Moebius Syndroom Stichting

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Moebius Syndroom Stichting"

Transcriptie

1 Moebius Syndroom Stichting Nieuwsbrief Jaargang 9, nummer 3 December 2005 Het bestuur van de Moebius Syndroom Stichting in actie! V.l.n.r: Jacob Meijer, Yolanda Heuft, Peter Mul, Bonnie van der Velde, Martin van Abswoude en Ben van Zanten Het voltallige bestuur wenst u een gelukking nieuwjaar!! In dit nummer Van de voorzitter 2 Ik en mijn Moebius 2 Contactdag Kids hoek 6 Oproep voor kopij 6

2 Van de voorzitter Beste lezers, Het einde van 2005 is al weer gekomen. Een jaar waar weer veel in is gebeurd. Niet alleen in de persoonlijke sfeer, maar ook qua stichting. Zo hebben wij dit jaar natuurlijk afscheid genomen van Lous als ondersteuning op secretariaat en van Renate als contactpersoon lotgenotencontact. Een punt van aandacht voor het bestuur is de contactdag. Alhoewel wij ook dit jaar een drietal goede sprekers hadden was de opkomst niet zo groot als voorgaande jaren. Natuurlijk realiseren wij ons ook dat in de begintijd van de stichting alles nog nieuw was en dat het patiëntenbestand gelukkig erg laag is, maar wij denken dat juist dit laatste erg belangrijk is om betrokken te blijven. Wellicht dekt de term contactdag niet de lading en moeten we een dag waar er sprekers zijn beter een info-dag noemen. Wellicht is dan een twee jaarlijkse 'info-dag' interessanter met in ieder geval elk jaar een contactmoment. Voor het komende jaar is de planning om in ieder geval weer een contactdag te organiseren en bij voldoende animo hier ook weer een 'info-dag' van te maken. Begin januari zal ondergetekende met u contact opnemen om eens te proeven wat we kunnen doen om een dergelijke dag interessant te laten blijven voor u. Hopelijk bent u bereid met ons mee te denken en ons te voorzien van suggesties. Natuurlijk kunt u mij altijd mailen: pamjmul@multicarenet.com Afsluitend wil ik u namens het stichtingsbestuur fijne kerstdagen toewensen en de hoop uitspreken dat 2006 voor u veel goeds zal brengen. Met groet, Peter Mul voorzitter Moebius Stichting Ik en mijn Moebius Ik ben Jochem Broekx en ik ben afkomstig uit Peer in Belgisch Limburg. Er werd mij gevraagd om een stukje te schrijven voor deze nieuwsbrief. Over wie ik ben wat ik doe, mijn hobby s, interesses, school enz. Ik ben momenteel 16 jaar en ik zit op het 5 de jaar secundair onderwijs. Ik volg Elektro-Mechanica dit is een technisch theoretische richting met de bedoeling verder te gaan studeren. Bij mijn thuis hebben we een boerderij waar ik regelmatig een handje toesteek. Vooral de tractoren en machines interesseren me, ik ben nogal technisch aangelegd. Dit is ook mijn grootste hobby, met de tractor rijden. Sinds 10 maanden heb ik ook een vaste relatie met een schat van een meisje, Nathalie. Vroeger dacht ik dat dit niet mogelijk zou zijn dat ik een vriendin zou hebben maar het tegendeel is bewezen. Doordat ik het Moebius Syndroom heb dacht ik dat zulke dingen niet mogelijk waren.maar ik ben dus geboren met het Moebius syndroom. Ik weet niet juist wat vorm ik heb maar ik heb het alleen maar in mijn aangezicht. Mijn lachspieren of hoe noemt men dat, had ik niet en mijn ogen kunnen niet normaal bewegen. De symptomen van Moebius denk ik? Toen ik klein was moest ik ook heel veel naar de tandarts doordat ik heel slechte melk tandjes had. Zo was ik in heb ziekenhuis in Leuven terecht gekomen. Daar heeft men mij ook doorverwezen naar een plastische chirurg, Professor Gulings. Deze man zal ik nooit vergeten want hij heeft mijn leven helemaal veranderd. Hij heeft de zogenaamde lachoperatie uitgevoerd bij mij. De zomer toen ik 6 jaar werd ben ik daarvoor geopereerd. Het was een lange operatie van ongeveer tien uur maar het resultaat mag er zijn. Ik heb geen seconde spijt gehad dat ik dat gedaan 2

3 heb ik kan het alleen maar aanbevelen. In de lagere school werd er wel ooit mee gelachen, men zij dingen zoals konijn, maar ik legde dat langs mij neer. Zij wisten niet waar ze het over hadden, zij wisten niet wat ik had. Vanaf het eerste middelbaar begon men mij te vragen waardoor het kwam dat ik er zo anders uit zag. Sommige mensen noemen het misschien lelijk maar ik noem mensen met Moebius gewoon anders, of speciaal. Wij zijn ook ergens mooi, misschien wel op een andere manier. Ik weet dat je positief moet denken, je bent wie je bent en daar moet je gelukkig mee zijn en dat ben ik ook. De laatste twee jaren interesseer ik me ook echt in dingen over Moebius syndroom, ik begon me heel veel vragen te stellen. En het moeilijkste was toen ik mijn vriendin leerde kennen om haar het hele verhaal te vertellen over Moebius over wat dat juist was enz. Ik had schrik dat ze mij zou laten vallen en me niet meer zou willen omdat ik Moebius had. Ze wist wel dat ik anders was dat zie je zo wel maar ze had zich nooit af gevraagd waardoor dat dit kwam. Maar dit is dus zeer goed mee gevallen ze steunt mij in alles wat ik doe. Door haar ben ik ook hier terecht gekomen omdat ik vragen had. Volgens mij en ik denk dat ik ook mag spreken vanuit mijn vrienden groep en nog vele andere mensen, zijn mensen met Moebius niet anders, oké ze zien er misschien een beetje anders uit maar vanbinnen zijn ze juist het zelfde en dat is waar het om draait. Dat is het belangrijkste. Ik denk dat voor Moebius patiënten zelfvertrouwen en zelfzekerheid het belangrijkste zijn. Je moet kritiek en spot gewoon langs je neer leggen en denken die mensen weten niet wat het is. Dit is zowat het belangrijkste wat ik te vertellen had over mijzelf en vooral over mijn kijk op het Moebius syndroom. geregeld, en de kinderen hebben zich prima vermaakt. B. de Zwaag, Genetisch onderzoek. Bert begon met een weergave hoe de ontwikkeling van de hersenen plaatsvindt tijdens de aanleg voor de geboorte. De hersenstam is een gebied dat gedurende de ontwikkeling een aantal segmenten (schijven) gaat vormen, die elk een of meer belangrijke hoofdzenuwen gaan vormen. De segmenten worden rombomeren genoemd. Rombomeer 4 levert de meeste cellen voor de aangezichtszenuw (Nervus Facialis VII), Rombomeren 5 en 6 leveren de cellen voor de Abducens (Nervus Facialis VI). De aangezichtszenuw zorgt voor mimiek in het gezicht, de abducens voor het horizontaal heen- en weer bewegen van de ogen. Aan het begin van het onderzoek van Harriette Verzijl leefde de indruk dat het Moebius Syndroom in 2 vormen voorkwam: een erfelijke en een niet erfelijke vorm. Klinisch en neurologisch onderzoek heeft aangetoond dat dit eigenlijk groetjes Jochem Broekx Contactdag 2005: 1 oktober was er weer een contactdag. Helaas was de opkomst niet zo groot! De sprekers waren erg interessant! Verder in de nieuwsbrief vind u een deel van het verslag van de dag. De kinderopvang van deze dag was ook weer goed 3

4 twee verschillende aandoeningen zijn. Er is het Moebius Syndroom, dat voor zover nu bekend niet erfelijk is, met verlamming van de aangezichtszenuw en de abducens-zenuw, en vaak de extra aandoeningen heeft: storing in functie van andere hersenzenuwen, onderontwikkeling van handen en voeten, ontbreken van bepaalde skeletspieren (borstspier, Pierre Robin syndroom), afwijkingen in beenderstructuur van het gezicht (kleine kin), en moeite met motorcoördinatie. De vorm van Moebius syndroom die vroeger als erfelijk gezien wordt, wordt nu meer aangeduid als een erfelijk aangeboren aangezichtszenuw verlamming, en heeft typisch alleen een verlamming van de aangezichtszenuw, niet van de abducens zenuw, dus heen- en weer bewegen van de ogen is dan wel mogelijk. Verder onderzoek leerde dat bij het Moebius Syndroom een algehele misvorming is van de hersenstam, bij de aangezichtsverlamming alleen een misvorming van de aangezichtszenuw. De verdere inhoud van de presentatie ging over het genetisch onderzoek van het Syndroom. Bij genetisch onderzoek hebben we te maken met DNA, wat uit ruim 3 miljard bouwstenen (nucleotiden) bestaat. Er zijn 4 verschillende bouwstenen, aangeduid met de letters A,T,G, en C. Je mag het DNA dan zien als een bibliotheek bestaand uit boeken (chromosomen), die geschreven zijn met 4 letters. De volgorde ligt in principe vast, maar mag ook vaak in enkele letters afwijken zonder problemen. Andere afwijkingen (vervanging van letters, tussenvoegen, of verwijderen van letters) kunnen wel gevolgen hebben. Door middel van koppelingsonderzoek van de erfelijke aangezichtsverlamming wordt getracht zo snel mogelijk overeenkomsten en verschillen te vinden in de genen tussen wel- en niet aangedane patiënten. Op die manier kunnen genen aangewezen worden die bij overerving het Syndroom veroorzaken. De hoop is, dat als deze genen uiteindelijk gevonden worden, ook gezocht kan worden naar diezelfde genen bij patiënten met de nieterfelijke vorm, om te zien of een genetisch defect de oorzaak kan zijn bij patiënten met de niet- erfelijke vorm. Uiteindelijk zijn er 120 genen in een regio gevonden die wellicht effect zouden kunnen hebben. Het is een ontzettend dure en tijdrovende manier om elk van die 120 genen afzonderlijk te gaan onderzoeken op effecten. Er wordt nu getracht om door middel van een combinatie van dure apparatuur (Micro array analyse), en het onderzoeken van nog meer patiënten uit andere families, om de antwoorden sneller te kunnen vinden. Als er in andere families andere stukjes gen met een afwijking gevonden wordt, kan een groot deel van de overige 120 genen afgeschreven worden, waardoor het aantal te onderzoeken genen afneemt. Bert zal volgend jaar maart op dit onderwerp promoveren. B. de Swart, Logopedie Spraak wordt gevormd door een complex mechanisme van samenwerkende onderdelen. De onderdelen werden eerst stuk voor stuk doorgenomen, voor spraak is lucht (ademhaling) nodig, die voert langs de stembanden om zo in trilling gebracht te worden. Het geluid wordt door middel van bewegingen van tong, huig, en lippen gevormd (articulatie). De luchtholtes in keel en hoofd voor resonantie, waardoor het geluid versterkt wordt. Tenslotte wordt er gezorgd voor een levendigere communicatie door variaties in toonhoogte, dynamiek, volume, tempo. Veel spraak is inmiddels geautomatiseerd, we kunnen in hoog temp zeer veel verschillende klanken en lettergrepen weergeven, tot wel enkele honderden per minuut! Opvallend is dat er ook regionale verschillen zijn, in het westen van ons land spreekt men vaak meer lettergrepen per minuut dan in andere streken! Bij het spreken, maar ook bij het slikken moeten een groot aantal verschillende spieren in hoog tempo achter elkaar hun werk doen. Dit maakt het tot een complex samenspel. Er moet opgepast worden, dat er in zulke omstandigheden niet teveel gefocusseerd wordt op een onderdeel van het mechanisme, omdat er anders elders in de keten zaken mis kunnen gaan. Bij het slikken bijvoorbeeld, kan er gewerkt worden aan de lipsluiting, maar als alleen daaraan gewerkt wordt, is het goed mogelijk dat el elders problemen ontstaan. Als je bijvoorbeeld je hooft schuin omhoog zou houden tijdens het slikken, heb je been probleem meer met de lipsluiting, maar gaat het slik- 4

5 ken zelf veel krampachtiger en kan ook verslikken tot gevolg hebben. Het ene probleem is dan wel opgelost, maar een ander probleem is daardoor ontstaan. Een belangrijke conclusie is dan ook, dat bij complexe stoornissen een multidisciplinair behandel centrum nodig is, zodat niet alleen een logopedist, maar ook een KNO arts, orthodontist en mond- of kaakchirurg nodig is. Andere punten uit de voordracht: voor een succesvolle behandeling is ook begrip en motivatie nodig, een patiënt moet ook aan verbetering willen werken, aan een half uurtje per week heb je niets, als de oefeningen buiten het therapie uurtje weer verslappen. Tenslotte is voor elke spierfunctie ook een zenuw nodig, en bij sommige aandoeningen, zoals bij het Moebius Syndroom zijn juist de zenuwen niet aangelegd. Als er geen zenuw aanwezig is, kan er met de beste oefening geen beweging in de spieren komen. Toch zijn er bepaalde therapieën, zoals de Brushing therapie van Steve Clark uit Engeland die effect lijken te hebben en spierbeweging mogelijk maken. Het team in Nijmegen hoopt hier in de toekomst verder onderzoek naar te doen. Het is een onderwerp dat tijdens de promotie van Harriette Verzijl ook even aan bod kwam, het idee is, dat er wellicht door de stimulatie andere, wel bestaande zenuwen (bijvoorbeeld die voor het kauwen) de functie van de verdwenen zenuw overnemen. Het proces wordt abberante enervatie genoemd. We zullen in een latere nieuwsbrief hier eens dieper op in gaan. 5 In de volgende nieuwsbrief zal de voordracht van Dokter Visser beschreven worden.

6 Kids hoek: Hallo kinderen, Deze hoek word speciaal voor alle kinderen. Vanaf de volgende nieuwsbrief zal ik elke keer een leuke kleurplaat en leuke moppen en liedjes in de nieuwsbrief gaan zetten! Maar dat is nog niet alles. Ik geef jullie de kans om wat over jullie zelf te vertellen. Een leuk verhaaltje over: - wie je bent - hoe oud je bent - in welke klas je zit - wat je hobby s zijn enz.. Je mag zelf weten wat je schrijft. Als je het leuk vind, dan mag er ook een foto bij staan, zodat iedereen kan zien wie je bent! Dus klim in de pen, en kom in de kids hoek!! Oproep voor kopij Net zoals bij de kinderen, vragen we u ook om een stukje te schrijven voor de nieuwsbrief. - Uw ervaringen met moebius, - Hoe u er mee omgaat dat u zelf moebius hebt, of dat u kind het heeft. Enz Die dingen zijn heel belangrijk om met elkaar te delen. Door je eigen verhaal te vertellen, help je andere mensen. U verhalen kunt u sturen naar: bonnievdvelde@hotmail.com Tot 15 maart 2006 kunt u uw kopij opsturen. Colofon Moebius Syndroom Stichting Gravenstraat GC Geldrop Postbank rekeningnr Redactie Nieuwsbrief: Graaf Willemlaan XB Monnickendam Nieuwsbrief - Moebius Syndroom Stichting ISSN Lotgenotencontact: Martin van Abswoude Haaswijklaan PA Oegstgeest adres: info@moebius.syndroom.nl

Moebius Syndroom Stichting

Moebius Syndroom Stichting Moebius Syndroom Stichting Nieuwsbrief Jaargang 10 nummer 2 Augustus 2006 Het is alweer zomervakantie! Wij als bestuur wensen jullie een mooie en zonnige vakantie toe! En we hopen jullie alemaal te zien

Nadere informatie

Moebius Syndroom Stichting

Moebius Syndroom Stichting Moebius Syndroom Stichting Nieuwsbrief Jaargang 15 nummer 1 December 2011 In dit nummer: Van de voorzitter Voorstellen nieuw bestuurslid Afscheid Bonnie Verzoek gegevens controle Privacybeleid Contactdag

Nadere informatie

Het Moebius syndroom

Het Moebius syndroom Het Moebius syndroom Wat is het Moebius syndroom? Het Moebius syndroom is een aandoening waarbij kinderen een aangeboren verlamming hebben van de spieren die de bewegingen van het gezicht regelen, naast

Nadere informatie

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen Neus correctie 2012 Aanleiding Al een tijdje heb ik last van mijn neus. Als kind van een jaar of 5 kreeg ik een schep tegen mijn neus, wat er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat mijn neus brak. Als kind

Nadere informatie

Stemproblemen bij volwassenen

Stemproblemen bij volwassenen KNO-heelkunde Stemproblemen bij volwassenen Oorzaken en behandeling van een hese stem U bent bij de KNO-arts geweest i.v.m. stemproblemen. In deze folder informeren wij u over stemproblemen bij volwassen

Nadere informatie

Spreken Wat is een dysartrie?

Spreken Wat is een dysartrie? Dysartrie 2 Dysartrie is de algemene term voor een motorische spraakstoornis als gevolg van neurologische problematiek. Deze folder is bedoeld voor patiënten met een dysartrie en hun omgeving. Er staat

Nadere informatie

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen Hoe belangrijk is spreken? Spreken is bij mensen het meest gebruikte communicatiemiddel. In veel beroepen moeten

Nadere informatie

Stemproblemen bij volwassenen

Stemproblemen bij volwassenen Stemproblemen bij volwassenen 2 Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw stemklachten een onderzoek en of behandeling door de KNO-arts te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie over

Nadere informatie

Voorwoord. Inhoud : 1. Wat is dyslexie 2. Onderzoek 3. Hulp middelen 4. Logopedie 5. Mijn dyslexie 6. Nawoord

Voorwoord. Inhoud : 1. Wat is dyslexie 2. Onderzoek 3. Hulp middelen 4. Logopedie 5. Mijn dyslexie 6. Nawoord Voorwoord Ik hou mijn spreekbeurt over Dyslexie. Zelf heb ik ook dyslexie. Ik hoop dat jullie mij beter begrijpen wat dyslexie is en wat het betekent om dyslexie te hebben. Ook waarom ik een laptop en

Nadere informatie

Moebius Syndroom Stichting

Moebius Syndroom Stichting Moebius Syndroom Stichting Nieuwsbrief Jaargang 11 nummer 2 December 2007 Contactdag 2006 de volgende wordt gehouden op 9 februari 2008 In dit nummer: Van de voorzitter/acceptgiro s 2 Moebius empatisch

Nadere informatie

Nadieh Jolyn Siekmans

Nadieh Jolyn Siekmans Vlinder, fladderend in de lucht doe je hen de groeten in jouw vlucht als je ze boven de hoogste bomen wellicht zult tegenkomen Samenkomst voor het afscheid van Nadieh Jolyn Siekmans * 9 mei 1994 17 januari

Nadere informatie

ADHD: je kunt t niet zien

ADHD: je kunt t niet zien ➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen

Nadere informatie

Spraak en slikken. Werkwijze en inhoud Moebius spreekuur Radboudumc. dr. Lenie van den Engel-Hoek, logopedist dr. Corrie Erasmus, kinderneuroloog

Spraak en slikken. Werkwijze en inhoud Moebius spreekuur Radboudumc. dr. Lenie van den Engel-Hoek, logopedist dr. Corrie Erasmus, kinderneuroloog Spraak en slikken Werkwijze en inhoud Moebius spreekuur Radboudumc dr. Lenie van den Engel-Hoek, logopedist dr. Corrie Erasmus, kinderneuroloog Afdeling Revalidatie Logopedie, kinderen Afdeling Neurologie

Nadere informatie

Verstaanbaar spreken. bij de ziekte van Parkinson of atypisch parkinsonisme 1. Logopedie en PLVT

Verstaanbaar spreken. bij de ziekte van Parkinson of atypisch parkinsonisme 1. Logopedie en PLVT Verstaanbaar spreken bij de ziekte van Parkinson of atypisch parkinsonisme 1 Logopedie en PLVT Voor wie is deze informatie bedoeld? U heeft de ziekte van Parkinson of een vorm van atypische parkinsonisme

Nadere informatie

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli? INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in

Nadere informatie

Moebius Syndroom Stichting

Moebius Syndroom Stichting Moebius Syndroom Stichting Nieuwsbrief Jaargang 10 nummer 1 April 2006 Allemaal fijne paasdagen toegewenst!! En voor de kinderen Veel plezier met de tekening /moppen en knutsels in deze nieuwsbrief!! In

Nadere informatie

SAMENSPRAAK. In deze uitgave o.a. 1. Van de redactie... 2 2. Sinterklaas... 4 3. Nieuw! Wie Ben Ik??... 5 4. Korte Mededelingen...

SAMENSPRAAK. In deze uitgave o.a. 1. Van de redactie... 2 2. Sinterklaas... 4 3. Nieuw! Wie Ben Ik??... 5 4. Korte Mededelingen... Nieuwsbrief VPG De Samenhang samen gaan wij het maken! Jaargang 13, Nummer 55, December 2014 SAMENSPRAAK In deze uitgave o.a. 1. Van de redactie... 2 2. Sinterklaas... 4 3. Nieuw! Wie Ben Ik??... 5 4.

Nadere informatie

K.N.O. Stemproblemen bij volwassenen

K.N.O. Stemproblemen bij volwassenen K.N.O. Stemproblemen bij volwassenen Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over stemproblemen bij volwassen personen. Als u recent bij de KNO-arts bent geweest wegens moeilijkheden met uw stem,

Nadere informatie

Huiselijk geweld tussen zussen

Huiselijk geweld tussen zussen Huiselijk geweld tussen zussen Motiverende gespreksvoering: Casus huiselijk geweld tussen zussen Door drs. Sergio van der Pluijm Een tijd terug had ik een jonge vrouw (18) van allochtone afkomst in begeleiding

Nadere informatie

Logopedie Sophie Gortzak maart 2010

Logopedie Sophie Gortzak maart 2010 Logopedie Sophie Gortzak maart 2010 Inleiding Ik doe mijn werkstuk over logopedie omdat ik het een interessant onderwerp vond en mijn moeder is logopedist. Mijn hoofdstukken zijn: 1Wat is logopedie? 2Wie

Nadere informatie

Logopedie. Aangezichtsverlamming Facialis parese. Afdeling: Onderwerp:

Logopedie. Aangezichtsverlamming Facialis parese. Afdeling: Onderwerp: Afdeling: Onderwerp: Logopedie Aangezichtsverlamming Facialis parese Inleiding Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over aangezichtsverlamming, de daarbij behorende klachten en behandelingsmogelijkheden.

Nadere informatie

Welke moeilijkheden kunnen optreden bij mensen met afasie?

Welke moeilijkheden kunnen optreden bij mensen met afasie? Wegwijs in afasie Inleiding Uw naaste is opgenomen in Gelre ziekenhuizen omdat hij/zij getroffen is door een beschadiging in de hersenen waardoor zijn/haar communicatie is aangetast. Dit heet afasie.

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Stemspreekuur Polikliniek KNO

Stemspreekuur Polikliniek KNO U hebt deze brochure ontvangen, omdat u last heeft van stemklachten. Hiervoor bent u doorverwezen naar het stemspreekuur (foniatrie-spreekuur) van het MCL. Foniatrie is een specialisme dat zich bezig houdt

Nadere informatie

Nieuwsbrief april 2015 3e jaargang nr. 1

Nieuwsbrief april 2015 3e jaargang nr. 1 Nieuwsbrief april 2015 3e jaargang nr. 1 Beste leden, Heb je vragen, opmerkingen of leuke, anekdotes? Laat het aan ons weten via nieuwsbriefsvs@hotmail.com. Wellicht zullen wij het plaatsen in de nieuwsbrief!

Nadere informatie

Plaatje van de oogspieren in de oogkas

Plaatje van de oogspieren in de oogkas Een verlamming van de vierde hersenzenuw Inleiding Elk oog heeft zes uitwendige spieren, die ervoor zorgen dat het oog in alle mogelijke richtingen kan bewegen. Iedere oogspier heeft zijn eigen functie.

Nadere informatie

kraambezoekboek INKIJKEXEMPLAAR

kraambezoekboek INKIJKEXEMPLAAR kraambezoekboek INKIJKEXEMPLAAR Dit is het kraambezoekboek van Dit ben ik... ruimte voor een foto de 1 e (toonbare) foto s van mij ruimte voor een foto Ik ben geboren op datum: tijd: plaats: mijn gewicht:

Nadere informatie

Hoofdstuk 1- oefening 21 Extra schrijfoefeningen. Temposchrijven - 5 schrijfopdrachten in 11 minuten. Opdracht 1:

Hoofdstuk 1- oefening 21 Extra schrijfoefeningen. Temposchrijven - 5 schrijfopdrachten in 11 minuten. Opdracht 1: Hoofdstuk 1- oefening 21 Extra schrijfoefeningen Opdracht 1: Temposchrijven - 5 schrijfopdrachten in 11 minuten Bij het staatsexamen is het belangrijk dat u de tijd goed verdeelt over de opdrachten. Met

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet

Nieuwsbrief CliëntAanZet Nummer 2 Regio Waardenlanden Februari 2016 Van de redactie Hallo, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. In deze nieuwsbrief natuurlijk weer kort nieuws. Ook vertellen we iets over het nieuwe jaarplan

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

KNO. Stemproblemen bij volwassenen

KNO. Stemproblemen bij volwassenen KNO Stemproblemen bij volwassenen Stemproblemen bij volwassenen In deze folder vindt u informatie over stemproblemen bij volwassenen. U kunt lezen hoe een stem functioneert en welke stoornissen er zijn.

Nadere informatie

De Robijn Nieuwsbrief Januari 2008. Het wonder komt ongemerkt je geest binnen wanneer die even pas op de plaats maakt en stil is.

De Robijn Nieuwsbrief Januari 2008. Het wonder komt ongemerkt je geest binnen wanneer die even pas op de plaats maakt en stil is. De Robijn Nieuwsbrief Januari 2008 Lieve mensen, Allereerst wens ik iedereen een vreugdevol nieuw jaar toe. Misschien begin je dit jaar met de beste voornemens, zoals altijd en heb je bewust gekeken naar

Nadere informatie

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Competenties Sociaal en communicatief functioneren (P9) Initiatief (P10) Reflectie (P11) Afgelopen module heb je met een groepje gewerkt aan je project. In week 7

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet

Nieuwsbrief CliëntAanZet Nummer 1 Januari 2015 Van de redactie Hallo, Een nieuw jaar en ook weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

" #! Beste lezers en lezeressen,

 #! Beste lezers en lezeressen, Jaargang 9, nummer 1 Maart 2005 Beste lezers en lezeressen, Het jaar is al weer 3 maanden jong. Wat gaat dat toch allemaal snel. Het bestuur is al weer aardig op dreef. De volgende contactdag is tijdens

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Logopedie bij stemproblemen: wat nu?

Logopedie bij stemproblemen: wat nu? Logopedie bij stemproblemen: wat nu? Inleiding U bent verwezen naar de logopedist in verband met stemproblemen. Deze leert u een juiste spreek- en ademtechniek aan zodat de stemklachten verminderen. Deze

Nadere informatie

Kraak de geest van de DJ

Kraak de geest van de DJ Kraak de geest van de DJ Een observatie Door Nicky van Veen Inleiding Hoe komt het dat creatievelingen zo goed kunnen performen en zo creatief kunnen zijn op het moment dat ze moeten schitteren. Om dit

Nadere informatie

Afasie en logopedie informatie voor naasten/familie

Afasie en logopedie informatie voor naasten/familie Afasie en logopedie informatie voor naasten/familie Inhoud Afasie, wat is dat en hoe kunt u er mee om gaan? 5 Taalproblemen 6 Hoe ervaren afasiepatiënten de moeilijkheden zelf? 7 Hoe kunt u het beste omgaan

Nadere informatie

Altijd in ontwikkeling, zij aan zij, Vreedzaam, duurzaam, De Sokkerwei

Altijd in ontwikkeling, zij aan zij, Vreedzaam, duurzaam, De Sokkerwei Altijd in ontwikkeling, zij aan zij, Vreedzaam, duurzaam, De Sokkerwei Sokkerwei 4 1901 KZ Castricum 0251 651554 info@sokkerwei.net www.sokkerwei.nl Uit de wei vrijdag 2 oktober 2015 Uitnodiging juf Jikke

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Perspectief 3e editie 2 vmbo Anders dan anderen krant. 1. Voorpagina

Perspectief 3e editie 2 vmbo Anders dan anderen krant. 1. Voorpagina Perspectief 3e editie 2 vmbo Anders dan anderen krant 1. Voorpagina Geen mens is hetzelfde, want iedereen is weer anders. Elk mens heeft iets unieks. Dat maakt het soms lastig om elkaar te begrijpen. Of

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Michichi, Alba, Canada, 24 december 1921. Vader en Broeders,

Michichi, Alba, Canada, 24 december 1921. Vader en Broeders, Michichi, Alba, Canada, 24 december 1921 Vader en Broeders, Uw brief ontvangen en ik dacht al eerder te schrijven, maar het is er altijd overheen gegaan totdat het nieuwjaar werd en nu volgens oud gebruik

Nadere informatie

Ik ben David de Graaf

Ik ben David de Graaf Ik ben David de Graaf geboren in 1984. met Downsyndroom Surprise! Ook voor mijzelf Ik heb het niet alleen, maar... ik ben ook in vaste dienst van de Stichting Downsyndroom Kort: de SDS www.downsyndroom.nl

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Maatschappelijke Zorgboerderij. Amatheon. Nikki van Berlo. Jasmijn Borms. Joy Willems T4B

Maatschappelijke Zorgboerderij. Amatheon. Nikki van Berlo. Jasmijn Borms. Joy Willems T4B Maatschappelijke Zorgboerderij Amatheon Nikki van Berlo Jasmijn Borms Joy Willems T4B Inleiding Ons groepje bestaat uit Nil

Nadere informatie

Welke krachten en drempels ervaren deelnemers door de workshops van Artability in Thessaloniki?

Welke krachten en drempels ervaren deelnemers door de workshops van Artability in Thessaloniki? 7. Bijlage Resultaten enquête Welke krachten en drempels ervaren deelnemers door de workshops van Artability in Thessaloniki? 1. Waarom ben je aan het project begonnen? (Για ποιό λόγο ξεκίνθςεσ να ςυμμετζχεισ

Nadere informatie

De vrouw van vroeger (Die Frau von früher)

De vrouw van vroeger (Die Frau von früher) Roland Schimmelpfennig De vrouw van vroeger (Die Frau von früher) Vertaling Tom Kleijn Personen FRANK, midden veertig CLAUDIA, zijn vrouw ROMY VOGTLÄNDER ANDI, zoon van Frank en Claudia TINA, Andi's vriendin

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor:

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Terugblik Kinderyoga Rots & Water De Sterrenplukmachine Theaterweek Thema avond (hoog)gevoeligheid

Nadere informatie

Ik ga jullie vertellen over het Noonan syndroom en wat dat betekent voor mij! Noonan Syndroom In 1963 is dit syndroom voor het eerst door Jacqueline Noonan ontdekt. Ze hebben daarom dit Syndroom naar haar

Nadere informatie

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Bron: http://ninabrackman.blogspot.nl/p/de-alchemist-paulo-coelho.html Dit is een deel van een blog over De Alchemist van Paulo Coelho door Nina Brackman.

Nadere informatie

Samen uit, samen thuis?

Samen uit, samen thuis? gezin Samen uit, samen thuis? Zo vermijd je ruzie op vakantie Op vakantie met vrienden of familie, het lijkt een leuk idee: je kunt de kosten delen en genieten van elkaars gezelschap. Maar het gaat niet

Nadere informatie

ZINGEN BRAINSTORM MET DE KLAS BELANGRIJK BIJ DE KEUZE VAN EEN LIED

ZINGEN BRAINSTORM MET DE KLAS BELANGRIJK BIJ DE KEUZE VAN EEN LIED ZINGEN Zang mag niet ontbreken in de BZTband XXL! Daarom zijn we op zoek naar een klas die graag samen zingt. Zing je al vaak met je klas, dan kun je meteen aan de slag. Zo niet, dan heb je hopelijk iets

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

MS Vereniging Nederland Regio Brabant West Paganinistraat 11 5144 XN Waalwijk T 0416-333074 www.msvereniging.nl

MS Vereniging Nederland Regio Brabant West Paganinistraat 11 5144 XN Waalwijk T 0416-333074 www.msvereniging.nl November 2009 MS Vereniging Nederland Regio Brabant West Paganinistraat 11 5144 XN Waalwijk T 0416-333074 www.msvereniging.nl Beste Leden, Met deze nieuwsbrief informeren wij u graag over de laatste ontwikkelingen

Nadere informatie

Dit boekje is van:..

Dit boekje is van:.. Ik en mijn plan Dit boekje is van:.. Hallo, Jij bent cliënt bij SOVAK. Je hebt bij SOVAK een persoonlijk begeleider. Samen maak je afspraken over wat jij zelf doet en wat SOVAK doet. Die afspraken staan

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Ik en mijn groep zijn naar Corien Oranje geweest dat was erg leuk.

Ik en mijn groep zijn naar Corien Oranje geweest dat was erg leuk. Ik en mijn groep zijn naar Corien Oranje geweest dat was erg leuk. We moesten ook een quiz doen dat was ook wel erg leuk. De kinderen uit mijn klas had het erg naar hun zin. Dit is Corien Oranje-) Dit

Nadere informatie

Growth & Reflection. Opleverdatum: 18 juni 2014

Growth & Reflection. Opleverdatum: 18 juni 2014 Growth & Reflection Growth & Reflection Opleverdatum: 18 juni 2014 Multimediaal Reclamebureau 2013/2014 Inleiding Er zit alweer een half jaar bij MMR op en ik heb weer veel nieuwe dingen geleerd en nieuwe

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Persoonlijk opleiding plan

Persoonlijk opleiding plan Persoonlijk opleiding plan Een opdrachtgever adviseren Hem vertellen wat jou de beste optie lijkt. Het klopt dat ik deze competenties zo had ingevuld. Ik heb hiermee ervaring doordat ik vaak op forums

Nadere informatie

Uw kans op een kind met cystic fibrosis (taaislijmziekte) of sikkelcelziekte en thalassemie (erfelijke bloedarmoede)

Uw kans op een kind met cystic fibrosis (taaislijmziekte) of sikkelcelziekte en thalassemie (erfelijke bloedarmoede) Uw kans op een kind met cystic fibrosis (taaislijmziekte) of sikkelcelziekte en thalassemie (erfelijke bloedarmoede) Deze folder is bedoeld voor mensen die samen met hun partner een kind willen krijgen

Nadere informatie

Bijlage interview meisje

Bijlage interview meisje Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je

Nadere informatie

SLB eindverslag. Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12

SLB eindverslag. Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12 SLB eindverslag Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12 Eindverslag De afgelopen periode heb ik een aantal lessen SLB gehad. Hierover ga ik een eindverslag schrijven en vertellen hoe ik de lessen

Nadere informatie

Verstaanbaar spreken Bij Parkinson of atypisch parkinsonisme

Verstaanbaar spreken Bij Parkinson of atypisch parkinsonisme Verstaanbaar spreken Bij Parkinson of atypisch parkinsonisme afdeling logopedie Deze folder is bedoeld voor mensen met de ziekte van Parkinson of een vorm van atypisch parkinsonisme. In deze folder vindt

Nadere informatie

i!i' ] ] ] ] ] 1 ~ 1 ~ Door: A /isha Chandoe Groep Bb VanOstadeschoo/ 1..

i!i' ] ] ] ] ] 1 ~ 1 ~ Door: A /isha Chandoe Groep Bb VanOstadeschoo/ 1.. 1 ~ 1 ~ j J ) J J J I, i!i' 1 Al 1.. Door: A /isha Chandoe Groep Bb VanOstadeschoo/ j 1.. l.. '-....t L- '- '- Inhoud: 1.Inleiding. 2. Wat is een oor? 3. Hoe zit je oor in elkaar? 4. De drie delen van

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Lesbrief 2. Naar het ziekenhuis.

Thema Gezondheid. Lesbrief 2. Naar het ziekenhuis. Thema Gezondheid Lesbrief 2. Naar het ziekenhuis. Wat leert u in deze les? De weg vragen. Om herhaling en verduidelijking vragen. Je naam spellen. Vragen stellen en beantwoorden. Veel succes! 1 HET GESPREK

Nadere informatie

Inhoudsopgave...2. Voorwoord...3. Inleiding...3. Hoofdstukken...4. 1. Wat is een verpleeghuis?...4. 2. De geschiedenis van het verpleeghuis...

Inhoudsopgave...2. Voorwoord...3. Inleiding...3. Hoofdstukken...4. 1. Wat is een verpleeghuis?...4. 2. De geschiedenis van het verpleeghuis... Naam: School: Groep: 8 Laurens Tap De Trinoom Datum: 10 december 2012 Hoofdstuk: Inhoudsopgave Pagina 1 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave...2 Voorwoord...3 Inleiding...3 Hoofdstukken...4 1. Wat is een verpleeghuis?...4

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF GOB SPRING Juni 2014

NIEUWSBRIEF GOB SPRING Juni 2014 NIEUWSBRIEF GOB SPRING Juni 2014 Nog maar dikke week te gaan en dan staat de zomervakantie al weer voor de deur. We hebben de laatste weken al een voorproefje gehad van het mooie weer en we gaan er vanuit

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

Je bent ziek. Je kan niet naar de les gaan. Je kan een mail sturen naar een collega of naar je docent. Je kan ook naar het secretariaat bellen.

Je bent ziek. Je kan niet naar de les gaan. Je kan een mail sturen naar een collega of naar je docent. Je kan ook naar het secretariaat bellen. IK BEN ZIEK Je bent ziek. Je kan niet naar de les gaan. Je kan een mail sturen naar een collega of naar je docent. Je kan ook naar het secretariaat bellen. Wat moet je doen? 1. Lees de briefjes op blad

Nadere informatie

Aangezichtsverlamming: facialis parese

Aangezichtsverlamming: facialis parese Aangezichtsverlamming: facialis parese 2 Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege verlammingsverschijnselen in uw gezicht een onderzoek en of behandeling door de KNO-arts te laten verrichten. Deze

Nadere informatie

Afscheid groep 8 3 JULI 2015

Afscheid groep 8 3 JULI 2015 Afscheid groep 8 3 JULI 2015 DE REGENBOOG Hallo iedereen, is en blijft een mooie en leuke school. De tijd op de Regenboog was super leuk, ik heb veel geleerd maar ook veel gelachen. Mijn klasgenoten en

Nadere informatie

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden

Nadere informatie

De viool en de gitaar en de dwarsfluit.

De viool en de gitaar en de dwarsfluit. De viool en de gitaar en de dwarsfluit. Er was is een vrouw die had een familie. De familie heette de viool. Ze had 2 baby violen en 2 zussen en 1 moeder en vader.,maar toen ze bij ons kwamen was pa niet

Nadere informatie

Plenaire opening. Themamiddag Wil ik het weten? En dan? 28 september 2013

Plenaire opening. Themamiddag Wil ik het weten? En dan? 28 september 2013 Plenaire opening Themamiddag Wil ik het weten? En dan? 28 september 2013 Opening door Anke Leibbrandt Iedereen wordt van harte welkom geheten namens de BVN en de programmacommissie erfelijkheid (betrokken

Nadere informatie

TSO pagina. Hallo allemaal.

TSO pagina. Hallo allemaal. TSO pagina Hallo allemaal. Na de laatste vrije dagen zijn we beland in de laatste race naar de zomervakantie. Het jaar vliegt voorbij, he. En wat is er nog veel te doen de laatste weken. Volop meeluisteren

Nadere informatie

Uitleg boekverslag en boekbespreking

Uitleg boekverslag en boekbespreking Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

Hoe maak ik... Naam: Groep:

Hoe maak ik... Naam: Groep: Hoe maak ik... Naam: Groep: Inleiding Een spreekbeurt houden is niet niets! Je moet daar heel wat voor kunnen. Wat dacht je van: Goed kunnen lezen Goed kunnen begrijpen wat je leest Goed dingen kunnen

Nadere informatie

De logopedist behandelt problemen op het gebied van: taal spraak gezicht adem stem eten / drinken / slikken

De logopedist behandelt problemen op het gebied van: taal spraak gezicht adem stem eten / drinken / slikken Logopedie 1 De logopedist behandelt problemen op het gebied van: taal spraak gezicht adem stem eten / drinken / slikken 2 Gevolgen van een CVA afasie: problemen in taal en communicatie dysartrie: problemen

Nadere informatie

1 Ben of word jij weleens gepest?

1 Ben of word jij weleens gepest? Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6

Nadere informatie

Inhoud. Het leven van Escher. Weiland wordt vogel. Kringloop metamorfose. De wereld op z n kop.

Inhoud. Het leven van Escher. Weiland wordt vogel. Kringloop metamorfose. De wereld op z n kop. Inhoud. Blz. 1. Blz. 2. Blz. 3. Blz. 4. Blz. 5. Blz. 6. Blz. 7. Blz. 8. Blz. 9. Blz. 10. Blz. 11. Kaft Inhoud Het leven van Escher. Moeilijke jaren. Weiland wordt vogel. Kringloop metamorfose. De wereld

Nadere informatie

Stemproblemen bij volwassenen

Stemproblemen bij volwassenen Keel-, Neus- en Oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe maakt u geluid?... 3 Stemstoornissen... 3 Oorzaken... 3 Ontsteking van de stembanden... 3 Irritatie van

Nadere informatie

Logopedie en Myotone Dystrofie de ziekte van Steinert

Logopedie en Myotone Dystrofie de ziekte van Steinert Logopedie en Myotone Dystrofie de ziekte van Steinert afdeling logopedie Deze folder is bedoeld voor mensen met de ziekte van Steinert (Myotone Dystrofie). In deze folder vindt u meer informatie over de

Nadere informatie

leerlingen sociale veiligheid

leerlingen sociale veiligheid Verslag vragenlijst voor leerlingen over sociale veiligheid juni 2011 OBS De Rolpaal Samenvatting Eens in de 2 jaar wordt er een vragenlijst afgenomen over de sociale veiligheid op school. Dit is in 2009

Nadere informatie

Stemproblemen bij volwassenen

Stemproblemen bij volwassenen Keel-, Neus- en Oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe maakt u geluid?... 3 Stemstoornissen... 3 Oorzaken... 3 Ontsteking van de stembanden... 3 Irritatie van

Nadere informatie

2 t/m 8 september 2014

2 t/m 8 september 2014 Steun ons tijdens de Twan Foundation Toer Geld voor onderzoek naar de behandeling van een slopende ziekte Wij gaan 1034 kilometer fietsen in 7 dagen. Langs alle vervoersafdelingen van onze werkgever; de

Nadere informatie

Relaxatie en ontspanning. voor ouder en kind

Relaxatie en ontspanning. voor ouder en kind Relaxatie en ontspanning voor ouder en kind door Sofie Possemiers www.elsole.be Deze oefening wordt aangeboden door Sofie Possemiers van El Sole. Wil je nog meer van zulke oefeningen ontvangen, schrijf

Nadere informatie

Mimetherapie Bij een aangezichtsverlamming

Mimetherapie Bij een aangezichtsverlamming Mimetherapie Bij een aangezichtsverlamming Inleiding De arts heeft bij u een aangezichtsverlamming vastgesteld. De meest gebruikte medische term hiervoor is facialis parese. Er zijn verschillende oorzaken

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet

Nieuwsbrief CliëntAanZet Nummer 5 Juni/Juli 2014 Van de redactie Hallo, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een bericht naar:

Nadere informatie

Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2

Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2 Bladzijde negen, Bladzijde tien, Krijg ik het wel ooit te zien? Ander hoofdstuk, Nieuw begin.. Maar niets, Weer dicht, Het heeft geen zin. Dan probeer ik achterin dat dikke boek. Dat ik daar niet vaker

Nadere informatie

EEN BRIEF NAAR DE DOCENT

EEN BRIEF NAAR DE DOCENT EEN BRIEF NAAR DE DOCENT Je hebt een vraag en je schrijft een brief naar je docent. Wat moet je doen? 1. Lees de e-mail op blad 2. Beantwoord de vragen. 2. Lees de e-mail op blad 3. Beantwoord de vragen.

Nadere informatie

Erfelijkheid en Dystonie

Erfelijkheid en Dystonie Erfelijkheid en Dystonie Nederlandse Vereniging van Dystoniepatiënten Deze folder werd mede mogelijk gemaakt door: Wat is genetica? Genetica is de leer van de overdracht van erfelijke informatie op het

Nadere informatie

We spelen in het huis van mijn mama deze keer,

We spelen in het huis van mijn mama deze keer, Jip en Janneke. Ik ben Jip. Ik ben Janneke en we wonen naast elkaar. Hij heet Jip, zij heet Janneke. en we spelen soms bij hem en soms bij haar. We spelen in het huis van mijn mama deze keer, we kunnen

Nadere informatie

De Deltakijker bulletin van de o.b.s. De Delta en peuterspeelzaal Het Druppeltje

De Deltakijker bulletin van de o.b.s. De Delta en peuterspeelzaal Het Druppeltje De Deltakijker bulletin van de o.b.s. De Delta en peuterspeelzaal Het Druppeltje vrijdag 2 oktober 2015 jaargang 13 nr. 4 agenda: 5 oktober Opening Kinderboekenweek 6 oktober Ouderraad boekenruilmarkt

Nadere informatie