Preek HC zondag 20 (Hoofddorp, Pinksteren, 31 mei 2009)

Transcriptie

1 Preek HC zondag 20 (Hoofddorp, Pinksteren, 31 mei 2009) Kim is 22 jaar. Een paar weken na haar geboorte lieten haar ouders dopen. Ze groeide op in een christelijk gezin, met ouders die kerkelijk meelevend waren. En nog zijn, trouwens. Toen ze 20 was, deed ze belijdenis van haar geloof in God. Niet omdat dat vanzelfsprekend was, hoewel, misschien ook een beetje wel. Maar toch. Kim doet een opleiding tot verpleegkundige. Perioden waarin ze heel bewust gelooft en God dichtbij voelt, wisselen zich af met periodes dat Kim meer op de automatische piloot leeft. Je kunt niet altijd op de pieken van je gevoel leven. Sommige van Kims collega s geloven ook. Maar de meeste niet. In haar vriendenkring zitten zowel gelovige als niet-gelovige mensen, maar ook anders-gelovigen. Bijvoorbeeld moslims. Over geloof wordt niet veel gepraat. Iedereen respecteert elkaar. Meestal dan. De kerk waar Kim naartoe gaat is gereformeerd, gewoon gereformeerd. Dat wil zeggen, niet uitgesproken vernieuwend of behoudend. De meeste mensen gaan elke zondag naar de kerk. Als het lukt 2 keer. Vanwege haar opleiding en werk in het ziekenhuis is Kim tevreden als ze in een weekend dat ze moet werken, 1 keer kan gaan. Over het algemeen houdt Kim wel van het nuchtere geloven van de meeste mensen in de kerk waarvan zij lid is. Doe maar gewoon. Het zijn allemaal mensen. Maar ze is ook wel eens jaloers op mensen die, zo lijkt het tenminste, zo dichtbij God leven. God zo duidelijk ervaren. En daar vol van zijn. Kim is ook wel eens onzeker. Of het allemaal wel waar is. Of het ook voor haar is.

2 Ervaren dat je met God te maken hebt. Dat heeft alles te maken met de Heilige Geest. Zou het daar niet wat vaker over moeten gaan? Vraagt Kim zich af. In de kerk. Kim bestaat natuurlijk niet echt. Hoewel, misschien toch. En ik denk dat ze een goed punt heeft. De heilige Geest. Daar mag het best eens wat vaker over gaan. In deze kerkdienst bijvoorbeeld. De Heilige Geest. Wie is Hij? Wat doet Hij? Deze week vanuit de catechismus. Een volgende keer over de gaven en vruchten van de Geest. De vraag is of wij, met Kim, wel serieus genomen in de gereformeerde kerken. Neem nu zondag 20. Over de Heilige Geest maar 3 zinnen. De vraag meegerekend: wat gelooft u van de Heilige Geest? Over de Geest is meer te zeggen dan de catechismus doet. Maar laten we deze zondag eerst eens kijken naar deze drie zinnen. Om te beginnen. En dan vooral twee dingen die mij in het bijzonder zijn opgevallen. 1) de Heilige Geest is God, en 2) Hij is ook aan mij gegeven. 1. De Heilige Geest is God. Veel praten, of preken, over de Heilige Geest is ergens riskant. Omdat we dan óver God praten. Terwijl nu juist typerend voor de Geest van God is, dat Hij ons wil laten merken dat Hij God ís. Jouw God. Mijn God. Die kortheid van de catechismus is dus ook wel weer mooi. Het is alsof de catechismus zich inhoudt en wil zeggen: wacht even, nu niet meteen praten over hoe het werkt en wat het mij oplevert. Heb eerst eens even oog voor wie Hij is: echt en eeuwig God. En dat is een mysterie waar je best stil van mag worden. God die zich aan jou verbindt. En toch, als je verder kijkt is de catechismus misschien helemaal niet zo kort over de Geest, want in totaal gaat het in de drie grote belijdenissen van de

3 kerk maar liefst meer dan 80 keer over de Heilige Geest. Dat is ook wel weer mooi: het praten over de Geest staat niet los van praten over God de Vader en God de Zoon. De Heilige Geest is echt God. Zijn werk laat zich niet beschrijven los van de Vader en de Zoon. De Heilige Geest is de grote verbinder : Hij verbindt gelovige mensen met God. Hij eigent ons toe, wat wij in Christus hebben. Hij zorgt voor geloof en bekering. Hij verbindt ons met Jezus door brood en wijn aan het avondmaal. Volgende week. Door het water van de doop. Door woorden als wij Bijbel lezen. Dat is dus ook het werk van de Geest. Denk daar eens over na. Niet alleen de Bijbelschrijvers zijn door de Geest geïnspireerd, maar ook wij worden, iedere keer als de Bijbel opengaat door de Geest geïnspireerd, beademd. Sta daar ook eens bij stil als je bijbelleest. Bijbellezen is beademd worden door Gods Geest. De Heilige Geest is God. Daar begint de catechismus in zondag 20 mee. Dat Hij samen met de Vader en de Zoon echt en eeuwig God is. In de Heilige Geest ontmoeten we God dus voor de derde keer. Eerst God de Vader, God de Zoon, en nu God de Heilige Geest. God dus. De catechismus lijkt hier wel wat dogmatisch te beginnen, en daar heeft Kim misschien weinig mee. Als je denkt zoals Kim, als je vooral praktisch ingesteld bent, dan daag ik je uit om als het over de Geest gaat niet te snel door te stomen naar de vraag wat je eraan hebt en hoe het werkt. Eerst even wachten. Heb oog voor het geheim. In de Geest heb je te maken met God zelf. Daar mag je best even stil van worden. God is God. Dat betekent altijd ook: heilig. Groot, eerbied. Denk aan Mozes die God ontmoette in de brandende braamstruik. Schoenen uit als je God ontmoet. De eerste emotie die hoort bij de Heilige Geest, omdat Hij God is, is dat mensen stil worden. Als mensen God ontmoeten staat de grootste

4 praatjesmaker met z n mond vol tanden. Denk aan Mozes. Denk aan Job. Denk aan Paulus. Stuk voor stuk diep onder de indruk van God. De één viel plat op zijn gezicht. De ander wist niks meer te zeggen. De derde werd blind. Iemand anders Jakob liep mank. Als het gaat over de Heilige Geest denken mensen vaak het eerst aan gevoelens van enthousiasme, blijdschap. En de Geest heeft inderdaad alles met emoties te maken. Hij maakt God ervaarbaar, zou je kunnen zeggen. Maar hoe? In de eerste plaats door het geloof. Let erop dat de catechismus zegt: Hij verbindt ons door waar geloof aan Christus. Er staat niet: waar gevoel. Of waar verstand. Maar waar geloof. En het mooie is: om te geloven wordt je helemaal ingeschakeld: het is ontdekken met je verstand, ervaren met je emoties, en doen met je handen. Geloof. Welke emoties horen daarbij: blijheid, vreugde. Natuurlijk. Maar ook schrik denk aan de vreze des Heren en verdriet over je zonde. Die schrik. Zit dat nog in ons systeem? Moet je bang zijn voor God? Dat niet. Maar het is niet erg als goed tot je doordringt dat Hij God is en wij mensen. Nadat God tot Job gesproken had vanuit die storm herroept hij zijn woorden, zittend in het stof. Toen Mozes God ontmoette, dat wil zeggen, een glimp van zijn majesteit zag viel Hij op zijn knieën. Saulus viel op de grond en bleef drie dagen blind. Zo groot was de majesteit van de God die zij ontmoetten. Die schrik kan ons ook bevangen wanneer we God ontmoeten. Alle bekende bekeringsverhalen hebben dit element in zich. Denk aan Luther. Jonathan Edwards. Maar ook veel voorgangers uit de gereformeerde traditie. Van Voetius tot Kuyper. Vertellen wij elkaar nog bekeringsverhalen? Niet om stoer over te doen. Maar om niet te vergeten hoe de Heilige Geest krachtig werkt in levens van

5 mensen? En wat voor plaats is er in onze verhalen voor de ontzaglijke grootheid van God? De vreze des Heren? De Heilige Geest maakt verbinding tussen mensen en de Heilige God. Je zou zijn werk misschien kunnen vergelijken met elektriciteit: stroom maakt de verbinding tussen de energiebron en de energieontvanger. Hij zorgt ervoor dat jij warm wordt, gaat gloeien. Geloven. Dat jij onder de indruk raakt van God. De Geest maakt God ervaarbaar. Maar de Geest is tegelijk méér dan stroom. Meer dan een onpersoonlijke kracht, een middel. Hij staat onder de hoogspanning van God. Want Hij ís God. Dat kan je zien: aan de tekenen waarmee het gepaard gaat. Toen wij vorige week het hele eind naar Nieuw Vennep fietsten om te gaan kijken bij trekkertrek wisten we niet zeker waar het was. We waren al bang dat we moesten gaan zoeken, maar al gauw zagen we waar het was aan de rookpluimen die erboven hingen. Zo is het ook met de Geest: Calvijn noemde de kerk werkplaats van de Heilige Geest. Wat zijn de rookpluimen waar we de Geest God zelf aan kunnen herkennen: in de eerste plaats geloof. Waar mensen geloven is God bezig. Waar mensen bijbellezen, waar gedoopt wordt, waar brood wordt gebroken daar breekt de Geest het werk van Jezus in stukken en deelt het uit. Rookpluimen waaraan we God kunnen herkennen. Wat zou het geweldig zijn als dat voor iedereen duidelijk is. Dat het geheim, ook van deze gemeente, dat God hier aan het werk is. Dat dát geheim, zijn rookpluimen, boven het dak van de kruiskerk uitstijgen zodat iedereen ervan onder de indruk mag raken. En dan bedoel ik niet de rookpluimen van de sigaretten straks op het kerkplein. Maar de uitstraling van de ontmoeting met God. Niet dat wij zo geweldig zijn. Maar wel dat wij zo onder de indruk zijn van God. Denk aan de gloed die van Mozes afstraalde na zijn ontmoeting met God. ZO mogen wij ook naar huis gaan straks. Gezegend, beademd door God zelf.

6 2. Ook aan mij gegeven. De Geest is God. Dat was één. Hij is ook aan mij gegeven. Is het tweede waar ik met jullie bij stil wil staan. Ook aan mij gegeven. Wie zegt dit? Mozes, Job, Saulus. Moet iedereen zo n ervaring hebben? Niet iedereen ervaart God op dezelfde manier. De taal van de catechismus is de taal van iemand die heeft leren geloven. Die naar de kerk gaat. Die gedoopt is. Je kunt de Geest in de weg zitten. Zijn werk frustreren. Je tegen Hem verzetten. Zijn werk ontkennen. Dat is heel erg. Luisteren naar het evangelie van vergeving in de kerk en toch niet geloven. 2 keer naar de kerk gaan en toch niet gered worden. Gedoopte mensen moeten daarom zichzelf onderzoeken. Zelfonderzoek, maar dan wel zo: de vraag is niet heb ik Hem of heb ik Hem niet? De vraag is eerder: waar zie ik Hem nog niet. Waar ontbreekt het mij nog aan geloof? Niemand heeft de Geest. God werkt niet automatisch. Maar in de vorm van een belofte. Ben je gedoopt? Dan is God bij jou in de vorm van een belofte. Ik ben er. Dat beloof ik. En Gods beloften zijn betrouwbaar. Dát is het werk van de Heilige Geest. Bevestigen dat Gods beloften betrouwbaar zijn. Verzegelen, denk aan je doopbewijs. Hij schreef met water op jouw hoofd: van mij! De Almachtige. Getekend: De God van Job, Abraham, Jakob, Mozes en Saulus. De God van jou. Made in Heaven. Hoofddorp, 31 mei, Pinksteren.

7 Beste Kim, Graag wil ik je iets vertellen over de persoon en het werk van de Heilige Geest. Ik hoop dat het je zal bemoedigen, en stimuleert om God aan het werk te blijven zien in je eigen leven. Ik zal daarbij veel woorden gebruiken uit de belijdenissen van onze kerk. Dan merk je meteen hoe veel aandacht er altijd is geweest voor het werk van de Heilige Geest. En hopelijk nog steeds is. Of weer zou moeten komen. Toen je bent gedoopt begon de Geest zijn werk in jouw leven. Of eigenlijk was Hij er al eerder, vanaf het begin. Maar dat maakt niet uit. Toen jij, vlak na jouw geboorte werd gedoopt was dat niet alleen een idee van jouw ouders. Uit gewoonte of bijgeloof. God heeft toen, op die zondag beloofd dat Hij jouw God wil zijn. Hij adopteerde jou toen als zijn kind. Hij vraagt van jou alleen geloof. Maar zelfs dat wil Hij jou geven. Als je bidt om de Heilige Geest (Lucas 11:13). Dat je zijn kind mag zijn mag je zeker weten, Kim. Gods beloften zijn betrouwbaar. Hij zorgt er ook voor dat je dit van tijd tot tijd kunt merken. Je kunt het merken op momenten dat je blij bent, maar ook wanneer je verdrietig bent omdat je juist vaak níet gelooft, God niet vertrouwt, Hem daarmee opnieuw verloochent. Ook dat is het werk van de Heilige Geest (DL I, 12; V, 13). Het werk van de Heilige Geest gaat niet ten koste van je eigen wil. Maar je merkt wel dat je geestelijk vernieuwd wordt, genezen. Het is als olie op een droge huid. Het maakt soepel wat stug is, gewillig wat koppig is (DL 3/4, 16). De Heilige Geest geneest je van binnen en maakt langzaam maar zeker van jou een nieuw mens die steeds meer graag doet wat Hij wil (DL 3/4, 11). De Heilige Geest wil op een bovennatuurlijke, liefdevolle en verborgen manier met jou aan het werk. Dit werk doet niet onder voor Gods scheppingswerk of de kracht waarmeer God mensen terugroept uit de dood (DL 3/4, 12).

8 Hoe God deze dingen in jouw binnenste doet, Kim, is een geheim. Je kunt het niet begrijpen (DL 3/4, 13). God doet het. Het enige dat Hij van jouw kant vraagt is geloof. Dat je met een gelovig hart bijbelleest. Dat je er echt iets van verwacht. En dat je Hem met een gelovig hart wilt ontmoeten aan het avondmaal. Geloof maar dat je in al deze dingen echt met God te maken hebt (DL 3/4, 17; 5,14; NGB 5). Je zult wel merken Kim, dat het moeilijk is om ook echt in de praktijk te leven als kind van God (DL V, 1&2). Je moet bedenken, zelfs David en Petrus hebben zich laten verleiden om dingen te doen, die God niet wil (DL V, 4). Je hebt misschien ook tijden dat je weinig bidt en bijbelleest. Je zult merken dat je dan Gods genade niet, of minder, ervaart (DL V, 5). Maar op zulke momenten moet je terugdenken aan je doop. De vraag of je wel of geen relatie met God hebt, is gelukkig niet afhankelijk van jou. Gods beloften zijn betrouwbaar. Als je verdriet hebt over je ongeloof zul je merken dat je Gods genade weer opnieuw ervaart (DL V, 6&7). Trouwens, zo n bekering zul je achteraf weer herkennen als het werk van Gods Geest. Geloof is geen automatisme. God werkt niet automatisch. Wat God belooft moet je geloven. Hoe kan het, dat je dan toch zeker mag zijn dat je bij God hoort (DL V, 10)? Omdat het God zelf is, die je geroepen heeft. Hij die je roept is trouw. Hij houdt zich aan zijn beloften (1 Tess. 5:24). In Christus verbonden. [Met de handtekening van de Heilige Geest] Amen.