Inhoud. Voorwoord. 1 Wat is Linux 1. 2 Basisvaardigheden 19. vii

Transcriptie

1 Inhoud vii Inhoud Voorwoord i 1 Wat is Linux De geschiedenis van Linux: UNIX Van UNIX naar Linux De kernel De shell GNU-utility s Het X Window System Windowmanagers en desktop environments Netwerkfunctionaliteit Licenties Linux-distributies SUSE Red Hat Mandriva Debian Knoppix Veelgebruikte Linux-services Apache Squid Samba Sendmail Netfilter DNS 18 Samenvatting 18 Oefenopgaven 18 2 Basisvaardigheden Opstarten: lilo en Grub Inloggen Werken met Linux-opdrachten Redirection en piping Piping Redirection Help opvragen Man Info Help Informatie uit documenten 36

2 viii LEERBOEK LINUX DEEL Basistaken uitvoeren Instellen van het wachtwoord Inloggen onder een andere naam Bekijken van en manoeuvreren in de directorystructuur De inrichting van een Linux-bestandssysteem Standaarddirectory s Bestandsnamen Soorten bestanden Bekijken van inhoud van bestanden en output van opdrachten Zoeken naar bestanden en tekst Kopiëren, verplaatsen, verwijderen en aanmaken van directory s Nog meer basisopdrachten Aanmaken van tekstbestanden Geschiedenis Opdrachtmodus en inputmodus Opslaan en afsluiten Verwijderen en toevoegen Zoeken, knippen en plakken Algemene instellingen Afsluiten 62 Samenvatting 64 Opdrachten 64 Oefenopgaven 66 3 Werken met de shell Wat is een shell? De verschillende shells UNIX-shells De Bourne Again Shell tcsh pdksh Andere shells Verschijningsvormen van de shell Basisfuncties van bash Input/Output, redirection en piping Uitvoering op de voorgrond of achtergrond Substitutie: tekens met een speciale betekenis Quoting: opheffen van substitutie Control-keys Help Aanpassen van opdrachtregels History expansion Standaardinstellingen Aliassen Opties Variabelen Shells, subshells en variabelen 88

3 Inhoud ix Opstartbestanden van de shell Boodschappen tonen aan gebruikers 90 Samenvatting 91 Opdrachten 91 Oefenopgaven 92 4 Bewerken en verwerken van tekstbestanden Reguliere expressies Hulpprogramma s voor het verwerken van tekstbestanden grep en find sort cut uniq cat tr nl od split join Programmeerbare filters sed gawk 105 Samenvatting 106 Opdrachten 107 Oefenopgaven Het bestandssysteem Wat is een bestandssysteem? De opbouw van het bestandssysteem Directory s en inodes Links Mounten Onderhoud van het bestandssysteem Werken met het bestandssysteem Bekijken van beschikbare ruimte Compressie en archivering van bestanden Bewerken van bestanden: Midnight Commander Beheer van bestanden met grafische utility s Mtools Verschillende bestandssystemen Werken met ReiserFS Werken met ext Over de indeling van een harddisk en het opstarten van Linux Indeling in partities Partities en bestandssystemen Aanmaken van partities 137

4 x LEERBOEK LINUX DEEL Aanmaken van het bestandssysteem: mkfs Swap-files en -partities 144 Samenvatting 147 Opdrachten 147 Verdiepingsopdrachten 149 Oefenopgaven Opstarten van Linux De opstartprocedure De bootloader Opbouw van de bootsector Locatie van de bootloader Linux opstarten met lilo Opstarten met Grub Verschillende soorten opstartdiskettes Init en inittab De bootscripts van uw distributie Algemene bootscripts Geautomatiseerd starten van services 169 Samenvatting 174 Opdrachten 175 Oefenopgaven Gebruikers, groepen en permissies Gebruikers aanmaken De bestanden /etc/passwd en /etc/shadow Gebruikersbeheer in een netwerkomgeving Systeemaccounts en normale gebruikers De configuratiebestanden /etc/passwd en /etc/shadow Verdere restricties van gebruikers instellen Fijnstellen van gebruikersinstellingen met PAM Groepen Standaardgroepen Opbouw van /etc/group Lidmaatschap van meerdere groepen Aanmaken van gebruikers en groepen Algemene opdrachten Andere opdrachten voor beheer van gebruikers en groepen Toegangsbeheer Ownership Group-ownership Permissies Werken met Quota 205 Samenvatting 207 Opdrachten 207 Verdiepingsopdrachten 208 Oefenopgaven 209

5 Inhoud xi 8 Het X Window System Inleiding: de onderdelen van X Verschillende versies X-server en X-client Desktop environment en windowmanager Library-bestanden Meer over X-server Overzicht Configuratiebestanden Opstarten van X Afsluiten van X Meer configuratieprogramma s voor X X in een netwerkomgeving Het systeem toegankelijk maken voor X-clients De remote client-toepassing opstarten De variabele DISPLAY Algemene X-programma s xterm xconsole xload xset xedit xman xboard xbill Windowmanagers en Desktop Environments Basishandelingen Opstarten van de windowmanager Twm Fvwm Desktop environments KDE Gnome 246 Samenvatting 248 Opdrachten 249 Oefenopgaven Installeren van toepassingen Bronbestanden of programmabestanden Werken met bronbestanden Verschillende soorten archieven Installatie van software Werken met RPM Werken met Debian-packages Werken met.tar.gz-archieven Installatie van bronbestanden 265 Samenvatting 266

6 xii LEERBOEK LINUX DEEL 1 Opdrachten 267 Oefenopgaven Beheer van processen Soorten processen Beheer van processen Bekijken van activiteit van processen Processen op de achtergrond Deactiveren van processen Schedulen van processen De daemon cron De opdracht at Prioriteit Logging van procesactiviteit Werking en configuratie van syslogd Interpretatie van /var/log/messages Roteren van logbestanden Processen en het pseudo-bestandssysteem /proc 288 Samenvatting 291 Opdrachten De kernel en beheer van hardware De functie van de kernel Geheugenbeheer Procesbeheer Device-drivers Het bestandssysteem De opbouw van de kernel: uit één stuk of modulair Het laden van modules Handmatig modules laden Depmod en modprobe Zelf modules toevoegen Configuratiebestanden voor gebruik van modules De onderdelen van de kernel Code maturity level options Processor type and features Loadable module support General setup Plug-and-Play-support Block-devices Networking options Telephony Support SCSI-support Network device support Amateur Radio support 317

7 Inhoud xiii IrDA subsystem support ISDN subsystem Old CD-ROM drivers Character-devices Filesystems Console drivers Sound card support USB-support Kernel hacking De kernel opnieuw compileren Bronbestanden en opbouw van de kernel Automatiseren van de compilatie: make De locatie van de bronbestanden Een kernel op maat maken De wijzigingen wegschrijven Vernieuwen van de kernel Updates Patches Mogelijke problemen met de kernel Library s Modules Verkeerde versie van modules Probleem met patches Modules worden niet geladen Kernel Panic en oops Beheer van hardware SCSI Informatie opvragen over PCI-apparaten Tunen van uw vaste schijf Werken met plug en play Werken met seriële interfaces en USB Instellen van de tijd 340 Samenvatting 341 Opdrachten 342 Oefenopgaven Configuratie van de netwerkkaart Basiskennis TCP/IP Werken met IP-adressen Opbouw van een IP-adres De noodzaak te registreren Speciale adressen Genoeg adressen Subnetten in detail CIDR-notatie 354 Oefenvragen 354

8 xiv LEERBOEK LINUX DEEL Configuratie van een netwerkkaart De netwerkkaart configureren met ifconfig Geavanceerde opties van ifconfig Linux als DHCP-client Andere opdrachten om een IP-configuratie te beheren Configureren van een draadloze netwerkkaart Instellen van de standaardroute en DNS-server Configuratie van een PPP-interface Testen of het werkt Een netwerkverbinding testen met ping Functionaliteit van routers testen met traceroute De status van netwerkverbindingen controleren met netstat 381 Samenvatting 382 Opdrachten 383 Oefenopgaven Printen met Linux LPD-printing: de weg van gebruiker tot printer De queue: centraal punt in de afhandeling van een printopdracht Beheer van de lpd printomgeving: lpq, lprm en lpc De printopdracht Interpretatie van een printopdracht De printer Common UNIX Printing System CUPS-drivers Beheer van CUPS printerconfiguratie met CUPS Installatie van een CUPS-printer CUPS over het netwerk 403 Samenvatting 405 Opdrachten 406 Oefenopgaven Shell-scripts Inleiding De basis Structuur van de inhoud Activeren van een script Functies Richtlijnen Werken met variabelen en parameters Positionele parameters Variabelen Werken met invoer String-operatoren 418

9 Inhoud xv 14.4 Flow-control in shell-scripts Hulpmiddelen bij flow-control if then else For case while en until 432 Samenvatting 433 Opdrachten 433 Oefenopgaven Linux Server basis Inetd en Xinetd Configuratie van inetd xinetd Xinetd configureren Linux als DHCP-server Werking van DHCP Configuratie van de server: dhcpd.conf De DHCP-server De DHCP relay-agent Samba Samba-processen Het Samba-configuratiebestand smb.conf Samba en gebruikers Permissies Linux als DNS server Inleiding in DNS Configuratie van DNS Configuratie van uw eigen DNS-domein De Apache-webserver Installatie en setup van de Apache-webserver Structuur en configuratiebestanden van de Apache-webserver Inrichting van httpd.conf Beperken van toegang tot de webserver NFS-shares Remote-services Secure shell Secure copy Webmin 468 Samenvatting 469 Opdrachten 469 Oefenopgaven 470 Appendix A SUSE Linux installeren 471 Appendix B Examenvragen 483

10 xvi LEERBOEK LINUX DEEL 1 Appendix C Overzicht opdrachten 495 Appendix D Additionele informatie voor LPI 633 D.1 Sendmail-configuratie 633 D.1.1 Introductie in het werken met mailservers 633 D.1.2 Sendmail 634 D.1.3 Componenten van mailoplossing 635 D.1.4 Aanpassen van sendmail.cf 636 D.1.5 Client en server configuraties 640 D.1.6 Aliassen en doorsturen van mail 642 D.1.7 Starten en stoppen van sendmail 643 D.1.8 Voorbeeld gebruik Sendmail 644 D.2 Configuratie van een Netfilter-firewall 647 D.2.1 Tables en Chains 647 D.2.2 Werken met tables en chains 649 D.2.3 Iptables in de praktijk 659 Appendix E Antwoorden bij de examenvragen van Appendix B 663 Appendix F De dvd 664 Index 665