SCHEIDINGSATLAS. Kortdurend ondersteuningsprogramma over ouderschap na scheiding. Mariska Klein Velderman en Fieke Pannebakker

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "SCHEIDINGSATLAS. Kortdurend ondersteuningsprogramma over ouderschap na scheiding. Mariska Klein Velderman en Fieke Pannebakker"

Transcriptie

1

2 SCHEIDINGSATLAS Kortdurend ondersteuningsprogramma over ouderschap na scheiding Mariska Klein Velderman en Fieke Pannebakker

3 EN ZE LEEFDEN NOG LANG EN GELUKKIG?

4 SCHEIDING - IMPACT OP OUDERS Één van de meest ingrijpende gebeurtenissen uit een mensenleven Vader, 23 jaar, 1 kind van 16 maanden: Hoe ik de scheiding ervaren heb, is als één van de moeilijkste periodes in mijn leven. Het moeilijkste gedeelte was de onwetendheid. Wat er met mij zou gebeuren, wat er met mijn zoontje zou gebeuren. Hoe de tijdverdeling zou lopen. Wat het voor mijn woon- en ook werksituatie uiteindelijk allemaal voor gevolgen zou hebben. En wat voor negatieve gevolgen dat dan voor mijn zoontje zou hebben. 4 ScheidingsATLAS

5 Meer geprikkeld, meer rigide Minder warmte, betrokkenheid Minder positieve ouder-kind communicatie 5 ScheidingsATLAS

6 6 ScheidingsATLAS

7 IMPACT SCHEIDING OP KINDEREN Alle leeftijden leeftijdsspecifieke reacties Scoren lager op welbevinden en zelfvertrouwen Hebben meer emotionele en gedragsproblemen Presteren gemiddeld minder goed op school 7 ScheidingsATLAS

8 SCHEIDINGSATLAS - PREVENTIEF, kortdurend - Voor/door gescheiden OUDERS - INDIVIDUELE deelname - Ouders met kinderen in alle leeftijden

9 DOEL SCHEIDINGSATLAS OUDERSCHAP NA SCHEIDING De training heeft als doel gescheiden ouders te informeren en in hun kracht te zetten. Ook biedt het concrete handvatten gericht op ondersteuning van kinderen en communicatie met de andere ouder. Het sluit aan bij de belangrijkste factoren waarvan we op basis van de literatuur weten dat deze onderbouwde aanknopingspunten zijn voor interventie in dit domein: ouderlijke stress, conflict tussen ouders en opvoeding (ouderschap na scheiding). 9 ScheidingsATLAS

10 PREVENTIEVE TRAINING IN 2 VERSIES Groepsprogramma Twee 3 uur durende groepsbijeenkomsten Online training (e-health) E-Training (+/- 6 uur) BEIDE VERSIES Zelfde inhoud; Andere vorm; Afgeleid van Amerikaanse ACT for the Children interventie (Pedro-Carroll e.a.) Zelfde ouderhandboek. 10 ScheidingsATLAS

11 VERSCHILLENDE THEMA S EN WERKVORMEN Impact van scheiding Conflict Positieve communicatie Ouder-kind relatie Ouderschap na scheiding Krachtig voelen

12 VOORBEELD IMPACT VAN SCHEIDING DE VERLIESCIRKEL Scheiding is een verlieservaring Bij verlies hoort rouw Veel van wat ouders zien van hun kind hangt af van de mate waarin het verlies van de scheiding een plekje heeft gekregen Iedereen vond het heel verhelderend dat we vertelden over de verliescirkel met de verschillende stadia van rouw 12

13 VERLIESERVARING De verliescirkel: vereenvoudigde weergave van verliesverwerking Iedere betrokkene beleeft de scheiding en het rouwproces op zijn eigen manier en tempo Wel onderscheiden we hier veelal een aantal fasen in: 13

14 14 Rouwtaak 0: Ontmoeten. Het kind maakt door de scheiding kennis met verdriet en teleurstelling als onderdeel van het dagelijks leven. Hij of zij moet nog leren hiermee om te gaan.

15 15 Rouwtaak 1: Erkennen. Centraal staat het ervaren van de realiteit van de scheiding. Bij het kind ontstaat het besef dat zijn of haar ouders uit elkaar zijn en dat dit zo zal blijven. Met name dit laatste is voor jonge kinderen iets dat veel tijd kan kosten.

16 16 Rouwtaak 2: Herkennen. Hierbij gaat het om het herkennen van de pijn die bij de scheiding komt kijken, inclusief alle angsten en vragen.

17 17 Rouwtaak 3: Verkennen. Het kind verkent de nieuwe situatie na de scheiding: Hoe werkt dat nu? De nieuwe situatie wordt meer en meer geïntegreerd in de belevingswereld van het kind. Er ontstaat wat meer ruimte voor het kind om na te denken over praktische vragen.

18 18 Rouwtaak 4: Verbinden. Dit maakt de cirkel rond; alsof alles weer op zijn plekje valt. Kinderen krijgen durf om weer nieuwe verbindingen aan te gaan. Ze leren erop te vertrouwen dat conflict niet per definitie leidt tot een nieuwe breuk.

19 19

20 WAT KAN JIJ DOEN? COÖPERATIEF OUDERSCHAP Overstap naar thema Wat kan jij doen? door stil te staan bij: Belangrijkste risico- en beschermende factoren RISICO: Voortdurend conflict / strijd tussen ouders BESCHERMEND: Goed contact met beide ouders 20 ScheidingsATLAS

21 COÖPERATIEF VERSUS PARALLEL OUDERSCHAP: ANIMATIE 21 ScheidingsATLAS

22 POSITIEVE COMMUNICATIE Cooperatief ouderschap = optimaal, want: kinderen ex-/impliciet meest gestimuleerd goede band met beide ouders te onderhouden conflict tussen ouders zo beperkt mogelijk. Voorwaarde: goede, positieve communicatie tussen beide ouders mogelijk. Juist dat is voor veel ouders na scheiding lastig. Daarom: Aandacht voor geweldloze communicatie de ik-boodschap: 22 ScheidingsATLAS

23 POSITIEVE COMMUNICATIE ILLUSTRATIE MET BEELDEN Film is auteursrechtelijk beschermd en kan derhalve niet gedeeld worden 23 ScheidingsATLAS

24 REFLECTIE Reflectievragen: Wat zag je gebeuren? Heeft moeder het belang van haar kind voor ogen? Hoe voelde het kind zich hierbij? Wat had de ouder beter kunnen doen? 24 ScheidingsATLAS

25 POSITIEVE COMMUNICATIE ILLUSTRATIE MET BEELDEN Film is auteursrechtelijk beschermd en kan derhalve niet gedeeld worden 25 ScheidingsATLAS

26 26 ScheidingsATLAS

27 U KUNT OUDERS LATEN DEELNEMEN ScheidingsATLAS is onderdeel van een evaluatieonderzoek Vragen: Meer weten? Zie ook 27 ScheidingsATLAS

SCHEIDINGSATLAS. Kortdurend ondersteuningsprogramma over ouderschap na scheiding. Mariska Klein Velderman, Wendy van Vliet en Fieke Pannebakker

SCHEIDINGSATLAS. Kortdurend ondersteuningsprogramma over ouderschap na scheiding. Mariska Klein Velderman, Wendy van Vliet en Fieke Pannebakker SCHEIDINGSATLAS Kortdurend ondersteuningsprogramma over ouderschap na scheiding Mariska Klein Velderman, Wendy van Vliet en Fieke Pannebakker EN ZE LEEFDEN NOG LANG EN GELUKKIG? 2 SCHEIDING - IMPACT OP

Nadere informatie

Pitches. Congres Preventie & scheiding. 8 november 2018

Pitches. Congres Preventie & scheiding. 8 november 2018 Pitches Congres Preventie & scheiding 8 november 2018 Stoere Schildpadden en Dappere Dino s Ilja van der Stel Stoere Schildpadden en Dappere Dino s 3 Doelstellingen Stoere Schildpadden en Dappere Dino

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden. En ík dan?!

Mijn ouders zijn gescheiden. En ík dan?! Expertisecentrum Omgaan met Verlies Mijn ouders zijn gescheiden. En ík dan?! 8 november 2016 Petra de Vreede VERLIESERVARING Verlies is een psychische verwonding die kan helen door geleidelijk gevoelens

Nadere informatie

postrelationele rouw na/bij (v)echtscheiding

postrelationele rouw na/bij (v)echtscheiding De SCHIP-aanpak: reddingsboei bij postrelationele rouw na/bij (v)echtscheiding Symposium Levend verlies Artvelde Hogeschool Gent 27 juni 2017 Tineke Rodenburg www.vechtenvoorjescheiding.nl www.verdernaverlies.nl

Nadere informatie

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk Veens trainingen opkomen voor jezelf een groter netwerk samen leren lotgenoten ontmoeten 1 meer zelfvertrouwen durven vragen Soms zit je met vragen of problemen in je dagelijks leven waar je niet helemaal

Nadere informatie

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk Veens trainingen opkomen voor jezelf een groter netwerk samen leren lotgenoten ontmoeten 1 meer zelfvertrouwen durven vragen Wil je jezelf ontwikkelen? Omdat je meer uit jezelf wilt halen? Of omdat je

Nadere informatie

Wat betekent scheiden voor een kind?

Wat betekent scheiden voor een kind? Wat betekent scheiden voor een kind? Je hebt besloten om niet meer samen verder te gaan. Een scheiding kan veel gevolgen hebben: het verlies van je partner, contact met vrienden en/of familie, verandering

Nadere informatie

Foto: Elise Schouman

Foto: Elise Schouman Foto: Elise Schouman Veel kinderen krijgen op jonge leeftijd te maken met een verlies. Bij verlies denken we vaak aan overlijden, verlies kan zich voor doen op verschillende gebieden, zoals een scheiding,

Nadere informatie

WANNEER VERTEL JE HET AAN JE KINDEREN? Als de beslissing om te gaan scheiden eenmaal genomen is, dan kun je dit het beste zo snel mogelijk aan de

WANNEER VERTEL JE HET AAN JE KINDEREN? Als de beslissing om te gaan scheiden eenmaal genomen is, dan kun je dit het beste zo snel mogelijk aan de OVER EN UIT OVER EN UIT Welkom bij de e-training Over en uit. In deze training leer je beter om te gaan met je scheiding. Je leert hoe je het beste het nieuws van de scheiding aan je kind kan vertellen,

Nadere informatie

Echtscheiding en nieuw samengestelde gezinnen. Invloeden op ouderschap en kinderontwikkeling

Echtscheiding en nieuw samengestelde gezinnen. Invloeden op ouderschap en kinderontwikkeling Echtscheiding en nieuw samengestelde gezinnen Invloeden op ouderschap en kinderontwikkeling Cruciale vragen Verschillen in psychisch welbevinden ts. personen uit gescheiden en nietgescheiden gezinnen?

Nadere informatie

Ouder zijn en blijven na een moeilijke echtscheiding

Ouder zijn en blijven na een moeilijke echtscheiding Ouder zijn en blijven na een moeilijke echtscheiding Voorwoord Erger je je ook wel eens blauw als je net je kind bent gaan halen bij je ex-partner? Voel je je ook machteloos als hij of zij beslissingen

Nadere informatie

Uw scheiding onze zorg

Uw scheiding onze zorg Uw scheiding onze zorg coaching bij scheidingen Succesvol Scheiden Succesvol Scheiden Nederland Een scheiding is een intensieve periode in ieders leven. Voor u en uw (ex-) partner, maar ook voor uw kinderen.

Nadere informatie

De behandeling van complexe rouw. Jantien Piekstra GZ psycholoog / cognitief gedragstherapeut

De behandeling van complexe rouw. Jantien Piekstra GZ psycholoog / cognitief gedragstherapeut De behandeling van complexe rouw Jantien Piekstra GZ psycholoog / cognitief gedragstherapeut Disclosure of interest Mogelijke belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

Workshop SCHIP-aanpak

Workshop SCHIP-aanpak Workshop SCHIP-aanpak Symposium levend verlies 27 juni 2017 Artvelde Hogeschool Utrecht Leoniek van der Maarel en Tineke Rodenburg www.vechtenvoorjescheiding.nl De geschiedenis van de SCHIP-aanpak De casus

Nadere informatie

Opleiding Verlieskunde Verborgen Verlies

Opleiding Verlieskunde Verborgen Verlies Opleiding Verlieskunde Verborgen Verlies Perspectief bij verandering Wie geleerd heeft verborgen verlies te signaleren en hanteren, zal zich zekerder voelen en het contact vol vertrouwen aangaan om zo

Nadere informatie

VERDEELD? VERDWAALD? VERBONDEN?

VERDEELD? VERDWAALD? VERBONDEN? VERDEELD? VERDWAALD? VERBONDEN? 1 PROGRAMMA 1.HET VERDEELDE KIND: verlies bij scheiding 2.HET VERDWAALDE KIND: tussen twee kampen 3.HET VERBONDEN KIND: ouderschapsplan, het kind als trait-d union 2 1.

Nadere informatie

De magische wereld. Een helende verhalenbundel voor je (innerlijk) kind. Eveline van Dongen

De magische wereld. Een helende verhalenbundel voor je (innerlijk) kind. Eveline van Dongen De magische wereld 2 De magische wereld Een helende verhalenbundel voor je (innerlijk) kind Eveline van Dongen De magische wereld Een helende verhalenbundel voor je (innerlijk) kind Een krachtige, effectieve

Nadere informatie

Inhoud Inleiding: Het ouderschap na de scheiding Hoe kinderen de scheiding ervaren

Inhoud Inleiding: Het ouderschap na de scheiding Hoe kinderen de scheiding ervaren Inhoud Inleiding: Het ouderschap na de scheiding 11 Samen de toekomst onder ogen zien 12 Hoe kinderen de scheiding ervaren 12 Communicatie als uiting van liefde 13 Wat is het Zandkastelenprogramma? 15

Nadere informatie

Cambriana online hulpprogramma

Cambriana online hulpprogramma Dit is deel 1 van het online hulpprogramma van Cambriana. Verwerking van een scheiding 'Breaking up is hard to do' Neil Sedaka Een scheiding is een van de pijnlijkste ervaringen die je kunt meemaken in

Nadere informatie

Het leven leren leven

Het leven leren leven Rouwbegeleiding in de praktijk Het leven leren leven Karin van der Plas Themabijeenkomst IDPZ 31 oktober Programma Welkom Theorie over rouw Bespreking casus/ luisteroefening Wat is Levenskunst? Tijd voor

Nadere informatie

VISIE HOUDING VOORBEELD/HOE/PRAKTIJKMOGELIJKHEDEN/ houdingen in de concrete praktijk. -Ik blijf rustig bij het horen van mensen hun verhaal.

VISIE HOUDING VOORBEELD/HOE/PRAKTIJKMOGELIJKHEDEN/ houdingen in de concrete praktijk. -Ik blijf rustig bij het horen van mensen hun verhaal. We willen met dit inspiratiedocument tot dialoog komen met hulp- en dienstverleners die eveneens met ouderschapsreorganisatie bij hoog-conflictueuze scheidingen in aanraking komen VISIE HOUDING VOORBEELD/HOE/PRAKTIJKMOGELIJKHEDEN/

Nadere informatie

Inleiding. OMGANGSKUNDE OEFENINGEN Isa Goossens

Inleiding. OMGANGSKUNDE OEFENINGEN Isa Goossens Inleiding Omgangskunde draait om contact maken. Met deze oefeningen hoop ik dat u echt contact kan maken met leerlingen. We willen allemaal gezien en gehoord worden. We zijn allemaal mensen en iedereen

Nadere informatie

Boek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem

Boek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem Het overlijden van een broer of zus is een ingrijpende gebeurtenis. Toch wordt het onderwerp in de rouwliteratuur doodgezwegen. Tot verbazing van Minke Weggemans. De pastoraal therapeute schreef er daarom

Nadere informatie

Scheiden doe je samen. Ieder kind reageert anders

Scheiden doe je samen. Ieder kind reageert anders Scheiden doe je samen Ieder kind reageert anders Scheiden. Ook al is het misschien beter voor iedereen, het blijft een ingrijpende gebeurtenis. Vooral voor kinderen. Het gezin dat al die tijd zo vanzelfsprekend

Nadere informatie

Scheiding en kinderen

Scheiding en kinderen Scheiding en kinderen Dat ik van mijn vader hou, Doet moeder soms verdriet En dat ik van mijn moeder hou Dat weet mijn vader niet. Zo draag ik mijn geheimen mee En loop van hier naar daar. Nog altijd hou

Nadere informatie

Complexe rouw. Prof. dr. Jos de Keijser. 8 oktober Zorg Diensten Groep. Symposium Kennis & kunde delen in de postmortale zorg

Complexe rouw. Prof. dr. Jos de Keijser. 8 oktober Zorg Diensten Groep. Symposium Kennis & kunde delen in de postmortale zorg faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen Datum 23-10-2014 Complexe rouw Prof. dr. Jos de Keijser 8 oktober Zorg Diensten Groep Symposium Kennis & kunde delen in de postmortale zorg Normale rouw

Nadere informatie

Verlies en rouw vanuit het perspectief van ontspoorde mantelzorg. Laat me niet alleen. Programma workshop.

Verlies en rouw vanuit het perspectief van ontspoorde mantelzorg. Laat me niet alleen. Programma workshop. Verlies en rouw vanuit het perspectief van ontspoorde mantelzorg Claire de Graaf 11 Juni 2019 Laat me niet alleen Wende Snijders Programma workshop Verlies en diffuus verlies Rouw en complexe rouw Overlevingsstijlen

Nadere informatie

Colofon. www.stichtinggezondheid.nl. Dit e-book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid

Colofon. www.stichtinggezondheid.nl. Dit e-book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid Colofon Dit e-book is een uitgave van Stichting Gezondheid Teksten: Stichting Gezondheid Vormgeving: Michael Box (Internet Marketing Nederland) Correspondentie: Stichting Gezondheid (Stefan Rooyackers)

Nadere informatie

Daphne Petterson & Lilian Delarue Onderzoekers lectoraat Ouderschap & Ouderbegeleiding Expertisecentrum Jeugd, Hogeschool Leiden

Daphne Petterson & Lilian Delarue Onderzoekers lectoraat Ouderschap & Ouderbegeleiding Expertisecentrum Jeugd, Hogeschool Leiden Daphne Petterson & Lilian Delarue Onderzoekers lectoraat Ouderschap & Ouderbegeleiding Expertisecentrum Jeugd, Hogeschool Leiden Lectoraat Beroepspraktijk - Onderzoek - Onderwijs Praktijk Onderwijs Onderzoek

Nadere informatie

Kijk maar naar enkele reacties van leerlingen en ouders.

Kijk maar naar enkele reacties van leerlingen en ouders. Inleiding 7 Steeds vaker komen we op school leerlingen tegen van wie de ouders gescheiden zijn. Eén op de drie huwelijken wordt ontbonden en veelal zijn daarbij kinderen betrokken. Uit onderzoek blijkt

Nadere informatie

Omgaan met faalangst en weerstanden! Trainer: Gijs Visser

Omgaan met faalangst en weerstanden! Trainer: Gijs Visser Omgaan met faalangst en weerstanden! Trainer: Gijs Visser Hoe ga jij om met gevoelens van falen of een verlieservaring?? Iedereen krijgt er vroeg of laat mee te maken Er rust een taboe op dit onderwerp

Nadere informatie

Scheiden doe je samen. Ieder kind reageert anders

Scheiden doe je samen. Ieder kind reageert anders Scheiden doe je samen Ieder kind reageert anders Scheiden. Ook al is het misschien beter voor iedereen, het blijft een ingrijpende gebeurtenis. Vooral voor kinderen. Het gezin dat al die tijd zo vanzelfsprekend

Nadere informatie

Herstel & Balans Revalidatieprogramma voor (ex-)kankerpatiënten

Herstel & Balans Revalidatieprogramma voor (ex-)kankerpatiënten Revalidatie Herstel & Balans Revalidatieprogramma voor (ex-)kankerpatiënten Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep Kanker is een ingrijpende ziekte.

Nadere informatie

Zwolle, juni 2019 Informatie programma!jes jongeren & hun ouders. Doelstelling!JES jongeren, preventief programma na scheiding.

Zwolle, juni 2019 Informatie programma!jes jongeren & hun ouders. Doelstelling!JES jongeren, preventief programma na scheiding. Zwolle, juni 2019 Informatie programma!jes jongeren & hun ouders Doelstelling!JES jongeren, preventief programma na scheiding. Hoofddoel!JES jongeren (12-18 jaar) & hun ouders is een preventief programma

Nadere informatie

Suggesties en tips voor gebruik in gesprek met OUDERS

Suggesties en tips voor gebruik in gesprek met OUDERS De film Childcare Stories als discussiemateriaal Suggesties en tips voor gebruik in gesprek met OUDERS Enkele voorbeelden: - Oudergroepen van een inloopteam - Oudergroepen waarin ouders vanuit een zelfde

Nadere informatie

TOOLKIT ROUW EN VERDRIET

TOOLKIT ROUW EN VERDRIET TOOLKIT ROUW EN VERDRIET ALS JE IEMAND DICHTBIJ VERLIEST. Rouwen: een werkwoord waarvan je de betekenis pas leert kennen als je voor het eerst iemand verliest die veel voor jou betekende. Misschien wil

Nadere informatie

De maakbaarheid van het leven

De maakbaarheid van het leven Opvoeding in beeld De maakbaarheid van het leven Recht op een goede liefdesrelatie Voldoende inkomen Aantrekkelijke en zich goed ontwikkelende kinderen Bevredigend werk Vakanties en leuke vrienden Probleem

Nadere informatie

Gecompliceerde rouw na verlies van een dierbare. basis-ggz

Gecompliceerde rouw na verlies van een dierbare. basis-ggz Gecompliceerde rouw na verlies van een dierbare Denk biedt hulp aan mensen tussen de 18 en 75 jaar met lichte en matig-ernstige psychische klachten. Behandeling bij Denk past binnen de generalistische.

Nadere informatie

Opleiding Verlieskunde Verborgen Verlies

Opleiding Verlieskunde Verborgen Verlies Opleiding Verlieskunde Verborgen Verlies Perspectief bij verandering Wie geleerd heeft verborgen verlies te signaleren en hanteren, zal zich zekerder voelen en het contact vol vertrouwen aangaan om zo

Nadere informatie

Rouwproces. Door Dorine Peters SPV, Indigo Gelderland

Rouwproces. Door Dorine Peters SPV, Indigo Gelderland Rouwproces Door Dorine Peters SPV, Indigo Gelderland Definitie rouwproces Rouwen is het verwerken van een groot verdriet. Het is een proces waarbij iemand geleidelijk aan leert omgaan met pijn, verdriet,

Nadere informatie

Delen is Helen. Wat kan je doen bij verlies van relatie, werk, geliefde of gezondheid

Delen is Helen. Wat kan je doen bij verlies van relatie, werk, geliefde of gezondheid Delen is Helen Wat kan je doen bij verlies van relatie, werk, geliefde of gezondheid Rouw Is een natuurlijk proces, waarbij verdriet en eenzaamheid voorkomende gevoelens kunnen zijn. Verlies van gezondheid

Nadere informatie

Grootouders en het welzijn van kleinkinderen na echtscheiding. Maaike Jappens 1 & Jan Van Bavel 1,2

Grootouders en het welzijn van kleinkinderen na echtscheiding. Maaike Jappens 1 & Jan Van Bavel 1,2 Grootouders en het welzijn van kleinkinderen na echtscheiding Maaike Jappens 1 & Jan Van Bavel 1,2 1Vrije Universiteit Brussel, 2 KU Leuven Grootouders kunnen een belangrijke rol spelen in het leven van

Nadere informatie

Verlies en Verlangen Praktijk voor psychodynamische therapie en persoonlijke ontwikkeling. Nieuwsbrief 1 jaargang 2013

Verlies en Verlangen Praktijk voor psychodynamische therapie en persoonlijke ontwikkeling. Nieuwsbrief 1 jaargang 2013 Verlies en Verlangen Praktijk voor psychodynamische therapie en persoonlijke ontwikkeling Nieuwsbrief 1 jaargang 2013 Afwezigheid van oordeel, een mooi onderwerp om eens bij stil te staan of over te praten

Nadere informatie

Echtscheiding en kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl

Echtscheiding en kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Echtscheiding en kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl n Echtscheiding en kinderen Kinderen zien het gezin waarin zij zijn grootgebracht vaak als een eenheid die er altijd was

Nadere informatie

De bezieling van de dokter

De bezieling van de dokter De bezieling van de dokter Natlab Eindhoven, 15 mei 2019 Welkom Mia Sol Inleiding Koen Jordens Film The Children Act Gesprek en reflectie Laurien Schrijver Plenaire afsluiting Koen Jordens, Mia Sol Informele

Nadere informatie

indertherapie oevorden Ellen Adema

indertherapie oevorden Ellen Adema Het Relatiehuis Het Relatiehuis Het is prettig om goed, harmonieus contact te hebben met de mensen om u heen. In het bijzonder met de mensen die dicht bij u staan, zoals uw partner, uw kinderen, uw vader

Nadere informatie

Rouwen na faillissement

Rouwen na faillissement Rouwen na faillissement Vriendelijk aangeboden door Tussenstap is een product van de vzw Zenitor is een dochter van vzw Zenitor, alle rechten voorbehouden 1/7 Inleiding:... 3 1.Wat is rouwen eigenlijk?...

Nadere informatie

PREVENTIE VOOR POH-GGZ

PREVENTIE VOOR POH-GGZ PREVENTIE VOOR POH-GGZ ZORG BIEDEN DIRECT EN DICHTBIJ. DAAR STAAT INDIGO VOOR. HET LIEFST IN DE WIJK, LAAGDREMPELIG EN TOEGANKELIJK. VOOR IEDEREEN. MENTALE ONDERSTEUNING DIRECT EN DICHTBIJ INDIGO BIEDT

Nadere informatie

Feit: Kinderen van ouders met psychiatrische problemen lopen risico zelf ook problemen te krijgen

Feit: Kinderen van ouders met psychiatrische problemen lopen risico zelf ook problemen te krijgen Feit: Kinderen van ouders met psychiatrische problemen lopen risico zelf ook problemen te krijgen www.babyextra.nl Dineke Brouwers (JGZ) en Cecilia van der Zeeuw (GGzE) Baby Extra Transformeren doe je

Nadere informatie

Kinderen en kanker in het gezin

Kinderen en kanker in het gezin Kinderen en kanker in het gezin Ze zegt altijd dat het goed gaat en dat geloof ik dus niet Ja, ok, maar wie brengt mij dan naar zwemles? Na een tijdje zag ik in dat ik kon bepalen in hoeverre de kanker

Nadere informatie

Opleiding Kindercoach

Opleiding Kindercoach Opleiding Kindercoach Maak jij het verschil? Sociale - emotionele vaardigheden ADHD / ADD Leer- en gedragsproblemen Hooggevoeligheid Ontwikkelingsfases Kind en zijn omgeving Rouw en verlies Pesten Beelddenkers

Nadere informatie

Week tegen de kindermishandeling. Thema: conflictscheiding

Week tegen de kindermishandeling. Thema: conflictscheiding Week tegen de kindermishandeling Thema: conflictscheiding Welkom Cindy de Rijke Kompaan en De Bocht Ouderschapsbemiddelaar Peter Verbeeten Instituut voor Maatschappelijk werk medewerker kinderen en scheiden

Nadere informatie

preventie mentale ondersteuning direct en dichtbij

preventie mentale ondersteuning direct en dichtbij preventie ZORG BIEDEN DIRECT EN DICHTBIJ. DAAR STAAT INDIGO VOOR. HET LIEFST IN DE WIJK, LAAGDREMPELIG EN TOEGANKELIJK. VOOR IEDEREEN. mentale ondersteuning direct en dichtbij Indigo biedt niet alleen

Nadere informatie

Colofon. Dit e book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid

Colofon.  Dit e book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid Colofon Dit e book is een uitgave van Stichting Gezondheid Teksten: Stichting Gezondheid Vormgeving: Michael Box (Internet Marketing Nederland) Correspondentie: Stichting Gezondheid (Stefan Rooyackers)

Nadere informatie

Webinar. Thema: conflictscheiding

Webinar. Thema: conflictscheiding Webinar Thema: conflictscheiding Welkom Cindy de Rijke Kompaan en De Bocht Ouderschapsbemiddelaar Peter Verbeeten Instituut voor Maatschappelijk werk medewerker kinderen en scheiden Tijdens de webinar

Nadere informatie

Training & themabijeenkomsten

Training & themabijeenkomsten Training & themabijeenkomsten voor mantelzorgers Inhoudsopgave 3 4 6 Trainingen en themabijeenkomsten - Hoe werkt het? Trainingen Themabijeenkomsten Over VIT-hulp bij mantelzorg VIT-hulp bij mantelzorg

Nadere informatie

TRAINING ROUWZORG. Tussen afstand en nabijheid

TRAINING ROUWZORG. Tussen afstand en nabijheid TRAINING ROUWZORG Tussen afstand en nabijheid INLEIDING In het leven zijn er vele momenten van verlies. Het omgaan met een verlies kan gepaard gaan met hevige emoties. Rouw is het antwoord dat we (als

Nadere informatie

OUDERSCHAPSPLAN als. trait-d union

OUDERSCHAPSPLAN als. trait-d union OUDERSCHAPSPLAN als trait-d union E.Groenhuijsen, 06-10-2011 1 Ouderschapslan als trait-d union Teveel kinderen verloren door scheiding het contact met een van de ouders (25%). Politiek, professionals

Nadere informatie

Scheiden: do s en don ts voor hulpverleners en ouders

Scheiden: do s en don ts voor hulpverleners en ouders Scheiden: do s en don ts voor hulpverleners en ouders Resultaten focusgroep gescheiden ouders Onderdeel van het project Kind Centraal Capelle aan den IJssel Inleiding De afgelopen jaren is het aantal scheidingen

Nadere informatie

Casusconceptualisatie formulier

Casusconceptualisatie formulier Casusconceptualisatie formulier Naam therapeut. Datum: mei 2018 Initialen cliënte T. 17 jaar Korte omschrijving van de cliënt (zoals: leeftijd, huidige relaties en bezigheden, kinderen en enkele belangrijke

Nadere informatie

Uitgebreide omschrijving van het programma 09.30-10.00 uur: Binnenkomst, koffie en thee.

Uitgebreide omschrijving van het programma 09.30-10.00 uur: Binnenkomst, koffie en thee. Uitgebreide omschrijving van het programma 09.30-10.00 uur: Binnenkomst, koffie en thee. 10.00-10.15 uur: Welkom en inleiding. 10.15-11.15 uur: Een ander geluid als het gaat om gezin en relatie 1. Wat

Nadere informatie

(Groot)ouders en de scheiding van hun zoon/dochter. Maaike Jappens 1 & Jan Van Bavel 1,2

(Groot)ouders en de scheiding van hun zoon/dochter. Maaike Jappens 1 & Jan Van Bavel 1,2 (Groot)ouders en de scheiding van hun zoon/dochter Maaike Jappens 1 & Jan Van Bavel 1,2 1Vrije Universiteit Brussel, 2 KU Leuven Een echtscheiding is meestal een ingrijpende gebeurtenis voor de ex-partners

Nadere informatie

Doorbreken van de cirkel van intergenerationele overdracht van geweld

Doorbreken van de cirkel van intergenerationele overdracht van geweld Onderzoek naar maatschappelijke vraagstukken Doorbreken van de cirkel van intergenerationele overdracht van geweld VoorZorg doorbreekt de cirkel Onderzoeksprogramma Hoe effectief zijn we in het beschermen

Nadere informatie

LEZINGEN EN WORKSHOPS OPVOEDEN

LEZINGEN EN WORKSHOPS OPVOEDEN LEZINGEN EN WORKSHOPS OPVOEDEN GGD Kennemerland geeft diverse bijeenkomsten voor ouders. Over opvoeding, gezondheid en gedrag bij kinderen. Deze bijeenkomsten kunnen als school, peuterspeelzaal of kinderdagverblijf

Nadere informatie

Begeleiding van jongeren met gescheiden ouders: Beslisboom voor professionals

Begeleiding van jongeren met gescheiden ouders: Beslisboom voor professionals Klein Velderman, M. & Pannebakker, F.D. (2016). Begeleiding van jongeren met gescheiden ouders. Beslisboom in het kader van het INBOX project. [ZonMw dossiernummer 729102004] Leiden: TNO, Child Health.

Nadere informatie

ROUW- EN VERLIESBEGELEIDING

ROUW- EN VERLIESBEGELEIDING SPELEN KINDEREN OOK ALS ZE VERDRIETIG ZIJN? KINDEREN & ROUW Ieder verlies vraagt ruimte om te rouwen. Rouwen is een taak waarbij je moet leren leven in de nieuwe werkelijkheid. Op deze pagina wordt beschreven

Nadere informatie

Ik ben veranderd het aanpassingsproces van vroeger naar nu

Ik ben veranderd het aanpassingsproces van vroeger naar nu Hersenletsel en dan...? Breuk in de levenslijn Ik ben veranderd het aanpassingsproces van vroeger naar nu Sven Stapert GZ-psycholoog/neuropsycholoog medische psychologie OMC Sittard & Faculty of Psychology

Nadere informatie

Nieuwsbrief april 2018

Nieuwsbrief april 2018 april 2018 Online systeem Eind april gaat GO Kidz werken met het online urenregistratiesysteem Portabase. Het is een gebruiksvriendelijk systeem en geeft gastouders en ouders toegang tot een online portaal

Nadere informatie

Trefdag workshop/focusgroep Ouderschap na relatiebreuk

Trefdag workshop/focusgroep Ouderschap na relatiebreuk Trefdag workshop/focusgroep Ouderschap na relatiebreuk Enkele trends Bij 2 op 3 echtscheidingen zijn kinderen betrokken Bijna 1 op 4 kinderen heeft gescheiden ouders Gescheiden ouders gaan sneller een

Nadere informatie

Blij ben ik om het grote nieuws te kunnen verkondigen: Ons (e)-boek Wegwijzer bij conflicten. Hoe ontwikkel je jezelf in een conflict? is klaar!

Blij ben ik om het grote nieuws te kunnen verkondigen: Ons (e)-boek Wegwijzer bij conflicten. Hoe ontwikkel je jezelf in een conflict? is klaar! Nieuwsbrief december 2011 Speciaal voor de feestdagen een extra lange! Karin Smith (http://www.kjsmith.nl) Wegwijzer bij conflicten. Hoe ontwikkel je jezelf in een conflict? Blij ben ik om het grote nieuws

Nadere informatie

Wat je niet ziet, kan er wel zijn Over jonge mantelzorgers en (levend) verlies. Waar gaan we het vandaag over hebben?

Wat je niet ziet, kan er wel zijn Over jonge mantelzorgers en (levend) verlies. Waar gaan we het vandaag over hebben? Wat je niet ziet, kan er wel zijn Over jonge mantelzorgers en (levend) verlies Waar gaan we het vandaag over hebben? o Wat betekend (levend-) verlies voor kinderen en jongeren? o Wat hebben kinderen van

Nadere informatie

(ex)partnerschap en ouderschap bij scheiding. Claire Wiewauters Gezinspedagoog, psychotherapeut, onderzoeker

(ex)partnerschap en ouderschap bij scheiding. Claire Wiewauters Gezinspedagoog, psychotherapeut, onderzoeker (ex)partnerschap en ouderschap bij scheiding Claire Wiewauters Gezinspedagoog, psychotherapeut, onderzoeker 1 28/10/20 14 Wat is voor jou goed ouderschap na scheiding? scheiding = transitie in gezinsvorm

Nadere informatie

Het pleegkind in beeld

Het pleegkind in beeld Het pleegkind in beeld Workshop pleegzorgsymposium 19 juni 2014 Petra de Vries (De Rading) Anny Havermans (SAV) 1 Programma Welkom Project gehechtheid in beeld bij pleegzorg Inleiding op gehechtheid en

Nadere informatie

Het Mamatrauma. Symposium: Trauma van wieg tot volwassenheid 15 maart Margriet Wentink

Het Mamatrauma. Symposium: Trauma van wieg tot volwassenheid 15 maart Margriet Wentink Het Mamatrauma Symposium: Trauma van wieg tot volwassenheid 15 maart 2016 Margriet Wentink 0 PROGRAMMA Wat is het? Hoe ontstaat het? Hoe werkt het? Welke gevolgen heeft het? De bron. Meergenerationele

Nadere informatie

En ik dan? Workshop symposium Kind, Kerk en Echtscheiding 11 oktober 2017

En ik dan? Workshop symposium Kind, Kerk en Echtscheiding 11 oktober 2017 En ik dan? Workshop symposium Kind, Kerk en Echtscheiding 11 oktober 2017 Psalm 27: 10 Want mijn vader en mijn moeder hebben mij verlaten, maar de HEERE zal mij aannemen. Doelen workshop U weet wat echtscheiding

Nadere informatie

Rouwen. Praten en delen met lotgenoten

Rouwen. Praten en delen met lotgenoten Rouwen Als een dierbaar iemand pas gestorven is en je afscheid van hem of haar hebt moeten nemen, dan voel je je vaak heel wezenloos. Je vraagt je af waarom dit moest gebeuren maar je krijgt geen antwoord.

Nadere informatie

Een kind is als een vlinder in de wind De een vliegt laag, de ander hoog Maar allemaal hebben ze mooie unieke kleuren en talenten en komen ze er op

Een kind is als een vlinder in de wind De een vliegt laag, de ander hoog Maar allemaal hebben ze mooie unieke kleuren en talenten en komen ze er op Een kind is als een vlinder in de wind De een vliegt laag, de ander hoog Maar allemaal hebben ze mooie unieke kleuren en talenten en komen ze er op hun eigen manier Mijn naam is Mariëlle Worm. Ik ben getrouwd

Nadere informatie

Rouw en zorg in een team 5 mei 2017

Rouw en zorg in een team 5 mei 2017 Rouw en zorg in een team 5 mei 2017 riet obyn inleidend Voorstelling: Werkvorm: interactief Stellingen Als hulpverlener moet je steeds professioneel zijn en dus immuun voor verdriet je kan je als hulpverlener

Nadere informatie

Waarom is het onderhouden van contact met de school van uw kind belangrijk?

Waarom is het onderhouden van contact met de school van uw kind belangrijk? Contact met school Contact onderhouden met de school van uw kind kan op verschillende manieren. Denk aan het bezoeken van een ouderavond of het aanspreken van de leerkracht aan het einde van de schooldag

Nadere informatie

COMPLEXERE MAATSCHAPPIJ:

COMPLEXERE MAATSCHAPPIJ: COMPLEXERE MAATSCHAPPIJ: NESTEN KRIJGEN DEUKEN OUDERLIJKE STRESS: WEINIG TIJD OM TE COMMUNICEREN. WE GROEIEN UIT ELKAAR EMOTIONELE STRESS: VEEL VERLIESERVARINGEN Even reflecteren naar eigen handelen. Heb

Nadere informatie

Sociale vaardigheden: Partners in het leerproces

Sociale vaardigheden: Partners in het leerproces Sociale vaardigheden: Partners in het leerproces OMGAAN MET DE ZORGVRAGER 1 Attitudes 12 1.1 Attitude 13 1.2 De specifieke beroepsattitudes van de verzorgende 14 1.2.1 De specifieke beroepsattitudes van

Nadere informatie

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt.

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt. Hoofdstuk 7 Emoties Nu is het tijd om door te gaan. Je hebt je dwarslaesie, je bent hopelijk klaar met al de medische dingen, nu is het tijd om ook je gevoelens aandacht te geven. Dus: ga lekker zitten,

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie

U wilt... ... dan is Echtscheiding Plus uw juiste partner!

U wilt... ... dan is Echtscheiding Plus uw juiste partner! U wilt... respectvol uit elkaar gaan geen kostbare, langdurige juridische strijd met advocaten financiële duidelijkheid voor nu en later duurzame, evenwichtige afspraken uw kinderen niet de dupe laten

Nadere informatie

10/03/19. Inhoud. Bouwstenen in de zorg voor personen met dementie. Bouwstenen in de zorg voor personen met dementie

10/03/19. Inhoud. Bouwstenen in de zorg voor personen met dementie. Bouwstenen in de zorg voor personen met dementie Leentje Vanderniepen Expertisecentrum Dementie Meander Kerkstraat 115 9200 Dendermonde 052/ 26 28 23 meander@dementie.be Inhoud Communicatietool voor mantelzorgers 1. 1.1 Risico s bij mantelzorg 1.2 Vaardigheden

Nadere informatie

Agenda Najaar 2015. De agenda voor het najaar 2015: Inloopspreekuur

Agenda Najaar 2015. De agenda voor het najaar 2015: Inloopspreekuur Agenda Najaar 2015 De agenda voor het najaar 2015: - Inloopspreekuur (wekelijks vanaf 28 augustus a.s.) - Coach- en counseling trajecten (op maat, doorlopend) - Familie- en organisatieopstellingen (maandelijks

Nadere informatie

Echtscheiding en contactbreuk tussen kleinkinderen en grootouders

Echtscheiding en contactbreuk tussen kleinkinderen en grootouders Echtscheiding en contactbreuk tussen kleinkinderen en grootouders Maaike Jappens 1 & Jan Van Bavel 1,2 1Vrije Universiteit Brussel, 2 KU Leuven Grootouders spelen vaak een belangrijke rol in het leven

Nadere informatie

De lessen kunnen op elk gewenst tijdstip bekeken worden. Aantal deelnemers. Pedagoog. Jeugdverpleegkundige.

De lessen kunnen op elk gewenst tijdstip bekeken worden. Aantal deelnemers. Pedagoog. Jeugdverpleegkundige. 4.2.12. Digitale opvoedondersteuning voor ouders van het jonge kind Ondersteuning in de vorm van een aantal online lessen voor ouders met kinderen tot 4 jaar, om ze voor te bereiden op de (toekomstige)

Nadere informatie

4.3. Aanbod voor (ouders van) basisschoolkinderen

4.3. Aanbod voor (ouders van) basisschoolkinderen Alle ouders met kinderen tot 4 jaar die in ons werkgebied wonen. Pedagoog. 4.3. Aanbod voor (ouders van) basisschoolkinderen Dit aanbod is gericht op kinderen die naar de basisschool gaan en hun ouders.

Nadere informatie

Jong en rouw hoe moet dat nou?

Jong en rouw hoe moet dat nou? Jong en rouw hoe moet dat nou? Wat is rouwen?? Rouwen is je aanpassen aan de veranderde situatie Je kunt niet tegengaan dat de vogels van verdriet overvliegen, maar je kunt wel voorkomen dat ze nesten

Nadere informatie

De tocht door het land van rouw

De tocht door het land van rouw De tocht door het land van rouw Bron: Herbergen van Verlies, geschreven door Riet Fiddelaers- Jaspers en Sabine Noten Toegelicht door Sandra de Bruyne Integreren Opbouwen Funderen Ankeren Verduren Aanschouwen

Nadere informatie

Ervaringen van deelnemers Individuele begeleiding

Ervaringen van deelnemers Individuele begeleiding PRAKTIJK VOOR VERLIESVERWERKING Wilma Luyke Doetinchem Ervaringen van deelnemers Individuele begeleiding "Ik kan U vertellen dat ik in zak en as zat voordat ik bij Wilma aanklopte. Mijn vrouw is plotseling

Nadere informatie

Co-ouderschap na scheiding: de beste oplossing? Anne-Rigt Poortman

Co-ouderschap na scheiding: de beste oplossing? Anne-Rigt Poortman Co-ouderschap na scheiding: de beste oplossing? Anne-Rigt Poortman 17-10-2018 50/50 regeling: kind verblijft ongeveer helft van de tijd bij de ene ouder en de andere helft bij de andere Co-ouderschap in

Nadere informatie

Terrorisme en dan verder

Terrorisme en dan verder Terrorisme en dan verder Hoe kunt u omgaan met de gevolgen van een aanslag? - Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie.

Nadere informatie

Relatie & thuissituatie. Deel met ons je vragen of zorgen!

Relatie & thuissituatie. Deel met ons je vragen of zorgen! Relatie & thuissituatie Deel met ons je vragen of zorgen! 1 !JES: je goed blijven ontwikkelen tijdens of na een scheiding Een echtscheiding is een ingrijpende gebeurtenis, voor zowel ouders als kinderen.

Nadere informatie

1. Een bijzonder gezin

1. Een bijzonder gezin 1. Een bijzonder gezin Een samengesteld gezin is een bijzonder gezin. Anders dan een gewoon gezin. De meeste gezinnen worden gevormd door een man en vrouw die besluiten hun leven te delen en vervolgens

Nadere informatie

Neen Ilse Bockstaele. Ik denk dat ik het. aan u wil vertellen. omdat ik hoop dat. ik mij dan toch op. zijn minst anderhalf. uur niet alleen zal

Neen Ilse Bockstaele. Ik denk dat ik het. aan u wil vertellen. omdat ik hoop dat. ik mij dan toch op. zijn minst anderhalf. uur niet alleen zal Neen Ilse Bockstaele Graag bied ik je naast het boek Neen ook dit didactisch pakket aan. Je kan het zowel als leerkracht als als leerling gebruiken. Voor je ligt geen afgewerkt kant-en-klaar-pakket waarvoor

Nadere informatie

11/03/2019 DEMENTIE & EENZAAMHEID OVERLEGPLATFORM 21 FEBRUARI 2019 OVERZICHT WAT IS EENZAAMHEID? WAT IS EENZAAMHEID? WAT IS EENZAAMHEID?

11/03/2019 DEMENTIE & EENZAAMHEID OVERLEGPLATFORM 21 FEBRUARI 2019 OVERZICHT WAT IS EENZAAMHEID? WAT IS EENZAAMHEID? WAT IS EENZAAMHEID? OVERZICHT DEMENTIE & EENZAAMHEID OVERLEGPLATFORM 21 FEBRUARI 2019 Liesbet Lommelen Leen Heylen Wat is eenzaamheid? Definitie eenzaamheid Cijfers eenzaamheid Risicofactoren eenzaamheid Omgaan met eenzaamheid

Nadere informatie

Samenvatting. Vraagstelling. In het onderhavige onderzoek staan de volgende vragen centraal:

Samenvatting. Vraagstelling. In het onderhavige onderzoek staan de volgende vragen centraal: Samenvatting Naar schatting hebben jaarlijks ongeveer 50 à 60 duizend minderjarige kinderen te maken met een scheiding. Deze kinderen hebben gemiddeld vaker problemen dan kinderen van gehuwde of samenwonende

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. Inhoudsopgave 5

INHOUDSOPGAVE. Inhoudsopgave 5 INHOUDSOPGAVE INLEIDING 7 WAT IS ACCEPTATIE? 15 WAT MAAKT ACCEPTEREN ZO LASTIG? 29 ACCEPTEREN, HOE DOE JE DAT? 45 1. GEDACHTEN 52 2. LICHAMELIJKE ERVARINGEN 55 3. GEVOELENS 58 4. HERINNERINGEN 61 WAT BRENGT

Nadere informatie