lessuggesties VRIJDAG 5 OKTOBER 2012 voor het basisonderwijs

Transcriptie

1 v.u. Piet Spanhove, Huidvettersstraat 165, 1000 Brussel vormgeving: Roel Thoné - SAKADO - Druk: De Wrikker VRIJDAG 5 OKTOBER 2012 Internationale dag van de leerkracht lessuggesties voor het basisonderwijs

2 Beste leerkracht, Beste directeur, Leerlingen zijn soms opgelucht als ze de schoolbel horen. En voor leerkrachten geldt dit ook wel eens. Ze kennen het saved-by-the-bell-gevoel wel. Maar voor miljoenen kinderen en jongeren gaat de schoolbel vandaag niet, al zouden ze het zelf anders willen. Voor hen hebben de woorden Saved by the bell een andere invulling. In 2000 engageerden de leiders van 191 landen zich om o.a. goed basisonderwijs voor iedereen mogelijk te maken tegen Ze bundelden hun voornemens in 8 Millenniumdoelstellingen. We zijn ondertussen bijna 15 jaren verder en er is verbetering vast te stellen. Maar er is nog een hele weg te gaan. Studio Globo is er erg van overtuigd dat onderwijs een hefboom is voor de ontwikkeling. Een goede ontwikkeling geeft perspectieven voor de toekomst. Maar het omgekeerde is ook vaak waar: mensen zonder scholing blijven vaak hangen in ongezonde en slecht betaalde jobs die dan weer een hypotheek leggen op de toekomst van de volgende generatie omdat degelijk onderwijs in veel landen niet gratis is. Daarom willen we op 5 oktober, door Unesco uitgeroepen als de internationale Dag van de leerkracht, het belang van goede leerkrachten en goed onderwijs wereldwijd, in de verf zetten. We roepen alle scholen op om deel te nemen aan onze symbolische actie Saved by the bell door de bel te laten horen. Hierdoor geeft je school aan het werk van haar leerkrachten te waarderen het werk van leerkrachten in het Zuiden te waarderen dat ze vindt dat alle kinderen wereldwijd recht hebben op goed onderwijs. Om het belmoment voor te bereiden bieden we lessuggesties aan voor alle leeftijden (van kleuter tot hoger onderwijs). De lessuggesties zijn vanaf 5 september vrij te downloaden op Als abonnee van Wereldreis bezorgen we je graag de gedrukte versie van de lessen voor het basisonderwijs. Enkel bepaalde bijlagen (opdrachtkaarten en foto s) moet je zo nog downloaden. Mogen we vragen je school ook te registreren op dezelfde website. Scholen die registreren vóór 30 september krijgen gratis affiches en folders toege stuurd om de actie zichtbaar te maken op school. De eerste 300 geregistreerde scholen krijgen ook een usb-stick met al het nodige materiaal. Wacht niet met de registratie tot de laatste dag. Ook al zijn de acties op jullie school niet helemaal duidelijk, aanpassingen kunnen na de registratie nog gebeuren. Door de plannen van jullie school door te geven bij de registratie, kan je andere leer krachten inspireren. Overtuig je collega s om deel te nemen aan deze actie en maak er een feestelijk schoolgebeuren van! 2 Lessuggesties basisonderwijs 2012

3 vooraf Bespreken we het recht op onderwijs met onze leerlingen? Je wil graag meedoen met de hele school en mee instappen met het project Saved by the bell, want het recht op onderwijs gaat immers alle kinderen aan, ook de leer lingen van de lagere school. Maar anderzijds lopen we misschien het gevaar te ver te gaan en uitsluitend te focussen op thema s als kinderarbeid, straatkinderen, armoede Beelden van honger en ellende zullen de verbondenheid bij de leerlingen niet bevorde ren. Het zal medelijden opwekken of hen angstig maken. En dat is nu net niet de bedoe ling van Saved by the bell. Met de lessuggesties willen we kinderen in de eerste plaats laten mee-voelen, hen laten openstaan voor andere kinderen in de wereld die ook naar school gaan, voor nieuwe en andere dingen rondom hen. Als we daar in slagen, zijn we al een heel eind op de goede weg. Wat willen we met Saved by the bell bereiken? We willen de leerlingen hun blik verruimen. Door beelden uit de wereld in de klas binnen te brengen, ontdekken de leerlingen dat er meer is dan hun eigen wereld. Hiermee leggen we de basis voor een open, geïnteresseerde en respectvolle houding tegenover mensen uit andere culturen. We willen de leerlingen nieuwsgierig maken. Nieuwsgierig voor onbekende dingen en hen vooral laten ontdekken dat een grote diversiteit boeiend is en kansen biedt. We willen de leerlingen laten zien dat er overal leerlingen zijn. We zetten gelijkenissen tussen hun eigen leven en het leven van andere leerlingen op de voorgrond. Alle kinderen, waar ze ook leven, spelen, lachen, eten, blij of boos zijn. Vanuit herkenning kan verbondenheid groeien. Praktisch? De lessen zijn uitgewerkt voor 50 minuten met optioneel een ruim aanbod van uitbreidingen. We staan stil bij het naar school gaan en kijken even over de schoolgrenzen heen naar leerlingen in andere scholen in de wereld. Tot slot is er een gezamenlijke eindactiviteit: het belmoment. De actie komt zeker het best tot zijn recht als het een activiteit wordt waaraan alle leerlingen en leerkrachten van de school deelnemen. Toch mag het geen bezwaar zijn niet deel te nemen aan de actie als slechts één of enkele klassen de actie op school willen voeren. 3

4 Tweede graad Les in vogelvlucht Instap Kern Slot Materiaal Film Onderwijs overal en voor iedereen Kennismaking met de 4 kinderen Spel: de klok rond Nabespreking Voorbereiding belmoment Filmfragment Onderwijs overal en voor iedereen PowerPoint voorstellingen Bijlage 1: de pionnen Bijlage 2: het spelbord Bijlage 3: foto s sipa-bal en dabba Bijlage 4: kleurplaat Bijlage 5: bellied Dobbelsteen Magneten Doelen Noodzaak van onderwijs beklemtonen. Leerkrachten in de bloemetjes zetten. Inzien dat naar school gaan niet voor iedereen vanzelfsprekend is. Leren samenwerken. Voortaak Vraag de leerlingen een bel (of ander muziekinstrument) mee te brengen om het belmoment op te luisteren. Lesverloop Inleiding Toon de leerlingen het filmpje Onderwijs overal en voor iedereen. Het is een collage van beeldfragmenten waarin kinderen, jongeren en leerkrachten van over de hele wereld hun ervaringen met het onderwijs, hun verwachtingen in het onderwijs, de mooie en minder mooie kanten van onderwijs verwoorden. Het filmpje is gratis te downloaden op We versturen naar de eerste 300 scholen die registreren voor onze actie een usb-stick. Ook hierop vind je o.a. het filmpje. Registreren kan op Stel volgende vragen: Waarover gaat het filmpje? Wat heb je in het filmpje gezien? Was het allemaal duidelijk? Heb je nog vragen? Wat viel je op? Waarom zou ik dit filmpje tonen? Vertel over de Dag van de leerkracht : Vandaag is het de Dag van de leerkracht. Vandaag worden alle meesters en juffen even in de bloemetjes gezet. En we zijn niet alleen want vandaag gebeurt dit wereldwijd. We gaan kennismaken met 4 kinderen uit verschillende hoeken van de wereld en we gaan zien hoe zij naar school gaan. We laten samen met andere scholen van over de hele wereld de schoolbel rinkelen voor alle meesters en juffen. Vertel dat jullie school of klas ook mee doet en dat de leerlingen zelf gaan meebellen met hun eigen instrumentjes. 12 Lessuggesties basisonderwijs 2012

5 MAYIBungi Kern Kennismaking met de 4 kinderen Toon de presentaties van ieder van de 4 kinderen. Na elke presentatie is er een doe-opdracht of een raadsel om de droom van het kind te achterhalen. Herhaal dit tot de 4 kinderen (en hun dromen) gekend zijn en noteer ondertussen hun namen en hun dromen op het bord. Overzicht van de kinderen en de opdrachten: JEMueL Land: Filippijnen - Leeftijd: 11 jaar Werkwijze: Stel de vragen aan de leerlingen en noteer de antwoorden onder elkaar op het bord. Omcirkel de gevraagde letters en vorm zo het droomberoep van Jemuel. Wie hijst de vlag voordat de school begint? (directeur - eerste letter) Welk lied zingen we samen aan de vlag? (het volkslied - tweede letter) Persoon die vaak vooraan in de klas staat en vandaag in de bloemetjes wordt gezet. (leerkracht - vijfde letter) Welk spelletje speel ik graag met mijn vrienden? (basketbal - zesde letter) Welke taalles kregen we vandaag op school? (Engels - eerste letter) Wat eet ik s ochtends? (rijst - eerste letter) Grote droom: dokter in het buitenland worden. Land: Congo - Leeftijd: 12 jaar Werkwijze: Laat de leerlingen onderstaande beroepen uitbeelden. Telkens als het antwoord geraden wordt, wordt er kort even afgetoetst wie dit beroep later zou willen uitvoeren. Kapster Verpleegster Piloot Danseres Kokkin Als alle beroepen zijn uitgebeeld, kunnen de kinderen raden welk beroep Mayibungi later graag wil doen. Vertel tot slot de leerlingen wat haar droomberoep is. Grote droom: verpleegster worden. Maria ELena Land: Guatemala - Leeftijd: 12 jaar Werkwijze: Lees onderstaand recept voor of laat het een leerling voorlezen. In de tekst zit de opdracht voor de leerlingen verwerkt. Als de opdracht correct wordt opgelost, krijgen de leerlingen in ruil het antwoord op de vraag: Wat is de droom van Maria Elena? Hola! Maria Elena hier. Soms help ik mama met de boodschappen. Luister goed naar het recept van gebakken tortilla s en som vier ingrediënten op die nodig zijn om dit recept te maken. In ruil krijgen jullie van de juf of meester te horen wat mijn grote droom is. 13

6 Meng de bloem en het zout door elkaar. Doe het water erbij en roer het tot er een deegbal ontstaat. Maak hiervan twaalf kleine balletjes en rol ze met een deegrol uit. Grill of bak ze heel snel, eventueel in een klein beetje boter, en doe er een vulling op die je lekker vindt. Voor de vulling kun je eigenlijk nemen wat je wilt, maar ik vind paprika, gehakt, en tomaten heel lekker. Uitbreiding: Komt het water je al in de mond? Probeer deze tortilla s dan eens te maken! Gemakkelijk te maken en zo lekker! Nog meer zin om te koken? Kijk dan naar het recept hieronder, daar vind je nog een lekker drankje voor erbij! Licuado van banaan Pel 2 bananen en snij ze in stukjes. Doe er 2 eetlepels suiker bij. Gier er een liter melk bij. Mix met een staafmixer of blender. Klaar! Grote droom: danseres worden. JUGAT Land: India - Leeftijd: 11 jaar Uitbreiding: Duid de landen aan op de wereldkaart of laat de leerlingen die zoeken. Er kan ook een landenketting gemaakt worden: DenemarkeN NepaL LetlanD D Grote droom: piloot worden. Geef de leerlingen de kans om hun eigen dromen te vertellen. Misschien zijn er wel kinderen die dezelfde droom hebben als één van de kinderen uit het Zuiden? Stel volgende vragen: Waar droom jij van? Wie of wat zou je daarbij kunnen helpen? Kan je nog van droom veranderen? Spel: de klok rond Leg het spel uit. Het spelbord wordt op het bord gehangen of geprojecteerd. Verdeel de klas in vier groepjes (ongeacht het aantal leerlingen). Elk groepje krijgt een pion (zie bijlage 1) van één van de 4 kinderen, bij het begin van het spel. De ploeg die het hoogste aantal ogen werpt mag starten en mag zelf kiezen waar op het spelbord iedereen begint. De pionnen worden op het spelbord gehangen m.b.v. magneten. Er zijn drie soorten vakjes (praatvakjes, belvakjes en onderwegvakjes). De opdrachten worden telkens klassikaal uitgevoerd. De ploeg die aan zet is, bepaalt welk soort vakje er gespeeld wordt door met de dobbelsteen te gooien. Bepaal welke opdracht de leerlingen gaan uitvoeren. Wil je een score bijhouden, tel dan het aantal keren dat een ploeg de klok rond speelde. Werkwijze: Geef de leerlingen de volgende opdracht: Noem zoveel verschillende landen als er leerlingen zijn in onze klas. Als jullie de opdracht goed uitvoeren, zal ik de droom van Jugat verklappen! Geef de leerlingen eventueel nog een bijkomende tip: Met mijn droomberoep heb je de kans om heel de wereld te zien 14 Lessuggesties basisonderwijs 2012

7 De praatvakjes Werkwijze: bepaalde vakjes op het spelbord geven aanleiding tot een kort klasgesprek. In dit klasgesprek komt er een uitwisseling van informatie die ze krijgen van de vier kinderen en informatie die ze zelf aanbrengen vanuit de klas. Boekentas maken Jemuel maakt altijd zijn boekentas s avonds klaar. Als hij dit s ochtends zou doen met zijn slaapkop dan zou hij altijd iets vergeten. De volgende voorwerpen zitten klaar in de boekentas van Jemuel. Sipa-bal (met deze bal gemaakt van bamboe kan je Sipa spelen). Het lijkt op volleybal maar je speelt de bal met je voeten en benen i.p.v. met je handen (bijlage 3). Pasje (iedereen in onze school draagt een identiteitspasje) Schriften Huiswerk Pennenzak Drankje van rietsuiker Banaan Wat zit er in jullie boekentas? Wat zit er vandaag zeker in ieders boekentas? Zit er iets in de boekentas van Jemuel dat ook in jullie tas zit? Welk voorwerp ken je niet? Onderweg zijn naar school Jugat neemt iedere ochtend de bus, Maria Elena gaat te voet naar school en Jemuel zit meestal achterop op de moto. Soms rijdt hij met de jeepney mee, dat is ook een soort bus. En jij? Verdeel het klaslokaal in verschillende hoeken (te voet, met de fiets, met de auto, met de bus ). Vraag eerst: Hoe kom jij naar school? Laat de leerlingen in de juiste hoek positie nemen. Vraag dan: Hoe zou je liefst naar school willen komen? Vinden er grote verschuivingen plaats in de klasgroep? Waarom ben je veranderd van hoek? Waarom niet? Wissel meningen uit. Begin van de schooldag Iedere school heeft z n eigen afspraken om de schooldag te beginnen. In India zegt Jugat elke ochtend een gebed op. In de Filippijnen groet Jemuel iedere ochtend net als alle andere leerlingen de vlag en zingt hij het volkslied. En Maria Elena en haar klasgenoten zeggen samen in koor: Goedemorgen meester. Hieronder vind je de uitdrukking goedemorgen leerkracht in de taal van leerlingen uit het spel. Kies naargelang het niveau van je leerlingen 1, 2 of zelfs meer uitdrukkingen uit en laat de leerlingen je begroeten in een andere taal. Mayibungi: Mbote molakisi! (Lingala, Congolese taal) Jemuel: Mabuhay Guro! (Tagalog, Filipijnse taal) Marie Elena: Buenos días, maestro/ maestra! (Spaans) Jugat: Namaste, teacher! (Namaste = Hindi, teacher = Engels) Op de speelplaats In alle landen wordt er veel gespeeld op de speelplaats. Misschien spelen we soms wel dezelfde spelletjes! Heel wat kinderen kennen het spel blad-steenschaar ook wel schaar-steen-papier genoemd. Er bestaan echter heel wat varianten op dit spel. Hier vind je een variant uit India die Jugat vaak speelt. Hij legt het jullie even uit. Goed luisteren Oem Piem Pah = Olifant - Mens - Mier De duim staat voor de olifant, de wijsvinger voor de mens en de pink voor de mier. De olifant wint van de mens: hij slaat hem met de slurf dood. De mens wint van de mier: hij vertrapt de mier. De mier wint van de olifant: de mier kruipt in de slurf van de olifant en het gekriebel en gebijt maakt de olifant gek. 15

8 Middagmaal s Middags heeft iedereen wel honger, en overal ter wereld houden kinderen van snoep en koeken maar toch heeft niet iedereen hetzelfde in zijn lunchbox zitten! Hier onder lees je een aantal weetjes over Jugat zijn lunchbox (zie bijlage 3). Vertel de volgende weetjes over de dabba OF ga met de kinderen in een kring zitten en fluister een weetje in het oor van de leerling naast je. Het weetje wordt zo doorgefluisterd. Is het goed aangekomen bij de laatste leerling van kring? Wist je dat een dabba de Indiase versie van de brooddoos is.... een dabba verschillende verdiepingen heeft zodat de verschillende hapjes niet met elkaar in aanraking komen.... rijst één van de vaste ingrediënten in zo n box is. Andere ingrediënten kunnen zijn: chapati s, dhal = linzensausje, slaatje, warme groentjes, yoghurt,... je er niet vaak vlees in zult vinden? Jugat eet bijna altijd vegetarisch, maar af en toe geniet hij wel van een stukje kip of vis.... zijn dabba thuis wordt klaargemaakt voor hem, maar ook voor zijn papa. Een dabbawallah (= een man die de dabba s draagt) komt dan langs en brengt die tegen middagtijd op het werk van zijn vader. Zo heeft iedereen een lekkere verse lunch! Op weg naar huis Getuigenis Mayibungi: Vandaag kom ik mijn broers van school ophalen. Onderweg vertellen ze me wat ze allemaal hebben geleerd. Ze leerden vandaag over reizen. Morgen moeten ze hun droomland voorstellen. Ik mag hen helpen vanavond. Dat doe ik vaak. Wat zou ik graag eens tot bij jullie reizen om mee te maken hoe een schooldag in jullie school verloopt. Er zijn zoveel dingen te ontdekken en te leren over de wereld. Ik vind het jammer dat ik niet naar school kan, maar als ik later zelf geld verdien dan ga ik eerst naar school! Waarom is het volgens jullie belangrijk dat jullie naar school komen? Zou Mayibungi het leuk vinden dat ze niet naar school kan? Waarom zou ze graag naar school gaan? Vinden jullie het belangrijk om naar school te gaan? Waarom? De actievakjes Werkwijze: een aantal vakjes op het spelbord zetten aan tot een voorbereidende actie voor het belmoment. De resultaten van deze vakjes zullen zeker van pas komen om het belmoment extra kleur te geven. Aftellen In iedere school leren leerlingen tellen. Ze tellen blokjes, maïskorrels, euro s of mango s, ieder in z n eigen taal. Leren jullie graag tellen in een andere taal? Jullie kunnen dan samen aftellen als de bel straks gaat! Hieronder vind je een aantal talen. Je kunt de verschillende groepjes zelf een taal laten kiezen en laten inoefenen of samen met de klas 1 taal kiezen. Aftellen kan vanaf 10, maar evengoed vanaf 5 of 3. Andere opdrachten zijn ook mogelijk. Misschien heb je wel anderstalige leerlingen in de klas? Wees zelf vrij om te kiezen hoe jullie willen aftellen naar het luiden van de bel! Engels: ten, nine, eight, seven, six, five, four, three, two, one Frans: dix, neuf, huit, sept, six, cinq, quatre, trois, deux, un Marokkaans : casjra, tesca, tmenya, sebca, setta, xemsa, arba a, tlata, zjoezj, wahed Turks: on, dokus, sekiz, yedi, alti, bes, dört, üç, iki, bir Spaans: diez, nueve, ocho, siete, seis, cinco, quatro, tres, dos, uno Italiaans: dieci, nove, otto, sette, sei, cinque, quattro, tre, due, uno Bedankt juf, bedankt meester! 16 Lessuggesties basisonderwijs 2012

9 Vandaag is het de internationale Dag van de leerkracht en worden de meesters en juffen overal ter wereld in de bloempjes gezet. We willen alle leerkrachten bedanken voor hun inzet om van scholen leerrijke en fijne plaatsen te maken. Zet de leerkracht echt in de bloemetjes en werk de kleurplaat (bijlage 4) verder af, plaats bloemen in de vaasjes en teken je leerkracht er tussenin. Of maak samen een grote originele bedankkaart of spandoek voor alle juffen en meesters. Je kunt deze plechtig overhandigen op het belmoment en later een plaats geven in de school. Maak er een hele speciale kaart van door bijvoorbeeld aan alle leerlingen op school te vragen om de kaart te ondertekenen tijdens het belmoment. Of bedenk met jullie klas nog iets veel gekker! Bel de bel Op weg naar school, in de klas, op de speelplaats, in de refter of in de bus naar huis. Eén ding kan overal wel gedaan worden: zingen! Speciaal voor de actie Saved by the bell werd er een lied gemaakt, leren jullie het aan? In bijlage 5 is het themalied terug te vinden. Op de site vind je een geluidsbestand (mp3) op de site. We versturen een usb-stick naar de eerste 300 geregistreerde scholen. Op die stick vind je o.a. het lied. Registreren kan op Oefen samen met de leerlingen het bellied zodat jullie tijdens het belmoment uit volle borst kunnen meezingen. Oefenen voor een belwave Vorm met alle leerlingen een grote kring, maar zorg ervoor dat iedere leerling een bel of een ander instrument in de hand heeft. Indien je niet voldoende instrumenten hebt, gebruik dan je eigen lichaam om muziek te maken. (bv. handgeklap, vingerknippen ) Kunnen jullie een echte wave maken door één voor één te rinkelen? Oefen ook variaties in door in verschillende groepen te staan, luid of stil te rinkelen, enkel te rinkelen op een bepaald signaal Onderwegvakjes Werkwijze: komt een groepje op een onderwegvakje, dan bepaal je welke situatie achter dit vakje schuilt. Jugat gaat vandaag uitzonderlijk werken op de tamarindeplantage. Daardoor gaat hij één dag niet naar school, om mee te helpen met de oogst. Eén beurt overslaan. Jemuel kwam thuis met zeer goede punten voor rekenen en krijgt van z n grootvader een uurtje extra spelen in het internetcafé. Gooi nog een keer. Mayibungi brengt haar broers naar school. Onderweg blijven ze nog wat spelen in het bosje. Jammer want nu komen ze te laat op school. Ga 1 vakje terug. Maria Elena heeft zich verslapen! Ze komt te laat op school. Hopelijk wordt de juf niet kwaad als ze te laat binnenkomt! Eén beurt overslaan. Mayibungi helpt bij het maken van de spreekbeurt van haar broer. Daardoor krijgt hij goede punten! Ga 1 vakje verder Maria Elena kan zeer hard lopen. Ze heeft zich overslapen maar ze komt toch nog net op tijd op school! Gooi nog een keer. Jugat is gevallen op de speelplaats en heeft een wonde op zijn knie! Een grote pleister wordt er op geplakt. Ga 1 vakje terug! Jemuel heeft zijn huiswerk niet gemaakt. Helemaal vergeten! Ai dan wordt zijn juffrouw boos! Eén beurt overslaan. 17

10 Slot Nabespreking Stel volgende vragen: Wat vond je van het spel? Welk gevoel heb je hierbij? Waar ben je van verrast? Wat wist je nog niet? Wat ga je onthouden? Voorbereiding belmoment Straks laten we samen met andere scholen over de hele wereld de schoolbel rinkelen voor alle juffen, meesters en leerlingen. De leerkracht vertelt de leerlingen dat ook zij meedoen. Om het belmoment in te kleden, kunnen de leerlingen iets voorbereiden in de klas. Spreek dit op voorhand af met andere klassen. Dit is ook een uitgelezen moment om het bellied aan te leren (bijlage 5) Op een feestelijke dag als deze moet er ook gezongen worden. Begeleid de leerlingen door zelf een instrument te bespelen of gebruik te maken van de karaoke-versie die aangeboden wordt op de site Bijlagen Deze bijlagen zijn als gratis download beschikbaar op Bijlage 1: de pionnen Bijlage 2: het spelbord Bijlage 3: foto s sipa-bal en dabba Bijlage 4: kleurplaat Bijlage 5: bellied 18 Lessuggesties basisonderwijs 2012

11 Het belmoment Het belmoment is bij voorkeur een schoolgebeuren waarbij de leerkrachten in de bloementjes worden gezet. Wanneer dit niet mogelijk is, kunnen ook een of enkele klassen het belmoment organiseren. Tijdens dit moment is er ook aandacht voor het feit dat kinderen van over heel de wereld recht hebben op onderwijs. Maak een keuze uit volgend aanbod om het belmoment zo feestelijk mogelijk te organiseren naar de mogelijkheden en behoeften van je klas of school. De leerlingen vormen een erehaag (met eventueel een rode loper) voor de leerkrachten. De leerlingen tellen in groep af van 10 tot 0. Bij 0 luidt de bel en stappen de leerkrachten onder luid applaus en kabaal van instrumenten door de erehaag. Iedereen zingt het themalied. De leerlingen maken veel lawaai met zelfgemaakte of meegebrachte instrumenten/voorwerpen. De leerlingen creëren een feestelijk gebeuren met (zelfgemaakte) vlaggen, spandoeken, slingers... Een eenvoudige duiding door een leerkracht of de directeur. Nodig de lokale pers uit en bezorg ons de resultaten, dan kunnen wij ze via verspreiden. Hoe het belmoment een feestelijk uitzicht geven? Om het belmoment feestelijk in te kleden, geven we hieronder enkele crea-tips. Maak afspraken met je collega s over welke klas welke activiteit voor haar rekening neemt. Cheerleading pompons maken Wat heb je nodig? plastieken vuilzakjes (10 per pompon), scharen, plakband Hoe ga je te werk? Leg de zakjes plat voor je op elkaar. Als je meer kleur wilt geven aan je pompon, wissel je de kleuren af. Leg bijvoorbeeld afwisselend een zwart en wit zakje op elkaar om een gemengd kleureffect te krijgen. Kies zoveel kleuren als je zelf wilt. Knip het bovenste en onderste randje van de zakjes af, zodat beide kanten van de zakjes open zijn. Vouw de tien zakjes dubbel in het midden. Aan één uiteinde is de vouw, aan het andere uiteinde liggen de openingen van de zakjes. Knip de zakjes langs de open kant in op ongeveer gelijke afstanden, zodat er slierten ontstaan. Let er op dat je zakjes knipt tot het punt waar het handvat begint. Ongeveer 10 cm vanaf de vouw. Rol de zakjes van de ene kant naar de andere, zoals je een koker zou maken van een stuk papier. Plak stevig plakband rond het handvat. Zorg ervoor dat het plakband glad en strak rond het handvat zit. Om echt op een cheerleader pompon te lijken, moet je de pompon uitschudden. Dit kan je doen door een stuk of 5 slierten over elkaar te wrijven tussen de handpalmen. Door je handen vooraf een beetje vochtig te maken krijg je het beste resultaat. Je kunt nu bepalen of de slierten van de pompon de juiste lengte hebben. Om ze korter te maken neem je alle slierten samen en knip je steeds korte stukjes eraf om te voorkomen dat je de slierten te kort maakt. 22 Lessuggesties basisonderwijs 2012

12 Muziekinstrumenten maken Laat de leerlingen muziekinstrumenten knutselen. Deze instrumentjes worden gebruikt om lawaai te maken tijdens het belmoment. Hieronder staan enkele suggesties. Tamboerijn Wat heb je nodig? plastic of kartonnen bord, perforator, belletjes, garen, sierlint, schaar Hoe ga je te werk? Maak met een perforator gaatjes in de rand van het bord. Bevestig de belletjes één voor één aan een lang stuk garen en rijg het in en uit de gaatjes van het bord en knoop het vast. Knip lange stukken sierlint van verschillende kleuren en bevestig deze aan de achterkant van het bord. Samba rol Wat heb je nodig? lege wc-rol of keukenrol, gekleurd papier of verf, potlood, schaar, plakband, rijst Hoe ga je te werk? Zet de rol op gekleurd papier en teken de cirkel over. Teken rond deze cirkel een cirkel die ongeveer 2 cm groter is. Doe dit nog een keer. Knip allebei de grote cirkels uit. Knip in de twee grote cirkels met een schaar inkepingen totdat je aan de kleine cirkel komt. Zet de rol op één van de cirkels. Plooi de inkepingen om de rol. Plak ze goed vast met plakband. Doe wat rijst in de koker. Plak nu de andere cirkel op dezelfde wijze aan de bovenkant van de rol vast. Versier de koker met gekleurd papier of verf. Trommel Wat heb je nodig? leeg blikje, schaar, ballon, potlood, gekleurd papier Hoe ga je te werk? Knip een ballon in twee. Gebruik het bolle stuk. Span de bol over het blikje. Versier het blikje met gekleurd papier. Als je met je potlood op de ballon slaat, gaat de ballon trillen. De lucht om de trommel heen gaat daardoor ook trillen. SLAGiNSTrumeNT met kroonkurken Wat heb je nodig? 20-tal kroonkurken, nagel, hamer, stevig ijzerdraad (ongeveer 30 cm, het ijzerdraad kan je recycleren uit een wegwerpkapstok), stevig plakband Hoe ga je te werk? Neem een 20-tal kroonkurken. Sla de kroonkurken plat met een hamer. Neem een nagel (dik genoeg zodat de ijzerdraad er door kan) om een gaatje te kloppen in elke kroonkurk. Rijg een stevige ijzerdraad (ongeveer 30 cm) door de gaatjes. Zorg er voor dat de kroonkurken afwisselend rug aan rug (of buik aan buik) op de draad worden geregen. De uiteinden van de ijzerdraad breng je naar elkaar toe, laat ze een 5-tal cm overlappen en kleef ze met het plakband aan elkaar zodat ze niet los komen. De leerlingen kunnen zich zo niet verwonden aan de scherpe uiteinden. Vlag of spandoek maken Laat iedere klas een vlag of spandoek maken. De vlaggen en spandoeken staan in het teken van recht op goed onderwijs wereldwijd. De leerlingen kunnen hierop slagzinnen schrijven over waarom onderwijs zo belangrijk is, ze kunnen erop tekenen enz. De vlaggen worden opgehangen zodat ze zichtbaar zijn tijdens het centrale belmoment. 23

13 Het lied 24 Lessuggesties basisonderwijs 2012

14 Andere suggesties voor het belmoment Deze tips zijn gebaseerd op wat scholen de afgelopen jaren hebben gedaan. Misschien kunnen ze inspirerend werken voor het belmoment bij jullie op school. De belwave met verschillende klassen. Een aangroeiconcert door het geluid met de meegebrachte instrumenten steeds luider te laten klinken door bijvoorbeeld te starten met alle leerlingen waarvan de voornaam begint met een A, daarna komen die met de letter B erbij enz. (St-Clara Arendonk) Een tekening van een reuze schoolbel op de speelplaats kan een decor zijn voor een schoolfoto. (De Dobbelsteen Antwerpen) Wedstrijd Een getuigenis van een plaatselijk ontwikkelingshelper was in Moerbrugge een middel om het belmoment in te luiden. Een briefactie naar de minister van onderwijs werd positief onthaald. In de Notelaar in Aalst werkte de ouderraad volgend initiatief uit: ze nodigden ouders en grootouders (die van overal over de wereld komen) uit en ze lieten hen vertellen over hun eigen schoolervaringen. Het idee om een kookboek samen te stellen met recepten van over de hele wereld, als bedankje voor de leerkrachten kon bij gebrek aan tijd niet gerealiseerd worden. Het belmoment werd door heel wat scholen gekoppeld aan een verwenmoment voor de leerkrachten. In Tielt werd het belmoment vervangen door een beiaardconcert. Maak kans op een mooie prijs door deel te nemen aan de wedstrijd. Maak een krijttekening per klas/leerjaar of met de hele school. Maak er een foto van (van op het dak van één of ander gebouw) en post de foto op Noteer er een kleine duiding bij over wat jullie op school/met je klas deden. De inhoud van het kunstwerk kan erg breed zijn: een bel, een logo, een tekening, millenniumdoelen Je gebruikt enkel krijt. De grootte van de krijttekening moet ongeveer een halve m² per deelnemende leerling zijn. Foto s (of filmpjes) binnensturen kan vanaf 5 oktober 17 u. tot 19 oktober 17 u. Voor een volledig wedstrijdreglement verwijzen we graag naar de website Stopt het project hier? Leerlingen leren omgaan met diversiteit is een werk van lange adem. Het stopt niet bij dit eenmalige moment. Ideaal zou zijn als je op verschillende momenten tijdens het schooljaar aandacht hebt voor de wereld. Wanneer je met leerlingen op een positieve wijze wil omgaan met diversiteit, kijk je best vanuit verschillenden gezichtspunten: vanuit het kind: wat heeft de leerling zelf te maken met het onderwerp? vanuit de aanwezige diversiteit in de klas: in de klas zitten veel verschillende leerlingen. Die verscheidenheid vormt de tweede invalshoek om te kijken naar de groep, de activiteiten, het aanbod. vanuit de grotere wereld: de leefwereld van de leerlingen eindigt niet aan de deur van de klas. Veel thema s kan je verruimen en verdiepen door de wereld en de samenleving erbij te betrekken. Concreet kan je de klas diversiteit laten inademen door: de klasaankleding en de klasinrichting: bv wereldfoto op de computer, kalender van de hoeken verrijken: bv Marokkaanse kussens in de onthaalhoek, andere schriften in de leeshoek de gekende materialen verrijken met diversiteit: bv welkomstlied in een andere taal goede materialen: o.a. koffers en fotosets vind je bij maar ook bij oog hebben voor diversiteit bij je wo-thema s een mondiaal wo-thema kiezen. Wil je meer weten? Studio Globo heeft een handleiding Voorbij de Kleuren - verbondenheid en solidariteit leren in het basisonderwijs. Deze is verkrijgbaar via Veel succes! 25

15 De tijd loopt Nog minder dan 900 dagen te gaan en er is nog veel werk aan de winkel! U herinnert het zich nog waarschijnlijk: in september 2000 beloofden bijna alle landen van de wereld mee te willen werken aan de bestrijding van armoede in de wereld, honger te bannen, lager onderwijs voor iedereen mogelijk maken, drinkwater voor iedereen bereikbaar maken en nog meer van die voornemens. We zijn ondertussen bijna 15 jaren verder, er werd al heel wat vooruitgang geboekt maar er is nog een erg lange weg te gaan. Wil je meer weten over de Millenniumdoelstellingen, kijk dan op Ook voor de leerlingen is er extra informatie te vinden op Meer informatie over allerhande campagnes en ondersteunend educatief materiaal is onder meer te vinden bij de verschillende partners van coalitie 2015 de tijd loopt Bevrijde wereld Broederlijk delen Caritas International Djapo Fos-socialistisiche solidariteit Globelink ICHR Intal KBA (kadervorming voor Afrikanen vzw) Memisa Oxfam Solidariteit Oxfam wereldwinkels Phos Plan België Protos Sensoa Sos-kinderdorpen Studio Globo Trias Unicef USOC Via donbosco Vlaams Guatemala-comité Volens Vredeseilanden Wereldsolidariteit Wereldcentrum vzw Verder kan je ook bij Kleur Bekennen ( terecht in jouw provincie. 26 Lessuggesties basisonderwijs 2012

16 Colofon Redactie Sarah Boels, Nathalie Vos, Frans Ramon, Joke Goffin, Martien Vanhaverbeke, Johan Symons, Lotte Devynck, Sarie Coninx, Sabrina Santillo, Sofie Maurissen, Coroline Vanwijngaarden. Themalied Steef Coorevits Eindredactie Johan Symons Foto s Studio Globo, Broederlijk Delen (Jürgen Doom, Thomas De Boever, Stéphane Swinnen) - fotosets naar aanleiding van diverse campagnes. Lay-out Roel Thoné - Sakado Druk De Wrikker Met dank aan alle leerkrachten en contactpersonen die hebben meegewerkt aan het realiseren van deze lessuggestie. Ook dank aan alle organisaties en Klasse die meehelpen deze actie te verspreiden. De werking van Studio Globo is mogelijk dankzij de steun van Belgische ontwikkelingssamenwerking, via DGD (Directie generaal Ontwikkelingssamenwerking), de Vlaamse Gemeenschap, de provinciebesturen van Antwerpen, Limburg, Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen, de Vlaamse Gemeenschapscommissie in Brussel, de stichting Evens, Broederlijk Delen en de Europese Unie. VU: Piet Spanhove, Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel.