OUDE VOETSPOREN IN OMMERSCHANS

Transcriptie

1 OUDE VOETSPOREN IN OMMERSCHANS ROUTE 8 km Wandeling door Ommerschans, dat in de 19e eeuw als één van de onvrije koloniën van Weldadigheid onderdak bood aan 1200 bedelaars. Onderweg informatie over de geschiedenis van Ommerschans, van de vestingwerken t/m de roerige periode tijdens de Maatschappij van Weldadigheid. Groep Reestdal Mystiek. Archieffoto's: Hist. Ver. de Ommerschans en Hist. Ver. Avereest.

2 Oude voetsporen in Ommerschans 1112 A U U43 U42 U41U40 1 P 6 5 U45 U46 2 U U48 U49

3 Oude voetsporen in Ommerschans Hoe kom ik bij het startpunt? Startpunt: parkeerplaats Ommerschans aan Balkerweg, 7739 PT Vinkenbuurt. Minihoreca (koffie/thee/fris) bij Rustpunt Boskerk. Bewandel 200 m zandweg naar het kerkgebouw (Thomashuis). Route volgt voor 90% het wandelnetwerk Reestdal. Let op instructies voor de looprichting. Startpunt OV reizigers: Zwolseweg bij wandelnetwerk A10 nabij halte Balkbrug Centrum. Ook de app 'Balkbrug: Beleef Haardennen' ontdekken? Verleng dan circa 6 km 'Oude voetsporen in Ommerschans' vanaf wandelknooppunt A10. U40 Wandelkeuzepunt U40 Afstand tot volgende punt: 20 m 1 Historie Ommerschans Afstand tot volgende punt: 50 m U41 Wandelkeuzepunt U41 Afstand tot volgende punt: 500 m 2 Hist begraafplaats Ommerschans Afstand tot volgende punt: 110 m U46 Wandelkeuzepunt U46 Afstand tot volgende punt: 120 m U47 Wandelkeuzepunt U47 Afstand tot volgende punt: 90 m 3 Hoeve No 4 in Ommerschans Afstand tot volgende punt: 550 m U48 Wandelkeuzepunt U48 Afstand tot volgende punt: 550 m U49 Wandelkeuzepunt U49 Afstand tot volgende punt: 550 m 4 Canadabos en houtwal Afstand tot volgende punt: 650 m U45 Wandelkeuzepunt U45 Afstand tot volgende punt: 140 m 5 Mysterie Ommerschans ontrafeld Afstand tot volgende punt: 190 m 6 Een ravelijn Afstand tot volgende punt: 300 m U43 Wandelkeuzepunt U43 Afstand tot volgende punt: 40 m 7 Oude verbindingsweg Afstand tot volgende punt: 200 m 8 Voormalige moestuin Veldzicht Afstand tot volgende punt: 700 m 9 Koloniewijk en natuurbeheer Afstand tot volgende punt: 700 m A12 Wandelkeuzepunt A12 Afstand tot volgende punt: 40 m 10 Korenmolen de Star Afstand tot volgende punt: 800 m 11 Wandelknooppunt A10 - infobord Afstand tot volgende punt: 40 m 12 Geschiedenis Balkbrug Afstand tot volgende punt: 50 m

4 Vervolg route 13 Rijksmonumenten in Balkbrug Afstand tot volgende punt: 950 m U44 Wandelkeuzepunt U44 Afstand tot volgende punt: 300 m 14 Historie Boskerk Afstand tot volgende punt: 10 m U42 Wandelkeuzepunt U42 Afstand tot volgende punt: 40 m Einde van de route

5 Oude voetsporen in Ommerschans 8 km 1 Historie Ommerschans Historie Ommerschans Ommerschans is rond 1625 gebouwd ter verdediging van de Spanjaarden en in de loop van de tijd uitgebreid met bastions en ravelijnen. Vanaf 1740 dient het terrein ook als munitieopslagplaats, 'Lands Magazijnen. Eind achttiende eeuw nam de militaire functie af en nu ligt het er verlaten bij. Nieuw! Authentiek kanon (Hist. Vereniging Ommerschans) "Ze komen eraan!" Zo moet het in 1672 geklonken hebben op de schans van Ommen. In dat jaar viel de Munsterse bisschop Bernard van Galen, ook wel bekend als Bommen Berend, Overijssel binnen met een groot leger met man voetvolk en ruiters. RTV oost was bij de onthulling van het kanon. hans (Lees meer...) Maatschappij van Weldadigheid Ooit was hier de toegangspoort tot de onvrije kolonie Ommerschans ( ). Deze kolonie, bedoeld als straf-en bedelaarskolonie, was onderdeel van de Maatschappij van Weldadigheid, een maatschappelijk experiment bedacht door Johannes van den Bosch. Het hoofdgebouw bood plaats aan 1200 bedelaars;

6 (Op weg naar Werelderfgoed 2018) 2 Hist begraafplaats Ommerschans Historische begraafplaats De begraafplaats van bedelaarskolonie Ommerschans is in 1821 in gebruik genomen. Het voorste gedeelte is de laatste rustplaats van de ambtenaren van de kolonie, het achterste gedeelte was voor de kolonisten. De witte kruizen zijn geplaatst op de graven van overledenen van kliniek Veldzicht. Informatiehut Ommerschans Op het fundament van het voormalige baarhuisje is een smeedijzeren hekwerk en een informatiehut geplaatst door stichting participatieproject De Ommerschans. 3 Hoeve No 4 in Ommerschans Historie Hoeve No 4 Dit is één van de 21 hoeves uit de voormalige kolonie Ommerschans. Na sluiting van de kolonie, werd de boerderij als zuivelhoeve in gebruik genomen voor jongens van Rijksopvoedingsgesticht Veldzicht ( ). Nu is het eigendom van familie Hiemstra. Zij runnen een biologisch melkveebedrijf. (Lees meer...)

7 Smederij Bart Hiemstra Pal naast de historische kolonieboerderij bevindt zich smederij Hiemstra. De jonge Bart Hiemstra is zeer gedreven om het oude smedenambacht in ere te houden. Het bijwonen daarvan is een belevenis! (Smederij Hiemstra) 4 Canadabos en houtwal De naam 'Canadabos' De naam 'Canadabos' was al ver voor de tweede wereldoorlog bekend. Men vermoedt dat de naam 'Canadabos' ontleend is aan de arbeiders die hier te werk werden gesteld. Gezien de lange weg naar dit ondoordringbare dennenbos, werd al gauw gezegd: ''t is net de weg naar Canada'. Houtwal Een houtwal werd aangelegd om vee en wild te keren en als eigendomsgrens voor de boer. Zo'n houtwal wordt ook wel wildwal, eswal genoemd. Of oude veedrift; een zandweg die tussen dorpen en heidevelden of graslanden in lagere delen van een gebied liep, zoals 'Ommermoer'.

8 5 Mysterie Ommerschans ontrafeld Mysterie Ommerschans ontrafeld Met het uitdiepen van grachten, herstel van het ravelijn, het plaatsen van verhaalpalen en 'stepping stones' in de gracht werd de rijke geschiedenis van de voormalige vesting de Ommerschans weer zichtbaar gemaakt. In de punt van het ravelijn is het verhaal te beluisteren. (Archeologische informatie) 6 Een ravelijn Oude ravelijn in ere hersteld In ere hersteld, de oude ravelijn uit de achttiende eeuw. Deze ravelijn, een driehoekig buitenwerk van de vesting, heeft een licht oplopend vlak waarachter de manschappen beschermd stonden opgesteld en is omgeven door een ravelijnsgracht. Trap op 't pedaal voor de geschiedenis 'Ommerschans'. 7 Oude verbindingsweg Oude Schansweg Rond 1740 vond de uitbreiding plaats van de verdedigingsschans tot een van de grotere munitieopslagplaatsen van Nederland. De doorgaande route van het zuiden naar het noorden van Nederland loopt nu om de schans heen. In 1832 was het zandpad (wat nu de Schansweg is) de verbindingsweg.

9 8 Voormalige moestuin Veldzicht Tuinen Rijksopvoedingsgesticht Het enige overblijfsel van de voormalige tuin van het Rijksopvoedingsgesticht Veldzicht, is de roodstenen muur waar de fruitbomen langs werden geleid. Fruit was vroeger een luxe product en kwajongens klommen daarom ook wel eens over die muur om wat te jatten. Of het 'gestolen' goed ze ook smaakte? 9 Koloniewijk en natuurbeheer Koloniewijk De naam herinnert aan de kolonie 'Ommerschans' van de Maatschappij van Weldadigheid. Nu is het een afwateringssloot. Natuurbeheer landschap Landschap Overijssel beheert de kleinschalige bosjes en graslanden (op de kaart geel gemarkeerd) rond korenmolen de Star. Via de grondwaterstand, kunnen we op een positieve manier invloed uitoefenen op de natuur.

10 10 Korenmolen de Star Historie molen de Star De molen aan de Koloniewijk, een zijwijk van kanaal De Dedemsvaart, is gebouwd in Vanaf de kruising Balkbrug had je zicht op de molen. Om graan te lossen kon men met een puntertje tot in de molen varen. In 1974 is de molen verplaatst naar de huidige locatie. Het Magazijn Het Magazijn is oorspronkelijk gebruikt als opslagplaats voor onderhoudsmaterialen voor kanaal De Dedemsvaart, en stond dichtbij de molen. Na het dempen van het kanaal is het Magazijn verplaatst en in 2002 naar de huidige locatie. Het Magazijn en Korenmolen de Star zijn industriële monumenten. Hedendaagse bedrijvigheid... Vrijwilligers van Molen de Star en hun vrienden houden de geschiedenis levend en organiseren regelmatig evenementen. O.a. tijdens de landelijke monumentendag en op het jaarlijkse Smaakmakersfestival (laatste weekend september) vinden hier activiteiten plaats.

11 (Korenmolen de Star) 11 Wandelknooppunt A10 - infobord Wandelknooppunt A10 Raadpleeg het informatiebord A 10 'Startpunt Balkbrug' voor de looprichting wandelnetwerk Reestdal (pijl: verschillende kleuren). 12 Geschiedenis Balkbrug Negentiende eeuw en verder Vroeger was dit een onafzienbare vlakte, bedekt met heide en in de lagere delen veenplassen, lag open voor turfwinning. Wijken (waterwegen in het veengebied) werden gegraven om het veen te ontwateren en gestoken turf af te voeren. Er ontstond bebouwing langs De Dedemsvaart. Balkbrug, een speciale functie Eén van de drie belangrijke wegen die van het zuiden naar het noorden van ons land liep, moest vanwege de aanleg van kanaal De Dedemsvaart van een brug voorzien worden. De brug kreeg een speciale functie, namelijk een beweegbare balk; 'de balkbrug'. Zo komt het dorp aan zijn historische naam.

12 13 Rijksmonumenten in Balkbrug Historie Limiethuisjes Boslaan 92 laat het laatste zogeheten Limiethuisje van de kolonie Ommerschans zien, een Rijksmonument. 17 huisjes, bewoond door bewakers en hun gezinnen, die moesten voorkomen dat kolonisten konden ontsnappen. De Limiethuisjes stonden op strategische plekken( grens) in het 700 ha grote gebied. Rijksmonument Boslaan/Ommerweg

13 Aan de Boslaan en Ommerweg 7-17 en staat nog een aantal zogeheten dienstwoningen, rond 1910 ontworpen door gevangenisarchitect Metzelaar voor medewerkers van Rijksopvoedingsgesticht Veldzicht. Dronkemanslaantje Deze naam stamt uit de periode van de Maatschappij van Weldadigheid. Langs deze afgelegen weg gingen dronken kolonisten, na bezoek aan het café, terug naar de kolonie. Ondanks koloniegeld, alleen te gebruiken in de Ommerschans, lukte het sommigen toch om elders aan geld te komen voor drank.

14 14 Historie Boskerk Historie Boskerk Gebouwd in 1845 voor de protestantse bewoners van de bedelaarskolonie Ommerschans. Na sluiting van de kolonie werd het tot 1997 beurtelings gebruikt door de protestantse en katholieke bewoners van TBS kliniek Veldzicht. Sinds 2007 het 'Thomashuis', voor volwassenen met een verstandelijke beperking. Spookpastorie Voor de katholieken duurde het tot 1869 voordat zij gebruik konden maken van een eigen kerk met pastorie. Het verhaal hierover is te lezen op het bordje aan Balkerweg 75, tegenover de voormalige school in Ommerschans. De kolonie Ommerschans was ooit een parochie binnen parochie Avereest. (Mysteries van het Reestdal) Gemaakt met routemaker.nl