Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 t/m 3

Transcriptie

1 Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 t/m 3 Samenvatting door een scholier 1600 woorden 7 januari ,4 33 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Curie Scheikunde H1 + H2 + H3 Mengsel verschillende stoffen gemengd, bestaat uit 2 of meer soorten moleculen Zuivere stof één stof, dus geen mengsel, bestaat uit één soort moleculen Indampen scheidingsmethode die berust op een verschil in kookpunt, + residu Destilleren scheidingsmethode die berust op een verschil in kookpunt Bezinken berust op een verschil in dichtheid, + bezinksel Filtreren op een verschil in deeltjesgrootte, + residu, + filtraat Hyperfiltratie = membraanscheiding verschil in deeltjesgrootte, + residu, + filtraat Adsorptie scheidingsmethode om oplossingen en gassen te ontkleuren / ontgeuren Extractie scheidingsmethode die berust op een verschil in oplossent, (theezetten) Uitkristallisatie die berust op een verschil in oplossen en kookpunt Centrifugeren die berust op een verschil in dichtheid OF deeltjesgrootte Scheikundige reactie Beginstof(fen) à reactieproduct(en) Ontledingsreactie één beginstof à twee of meer reactieproducten Thermolyse Ontleding door middel van warmte Elektrolyse Ontleding door middel van elektrische stroom Fotolyse Ontleding door middel van licht Niet-ontleedbare stof Stof die niet verder is te ontleden, bijv. Zuurstof O2 of koolstof C Synthese twee of meer beginstoffen à één reactie product ( + bijproducten ) Fotosynthese Synthese door middel van licht, CO2 + H2O à C6H12O6 + O2 Verbranding Reageren met zuurstof, één of meer beginstoffen + zuurstof à één of meer reactieproducten (waarvan groot deel oxiden) Reagens Stof om een bepaalde stof aan te tonen. Kalkwater voor koolstofdioxide CO2, wit kopersulfaat voor water H2O Element Betekent atoomsoort, én niet-ontleedbare stof. Metalen en niet-metalen Verbinding Betekent ontleedbare stof, bestaat uit meerdere atoomsoorten Index Kleinste getal rechts van een elementsymbool, bijv 2 in H2O Suikerwater C12H22O11(aq) Reactieschema De namen van stoffen door formules vervangen, aantal atomen kloppen. Begin met element dat minst voorkomt, eindig met niet-ontleedbare stof Pagina 1 van 6

2 Coëfficiënt Getal links van een molecuul, geeft aantal aan. 2 * waterstof = 2 H2O Wet v behoud v massa Totale massa beginstoffen = totale massa eindproducten Wet v elementbehoud Massa element voor proces = massa element na proces Wet v behoud v energie Totale energie voor proces = totale energie na proces Exotherme reactie Reactie waarbij energie uit de stoffen vrijkomt Endotherme reactie Reactie waarbij energie in de stoffen wordt opgeslagen Koolhydraten Verbindingen met de elementen H, C en O Aminozuren Verbindingen met de elementen H, C, N, en O Dissimilatie Voedingsstof + zuurstof à koolstofdioxide + water (= exotherm) Assimilatie Koolstofdioxide + water à voedingsstof + zuurstof (= endotherm) Voedingsstof Koolhydraten en vetten Significante cijfers Cijfers die betekenis hebben Dichtheid Dichtheid P = Massa m / volume V Massapercentage Massapercentage = massa deel / massa geheel * 100% Volumepercentage Volumepercentage = volume deel / volume geheel * 100% ppm massa-ppm = massa deel / massa geheel * 106 ppm (ook voor volume) Toxicologie De leer van de vergiften Toxiciteit De mate waarin een stof giftig is Acute vergiftiging Een plotselinge vergiftiging Chronische verg Een langzame sluipende vergiftiging ADI-waarde Aanvaardbare Dagelijkse Inname MAC-waarde Maximale Aanvaardbare Concentratie. Een stof waar iemand een werkdag van 8 uur aan mag worden blootgesteld Mutagene stoffen Stoffen die in het lichaam een verandering in het DNA teweegbrengen Carcinogene stoffen Mutagene stoffen die kanker veroorzaken Fossiele brandstoffen Aardgas, aardolie en steenkool. Gevolg v geplette dode dieren / planten Steenkool Gevolg v houtachtige stoffen die onder water zijn geplet % C Aardolie Gevolg v plankton dat onder de zee is geplet. Methaan, water en stikstof is ontsnapt C-atomen. Sporen v zwavelverbindingen en metalen Aardgas Gevolg v plankton dat onder de zee is geplet. Methaan ontsnapt uit olie Kraken Grote moleculen wordn afgebroken naar kleinere. bijv nafta à benzine Duurzame brandstof Voorraad hiervan neemt niet af; draagt niet bij aan broeikaseffect Biogas 60% methaan, 40% koolstofdioxide.gevolg v gegiste mest en plantafval Bio-alcohol Ontstaat uit vergisting van suikerriet. + benzine = gasohol Covalente bindingen Atoombindingen, aangegeven door een streepje Structuurformule Geeft aan hoe atomen in molecuul door atoombindingen zijn verbonden Molecuulformule Geeft aan uit welke, en hoeveel atomen een molecuul is opgebouwd Covalentie Het aantal atoombindingen tussen elementen. Alleen bij niet-metalen Koolwaterstof Verbinden van twee elementen: koolstof en waterstof Alkaan Koolwaterstof met algemene molecuulformule CnH2n+2 Halogeenalkanen Alkaan waarin één of meer H-atomen zijn vervangen door F, Cl, Br, I Substituent Een atoom of atoomgroep die op bovenstaande wijze een H vervangt Pagina 2 van 6

3 Koolstofskelet Koolstofketen die met een lijntje wordt aangegeven Isomeren Stoffen met dezelfde molecuulformule, maar verschillende stuctuurfor... Rendementscheidingsmethode verkregen hoeveelheid stof / totale hoeveelheid stof in het mengsel * 100% Alkyl Zijtakken die bestaan uit een koolwaterstof, bijv ethyl C2H5 of pentyl Katalysator Stof die een reactie versnelt, maar er zelf niet deelneemt Verzadigde verbinding Enkelvoudige C-C binding Onverzadigde verbinding Dubbele / drievoudige C=C binding Alkadieen Een koolwaterstof met twee dubbele bindingen Alkatrieen Een koolwaterstof met drie dubbele bindingen, etc Alkatriyn Een koolwaterstof met drie drievoudige bindingen Triviale naam Een andere naam dan de systematische naam (BINAS 103A) Druivensuiker Dezelfde stof als glucose C6H12O6(aq) Vergisting v suiker Alcohol maken. C6H12O6(aq) à 2 C2H5OH(aq) + 2 CO2(g) Alifatische verb Deze moleculen hebben een open koolstofketen Cyclische verbinding Deze moleculen hebben een gesloten koolstofketen Cycloalkanen Cyclische alkanen, met de molecuulformule CnH2n Cycloalkenen Cyclische alkanen, met de molecuulformule CnH2n-2 Cylcloalkynen Cyclische alkanen, met de molecuulformule CnH2n-4 Benzeen Cyclisch alkaan, molecuulformule C6H6. GEEN cyclohexaan Aromaten Verbindingen met één of meer benzeenringen in het molecuul Fenyl Benzeen als zijtak, bijv 1-chloor-2-fenylethaan Cl-CH2-CH2-benzeen Elektronen Negatief geladen deeltjes. Lading 1- Protonen Positief geladen deeltjes. Lading 1+ Neutronen Ongeladen deeltjes. Lading 0 Atoomnummer Het aantal protonen in de kern. Geld ook voor ionen Massa getal Massagetal m = het aantal protonen p + het aantal neutronen n IJzeratoom Atoom met 26 protonen en 30 neutronen Zuurstofatoom Atoom met 8 protonen en 8 neutronen Ion Geladen deeltje. Metaalionen altijd positief, niet-metalen negatief Cu2+ Een koperion: koperatoom dat twee elektronen heeft afgestaan Cl- Een chloorion: chlooratoom dat een elektron heeft opgenomen Conductometer Ander woord voor geleidbaarheidsmeter. Meet geleidingsvermogen Ionaire stoffen Ander woord voor zouten. Stoffen die zijn opgebouwd uit ionen Isotopen Atomen met zelfde aantal protonen, maar verschillend aantal neutronen 1020Ne Andere schrijfwijze voor Ne-20. Neon: 10 protonen, 20 neutronen Unit / u Atomaire massa-eenheid. 1,00 u = 1,66 * g Atoommassa A A (atoom) = (iso. 1 * percent. + iso. 2 * percent.) / 100 u Molecuulmassa M M (molecuul) = X * atoom 1 + X * atoom 2 u Ionmassa Is gelijk aan massa van het overeenkomstige atoom (e- weegt weinig) Onedel e stof Stof die zeer snel met zuurstof reageert Alkalimetalen Zeer onedele metalen. Lithium Li, natrium Na, kalium K. Ze vormen Pagina 3 van 6

4 éénwaardige positieve ionen: Li+, Na+, en K+ Halogenen Elementen fluor, chloor, broom en jood. Vormen éénw. negatieve ionen Edelgassen Gassen die erg niet (snel) oxideren. Helium He, neon Ne, argon Ar Alliage / Legering Mengsel van metaal. Brons (koper+tin), soldeer (tin+lood), messing (koper+zink), roestvrij staal (ijzer+nikkel+chroom), amalgamen (kwik) Blik Is gemaakt van ijzer, met een laagje tin eromheen tegen het roesten NaOH Natriumhydroxide. Na + H2O à NaOH + H KOH Kaliumhydroxide. K + H2O à KOH + H. Andere naam: kaliloog Ca(HO)2 Calciumhydroxide. Ca + H2O à CaH2O2+ H. Andere naam: kalkwater Ba(HO)2 Bariumhydroxide. Ba + H2O à BaH2O2+ H Kristalrooster Regelmatige rangschikking van deeltjes in een vaste stof. Vrije elektronen Deze elektronen bewegen vrij tussen de positieve metaalionen Metaalbinding De binding tussen positieve metaalionen en de vrije elektronen Metaalrooster Zelfde als een kristalrooster, alleen dan bij metalen. Komt weinig voor Ruwe aardolie wordt gescheiden - kookpunten: - Liquified Petroleum Gas; butaan. - Nafta à benzine en industriegrondstoffen. <150 C - Kerosine. à petroleum, vliegtuigbrandstof C - Gasolie (dieselolie) C - Stookolie C - Residu à smeerolie, asfalt, bitumen. >375 C Atoomtheorie: - Moleculen zijn opgebouwd uit atomen - Atomen zijn ondeelbaar en onvernietigbaar - Als de moleculen van stof zijn opgebouwd uit één soort atomen, is de stof niet-ontleedbaar - Als de moleculen verschillende atoomsoorten, is de stof ontleedbaar Achter een stofformule de fase: - (s) van solid = vast - (l) van liquid = vloeibaar - (g) van gaseous = gasvormig - (aq) van aqua = opgelost in water Naamgeving alkanen met koolstof-zijtakken: - Zoek de langste onvertakte keten (let ook op de bochten) - Omdat er C-atomen in voorkomen, eindigt de zijtak op yl - ALS er verschillende zijtakken zijn, gebruik dan de alfabetische volgorde - ALS er één soort zijtak is, zorg dan dat door het tellen het getal zo klein mogelijk is. Bijv 2,2,4-trimethylpentaan i.p.v. 2,4,4-trymethylpentaan. - Nummer de uiteindelijke naam door met het kleinste getal te beginnen. Bijv 1-methyl-2,2-dipenthyl-hexaan i.p.v. 2,2-dipehtyl- Stoffen Mengsel Eigenschap Scheiden 1 Scheiden 2 Vast + vloei Oplossing Helder Indampen Adsorptie Pagina 4 van 6

5 Vast + vloei Suspensie Troebel Bezinken; centrifugeren Filtreren; hyper~ membraanscheiding Vloei + vloei Oplossing Helder Destilleren Vloei + vloei Emulsie Troebel, niet-mengbaar Vast + Vast mengsel troebel, niet-mengbaar Extractie Uitkristallisatie Element Covalentie H, F, Cl, Br, I (waterstof + halogenen) 1 O, S 2 N, P 3 C, Si 4 Aantal zijtakken Voorvoegsel 1 Mono 2 Di 3 Tri 4 Tetra 5 Penta 6 Hexa 7 Hepta 8 Octa 9 Nona 10 Deca C-atomen Stam 1 Meth- 2 Eth- 3 Prop- 4 But- 5 Pent- 6 Hex- 7 Hept- 8 Oct- 9 Non- 10 Dec- Eigenschappen Alkanen Alkenen Alkynen Molecuulformule CnH2n+2Enkelvoudige bindingen CnH2nEén dubbele binding CnH2n-2Eén drievoudige binding Fase - Klein: gasvormig- Groot: vloeibaar- Meer vertakkingen, lager kookpunt - Laag kookpunt - Laag kookpunt Oplosbaarheid Niet (in water) (vrijwel) niet (in water) Niet (in water) Toepassingen - Brandstoffen- Oplosmiddel voor vetten- Vervangen chloorfluorwaterstoffen (CFK s), die de ozonlaag aantasten - Belangrijke tussenproducten bij de bereiding van plastics, bijv polyetheen PE, polypropeen PP, polyvinychloride PVC - Brandstof bij het lassen van metalen Verbranding - Volledig: CO2 + H2O(g)- Onvolledig: H2O(g) + CO + koolwaterstoffen met minder waterstofatomen Pagina 5 van 6

6 Soort deeltje Symbool Lading Massa Plaats Protonen p 1+ 1,007 u Elektronenwolk Neutronen e- 0 1,009 u Kern Elektronen n 1 0,0005 u Kern Naam karakteristieke groep Formule Alkaan waarin H vervangen is door ~ Voorbeelden Eigenschappen Carbonzuurcarboxyl -COOH Alkaanzuur CnH2n+1 - Ethaanzuur- Propaandizuur- Methaanzuur - Goed mengbaar met water- Vetzuren (lange alkaanzuren) niet Hydroxy -OH AlkanolCnH2n+1OH + 3-buteen-1-ol+ 3-ethyl-4-methyl-2-pentanol - Kleurloos- Brandbaar- Redelijk mengbaar met water Amino -NH2 AlkaanamineCnH2n+1NH2 + 1,3-butaandiamine - Visachtige geur- Ontstaan bij het rotten van vis ( Dubbele binding) ~ ~ ~ Halogeen = F, Cl, Br, I -F-Cl-Br-I HalogeenalkaanCnH2n+1X 1,2-difluorethaan Groep Elementen Lading ionen 1 Li, Na, K 1+ 2 Be, Mg, Ca, Ba O, S 2-17 F, Cl, Br, I 1- Metalen: - Geleiden elektrische stroom goed - Zijn goed vormbaar door walsen / smeden - Hebben een typische metaalglans - Hebben in het algemeen een hoog smeltpunt - Voelen koud aan (goede warmtegeleiding) - Zijn in gesmolten toestand goed met elkaar mengbaar - Vormen positieve ionen (in verbindingen) Indeling metalen: - Edele metalen: goud, zilver, platina. - Halfedele metalen: koper en kwik - Onedele metalen: ijzer, lood, tin, zink, aluminium - Zeer onedele metalen: natrium, kalium, calcium, barium Pagina 6 van 6