voor professioneel PC CAD- gebruik Juni 2006 jaargang 17

Transcriptie

1 4 voor professioneel PC CAD- gebruik Juni 2006 jaargang 17 Studenten in Eindhoven bouwen een racewagen MicroStation V8 XM beschikbaar op BE Conference HiCAD next 2006 en HELiOS next 2006 Het nieuwe kind in de Revit-familie kan rekenen

2 COLOFON CAD-Magazine is een vaktijdschrift voor (potentiële) gebruikers van PC CAD, GIS, Mapping en Visualisatiesystemen en informeert over de ontwikkelingen en toepassingsgebieden, alsmede over software- en hardware-producten, leveranciers en gebruikers. CAD-Magazine verschijnt 8x per jaar in Nederland en België. Directie/uitgevers: Dhr. R. Groothuis Dhr. K. van der Lei Redactie: Tel.: (0527) Fax: (0527) Hoofdredacteur: Dhr. Ing. L.J.A. Koops Redacteur: Dhr. Drs. R. Takken Aan deze uitgave werkten mee: Wil Barendsz Sietse Pots Jaap Dubbelaar Peter Schädle Jean-Pierre van Gastel Edwin Schalk Bert Hobelman Rob Sman Renso Kuster Jan Viguurs Mik van Leeuwen Johan Vreede Peter Poeliejoe Advertentie-exploitatie: Tel.: (0527) Fax: (0527) Dhr. W. Westerhof Abonnementenservice: Tel.: (0527) Fax: (0527) Mw. Y.B. Jonker Mw. L. Pels Ontwerp: A.F. van der Kolk / CMedia Productions, Emmeloord Druk: Drukkerij Giethoorn ten Brink, Meppel Het einde van een tijdperk Aan alles komt een eind en dat is natuurlijk maar goed ook. Want in de vaart der volkeren raken telkens weer handelingen of voorwerpen in onbruik omdat ze overbodig zijn of hopeloos ouderwets. Weliswaar zijn er nog steeds mensen die zich per paard en wagen vervoeren, maar dat is tijdens een dagje uit en niet als er een spoedeisende vergadering moet worden bijgewoond. Alhoewel de file er wel een stuk levendiger zou uitzien als we ons nog steeds op die manier zouden verplaatsen, maar dit terzijde. Een van de handelingen die langzaam wordt weggeschoven is het programmeren. CAD-Magazine publiceerde lang geleden nog wel LISP-artikelen voor AutoCAD, maar die bleken op een gegeven moment nauwelijks nog toegevoegde waarde te hebben. De reden was eenvoudig: AutoCAD ontwikkelde zich tot een steeds completer pakket waardoor de routines geen toegevoegde waarde meer konden bieden, simpelweg omdat ze functies in het leven riepen die inmiddels standaard in de software beschikbaar waren. De laatste jaren blijkt de vraag naar VBA ook steeds meer af te nemen. En ja, de vooruitziende lezer voelt het al aankomen: in het vorige nummer was al geen VBA-artikel meer te vinden en dat zal voorlopig zo blijven. De lezersgroep voor deze rubriek is namelijk dusdanig uitgedund dat we onze ruimte beter aan andere zaken kunnen besteden. Ook voor de rubriek MicroStation geldt dat we binnen afzienbare tijd zullen afstappen van het MDL-programmeerwerk. Deze rubriek zal echter niet verdwijnen maar een andere invulling krijgen die meer in de vorm van Tips & Tricks algemene wetenswaardigheden over MicroStation naar voren brengt. Zo ver is het echter nog niet, dus de hardcore MDL-fans kunnen in dit nummer nog genieten van hun programmeerrubriek. Ze zijn echter gewaarschuwd, want het einde is in zicht. Uitgever: CMedia Productions B.V. Noordzijde 2b, 8302 GL Emmeloord Postbus 231, 8300 AE Emmeloord Abonnementen: Uitgebreide informatie over een abonnement op CAD-Magazine vindt u in de rubriek Lezersservice. CAD-Magazine op Internet: ISSN Lambert-Jan Koops Hoofdredacteur CAD-Magazine Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden overgenomen en vermenigvuldigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Copyright 2006 CMedia Productions B.V. CADMagazine Juni

3 CADMagazine EliteCAD V11 met eigen kernel en 3D-techniek De meest in het oog springende nieuwe ontwikkelingen binnen versie 11 van EliteCAD is de real-time geïntegreerde visualisatie. Het is niet mogelijk in deze bijdrage alle nieuwe mogelijkheden die EliteCAD V11 biedt individueel te bespreken. Het kunnen plannen van parametrische 3D-leidingsystemen en extruderen van 2D-contouren over 3D-bouwdelen dient echter wel aandacht te krijgen. CAD-Wereld, Pagina 6. Studenten in Eindhoven bouwen een racewagen Het Formula Student Racing Team van de Technische Universiteit Eindhoven bestaat uit zo n zestig studenten die een innovatieve raceauto ontwikkelen. De organisatie is opgedeeld in een managementteam, teamleden en een adviescommissie. Samen doen ze met hun model mee aan een internationale competitie waarin ze door innovatie, snelheid en managementvaardigheden zo hoog mogelijk proberen te eindigen. In de praktijk, Pagina 38. MicroStation V8 XM beschikbaar op BE Conference De BE Conference is meer dan alleen maar een bijeenkomst van MicroStation-gebruikers. Het is het moment waarop Bentley de plannen voor de toekomst bekendmaakt, nieuwe releases vrijgeeft en de winnaars van de BE Awards bekendmaakt. Dit jaar speelden de thema s snelheid, samenwerking en leren een belangrijke rol. Evenementen, Pagina 46. Lay-out functies PlotMaker geïntegreerd in Archicad 10 In mei is Archicad 10 door ontwikkelaar Graphisoft vrijgegeven voor de markt. In juni is vervolgens de Nederlandstalige versie van het pakket beschikbaar gekomen. Zoals de traditie dat vereist is ook de nieuwe release geschikt voor zowel Windowsals Macintosh-omgevingen. Dat is hetzelfde gebleven, er is ook veel veranderd. CAD-Wereld, Pagina CADMagazine Juni

4 CADMagazine Verder Pagina 3ds Max & Plug-Ins: Detailveranderingen en een nieuw formaat 54 Archicad: Complexe wandprofielen in Archicad 52 Boeken: Leerboek en naslagwerk AutoCAD CAD-Wereld: HiCAD next 2006 en HELiOS next Visuele botsingscontrole en complexe surfaces 12 Cosmic Blobs Lab Rat Edition D Fundamenteel anders dan 2D 16 CAM: Visuele controle NC-programma in GibbsCAM 40 Column: CAD sociëteit 57 Googlen 49 Evenementen: Nieuwe omgeving op oude plaats voor Océ 41 Open House in teken van samenwerking en globalisering 42 Het nieuwe kind in de Revit-familie kan rekenen 44 Hardware: Mutoh Europe terug op de CAD-markt 36 In de Praktijk: Holland Railconsult maakt de marges steeds kleiner 30 De hoogste woontoren van Nederland 32 Inventor: Inventor 11 Frame Generator 56 MicroStation: Vector- en rasterreferenties in MicroStation 58 Solid Edge: De Solid Edge Embedded Client 64 SolidWorks: Gebruik van samenstellingconfiguraties in SolidWorks 61 Zoals Altijd: Adverteerdersindex 66, Agenda 24, CAD-Wereld 20, Lezersservice 66, Software 34 Trainingswijzer 33 Voorplaat: In dit nummer een kijkje in de keuken van het Formula Student Racing Team. Deze groep studenten bouwt een eigen raceauto binnen een internationale competitie van ontwikkelteams. Op pagina 38 vertellen de studenten welke innovatieve ideeën ze hiervoor hebben bedacht en waarom er maar liefst zestig mensen nodig zijn voor een dergelijk project. CADMagazine Juni

5 CAD-Wereld Aandacht voor IFC binnen BIM EliteCAD V11 met eigen kernel Door: Mik van Leeuwen en Peter Schädle De meest in het oog springende nieuwe ontwikkelingen binnen versie 11 van EliteCAD is de real-time geïntegreerde visualisatie. Het is niet mogelijk in deze bijdrage alle nieuwe mogelijkheden die EliteCAD V11 biedt individueel te bespreken. Het kunnen plannen van parametrische 3D-leidingsystemen en extruderen van 2D-contouren over 3D-bouwdelen dient echter wel aandacht te krijgen. EliteCAD versie 10 is in Nederland op de markt gebracht door CadVisual. Het product biedt 3D modelleerfunctionaliteit met een directe koppeling naar 2D. Met EliteCAD is het mogelijk om direct kozijnen in muren te slepen, te detailleren en deze eigenschappen globaal of selectief door te kopiëren. Daarnaast kan van elk onderdeel een vrije vorm extrusie worden gegenereerd voor de profilering. Deze functies zijn overigens op alle bouwdelen toepasbaar. EliteCAD biedt vrije vormen functionaliteit, waardoor in principe alle vormen te ontwerpen zijn. Gebouwen zijn elke kant op rekken, zonder dat dit bijvoorbeeld de houtzwaarte van kozijnen beïnvloed. Door het toepassen van een Bouwkundig Informatie Model (BIM) zijn er binnen CAD-systemen extra mogelijkheden beschikbaar zoals energiesimulatie, 4D-planning en construc- Het kantoor van Aegon als ongerenderd model in EliteCAD. tieberekeningen. EliteCAD genereert een BIM-model dat universeel overdraagbaar is door middel van IFC-export. De gebruiker dient er echter op te letten dat het totaal van de gebruikte softwaresystemen volledig IFC compliant zijn, en niet een afgeleide ervan, zoals door sommige ontwikkelaars, uit marktbeschermende overwegingen, wordt toegepast. Visualisatie Binnen EliteCAD V11 kiest gebruiker, desgewenst al bij de definiëren van de parametrische bouwdelen, de te verwerken materialen. Het is uiteraard ook mogelijk deze ergens tijdens de ontwerpcyclus toe te wijzen met behulp van drag en drop-technieken. Voor belichting wordt, binnen een virtuele halve sfeer, de diffuse lichtweergave van een halfbewolkte dag weergegeven. Hierdoor wordt het mogelijk waar dan ook in het ontwerpproces, met één druk op de knop een fotorealistische weergave te genereren. Tijdens het reguliere ontwerp- en tekenwerk merkt de ontwerper hier, met betrekking tot de verwerkingsnelheid van EliteCAD, niets van. Mocht de uiteindelijke weergave speciale materiaaleffecten of belichting nodig hebben, dan is dit mogelijk. Bumpmapping Visualiseringberekeningen als Radiosity, Phong en Raytracing worden alle gelijktijdig uitgevoerd en maken realistische weergaven met lichtverdeling, spiegeling, glans en dieptewerking mogelijk. Door de Supersampling -technologie worden pixels dusdanig slim berekend dat de trapweergave, zoals die nog wel eens voorkwamen bij schuine lijnen, tot het verleden behoort. Speciale effecten als Bumpmapping dragen zorg voor een correcte diepteweergave van de verwerkte materialen. Wijzigingen in het ontwerp worden direct doorgerekend zodat een nieuwe, aangepaste, visualisering meteen beschikbaar is. De materialen kunnen worden gekozen uit een relationele database. De materiaaltoewijzing kan ook op gevels, plattegronden, aanzichten en zelfs in doorsneden worden weergeven. Afvoeren en leidingen Het tekenen van afvoeren en leidingen in 2D is van oudsher een zaak van noeste arbeid. Zodra echter de complexiteit van het leidingennet toeneemt, is het bijna ondoenlijk deze zo tekenen, dat de uiteindelijke montage geheel foutloos kan verlopen. Als dan ook nog eens keer op keer wijzigingen moeten worden doorgevoerd is het einde zoek en faalkosten het resultaat. Daarnaast is er bij bouwbedrijven een groeiende behoefte om leidingen maatvast te kunnen tekenen binnen het gebouw. Dit omdat er bij het bestellen van prefabelementen op de juiste plaats sparingen of kepen kunnen worden aangebracht. EliteCAD biedt in versie 11 de mogelijkheid volledige afvoer- en leidingnet- 6 CADMagazine Juni

6 en 3D-techniek Deze hal is een uitbreiding van het bestaande gebouw. ten te tekenen en zodoende de gewenste tekeningen aan de prefableveranciers te kunnen bieden. Wandlagen opbouwtypen Het kan voorkomen dat de fundering afwijkt van de erop staande constructie. Binnen EliteCAD is het mogelijk een meervoud van al dan niet dragende wandlagen over elkaar heen te leggen. Een geselecteerde laag kan in de plattegrond worden weergegeven terwijl zich daaronder bevindende wandopbouw wordt weergegeven. Het handige hiervan is dat er toch gewoon raam- en deurkozijnen in kunnen worden geplaatst en de bijbehorende eigenschappen parametrisch aanpasbaar zijn. Deze weergave is naast de plattegrond ook mogelijk in 3D, doorsnede of aanzicht. Gedraaid Coördinatensysteem Indien twee of meer coördinaatsystemen over elkaar heen liggen in verschillende hoeken, zoals dat veel bij bestaande, oude, gebouwen maar ook in moderne architectuur voorkomt, kan de cursor van EliteCAD worden gedraaid. Een hulplijnenconstructie is ook mogelijk, maar het toepassen van de gedraaide cursor werkt efficiënter. De uitdaging ligt in dit geval niet bij functies als rekken en draaien, maar in het perfect laten corresponderen van deze coördinaatsystemen, waardoor het uiteindelijke 3D-model accuraat en van hoge kwaliteit is. 2D-contouren over 3D-bouwdelen Het is mogelijk om contouren over een bouwdeel te extruderen in EliteCAD 11. Zo kan de gebruiker bijvoorbeeld een 2D-contour inlezen uit een bibliotheek of bij een leverancier downloaden en deze toepassen als profilering van het raamhout. Hierdoor is het mogelijk om een kozijn tot in detail te modelleren, net als de rest van het gebouw. De balans tussen het 2D- en 3D-tekenwerk is echter belangrijk. Het is zelden nodig om het gehele gebouw tot in detail te modelleren, vaak ligt de grens bij bijvoorbeeld de plinten of hang- en sluitwerk. In EliteCAD is het traditioneel werken in 2D CAD ook mogelijk, waarbij de gebruiker de balans zelf bepaalt. Een startend 3D CAD Ingenieur begint bijvoorbeeld met een abstract 3D-model aangevuld met traditionele 2D-details. Wie meer ervaren is met 3D-modelleren zal zijn 2D-tekenwerk laten afnemen en meer in 3D werken. Systeemversnelling De driedimensionale planning heeft duidelijk de voorkeur boven de 2D-variant. Gevels, doorsneden en plattegronden zijn aan elkaar gerelateerd. Een wijziging in het ene bouwdeel veroorzaakt automatisch een wijziging in de daaraan verbonden bouwde(e)l(en). Iets wat in een combinatie met traditionele 2D-systemen niet mogelijk is. Het werken in 3D vergt veel van de kernel voor wat betreft verwerkingsnelheid en gegevensbeheer. EliteCAD 11 bevat een in eigen beheer ontworpen kernel en bijbehorende 3D-technologieën. Hierdoor is het mogelijk om een totaal project binnen één model te beheren in render modus. Projecten in EliteCAD bestaan uit een bestand wat zowel gegevens- en bestandbeheer mogelijk maakt. Interoperabiliteit; De Cadvisual Groep is aangesteld om voor Messerli Informatik de niet- Duitstalige markten te bedienen. Op verzoek van klanten buiten Zwitserland, en geheel in lijn met de denkwijze en bedrijfsfilosofie van Cadvisual, is nu IFC in versie 11 opgewaardeerd tot de 2.X standaard en IDM certificatie. EliteCAD is in staat om uit te wisselen met behulp van DXF/DWG, IGES en ook CATIA-bestanden. Cadvisual legt zich toe op het toepassen van IFC binnen BIM projecten. Hiertoe biedt het bedrijf naast EliteCAD een tiental software gereedschappen voor het engineeren en uitvoeren van BIM. Cadvisual is tevens de oprichter van de Benelux-afdeling van BuildingSmart, een open forum dat zich ten doel stelt producentonafhankelijke en dus open uitwisselingstandaard door middel van IFC gemeengoed te maken. CADMagazine Juni

7 CAD-Wereld Ook aandacht voor kennisgebaseerd ontwerpen HiCAD next 2006 en HELiOS next 2006 Door de redactie. Op de Hannover Messe presenteerde ISD Software und Systeme de nieuwste versies van de CAD- en PDM-oplossingen HiCAD next en HELiOS next. Beide pakketten zijn per direct beschikbaar gekomen voor de eindgebruikers. Daarnaast werkt het bedrijf momenteel aan een tool voor het zogenaamde kennisgebaseerde ontwerpen. HiCAD next met individueel configureerbare gebruikersinterface, MAE Götzen. HiCAD next is een CAD-systeem met 2D-/3D-associativiteit, geïntegreerde branche-oplossingen en PDM-componenten. Het idee van een contextgevoelige gebruikersinterface wordt in het programma consequent toegepast, van iconenmenu's tot en met het start center. In HiCAD next 2006 zijn honderden veranderingen doorgevoerd in vergelijking met de vorige versie. Dit is met name te merken aan de toename van de beschikbare functies. Zo is er de de Designvariantentechniek voor automatisering van het ontwerpproces. Daarnaast zijn er verschillende uitbreidingen bij de branch-oplossingen te vinden en is er een nieuwe module beschikbaar voor volgbuigstempels. Verder heeft ISD de normdeel-/pofielcatalogus geïnternationaliseerd en een ROHR2-interface toegevoegd voor piping. Ook is de KISSsoft-interface toegevoegd voor 3D-tandwielen. Integratie PDM en CAD Gefundeerd op een onafhankelijke relationele database regelt het PDMprogramma Helios next het beheer van data en documenten en kan het automatisch de processen aansturen die van deze informatie gebruik maken. Helios next kent mogelijkheden om documenten alleen te bekijken of om zowel te bekijken alsmede te wijzigen. Dit is middels het vrijgavebeheer flexibel in te stellen. In de 2006-versie van HELiOS next valt de nieuwe open structuur en integratie met CAD-systemen van derden op. Het gaat hierbij om de samenwerking met pakketten als Inventor, SolidWorks en AutoCAD. Deze mogelijkheid moet een basis vormen voor integratie bij de eindgebruiker. Verder is de Vault-server doorontwikkeld en is in de nieuwe versie datareplicatie mogelijk over verschillende vestigingen. Ook kent HELiOS next 2006 verder ontwikkelde Office interactie door het met referenties toepassen van database-attributen in Officetemplates. Tenslotte is er nog een classificatiemodule voor onderdelen/ documenten en zijn er Workflow-uitbreidingen voor Projecten/Mappen. Naast de presentatie van de nieuwe versies gaf ISD ook inzicht in de overige ontwikkelingsdoelen. Voorbeelden op CAD-gebied zijn het optimaliseren en individueel aanpassen van de gebruikersinterface, Knowledge Based Engineering en uitbreidingen op European Solid Modeler (ESM)-kernel. Deze 3D-kernel is door ISD zelf ontwikkeld en de basis van de HiCAD NeXt. Kennisdatabase De hoofdpunten voor ontwikkeling op het PLM-gebied zijn de integratie met andere IT-systemen, zoals ERP, CRM en SCM en de automatisering van complexe procesketens. Een ander belangrijk thema is het Knowledge Based Engineering, oftewel het opslaan van reeds opgedane kennis in een database en productconfiguratoren in HiCAD next. ISD heeft samen met de Leerstoel voor Machinebouwinformatica van de Universiteit Bochum een oplossingsconcept bedacht voor het genereren van productconfigurators. Het doel van het daaruit ontstane KoViP-project is het creëren van een softwaretool, waarmee automatisch regelgebaseerde productconfigurators zijn te ontwikkelen. De tool gaat hierbij uit van gestandaardiseerde modules, diensten, bibliotheken en interfaces zodat de gebruiker in een voor hem bekende omgeving kan werken. 8 CADMagazine Juni

8 CAD-Wereld Veel extra functie voor complexe elementen Lay-out functies PlotMaker geïnte Door de redactie. In mei is Archicad 10 door ontwikkelaar Graphisoft vrijgegeven voor de markt. In juni is vervolgens de Nederlandstalige versie van het pakket beschikbaar gekomen. Zoals de traditie dat vereist is ook de nieuwe release geschikt voor zowel Windows- als Macintosh-omgevingen. Dat is hetzelfde gebleven, er is ook veel veranderd. Verlopende arceringen op gegenereerde aanzichten. Graphisoft heeft volgens eigen zeggen geprobeerd om Archicad 10 gebruikers in staat te stellen om hun ideeën sneller om te zetten in 3D-modellen, met minder fouten en betere documentatie. Dat moet onder meer kunnen dankzij het gebruik van schuine wanden, kolommen en balken. Deze zijn zowel grafisch als numeriek onder elke hoek te plaatsen, met correcte bouwkundige representatie. Het is hierbij mogelijk om deuren en ramen verticaal of in lijn met de geometrie van een opening in complexe wanden te plaatsen. De complexe elementen zijn over meerdere verdiepingen te plaatsen. Wanden, kolommen, balken en daken worden automatisch weergegeven op verdiepingen die zij doorkruisen. Archicad 10 geeft hierbij een weergave overeenkomstig de bouwkundige standaard, de juiste combinatie van een projectie en een horizontale doorsnede op anderhalve meter, ook met betrekking tot wandopeningen. Verbindingen van wanden zijn weer te geven op basis van prioriteiten per laag. Daarnaast kan de gebruiker in de nieuwe versie eigen profielen definiëren met behulp van de profielmanager. Hierbij zijn arceringen in te zetten voor verschillende materialen en is een complete verzameling aan te leggen. Dit zowel in 3D als in alle 2D-views. Alle basisbewerkingen en nieuwe opdrachten voor complexe elementen werken in de plattegrond, de doorsnede/aanzicht en 3D-views. De gebruiker kan dus in elke willekeurige omgeving werken aan het model. Lay-outs Archicad 10 biedt een verdergaande samensmelting van ontwerpen en tekenen door verbeterde automatische documentatie en de interne toepassing van lay-outs. Alle lay-out functies van PlotMaker zijn bijvoorbeeld geïntegreerd in Archicad. Dit resulteert in een enkele interface en gelijksoortige opdrachten en objecten op de lay-out. Daarnaast is de gehele projectstructuur is direct beschikbaar vanuit de Navigator: projectview, viewsets, layouts en documentatiesets. Bovendien is drag & drop mogelijk van alle views naar lay-outs. Deze functie is met name toegevoegd voor het publiceren en plotten van ontwerpen. De tekeningmanager in Archicad 10 is een overzichtelijk venster voor het beheren van tekeningen en het updateproces. Het controlemechanisme op twee niveaus zorgt ervoor dat alleen die tekeningen worden doorgerekend die daadwerkelijk veranderd zijn. Hierdoor kan het updateproces sneller verlopen dan in voorgaande versies. De gebruiker kan pagina s van PDFbestanden importeren en deze als tekeningen plaatsen op een lay-out of in het model. De volledig geïntegreerde, interactieve lijsten van gebruikte elementen zijn in de nieuwe release van Archicad WYSIWYG-tabellen geworden. Wijzigingen in de lijsten werken door in het model waardoor de gebruiker meer vrijheid heeft om de lijsten 10 CADMagazine Juni

9 greerd in Archicad 10., Correcte bouwkundige weergave op alle verdiepingen. vorm te geven. De automatische lijsten van tekeningen, views, lay-outs zijn ook op lay-outs te plaatsen waardoor het proces van het maken van tekeninglijsten versnelt. Het mechanisme van TeamWork is uitgebreid naar het maken van de lay-outs in Archicad 10. Samenwerken in één model kan hierdoor in het gehele proces, tot en met de documentatie. De gebruiker kan een onbeperkt aantal pensets vastleggen en opslaan onder een naam. Deze zijn toe te passen op views, tekeningen of lay-outs voor een precieze weergave van tekeningen. Archicad 10 kent lineair en radiaal verlopende arceringen van twee kleuren voor het gebruik in ontwerppresentaties. Deze zijn toe te passen in elke view. In doorsneden en aanzichten zijn tevens automatisch de kleurschakeringen van een shading te gebruiken op basis van lichtval en materiaal. Info-tag Naast nieuwe functies heeft Graphisoft ook aandacht besteed aan de gebruikersinterface. Uiteraard met de bedoeling om meer overzicht en een hogere gebruikerssnelheid te genereren. Zo lichten in Archicad 10 elementen op als de gebruiker er met de muis boven staat. Vervolgens verschijnt er een info-tag, zodat te zien is welk element wordt geselecteerd bij een muisklik. Deze feature is met name handig bij het selecteren van overlappende elementen, bij het dimensioneren en bij overnemen van objectparameters. Om de gebruiker direct te informeren over geselecteerde elementen verandert in de nieuwe versie ook de kleur van een geselecteerd element. Dit niet alleen in 2D-situaties maar ook in 3D. De navigatie in 3D is overigens ook aangepast in Archicad 10. Graphisoft heeft gekozen voor een meer game-achtige manier van navigeren bij het rondwandelen in een gebouw of het bekijken van een model. Dit geldt zowel voor de parallelle als perspectivische projectie. De in het pakket aanwezige automatische guide-lines voorspellen de gebruikersintenties tijdens het werk. Raakt de gebruiker tijdens het tekenen even een rand of hoekpunt aan, dan verschijnen er guidelines om richtingen, hoeken of speciale punten te vinden. Hierdoor is grafische input sneller toe te voegen en hoeft de ontwerper nog maar één hand te gebruiken bij deze handeling. Meer informatie over Archicad 10 is te vinden op de websites van Graphisoft en Kubus informatiesystemen. Hier zijn ook links naar verschillende demonstratiefilmpjes te vinden die de nieuwe features toelichten. CADMagazine Juni

10 CAD-Wereld AutoCAD 2007 Deel 3 Visuele botsingscontrole en com Door: Jean-Pierre van Gastel In deel 1 en deel 2 over AutoCAD 2007 viel al het een en ander te lezen over de vele nieuwe mogelijkheden op het gebied van 3D in AutoCAD In dit artikel ga ik daar nog dieper op in om de vele krachtige, nieuwe 3D-mogelijkheden aan de tand te voelen. of andersom, zie afbeelding 3. Indien dit nog niet genoeg is kunnen er ook nog zogenaamde Guides worden ingezet. Dit zijn extra 2D- of 3D-contouren aan de zijkant die als een soort geleide rails kunnen dienen tijdens het maken van het 3D-oppervlak. Een loft is overigens nog aan te passen in het nieuwe Loft Settings dialoogvenster. De instellingen in het dialoogvensters bepalen of de Loft recht of vloeiend moet verlopen door de verschillende 2D-elementen. Eventueel is zelfs in graden in te stellen hoe de start en eindhoek mogen verlopen van de Loft. Afbeelding 1: Het Presspull-commando. Een compleet nieuwe werkwijze om vanuit 2D een 3D-element te maken is te vinden in de vorm van het Presspull-commando. Na het activeren van het commando selecteert de gebruiker een 2D-object, waaraan direct dynamisch een hoogte is te geven, net zoals bij een extrusie. Een heel groot verschil met het extrusiecommando is dat AutoCAD automatisch detecteert of er materiaal moet worden toegevoegd of dat er materaal moet worden weggehaald, zie afbeelding 1. Een nadeel van deze methode is overigens wel dat achteraf de diameter van bijvoorbeeld een cilinder niet aan te passen is door middel van 3D grips. Revolve Sweep - Loft Het commando Revolve om cilindrische delen te maken, is niet veel veranderd. Het enige verschil is dat een open contourlijn automatisch wordt omgezet naar een surface bij het gebruik maken van het Revolve-commando. Het Sweep-commando is nieuw in AutoCAD 2007 en geschikt om elke 2D-vorm uit te trekken over een 2D- of 3D-pad. Ook hier geldt dat een open contour automatisch wordt omgezet naar een surface en een gesloten object naar een solid. Voordat de Sweep wordt gemaakt, zijn er opties om de 2D-vorm automatisch te torderen, te verschalen of uit te lijnen over het 2Dof 3D-pad, zie afbeelding 2. Voor hele complexe Solids of Surfaces is het nieuwe Loft-commando beschikbaar. Deze functie bestaat al heel lang, maar zat tot nu toe niet in AutoCAD. Met een Loft kan de gebruiker automatisch een huid maken die is gebaseerd op verschillende 2D-doorsnedes. Dit is bijvoorbeeld mogelijk door gebruik te maken van een aantal cirkels en rechthoeken. Door deze in een bepaalde volgorde te selecteren met het Loftcommando zal AutoCAD 2007 automatisch de 2Dobjecten met elkaar verbinden. Op deze wijze ontstaan er dus vrij gemakkelijk overgangen van rond naar vierkant Complexe surfaces Het werken met de oude AutoCAD surfaces is eigenlijk af te raden. Om die reden zitten ze ook wat verscholen in de software. Door gebruik te maken van open contouren in combinatie met het nieuwe Loft-, Extrude-, Revolveen Sweep-commando maakt de gebruiker immers de meest complexe surfaces aan in enkele ogenblikken. Om een gewoon platte surface te tekenen bestaat er nu het commando Planar Surface. Letterlijk vertaald is een Planar Surface een plat vlak. Dit is eventueel nog wel aan te passen met betrekking tot het aantal segmenten. Dit aanpassen gebeurt via het Properties Palette waar zowel de U- en V- isolines zijn aan te passen voor respectievelijk de x- en y-richting. Elke Surface is om te zetten naar een Solid Afbeelding 2: Een 2D-vorm is automatisch te torderen, te verschalen of uit te lijnen over het 2D- of 3D-pad. 12 CADMagazine Juni

11 CAD-Wereld plexe surfaces Afbeelding 3: Overgangen van rond naar vierkant en andersom. Afbeelding 5: Complexe solids in AutoCAD met een zelf in te stellen dikte. Met het nieuwe commando Thicken Surface volstaat het om van een 2D-oppervlak te selecteren en vervolgens een dikte in te typen. AutoCAD 2007 zal vervolgens de surface automatisch omzetten naar een solid. Afbeelding 4: Overlappende solid-gedeelten worden rood weergegeven in het ontwerp. Overlappingen Om te controleren of Solids elkaar raken bestaat er in AutoCAD al langer het Interference Chec- commando. In AutoCAD 2007 is het werken met dit commando een stuk duidelijker geworden. Nog steeds moet er een selectie worden gemaakt op de eerste en de tweede set met solids die de gebruiker wil controleren. Vervolgens komt er echter een nieuw dialoogvenster tevoorschijn en wordt het overlappende Solid-gedeelte direct in de kleur rood weergegeven in het ontwerp. Tevens wordt er daarbij automatisch ingezoomd op dit gedeelte, zie afbeelding 4. In het nieuwe dialoogvenster is automatisch te schakelen tussen de verschillende solids of verder in te zoomen, te pannen of het ontwerp te draaien middels het 3D Orbit-commando. Uiteraard zijn er instellingen terug te vinden die bepalen wat de visuele weergave is van de solids die elkaar raken. Om hele complexe solids te bouwen, zijn in AutoCAD 2007 solids en surfaces door elkaar heen te gebruiken. Met andere woorden: een Surface kan dienen als snijvlak voor het doorsnijden van een solid. Het commando Slice heeft namelijk de optie gekregen om een surface te selecteren die vervolgens wordt gebruikt als snijvlak. Een voorbeeld van de zeer complexe solids die zo in AutoCAD 2007 te ontwerpen zijn is te vinden in afbeelding 5. In AutoCAD 2007 kan haast elke 2Dvorm omgezet worden naar een Surface met het nieuwe Convert to Surface-commando. Concreet zijn 2D solids, Regions, open polylijnen met een dikte, lijnen met een dikte, bogen met een dikte en platte 3D-faces om te zetten naar een surface. Vervolgens is het mogelijk om deze met het commando Thicken Surface weer om te zetten in een Solid. Met het nieuwe Convert to Solid-commando kunnen bestaande 2D-elementen automatisch geconverteerd worden naar een 3D Solid. Voorbeelden hiervan zijn een polylijn met een dikte en een cirkel met een dikte. CADMagazine Juni

12 CAD-Wereld Een 3D-pakket voor kinderen Cosmic Blobs Lab Rat Edition 1.2 Door: Peter Poeliejoe Cosmic Blobs is een 3D-programma, dat duidelijk bedoeld is voor kinderen. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het kleurgebruik, de gebruikers interface en de geluiden die bij elke actie te horen zijn. Het pakket van SolidWorks is dan ook bedoeld om kinderen spelenderwijs wegwijs te maken in de wereld van 3D-software. De Modeling Mode van Cosmic Blobs. In eerste instantie is Cosmic Blobs erg onwennig door de ongebruikelijke gebruikersinterface. Overal staan afbeeldingen van laboratoriumartikelen en gereedschappen en veel daarvan bewegen. Zodra er echter een vertegenwoordiger van de doelgroep, namelijk een kind, plaatsneemt achter het scherm is elk probleem snel verdwenen. Ineens blijkt er ongekende mogelijkheden in het stukje software te zitten. Eigenlijk is één en ander gewoon erg intuïtief, maar de gemiddelde volwassene doet daar kennelijk wat langer over om dat door te krijgen. De uitgebreide tooltips zijn vaak voldoende om op gang te komen. De manier van werken is in drie stappen onder te verdelen, die in het programma ook als drie afzonderlijke modi aanwezig zijn: Modeling Mode, Decoration Mode en Animation Mode. De drie modi zijn te bereiken door op één van de drie knoppen geheel links onderaan te drukken. De linker knoppenbalk blijft altijd staan, de rest wijzigt per modus. In Modeling Mode, zie afbeelding 1, kan een model worden opgebouwd uit basisvormen, maar er kan ook een complete vorm als uitgangspunt worden gebruikt. Standaard is er al een redelijk aantal meegeleverd en op de website van het programma zijn er nog veel meer te vinden. Elke vorm kan aangepast worden door met het gereedschap te kneden. Denk hierbij aan acties als uitrekken, indrukken, buigen, verschalen, enzovoorts. Om een symmetrische vorm te houden kan er eerst een spiegelvlak worden geplaatst. Blobs zijn ook samen te voegen tot één vorm. Om het model bij het bouwen aan alle zijden te kunnen bekijken is de lab rat beschikbaar, zie afbeelding 2. Dit is een laboratoriumrat in een glazen 14 CADMagazine Juni

13 bol die door klikken en slepen in de ruimte verdraait. Met hem draait dan het hele model mee, een beetje als de 3D orbit in AutoCAD. Aan de linkerzijde staan vooral dit soort zaken, bedoeld om het model, of het zicht erop, te verdraaien of te zoomen. De Lab Rat regelt de wijze van het bezichtigen van het model. Animaties In Decoration Mode is het mogelijk het model te schilderen met volle kleuren of texturen en er stickers op te plakken. Dit zijn plaatjes als cijfers en letters, ogen, neuzen, bliksemschichten en nog veel meer kleurig spul. Met het gummetje zijn die weer te verwijderen. In Animation Mode zijn eenvoudige animaties te maken. Dit kan door een pad te tekenen waarlangs het model zich moet bewegen en de beweging van de blob zelf te definiëren. Een eenvoudige animatie is vrij snel gemaakt, maar een echt goede animatie opbouwen kost wel iets meer tijd. Het eindresultaat van het bouwen en schilderen is op te slaan als het native format (.blob) of te exporteren als een VRML-bestand. Een wat vreemd neveneffect van het gebruik van Cosmic Blobs was dat de overige openstaande programma s enigszins gingen flikkeren langs de randen. Het effect is weer weg als Cosmic Blobs wordt afgesloten en het programma heeft zelf nergens last van. Cosmic Blobs is er voor Windows en Mac. Minimale systeemeisen zijn voor Windows: Windows 98SE tot XP, een PIII 1.0 GHz processor, 256MB RAM, een 3D-videokaart met 32Mb en 200Mb ruimte op de harde schijf, geen eisen waar de gemiddelde huis-, tuin- en keuken-pc moeite mee zou moeten hebben. Voor de Mac geldt: Mac OS X 10.3 Panther; 10.4 Tiger, G GHz processor, en eveneens 256Mb RAM en 200Mb vrije schijfruimte. Uiteraard geldt voor beide dat een snellere processor en vooral meer geheugen het geheel veel plezieriger laten lopen. Conclusie Er is een vijf dagen demoversie te downloaden van de website van Cosmic Blobs. Hier is ook een PDF van het handboek te vinden, evenals wat instructiefilmpjes, een aantal howto's en een Help Center. Deze laatste laat steeds een compleet scherm zien, waarbij op elk icoon kan worden geklikt om een uitgebreide uitleg daarover te krijgen. De hoeveelheid informatie is erg uitgebreid en gewoon goed te noemen. Alles is in het Engels, maar zo visueel opgezet dat het zonder volledige beheersing van deze taal ook wel lukt om er wijs uit te worden. Al met al is Cosmic Blobs een leuke manier om kinderen een eerste kennismaking te bieden met het 3D-modelleren voor de prijs van een computerspel. Het is opvallend hoe snel complexe bewerkingen worden uitgevoerd binnen een vriendelijke omgeving.

14 CAD-Wereld Werken in Alibre Design 3D Fundamenteel anders dan 2D Door: Bert Hobelman Sinds 2004 is AniVizzion in Arnhem de distributeur voor Alibre Design in Nederland. Dit pakket wijkt af van de traditionele 2D CAD-programma s. Het is in de eerste plaats voornamelijk bedoeld voor technische toepassingen, zoals die in machinefabrieken, maar daarnaast ook voor fabrikanten die hun onderdelen in 3D ontwerpen en een prototype maken. Naar 3D Als de Sketch op maat is, kan op verschillende manieren een 3D-object worden gemaakt. Bijvoorbeeld met behulp van Extrusie-, Revolve- of Loft-commando s. Ook kan materiaal van een 3D-object worden verwijderd met Cut- en Hole-functies. Afronden of afschuinen van randen komt veel voor, dus daar zijn speciale functies voor. Door verschillende van deze mogelijkheden te combineren, ontstaat al snel een 3D-model. Dit wordt niet alleen geometrisch juist weergegeven, maar staat ook toe dat de verschillende maten worden aangepast. Dit met het gevolg dat alle relevante data mee wijzigen. Alibre Design Professional kent ook Configuraties. Verschillende stadia of variaties van het ontwerp kunnen worden opgeslagen in zo n configuratie. Hiermee is het dus mogelijk om meerdere varianten van een ontwerp in één enkel bestand te bewaren. Een samenstelling in Alibre Design. Een vraag die bij de meeste 2D-gebruikers opkomt als ze met Alibre Design werken is: Hoe trek ik een lijn? De werkwijze van een 3D parametrisch CAD-systeem is fundamenteel anders dan in een 2D CAD-systeem. De gebruiker tekent het onderdeel niet meer, maar ontwerpt het onderdeel in 3D. Het maken van de tekening kan aan de computer worden overgelaten. In feite zijn het een aantal stappen die worden genomen om een samenstelling van onderdelen volledig uit te werken. Om te beginnen wordt een basisfiguur uitgezet in een Sketch-omgeving. Dit lijkt nog het meest op een 2D CAD-programma, maar er is meteen al een verschil. In plaats van een lijn direct een lengte mee te geven, worden afmetingen bepaald door te bematen. Een voordeel hierbij is dat de lengte van een deel van een ontwerp afhankelijk kan worden gemaakt van een andere lengte die elders in het ontwerp voortkomt. Bijvoorbeeld een gat dat zich altijd op éénderde van de lengte van een profiel bevindt, ook als de afmetingen van het profiel wijzigen. Het is zelfs mogelijk om alle maten in een Excelbestand te plaatsen. Een onderdeel kan zo op maat worden gemaakt door alleen een tabel aan te passen. De Samenstelling Nadat meerdere onderdelen gemaakt zijn, is het tijd om een samenstelling te maken. In de samenstelling gaat het niet meer om het bewerken van onderdelen, maar ook om de manier waaraan ze aan elkaar zijn gekoppeld. Bij het maken van een samenstelling verschijnen andere commando s op het scherm om het voor de gebruiker overzichtelijk te houden. Ook hier geldt weer dat alle verbanden in de samenstelling worden geplaatst, zoals die in de werkelijkheid ook aanwezig zijn. Dus ook de samenstelling wijzigt mee als een onderdeel wordt aangepast. Daarnaast kan de beweging van de samenstelling, voor zover aan de orde, worden gesimuleerd door een onderdeel met de muis te bewegen. In een samenstelling is het nog steeds mogelijk om een onderdeel te bewerken. Het scherm van Alibre Design toont dan weer dezelfde bewerkingsfuncties als wanneer een nieuw onderdeel wordt gemaakt. Wel zijn dan de rest van de onderdelen van de samenstelling zichtbaar.

15 CAD-Wereld Beheer Het beheer van tekeningen kan eventueel in de zogenaamde Repository. Van alle bestanden wordt hier bijgehouden wie er aan heeft gewerkt, welke onderdelen er bij horen en welke versies er van zijn. Oudere versies zijn altijd nog beschikbaar zodat een ontwerper kan zien hoe een bepaald ontwerp er vijf versies geleden uitzag. Als meerdere gebruikers aan een project werken, is van elk bestand aan te geven welke rechten iemand heeft op een tekening. Zo wordt soms alleen redline -rechten aan iemand verleend waardoor deze persoon commentaar kan geven op een tekening door als het ware met een dikke rode stift opmerkingen kan plaatsen in de tekening. Het ontwerp zelf kan dan echter niet worden gewijzigd. Maten in de 2D-schets sturen het 3D-model. Hier in een plaatwerkonderdeel. Standaard nderdelen zijn beschikbaar via de ingebouwde Part Library. Deze onderdelen komen rechtstreeks uit de database van Alibre die tienduizenden elementen bevat. Een andere mogelijkheid is de Part Solutions-bibliotheek, die zelfs nog meer onderdelen bevat, maar iets trager in gebruik is. Een Internetverbinding is hierbij wel noodzakelijk. Eenmaal binnengehaalde onderdelen blijven ook offline beschikbaar. Om te verduidelijken hoe de samenstelling er uitziet, kan Alibre Design een Exploded View of doorsneden maken. Toch 2D Het maken van de uiteindelijke werktekening gaat automatisch. Na het kiezen van de grootte van het tekenvel, de schaal en eventuele andere gegevens die in de rechteronderhoek moeten komen, worden de gekozen aanzichten automatisch geplaatst in de tekening. Alle maten die tijdens het ontwerpen van een onderdeel al ingevoerd zijn, worden desgewenst automatisch geplaatst. Om de tekening af te maken staan er functies als doorsneden, detailuitsneden, vorm en plaatstoleranties tot de beschikking van de constructeur. Ook de stuklijst wordt automatisch ingevoegd. Zelfs als hier een maat wordt aangepast zal dat door het hele model doorwerken, dus ook in 3D. Vaak wordt van een ontwerp een visualisatie gemaakt. Hierbij wordt het model voorzien van de juiste materiaaleigenschappen om zo een duidelijk eindbeeld te krijgen. In Alibre Design gaat dit door middel van Photorender. Middels zogenaamde studio s geeft de gebruiker aan in welk licht en met welke achtergrond het model moet worden gerenderd. Tot slot kan een sterkteberekeningsprogramma een model aan een virtuele belasting onderwerpen. De resultaten zijn als HTML-bestand beschikbaar voor printen of versturen. Lesprogramma s Het ontwerpen volgens deze werkwijze is in lijn met veel andere parametrische solid modelers. Gebruikers die al ervaring hebben met solid modeling zullen weinig moeite hebben om met Alibre te ontwerpen. Uitwisselen van bestanden gaat via DWG, DXF, STEP, IGES of SAT. Verder wordt er veel aandacht besteed aan lesprogramma s die standaard in Alibre Professional aanwezig zijn. Een opvallende eigenschap van Alibre Professional is de mogelijkheid om online hulp te vragen aan een zogenaamde Alibre Consultant of een Alibre Assistant. In zo n geval wordt er een teamsessie gestart waarbij beide partijen het 3D-model kunnen zien en bewerken. Dat bewerken gaat uiteraard door één persoon tegelijk, maar de andere gebruiker kan realtime mee kijken en eventueel commentaar geven. Deze functie is ook geschikt om twee of meer constructeurs via internet samen aan een onderdeel te laten werken terwijl ze niet in elkaars buurt zijn. CADMagazine Juni

16 CAD-Wereld Pakket beschikbaar in Nederlandse versie DDS 3D InstallatieCAD op basis van IFC Door de redactie. Op de vakbeurs voor Verwarming, Sanitair en Klimaat- en Koudetechniek heeft Data Design System (DDS) Benelux een 3D CAD-systeem voor installateurs gelanceerd. Het pakket wordt verkocht onder de naam DDS 3D InstallatieCAD en is een Nederlandse uitvoering van software die al beschikbaar is in Duitsland en Scandinavië. Een driedimensionale weergave van een leidingsysteem in DDS 3D InstallatieCAD. DDS is een zelfstandige, Nederlandse verkoop- en serviceorganisatie en onderdeel van Cadvisual International Holdings. Cadvisual houdt zich sinds 2003 bezig met de import, lokalisatie en implementatie van 3D-softwareproducten voor de bouw, en heeft momenteel zeven werkmaatschappijen die producten voeren voor 3D architectonisch ontwerp, 3D terreinplanning en wegenbouw, 3D modelnavigatie, 3D/4Dprojectplanning, IDM, een IFC-koppelbare Specificatie van eisen DataBase, 3D IFC modelserver, 3Ddocumentbeheer, 3D- IFC gebaseerde energiesimulaties en IFC gebaseerd Technisch Facilitair Beheer. IFC Het uitgangspunt van Cadvisual is dat het gehele communicatieproces, vanaf het samenstellen van het programma van eisen (PVE) van een bouwkundig project tot en met het technisch facility management, alle projectinformatie als intelligente 3D CAD informatie doorgeeft. Dit gebeurd op basis van de Industry Foundation Classification (IFC). Dit is een open, producentonafhankelijke, objectgeoriënteerde standaard voor het uitwisselen van 3D CAD-gegevens. De IFC is in de jaren negentig in het leven geroepen door de International Alliance for Interoperability. IFC maakt het werken met een Bouw informatiemodel mogelijk, waardoor alle projectdeelnemers aan één centraal virtueel 3D-gebouwmodel gegevens kunnen ontlenen en toevoegen. Hierdoor komt uiteindelijk een digitaal as-built model tot stand wat als bron kan dienen voor bijvoorbeeld een Facility Managementsysteem of documentbeheersoftware. Symbolen en normen DDS 3D InstallatieCAD werkt volledig in 3D en maakt gebruik van een open systeem met betrekking tot de productbestanden en -database. Een voorbeeld van deze laatste zijn 2BA en TU die samen met Nederlandse symbolen en normen beschikbaar zijn. Daarnaast is uitwisseling met andere ontwerp- en planningomgevingen mogelijk door middel van im- en export van 2D/3D DXF/DWG en IFC. Verder zijn ook hoeveelhedenstaten en materiaallijsten direct naar calculatiesoftware te exporteren. Naast de uitwisseling op digitaal niveau zijn ook hardcopy bestanden te gebruiken. Zo zijn papieren bouwtekeningen na het inscannen geschikt als onderlegger voor een tekening. De software zal voor het sanitair en de verwarming de U-waardes van de bouwelementen automatisch bepalen binnen het IFC 3D CAD-model en deze verwerken in de resultaten voor de energievoorzieningsplanning Daarnaast worden alle bouwdelen voorzien van technische gegevens. De software zal zelf verwarmingselementen en leidingen toewijzen en koppelen. Ook pijpenstelsels en kranen worden automatisch op maat gezet. Voor de klimaattechniek geldt dat het programma de luchtkanalen en rookgasafvoer automatisch dimensioneert. Hierbij is het mogelijk om drukverliesberekeningen met hydraulische callibratie uit te voeren. Alle wijzigingen in het basisontwerp worden automatisch doorgevoerd in alle schema s, tekeningen, rapportages, stuklijsten en 3D-visualisaties die binnen de DDS 3D InstallatieCAD gekoppeld zijn aan het ontwerp. Voor het maken van de visualisaties heeft DDS een ingebouwde renderingsmodule beschikbaar. Verder zullen op zéér korte termijn koppelingen met VABI en Intellec software beschikbaar komen voor de uitwisseling van modellen

17 CAD-Wereld Electrical-producten via Aceri Aceri Nederland was altijd verantwoordelijk voor de verkoop en ondersteuning van Electrical Designer en Autocad Electrical. Sinds januari 2006 heeft deze dealer echter de rol gekregen van distributeur voor deze Electrical producten. Aceri zal dus voortaan via een beperkt dealerkanaal de directe verkoop verzorgen. Deze dealerselectie is samengesteld door Autodesk zodat het expertiseplatform gecontroleerd zal zijn door de gehele Benelux. Alleen de door Autodesk geselecteerde partners mogen deze producten verkopen en ondersteunen. Greenock Engineering is samen met Cadix Automatisering en het Belgische CADService benaderd door Aceri Nederland en Autodesk om Autocad Electrical als engineering oplossing te gaan voeren. Greenock Engineering organiseert hierom een aantal workshops waarin gebruikers kosteloos kennis kunnen maken met AutoCAD Electrical. Revit autorisatie voor ALFA Development Met ingang van 1 juni is ALFA Development geautoriseerd als dealer van Autodesk Revit Building en AutoCAD Revit Series (ARS). Doordat ALFA Development deelneemt in Het Digitale Huis is ook de continuïteit van aansluiting op deze nieuwe Nederlandse standaard tot stand gekomen met koppelingen naar bestek, begroten, bouwbesluitcontrole applicaties en een bouwdeelbibliotheek.voor bestaande ALFA-gebruikers is een upgrade naar ARS verkrijgbaar. Zowel ALFA als Revit zijn ook los verkrijgbaar. ARKEY Interieur versie 3.1 De module ARKEY Interieur is gebaseerd op het CAD-systeem ARKEY. Versie 3.1 biedt een bouwbibliotheek met selecteergereedschap om muren, ramen en deurente plaatsen. Voor het inrichten wordt gebruik gemaakt van 2D/3D-meubelbibliotheken van bekende meubelfabrikanten. Daarnaast bevat de bibliotheek accessoires zoals planten, lampen en keuken en bureaumaterialen. De nieuwe versie van de interieurmodule bevat een compleet vernieuwde tapijtfunctie. Verder zijn nieuwe bibliotheken van Gesika, Kembo en Renz aan het programma toegevoegd en zijn er een tiental bibliotheken aangepast. Bierflesmachine wint ontwerpwedstrijd Autodesk De Inventor Design Contest, de ontwerpwedstrijd van Autodesk, heeft nu al voor de vierde keer plaats gevonden. De winner is Alexander Schlosser van de RICAO-Maschinenbau GmbH in Duitsland, die ervan door mocht gaan met de eerste prijs voor zijn ontwerp van de snelste bierkurk-sluitmachine ter wereld. De tweede prijs was weggelegd voor Atlas Copco in België voor het ontwerp van de industriële droger FD95. Meer dan 300 landen hebben deelgenomen aan de wedstrijd. Bentley verbindt MicroStation aan Google Earth Gebruikers van MicroStation kunnen vanaf nu gebruik maken van Google Earth-omgevingen voor het bekijken van 2D- en 3D-modellen. Op deze manier is het bijvoorbeeld mogelijk om een gebouw te visualiseren op een plek waar het nog gebouwd moet worden, waarbij Google Earth de achtergrondinformatie verzorgt. Uiteraard gaat het hierbij niet alleen om het beeld maar ook om de geassocieerde content zoals andere gebouwen, vervoerssystemen en grenzen. Het MicroStation-bestand kan hierbij links bevatten naar meer gedetailleerde data, bijvoorbeeld in de vorm van Excel-, Word- of PDFbestanden. Alle levels in MicroStation zijn beschikbaar voor de Google Earth-gebruiker, zodat deze willekeurige delen van het model aan en uit kan zetten. Verder is het mogelijk om voorgeconfigureerde perspectieven aan te maken voor andere gebruikers. De geometrie van MicroStation-gebruikers die het coördinaatsysteem hebben gedefinieerd voor hun ontwerp zal automatisch worden geëxporteerd naar de correcte locaties in Google Earth. Bentley start ProjectWise StartPoint ProjectWise StartPoint is een samenwerkingstool van Bentley, die gebaseerd is op Microsoft Office SharePoint technologie. De tool is bedoeld voor zowel MicroStation-, MicroStation PowerDraft- als Auto- CAD-gebruikers en beheert de kritische relaties binnen CAD-bestanden. Het pakket vereist geen andere server software naast SharePoint en is bedoeld als instapprogramma voor organisaties die willen groeten naar high-end ProjectWise-mogelijkheden. De gebruikte technologie en producten van Microsoft SharePoint bieden bestandsbeheer met behulp van check-in/check-out functies, versiebeheer en zoekfeatures. De website en het gebruikersgedeelte zijn bovendien aan te passen aan persoonlijke wensen. Naast deze standaard SharePointmogelijkheden biedt ProjectWise StartPoint het beheer van relaties voor MicroStation Reference Files en AutoCAD X-Refs. Ook ondersteunt het systeem MicroStation V8 XM Edition Link Sets tussen CADen Office-bestanden. Daarnaast is het mogelijk om PDF s en andere plotbestanden vanuit MicroStation direct op te slaan in SharePoint-technologie. Tenslotte kunnen MicroStation workspaceprofielen worden aangewezen aan individuele DGN-bestanden voor standaardisatie van bestanden. ProjectWise StartPoint is inbegrepen in MicroStation V8 XM Edition. AutoCAD-gebruikers kunnen een gratis downloadable plug-in installeren. In beide gevallen is de aankoop van een ProjectWise gebruikerslicentie vereist. Gratis Bentley-software voor studenten Bentley Systems maakt bekend dat het BE Careers Network de gratis MicroStation PowerDraft CAD-software voor studenten en docenten nu in de volgende negen talen aanbiedt: 20 CADMagazine Juni

18 CAD-Wereld vereenvoudigd Chinees, traditioneel Chinees, Tsjechisch, Engels, Duits, Italiaans, Koreaans en Spaans. De downloads bevatten de MicroStation PowerDraft-applicatie, een lesprogramma van achttien weken voor leraren en een studentenhandleiding die gratis door de school mag worden gereproduceerd. De software, handleiding en het lesprogramma zijn in negen talen te vinden op de onderstanaande website. Het stimuleringsprogramma van Bentley biedt speciale licenties voor studenten, faculteiten en hogescholen. Naast studentenlicenties in de vorm van gratis downloads van MicroStation PowerDraft, biedt het programma een Afdelingslicentie. Deze biedt toegang tot een volledige reeks softwareapplicaties voor de volledige afdeling met grote korting. De reeks bestaat uit 45 applicaties voor architectuur, geospatial, het ontwerpen van productielocaties, civiele techniek en ruimtelijke ordening. De subscription voor deze software is per seat en wordt aangeboden voor minder dan één procent van de commerciële verkoopprijs. De licentie omvat tevens gratis training voor docenten, toegang tot relevant cursusmateriaal, technische ondersteuning, software updates en gratis kopieën voor studenten. Tevens is er een faculteitslicentie beschikbaar. Deze licentie biedt hetzelfde als de afdelingslicentie, plus licenties voor een ongelimiteerd aantal gebruikers met korting. Bouwstudio 2007 voor AutoCAD Bouwstudio is een bouwkundige applicatie waarmee tekenaars 2Dontwerp-, bestek- en werktekeningen kunnen maken. De nieuwe versie is geschikt gemaakt voor AutoCAD In bouwkundig tekenwerk komt veel herhaling voor; bijvoorbeeld repeterende gevelkozijnen. Dergelijke blokken worden centraal opgeslagen in een projectbibliotheek en daarna in meerdere tekeningen gebruikt. Voor het tekenen en beheren van gevelkozijnblokken is aan Bouwstudio een nieuwe kozijnmerkenfunctie toegevoegd. Deze maakt gebruik van de AutoCAD Blockeditor, zodoende volstaat het om van ieder uniek gevelkozijn slechts één blok te tekenen. Dit blok is geschikt om geplaatst te worden in zowel gevel-, plattegronden doorsnedetekeningen. Ook is het mogelijk om met deze blokken door de kozijnmerkenfunctie automatisch een kozijnstaat op te zetten. Verder zijn in de nieuwe versie van Bouwstudio kruisingen en T-aansluitingen van wanden aangepast en is het mogelijk om wandopeningen die vervallen te sluiten. Bouwstudio is voor maximaal twee werkplekken gratis te gebruiken, wie meer licenties nodig heeft dient daarvoor bij te betalen. Het programma is te downloaden op onderstaande site. CMedia Productions BV verwerft HOI-certificering Cmedia, uitgeverij van de vakbladen CAD-Magazine, GeoInformatics en GIS-Magazine heeft een HOI certificering gekregen. Betrouwbare oplagecijfers zijn belangrijk. Enerzijds voor de adverteerders en mediabureaus die hun mediakeuze deels op deze cijfers baseren. Anderzijds voor de uitgeverij zelf, die door betrouwbare en gecontroleerde oplagecijfers aan te leveren een kwaliteitsstempel verwerft waarmee zij zich onderscheidt van vakgenoten. HOI, Instituut voor Media Auditing is een onafhankelijke organisatie met als doel het publiceren van betrouwbare, onderling vergelijkbare en overzichtelijke oplagecijfers of andere verspreidingsdata van in Nederland verschijnende media Cadac Bibliotheek en Helpfile voor Autodesk Revit De Cadac Group heeft een uitbreiding op de standaard Revit-bibliotheek beschikbaar gesteld. Deze bibliotheek bevat naast tal van parametrische bouwkundige componenten als muren, puien, trappen en vloeren ook elementen voor de vaste en losse inrichting van het gebouw. Ook bevat de bibliotheek 2D-profielen, die als basis kunnen dienen voor 3D-kozijnen. Bestaande 3D-kozijnen zijn met deze profielen om te zetten zijn naar andere typen. Uitwerken van ontwerpen in Revit naar werktekeningen en detailleringen is mogelijk met de Cadac Bibliotheek. Deze bevat 2D-details zoals de KVTdetails. Daarnaast is er een verzameling symbolen voor annotaties, brandbeveiliging en elektriciteit. Naast de bibliotheek voor Revit is er een Nederlandstalige helpfile beschikbaar. De Cadac Bibliotheek en de Nederlandstalige help worden gratis meegeleverd aan ieder die bij Cadac een nieuwe licentie Autodesk Revit Building of Autodesk Revit Series aanschaft, of zijn bestaande Auto- CAD-licenties opwaardeert naar een Revit-product. Dynamische bouwdeelbibliotheek De CAD Factory heeft een uitgebreide bouwkundige bibliotheek met dynamische blokken voor AutoCAD 2006 gemaakt. De bibliotheek bestaat uit blokken van bouwdelen en producten. Ieder blok van een bouwdeel kent twee zogenaamde Visability states en is zodoende te gebruiken in ontwerp als bestek en werktekeningen. Bij blokken van producten worden parameters aangeboden die op het product van toepassing zijn, bijvoorbeeld lateihoogte en breedte. Alle blokken gebruiken laagnamen volgens GB CAS 3.0. CADMagazine Juni

19 CAD-Wereld De bibliotheek is opgezet met i-drop technologie en is via een standaardbrowser in combinatie met AutoCAD 2006 te gebruiken. Wanneer op een webpagina de cursor van de muis verandert in een druppelaar kan de tekenaar een i-drop package naar zijn AutoCAD tekening slepen. Zo wordt in één handeling een blok uit de bibliotheek in een tekening geplaatst. Op de onderstaande website is de bibliotheek gedeeltelijk gratis te gebruiken. Voor bedrijven die de complete bibliotheek willen gebruiken is er de mogelijkheid om licentiehouder te worden en krijgen zodoende het gebruiksrecht om de bibliotheek op hun locale netwerk te installeren. Winnaars 2006 Co-Design Competition bekend CoCreate Software heeft de winnaars van de 2006 Co-Design Competition bekendgemaakt. In totaal zijn er in acht verschillende categorieën evenzoveel winnaars gekozen door de bezoekers van de wedstrijdsite. Het gaat om Liebherr Ehingen, FLUX- GERÄTE en MAFI Transport-Systeme uit Duitsland, GAW Pildner-Steinburg en Josef Bertsch uit Oostenrijk, Hewlett Packard en Lawrence Berkeley National Lab uit de VS en Norden Machinery uit Zweden. De tweede wereldwijde wedstrijd van CoCreate liet een variëteit aan producten zien, zoals tunnelboormachines, energiecentrales op basis van biomassa em pretzelmachines. De winnende ontwerpen zijn te zien op de website van CoCreate. AutoManager Meridian voor PDMWorks Cyco Software heeft de beschikbaarheid bekendgemaakt van de Cyco AutoManager Meridian Enterprise Connector voor SolidWorks PDMWorks. De connector integreert met bedrijfsbrede IT-systemen en kan daardoor de ontwerpafdeling koppelen met de rest van de bedrijfsorganisatie. Zo is technische documentatie voor iedere afdeling beschikbaar, gedurende de gehele lifecycle van een product. Hierbij is het mogelijk om meerdere CAD-systemen tegelijk te ondersteunen, zoals SolidWorks, AutoCAD, Inventor en MicroStation. Ontwerp je eigen sportauto Iedereen kan via Design Contest een eigen sportauto ontwerpen. Na inschrijving via de website kunnen deelnemers aan de start verschijnen door de 3D-software van de wedstrijdsite te downloaden. Iedereen met ontwerpaspiraties kan aan deze ontwerpwedstrijd meedoen. De Design Contest is ook voor educatieve doeleinden een uitgelezen kans. De wedstrijd is zeer geschikt als kant-en-klaar project voor scholen, docenten en leerlingen. De Design Contest speelt zich volledig af via de website. Hierdoor is het verloop van de wedstrijd voor iedereen toegankelijk en inzichtelijk. Er zijn twee verschil-

20 CAD-Wereld lende categorieën deelnemers, namelijk studenten/amateurs en professionals. Inschrijven gaat eenvoudig via de website. Na inschrijving download de deelnemer gratis de benodigde software. Ook zijn er zeer uitgebreide Nederlandstalige handleidingen beschikbaar, zodat iedereen mee kan doen. Deelnemers kunnen het ontwerp tussentijds opslaan en er op een later tijdstip verder aan bouwen. De wedstrijd eindigt op 30 juni Naast een vakjury en een adviescommissie hebben ook de deelnemers en het publiek een stem in het geheel. De weging van deze vier jury s in de totaalscore is respectievelijk 40, 25, 20 en 15 procent. In de vakjury zijn diverse vakmensen vertegenwoordigd, zoals Jos Vroomans van ANWB Autokampioen, Michael Pilarczyk van RTL Autowereld, Toni Broekhuijsen van Autoweek, Hans Tragter van de UT Twente, Rens Horn van HTS Autotechniek en Fedde Talsma van Volvo Cars. Uiteraard zijn er verschillende prijzen te winnen. Als maandprijs is er een driedimensionale uitvoering van het eigen ontwerp. Verder maken de deelnemers onder andere kans op een Burton Car, een Formule 1 Driving Experience, waardebonnen om een rijbewijs te halen en vele andere prijzen. Ontwikkeling GB CAD- Afsprakenstelsel 4 Het GB CAD-Afsprakenstelsel (GB CAS) is primair bedoeld voor gestructureerd tekenwerk van 2D CAD-tekeningen en informatieuitwisseling. In de afgelopen jaren zijn er veel ontwikkelingen geweest op het gebied van CAD-tekenen. Niet alleen de ontwikkeling van nieuwe technieken en inzichten maar ook het driedimensionaal tekenen is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Denk daarbij ook aan objectgeoriënteerd tekenen. Vanwege de ontwikkelingen op het vlak van CAD-tekenen is het GB CAS nodig toe aan een vernieuwing. De Stichting Geïntegreerd Bouwen (GB), als eigenaar/beheerder/uitgever, is inmiddels gestart met werkzaamheden die moeten leiden tot een nieuwe en geheel herziene uitgave. Samen met gebruikers zal GB in de komende maanden de ervaring, kennis en wensen op dit gebied bundelen in een nieuwe uitgave. De nieuwe uitgave zal via de onderstaande website worden aangeboden en zal onder meer bestaan uit een document waarin de afspraken zijn vastgelegd en uit enkele tools voor het gebruik van de afspraken en optimalisatie daarvan, zoals templates. Met deze tools is bijvoorbeeld te controleren of een tekening (bestand) conform het GB CAS is opgebouwd. Verder komen er migratietools beschikbaar waarmee tekeningen die gemaakt zijn op basis van het GB CAS 3 kunnen worden omgezet naar de GB CAS 4-omgeving. De website zal medio april 2006 operationeel zijn en vanaf dat moment dienen als informatiebron over de voortgang van de ontwikkeling van het GB CAS 4. Vanaf september 2006 is het nieuwe GB CAS versie 4 beschikbaar. HiCAD next 2006 met ROHR2-Interface HiCAD064-1.jpg: Geen onderschrift. Met HiCAD next 2006 is het mogelijk om HiCAD piping-data via een directe interface te verwerken in het programma ROHR2 van SIGMA Ingenieurgesellschaft. ROHR2 is een CAE-systeem voor de eenduidigheid van onderdelen en de statische en ook dynamische structuuranalyse van complexe leidingsystemen en algemene staafvakwerken. De software zal van een in HiCAD next opstellingsplan gekozen leiding informatie over de leidingsystemen en drukvaten, armaturen en flenzen, compensatoren en reduceerstukken in een transferbestand schrijven. Dit zijn bijvoorbeeld geometriedata, diameter en wanddikte, materiaal, inbouwpunten en -relaties of uitleggings- en bedrijfsdata. Deze transferdata zijn in ROHR2 in te lezen. De in ROHR2 benodigde, maar door HiCAD next niet geleverde waarden, zijn als default in te stellen en eventueel later in ROHR2 interactief te wijzigen. IGOS Next Generation 6.3 NedGraphics CAD/GIS heeft de laatste jaren gewerkt aan de doorontwikkeling van het CAD-pakket IGOS. Met de release van IGOS Next Generation 6.3 is het Nederlandstalige pakket volledig gemoderniseerd. Naast de compleet vernie uwde gebruikersinterface is het pakket ook onder de motorkap flink onder handen genomen. Zo verloopt de uitwisseling van bestanden volledig op basis van XML en heeft IGOS Next Generation naast de aansluiting op NedGeodata Warehouse ook een standaard Oracle-aansluiting. Ook is er sprake van een vernieuwde DWG-ondersteuning. Naast IGOS Next Generation Basis zijn ook alle modules en koppelingen vrijgegeven voor IGOS Next Generation IntelliCAD 6.2 Het IntelliCAD Technology Consortium heeft een nieuwe release van IntelliCAD vrijgegeven. De 6.2-versie bouwt voort op de voorgaande versies met betrekking tot het ondersteunen van grote bestanden. Het weergeven en invoegen van tekeningen met grote polyface meshes gaat bijvoorbeeld acht keer sneller dan in dan in voorgaande versies. De nieuwe kleurfeatures bevatten de ondersteuning van echte kleuren, met meer dan 16 miljoen kleuren, en zogenaamde color books die het mogelijk maken om verzamelingen van kleuren te beheren. In de nieuwe versie is het mogelijk om Adeko Raster toe te voegen aan IntelliCAD Professional. Het rasterprogramma bevat functies voor het werken met afbeeldingsbestanden in tekeningen. Daarnaast zijn er nieuwe methodes en eigenschappen toegevoegd aan de IntelliCAD COM API. Andere nieuwe features zijn de beschikbaarheid van thumbnails bij het doorzoeken van tekenbestanden en de mogelijkheid om WAV-bestanden toe te voegen aan een tekening. Rectificatie In het vorige nummer is een onderschrift weggevallen op pagina 33. De afbeelding in het artikel over RAU was een rendering van het Community College in Leiden, gemaakt door CIIID.