Wie weet. Jan C. den Hertog. Relibris. raden naar kansen en betekenissen

Transcriptie

1

2 Wie weet raden naar kansen en betekenissen Jan C. den Hertog Relibris

3 Colofon ISBN Productie 2010 uitgeverij relibris, Gorinchem/Utrecht Niets uit deze uitgave mag verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, internet of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de auteur.

4 Inhoudsopgave Voorwoord 5 Niets onmogelijk voor wie gelooft? 7 Gezondheid & Geluk & Liefde - 13 over wat ons toe te wensen valt Worden als een kind 15 Jezelf rechtvaardigen 21 Heeft protesteren zin? 27 Geloven als het herfst wordt of: 33 als antwoorden uitblijven Ook als resultaat uitblijft 35 Kansen op een vierkante meter 41 Vrolijkheid, werken, wachten - 47 over uitbundige en sobere geloofsmanieren Godsdienst: spelen met vuur? 49 Geloven in iets? Geloven in Iemand? 55 Wat een arme geeft aan een rijke 61 Waar anders nog? 67 Schaamte 69 Van wonden en tranen 75 Over rechtvaardigen die voor ons lijden 81 Wat blijft? 89 Troost 97

5 Voorwoord Wie weet Dat houd ik mijzelf met regelmaat voor. Wie weet wat er mogelijk is. Wie weet wat voor moois er gaande is zonder dat ik dat dat doorheb. Ik spreek mijzelf toe, met hoop: wie weet Ik spreek mijzelf toe met God. Bij dat woordje denk ik niet aan een persoonachtig wezen ergens buiten deze aarde. Ik denk aan mensen. Mensen die elkaar hooghouden, proberen te begrijpen, vergeven als het moet. Mensen die zich inzetten bij wereldwinkels, armoedebewegingen, organisaties als Amnesty en Solidaridad. Mensen die goeddoen in verpleeg- en ziekenhuizen. Ik noem dit alles liefhebben; een concreet en nuchter werk, Maar niet zonder geheim: God. Omdat het zo verbazend is: dat zulke mensen er altijd maar zijn! Zelf zeggen ze dat het vanzelf spreekt, dat het gewoon bij hen hoort. Iets dat bij hen hoort? Doen ze het zelf dan, of is het eerder iets in hen dat het doet? Op zo n moment ga je vermoeden dat al dat liefhebben wel eens ongewoon sterk kan zijn. Wie weet is het sterker dan alle donker en verdriet, sterker dan alle kwaad. Vanwege dit alles, die verbazing en dat vermoeden van kracht, gebruik ik dat woordje God. Maar steeds dus gaat het over mensen. Mensen bewogen door zoiets als liefde. Wat ik maar zeggen wil: als u hierna dat woordje God tegenkomt, denk dan aan deze mensen en wat zij doen. Wie weet raden naar kansen en betekenissen. Jan C. den Hertog

6 Niets onmogelijk voor wie gelooft? Er staan in de bijbel heel wat uitspraken die ergernis wekken. Soms zijn ze mij al te menselijk weinig goddelijk dus; dan lees ik maar gauw verder. Maar er zijn er ook die iets waars moeten bevatten. ZO die uitspraak dat niets onmogelijk is voor wie gelooft. Wat is daarvan waar? Bij Mattheüs 17 vers 14 tot 21 Toen ze zich weer bij de mensenmassa voegden, kwam er iemand naar hem toe die voor hem op z n knieën viel en zei: Heer, heb medelijden met mijn zoon, want hij is maanziek en lijdt daar erg onder; hij valt dikwijls in het vuur of in het water. Ik heb hem bij uw leerlingen gebracht, maar zij konden hem niet genezen. Jezus antwoordde: Wat zijn jullie toch een ongelovig en dwars volk, hoe lang moet ik nog bij jullie blijven? Hoe lang moet ik jullie nog verdragen? Breng hem bij me. Daarop sprak Jezus de demon op strenge toon toe. Deze ging uit de jongen weg, en vanaf dat moment was hij genezen. Later kwamen de leerlingen naar Jezus toe. Eenmaal met hem alleen vroegen ze: Waarom konden wij die geest niet uitdrijven? Hij antwoordde: Vanwege jullie gebrek aan geloof. IK verzeker jullie: als jullie geloof hebben als een mosterdzaadje, dan zullen jullie tegen die berg zeggen: verplaats je van hier naar daar! en dan zal hij zich verplaatsen. Niets zal voor jullie onmogelijk zijn. (Mattheüs 17, 14-21) Niets is onmogelijk voor wie gelooft? Dat is pijnlijk voor je als je kind ziek is, en je gelooft maar het wordt niet beter! Wat moet je met dit verhaal van Mattheüs. Vooraf twee overwegingen. Het meeste van het leven weten wij niet. Ook wetenschappers zeggen dat: naarmate we meer weten, ontdekken we hoe ongelooflijk veel we nog níet weten. Wie weet dus hoe de dingen werken, ook die van het geloof. Wie weet inderdaad geneest geloof. Daarnaast is er iets anders. Datgene waar we echt van leven zoiets als liefde, of dat je je happy voelt en vrede hebt dat kunnen we niet maken, we moeten het krijgen. En gelukkig, van tijd tot tijd ís het er ook. In de kerk zegt men dan: Van bij God vandaan. God: woord voor die verborgen werkelijkheid die ons schenkt wat wij zelf niet kunnen maken. Dat is er ook. Twee goede redenen om bescheiden te zijn; wie weet hoe de dingen werken? Het zou ook wel erg parmantig zijn als we zouden zeggen dat zoiets natuurlijk niet kan! of natuurlijk wel kan! We zijn maar mensen.

7 Wat heet geloven Dit vooraf. Maar wat kan we dan verder nog gezegd worden? Jezus moet geloofd hebben dat mensen tot veel in staat zijn, dat spreekt vooral uit zo n verhaal. Alleen, waar heeft hij dan aan gedacht? Hij spreekt wel over bergen verzetten, maar we lezen nergens dat hij zelf ook feitelijk een berg heeft verzet. Dat bedoelde hij dus figuurlijk. Heeft hij genezen ook figuurlijk bedoeld? En nog iets: als Jezus, zo gelovig als hij was, tot zoveel in staat was, waarom heeft hij dan niet alles in een keer goed gemaakt? Hij heeft een wereld achtergelaten met nog heel veel leed. Kon hijzelf ook niet alles? Hoe dan ook, mensen kunnen veel, dat heeft hij in ieder geval willen zeggen. Ze kunnen veel als ze maar geloven, zei hij. Geloven. In God? Kunnen mensen veel als ze in God geloven? Als ze geloven dat hij bestaat? Och, in de bijbel gaat het daar niet echt over, of God al dan niet bestaat. Dat is meer iets van onze tijd. Misschien trouwens niet zo zinvol om je daarmee bezig te houden. Een klip en klaar bewijs van het bestaan van God zou de nieuwsgierigheid wel bevredigen, maar zou het mensen veranderen? Misschien in engelen ja, want nu moeten we wel, God bestaat immers. Maar dan heb je het al niet meer over dit leven, dan zijn we al in de hemel bij wijze van spreken. Nee, als de bijbelschrijvers, nuchtere aardse mensen, om geloof vragen, dan vragen ze niet of je gelooft in het bestaan van God. Ze vragen: Er is je gezegd hoe je zou kunnen leven, hoe het leven zich zou kunnen ontplooien. Gelóóf je daar nu ook in? Heb je er vertrouwen in dat die suggesties echt werken? Die suggesties: die van die tien woorden bijvoorbeeld, en de samenvatting die Jezus daarvan geeft. Of zoals Micha het zegt: Er is jou, mens, gezegd wat goed is, je weet wat de Eeuwige van je wil: niets anders dan recht te doen, trouw te betrachten en nederig weg te gaan van je God. Geloof je, vertrouw je erop dat. waar dat gedaan wordt, dat daar het leven er ook echt op vooruit gaat? Dat is het geloof waartoe bijbelschrijvers oproepen: om in die woorden te geloven, erop te vertrouwen, en ze dan ook te doen. Geloof in woorden. Overigens, in de tien woorden staat niet dat we mensen moeten genezen. En Micha, als je het hem vraagt, dan zegt hij: Er is jou, mens, gezegd wat goed is, je weet wat de Eeuwige van je wil: niets anders dan Niets anders dan. Het heeft iets heel eenvoudigs bij hem, en bij die tien woorden eigenlijk ook. Recht, trouw, nederig gaan met God, dat zijn de gewone menselijke dingen; iets bovennatuurlijks wordt er niet gevraagd. Mij dunkt: bij Jezus net zo. Niets bovennatuurlijks, de gewone dingen. Er ligt iemand in het ziekenhuis, je stuurt hem een kaartje en je hoort dan terug dat hem dat goed heeft gedaan. Zo n kaartje doet dus werkelijk goed. Wie

8 weet geneest het enigszins. Ook in bredere zin kan dat zo uitpakken. Als christelijke geloofsgemeenschappen pleiten voor vreedzaam samenleven met moslims, en als ze daartoe dan initiatieven ontplooien, wie weet werkt ook dat genezend. Betrekkelijk gewone zaken kunnen genezend uitwerken. In die trant spreken bijbelschrijvers over geloof en vertrouwen. Niet dat je gelooft dat God bestaat, en hem eventueel om een bovennatuurlijk ingrijpen vraagt. Eerder dat je vertrouwt in de kracht en het verreikende van gewone menselijke mogelijkheden. Mogelijkheden, dat wel, waarvan je hoopt dat God ze zegent zo, dat ze goed uitpakken. Daarom geloof je natuurlijk ook in die woorden: omdat je erop vertrouwt dat hij ze zegent. Jij zaait, in het vertrouwen dat hij zorgt voor de oogst. ZO geloof je dus toch in God. De God die zich bevindt achter de woorden die jij hoort, en die die woorden zegent als jij ze gaat doen. En God, zo denk ik me dat dan in, is die verborgen kracht die aanwezig is tussen de regels door van wat wij doen. Iets vergezelt ons, en het vergezelt ons zegenend: van iets gewoons maakt het iets bijzonders, van iets zwaks iets sterks Enfin, het komt me voor dat het vooral dat is waar Jezus met zijn woorden naartoe wil. Niet zozeer dat we maar alles kunnen, maar iets kunnen we wel, laten we dat dan ook doen je zult er nog versteld van staan hoe ver je daarmee komen kunt. Zoiets.

9