RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET VIERJAARLIJKS BEZOEK OP BASISSCHOOL DE HEINDERT

Transcriptie

1 RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET VIERJAARLIJKS BEZOEK OP BASISSCHOOL DE HEINDERT Plaats : Aarle-Rixtel BRIN-nummer : 07NU Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : Rapport vastgesteld te Eindhoven op 17 juni 2010

2

3 Inhoud 1 Onderzoek 5 2 Bevindingen 7 3 Conclusie 11 Bijlage 13 pagina 3 van 14

4

5 1 Onderzoek Op heeft de inspectie basisschool De Heindert bezocht. Het bezoek is afgelegd vanwege de verplichting van de inspectie om scholen voor primair onderwijs ten minste eenmaal per vier jaar te bezoeken. Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van het onderwijs op de school beoordeeld met een beperkte set indicatoren, waarmee zij conform de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de school op belangrijke onderdelen onderwijs van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen, op de zorg en begeleiding en op de kwaliteitszorg. Daarnaast zijn enkele verplichtingen van de school in het kader van de naleving van wet- en regelgeving gecontroleerd, waaronder de onderwijstijd. De bevindingen uit het onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek worden gebruikt om te bezien of het reeds aan de school toegekende basisarrangement kan worden gehandhaafd. Eventueel geconstateerde tekortkomingen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Indien tijdens het onderzoek echter blijkt dat er mogelijk sprake is van zwakke of zeer zwakke onderwijskwaliteit, dan zet de inspectie het onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek, na overleg met het bevoegd gezag, om in een kwaliteitsonderzoek. In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek op basisschool De Heindert naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. Onderzoeksopzet Deze rapportage over het onderzoek is gebaseerd op: Een beperkte set indicatoren uit het Toezichtkader po/vo 2009 van de inspectie. Het toezichtkader is te vinden op Analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij: schooldocumenten en handelingsplannen zijn bestudeerd; enkele groepsbezoeken zijn afgelegd voor het beoordelen van de planmatige uitvoering van de zorg; gesprekken met de directeur en de intern begeleider zijn gevoerd. Bij het nagesprek was de voorzitter van het College van Bestuur aanwezig. pagina 5 van 14

6

7 2 Bevindingen De bijlage van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Uit dit overzicht valt op te maken dat op basisschool De Heindert de kwaliteit van het onderwijs voor een aantal onderzochte indicatoren op orde is. Het betreft hier met name de indicatoren: de eind- en de tussenopbrengsten, de opbrengsten van de sociale competenties van groep 8, het systeem van leerlingenzorg, het plannen en borgen van de verbeteractiviteiten. De leerlingenzorg uitvoeren op leerkrachtniveau, het analyseren en evalueren op zowel het niveau van de leerlingenzorg als de kwaliteitszorg (en verbonden met de onderwijsbehoeften van de leerlingenpopulatie) zijn indicatoren die nog de nodige kwaliteitsslag dienen te maken. Dit geldt ook voor het zich jaarlijks verantwoorden over de kwaliteit van haar onderwijs, over de verbeteractiviteiten en de effecten daarvan. Opbrengsten Om de resultaten aan het einde van de basisschool te kunnen beoordelen heeft de inspectie gebruik gemaakt van de opbrengsten op de Eindtoets Basisonderwijs. De eindopbrengsten liggen zowel in 2008, 2009 en 2010 op het verwachte niveau (notitie: Analyse en waarderingen van opbrengsten, februari 2010). De tussentijdse resultaten in het schooljaar zijn eveneens voldoende. Het betreft de resultaten op de landelijk genormeerde toetsen voor technisch lezen in groep 3 en 4, rekenen en wiskunde in groep 4 en 6 en voor begrijpend lezen in groep 6. De school heeft een genormeerde toets in gebruik om de sociale competenties te meten. Op basis van de genormeerde resultaten van de leerlingen in groep 8 liggen de resultaten op het verwachte niveau. Zorgstructuur De school volgt de cognitieve ontwikkeling van al haar leerlingen met een leerlingvolgsysteem voor de groepen 1 tot en met 8. Daarnaast volgen leraren de sociaal-emotionele ontwikkeling van hun leerlingen met een genormeerd toetsinstrument. De interne begeleiding is in handen van een betrokken intern begeleider. Bovendien is de ib'er ook tevens adjunct-directeur en aanspreekpunt van de school, omdat de directeur, naast deze basisschool, ook leiding geeft aan een andere basisschool. Verder werkt de school pas recent met een nieuw digitaal systeem voor het invoeren (en interpreteren) van de toetsresultaten. pagina 7 van 14

8 In het schoolspecifieke zorgplan is de interne zorgstructuur vastgelegd in zorgniveaus en zijn procedures vastgelegd. In deze structuur vindt het eerste en tweede zorgniveau plaats in de groepen aan de hand van een hulpplan. Voor het uitvoeren van de zorgniveaus drie en vier zijn handelingsplannen en of begeleidingsplannen aanwezig. In de huidige opzet is de leraar de eerst verantwoordelijke voor het geven van de juiste zorg aan de leerling. Dit eigenaarschap blijkt echter nog steeds een noodzakelijk ontwikkelpunt. De school werkt hard aan een professionele cultuur en zet tevens een eerste stap op weg naar de 1-zorgroute. Zo zijn reflectiegesprekken en intervisiemomenten ingevoerd, die vervolgens gekoppeld worden aan de toetsmomenten. Verder investeert de school in "Opleiden in de school". Dit levert als voordeel op dat de vernieuwende impulsen van de 'leraren-in-opleiding' een (beoogde) olievlekwerking geven aan het team van (bijna 70%) ruim ervaren leraren. Kwaliteitszorg Het plannen en het borgen van de verbeteractiviteiten komen het meest zichtbaar naar voren in vergelijking met de overige indicatoren van de kwaliteitszorg. Dat wil niet zeggen dat er geen stappen zijn gezet. Er zijn zeker stappen gemaakt in het evalueren van de opbrengsten. Tegelijkertijd vereist de kwaliteitszorg nog op alle terreinen kwaliteitsverbetering of versterking. Centraal in het beeld van de kwaliteitszorg zijn de eerste trendanalyses, dwarsdoorsnedes en groepsprofielen van de tussentijdse resultaten. Daarnaast is er een meerjarenplanning Uitgaande van hun eigen teamreflecties aan het einde van het schooljaar, worden de zogenaamde "plankaarten" bijgesteld in een verslag "Voortgang en evaluatie schoolplan". Voor iedere plankaart, bijvoorbeeld 'pedagogisch ontwerp, gedragsproblemen' is een werkgroep van leraren verantwoordelijk. Zo'n activiteit/onderwerp wordt uitgebreid vastgelegd met onder andere: wat is het einddoel, wat is er over één jaar zichtbaar, wat betekent dit voor het leiderschap? Omdat professionalisering een blijvend thema is op basisschool De Heindert, bezoeken de ib'er en de directeur de groepen met regelmaat. Dit gebeurt zowel aangekondigd als onaangekondigd. Het risico blijft echter bestaan, dat een (klein) deel van het team terugvalt naar "oud- en ongewenst gedrag". Aan borging wordt dan ook veel waarde gehecht. Verbeterpunten voor de onderwijskwaliteit Naast deze positief beoordeelde aspecten, vraagt de inspectie aandacht voor enkele onderdelen waarvan de kwaliteit verbetering behoeft. Het betreft hier met name de indicatoren: opbrengsten van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, leerlingenzorg uitvoeren op leerkrachtniveau, het analyseren en evalueren op zowel het niveau van de leerlingenzorg als de kwaliteitszorg (en verbonden met de onderwijsbehoeften van de leerlingenpopulatie) en het zich jaarlijks verantwoorden over de kwaliteit van haar onderwijs, over de verbeteractiviteiten en de effecten daarvan. Opbrengsten van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften pagina 8 van 14

9 De inspectie beoordeelt indicator 1.4 (leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden) als onvoldoende. De school werkt voor leerlingen met een individuele leerlijn nog niet met een ontwikkelingsperspectief dat tot het einde van de basisschool geldt. Hoewel hulpplannen voor deze doelgroep aanwezig zijn, gaan deze nog niet vergezeld van een vooraf vastgesteld eindniveau, dat expliciet uitgewerkt is in tussendoelen, tussenevaluaties en het bijbehorend (plannend) aanbod, rekening houdend met belemmerende en bevorderende factoren. (Extra) leerlingenzorg op groepsniveau De kern van de leerlingenzorg begint in de analyse van de hulpvraag van de leerling (wat heeft het kind nodig) en vervolgens leidt deze analyse ertoe dat alle leerlingen die dat nodig hebben, daadwerkelijk en tijdig op planmatige wijze zorg krijgen. Tijdens het inspectiebezoek zijn weliswaar hulpplannen van recente datum aanwezig, maar bij nadere beschouwing blijkt de hulpvraag nog te algemeen vastgelegd te zijn. Daarnaast biedt alleen het vermelden van een D- of E-niveau geen zicht op de deelvaardigheden waar het kind op uitvalt. De globale manier van vastleggen geeft weinig gerichte sturing aan het pedagogisch/(ortho)didactisch handelen van de leraar (hoe breng ik het kind naar het gewenste leerdoel). Ook de informatie die de foutenanalyses van de methodegebonden toetsen geven, wordt nog niet structureel ingezet om de hulpvraag nauwkeurig in beeld te hebben, zodat passende hulp aangeboden wordt. Zo bleek uit een recent hulpgroepsplan minstens de helft van een groep leerlingen op rekengebied uit te vallen (D- of E-niveau). Bij nader steekproefgewijs onderzoek naar de oorzaak van het rekenprobleem en de geboden hulp aan deze groep leerlingen in de voorgaande jaren, blijkt geen informatie beschikbaar te zijn in de leerlingdossiers (en of in logboeken of afgesloten hulpplannen). De afgesloten handelingsplannen geven te weinig zicht of de bereikte resultaten in overeenstemming zijn met de doelen die aanvankelijk werden gesteld. Zeker gezien het feit dat rekenresultaten bij een groep leerlingen uitblijven. Het is dan aan de school om na te gaan welke factoren daar aan bij gedragen hebben: was het doel gesteld, is de leerstof aangeboden, is de leertijd goed benut, sloot de aanpak van de leraar aan bij de hulpvraag van de leerling? Analyseren, evalueren en rapporteren De eerste trendanalyses zijn door de directeur aan het team gepresenteerd. In de presentatie is onder andere geconstateerd dat de rekenresultaten een dalende trend vertonen. Met deze stap heeft de school een begin gemaakt om haar opbrengsten te evalueren. Maar in dit prille stadium is deze presentatie nog te beperkt van evaluatieve aard, omdat analyses en conclusies ontbreken waaruit interventies voortvloeien. pagina 9 van 14

10 Het regelmatig zelfevalueren komt ook nog in beperkte mate aan bod. Zo is niet duidelijk welke aspecten van het onderwijsleerproces zijn gepland binnen vier jaar, zodat nagenoeg alle processen van leren en onderwijzen zijn geëvalueerd aan de hand van vooraf bepaalde kritische succesfactoren. Ook hier ontbreken analyses en conclusies van aanbod, onderwijstijd, pedagogisch/didactisch handelen, leerlingenzorg, opbrengsten en schoolklimaat (zoals veiligheid). Wel vermeldt een overzicht van "reflecties" of de beoogde verbeteractiviteiten (de zogenaamde "plankaarten") bereikt zijn. Deze evaluatie beperkt zich echter tot het "gerealiseerd zijn van de geplande activiteiten" en mist analyses en conclusies op basis van kwaliteitseisen. Ook is verslag gedaan van een visitatie door een collega-school. In deze visitatie geeft de school zelf aan welke aspecten ze graag in kaart gebracht wil zien zoals 'sfeer op school'. In de systematiek van de evaluatie is het verder van belang het onderwijsleerproces te verbinden met de onderwijsbehoeften van de leerlingenpopulatie. Dit laatste is niet in kaart gebracht. Dat achttien procent van de leerlingenpopulatie een gewogen leerlinggewicht heeft en taalproblemen kent, is niet nader onderzocht en heeft mede daardoor niet aantoonbaar geleid tot consequenties voor de inrichting van het onderwijs. Wel neemt de school op basis van ervaring aan dat een deel van de leerlingen problemen heeft met de woordenschat, maar ook deze aanname is verder niet geanalyseerd. Over de 'reflecties' rapporteert de school aan de leden van de medezeggenschapsraad, maar dit alleen is niet voldoende. Ook de schoolgids biedt slechts de uitslagen van de Eindtoets en een overzicht van de uitstroompercentages naar het voortgezet onderwijs. Deze informatie is niet toereikend genoeg. De rapportage over de gerealiseerde kwaliteit biedt duidelijk en begrijpelijk inzicht in de huidige kwaliteit van de school bijvoorbeeld aan de hand van de bereikte veranderdoelen in de schoolontwikkeling. Naleving Er is een onvolledigheid in de inhoud van het zorgplan geconstateerd. Het volgende onderdeel ontbreekt: in het zorgplan is het tijdpad aangegeven waaruit de duur van de besluitvorming door de PCL blijkt. Het beleid van de inspectie is deze tekortkomingen op dit moment nog niet als tekortkoming te beoordelen bij de betreffende indicator over het naleven van wet- en regelgeving. Wel heeft de inspectie met het bevoegd gezag afgesproken dat in de volgende versie van dit schooldocument het ontbrekende onderdeel is opgenomen. pagina 10 van 14

11 3 Conclusie De inspectie concludeert dat de onderwijskwaliteit op basisschool De Heindert op een aantal van de onderzochte onderdelen voor verbetering vatbaar is. De inspectie handhaaft vooralsnog het reeds toegekende basisarrangement. De bevindingen zullen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse, waarbij opnieuw de vraag aan de orde is of het toezichtarrangement eventueel moet worden aangepast. pagina 11 van 14

12

13 Bijlage Overzicht indicatoren en bevindingen. Met de scores 1 tot en met 5 wordt tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren op de school zijn gerealiseerd: 1 slecht; 2 onvoldoende; 3 voldoende; 4 goed; 5 niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten). Bij wet- en regelgeving is in de waardering tot uitdrukking gebracht of de school wel (ja) of niet (nee) voldoet aan de genoemde wettelijke vereisten. (De nummering van de indicatoren verwijst naar de nummering van de volledige set indicatoren uit het Toezichtkader po/vo Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, zijn gemarkeerd met een asterisk*.) Het kwaliteitsprofiel van basisschool De Heindert Tabel 4.1 Kwaliteitsaspect 1: De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. Tabel 4.2 Kwaliteitsaspect 7a: De leraren volgen systematisch de vorderingen van de leerlingen * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. pagina 13 van 14

14 Tabel 4.3 Kwaliteitsaspect 8: De leerlingen die dat nodig blijken te hebben, krijgen extra zorg De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Tabel 4.4 Kwaliteitsaspect 9: De school heeft een systeem voor kwaliteitszorg. 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Tabel 4.5 Wet- en regelgeving ja nee N1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 16 en 13). N2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 16 en 12). N3 Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 19). N4 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WPO, art. 8). pagina 14 van 14