RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET VIERJAARLIJKS BEZOEK OP BASISSCHOOL MARIA

Transcriptie

1 RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET VIERJAARLIJKS BEZOEK OP BASISSCHOOL MARIA Plaats : Lieshout BRIN-nummer : 08QV Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 8 april Rapport vastgesteld te Eindhoven op 17 juni

2

3 Inhoud 1 Onderzoek 5 2 Bevindingen 7 3 Conclusie 11 Bijlage 13 pagina 3 van 14

4

5 1 Onderzoek Op 8 april heeft de inspectie Basisschool Maria bezocht. Het bezoek is afgelegd vanwege de verplichting van de inspectie om scholen voor primair onderwijs ten minste eenmaal per vier jaar te bezoeken. Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van het onderwijs op de school beoordeeld met een beperkte set indicatoren, waarmee zij conform de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de school op belangrijke onderdelen onderwijs van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen, op de zorg en begeleiding en op de kwaliteitszorg. Daarnaast zijn enkele verplichtingen van de school in het kader van de naleving van wet- en regelgeving gecontroleerd, waaronder de onderwijstijd. De bevindingen uit het onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek worden gebruikt om te bezien of het reeds aan de school toegekende basisarrangement kan worden gehandhaafd. Eventueel geconstateerde tekortkomingen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Indien tijdens het onderzoek echter blijkt dat er mogelijk sprake is van zwakke of zeer zwakke onderwijskwaliteit, dan zet de inspectie het onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek, na overleg met het bevoegd gezag, om in een kwaliteitsonderzoek. In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek op Basisschool Maria naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. Onderzoeksopzet Deze rapportage over het onderzoek is gebaseerd op: Een beperkte set indicatoren uit het Toezichtkader po/vo 2009 van de inspectie. Het toezichtkader is te vinden op Analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij: schooldocumenten en handelingsplannen zijn bestudeerd; enkele groepsbezoeken zijn afgelegd voor het beoordelen van de planmatige uitvoering van de zorg; gesprekken met de directie en de intern begeleider zijn gevoerd. Bij het nagesprek was de voorzitter van het College van Bestuur aanwezig. pagina 5 van 14

6

7 2 Bevindingen De bijlage van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Uit dit overzicht valt op te maken dat op basisschool Maria de kwaliteit van het onderwijs voor een aantal onderzochte indicatoren op orde is. Het betreft hier met name de indicatoren: eind- en tussenopbrengsten, zorgstructuur, signaleren en planmatig uitvoeren van de zorg. Daarnaast zijn vier indicatoren van de kwaliteitszorg van voldoende niveau. Het evalueren op het terrein van de leerlingenzorg, het opstellen en uitvoeren van de ontwikkelingsperspectieven en de kwaliteitszorg, evenals de hulpvraag van de leerling (analyseren) en het zich verantwoorden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit, verdienen nog de noodzakelijke ontwikkeling. Opbrengsten Om de resultaten aan het einde van de basisschool te kunnen beoordelen heeft de inspectie gebruik gemaakt van de prestaties van de leerlingen op de Eindtoets Basisonderwijs. De eindopbrengsten liggen in 2008 op het verwachte niveau; in 2009 liggen de eindopbrengsten op bovengemiddeld niveau. De eindresultaten in liggen echter onder de ondergrens. Op basis van de beslisregels (zie notitie: Analyse en waarderingen van opbrengsten, februari ) zijn de gemiddelde eindopbrengsten, voldoende. De tussentijdse resultaten in het schooljaar zijn eveneens voldoende. Het betreft de resultaten op de landelijk genormeerde toetsen voor technisch lezen in groep 3 en 4, rekenen en wiskunde in groep 4 en 6. De resultaten voor begrijpend lezen in groep 6 zijn onvoldoende. De school heeft een observatiesysteem voor de sociale competenties in gebruik en kan op basis hiervan geen genormeerde resultaten van de leerlingen in groep 8 laten zien. Om die reden heeft de inspectie deze indicator niet kunnen beoordelen. Zorg en begeleiding De school conformeert zich aan de zorgstructuur voor de leerlingen, zoals dat is vastgelegd in het zorgplan van het samenwerkingsverband. Naast de intern begeleider beschikt de school over een remedial teacher en een leerkracht die de verantwoordelijkheid draagt voor de "rugzak"-leerlingen. In de zorgstructuur is ook een dyslexieprotocol opgenomen. De school beschikt over een pakket aan landelijk genormeerde toetsen en methodegebonden toetsen. Daarnaast heeft de school ook een toets voor de woordenschat en maakt ze gebruik van een observatiesysteem voor de sociale competenties. pagina 7 van 14

8 Voor de zorgleerlingen hebben leraren planningsdocumenten opgesteld voor de individuele leerling of voor een groep leerlingen. In de praktijk is het uitvoeren van de zorg waargenomen. Deze uitvoering van "extra zorg" staat echter nergens vastgelegd in de lesvoorbereiding en of in een evaluatieblad of enige andere vorm. In een overzicht zijn "lopende" handelingsplannen traceerbaar, evenals de handelingsplannen die daaraan voorafgaan. De vele individuele handelingsplannen worden steeds meer omgezet naar een groepsplan. Dit gebeurt in het kader van de '1-zorgroute'. De school geeft aan "aan de vooravond te staan" van het handelingsgericht en opbrengstgericht werken. In deze ontwikkelingen wordt de school begeleid door externe deskundigen. Kwaliteitszorg Het evalueren van de opbrengsten, het plannen van de verbeteractiviteiten en het borgen van de kwaliteit van het onderwijsleerproces komen expliciet tot uiting. Centraal in het beeld van de kwaliteitszorg zijn de trendanalyses, dwarsdoorsnedes en analyseoverzichten van bijvoorbeeld de leesresultaten. Ook trekt de school conclusies uit de laatste eindopbrengsten. Daarnaast zijn er 'meerjaren plankaarten' en liggen plannen van aanpak gereed om de resultaten vanaf groep 6 te verbeteren. De verbeteracties zijn gebaseerd op evaluaties van plankaarten, op de evaluaties van de eind- en de tussenopbrengsten en op de afgelegde klassenbezoeken. Conclusies uit onder meer de eind- en de tussenopbrengsten, trendanalyses, vaardigheidsgroeiprofielen en dwarsdoorsnedes leveren de school, naast het beeld van de individuele leerling en de groep, ook een beeld op schoolniveau. Deze bronnen van gegevens benut de school vervolgens voor de inrichting van haar onderwijs. De inspectie merkt daarbij wel op dat de mate van transparantie en integraliteit beter kan. Nu zijn de "bewijsstukken" veelal nog losse onderdelen en zijn ze op verschillende plekken te vinden. Verbeterpunten voor de onderwijskwaliteit Naast deze positief beoordeelde aspecten, vraagt de inspectie aandacht voor enkele onderdelen waarvan de kwaliteit verbetering behoeft. Het betreft hier met name enkele aspecten met betrekking tot de opbrengsten, leerlingenzorg en de kwaliteitszorg. Opbrengsten De inspectie beoordeelt indicator 1.4 (leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden) als onvoldoende. De school werkt voor leerlingen met een individuele leerlijn nog niet met een ontwikkelingsperspectief dat tot het einde van de basisschool geldt. Hoewel handelingsplannen en ontwikkelingsprofielen voor deze doelgroep aanwezig zijn, gaan deze nog niet vergezeld van een vooraf vastgesteld eindniveau, dat expliciet uitgewerkt is in tussendoelen, tussenevaluaties en het bijbehorend (plannend) aanbod, rekening houdend met belemmerende en bevorderende factoren. Extra zorg Tijdens dit onderzoek is, naast de analyse ook de effectbepaling nog van onvoldoende kwaliteit bevonden. pagina 8 van 14

9 In de beschikbare handelingsplanningen blijken, in het algemeen, de hulpvragen van de leerling(en) nog te globaal te zijn vastgelegd, waardoor de aangeboden hulp moeilijk te meten is in termen van rendement of effect. Ook de aanpak van de leraar wordt veelal in het plan globaal aangegeven met "verlengde instructie". Het is hier maar de vraag of de leraar voorafgaand aan de extra zorg, beredeneerd de instructie heeft afgestemd op de hulpvraag van de leerling. Zo vergt een hulpvraag die gericht is op bijvoorbeeld "automatiseren", een andere aanpak van de leraar dan een hulpvraag die gericht is op inzichtelijk rekenen. Een diagnostisch gesprek met de leerling over het rekenprobleem, evenals het maken van foutenanalyses en conclusies op basis van de methodegebonden toetsen, kan de leraar meer inzicht geven in de instructiebehoefte. Maar van dit 'gereedschap' wordt door leraren schoolbreed nog weinig (systematisch) gebruik gemaakt. Binnenkort zal daar verandering in komen, omdat de school een nieuw format voor de planning van de zorg gaat invoeren. Dit nieuwe model stuurt het handelingsgericht werken van de leraar meer aan, dan het huidige model handelingsplan. Kwaliteitszorg Het evalueren van het onderwijsleerproces dient nog verder uitgewerkt te worden. Met de evaluatie van bijvoorbeeld de plankaarten "samenwerkend leren" en "lezen" is de school op de goede weg. Ook is gestart om de onderwijstijd in kaart te brengen. Dit is een goed begin, maar nog niet voldoende toereikend. Aspecten van het onderwijsleerproces dienen met regelmaat gemeten en gewaardeerd te worden en moeten worden vastgelegd in analyses, conclusies en interventies. Het gaat om: aanbod, onderwijstijd, pedagogisch/didactisch handelen, schoolklimaat, leerlingenzorg en opbrengsten, die gepland zijn binnen vier jaar, zodat nagenoeg alle processen van leren en onderwijzen zijn geëvalueerd aan de hand van vooraf bepaalde kritische succesfactoren. De informatie in de schoolgids beperkt zich tot een opsomming van de beleidsresultaten van het afgelopen schooljaar, de resultaten van de eindopbrengsten en de uitstroom naar het voortgezet onderwijs. Deze evaluatie geeft echter geen volledig beeld van de huidige kwaliteit van het onderwijs en mist conclusies op basis van de beoogde veranderdoelen en eigen kwaliteitseisen. Over het systeem van evaluatie, zoals het cyclisch evalueren en het rapporteren, zijn bestuursbreed ontwikkelingen in gang gezet. Uitkomsten van de evaluaties worden gerapporteerd aan het bevoegd gezag en aan de leden van de medezeggenschapsraad (mr). Ouders worden vervolgens door de mr daarover geïnformeerd. pagina 9 van 14

10

11 3 Conclusie De inspectie concludeert dat de onderwijskwaliteit op basisschool Maria op een aantal van de onderzochte onderdelen voor verbetering vatbaar is. De inspectie handhaaft vooralsnog het reeds toegekende basisarrangement. De bevindingen zullen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse, waarbij opnieuw de vraag aan de orde is of het toezichtarrangement eventueel moet worden aangepast. Er is een onvolledigheid in de inhoud van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan geconstateerd. De volgende onderdelen ontbreken: in de schoolgids is het adres van de klachtencommissie vermeld; de schoolgids bevat een passage waarin staat aangegeven hoe de school tegemoet komt aan de wettelijke vereisten met betrekking tot de onderwijstijd; in het schoolplan staat het aanbod beschreven of zijn methoden vermeld voor het onderwijs in Nederlandse taal (inclusief technisch- en begrijpend lezen) en voor rekenen en wiskunde; het schoolplan geeft weer hoe het systeem van zorg en begeleiding is ingericht; het schoolplan biedt informatie over het personeelsbeleid dat gericht is op de ontwikkeling en uitvoering van het onderwijskundig beleid van de school; in het schoolplan is een passage opgenomen die aangeeft hoe het bevoegd gezag bewaakt dat de betrokken school de gewenste kwaliteit realiseert; in het zorgplan is het tijdpad aangegeven waaruit de duur van de besluitvorming door de PCL blijkt. Het beleid van de inspectie is deze tekortkomingen op dit moment nog niet als tekortkoming te beoordelen bij de betreffende indicator(en) over het naleven van wet- en regelgeving. Wel heeft de inspectie met het bevoegd gezag afgesproken dat in de volgende versie van deze schooldocumenten de ontbrekende onderdelen zijn opgenomen. pagina 11 van 14

12

13 Bijlage Overzicht indicatoren en bevindingen. Met de scores 1 tot en met 5 wordt tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren op de school zijn gerealiseerd: 1 slecht; 2 onvoldoende; 3 voldoende; 4 goed; 5 niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten). Bij wet- en regelgeving is in de waardering tot uitdrukking gebracht of de school wel (ja) of niet (nee) voldoet aan de genoemde wettelijke vereisten. (De nummering van de indicatoren verwijst naar de nummering van de volledige set indicatoren uit het Toezichtkader po/vo Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, zijn gemarkeerd met een asterisk*.) Het kwaliteitsprofiel van Basisschool Maria Tabel 4.1 Kwaliteitsaspect 1: De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. Tabel 4.2 Kwaliteitsaspect 7a: De leraren volgen systematisch de vorderingen van de leerlingen * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. pagina 13 van 14

14 Tabel 4.3 Kwaliteitsaspect 8: De leerlingen die dat nodig blijken te hebben, krijgen extra zorg De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Tabel 4.4 Kwaliteitsaspect 9: De school heeft een systeem voor kwaliteitszorg. 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Tabel 4.5 Wet- en regelgeving ja nee N1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 16 en 13). N2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 16 en 12). N3 Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 19). N4 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WPO, art. 8). pagina 14 van 14