de eiwitopname nauwlettend in het oog worden gehouden. Aan het eind van uw verblijf komen de diëtisten nog een laatste keer langs om uitgebreid uit te leggen wat u thuis best eet, zodat u verder optimaal kan herstellen. Ontslag uit het ziekenhuis Voordat u naar huis gaat, neemt de verpleegkundige de volgende zaken met u door: controle afspraak op de polikliniek medicatie die u moet gebruiken + voorschriften voor de nieuwe medicatie nabehandeling door een kinesist (voorschrift) zo nodig een briefje voor werkonbekwaamheid een brief voor de huisarts zo nodig wondverzorging informatiebrochure omtrent valpreventie zo nodig een verpleegkundig overdrachtsformulier pijnmeetlatje om de pijn die wordt ervaren uit te drukken Na het aanduiden van uw pijnniveau kan de verpleegkundige op de achterzijde van het pijnmeetlatje de pijnscore aflezen. Afhankelijk van het cijfer dat wordt bekomen, worden extra acties ondernomen. aflezen van de pijnscore Revalidatie na een heupfractuur Reeds vanaf de eerste dag na de operatie wordt er gestart met de revalidatie. Op die manier worden complicaties zoals doorligwonden en circulatie- en ademhalingsstoornissen zoveel mogelijk vermeden en wordt u voorbereid op een snel ontslag uit het ziekenhuis. In het ziekenhuis zal men proberen om een zo goed mogelijk zicht te krijgen op uw leefsituatie van voor de opname, dit om naar een aangepast ontslag te streven. 8 5

8 Bij de revalidatie is er naast de verpleegkundige zorg ook een grote rol weggelegd voor de kinesitherapeut. De kinesist komt vanaf de eerste dag na de operatie bij u langs om samen te oefenen. De oefeningen gegeven door de kinesist zijn heel belangrijk in de revalidatie na een heupfractuur. U zal aangemoedigd worden om de heup zo vlug mogelijk na de ingreep terug te gebruiken. De dag van de operatie heeft u nog bedrust. De volgende dag start de kinesist met oefeningen in bed. Vanaf de tweede dag na de operatie staat u samen met de kinesist voor het eerst op en kan u reeds in de zetel zitten. Als dat vlot lukt zal de kinesist de volgende dag met behulp van een looprekje of met krukken u leren stappen. Zo zal men iedere dag op individuele basis de oefeningen verder uitbreiden, mits uw lichamelijke conditie dit toelaat. Voor een goede revalidatie is het belangrijk dat u zelf een actieve bijdrage levert. In de meeste gevallen bereikt de patiënt die een heupfractuur opliep hetzelfde functioneringsniveau als vóór de fractuur. De kinesist zal u ook oefeningen aanleren die na het ontslag zullen moeten verder gezet worden, eventueel onder toezicht van uw eigen kinesist. Sociale dienst Uw onverwacht verblijf in het ziekenhuis kan heel wat vragen oproepen omtrent revalidatie en ontslag. Kan ik terug naar huis met of zonder hulp? Hoe kan de hulp georganiseerd worden? Is er mogelijkheid om ergens anders verder te revalideren? De sociale dienst kan u helpen in de organisatie en coördinatie van de verschillende thuiszorgdiensten of bij het zoeken naar een aangepaste revalidatiedienst of een hersteloord. Zij kunnen u ook allerhande informatie geven m.b.t. diverse sociale voorzieningen en financiële tussenkomsten. De arts of de verpleegkundige van de afdeling kan u doorverwijzen naar de sociale dienst en u zo nodig een afspraak geven om alles te bespreken in functie van een goed georganiseerd ontslag. Een gemiddelde opnameduur na een heupfractuur is 1 week tot 10 dagen. Ziet u als patiënt of als familie dat het ontslag op korte termijn problemen met zich meebrengt, neem dan zeker ook zelf zo vlug mogelijk, bij voorkeur in de eerste week, contact op met de sociale dienst van het ziekenhuis of vraag zelf naar een afspraak. Graag helpen we mee om het ontslag zo goed mogelijk te regelen. Sociale dienst: tel: 09/ ; 09/ ; 09/