Colofon. Titel : Uitvoeringsrapportage 4 de kwartaal 2018 Land Aruba. Samensteller : Directie Financiën

Transcriptie

1 4 de Kwartaal 2018

2 Colofon Titel : Uitvoeringsrapportage 4 de kwartaal 2018 Land Aruba Samensteller : Directie Financiën In samenwerking met : Departamento di Impuesto (DIMP) Departamento di Aduana (Douane) Departamento Recurso Humano (DRH) Bronnen : Centrale administratie van het Land GFS/EnterpriseOne, PSA, SAP, Economic Outlook CBA, Kwartaalrapportages (voorlopige cijfers) van de collectieve sector Landsverordening Instelling Ministeries 2018: 1. Ministerie van Algemene Zaken, Integriteit, Overheidszorg, Innovatie en Energie (AIOIE) 2. Ministerie van Financiën, Economische Zaken en Cultuur (FEC) 3. Ministerie van Justitie, Veiligheid en Integratie (JVI) 4. Ministerie van Toerisme, Volksgezondheid en Sport (TVS) 5. Ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Duurzame Ontwikkeling (OWDO) 6. Ministerie van Sociale Zaken en Arbeid (SZA) 7. Ministerie van Ruimtelijke Ontwikkeling, Infrastructuur en Milieu (ROIM) 8. Ministerie van Transport, Communicatie en Primaire Sector (TCPC) UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 2 VAN 39

3 Disclaimer Cijfers gepresenteerd in deze rapportage zijn afkomstig uit de centrale financiële administratie van het Land. Bij de opstelling van deze kwartaalrapportage is rekening gehouden met het volgende: De kosten zijn zo volledig mogelijk verwerkt en de middelen zijn opgenomen op basis van de werkelijke realisaties per 31 december De kosten voortvloeiend uit nog te ontvangen facturen en afrekeningen, die voor zover nog niet in de centrale administratie zijn opgenomen, zijn op basis van een zorgvuldige schatting verwerkt in deze rapportage; Ontvangsten uit aflossingen studieleningen worden in de kapitaaldienst op basis van de werkelijke ontvangsten verantwoord; De toegepaste cijfermatige opstelling is conform de begrotingsopstelling, mits anders vermeld; De rapportage betreft de uitvoering van de begroting van de ministeries van het Land (c.q. overheid conform enge definitie). Kwartaalrapportages aangeleverd van de instellingen behorende tot de collectieve sector zijn voorlopige cijfers uit de eigen administraties, die niet door Directie Financiën naar juist- en volledigheid kunnen worden gecontroleerd. UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 3 VAN 39

4 Inleiding Doelstelling van deze uitvoeringsrapportage is om informatie te verschaffen en verantwoording af te leggen aan de Staten van Aruba, de Ministerraad en de CAft ten aanzien van de begrotingsuitvoering, de middelen- en kostenrealisatie, de realisatie van de kapitaaldienst, de financiering en het schuldbeheer. Verder wordt ook informatie verschaft over de liquiditeitspositie en de stand van zaken met betrekking tot de ontwikkelingen binnen het financieel beheer. Na de inhoudsopgave van dit document volgt een tabel met een puntsgewijze opsomming van de belangrijkste aspecten die zich tot en met het dienstjaar 2018 hebben voorgedaan. De daaropvolgende hoofdstukken geven per onderwerp een meer gedetailleerdere toelichting. Aan het eind van dit document zijn een aantal bijlagen bijgevoegd, met een weergave van de berekening van de tekortnorm, de middelen- en de kostenrealisatie per kwartaal over de periode 2014 tot en nadere informatie ten aanzien van het BVP. Samenvattend; de voorlopige cijfers van het Land vertonen een verbeterd exploitatieresultaat per ultimo Het Land heeft tot bij de samenstelling van dit document Afl. 43,4 miljoen minder aan middelen geboekt, maar hiertegenover werd ook Afl. 53,0 miljoen minder aan kosten gerealiseerd. Conform de financieringsstrategie om het herfinancieringsrisico op lange termijn te beperken, is voor de staatsobligatie een looptijd van 15 jaar bepaald. Met de behaalde rente van 5,75% is voor het eerst sinds 2011, een breuk gemaakt in de opwaartse ontwikkelingslijn van de rente op de binnenlandse leningen met een gelijke looptijd. Afgezien van welk bbp wordt gekozen om de schuldquote te berekenen (conform de begroting van het Land of de laatste gepubliceerde door de CBA), is per ultimo 2018 een omkering in de groei van de schuldquote waar te nemen. Ten slotte, het berekende financieringstekort op een bbp van Afl. 5,004 miljoen, is gelijk aan -2,5% en ligt conform de afspraken tussen Aruba en Nederland, beneden de tekortnorm van het dienstjaar De minister van Financiën, Economische Zaken & Cultuur mr. X.J. Ruiz-Maduro 11 februari, 2019 UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 4 VAN 39

5 Inhoudsopgave Colofon... 2 Disclaimer... 3 Inleiding Samenvatting Realisatie begroting Realisatie exploitatierekening Middelen Kosten Realisatie kapitaalrekening Korte toelichting op de kapitaaldienst Financiering en schuldbeheer Uitvoering financieringsbevoegdheid Schuldstand Schuldendienst Kortlopende schulden Financieel beheer Liquiditeitsoverzicht Collectieve Sector BIJLAGE: I Tabel I: Kerncijfers financiering en schuldbeheer Grafiek I: Vergelijking middelenrealisatie per kwartaal Grafiek II: Vergelijking kostenrealisatie per kwartaal BIJLAGE: II UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 5 VAN 39

6 1. Samenvatting Middelen t/m 31 dec 2018 Begroot 2018 % Begrotings-uitputting Directe belastingen ,4% Indirecte belastingen ,7% Retributies,leges & rechten ,0% Rechten, boeten & overig ,0% Rente ,6% Niet-belastingopbrengsten ,4% Landsbedrijven en fondsen ,5% Overige ontvangsten ,5% ,8% Kosten t/m 31 dec 2018 Begroot 2018 % Begrotings-uitputting Personeel ,8% Werkgeversbijdragen ,6% Goederen en diensten ,9% Rente LV & VV ,1% Subsidies ,3% Overdrachten Binnenland ,5% Overdrachten Buitenland ,6% Bijdragen en afschrijvingen ,0% ,3% Exploitatieresultaat ( ) ( ) 90,2% Kapitaal ontvangsten t/m 31 dec 2018 Begroot 2018 % Begrotings-uitputting Verkoop onr. goederen en grond Kapitaalontvangsten ,0% Lokale Kredietaflossing ,1% Reserves - - Schenking ,0% Vrijgekomen afschrijvingen ,0% ,2% Kapitaal uitgaven t/m 31 dec 2018 Begroot 2018 % Begrotings-uitputting Investeringen ,1% Vermogensoverdrachten ,6% Lokale kredietverlening ,9% ,7% Netto resultaat kapitaaldienst ( ) ( ) 81,1% Financieringsbehoefte ( ) ( ) 96,0% Herfinanciering aflossingen ,9% Financieringstekort (financial deficit) ( ) ( ) 87,1% Berekening tekortnorm Tekort t.o.v. BBP 4e kw. '18 Afl ,4 mln. (begroting) -2,6% -3,00% Collectieve Sector Exploitatieresultaat Land Aruba ( ) ( ) 90,2% Exploitatieresultaat Collectieve Sector ( ) Financieringstekort Collectieve Sector ( ) - -2,5% Puntsgewijze toelichting 31 december 2018: Totale middelen Afl ,3 miljoen (realisatie 96,8%) Totale kosten Afl ,8 milj. (realisatie 96,3%) Opbrengst intensivering invorderingsacties DIMP ultimo 2018, Afl. 50,8 miljoen (begroot op 73,5 miljoen): o Loonbelasting Afl. 8,3 milj. o Winstbelasting Afl. 29,8 milj. o Grondbelasting Afl. 10,0 milj. o BBO Afl. 2,6 milj. Onderverdeling winstbelasting ultimo 2018, Afl. 195,2 milj.: o Winstbelasting Afl. 29,8 milj. o VAS-aangiften Afl. 165,4 milj. Negatief exploitatieresultaat van Afl. 88,5 milj. (realisatie 90,2%) Kapitaalontvangsten Afl. 33,1 miljoen (realisatie 95,2%) Kapitaaluitgaven Afl. 75,1 milj. (realisatie 86,7%) Negatief nettoresultaat kapitaaldienst van Afl. 42,0 milj. (realisatie 81,1%) Financieringsbehoefte Afl. 467,4 milj. (realisatie 96,0%) Herfinanciering van aflossingen Afl. 336,9 milj. (realisatie 99,9%) Financieringstekort Afl. 130,5 milj. (realisatie 87,1%) Vastgestelde financieringsbehoefte 2018 Afl. 467,4 milj. Schuldstand inclusief latente schulden Afl ,8 milj., waarvan aandeel leningen Afl ,5 milj. Kortlopende schulden Afl. 91,4 milj. Liquiditeit: o Ontvangsten Afl. 149,5 milj. o Uitgaven Afl. 129,2 milj. Nominale BBP-prognose 2018 (conform begroting 2018): Afl ,4 milj. Nominale BBP-prognose 2018 conform economic outlook van de Centrale Bank gepubliceerd op 25 april 2018: Afl ,3 milj. Berekende tekortnorm Collectieve Sector ultimo 2018: -2,5% Nominale economische groeiveronderstelling begroting 2018: 1% UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 6 VAN 39

7 2. Realisatie begroting Realisatie exploitatierekening Tabel 2.1 presenteert het voorlopige exploitatiesaldo van het Land Aruba per einde van het vierde kwartaal Het Land heeft over deze periode Afl ,3 miljoen aan ontvangsten geboekt, waarvan Afl ,4 miljoen aan belastingopbrengsten (83,8% van de totale middelen). De directe en indirecte belastingen leveren samen een begrotingsrealisatie van 81,1%. De overige middelensoorten brachten samen Afl. 209,9 miljoen in s Landskas (gelijk aan 16,2% van de totale middelen). De totale kosten over het vierde kwartaal bedragen ruim Afl ,1 miljoen wat gelijk is aan 96,1% van de begroting. De personeelskosten (salarissen inclusief werkgeversbijdragen) vormen samen het grootste aandeel in de kosten ten bedrage van Afl. 476,4 miljoen (34,4% van de totale kosten). De twee na grootste kostenpost zijn de rentelasten Afl. 220,9 miljoen (16,0% van de totale kosten) die ultimo 2018 ten opzichte van de begroting voor 100,1% is gerealiseerd. De uitgaven gerelateerd aan subsidieverstrekkingen bedroegen Afl. 207,6 miljoen (15,0% van de totale kosten) met een realisatie van 97,3%. De kostensoort goederen en diensten heeft een aandeel van 13,2% in de totale kosten en zijn per einde vierde kwartaal voor 91,6% gerealiseerd. Per saldo bedraagt het exploitatietekort aan het einde van 2018 Afl. 85,8 miljoen, wat 87,5% is van het verwachte tekort voor 2018 vergeleken met 107,2% vorig dienstjaar. Tabel 2.1: Exploitatieresultaat per 31 december 2018 Middelen t/m 31 dec 2018 Begroot 2018 % Begrotings-uitputting Directe belastingen ,4% Indirecte belastingen ,7% Retributies,leges & rechten ,0% Rechten, boeten & overig ,0% Rente ,6% Niet-belastingopbrengsten ,4% Landsbedrijven en fondsen ,5% Overige ontvangsten ,5% ,8% Kosten t/m 31 dec 2018 Begroot 2018 % Begrotings-uitputting Personeel ,8% Werkgeversbijdragen ,6% Goederen en diensten ,9% Rente LV & VV ,1% Subsidies ,3% Overdrachten Binnenland ,5% Overdrachten Buitenland ,6% Bijdragen en afschrijvingen ,0% ,3% Exploitatieresultaat ( ) ( ) 90,2% Bron: Directie Financiën UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 7 VAN 39

8 2.1.1 Middelen 2018 In deze paragraaf worden drie tabellen gepresenteerd. Tabel 2.2 presenteert de realisatie per middelencategorie per einde van het dienstjaar 2018, met daarnaast de vergelijkende cijfers van het voorafgaande dienstjaar. Tabel geeft een uitsplitsing van de directie belastingen en Tabel is een weergave van een verdere uitsplitsing van de indirecte belastingen. Volledigheidshalve wordt hierbij opgemerkt dat, ter wille van de vergelijkbaarheid over de periodes heen, de cijfers in deze tabellen afkomstig zijn van de kwartaalrapportages van het voorafgaande dienstjaar. Tabel 2.2: Middelenrealisatie per 31 december 2018 in Afl. Middelen t/m 31 Dec 2018 t/m 31 Dec 2017 Begroot 2018 % Begrotings-uitputting Directe belastingen ,4% Indirecte belastingen ,7% Retributies,leges & rechten ,0% Rechten, boeten & overig ,0% Rente ,6% Niet-belastingopbrengsten ,4% Landsbedrijven en fondsen ,5% Overige ontvangsten ,5% ,8% Bron: Directie Financiën Onderverdeling van de directe belastingen Tabel 2.2.1: Realisatie directe belastingen per 31 december 2018 in Afl. Omschrijving t/m 31 dec 2018 t/m 31 dec 2017 Begroot 2018 % Begrotings-uitputting Loonbelasting ,1% Inkomstenbelasting ( ) - 0,0% Rente belastingvordering ,6% Vervolging nat. persoon ,0% Winstbelasting ,9% Dividenbelasting ,2% Grondbelasting ,6% Successie-/overgangsbel ,3% Overdrachtsbelasting ,2% Motorrijtuigenbelasting ,7% Zegelbelasting ,9% ,4% Bron: Departamento di Impuesto UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 8 VAN 39

9 Onderverdeling van de indirecte belastingen Tabel 2.2.2: Realisatie indirecte belastingen per 31 december 2018 in Afl. Omschrijving t/m 31 Dec 2018 t/m 31 Dec 2017 Begroot 2018 % Begrotings-uitputting Invoerrechten ,4% Accijns gedestilleerd ,5% Accijns sigaretten ,6% Accijns bier ,6% Accijns minerale olien ,8% B.B.O ,6% Zegelbelastingen ,4% Dienstverlening IUD ,2% Vergunningen ,0% Milieubelasting op hotels e.a ,2% Milieubel. op verhuur voertuig ,3% BAVP ,0% ,7% Bron: Departamento di Impuesto Hieronder volgt een nadere toelichting per middelensoort, waarbij aanvankelijk de directe en indirecte belastingen worden toegelicht en daaropvolgend de overige middelensoorten zoals in tabel 2.2 is opgenomen. Een vergelijking van de realisatie van de middelensoorten (tabel 2.2) met het voorafgaande jaar geeft aan dat bij de meeste posten sprake is van een groei in de realisatie van de ontvangsten. Vergeleken me het voorafgaande jaar zijn de totale middelen met 6,7% gestegen. Nadere toelichting directie belastingen Loonbelasting De loonbelastingontvangsten bedragen ultimo 2018 Afl. 288,4 miljoen (101,1% van de begroting). Ten opzichte van vorig jaar is Afl. 12,4 miljoen (4,5%) meer aan loonbelasting geïnd, welke wederom een resultaat is van verbeterde compliance en continuering van de invorderingsacties. Volgens de DIMP hebben de gevoerde invorderingsacties ten aanzien van dit middelensoort ultimo 2018, Afl. 8,3 miljoen opgeleverd (realisatie van 39,1% op de raming t.a.v. de invorderingsacties begroot op Afl. 6,0 miljoen. Echter wordt opgemerkt dat de begroting voor loonbelasting in 2018, ten opzichte van 2017, naar beneden is bijgesteld (van Afl. 309,9 miljoen in 2017 naar Afl. 285,3 miljoen in 2018). Inkomstenbelasting Dit middelensoort betreft het resultaat van de verwerking van de jaarlijkse IB-aangiftes en de afgewikkelde aanslagen. Dit kan in restituties of naheffing resulteren. Aan het einde van 2018 was het resultaat van betalingen en restituties positief ten gunste van de staatskas ten bedrage van Afl. 9,2 miljoen. UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 9 VAN 39

10 Rente belastingvordering Dit middelensoort betreft geïncasseerde rente op achterstallige belastingontvangsten en geeft ten opzichte van de begroting 2018 een realisatie van 32,6%, maar in vergelijking met 2017 is er sprake van een afname van Afl. 4,8 miljoen (-74,7%). De opbrengsten geboekt onder deze noemer zijn het product van de samenwerking tussen het afpakteam, bestandsvergelijkingen van de KvK en het UOAZV, de intensivering van de samenwerking met de Dienst Burgerlijke Stand en Bevolkingsregister (DBSB), de SVb, DIMAS en de bevordering van interne non-compliance rapportages, dat als doel heeft dat naheffingsaanslagen eerder kunnen worden opgelegd voor zowel loonbelasting, BBO en de winstbelasting. Winstbelasting De ontvangen winstbelasting vertoont een daling van Afl. 3,5 miljoen (-1,8%) ten opzichte van het jaar daarvoor, daar de winstbelasting in de begroting in 2018 naar beneden is bijgesteld. De realisatie ten opzichte van de begroting 2018 is gelijk aan 93,9% (vergeleken met de begrotingsuitputting ultimo 2017). Bij nadere analyse van de winstbelasting ontvangsten moet rekening worden gehouden met de specifieke deadlines van dit belastingsoort. De eerste inlever- en betaaldatum van dit belastingsoort is wettelijk vastgesteld op 31 mei Ondernemingen kunnen hierna uitstel verzoeken tot 30 november De geïnde winstbelasting ultimo 2018 wordt als volgt verdeeld: Afl. 195,2 miljoen totaal ontvangen (waarvan Afl. 29,8 miljoen aan winstbelasting en Afl. 165,4 miljoen uit de VAS-aangiften). De invorderingsacties van de DIMP op gebied van winstbelasting is begroot op Afl. 55,0 miljoen waarvan ultimo 2018 voor 54% is gerealiseerd. Dividendbelasting In 2018 is er een daling van de geïnde dividendbelasting in vergelijking met 2017, ten bedrage van Afl. 6,0 miljoen (-58,3%). Ten opzichte van de begroting 2018 is de realisatie gelijk aan 86.2%. Grondbelasting De ontvangsten ultimo 2018 bedragen Afl. 10,0 miljoen minder dan het jaar daarvoor (afname van 20,5%). De begrotingsrealisatie 2018 is gelijk aan 75,6%. Ook dit jaar waren de kohieren laat uitgebracht. Overdrachtsbelasting De overdrachtsbelasting vertoont een bovenmatige realisatie van 96,2 %. In absolute bedragen bedraagt de groei ten opzichte van het voorafgaande jaar Afl. 1,0 miljoen (6,0%). Motorrijtuigenbelasting Tot slot is de motorrijtuigenbelasting voor 104,7% gerealiseerd ten bedrage van Afl. 26,2 miljoen. Vergeleken met het voorgaande jaar is er sprake van een afname in ontvangsten ten bedrage van Afl. 0,5 miljoen (-1,9%). Vergeleken met het jaar hiervoor, waar er sprake was van een bovenmatige realisatie, door een verbeterde compliance als gevolg van de doorgevoerde wetswijziging en de daarmee samenhangende wettelijke betalingsplicht. In 2018 jaar hadden de belastingbetalers tot 5 juli 2018 om hun motorijtuigenbelasting te betalen, maar de DIMP gaf aan dat nog steeds een groot aantal A-kentekennummerhouders nog niet betaald hebben. UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 10 VAN 39

11 Nadere toelichting indirecte belastingen Invoerrechten De invoerrechten is de grootste middelsoort in de indirecte belastingen met een aandeel van 37,0%. Tabel geeft aan dat de invoerrechten over 2018 een groei kende van Afl. 16,2 miljoen (9,5%) in vergelijking met De begrotingsrealisatie over 2018 is berekend op 103,4% en is dus gehaald (waarbij vermeld wordt dat rekening moet worden gehouden dat de invoerrechten sterk onderhevig blijven aan seizoensinvloeden). Volgens de Douane, is deze groei nog te danken aan verbeterde compliance, mede als gevolg van de verzorgde cursussen aan inklaringsfunctionarissen die steeds een positief effect hebben op controles na invoer, waardoor de inklaringen steeds meer conform de vigerende richtlijnen en tarieven worden gedaan. Verder is het gebruikelijk dat de realisatie van de invoerrechten in het tweede halfjaar hoger zijn dan in het eerste halfjaar, waardoor aannemelijk is dat de begroting wordt behaald; inderdaad is het over 2018 ook zo geweest. Accijnzen De accijnzen vormen samen 26,2% van de totale ontvangsten in de indirecte belastingen (accijnzen begroot op Afl. 142,7 miljoen met een realisatie ultimo 2018 van Afl. 132,0 miljoen, gelijk aan 92,5%). Alle accijnssoorten laten kleine afnames zien vergeleken met De ontvangsten van accijns op sigaretten zijn voor 117,6% gerealiseerd. Zoals in de laatste kwartaalrapportage vermeld, vertonen de ontvangsten van accijns op sigaretten in het algemeen een wisselend verloop, omdat de zegels op onregelmatige tijdstippen worden aangekocht. Zoals bekend, kunnen importeurs grote voorraden aanhouden waardoor meteen een stijging in de ontvangsten is aan te merken. Belasting op bedrijfsomzetten B.B.O. (inclusief BAVP) In de vastgestelde begroting 2018 zijn de verwachte middelen uit hoofde van de verhoging van het tarief onder de BBO opgenomen. In de centrale administratie van het Land werd echter voor de BAVP een aparte middelensoort gecreëerd om inzichtelijk te maken hoeveel als gevolg van deze tariefverhoging wordt geïncasseerd. Dit middelensoort (inclusief BAVP) vormt 28,5% in de totale ontvangsten van de indirecte belastingen. Vergeleken met vorig jaar is dit middelensoort toegenomen met Afl. 39,0 miljoen (37,4%). De begrotingsrealisatie per eind 2018 is berekend op 69,6% wat in beginsel niet een realistisch beeld geeft van dit ontvangstenverloop; immers is de 2,5% verhoging onder de noemer BAVP geboekt waarvoor er geen begroting was opgesteld. Verder gaf de DIMP aan dat de gevoerde invorderingsacties ten aanzien van de BBO over 2018, Afl. 2,7 miljoen heeft opgeleverd (realisatie van 106,0% op een begroot invorderingstraject van Afl. 2,5 miljoen). Overige indirecte belastingsoorten De overige indirecte belastingsoorten leverden samen Afl. 41,7 miljoen op (een aandeel van 8,3% in de totale indirecte belastingopbrengsten) en een begrotingsrealisatie per eind 2018 van 99,4%. Ten opzichte van 2017 is er sprake van toename van Afl. 0,9 miljoen (2,3%). Het grootste bedrag in deze categorie betreft de opbrengsten uit casinovergunningen ten bedrage van Afl. 25,0 miljoen met een realisatie van bijna 100,0%, en de ontvangsten uit hoofde van de milieubelasting op hotels ten bedrage van Afl. 13,2 miljoen met een realisatie van 103,2%. De opbrengsten uit dienstverlening bedragen tot en eind 2018 Afl. 2,5 miljoen met een realisatie van 90,2% van de begroting. UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 11 VAN 39

12 Hieronder volgt een specificatie van een aantal middelensoorten van tabel 2.2. (samen totaal Afl. 210,0 miljoen aan ontvangsten of 16,2% van de totale middelen). Deze middelensoorten zijn chronologisch na de indirecte belastingen in de tabel opgenomen. Nadere toelichting overige belastingen opgenomen in tabel 2.2 Retributies, leges & rechten Totaal is onder dit middelensoort Afl. 20,9 miljoen ontvangen (realisatie van 74,0% van de begroting). Het grootste bedrag betreft ontvangsten uit hoofde van retributies en leges afkomstig van Waarborgsommen (Afl. 6,6 miljoen), Censo (Afl. 3,9 miljoen), Veterinaire Dienst (Afl. 4,1 miljoen), Dienst Infrastructuur en Planning (2,0 miljoen), Dienst Technische Inspectie (Afl. 1,8 miljoen. Vergeleken met het voorafgaande jaar is er sprake van een daling van Afl. 3,4 miljoen (-13,8%). Rechten, boeten & overig Dit middelensoort geeft een realisatie van Afl. 42,5 miljoen weer, oftewel 120,0% van de begroting. Vergeleken met de ontvangsten van het voorafgaande jaar is er sprake van een toename van Afl. 7,1 miljoen (20,0%). Het grootste bedrag geboekt onder dit middelensoort (Afl. 20,9 miljoen) betreft ontvangsten van verschillende diensten, waarvan de grootste afkomstig zijn uit ontvangsten van Dienst Telecommunicatie Zaken Afl. 10,9 miljoen, Directie Scheepvaart Afl. 3,4 miljoen en vooruit ontvangen concession fee van AAA N.V. ten bedrage van Afl. 5,0 miljoen. Verder wordt onder dit middelensoort ook ontvangsten uit verleende dienstverlening aan derden geboekt. Tot eind 2018 is hieraan Afl. 6,6 miljoen ontvangen, terwijl onder het middelensoort bijdragen in kosten Afl. 7,6 miljoen aan ontvangsten zijn geboekt. Aan opgelegde boeten en incidentele middelen zijn in totaal ook Afl. 6,2 miljoen geïncasseerd. Niet-belastingopbrengsten De realisatie van dit middelensoort bedraagt per ultimo 2018 Afl. 96,3 miljoen, gelijk aan een realisatie van 90,4% van de begroting. De grootste ontvangsten geboekt onder deze categorie zijn de uitkeringen van deelnemingen ten bedrage van Afl. 62,3 miljoen bestaande uit Afl. 12,4 miljoen van ATA, Afl. 4,5 miljoen van AAA, Afl. 8,8 miljoen van de Centrale Bank van Aruba, Afl. 9,0 miljoen van Setar, Afl. 10,0 miljoen van Utilities en Afl. 17,5 miljoen van RdA. Verder zijn aan overdrachten van het Rijk (Afl. 9,3 miljoen) geboekt, erfpachtrechten (Afl. 17,0 miljoen) en toeristenheffing (Afl. 6,2 miljoen). Een vergelijking met 2017 laat een forse toename zien van Afl. 28,0 miljoen (41,1%). Landsbedrijven en fondsen De realisatie van de middelen bij de landsbedrijven en fondsen bedraagt tot eind 2018 Afl. 4,5 miljoen, gerealiseerd voor 85,5% ten opzichte van de begroting Deze ontvangsten hebben voornamelijk te maken met interne verrekeningen en doorbelastingen tussen de overheidsdiensten. Een vergelijking met 2017 geeft een afname van Afl. 1,5 miljoen (-24,4%). Overige De overige ontvangsten bedragen aan het einde van 2018 Afl. 44,9 miljoen, gerealiseerd voor 89,5% ten opzichte van de begroting. Dit bedrag is voornamelijk toe te schrijven aan ontvangen deviezenprovisie. Vergeleken met 2017 is er sprake van een daling in de ontvangsten van Afl. 4,4 miljoen (-8,9%). Samenvattend zijn alle middelensoorten in onderstaande grafiek opgenomen (uitgedrukt in procenten). UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 12 VAN 39

13 Grafiek 2.1: Middelenrealisatie per 31 december 2018 uitgedrukt in procenten: Bron: Directie Financiën UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 13 VAN 39

14 2.1.2 Kosten 2018 De totale kosten over 2018 bedragen Afl ,8 miljoen, gelijk aan een begrotingsuitputting van 96,3%. Tabel 2.3 geeft per hoofdkostensoort de gerealiseerde kosten met de vergelijkende cijfers van het voorafgaande jaar. Tabel 2.3: Kostenrealisatie per 31 december 2018 in Afl. Kosten t/m 31 Dec 2018 t/m 31 Dec 2017 Begroot 2018 % Begrotings-uitputting Personeel ,8% Werkgeversbijdragen ,6% Goederen en diensten ,9% Rente LV & VV ,1% Subsidies ,3% Overdrachten Binnenland ,5% Overdrachten Buitenland ,6% Bijdragen en afschrijvingen ,0% ,3% Bron: Directie Financiën; vergelijkende cijfers afkomstig uit URK Personeel Aan personeel is ten opzichte van de begroting van het dienstjaar 2018, Afl. 4,5 miljoen minder kosten geboekt. De totale personeelskosten, inclusief overwerkvergoedingen, bedragen per ultimo december 2018 Afl. 377,9 miljoen (98,8% van de begroting). Een vergelijking met 2017 laat een lichte nominale stijging in personeelskosten zien van Afl. 0,7 miljoen (0,2%). De financiële afwikkeling met arbeidscontractanten heeft altijd nog effect op de personeelskosten. Voor wat betreft de procentuele begrotingsuitputting ligt dit kwartaal 0,6 procentpunten lager dan vorig jaar, hetgeen een indicatie is van een verbeterde beheersing in de daaraan gerelateerde processen. Tabel 2.4 is opgenomen om de personeelskosten in relatie te kunnen brengen met het aantal voltijds equivalente formatieplaatsen (FTE s). Deze tabel verschaft per kwartaal inzicht in het verloop van het aantal FTE s. Het aantal FTE s is in het vierde kwartaal van 2018 per saldo met 1 FTE afgenomen ten opzichte van het derde kwartaal van In het vierde kwartaal van 2018 zijn er diverse indienstnemingen geweest, o.a. bij de Arumil en het Departamento di Impuesto. Bovendien zijn er diverse arbeidsovereenkomsten bij de overheidsdiensten van rechtswege verlopen en deze zijn niet door het Kabinet- Wever verlengd. Bijlage II presenteert de resultaten van de uitvoering van het BVP. UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 14 VAN 39

15 Tabel 2.4: Ontwikkeling personeelsaantallen in FTE s Ministerie 1e kwartaal e kwartaal e kwartaal e kwartaal 2018 Ministerie van AIOIE Ministerie van FEZC Ministerie van JVI Ministerie van OWDO Ministerie van ROIM Ministerie van SZA Ministerie van TVS Ministerie van TCPC Totaal Onderwijspersoneel Kustwachtpersoneel Bron: Departamento Recurso Humano Werkgeversbijdragen De werkgeversbijdragen bedragen ultimo 2018 Afl. 98,5 miljoen (gelijk aan een begrotingsuitputting van 97,6%) en in vergelijking met 2017, Afl. 1,6 miljoen (1,7%) meer. Goederen en Diensten Goederen en diensten zijn gerealiseerd met Afl. 185,0 miljoen (92,9% van de begroting), hetgeen Afl. 31,8 miljoen (20,8%) meer is dan vorig jaar. De uitputting van deze kostensoort is wederom beneden de uitputting van 100% gebleven. Rente De totale rentelasten bedragen eind 2018 Afl. 220,9 miljoen, welke ten opzichte van 2017 Afl. 1,9 miljoen (-0,9%) minder is. De uitputting van de begroting 2018 is berekend op 100,1%. De onderverdeling van deze kostenpost is als volgt: rente obligatielening LV Afl. 87,1 miljoen, rente op geldleningen VV Afl. 90,6 miljoen, rente op geldleningen LV Afl. 42,6 miljoen en rente op schatkistpromessen Afl. 0,6 miljoen. Subsidies De subsidies bedragen Afl. 207,6 miljoen, wat Afl. 6,9 miljoen meer is (3,4%) dan vorig jaar. De begrotingsrealisatie is berekend op 97,3%. Noemenswaardige bedragen onder deze categorie zijn: subsidie aan instellingen niet zijnde onderwijs Afl. 54,4 miljoen, exploitatiesubsidie onderwijs Afl. 13,4 miljoen, salarissubsidie onderwijs Afl. 125,8 miljoen, projectsubsidie Afl. 7,0 miljoen en de bijdrage aan Arubus NV van Afl. 6,5 miljoen. Overdrachten binnenland De overdrachten bedragen eind 2018 Afl. 128,7 miljoen (Afl. 0,5 miljoen minder dan vorig jaar). Ten opzichte van de vastgestelde begroting is de realisatie 97,5%. Onder deze categorie worden de volgende uitgaven geboekt: huursubsidie UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 15 VAN 39

16 (via FCCA) Afl. 5,6 miljoen, duurtetoeslag pensioenen Afl. 50,2 miljoen, overige pensioenen Afl. 5,9 miljoen, onderstand Afl. 25,8 miljoen, reparatie toeslag Afl. 39,9 miljoen en overige gezinnen Afl. 1,1 miljoen. Overdrachten buitenland De gerealiseerde overdrachten buitenland bedragen over 2018 Afl. 18,8 miljoen wat Afl. 1,1 miljoen lager is dan vorig jaar (-5,6%). De begrotingsuitputting is berekend op 95,6% en heeft in dit geval voornamelijk te maken met overdrachten aan het Gemeenschappelijk Hof van Justitie. Bijdragen en afschrijvingen De bijdragen en afschrijvingen bedragen Afl. 148,4 miljoen wat Afl. 31,7 miljoen (-17,6%) minder is dan de realisatie in De begrotingsuitputting is gelijk aan 87,0% van de begroting. Onder deze categorie geboekte uitgaven zijn de Landsbijdrage uitgekeerd aan de AZV Afl. 20,4 miljoen, uitkering aan Landsbedrijven Afl. 65,5 miljoen, zorg gerelateerde kosten Afl. 24,9 miljoen, afschrijvingen Afl. 26,9 miljoen, beschikbaar gestelde fondsen voor infrastructuur Afl. 6,6 miljoen en verrekeningen & bijdragen ten bedrage van Afl. 2,7 miljoen. Samenvattend is een grafische weergave van de hierboven toegelichte kostenrealisatie, uitgedrukt in procenten van de vastgestelde begroting 2018 opgenomen. Grafiek 2.2: Kostenrealisatie per 31 december 2018 in procenten Bron: Directie Financiën UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 16 VAN 39

17 2.2. Realisatie kapitaalrekening 2018 De ontvangsten op de kapitaaldienst eind 2018 bedragen Afl. 33,1 miljoen, wat Afl. 14,8 miljoen (-30,9%) minder is vergeleken met het dienstjaar In 2018 werd geen ontvangsten uit hoofde van verkoop van onroerende goederen van het Land begroot. Wel werd over 2018 Afl. 0,6 miljoen aan ontvangsten geboekt door verkoop van een eigendom van het Land in Sero Colorado, te San Nicolas. De totale begrotingsrealisatie van de kapitaalontvangsten is gelijk aan 95,2%. De totale kapitaaluitgaven over 2018 bedragen Afl. 75,1 miljoen wat Afl. 33,9 miljoen (82,3%) meer is dan in het jaar De realisatie van de totale kapitaaluitgaven ten opzichte van de begroting 2018 is gelijk aan 86,7%. De kapitaaldienst boekt aan het einde van 2018 een negatief nettoresultaat van Afl. 42,0 miljoen. Tabel 2.5: Kapitaalrekening per 31 december 2018 in Afl. Kapitaal Ontvangsten t/m 31 Dec 2018 t/m 31 Dec 2017 Begroot 2018 % Begrotings-uitputting Verkoop onr. goederen en grond Kapitaalontvangsten ,0% Lokale Kredietaflossing ,1% Schenking binnenland Schenking buitenland ,0% Vrijgekomen afschrijvingen ,0% Reserves ,2% Kapitaal uitgaven t/m 31 Dec 2018 t/m 31 Dec 2017 Begroot 2018 % Begrotings-uitputting Investeringen ,1% Vermogensoverdrachten ,6% Lokale kredietverlening ,9% ,7% Netto resultaat kapitaaldienst ( ) ( ) 81,1% Bron: Directie Financiën Korte toelichting op de kapitaaldienst 2018 Lokale kredietaflossing De lokale krediet aflossing bestaat uit ontvangsten uit studieleningen Afl. 4,4 miljoen en Afl.1,2 miljoen aflossing van een aan APA verstrekte lening. Ten opzichte van vorig jaar is dit een verbetering van 28,7% hetgeen te danken is aan de verbetering in de invorderingsresultaten bij studieleningen. UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 17 VAN 39

18 Vrijgekomen afschrijvingen De realisatie van de afschrijvingskosten zijn voorlopig geschat naar rato van de begroting 2018 en over 2018 gerealiseerd voor 100% ten bedrage van Afl. 26,9 miljoen. De afschrijvingskosten in de exploitatierekening leiden niet tot uitgaven en worden in de vorm van een vrijval in de kapitaalontvangsten gecompenseerd. Investeringen Aan het einde van 2018 bedraagt de realisatie van de investeringen Afl. 47,1 miljoen, een realisatie van 96,1%. Vermogensoverdrachten De kapitaaloverdracht betreft een overdracht aan Post Aruba N.V. en bedraagt per eind 2018 Afl. 4,1 miljoen. De begrotingsrealisatie is berekend op 72,6%. Vergeleken met 2017 zijn de vermogensoverdrachten Afl. 0,7 miljoen (-15,4%) minder. Lokale kredietverlening Over 2018 bedraagt de verleende lokale kredieten Afl. 24,0 miljoen (studieleningen), wat Afl. 2,5 miljoen (-9,3%) minder is dan vorig jaar. De begrotingsrealisatie is berekend op 74,9%. UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 18 VAN 39

19 3. Financiering en schuldbeheer 3.1. Uitvoering financieringsbevoegdheid De financieringsbehoefte van het Land Aruba bedraagt in 2018 Afl. 487,0 miljoen en bestaat uit de financiering van het begrote financieringstekort in 2018 (Afl. 149,9 miljoen) en herfinanciering van de aflopende leningen (Afl. 337,2 miljoen). Voor dit behoefte is over het jaar in totaal Afl. 154,0 en Afl. 333,0 miljoen aan leningen uitgeschreven op respectievelijk de binnenlandse- en buitenlandse kapitaalmarkt. Door de financieringsactiviteiten komt de schuld per eind 2018 uit op Afl ,8 miljoen wat op basis van de bbp-prognose voor 2018 van de Centrale Bank van Aruba (Afl ,3 miljoen) neerkomt op een schuldquote van 87,7% bbp. Op basis van het door het Land gehanteerde begroot bbp-cijfer van Afl ,4 miljoen staat de schuldquote op 85,9% bbp. Ten aanzien van de schuldquote is, ongeacht de gekozen bbp, per ultimo 2018 sprake van een omkering in de groei. Alle financieringsactiviteiten worden hierna omschreven. De financieringen op de kapitaalmarkt zijn in Tabel 3.1a: Financieringen 2018 opgenomen. In het eerste halfjaar is Afl. 100,0 miljoen aangetrokken door middel van een binnenlandse staatsobligatie en Afl. 130,0 miljoen aan uitgifte van schatkistpromessen. Conform de financieringsstrategie van het Aruba om de herfinancieringsrisico op lange termijn te beperken is voor de staatsobligatie een looptijd van 15 jaar bepaald. Met de behaalde rente van 5,75% is voor het eerst sinds 2011, een breuk gemaakt in de opwaartse ontwikkelingslijn van de rente op binnenlandse leningen met een gelijke looptijd. In juli is een buitenlandse lening geplaatst voor Afl. 225,0 miljoen (USD 125,0 miljoen) met een looptijd van 10 jaar en een rente van 6,5%. Dat de rente op deze lening hoger is dan de rente op de binnenlandse lening van Afl. 100,0 miljoen die in juni werd aangetrokken komt door twee factoren. Op buitenlandse leningen geldt een landenrisico-opslag. Daarbij komt dat de stemming op de buitenlandse kapitaalmarkt in 2018 ongekend onrustig is geweest waardoor de investeerders een zeer terughoudende koers hebben gevolgd. Vooral de vraag naar de kleine en minder liquide uitgiftes is wezenlijk minder geweest. Desalniettemin is de kredietwaardigheid van Aruba bij de investeerders dusdanig dat er zelfs onder deze omstandigheden belangstelling is voor Arubaans schuldpapier. In het vierde kwartaal is conform planning voor Afl. 162,0 miljoen aan financiering aangetrokken. Daarvoor zij twee binnenlandse staatsobligaties uitgeschreven, waarbij de looptijden wederom conform de financieringsstrategie van Aruba zijn bepaald. Op een staatsobligatie van Afl. 10 miljoen met looptijd van 5 jaar werd een rente behaald van 4,0%, en 4.25% op een staatsobligatie van Afl. 44,0 miljoen met looptijd van 6 jaar. De vijfde lening van 2018 is een buitenlandse lening geweest van USD 60,0 miljoen (Afl. 108,0 miljoen) tegen een rente van 5,75%. Op de in 2018 geleend kapitaal wordt gemiddeld 5,9% p.a. aan rente betaald. Verder conform planning is in het vierde kwartaal Afl. 193,8 miljoen aan aflopende leningen (zie Tabel 3.1b: Leenprogramma 2018) en Afl. 40,0 miljoen aan schatkistpromessen afgelost. Ook de weder uitgifte van kasgeldpapier ter waarde van Afl. 8,0 miljoen is aangehouden, c.q. afgelost. UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 19 VAN 39

20 Tabel 3.1a: Financieringen 2018 LB BEDRAG in Afl. Note MKT Due INT 2018-I BIN ,75% 2018-II EXT ,50% 2018-III BIN ,00% 2018-IV BIN ,25% 2018-V EXT ,75% ,93% Bron: Directie Financiën Tabel 3.1b: Leen-programma 2018 Realisatie aflossingen onderverdeeld naar binnen/buitenland* K1 K2 K3 K4 TOTAAL Binnenland 65,6 66,7 1,6 92,3 226,2 Buitenland 8,9 0,3 0,1 101,5 110,7 Totale aflossingen 74,5 67,0 1,7 193,8 336,9 * PRI is ex clusief aflossingen aan schatkistpapier Realisatie rente onderverdeeld naar binnen/buitenland K1 K2 K3 K4 TOTAAL Binnenland 21,0 46,9 25,4 39,8 133,2 Buitenland 33,6 11,5 33,6 8,9 87,6 Totale rente 54,6 58,4 59,0 48,7 220,8 *INT: bij rente w ordt ALLE rente meegenomen, incl. schatkistpapier Bron: Directie Financiën 3.2. Schuldstand Om het schuldbeheer meer inzichtelijk te maken wordt onderscheid gemaakt tussen de leningen, de kortlopende schulden (doorgaans Unmet Financing Requirement of UFR) en de latente schulden. De schuldpositie (zie Tabel 3.2: Schuldontwikkeling) is in 2018 met ca. Afl. 103,6 miljoen toegenomen naar Afl ,8 miljoen. De stand van de leningen is aldus met Afl. 191,7 miljoen toegenomen, ofwel Afl. 149,9 als gevolg van het begrote tekort alsmede een toename van Afl. 42,0 miljoen aan uitstaande schatkistpromessen. Deze laatste instrument wordt bij de formele leningen meegeteld, maar het in werkelijkheid een geldmarkt-instrument en staat dus in relatie met de kortlopende schulden. Mede door de inzet van schatkistpromessen is de stand bij de kortlopende schulden met Afl. 87,5 miljoen afgenomen, van Afl. 167,4 miljoen UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 20 VAN 39

21 naar Afl. 80,0 miljoen. De kortlopende schulden zijn per eind 2018 substantieel lager dan het gemiddelde over 2016 en 2017; respectievelijk Afl. 127,0 miljoen en Afl. 134,0 miljoen. De leningen zijn ingedeeld overeenkomstig de comptabele richtlijnen zodat ook de aansluiting met het Lands begrotingen en zijn jaarrekeningen mogelijk is. Hierbij geldt dat de kapitaal- of geldmarkt waarop een lening is geplaatst bepalend is voor de designatie van een lening als zijnde een binnen- of een buitenlandse verplichting. Het domicilie van de schuldeiser speelt daarbij geen rol. Van alle leningen in het Lands portfolio per eind 2018 zijn ca. 57,8 % binnenlandse leningen hetgeen steeds in lijn is met de vigerende schuldbeheerstrategie van het Land. UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 21 VAN 39

22 Tabel 3.2: Schuldontwikkeling per kwartaal in miljoenen Afl. Binnenlandse leningen K4 K1 K2 K3 K4 Promessen en kasgeldlening 73,0 153,0 203,0 163,0 115,0 Staatsobligaties 1.610, , , , ,4 Onderhandse leningen 497,0 497,0 481,9 481,9 466,8 Overige leningen 284,0 252,3 250,7 249,1 247,5 Buitenlandse leningen 2.464, , , , ,6 Leningen N.I.O. 13,8 13,9 12,4 12,3 12,3 Leningen Rijksbegroting 16,1 16,6 15,6 15,6 7,7 Overige leningen EUR 6,0 8,3 7,5 7,4 7,2 Buitenlandse leningen USD 1.515, , , , , , , , , ,8 Totaal Leningen 4.015, , , , ,5 % BBP 0,8 0,8 0,8 0,9 0,8 Kortlopende schulden 167,4 169,2 91,8 103,1 80,0 Extracomptabele schulden - Lease 12,0 11,9 11,7 11,6 11,4 Totaal UFR 179,4 181,1 103,5 114,7 91,4 Totaal schulden 4.195, , , , ,8 % BBP 0,9 0,8 0,8 0,9 0,9 BBP , , , , ,4 Noot 1) Bron BBP is Centrale Bank van Aruba Bron: Directie Financiën UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 22 VAN 39

23 Grafiek 3.1: Verhouding binnen- en buitenlandse leningen Bron: Directie Financiën 3.3. Schuldendienst 2018 Tabel 3.3: Verloop schuldendienst geeft de realisatie van de schuldendienst weer. De betalingen aan aflossingen op kapitaalmarktleningen is conform schema verlopen. Ook bij de schatkistpromessen is zoals voorgenomen Afl. 80,0 miljoen afgelost. Als deel van het kasbeheer is tevens een kasgeldlening van Afl. 8,0 miljoen afgelost. Bij de rente is in eerdere kwartaalrapportages melding gemaakt van een verwachte afwijking als gevolg van fluctuaties in de Libor-gevoelige leningen. De rentelasten over 2018 komen als gevolg van de stemming op de internationale kapitaalmarkt met ca. 0,9% hoger uit dan verwacht. Tabel 3.3: Verloop schuldendienst 2018 in miljoenen Afl Aflossing Rente Totaal Kwartaal 1 real. 74,5 54,6 129,1 Kwartaal 2 real. 67,0 58,4 125,4 Kwartaal 3 real. 1,7 59,0 60,7 Kwartaal 4 real. 193,8 48,7 242,5 Totaal 336,9 220,8 557,7 * PRI is exclusief aflossingen aan schatkistpapier *INT: bij rente wordt ALLE rente meegenomen, incl. schatkispapier Bron: Directie Financiën. Noot: Er zijn enige afrondingsverschillen UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 23 VAN 39

24 3.4 Kortlopende schulden De kortlopende schulden van het Land bestaan grotendeels uit schulden aan zowel binnen- als buitenlandse handelscrediteuren. Ook de schulden aan overheidsinstellingen en deelnemingen worden in deze categorie ingedeeld. De mutaties over 2018 in dit categorie is reeds besproken. Betalingen uit hoofde van de (lease-)overeenkomst tussen Land Aruba en AREH N.V. worden zowel in de begrotingen als de jaarrekeningen als huurkosten verantwoord. De aan deze overeenkomst verbonden kosten worden in dit verslag volledigheidshalve vermeldt, al is er geen sprake van rentelasten noch aflossingen. Tabel 3.4: Kortlopende schulden in miljoenen Afl K4 K1 K2 K3 K4 Vlottende Passiva: UFR - buitenland 11,2 10,2 11,0 9,9 11,6 UFR - binnenland 156,2 159,0 80,7 93,2 68,4 167,4 169,2 91,8 103,1 80,0 Latente Schulden: Huurovereenkomst AREH N.V. 12,0 11,9 11,7 11,6 11,4 Totaal Kortlopende Schulden 179,4 181,1 103,5 114,7 91,4 Bron: Directie Financiën UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 24 VAN 39

25 4. Financieel beheer Hieronder wordt de stand van zaken van de lopende projecten ultimo december 2018 gepresenteerd 1. Bij een activiteit waar er sprake was van een verandering (nieuw project, project is vertraagd of afgerond) wordt dit symbool vóór de statuscode geplaatst: ( ). Activiteiten waarvan de status aan het einde van het voorgaande kwartaal als gereed zijn vermeld, worden in de daaropvolgende rapportages verwijderd. Noemenswaardige ontwikkelingen in de uitvoering van de projecten worden achter het vakje update kort toegelicht. Hieronder de status van de activiteiten waarop thans wordt gewerkt. Tabel 4.1: Volledigheid en transparantie PEFA Deelgebied 2. Volledigheid en transparantie* Core Score Huidige Score Beoogde Score PEFA INDICATOR 6: A B A Volledigheid van informatie in begrotingstoelichting Acties: Status 2 : Info over financiële activa (investeringen) opnemen in begroting IU PEFA INDICATOR 9: B C B Inzicht in financiële risico s zbo s en overheid NV s Acties: Controle op de rekeningen van de fiscale rapporten die door de autonome overheidsinstellingen en publieke ondernemingen worden geleverd. Daarnaast moet een geconsolideerd overzicht gemaakt worden van de totale fiscale risico s. Status: IU Overige projecten onder Volledigheid en transparantie: Implementatie factuur in Omloop project (FIO) project bij Directie Financiën Update: - Ter afronding van de eerste fase van dit project (geautomatiseerde boeking en verwerking van facturen) moet nog één laatste test doorlopen. Deze test gaat over ( ) UIE UIE 1 Het betreft de voortgang van de verrichte activiteiten met betrekking tot de verdere verbetering binnen het financieel beheer van het Land en de PEFA-indicatoren in het bijzonder. Het PEFA-raamwerk bestaat uit standaard hoofdindicatoren die zijn onderverdeeld naar zes deelgebieden. Om zoveel mogelijk aan te sluiten met de in juli 2015 verrichtte PEFA Self-Assessment, wordt langs de lijnen van deze zes deelgebieden de voortgang gerapporteerd. Ten overvloede: de tweede meting is voorlopig uitgesteld. De reden hiertoe is dat thans prioriteit wordt gegeven aan het reeds geïnitieerde traject om te komen tot een bijzondere financiële verantwoording (vooruitlopend op de nog te ondernemen acties ten aanzien van de controleerbaarheid van de jaarrekening van het Land), conform afspraken vastgelegd in het protocol tussen Aruba en Nederland. 2 Definitie afkortingen: V = Vertraagd/CP = Continu Proces/IP = In Planning/IU = In Uitvoering/ UIE = Uitvoering in Eindfase/ G = Gereed UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 25 VAN 39

26 de verwerking van facturen in vreemde valuta. Naar verwachting wordt eind februari de eerste fase van dit project afgerond. Tabel 4.2: Beleidsmatig begroten PEFA Deelgebied Core Score Huidige Score Beoogde Score 3. Beleidsmatig begroten B C+ B PI-11: Deelname aan jaarlijkse begrotingsproces Actie: Pilot project meerjarig begroten met aantal directies Update: - Pilotproject loopt met een operationele vertraging van 3 weken goed. Status: IU IU - Begin februari gaf de Nederlandse adviesbureau PBLQ aan alle deelnemers een training en voerde gesprekken met de Stuurgroep van dit project. Naar verwachting wordt de eerste deliverable van dit pilot project in maart aan DirFin voorgelegd. Werkgroep richtlijnen ramingsmethodiek van selecte belastingsoorten Update: - Doel: opstellen van een werkprogramma met richtlijnen voor een ramingsmethodiek van selecte belastingsoorten. Verder om de realisatie van de ramingen op structurele manier te analyseren. IU IU - Vanwege gesprekken over de belastinghervormingen (tussen de regering, de belastingdienst en het IMF) werden de werkzaamheden van deze werkgroep op een laag pitje gezet, maar toch kan niet worden gesproken van een vertraging, omdat de belastinghervorming het doel van deze werkgroep zal beïnvloeden. Intensiveren begrotingsoverleg met begroting coördinatoren van Bureau van alle ministers Update: - De eerste bijeenkomst voor de begrotingsvoorbereidingen voor het dienstjaar 2010 vond eind januari plaats. CP CP - Op basis van de tot nu toe gesignaleerde knelpunten (als gevolg van de bijeenkomsten van het pilotproject meerjarig begroten), kan al worden vastgesteld dat de inhoud en structuur van de Begrotingscoördinatorenoverleg t.z.t gereviseerd zal moeten worden. Reguliere wetgevingsoverleg en permanente (wekelijkse) afstemming tussen Minister van Financiën, Economische Zaken en Cultuur, het Secretariaat van de Ministerraad, Directie Wetgeving & Juridische Zaken, en Directie Financiën. Bevordering van de planning ten aanzien van de voorbereiding en samenstelling van voornoemde documenten. Samenspraak, overleg met Raad van Advies. CP UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 26 VAN 39

27 Tabel 4.3: Zorgvuldigheid en interne beheersing van de uitvoering van de begroting Onderwerp (volgens indeling PEFA rapport): Core Score Huidige score Beoogde score 3. Zorgvuldigheid en interne beheersing van de uitvoering van de begroting C+ D+ C+ PI-18: Het beheer van de salarisadministratie Actie: IT en Informatiebeveiligingsbeleid formuleren Project IT Beleid en Informatiebeveiligingsbeleid. Doelbeschrijving: document waarin het beleid en procedures ten aanzien van het logische toegangsbeheer, wijzigingsbeheer, back-up & recovery en incident management worden vastgelegd. Status: ( ) V Update: - Dit project is on-hold gezet omwille van de bezetting van de IT-afdeling. ( ) V Project Bevorderen Application controls PSA. Dit behelst het bevorderen van het effectief gebruik van de ingebouwde controles in de payroll applicatie. Update: - Recentelijk is de PSA een upgrade-traject ondergaan waardoor verschillende testen zijn verricht en kinderziekte werden verholpen. - DirFin heeft recentelijk ook een apart onderzoek naar de juistheid en volledigheid van de in de PSA geregistreerde gegevens vastgelegd, met als doel de applicatie veel meer te gaan gebruiken voor het meerjarig begrotingsproces. Bevindingen worden thans met de gebruikers van deze applicatie besproken. Project verkorting doorlooptijd verplichtingen bij Directie Financiën. ( ) IU ( ) G ( ) IU ( ) Uitgesteld Update: - Dit project is technisch klaar maar is uitgesteld vanwege onderbezetting van de afdeling. Implementatietraject van het ASYCUDA-systeem van de douane. Dit betreft de implementatie van het 2 de traject waar verschillende additionele modules moeten worden geïnstalleerd om de productie van management rapportages efficiënter te laten verlopen. Update: - Douane krijgt nog ondersteuning van de UNCTAD. - Thans is het traject ten aanzien van de vastlegging van de administratieve procedures geïnitieerd. Op basis van de positieve ervaringen met de vorige cursus voor importeurs (inclusief brokers) inzake de vigerende regels en procedures bij import waarvoor certificaten in december zijn uitgereikt, wordt thans een derde ronde van de cursus gepland. Benoeming nieuwe Verificateurs: De 10 douanebeambten die een twee jarige opleiding tot verificateurs hebben gevolgd zijn geslaagd. Thans worden ze voornamelijk ingezet in de Afdeling Techniek van de Douane: 6 bij het Douane Controle Team, 1 bij het Risico Mgt Team, 1 bij het ASYCUDA-Team, 1 bij de Sectie Haven en 1 verificateur bij de Sectie Luchthaven. Commiezenopleiding: 19 cursisten hebben in 2018, met succes de opleiding tot Commies afgerond. Deze zijn ingezet bij de Sectie Haven en Sectie Luchthaven. Declaranten cursus ( ) UIE UIE ( ) IU IP ( ) G ( ) G IU - De vierde cursus ging in september 2018 van start. IU UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 27 VAN 39

28 Implementatietraject HR Module binnen de Payroll Systeem Aruba & digitalisering documentatie. Update: - Dit project is geïmplementeerd. - DRH initieerde het trainingstraject voor diensten die deze modulen moeten gaan gebruiken. - Scannen van documenten is gereed, maar project is nog niet live (naar diensten toe gelanceerd). - Er werd besloten dat de digitale documentatie vanaf nu in de HRM-module van de PSA worden bewaard. Update: - De noodzaak om tot een uniek nummer per individu te komen is duidelijk. Ministerie AZ trekt dit project (onderzoek naar introductie van een digi-nummer). Project functiehuis Land. Update: - Implementatie nieuw functiehuis wordt on-hold gezet omdat het Beleid Verlaging Personeelskosten nu de prioriteit heeft. Inlopen achterstanden in zowel de heffing als in de invordering (Belastingdienst). Update: - De achterstanden in de heffing worden structureel ingehaald en worden nauwlettend voortgezet middels vastgestelde productienormen bij het intoetsen van reeds ingediende aangiften inkomstenbelasting en winstbelasting en versnelde afhandeling van reeds ingediende bezwaarschriften. - De boekjaren 2015 en 2016 staan op de planning voor DIMP blijft structureel werken aan het inlopen van achterstanden en intensivering van de invordering. - DIMP krijgt ondersteuning in deze van de IMF. Implementatie van een aantal wetswijzigingen om niet alleen diverse processen binnen de Belastingdienst efficiënter te maken, maar tevens de belastingopbrengsten te optimaliseren. IU ( ) UIE ( ) IU IU IU ( ) verschoven naar PEFA indicator PI- 25 ( ) V ( ) V IU IU IU ( ) IU ( ) IU IU Update: - Bijeenkomsten ten aanzien van de belastinghervormingen lopen nog in volle gang IU Verzorgen van trainingen om vaktechnische kwaliteit bij de belastingdienst te kunnen waarborgen. Update: - De Basis Opleiding Belastingen is op 27 augustus 2018 van start gegaan. - Efficiencyverbetering afdeling Grondbelasting, Afdeling Klant en Object registratie, Afdeling Data-Entry, Afdeling Financiële zaken, Afdeling P&O en werkzaamheden invorderaars i.v.m. de onderlinge afstemming met de afdeling deurwaarderij middels een ketenoverleg. IU IU IU UIE - Afronding 1 e fase DIMPLE-project in april 2018, waarbij het belastingproces vanaf registratie tot en met bezwaar en beroep verder is aangescherpt met de laatste technologie op dit gebied voor met name de afdrachtsbelastingen, waardoor de ontvangsten ook sneller en veel efficiënter gerapporteerd kunnen worden. UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 28 VAN 39

29 Tabel 4.4: Administratie, vastlegging en verslaggeving Onderwerp (volgens indeling PEFA rapport): Core Score Huidige score Beoogde score 3. Administratie, vastlegging en verslaggeving C+ D+ C+ PI-25: Kwaliteit en tijdigheid van de jaarrekening Opleveren en behandeling jaarrekeningen Update: - De Staten van Aruba heeft de LV tot vaststelling van het saldo van d exploitatierekening over het dienstjaar 2016 niet aangenomen. Staten wordt aanbevolen (door MinFEC) om haar onderzoeksbehoefte te definiëren, schriftelijk vast te leggen en deze (door een externe) te laten uitvoeren. - Concept-Landsverordening tot vaststelling van de slot van de rekening van de jaarrekening 2017 is aan DWJZ aangeboden maar behadeling in de Staten is vertraagd (in afwachting van dienstjaar 2016). - Werkzaamheden ten aanzien van de jaarrekening 2018 zijn geïnitieerd; - Eerste overleg (vooronderzoek van de ARA t.a.v. jaarrekening 2018) vond al plaats. De ARA wordt hiertoe door de SOAB ondersteund. Implementatie project vastlegging administratieve organisatie Directie Financiën in Mavin Rules Update: - Mavim Rules heeft een nieuwe versie van de software aan Directie Financiën gepresenteerd. De vernieuwde versie is nog gebruikersvriendelijker en maakt het mogelijk om de data makkelijk voor alle gelederen van de overheid beschikbaar te maken. Standaardisatie van de rekeningschema Update: - Het rekeningschema van het Land wordt bij elke herziening van de Landsverordening Instelling Ministeries (LIM) gewijzigd. Een nieuwe gestandaardiseerd rekeningschema ligt klaar. Implementatie hiervan werd door budgettaire redenen uitgesteld. De uitstel heeft geen negatief effect de samenstelling van de rapportageproducten van het Land. Besprekingen met MinFEC inzake bestedingsoverzicht per kostensoort per ministerie zodat tijdig dreigende overschrijdingen kunnen worden besproken en indien nodig maatregelen kunnen worden getroffen. Update: - Directeur Directie Financiën bespreekt in zijn regulier overleg met de MinFEC de maandelijkse kostenontwikkeling per ministerie om tijdig te kunnen bepalen indien maatregelen getroffen moeten worden om begrotingsoverschrijdingen te voorkomen. - Overheidsdiensten zullen ook maandelijks per hun bestedingsoverzicht per ontvangen. Zij krijgen dit nog steeds alleen op verzoek. De automatisme is nog niet van kracht. e-government Project (project o.l.v. de Chief Innovation Officer van het bureau MinAZ): het is de intentie dat in de komende jaren de overheid haar dienstverlening digitaliseert. Doel: kleinere en efficiëntere overheid; burger wordt sneller geholpen; minder regels en administratieve lasten; een aanvraag doen is eenvoudiger. Update: - De noodzaak om tot een uniek nummer per individu te komen is duidelijk. Ministerie AZ trekt dit project (onderzoek naar introductie van een digitaal nummer). G ( ) V ( ) V ( ) IU ( ) IU CP IP V V ( ) CP CP ( ) IP IU IP UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 29 VAN 39

30 - Arubaans e-government road map met het doel om fase 1 van de ontwikkelingsfase nog in uitvoering. - Sleutelfiguren waren op dienstreis in Estonia, om hun e-government structuur te ervaren. Deze ervaring wordt thans uitgewerkt tot een strategische aanpak van het Arubaans e- government project. - Quick-wins identificeren op basis van het reeds verrichte Digital Assessment is thans in uitvoering: t.a.v. inkoopbeleid voor IT-software/hardware en diensten, en de centralisatie van diverse software en licenties die tot kostenbesparing en efficiëntie leiden (bijvoorbeeld Decos/Join en Microsoft Office). ( ) IU ( ) G IU Tabel 4.5: Extern toezicht en controle Onderwerp (volgens indeling PEFA rapport): Core Score Huidige score Beoogde score 3. Extern toezicht en controle C+ D+ C PI-26: Reikwijdte, aard en aanbevelingen externe audits Nulmeting op de controleerbaarheid van de jaarrekening van het Land. Update: - De CAD heeft haar plan van aanpak om een nulmeting te doen op de controleerbaarheid van de jaarrekening van het Land afgerond en met de MinFEC besproken. Een tijdslijn wordt thans besproken. ( ) IU ( ) IU o o o Plan werd goed bevonden, aantal randvoorwaarden en de strategie om dit traject te outsourcen (e.g. SOAB) werden goed bevonden. Doel van de nulmeting is om op basis van een prioritering van onderzoeksgebieden, deelrapporten uit te brengen waarin eventuele knelpunten worden opgenomen en ook aanbevelingen worden gedaan die door de desbetreffende diensten verholpen moeten worden. Het betreft een integraal plan om op structurele wijze tot een controleerbare jaarrekening te komen en gaandeweg dat ook uiteindelijk de jaarrekening van het Land gecertificeerd kan worden. - Gesprekken tussen de MinFEc, DirFin en de CAD om op een kortere termijn een getrouwheidsverklaring te kunnen geven (bijzonder onderzoek) ten aanzien van het resultaat van het Land ten behoeve van de Staten van Aruba en de CAft: Grondslagen zijn vastgelegd! - SOAB gaf reeds een eerste kostenindicatie voor de te verrichten audits. ( ) G ( ) IU ( ) IP - Nieuwe tijdslijn (bijzonder onderzoek, interim audits, nulmeting van de CAD, controle van jaarrekening. Update: - De afdeling Financiële Rapportage & Analyse van Directie Financiën heeft reeds twee deelonderzoeken laten verrichten door twee studenten van de Universiteit van Aruba. Het betrof een twee onderzoeken; op de balanspost Materiële Vaste Activa en de kwaliteit van de AO/IC bij een groot aantal overheidsdiensten. ( ) G UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 30 VAN 39

31 - Thans wordt een plan van aanpak samengesteld hoe de gesignaleerde knelpunten t.a.v. de post MvA verholpen kunnen worden. Het gaat er met name om, om de MvA module in boekhoudkundige applicatie van het Land te gaan gebruiken. Project Inventarisatie kwaliteit financieel beheer bij grote (risico) diensten - De bevindingen zal met de CAD worden besproken en zullen ook als input dienen voor de nulmeting die voornemens is te gaan doen. Dit project wordt hierna in de nulmeting van de CAD geïntegreerd. IP G ( ): Integratie bij Nulmeting project PEFA-meting Ten overvloede, de tweede PEFA-meting is uitgesteld om prioriteit te geven aan de planning en uitvoering van aantal projecten ten behoeve van de controleerbaarheid van de jaarrekeningen van het Land. De belangrijkste projecten zijn hieronder opgesomd: - Vaststellen waarderingsgrondslagen bijzondere controleonderzoek (CAD & DirFin); - Vooruitlopend op de certificering van de jaarrekening van het Land, middels een getrouwheidsverklaring oordeel geven ten aanzien van de jaarlijkse resultaatbepaling van het Land (Externe Accountant). - Nulmeting De bedoeling is nog steeds dat deze projecten aan een externe accountant worden uitbesteedt (CAD). UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 31 VAN 39

32 5. Liquiditeitsoverzicht De onderstaande tabel presenteert de liquiditeitsrealisatie per over Voor de presentatie van de liquiditeitsstromen wordt gebruik gemaakt van het door de Centrale Bank van Aruba in haar publicaties gehanteerde Government Financial Operations -formaat. Een volledige aansluiting met de begroting is niet direct mogelijk, omdat verschillende stelsels aan de verschillende overzichten ten grondslag liggen. De doelstelling achter het bestaan van dit overzicht is niet om de begroting te kunnen volgen, maar om de inzet van het werkkapitaal van het Land inzichtelijk te maken. Alle in dit overzicht opgenomen bedragen, inclusief de bedragen over voorgaande periodes, zijn voorlopige cijfers. In het laatste kwartaal van 2018 waren de uitgaven ca. 10% lager uitgekomen in vergelijking met hetgeen in de derde uitvoeringsrapportage is geprojecteerd. De betalingen t.b.v. investeringen zijn in dit kwartaal getemporiseerd, terwijl er bij de sociale premies onder meer de overdrachten c.q. de Landsbijdrage aan AZV is aangehouden nadat er bevestigd is dat het Land hieraan reeds in de eerste negen maanden van het jaar volledig heeft voldaan. De stand bij kas liet toe om achterstanden bij handelscrediteuren in te halen. Dientengevolge zijn ook de uitgaven aan dit post hoger uitgekomen dan geprojecteerd. De stand per kas werd namelijk versterkt door ca. 16% hoger ontvangsten. Zowel de directe als indirecte ontvangsten waren in de laatste uitvoeringsrapportage zeer voorzichtig geprojecteerd. In het kader van het kasbeheer is de ruimte bij de geldmarktinstrumenten in de eerste helft van het jaar volledig benuttigd. Door de temporisatie van de financieringen als gevolg van de stemmig op de internationale kapitaalmarkt is in het eerste kwartaal een nieuwe promesse van Afl. 80,0 miljoen uitgeschreven gevolgd, in het tweede kwartaal met wederom een nieuwe uitgifte van Afl. 50,0 miljoen. De ruimte bij de promessen (maximaal Afl. 203,0 miljoen) is aldus in het tweede kwartaal volledig ingezet. Na het afronden van de financieringen op de kapitaalmarkt is de uitgifte van Afl. 80,0 miljoen conform planning in het derde kwartaal met Afl. 40,0 miljoen verminderd en vervolgens in het vierde kwartaal volledig afbetaald. Ook de weder uitgifte van kasgeldpapier van Afl. 8,0 miljoen is in het vierde kwartaal aangehouden. Daarmee is de stand op deze geldmarktinstrumenten per eind 2018 teruggebracht naar 57,8% van de beschikbare ruimte. UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 32 VAN 39

33 Tabel 5.1: Liquiditeitsrealisatie JAN FEB MAR APR MEI JUN JUL AUG SEP OKT NOV DEC in AFL miljoen real. real. real. real. real. real. real. real. real. real. real. real. 1. Ontvangsten 1. Directe belastingen 41,24 35,39 37,83 31,72 117,32 43,11 41,64 30,64 43,87 26,80 49,07 85,89 2. Indirecte belastingen 42,08 36,61 38,99 37,79 39,61 37,05 38,07 46,28 45,30 42,91 46,91 51,26 3. Niet-belastingontvangsten 2,50 2,11 2,22 1,73 27,15 27,12 1,60 8,70 3,97 8,57 7,44 3,18 4. Overige ontvangsten 14,59 2,51 14,61 12,31 9,05 8,61 7,82 6,11 10,84 8,21 8,73 9,15 TOTAAL: 100,42 76,62 93,64 83,55 193,12 115,88 89,13 91,74 103,98 86,50 112,15 149,49 2. Uitgaven 1. Salarissen 35,18 27,37 27,75 27,86 27,98 51,39 28,38 34,96 27,36 27,91 35,21 28,29 2. Werkgevers bijdrage 8,61 8,39 8,45 8,44 8,41 8,59 8,48 8,37 8,09 7,88 8,01 7,55 3. Salaris subsidie 9,80 9,72 10,25 8,71 10,82 15,42 9,69 11,32 9,16 10,04 11,30 9,84 4. Goederen en diensten 20,43 12,63 23,30 4,50 25,66 22,42 13,76 17,31 15,00 29,12 23,86 23,66 5. Rente 1,44 27,39 25,93 11,74 19,76 26,94 9,48 18,91 30,58 7,61 18,33 22,78 6. Ontwikkelingsfonds 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 7. Investeringen 1,25 0,09 1,42 0,18 0,44 0,77 0,61 0,99 0,94 1,91 2,24 3,43 8. Verrek., uitk. en bijdragen 0,00 10,11 0,00 5,05 1,75 1,75 1,75 0,00 0,00 2,57 0,00 0,00 9. Overdrachten en subsidies 20,67 18,50 11,26 15,37 18,47 33,24 15,11 17,96 13,51 24,73 12,06 33, Items n.i.e. 0,00 0,19 0,18 0,19 0,25 0,13 0,22 0,10 0,13 0,13 0,02 0,18 TOTAAL: 97,38 114,39 108,53 82,03 113,53 160,65 87,48 109,93 104,77 111,89 111,03 129,24 3. Leningen minus 1. Leningen 2,70 1,62 0,10 0,00 1,61 1,17 7,09 4,58 0,29 0,18 1,56 3,70 2. Aflossingen 0,28 0,35 0,34 0,64 0,55 0,42 0,49 0,55 0,39 0,70 0,43 0,44 TOTAAL: 2,43 1,27 (0,24) (0,64) 1,06 0,75 6,60 4,03 (0,11) (0,51) 1,14 3,26 4. Net buitenlands kapitaal 1. Leningen buitenland 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 225,00 0,00 0,00 0,00 108,00 2. Aflossingen buitenland 0,05 0,00 8,82 0,20 0,00 0,06 0,00 0,00 0,00 0,18 93,42 7,87 TOTAAL: (0,05) 0,00 (8,82) (0,20) 0,00 (0,06) 0,00 225,00 0,00 (0,18) (93,42) 100,13 5. Net binnenlands kapitaal 1. Leningen binnenland 0,00 0,00 85,00 0,00 50,00 100,00 0,00 0,00 0,00 54,00 0,00 0,00 2. Aflossingen binnenland 0,62 5,53 64,43 15,64 50,54 0,54 0,54 40,54 0,55 15,65 40,55 84,13 TOTAAL: (0,62) (5,53) 20,57 (15,64) (0,54) 99,46 (0,54) (40,54) (0,55) 38,35 (40,55) (84,13) Eindsaldo (89,23) (133,80) (136,70) (150,38) (72,38) (18,50) (23,98) 138,26 137,02 150,30 16,32 49,31 Bron: Directie Financiën voorlopige cijfers UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 33 VAN 39

34 6. Collectieve Sector Het Centraal Bureau Statistiek heeft op 22 februari 2017 zijn definitieve Advies met betrekking tot de collectieve sector Aruba uitgebracht. Conform de Afspraken tussen de regeringen van Aruba en Nederland over de openbare financiën van Aruba lid IX, d.d. 2 mei 2015, heeft de voormalige minister van Financiën op 31 maart 2017 het CBS-advies met een voorstel over de Collectieve sector Aruba voor de jaren 2017 en 2018 voorgelegd aan de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (MinBZK). De MinBZK heeft middels brief van 8 mei 2017 ingestemd met dit voorstel. Voor de begrotingsjaren 2017 en 2018 behoren de navolgende instellingen tot de collectieve sector Aruba: Land Aruba Uitvoeringsorgaan AZV Sociale Verzekeringsbank (SVB) Aruba Tourism Authority (ATA) Universiteit van Aruba (UA) Serlimar Stichting Education Profesional Basico (SEPB) Onderstaande tabel presenteert de voorlopige opbrengsten, kosten, het operationeel resultaat en projectie per ultimo Tabel 6.1: Exploitatieresultaat collectieve sector per 31 december 2018 Opbrengsten Kosten Resultaat Projectie resultaat 31 december december december december 2018 Land Aruba ( ) ( ) AZV ( ) ( ) SVB AT A UA ( ) ( ) Serlimar ( ) ( ) SEPB (89.096) (89.096) Totalen ( ) ( ) Voorlopige cijfers collectieve ultimo december UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 34 VAN 39

35 BIJLAGE: I Tabel I: Kerncijfers financiering en schuldbeheer Bedragen in Afl.x1 mln. t/m 31 Dec 2018 Begroot 2018 t/m 31 Dec 2017 Land Aruba Financieringsbehoefte -467,4-487,1-205,3 Aflossingen 336,9 337,2 127,1 Financieringstekort Land Aruba -130,5-149,9-78,2 Collectieve sector Financieringstekort Collectieve sector -123,3 Tekort t.o.v. BBP conform begroting '18 Afl ,4 mln. -2,5% Bron: Directie Financiën & voorlopige cijfers exploitatieresultaat ontvangen van collectieve sector (zie verder hoofdstuk 6) Grafiek I: Vergelijking middelenrealisatie per kwartaal Bron: Directie Financiën Cijfers 2014 t/m 2017 zijn cfm. Jaarrekeningen van Land Aruba. Cijfers 2018 zijn voorlopige cijfers uit URK Grafiek II: Vergelijking kostenrealisatie per kwartaal Bron: Directie Financiën Cijfers 2014 t/m 2017 zijn cfm. Jaarrekeningen van Land Aruba exclusief afschrijvingskosten. Cijfers 2018 zijn voorlopige cijfers uit URK UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 35 VAN 39

36 BIJLAGE: II In dit onderdeel van de uitvoeringsrapportage wordt stilgestaan bij de bevindingen van het in juni 2018 geaccordeerde beleidsplan ter verlaging van de personeelslasten van het Land (ook bekend als BVP). Het BVP is een addendum aan het in februari gepresenteerde Financieel-Economisch Memorandum (FEM) waarin Land haar nieuw meerjarig financieeleconomisch beleid bekend heeft gemaakt. Het BVP geeft indicatief aan, dat indien geen hindernissen op de (implementatie)weg worden ondervonden, dat Land minimaal Afl. 3 miljoen per jaar (cf. FEM) of zelfs hoger dan dit (cf. BVP) kan gaan besparen op het onderdeel personeelslasten. Alvorens de resultaten van BVP aan de orde komen, dient vermeld te worden dat de operationalisering van de 7-beheersinstrumenten genoemd in het BVP pas in augustus op gang kwamen. Dit betekent dat in deze kwartaalrapportage de resultaten aangetoond worden over drie maanden tijd. Herijkte BVP-targets Hieronder treft men de in URK 3 herijkte BVP-targets waarop in 2019 gestuurd wordt. De pro memorie bedragen zullen ingevuld worden nadat de ministerraad besluiten heeft genomen aangaande de mate van inzet van de reeds genoemde additionele beheersmaatregelen. Beheersinstrument Plafondverlaging indienstnemingen PM PM PM 2. Aflopende arbeidscontracten Elimineren van automatisme in periodieken en bevordering Verlaging overwerkkosten VUT-regeling Uitstroom gepensioneerden met limitatief vervulling vacature Uitstroom overige redenen Bron: DRH Noot: Alle genoemde bedragen zijn in AFL miljoenen. Totaal te verwachten besparing: PM -4.4+PM -4.5+PM Besluitvorming betreffende additionele beheersmaatregelen is voorzien in de eerste kwartaal van Tevens wordt gewerkt aan de actualisering van het BVP-document. Resultaten monitoring BVP In vergelijking tot de voorgaande kwartaal werd in de 4 de kwartaal 2018 een besparing van Afl. 0,14 miljoen geboekt. Onderstaande tabel geeft de resultaten per beheersinstrument weer. UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 36 VAN 39

37 Beheersinstrument: Target Realisatie kw3 Realisatie kw 4 Target Target Target 1. Plafondverlaging indienstneming PM PM PM 2. Aflopende arbeidscontracten Elimineren van automatisme in periodieken en bevordering Verlaging overwerkkosten VUT-regeling Uitstroom gepensioneerden met limitatief vervulling vacature uitstroom overige redenen Totaal omvang matigend effect op de personeelslasten: Bron Noot : DRH en Directie Financiën : (1) min-teken (-) is indicatie van een besparing. (2) Alle genoemde bedragen zijn in AFL miljoenen. Ad. 1 Beperking indienstneming In de periode oktober tot en met december 2018 is een totaal van 55 personen in dienst genomen voor een bedrag van Afl. +0,2 miljoen (circa 62% betreft functies bij vitale en kerndiensten). Ad. 2 Aflopende arbeidscontracten In totaal zijn in de periode oktober tot en met december 2018, 55 contracten ten bedrage van Afl. -0,2 miljoen van rechtswege verlopen. Ad. 3 Elimineren van automatisme in periodieken en bevordering Dit beheersinstrument is ingezet om de automatische component binnen de personeelslasten te tackelen. Op dit rapportagemoment is nog geen besparing te vermelden, aangezien de eerste resultaten van dit instrument in de loop van 2019 verwacht worden, als meer diensten actief werken met een functionerings- en beoordelingssysteem. Ad. 4 Verlaging overwerkkosten Met dit instrument dient gewaarborgd te worden dat de uitbetalingen aan overwerk bij zowel de administratieve en de executieve diensten begrensd wordt. Uit de monitoring is gebleken dat in de vierde kwartaal een kleine besparing is geboekt van Afl. -0,24 miljoen. Ad. 5 VUT-regeling De VUT is per augustus 2018 opnieuw opengesteld, waarbij ambtenaren met ingang van 1 september 2018 van de regeling gebruik kunnen maken. De eindstand op peildatum 31 december 2018 wordt in onderstaande tabel weergegeven. De ingangsdatum van de VUT-regeling was 1 september Dit betekent dat in de periode september tot en met december slechts over vier maanden een besparing kan worden gerapporteerd (1 sept - 31 dec). De besparing bedraagt Afl. -0,03 miljoen. UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 37 VAN 39

38 Tabel: VUT realisatie t/m december 2018 Aantal verzoeken Verwachte besparing eind 2018 Verwachte besparing eind 2019 Verwachte besparing eind 2020 Aantal ingediende VUT verzoeken 84 Aantal verzoeken met positief advies: VUT toegekend m.i.v ,04-0,44-0,66 Aantal verzoeken met positief advies: VUT toegekend m.i.v ,18-0,56 Aantal verzoeken met negatief advies: VUT niet toegekend 17 Aantal ingetrokken verzoeken 4 Aantal verzoeken nog niet in behandeling genomen 0 Totaal 84-0,04-0,62-1,22 Bron: DRH Noot: Alle genoemde bedragen zijn in Afl. miljoenen. Ad. 6 Uitstroom gepensioneerden met limitatief vervulling vacature Met dit instrument wordt gewaarborgd dat de functies van ambtenaren die wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd afvloeien, zeer limitatief worden vervuld. Uit deze eerste monitor is gebleken dat de uitstroom in de periode oktober tot en met december 2018, 10 ambtenaren betrof, die een besparing van Afl. -0,06 miljoen opleverde. Van deze tien uitstromende ambtenaren is 1 persoon wederom in dienst genomen op basis van een arbeidsovereenkomst. Dit betreft een zeer cruciale functie bij het Korps Politie Aruba in het kader van het onderzoek en criminaliteitsbestrijding. Ad. 7 Uitstroom overige redenen Aantal Besparing Op eigen verzoek 2-0,01 Disciplinaire straf 5-0,03 Overlijden 1-0,01 Anders 3-0,01 Totaal 11-0,05* Bron: DRH Noot: Alle genoemde bedragen zijn in Afl. miljoenen. * afrondingsverschil. Er is in zeer beperkte mate sturing mogelijk op de genoemde redenen voor uitstroom. De enige belangrijke uitzondering hierbij betreft de uitstroom wegens disciplinaire straf. Uit bovenstaande tabel kan afgeleid worden dat de uitstroom wegens een disciplinaire straf hoger is dan voorzien, hetgeen in het kader van het optreden bij integriteitsschendingen positief is. UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 38 VAN 39

39 Minister van Financiën, Economische Zaken en Cultuur L.G.Smith Blvd. 76 Oranjestad, Aruba Tel. (297) UITVOERINGSRAPPORTAGE 4 DE KWARTAAL 2018 LAND ARUBA PAGINA 39 VAN 39