Stadswandeling door Leiden

Transcriptie

1 Stadswandeling door Leiden 1

2 Leiden Leiden, bekend als universiteitsstad of museumstad, was in de 17e eeuw de grootste stad van Holland, maar is in de Franse tijd afgezakt tot één der armste steden van ons land. De plaats heeft veel van zijn stedenschoon verloren maar er is toch zoveel bewaard gebleven, dat u niet gauw uitgekeken zult zijn. Veel monumenten worden thans gerestaureerd. Parkeren: bij het station; op de Beestenmarkt. (of onderaan de molen De Valk ) Lengte van de wandeling: 6 km U begint de wandeling op het Stationsplein, waar op nr. 210 de VVV gehuisvest is. U gaat tegenover het station de Stationsweg in en die volgt u tot de brug. Vanaf de brug ziet u links verderop 1. de enig overgebleven walmolen van Leiden, 'De Valk'. Het is een stenen windkorenmolen uit 1743 en thans ingericht als museum. Van dinsdag t / m zaterdag kunt u er van uur terecht; op zon- en feestdagen van uur. Onmiddellijk rechts over de brug is de ingang van het 2. Rijksmuseum voor de Geschiedenis der Natuurwetenschappen (Museum Boerhaave). Geopend op werkdagen van uur en op zon- en feestdagen van uur, en de ingang van het Rijksmuseum voor Volkenkunde, dat u kunt bezoeken op werkdagen van uur en op zondag van uur. U volgt de Steenstraat en gaat linksaf de Beestenmarkt op (voor het Parkeerterrein langs). U loopt door en steekt de Nieuwe Beestenmarkt over en dan heeft u nogmaals uitzicht op de molen de Valk. U komt nu op de Oude Singel met z'n mooie, soms fraai gerestaureerde herenhuizen. 3. Op nr. 32 vindt u het Stedelijk Museum de Lakenhal. Dit gebouw uit 1640 heeft tot ca een belangrijke functie vervuld in de textielnijverheid van de stad. Het diende tegelijk als keurplaats, administratief centrum en beurs. In 1874 werd De Lakenhal als museum ingericht en bevat o.a. een collectie schilderijen (van Lucas van Leyden, Steen en Rembrandt), kunstnijverheid, stadszilver, stijlkamers en afdelingen voor de archeologie en geschiedenis van Leiden. Het museum is dagelijks van uur geopend en op zon-en feestdagen van uur. 2

3 U loopt nu verder tot de volgende brug, waar u een mooi uit-zicht heeft op de koepelvormige Marekerk, die in de periode gebouwd is door Arent van 's-gravensande. De achtzijdige renaissancekerk is de vroegste kerk in Leiden die speciaal voor de gereformeerde eredienst werd gebouwd. U gaat de brug over en meteen rechtsaf langs de Oude Vest. Het lichtgekleurde gebouw op nr. 43 is de stadsschouwburg met fraai interieur. Naast nr is de poort van het mooie hofje Vrouwe Elisabeth Gasthuis uit 1623 te zien, waarvan de ingang in de Caeciliastraat nr.16 te vinden is. (In oktober 2006 staat dit pand leeg en is niet toegankelijk) Aan het eind gaat u linksaf en dan rechtuit de Turfmarkt volgen tot de Princessekade en deze volgen tot de tweede brug, de Bostelbrug. 5. Van hier heeft u zicht op de Stadstimmerwerf, op de rechteroever van het Galgewater. Het pand uit 1612 met trapgevel en roodwitte luiken was de vroegere woning van de stadstimmerman en naar men zegt het eerste gebouw in Leiden, wat buiten de stadsmuren gebouwd werd. U steekt nu over en aan de andere kant van de straat loopt u rechtdoor tot u op het Rapenburg komt, aan de linkerkant van het water. 6. Op nr. 28 bevindt zich het Rijksmuseum van Oudheden dat oudheden en bodemschatten uit Egypte, Mesopotamië en het Midden-Oosten herbergt. Deze kunt u op werkdagen van uur en op zondagen van uur bekijken. Tegenover het Universiteitsgebouw (aan de andere kant van het water) gaat u linksaf de Kloksteeg in. 7. Op nr. 21 vinden we het Jan Pesijnshofje uit 1683 één van de mooiste hofjes in Leiden. Leiden heeft trouwens ca. 30 hofjes. Op deze plaats stond vroeger het huis waar John Robinson, de voorganger van de Pilgrimfathers, leefde en stierf. Het hofje wordt gerestaureerd. Op nr. 25 bevindt zich het Prentenkabinet der Rijksuniversiteit. U loopt nu een klein stukje terug en gaat rechtsaf over het Pieterskerkhof. 3

4 8. Aan uw rechterhand staat de St. Pieterskerk., een 15e-eeuwse kerk met fraai interieur. De huidige kerk, die vele malen groter is dan Leidens eerste in gewijde parochiekerk wordt momenteel grondig gerestaureerd en is derhalve niet voor het publiek toegankelijk. Aan het eind van het Pieterskerkhof ligt 9. het Gravensteen. Dit schilderachtige gebouwencomplex uit de 13e - 16e eeuw, deed vroeger dienst als gevangenis en is thans juridisch studiecentrum. De zuidelijke gevel met rood-witte luiken en het tuchthuis daarnaast zijn 17e-eeuws. U loopt nu even linksaf door de Muskadelsteeg om het Gravensteen heen, naar het pleintje Het Gerecht. Hier heeft u het mooiste uitzicht op het bouwwerk. Als u met uw rug naar het Gravensteen toe staat, ziet u rechts op de hoek van de Lok-. horststraat (nr. 15) de aantrekkelijke gevel van de voormalige Latijnse School, gebouwd in 1599 en tot 1864 gebruikt als gymnasium. U keert terug naar het Pieterskerkhof en vervolgt de wandeling langs de schilderachtig tegen de kerk aangebouwde huisjes, gaat dan rechtuit door de Pieterskerkchoorsteeg naar de Breestraat, waarvoor u een straat moet oversteken die de Lange Brug heet. Op het punt waar u de Pieterskerkchoorsteeg uitkomt en de Breestraat in gaat, ligt in het plaveisel van de weg de zgn. zeshoekige Blauwe Steen, het historisch middelpunt van de stad en tevens de plek waar vroeger de beul zijn werk deed. U slaat nu rechtsaf en wandelt naar 10. het stadhuis. De prachtige renaissance gevel is na de beruchte stadhuisbrand van 1929 geheel herbouwd in originele stijl van ca Aan de linkerzijde van het bordes ziet u de zgn. Roepstoel, waar op 3 oktober 1574 bekend werd gemaakt dat het beleg door de Spaanse troepen ten einde was, waarna de traditionele en bekende hutspot werd gegeten, buit gemaakt door de Leidse weesjongen Cornelis Joppensz. 4

5 Het stadhuis voorbij, gaat u linksaf de Koornbrugsteeg in, naar de Vismarkt. Daarna weer linksaf, langs de (modernere) ach-terzijde van het stadhuis en langs de fontein naar 11. de Waag aan de Aalmarkt. Dit gebouw uit 1657 is gebouwd door de bekende Pieter Post. Aan de achterzijde staat hei Boternuis. Aan de overzijde van het water bij het punt van samenkomst van Oude en Nieuwe Rijn ziet u de kelders onder de Hoogstraat. U steekt nu schuin over, gaat over de brug en aan de linker-kant van het water loopt u over de Nieuwe Rijn terug naar de Koornbeursbrug. Deze brug dateert van ca. 1440, maar pas in 1825 werd de overkapping aangebracht. De brug is onlangs gerestaureerd. U gaat linksaf de Burgsteeg in naar 12. de Burcht. De kunstmatige heuvel bekroond door een ringmuur, dateert uit het midden van de 12e eeuw. De grote poort uit de 17e eeuw is versierd met wapens van verschillende burgemeesters die als burggraaf opgetreden hebben. Het gehele complex wordt grondig gerestaureerd en zal nog enige jaren op de voltooiing moeten wachten. De Burcht verlatend loopt u rechtuit naar 13. de Hooglandse Kerk. Deze kerk, ook wel St. Pancraskerk genoemd is gesticht in 1315 en was toen een houten kerkje. De huidige kerk is uit de periode , maar is nooit helemaal voltooid. In het interieur bevindt zich het graf van burgemeester v.d. Werff, die tijdens het beleg van Leiden in de tachtigjarige oorlog, zo'n belangrijke rol heeft gespeeld. Voor de kerk gaat u linksaf de Hooglandse kerkgracht op en volgt die aan de linkerkant tot nr. 17, waar het 14. Museum voor Geologie en Mineralogie een onderkomen gevonden heeft in het voormalig H. Geest Weeshuis uit De openingstijden van het museum zijn: dagelijks van en uur en op zondag van uur. U loopt nu dezelfde weg terug en gaat links om de kerk heen, via de Moriaansteeg en rechtsaf de Middelweg in, waar u tegenover een garage linksaf de Nieuwstraat in kan. Op nr. 49 liet u de gevel 'Manshand boven' of 'de wijsheid is 't hoofd' met twee gevelstenen. 5

6 Aan het eind van de straat gaat u rechtsaf de brede Hooigracht op, alvorens eerst een blik te hebben geworpen op het poortje op nr Dit is de ingang van Leidens' mooiste hofje: het St. Anna-hofje. In dit uit 1507 daterende hofje staat een eigen kapel met het enige altaar in Leiden dat in 1566 bij de beeldenstorm behouden bleef. Is de poort gesloten, dan kunt u even omlopen (zie de plattegrond) naar de andere ingang aan de Middelste Gracht. U gaat nu rechtuit, over de brug nog even rechtdoor, de Watersteeg, dan rechtsaf de Hogewoerd op en bij het kruispunt met de Korevaarstraat linksaf, langs het water blijven lopen, door het van der Werffpark. In het park staat het standbeeld van de al eerder genoemde burgemeester van der Werff. 16. Aan de overzijde van het water staat de LodewijksKerk. Dit is de oorspronkelijke kapel van het St. Jacobsgasthuis, ook bekend als Saaihal. De gevel hiervan is overeind blij-ven staan na de ontploffing van het kruitschip in Een steen in de walkant geeft de juiste plek aan, waar de ramp gebeurde. 6

7 U volgt nu het Rapenburg aan de linkerzijde van het water. 17. Op nr. 73 staat het hoofdgebouw van de Universiteit. Dit is gevestigd in het voormalige Witte Nonnenklooster. De universiteit dateert van Een poort in dit gebouw geeft toegang tot de Hortus Botanicus, die alle werkdagen open is van 8 16 uur. Bij de volgende brug kunt u links de Doelensteeg in, waar op nr. 7 het Hofje van Eva van Hoogevèen uit 1659 is. U vervolgt uw weg over het Rapenburg met z'n vele mooie gevels tot bij de verkeerslichten. U loopt rechtuit over Princessekade tot de Blauwpoortsbrug (tegenover de Haarlemmerstraat). De brug over en rechtuit door de Morsstraat naar de Morspoort. 18. De Morspoort is één van de twee overgebleven stadspoorten en dateert uit Onder de poort doorlopend kunt u rechtsaf de Morssingel op en dan rechtuit langs het busstation naar het Stationsplein terug, waar u de wandeling ook begonnen bent. 7