TB daar kun je wat mee!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "TB daar kun je wat mee!"

Transcriptie

1 TB daar kun je wat mee! Nieuwsbrief over de bacheloropleiding Technische Bestuurskunde Nr. 4 - mei 2008 Het belang van economie in de opleiding Door Aad Correlje In deze nieuwsbrief: Als je op TB komt studeren krijg je in ieder geval les van Aad Correlje. Hij geeft in het eerste jaar de vakken Economie van Infrastructuren en Economie & Bedrijf. Je kunt zijn naam regelmatig tegenkomen in de media, hij staat bekend als expert op het gebied van de olie- en gasindustrie. Achtergrond Tijdens mijn studie politicologie aan de Universiteit van Amsterdam schreef ik een afstudeerscriptie over energiebeleid. Eenmaal klaar, vond ik dat er een hoop vragen waren die beter vanuit de samenhang van politiek, economie en techniek te beantwoorden waren. Ik kreeg de gelegenheid een proefschrift te schrijven aan de Erasmus Universiteit; indertijd een bekend centrum voor energieonderzoek. Dat onderzoek ging over de manier waarop Spanje zijn energiebeleid moest aanpassen toen het lid werd van de Europese Unie in 1986 en de gevolgen daarvan voor de Spaanse energieindustrie. Daarbij hield ik mij ook uitgebreid bezig met de internationale olie-industrie. Boeiend was dat dit project inderdaad het brede inzicht opleverde dat noodzakelijk is om ontwikkelingen in de energiewereld te begrijpen. Interesse voor energie Dat inzicht kwam vrijwel meteen van pas toen de EU ging streven naar een interne Europese energiemarkt begin jaren 90, wat tot allerlei veranderingen leidde in het beleid en in de industrie. Sindsdien heb ik bestudeerd wat de liberalisering van de energiemarkt betekent voor het functioneren van de energievoorziening. Vervolgens ging ook duurzaamheid een grotere rol spelen, vanwege het broeikaseffect en lokale milieueffecten. Na 20 jaar nog steeds actueel Vandaag de dag staat de beschikbaarheid van olie, gas en duurzame energie centraal in de discussie. Na een aantal onderzoeksprojecten op dit gebied bij universiteiten en instituten in binnen- en buitenland kwam ik in 2002 bij TBM terecht, bij de sectie Economie van Infrastructuren (EvI). Als universitair hoofddocent bij deze sectie combineer ik allerlei activiteiten en onderwerpen die ik belangrijk en boeiend vind. Economie van infrastructuren Infrastructuren, zoals die voor elektriciteit, aardgas, olie, telecom, water en transport, zijn in economische zin bijzonder. Het is namelijk niet zo dat de markt niet zonder meer tot een geschikt aanbod leidt in deze sectoren. Er is dan ook meestal sprake van een rol voor de overheid, vanuit het publieke belang. Bij de sectie EvI kijken we in het onderzoek vooral naar de wisselwerking tussen de techniek, het beleid en het management van deze systemen en de economische consequenties daarvan voor de industrie en voor de consumenten. De rol van TB op dit gebied De vraag is vrijwel altijd hoe je de markt moet inrichten, zodat hij wél aan de eisen voldoet op het gebied van de beschikbaarheid van diensten, milieuvoorwaarden, acceptabele prijzen, innovatie, etc. Deze vraag staat natuurlijk ook centraal in mijn onderwijs bij TBM, waarbij ik samenhang aanbreng met andere technische en beleidsvakken. lees verder op pagina 2 >> Het belang van economie ICT in Blijdorp Student aan het woord Stedentrip naar Milaan Wat is Technische Bestuurskunde? Een dagje meelopen op TB Open dagen groot succes Serious gaming tijdens open dagen Waarom krijg jij deze nieuwsbrief? Jij krijgt deze nieuwsbrief, omdat jij interesse hebt getoond in de opleiding Technische Bestuurskunde. Hiermee willen wij je graag regelmatig informeren over de opleiding en over het vakgebied. Wil je meer weten over een onderdeel van deze nieuwbrief of deze nieuwsbrief niet meer ontvangen, stuur dan een mailtje naar Faculteit Techniek, Bestuur en Management

2 Adviezen aan overheid Het publieke belang van infrastructuren uit zich in grote maatschappelijke belangstelling - vooral als het fout dreigt te gaan - en in politieke gevoeligheden. Ik word daarom nogal eens betrokken bij adviezen aan de overheid, de industrie en internationale organisaties. Investeren in het ondergronds opslaan van aardgas, het effectief omgaan met overstromingsrisico s, duurzame en betaalbare drinkwatervoorziening en riolering in ontwikkelingslanden, de verschillen in de elektriciteitssectoren van diverse landen en de beschikbaarheid van olie zijn voorbeelden van recent onderzoek. Bekend van TV Regelmatig doen de media een beroep op mij, bijvoorbeeld om de olieprijs te verklaren, of om commentaar te geven op de Russische aardgasstrategie. Het onderzoek naar belangrijke en complexe infrastructuren, in combinatie met het onderwijs, de advisering en de media-uitleg daarover, is veeleisend en soms lastig, maar toch vooral spannend en erg leuk. Onverwachte ICT-ontmoeting in Blijdorp Het bacheloreindproject van Steven Quick Het bacheloreindproject vormt het sluitstuk van de bacheloropleiding Technische Bestuurskunde. Dit project stelt de studenten in staat te laten zien wat ze in de eerste 2,5 jaar van de opleiding hebben geleerd. In iedere nieuwsbrief besteden we aandacht aan een bacheloreindproject. De ontmoeting van Steven Quick Diergaarde Blijdorp is sinds de uitbraak van de zilverruggorilla Bokito in één klap beroemd geworden. De dierentuin had deze toegenomen naamsbekendheid graag op een andere manier bereikt, maar het noodlot tartte de dierentuin op 18 mei Mijn onverwachte ontmoeting met Blijdorp kwam tot stand na enkele gesprekken met ICTmedewerkers van stichtingen en gemeentelijke overheden. Hier hoorde ik dat er in de Rotterdamse dierentuin onduidelijkheid bleek te bestaan over de kosten en baten van de gebruikte ICT-software. Na een eerste kennismakingsgesprek werd ik al gauw ingelijfd als tijdelijk medewerker binnen de organisatie om mijn eigen bachelorproject vorm te geven. ICT-voorzieningen in de dierentuin? In de dierentuin maken ongeveer 170 medewerkers gebruik maken van ICT-voorzieningen. Mijn bachelorproject richtte zich specifiek op de bestudering van de ICT-kantoorsuites. Binnen Blijdorp wordt, zoals in vele instellingen, Microsoft Office gebruikt. Iedereen kent dit product wel van programma s als Word, Excel en Powerpoint. De hoge licentiekosten hebben onder andere de systeembeheerder van de dierentuin doen besluiten om op kleine schaal te experimenteren met zogenaamde open source software. Belangrijke kenmerken van dergelijke software zijn de openbare broncode en de goedkope dan wel gratis aanschaf. Op het gebied van kantoorsuitetoepassingen is OpenOffice.org een bekend voorbeeld. Wat heb je onderzocht? In mijn bachelorproject heb ik onderzocht wat de gevolgen zullen zijn van een OpenOffice.org implementatie in de automatiseringskern van de dierentuin. Hiervoor heb ik enige realistische scenario s geformuleerd, waarin respectievelijk meer en minder OpenOffice.org gebruik door medewerkers worden getoetst. Aan de hand van enkele beoordelingscriteria heb ik deze scenario s verder uitgewerkt. Hiervoor was het noodzakelijk om medewerkers te raadplegen. Ik heb hierdoor een uniek kijkje mogen nemen achter de schermen van verschillende afdelingen. En wat zijn de resultaten? Bij menig project spelen de totale kosten altijd een belangrijke rol in de eindafweging. In dit onderzoek heb ik vastgesteld dat een uitgebreider Open Office.org gebruik door medewerkers tot aanzienlijke kostenbesparingen bij de dierentuin zal leiden. Het pakket Microsoft Office kan namelijk op een verantwoorde manier gedeeltelijk worden vervangen door OpenOffice.org. Een interessante conclusie, die bevestigt dat bedrijven en instellingen kritischer naar de aanschaf van ICT-kantoorsuites zouden moeten kijken. Veelal wordt het pakket Microsoft Office aangeschaft, terwijl mogelijk ook andere goedkopere alternatieven geschikt kunnen zijn. Hoe kijk je terug op het project? Dankzij het netwerken, wat overigens een typische TB-term is, heb ik de mogelijkheid gehad om een uniek zelfstandig project uit te voeren binnen een dierentuinorganisatie. Deze onverwachte ontmoeting aan het eind van mijn bacheloropleiding had ik in ieder geval niet willen missen!

3 Student aan het woord Door Lilian Maat, tweedejaars student Na veel twijfelen tussen verschillende studies, ben ik in 2006 begonnen met Technische Bestuurskunde. Ik vind altijd veel verschillende dingen leuk en daarom leek TB mij de perfecte mix. Ik wilde wat doen met de technische vakken die ik op de middelbare school heb gevolgd. Maar mijn interesse is breder. Het liefst zou je voor alle problemen die je in het nieuws voorbij hoort komen een oplossing willen vinden. Het is ontzettend leuk dat TB zo gevarieerd is. Je bent elke periode weer met iets heel nieuws bezig. En ook elke ochtend heb je andere vakken dan in de middag, dat is bij de meeste andere opleidingen niet zo. Het contact met docenten is op TB heel goed. De docenten en studenten gaan heel informeel met elkaar om, zo wordt de stap om naar een docent toe te gaan om iets te vragen of te zeggen veel kleiner. Ook is het handig dat wiskunde in groepen zo groot als op de middelbare school wordt gegeven. Het is altijd leuk om een docent op tv of de krant te zien. Dat geeft toch aan dat degenen die college geven ook echt wat te vertellen hebben. Daarnaast is TB ook een hele gezellige studie. Er is een hele actieve studievereniging (Curius) waar veel TB ers lid zijn. En door de WOEJ (eerstejaarsweekend) die zij organiseren, leer je aan het begin van je studie al veel mensen kennen. Er zijn uitjes naar bedrijven om je te oriënteren op wat je wilt doen na je studie en er worden feesten en borrels georganiseerd. Elk jaar begint een groep van iets meer dan honderd studenten aan TB. Daarom ken je bijna iedereen op de faculteit. Maar de groep is ook weer groot genoeg om mensen met dezelfde interesses te vinden. Delft zelf is ook een hele leuke stad om te studeren. Omdat het niet zo n grote stad is, ken je veel mensen en zijn er veel mensen lid bij een studentenvereniging. Ongeveer 1 op de 5 inwoners is student. Waar je ook woont, er zijn altijd leeftijdgenoten in de buurt. Er worden veel feestjes en activiteiten georganiseerd, zodat er altijd wel iets te doen is! Met de Curius stedentrip naar Milaan Door studievereniging Curius werkplaats en aan het eind van dit alles schonken ze espresso s. Vliegen naar Milaan Het begon allemaal redelijk vroeg op donderdagochtend 10 april. We verzamelden op station Delft om vervolgens met de trein naar Eindhoven te gaan. Op het vliegveld konden we allemaal nog even een broodje eten voordat het vliegtuig vertrok naar Milaan Bergamo. Eenmaal in Milaan liepen we door typisch Italiaanse straten naar ons knusse hotel. Er was daar een aantal grote slaapzalen met badkamers. Eenvoudig, maar we waren toch niet van plan er veel tijd door te brengen. Donderdagmiddag had iedereen een paar uur vrije tijd om gelato te eten en om te shoppen. s Avonds gingen we met z n allen eten in een aangeraden pizzeria vlak bij het hotel. Een lange dag bij Capgemini De volgende ochtend ging de wekker om half acht en vertrokken we een half uur later naar het consultancybureau Capgemini, het doel van onze stedentrip. Hier kregen we bij ontvangst een heerlijk zoet ontbijt met echte koffie, waarna de educatieve dag kon beginnen. Alle 40 deelnemers kregen in groepen uitleg over cases die ooit aan bod zijn geweest bij Capgemini. Na deze toelichting was het aan onszelf om creatief te zijn. In groepen kregen we de opdracht om op bepaalde aspecten van een case te letten en deze vervolgens te presenteren in het Engels. Chique uit eten Eenmaal terug bij Capgemini was er nog een korte evaluatie van de dag en werd iedereen aan alle kanten bedankt voor de bijdrage en gastvrijheid. Die avond gingen we met één van hun medewerkers, Cristina Juliani, eten in een chique en sfeervol visrestaurant genaamd Petrarca, ergens down town. Als afsluiting van de lange dag hadden we besloten om gezellig met zijn allen te gaan feesten en drankjes te doen in een hippe uitgaansgelegenheid. Hier waren de Italiaanse lange Frans en baas B aan het optreden. Milaan ontdekken Zaterdag was onze cultuurdag. We hadden wat tijd om uit te slapen en met croissants te ontbijten. Vervolgens konden we kiezen om naar het voetbalstadion San Siro te gaan of om het oude Castello Sforzesco te bezoeken. Dit was in de 14e eeuw een onneembare vesting met grachten, midden in de stad Milaan. s Middags gingen we een groepsfoto te maken, om vervolgens naar het dak van de dom (Duomo Santa Maria Nascente) te gaan. Vanaf hier was de hele stad te zien. Bij mooi weer is er een zicht tot aan de zuidelijke Alpen, de Dolomieten. Vanaf het einde van de middag had iedereen weer vrije tijd om andere culturele bezienswaardigheden, zoals de Galleria Vittorio Emanuele en het Scala Theater, te bezoeken. We gingen die avond in kleine groepjes uit eten. Er werden discotheken, cocktailbars en voetbalcafés bezocht. Terug naar huis Zondagochtend was het alweer tijd om richting Delft te gaan. Al vroeg ging de wekker en werd er opgeruimd en ingepakt. Per taxi en bus gingen we naar het vliegveld. De terugreis ging erg snel en voor we het wisten stonden we weer in Nederland om ons drukke studentenleven te vervolgen. Tijdens de lunch kregen we relaxt belegde broodjes en drank. Vervolgens bezochten we een ander bedrijf waarvoor Capgemini een opdracht had uitgevoerd, genaamd Cimbali. Met de bus gingen we op weg naar deze op kwaliteit en duurzaamheid gerichte espressoapparatenfabriek. Hier kregen we een presentatie over de doelstellingen en resultaten van de fabriek, een rondleiding door de

4 Wat is Technische Bestuurskunde? Beslis jij over de techniek van morgen? Wat voor invloed heeft triple play (één aanbieder voor telefonie, internet en televisie) op de markten van aanbieders van telefoon, internet en commerciële televisieprogramma s? Hoe kunnen Aziatische landen hun kustbeheer verbeteren om de gevolgen van tsunamis tot een minimum te beperken? Hoe kan de Rotterdamse haven zo worden ingericht dat schaarse ruimte zo optimaal mogelijk wordt gebruikt? Heb jij het in je om te beslissen over dit soort vraagstukken, die draaien om meer dan techniek alleen? Dan is TB echt iets voor jou! Domeinen Bij Technische Bestuurskunde kun je kiezen uit vier specialisatierichtingen: de domeinen. Jouw specialisme hierbij is de speciale TB-aanpak van problemen met zowel technische als organisatorische, juridische en economische aspecten. Domein Informatie- en Communicatietechnologie (ICT) Bij dit domein leer je wat je nodig hebt om ICTdiensten te ontwikkelen en hoe je ervoor kunt zorgen dat bedrijfsprocessen beter lopen. Door de snelle technologische ontwikkelingen worden steeds meer zaken elektronisch afgehandeld, waardoor ICT steeds belangrijker wordt. Voorbeelden van vraagstukken dit gebied zijn het gebruik van ICT voor de bagageafhandeling op Schiphol, privacybescherming, of de beveiliging van luchthavens met behulp van irisidentificatie. Domein Ruimte: Gebruik en Ontwikkeling (RGO) Ruimte wordt steeds schaarser, en natuurverschijnselen zoals overstromingen hebben een grote invloed op het gebruik en de ontwikkeling van ruimte. Bij dit domein leer je om ruimte flexibel, multifunctioneel en kwalitatief hoogwaardig in te vullen. Voorbeelden van vraagstukken die bij RGO aan de orde komen, zijn locatie- en inrichtingsvraagstukken in en rond mainports (bijv. de Rotterdamse Haven of Schiphol), de trend naar multifunctioneel ruimtegebruik en de herontwikkeling van stadswijken in een proces van globalisering. Colofon Uitgave: TU Delft Faculteit Techniek, Bestuur en Management Marketing & Communicatie Jaffalaan BX Delft Domein Transport, Infrastructuur en Logistiek (TIL) Bij dit domein leer je verschillende aspecten van internationaal en nationaal transport kennen: netwerken, ketens, lading, transportmiddelen en infrastructuur. Daarnaast verdiep je je in de analyse van transport- en logistieke systemen. Vraagstukken op dit gebied zijn bijvoorbeeld: de aanleg van nieuwe bedrijvenparken, de toekomst van de Rotterdamse haven, intelligente snelheidsbegrenzers op auto s en vrachtwagens, de uitbreiding van Schiphol, de Hogesnelheidslijn, de Betuwelijn en de Zuiderzeespoorlijn. Domein Energie, Water en Industrie (EWI) Binnen dit domein houd je je bezig met complexe problemen binnen de energiesector, de watersector en de industriesector. Je bestudeert de elektriciteits- en gasinfrastructuur, waterleidingnet, en grote industriële netwerken van verschillende fabrieken die aan elkaar gekoppeld zijn. Voorbeelden van vraagstukken zijn de introductie van groene energie, de liberalisering van de energiemarkt, de gevolgen van stroomstoringen en fabrieken die handelen in het recht om CO 2 -gassen uit te stoten. Hoe ziet de opleiding eruit? Technische Bestuurskunde duurt drie jaar. In deze drie jaar leer je hoe je complexe vraagstukken met technische en organisatorisch-bestuurlijke componenten kunt analyseren. Om een probleem breed in kaart te kunnen brengen, krijg je tijdens de opleiding Technische Bestuurskunde vakken uit verschillende disciplines. Je volgt technische vakken, doet veel aan wiskunde en modelleren, maar krijgt ook te maken met recht, management en economie. Verder leer je hoe het openbaar bestuur en het bedrijfsleven in elkaar zitten en je houdt je bezig met technisch-bestuurskundige methoden en technieken voor probleemanalyse. Toelatingseisen voor TB VWO oude stijl Profiel N&T geeft rechtstreekse toelating Profiel N&G: Wiskunde B2 is niet verplicht om te worden toegelaten bij TB. Je wordt geacht de achterstand die je hebt met een NG-profiel, weg te werken tijdens je bachelor. Profiel E&M aangevuld met Wiskunde B1,2 en 1,2 Profiel C&M aangevuld met Wiskunde B1,2 en 1,2 Overige vakken in je pakket (zoals Economie) zijn een pré, maar niet noodzakelijk VWO nieuwe stijl (vanaf september 2010) Profiel N&T geeft rechtstreekse toelating Profiel N&G met Wiskunde B & Profiel E&M met Wiskunde B & Profiel C&M met Wiskunde B & Wiskunde D, Economie en Management & Organisatie zijn dus niet verplicht.

5 Een dagje meelopen op TB Door Victor den Bak Hoe ziet een college er uit op TB? Wat houdt de wiskunde precies in? Hoe is de sfeer op een normale doordeweekse dag? Dat zijn allemaal vragen waar je wel enigszins antwoord op krijgt in de folders, de website en op de open dagen. Maar gewoon een dagje meelopen geeft eigenlijk een veel beter beeld van de opleiding. Op een meeloopdag volg je samen met een TBstudent en 1 of 2 andere meelopers een aantal colleges. Je ziet wat het niveau van de lessen is en welke boeken er gebruikt worden. Vragen kun je meteen stellen, natuurlijk ook vragen die je ineens te binnen schieten over zaken waar je nog nooit aan gedacht hebt. Bijna alle meelopers zijn wel op de open dagen geweest. Maar verschilt de werkelijkheid nou met het beeld dat je op de open dagen meekrijgt? We vragen het aan de meelopers van 7 mei. Marnus: Ik vind het leuk dat er veel mensen bij de studievereniging langskomen. Er heerst een leuke sfeer en je kan lekker een bakje koffie drinken. Jurgen: Het is iets drukker dan ik dacht. Er lopen nog veel mensen rond die met van alles bezig zijn of overleggen terwijl er lesgegeven wordt. Alle meelopers vandaag hebben NG- of NT-profiel en kunnen komend schooljaar zonder problemen aan de slag. Voor hen die geen economie hebben gehad is het een geruststelling dat TB ook goed te doen is zonder deze voorkennis. Veel scholieren twijfelen tussen een vorm van bedrijfskunde en TB. Soms is het echter een keuze tussen twee totaal verschillende opleidingen. Neem bijvoorbeeld Jamaica, een vrolijk meisje uit 6vwo: Ik twijfel tussen TB en de Koninklijke Marine. Dat lijkt misschien vreemd op het eerste gezicht, maar ik wil eigenlijk afwisseling en uitdagingen aan gaan. Twijfel jij nog over je studie? Doe komend schooljaar een meeloopdag hier op TB. Stort jezelf een dagje in een wereld die totaal anders is dan je middelbare school. Vanaf september zijn er weer nieuwe meeloopdagen. Tot dan! Interesse in een meeloopdag? Mail even naar: Open dagen 27 & 28 maart groot succes Technische studies winnen aan populariteit: de TU Delft ontving tijdens de open dagen weer meer studenten dan vorig jaar. Daarvan kwamen maar liefst 400 bezoekers een kijkje nemen op onze faculteit Techniek, Bestuur en Management. Ondanks de drukte verliep alles zeer goed en hebben we hopelijk iedereen een goed beeld van de opleiding Technische Bestuurskunde gegeven. s Ochtends vroeg op de informatie- en opleidingenmarkt in de aula bleek de interesse voor TB al groot te zijn. Veel scholieren kwamen speciaal voor TB naar Delft. De open dagen in maart horen natuurlijk tot de laatste mogelijkheden om antwoorden op vragen te krijgen en alle twijfels weg te werken, voordat je je als 6vwo-er voor een vervolgopleiding moet inschrijven. Het TB-programma bestond uit presentaties, workshops, een informatiemarkt met domeinenhoek, een DJ in de hal, een serious gaming lab en rondleidingen. Het gaming lab en de DJ waren voor het eerst in het programma terug te vinden en beiden bevielen erg goed. De workshops gingen over de mogelijkheid wolkenkrabbers in Nederland te bouwen. De scholieren werden ingedeeld als verschillende belanghebbenden (gemeente, projectontwikkelaars en omwonenden) en probeerden tot een gezamenlijke oplossing te komen. Daarbij moest er gerekend worden en werd een aantal afwegingen gemaakt om de standpunten te ondersteunen. De TB-voorlichters stonden weer klaar om hun ervaringen te delen en alle vragen over hun studie te beantwoorden. De voorlichters zijn zelf student en kunnen natuurlijk goed aangeven hoe moeilijk, gezellig en interessant TB precies is. En of Delft eigenlijk een leuke stad is om in te wonen. De open dagen zijn een goede mogelijkheid om informatie op te doen. Dat geldt zowel voor hen die nog nooit van de studie gehoord hebben, als voor de scholieren die zich al vrij zeker zullen inschrijven. Komend schooljaar zijn er open dagen in oktober 2008 en maart Serious gaming tijdens de open dagen Door Paul Hoekstra Deze keer hadden we ervoor gekozen om ook wat extra s van de studie te laten zien in de vorm van een Serious gaming lab. In dit lab werden met behulp van een aantal grote schermen (smartboards) twee moderne onderwijsvormen gepresenteerd. Daarnaast kon men zelf ook een serious game uitproberen. Aan de ene kant werd het interactief modelleren gepresenteerd. Dit is een van de nieuwste onderwijsvormen van TB waarbij studenten in groepjes van 3 tot 5 personen achter een groot scherm modellen gaan maken van complexe systemen, bijvoorbeeld een bedrijfsproces. Door met je vingers het scherm aan te raken en figuren te verschuiven kun je heel simpel een model aanpassen. Het werkt ontzettend eenvoudig en bevorderd het brainstormproces. Daarnaast werden enkele serious games (zoals Simport) gepresenteerd. Dit zijn interactieve spellen die in sommige bachelor- en mastervakken gebruikt worden om de studenten management en techniek te leren combineren. Zo moet bij Simport een Tweede Maasvlakte gebouwd en geëxploiteerd worden. Dit is een lastig werk omdat je met zowel bouwbedrijven als toekomstige bedrijven in onderhandeling bent over bijvoorbeeld prijzen, opleverdata, enzovoort. Door deze vaardigheden in serious games te oefenen kun je gemaakte fouten later eenvoudig zien en hieruit leren. Ook was het mogelijk zelf een serious game te spelen, namelijk de Dijkpatrouille. Dit is een spel dat niet in de opleiding TB wordt gebruikt, maar dat is ontwikkeld door een afstudeerder bij Technische Bestuurskunde. In de dijkpatrouille was het mogelijk om zelf even de dijkwachter te zijn en binnen een bepaalde tijd zo veel mogelijk problemen aan de dijk te signaleren.

TB daar kun je wat mee!

TB daar kun je wat mee! TB daar kun je wat mee! Nieuwsbrief over de bacheloropleiding Technische Bestuurskunde Nr. 2 - december 2007 In deze nieuwsbrief: Het bacheloreindproject Parkeren in A dam centrum Gebruik van UMTS Buitenlandervaring

Nadere informatie

Naam opleiding: Molecular Science & Technology. Toelating

Naam opleiding: Molecular Science & Technology. Toelating Naam opleiding: Molecular Science & Technology Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas

Nadere informatie

ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE

ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... Stap : Wat Kan ik? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij

Nadere informatie

ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE

ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... Stap : Wat Kan ik? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij

Nadere informatie

ELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE

ELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE ELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... STAP : WAT KAN IK? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij

Nadere informatie

TB: daar kun je wat mee!

TB: daar kun je wat mee! Faculteit Techniek, Bestuur & Management TB Studeren TB: daar kun je wat mee! Nieuwsbrief over de bacheloropleiding Technische Bestuurskunde Nr. 14 - februari 2011 in Istanbul Student in politiek Mobiliteitsmodellen

Nadere informatie

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

Naam opleiding: Technische Bestuurskunde. Toelating

Naam opleiding: Technische Bestuurskunde. Toelating Naam opleiding: Technische Bestuurskunde Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas terugnemen

Nadere informatie

TB: daar kun je wat mee!

TB: daar kun je wat mee! Faculteit Techniek, Bestuur & Management TB Nederland TB: daar kun je wat mee! Nieuwsbrief over de bacheloropleiding Technische Bestuurskunde Nr. 13 - oktober 2010 als distributieland Studeren en topsport

Nadere informatie

TB: daar kun je wat mee!

TB: daar kun je wat mee! Faculteit Techniek, Bestuur & Management TB Studeren TB: daar kun je wat mee! Nieuwsbrief over de bacheloropleiding Technische Bestuurskunde Nr. 10 - januari 2010 in Göteborg Open dagen TB De juiste keuze!

Nadere informatie

TB daar kun je wat mee!

TB daar kun je wat mee! TB daar kun je wat mee! Nieuwsbrief over de bacheloropleiding Technische Bestuurskunde Nr. 5 - oktober 2008 In deze nieuwsbrief: Denderend Dubai Studeren in Finland Modelleren en simuleren Serious gaming

Nadere informatie

TB: daar kun je wat mee!

TB: daar kun je wat mee! Faculteit Techniek, Bestuur & Management TB Planning TB: daar kun je wat mee! Nieuwsbrief over de bacheloropleiding Technische Bestuurskunde Nr. 8 - juni 2009 operatiekamers verbeteren Interactiecommissie

Nadere informatie

Naam opleiding: Technische Natuurkunde. Toelating

Naam opleiding: Technische Natuurkunde. Toelating Naam opleiding: Technische Natuurkunde Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas terugnemen

Nadere informatie

Faculteit Techniek, Bestuur en Management. Bacheloropleiding. Technische Bestuurskunde

Faculteit Techniek, Bestuur en Management. Bacheloropleiding. Technische Bestuurskunde Faculteit Techniek, Bestuur en Management Bacheloropleiding Technische Bestuurskunde Technische Bestuurskunde: techniek met beleid Heb je belangstelling voor techniek? En voor hoe je die techniek succesvol

Nadere informatie

TB daar kun je wat mee!

TB daar kun je wat mee! TB daar kun je wat mee! Nieuwsbrief over de bacheloropleiding Technische Bestuurskunde Nr. 3 - maart 2008 Open Dagen bij Technische Bestuurskunde Programma 27 & 28 Maart Hele dag 1e ronde 11u30 12u15 13u00

Nadere informatie

Naam: Louay Alzaghtity StudentNum:1593536 GroepNum: imm08309

Naam: Louay Alzaghtity StudentNum:1593536 GroepNum: imm08309 Naam: Louay Alzaghtity StudentNum:1593536 GroepNum: imm08309 Abstract In dit essay zal ik uitleg geven over het samenwerken en wat ik vooral geleerd hebt. Verder zal ik uitleggen over mijn interactieve

Nadere informatie

28% 72% 30% 70% Aantal geregistreerde deelnemers : 141 Periode evaluatie : 19 maart 2014 t/m 6 april 2014 Aantal evaluaties : 101

28% 72% 30% 70% Aantal geregistreerde deelnemers : 141 Periode evaluatie : 19 maart 2014 t/m 6 april 2014 Aantal evaluaties : 101 Aantal geregistreerde deelnemers : 11 Periode evaluatie : 19 maart 01 t/m 6 april 01 Aantal evaluaties : 101 8% ingevuld niet ingevuld % 0% anoniem niet anoniem 0% RESULTATEN EVALUATIE ICT-PRAKTIJKDAG

Nadere informatie

veel opgestoken! Programma voldeed niet aan mijn verwachting en half uur later beginnen stoorde mij.

veel opgestoken! Programma voldeed niet aan mijn verwachting en half uur later beginnen stoorde mij. prima Dat de hele keten was uitgenodigd. Goed om een beeld te hebben welk systemen er allemaal zijn en waar ze toe dienen. Afwisselende onderwerpen. De sfeer, locatie en informatie. iets meer inzicht in

Nadere informatie

Evaluatie Kennissessie met en bij Philips Healthcare 25 november 2014

Evaluatie Kennissessie met en bij Philips Healthcare 25 november 2014 Evaluatie Kennissessie met en bij Philips Healthcare 25 november 2014 Verwachting en aanbeveling Heeft de bijeenkomst aan jouw verwachting voldaan? Toelichting: Erg goede sprekers, zoals gebruikelijk.

Nadere informatie

Gymnasium. Op het Hondsrug College. Het Hondsrug College, een slimme start voor je toekomst!

Gymnasium. Op het Hondsrug College. Het Hondsrug College, een slimme start voor je toekomst! Gymnasium Op het Hondsrug College Het Hondsrug College, een slimme start voor je toekomst! Gymnasium Hondsrug Het Gymnasium Hondsrug is een afdeling van het Hondsrug College. Het is onderdeel van het vwo,

Nadere informatie

Antwoorden Thema 5 woonomgeving. Oefening 3. 1. mag 2. moest 3. Mag 4. moeten 5. Mag 6. moeten 7. moet 8. mogen 9. mocht 10.

Antwoorden Thema 5 woonomgeving. Oefening 3. 1. mag 2. moest 3. Mag 4. moeten 5. Mag 6. moeten 7. moet 8. mogen 9. mocht 10. Antwoorden Thema 5 woonomgeving Oefening 3 A 1. mag 2. moest 3. Mag 4. moeten 5. Mag 6. moeten 7. moet 8. mogen 9. mocht 10. moesten B 1. Kon 2. Willen 3. Kan 4. kunnen 5. mocht 6. Kan - kan 7. wilde 8.

Nadere informatie

Training Social Media optimaal gebruiken

Training Social Media optimaal gebruiken Training Social Media optimaal gebruiken Wat levert deze training voor u op? U heeft de zaak al aardig voor elkaar en als ondernemer bent u op zoek naar een manier om meer omzet te genereren. Door social

Nadere informatie

Midweek naar een stad

Midweek naar een stad Auteur Marjolein Schuiling Laatst gewijzigd 09 April 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/72001 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Pieter Jonkers Studentnummer: 695247 22 06 2011

Pieter Jonkers Studentnummer: 695247 22 06 2011 MONTESSORI LYCEUM AMSTERDAM Smartboard De mening van de Leerlingen Pieter Jonkers Studentnummer: 695247 22 06 2011 Inhoud 1. Inleiding... 3 Aanleiding... 3 Doel van het onderzoek... 3 2. Onderzoeksvraag...

Nadere informatie

NTERVIEW. In Bedrijf.Bite Coaching, loopbaan & studiekeuze. Doen waar je goed in bent

NTERVIEW. In Bedrijf.Bite Coaching, loopbaan & studiekeuze. Doen waar je goed in bent NTERVIEW In Bedrijf.Bite Coaching, loopbaan & studiekeuze Doen waar je goed in bent Ieder mens moet regelmatig keuzes maken. Dat begint al met de keuze voor een bepaalde school, een studie of een opleiding.

Nadere informatie

Master in de meertalige communicatie

Master in de meertalige communicatie BRUSSEL t Master in de meertalige communicatie Faculteit Letteren Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook als

Nadere informatie

TB daar kun je wat mee! Nieuwsbrief over de Bacheloropleiding Technische Bestuurskunde Nr. 1 - oktober 2007

TB daar kun je wat mee! Nieuwsbrief over de Bacheloropleiding Technische Bestuurskunde Nr. 1 - oktober 2007 TB daar kun je wat mee! Nieuwsbrief over de Bacheloropleiding Technische Bestuurskunde Nr. 1 - oktober 2007 Het gaat dan om het controleren van de boarding passen, paspoorten en visa, het vervoer van de

Nadere informatie

Vragenlijst leerlingen nameting

Vragenlijst leerlingen nameting Bijlage C Vragenlijsten Vragenlijst voor leerlingen Vragenlijst leerlingen nameting Dit schooljaar doe jij mee aan de pilot havo Carrousel. Je bent bij een aantal organisaties op Carrouselbezoek geweest

Nadere informatie

December 2013. Vriendelijke groet, betasteunpunt@org.hanze.nl d.j.schorren@pl.hanze.nl 050-595 7821 06-13 222 700/ 050-595 5552.

December 2013. Vriendelijke groet, betasteunpunt@org.hanze.nl d.j.schorren@pl.hanze.nl 050-595 7821 06-13 222 700/ 050-595 5552. December 2013 Het Betasteunpunt van de Hanzehogeschool is het eerste aanspreekpunt voor scholieren en docenten uit het voortgezet onderwijs (VO) met interesse voor techniek en ict. In het schooljaar 2013-2014

Nadere informatie

Wat is het verschil tussen deze opleiding bij de TU Delft en die bij een andere universiteit? Nanobiology wordt uitsluitend in Delft gegeven.

Wat is het verschil tussen deze opleiding bij de TU Delft en die bij een andere universiteit? Nanobiology wordt uitsluitend in Delft gegeven. Naam opleiding: Nanobiology Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas terugnemen kan altijd

Nadere informatie

Evaluatie project webshop 2.0

Evaluatie project webshop 2.0 Evaluatie project webshop 2.0 Kim Krijt MM2A Kim Ik vind dat de productie erg goed is verlopen, wij hebben onderling geen problemen gehad. Ik vind dat er erg goed werk is geleverd. Als ik het vergelijk

Nadere informatie

NOORWEGEN. Vertrek: s ochtends moesten we gewoon naar school tot 12 uur. we werden 09-05-2012 13-05-2012

NOORWEGEN. Vertrek: s ochtends moesten we gewoon naar school tot 12 uur. we werden 09-05-2012 13-05-2012 NOORWEGEN 09-05-2012 13-05-2012 Vertrek: s ochtends moesten we gewoon naar school tot 12 uur. we werden door onze ouders naar Schiphol gebracht. Ik zat bij Ilonka in de auto. Op Schiphol gaf meester Hendrie

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Naam opleiding: Life Science & Technology. Toelating

Naam opleiding: Life Science & Technology. Toelating Naam opleiding: Life Science & Technology Toelating Is de studie moeilijk? De studie is pittig; zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie direct vol voor gaat. Gas terugnemen kan altijd

Nadere informatie

De beste basis voor je toekomst

De beste basis voor je toekomst Visser t Hooft Lyceum Leiderdorp KANSRIJK EN UITDAGEND De beste basis voor je toekomst i 11gymnasium 11atheneum 11havo vhl.nl 11mavo (vmbo-t) Muzenlaan 155 q Op de open avond vond ik de school meteen leuk

Nadere informatie

Informatiekunde algemene presentatie

Informatiekunde algemene presentatie Informatiekunde algemene presentatie Hoe ziet jouw toekomst eruit? Wat is informatiekunde? De studie van inzet van ICT in organisaties en maatschappij bij games en interacties in life sciences en gezondheid

Nadere informatie

alfa-college.nl drenthecollege.nl mensoaltinggroningen.nl noorderpoort.nl

alfa-college.nl drenthecollege.nl mensoaltinggroningen.nl noorderpoort.nl alfa-college.nl drenthecollege.nl mboterra.nl mensoaltinggroningen.nl noorderpoort.nl Inleiding Er zijn ontzettend veel opleidingen in het mbo, wat het moeilijk maakt om te kiezen. Om jou te helpen bij

Nadere informatie

TB daar kun je wat mee!

TB daar kun je wat mee! TB daar kun je wat mee! Nieuwsbrief over de bacheloropleiding Technische Bestuurskunde Nr. 6 - januari 2009 In deze nieuwsbrief: Blik in de toekomst bij TB Park & Ride Er valt veel te beleven bij Curius

Nadere informatie

creating tomorrow Logistiek en economie Hva techniek

creating tomorrow Logistiek en economie Hva techniek creating tomorrow 2013 2014 Logistiek en economie Hva techniek HVA TECHNIEK Logistiek en Economie 2013-2014 Het muziekfestival staat op de kalender, de artiesten zijn geboekt. Maar hoe komen al die onderdelen

Nadere informatie

WELKOM OP HET GROENE LYCEUM!

WELKOM OP HET GROENE LYCEUM! De andere route naar het hbo! WELKOM OP HET GROENE LYCEUM! Binnenkort ga jij naar het voortgezet onderwijs. Een grote stap! Kun je goed leren, maar ben je ook praktisch ingesteld? Dan past het Groene Lyceum

Nadere informatie

Voorbereiding assessment

Voorbereiding assessment Voorbereiding assessment 1. Zelfportret gemaakt door malou... 1 2. Samenvatting... 3 3. Zelfportret door een docent... 5 4. Zelfportret door Slc er... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5. Aanvullende

Nadere informatie

U-Talent Academie. Uitdagend bètaonderwijs op school en de universiteit

U-Talent Academie. Uitdagend bètaonderwijs op school en de universiteit U-Talent Academie Uitdagend bètaonderwijs op school en de universiteit U-Talent Academie Uitdagend bètaonderwijs op school en de universiteit Uitdaging in bèta en techniek voor vwo ers Zoek je meer uitdaging

Nadere informatie

De studiebelasting voor Werktuigbouwkunde bedraagt gemiddeld 42 uur per week. Wiskunde is wel een

De studiebelasting voor Werktuigbouwkunde bedraagt gemiddeld 42 uur per week. Wiskunde is wel een Naam opleiding: Werktuigbouwkunde Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas terugnemen kan

Nadere informatie

Zoek het uit! Studiekeuze123

Zoek het uit! Studiekeuze123 Zoek het uit! Opdrachten Studiekeuze123 Naam: Klas: Wat denk je zelf? Het maken van een studiekeuze is belangrijk, maar kan best lastig zijn. Er zijn ruim 1.700 bacheloropleidingen waaruit je kunt kiezen

Nadere informatie

werken voor talent! MET DE IPAD!

werken voor talent! MET DE IPAD! Op de Groene Hart Topmavo komen leerlingen met een mavo (vmbo-tl) of mavo/havo-advies. We hebben in klas 1 zowel tl-klassen als tl/havoklassen. Bij ons kunnen leerlingen Meer dan leren. Leerlingen doen

Nadere informatie

Het PENTA college in Hoogvliet is sinds augustus 2014 een gecertificeerde BUSINESS SCHOOL voor mavo en havo-top.

Het PENTA college in Hoogvliet is sinds augustus 2014 een gecertificeerde BUSINESS SCHOOL voor mavo en havo-top. Het PENTA college in Hoogvliet is sinds augustus 2014 een gecertificeerde BUSINESS SCHOOL voor mavo en havo-top. Heb je een mavo- of mavo/havo-advies en wil je het beste uit jezelf halen? Kom dan eens

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Sectorwerkstuk. Theoretische Leerweg. Klas 4 TL/M 2015-2016

Sectorwerkstuk. Theoretische Leerweg. Klas 4 TL/M 2015-2016 Sectorwerkstuk Theoretische Leerweg Klas 4 TL/M 2015-2016 Naam leerling Naam mentor/begeleider Inleiding Met het maken van dit sectorwerkstuk oefen je vaardigheden die je als leerling van het VMBO nodig

Nadere informatie

> Wat vind ik leuk? > Waar ben ik goed in? > Wat wil ik worden als ik later groot ben?

> Wat vind ik leuk? > Waar ben ik goed in? > Wat wil ik worden als ik later groot ben? 1. BACHELOR OPLEIDING KIEZEN Profiel: interesse en ambitie keuze al jong gemaakt > Wat vind ik leuk? > Waar ben ik goed in? > Wat wil ik worden als ik later groot ben? > school, rapporten > naaste omgeving:

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

Eindevaluatie. Riga. Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke

Eindevaluatie. Riga. Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke Eindevaluatie Riga 2011 Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke Inhoud Inleiding... 3 Wat voor cijfer geef je de Riga reis?... 4 Wat was je voornaamste reden om naar Riga te gaan?... 4 Hoe heb je de heenreis

Nadere informatie

Master in het vertalen

Master in het vertalen BRUSSEL t Master in het vertalen Faculteit Letteren Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook als je elders een

Nadere informatie

International Study Project

International Study Project International Study Project International Study Project Het International Study Project (ISP) is een studie project in het buitenland, waarbij een groep van 24 laatstejaars bachelor- en masterstudenten

Nadere informatie

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG STUDENTEN DOEN UITSPRAKEN OVER DE ACADEMISCHE WERELD, HET VAKGEBIED EN HET BEROEPENVELD.. onderzoek niet zo saai als ik dacht werken in

Nadere informatie

Wat is het verschil tussen deze opleiding bij de TU Delft en die bij een andere universiteit?

Wat is het verschil tussen deze opleiding bij de TU Delft en die bij een andere universiteit? Naam opleiding: Industrieel Ontwerpen Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas terugnemen

Nadere informatie

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin.

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 61 61 REGELS 1 Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 1 Ik woon met mijn gezin in een rijtjeshuis met vier slaapkamers. 2 De vijf appartementen in deze flat zijn heel klein. 3 Hij heeft een groot huis

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

TB: daar kun je wat mee!

TB: daar kun je wat mee! Faculteit Techniek, Bestuur & Management TB Een TB: daar kun je wat mee! Nieuwsbrief over de bacheloropleiding Technische Bestuurskunde Nr. 11 - maart 2010 half jaar in Japan Japanners met elkaar in verbinding

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

schooljaar 2016/2017 Utrechts Stedelijk Gymnasium

schooljaar 2016/2017 Utrechts Stedelijk Gymnasium schooljaar 2016/2017 Utrechts Stedelijk Gymnasium Beste achtstegroeper, Welkom bij het Utrechts Stedelijk Gymnasium! Het USG is een overzichtelijke, goede, fijne school voor slimme leerlingen, die veel

Nadere informatie

Enquête informatievoorziening minoren en keuzeruimte

Enquête informatievoorziening minoren en keuzeruimte Enquête informatievoorziening minoren en keuzeruimte Verspreid onder informatiekunde bachelorstudenten, Mei 2010 31 respondenten Alle data is te vinden in het volgende bestand: https://spreadsheets.google.com/ccc?key=0ahd6mpsqz7q1dhhur3zwauvztjzrt0dyvudvaupadve

Nadere informatie

Bachelor Europese studies. uva.nl/ba-europese-studies

Bachelor Europese studies. uva.nl/ba-europese-studies Bachelor 2019-2020 Europese studies uva.nl/ba-europese-studies In de bachelor Europese studies bestudeer je uiteenlopende aspecten van Europa, zoals de politiek en cultuur van de Europese landen in het

Nadere informatie

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost Jouw praktische weg naar het hbo Onderdeel van AOC Oost 2014 2015 2Informatie Het Groene Lyceum 2014-2015 Lekker praktisch bezig zijn maar wel op een hoog niveau. Is dat ook voor jou de leukste route naar

Nadere informatie

Sectorwerkstuk 2010-2011

Sectorwerkstuk 2010-2011 Sectorwerkstuk 2010-2011 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------

Nadere informatie

T O E K O M S T V A K 5 VWO

T O E K O M S T V A K 5 VWO T O E K O M S T V A K 5 VWO In het jaarprogramma voor de vijfde klas kom je een geheel nieuw vak tegen. Dit vak noem je het toekomstvak. Het woord zegt het al: je gaat je bezighouden met je toekomst. Veel

Nadere informatie

KIESWIJZER Ik kies, Ik koos, Ik heb gekozen! Van klas 1 naar klas 2

KIESWIJZER Ik kies, Ik koos, Ik heb gekozen! Van klas 1 naar klas 2 KIESWIJZER 2019 Ik kies, Ik koos, Ik heb gekozen! Van klas 1 naar klas 2 Inhoud Onderwerp Bladzijde Inleiding 3 De talenkeuze 4 Frans 4 Spaans 5 Duits 6 De kunst, media en techniek keuze 7 Kieswijzer St.

Nadere informatie

Nieuwsbrief Bètasteunpunt September 2011

Nieuwsbrief Bètasteunpunt September 2011 Nieuwsbrief Bètasteunpunt September 2011 Het Bètasteunpunt van de Hanzehogeschool is in 2009 opgezet om o.a. hulp te bieden aan leerlingen uit het voortgezet onderwijs die bezig zijn met hun profielwerkstuk.

Nadere informatie

Welkom. op onze OPEN DAG Za. 08.02.2014 10.00-14.00

Welkom. op onze OPEN DAG Za. 08.02.2014 10.00-14.00 Welkom op onze OPEN DAG Za. 08.02.2014 10.00-14.00 Zelf vinden we onze school gewoon, omdat je bij ons een diploma kunt halen dat past bij jouw inzet en capaciteiten. Maar wij denken dat je op Markenhage

Nadere informatie

Het doel ITTL is dat je je op diverse terreinen vaardigheden leert. Het gaat hier niet alleen om ICT- vaardigheden

Het doel ITTL is dat je je op diverse terreinen vaardigheden leert. Het gaat hier niet alleen om ICT- vaardigheden ITTL KLAS 4 EXAMENDOSSIER Individuele opdracht voor het School Praktisch Examen ITTL op de St-Jozefmavo WIE BEN JE, WAT WIL JE EN WAT KUN JE? Het einde van ITTL op de St-Jozefmavo is voor jou in zicht

Nadere informatie

Informatieavond over de profielkeuze in de 3 e klas

Informatieavond over de profielkeuze in de 3 e klas Informatieavond over de profielkeuze in de 3 e klas 24 november 2015 26-06-14 1 Na vanavond begrijpt en weet U: Wat profielen zijn. Welke profielen er op het Cosmicus College zijn. Hoe een profiel gekozen

Nadere informatie

Academische opleiding leraar basisonderwijs

Academische opleiding leraar basisonderwijs 2015 2016 Academische opleiding leraar basisonderwijs ACADEMISCHE OPLEIDING LERAAR BASISONDERWIJS Vind jij het inspirerend om aan kinderen les te geven? Ben je geïnteresseerd in onderzoek naar verschillen

Nadere informatie

Inhoud Slaapkamer 6 Opwarming 8 Een jaar later 10 Genoeg 12 Terrorist 14 Geheim 16 Olie 20 R.O.A. 23 Betty 26 Vertrouwen 29 Feiten 32 G.O.F. 35 Protest 38 Warm 42 Reuzenmachine 44 Een bewaker! 47 Terrorist?

Nadere informatie

Secretaresse niveau 3 en management assistent niveau 4

Secretaresse niveau 3 en management assistent niveau 4 Secretaresse niveau 3 en management assistent niveau 4 De mbo-opleiding secretaresse niveau 3 / management assistent niveau 4 is bedoeld voor secretaresses en management assistenten die geen mbo-diploma

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Hoe maak je interessante tweets?

Hoe maak je interessante tweets? Hoe maak je interessante tweets? Januari 2012 Inleiding Leuk dat je echt aan de slag gaat met het maken van goede tweets! In dit document vind je algemene tips voor het opstellen van goede tweets. Bovendien

Nadere informatie

Handleiding Student Presentatie Poster

Handleiding Student Presentatie Poster Handleiding Student Presentatie Poster Je hebt een Mobility Grant van de faculteit EWI ontvangen. Als tegenprestatie dien je een posterpresentatie voor het Study Abroad Event te maken. We vragen je tekst

Nadere informatie

MAAK WERK VAN JOUW TALENT

MAAK WERK VAN JOUW TALENT MAAK WERK VAN JOUW TALENT Schatgraven heeft altijd iets spannends. Zeker als je weet dat je iets gaat vinden. Wat komt er tevoorschijn? De komende jaren ga jij schatgraven. Als het kan op onze school.

Nadere informatie

Wel of niet naar het buitenland?

Wel of niet naar het buitenland? Wel of niet naar het buitenland? EEN INVENTARISATIE ANJA VAN DEN BROEK Startmonitor : een tussenjaar Tussenjaar in buitenland? Achtergrond Waarom willen scholieren naar het buitenland? Wat verwachten ze

Nadere informatie

Plan van aanpak horizon verbreden Zuid-Afrika

Plan van aanpak horizon verbreden Zuid-Afrika Plan van aanpak horizon verbreden Zuid-Afrika Welk gebied heb je gekozen? Het gekozen thema voor horizon verbreden is Zuid-Afrika. Ik ben zelf 4 keer in Zuid-Afrika geweest voor vrijwilligerswerk en ga

Nadere informatie

September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders. Oktober 2015 Woensdag 7 oktober Start kinderboekenweek

September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders. Oktober 2015 Woensdag 7 oktober Start kinderboekenweek Schoolnieuws schooljaar 2015-2016 Vrijdag 18 September 2015 September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders Donderdag 24 September Start gesprek ouders Maandag 28 September Algemene

Nadere informatie

Profielkeuze-test (PKT)

Profielkeuze-test (PKT) Profielkeuze-test (PKT) Anoniem 2014 TalentFocus Inleiding Het kiezen van een profiel is voor veel leerlingen lastig. Want als je nog niet precies weet wat je later wilt studeren is het moeilijk om op

Nadere informatie

Deze vragenlijst bestaat uit zes onderdelen, A t/m F.

Deze vragenlijst bestaat uit zes onderdelen, A t/m F. Page of 0 Enquête beroepsonderwijs Deze vragenlijst bestaat uit zes onderdelen, A t/m F. Er zijn in totaal vragen. A. Over jou Je wordt vriendelijk verzocht informatie over jezelf te geven door onderstaande

Nadere informatie

Growth & Reflection. Opleverdatum: 18 juni 2014

Growth & Reflection. Opleverdatum: 18 juni 2014 Growth & Reflection Growth & Reflection Opleverdatum: 18 juni 2014 Multimediaal Reclamebureau 2013/2014 Inleiding Er zit alweer een half jaar bij MMR op en ik heb weer veel nieuwe dingen geleerd en nieuwe

Nadere informatie

September de maand van weerbaarheid

September de maand van weerbaarheid September de maand van weerbaarheid Het thema van deze maand is weerbaarheid. Het komt steeds vaker voor in het nieuws, kinderen die gepest worden. Vaak sta je als ouder machteloos. Hieronder volgt een

Nadere informatie

PROFIELWERKSTUK Hoe kunnen wij je helpen?

PROFIELWERKSTUK Hoe kunnen wij je helpen? PROFIELWERKSTUK Hoe kunnen wij je helpen? Inleiding Voor je eindexamen moet je een profielwerkstuk, een PWS, schrijven. Misschien zijn jullie op jouw school nu al met de voorbereidingen hiervoor bezig,

Nadere informatie

Veel gestelde vragen over de U-Talent Academie

Veel gestelde vragen over de U-Talent Academie Veel gestelde vragen over de U-Talent Academie Veel leerlingen die overwegen om deel te nemen aan de U-Talent Academie hebben vragen over het programma, de selectie, de zwaarte van het programma. In dit

Nadere informatie

Voorlichting Econometrie & Operationele Research. Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde

Voorlichting Econometrie & Operationele Research. Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde Voorlichting Econometrie & Operationele Research Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde Vier bacheloropleidingen Bedrijfskunde Econometrie & Operationele Research Economie en Bedrijfseconomie

Nadere informatie

Jouw toekomst. Havo 5

Jouw toekomst. Havo 5 Jouw toekomst. Havo 5 2011-2012 LOB havo 5 Havo 5 Fase 4 = Beslissen: Deze fase ga je in als je in Havo 5 zit. Je stelt nu je definitieve top 2 vast. Je gaat nog een keer naar de beroepenavond, je organiseert

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Inleidend katern Groep 7 & 8

Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Inleidend katern Groep 7 & 8 Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Inleidend katern Groep 7 & 8 Voorwoord We willen het wel van de daken schreeuwen: alles wat we weten over verantwoorde en biologische voeding.

Nadere informatie

Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen.

Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Leerstijlentest van David Kolb Mensen, scholieren dus ook, verschillen nogal in de wijze waarop ze leren. Voor

Nadere informatie

Centrum voor Onderwijsinnovatie en Onderzoek. Fontys Hogescholen. Ivonne Jürgens Click Coaching&Consult

Centrum voor Onderwijsinnovatie en Onderzoek. Fontys Hogescholen. Ivonne Jürgens Click Coaching&Consult Fontys Hogescholen Ivonne Jürgens Click Coaching&Consult Praktijkbeschrijving studiekeuzegesprekken DEEL 1 Context beschrijving DEEL 2 Redeneerketen op basis van het algemene onderzoeksmodel DEEL 3 Operationali

Nadere informatie

Groetjes Jasper (12 jaar) en Nathalie (11 jaar)

Groetjes Jasper (12 jaar) en Nathalie (11 jaar) Comenius project Spanje Eerst zijn we met Jaspers vader naar Schiphol gereden. Toen gingen we opzoek naar incheckbalie, daar gingen we onze koffers wegen. Daarna moesten we door de douane. Als we hogen

Nadere informatie