Machteloo sheidssyn droom. 24 mei 2018 C.Rijnberk, Gezinspsychiater

Transcriptie

1 Machteloo sheidssyn droom 24 mei 2018 C.Rijnberk, Gezinspsychiater

2 Multi stress gezinnen / multiproblem gezinnen Yulius Gezinspsychiatrie richt zich specifiek op de behandeling van multi-stressgezinnen en gebruikt hiervoor een intensieve, specialistische methode. Gezinspsychiatrie is een optelsom van Orthopedagogiek, Psychiatrie, systeemtherapie en psychologie. Gezinspsychiatrie heeft zijn eigen taal en fasen. 2

3 Multi-stress / multiprobleem gezinnen Deze gezinnen ervaren vaak machteloosheid en wantrouwen jegens zorgverleners. Het is de taak van de behandelaren om samen met deze multi-stressgezinnen een goede werkrelatie op te bouwen, onder meer door gebruik te maken van positieve betekenisgeving. Het doel is samen aan behandeldoelen te bereiken waardoor deze gezinnen weer zelfstandig kunnen functioneren. 3

4 Multiprobleemgezinnen Vraag: Wat is jouw definitie van multiprobleemgezinnen? Baartman (1988): een multiprobleemgezin is een gezin van minimaal één ouder en één kind dat langdurig kampt met een combinatie van sociaal-economische en psychosociale problemen. Weerbarstig voor hulp (Ghesquière, 1993). Moeilijk bereikbaar, hulp vermijdend of juist veelvuldig op zoek, stellen geen duidelijke hulpvraag, hardnekkige problemen (Steketee & Spierings, 2012). Neerwaartse spiraal negatieve ervaringen met hulpverleners, onmacht (Hermanns et al., 2012). Ook wel multigestresseerde gezinnen genoemd (Madsen, 2011), omdat een gezin meer is dan hun problemen. 4

5 Multiprobleemgezinnen Bodden en Dekovic (2010) Ouderfactoren Opvoedingsfactoren Gezinsfunctioneren Contextuele factoren Sociaal netwerk Hulpverlening Denise Bodden Kindfactoren Maja Dekovic 5

6 Complex dynamisch systeem (Granic & patterson, 2006). Zelf organiserend: luistert naar eigen regels die het kenmerkende patroon scheppen Veel onderling beïnvloedende factoren Moeilijk uit evenwicht te brengen 6

7 Organiseren veranderingsbereidheid. De werkrelatie beschrijft de kwaliteit van de band tussen behandelaar en cliënt/gezinsleden (Bordin, 1979) Multiprobleemgezinnen vinden het vaak lastig zich open te stellen naar een behandelaar (Bachler et al., 2016) Dit komt door 1) wantrouwen wegens eerdere mislukte behandelingen 2) problemen met aangaan van relaties/vertrouwen in eigen jeugd (Mallinckrodt et al., 1995) Een goede werkrelatie zorgt voor betere behandeluitkomsten Het opbouwen van een goede relatie met ouders is stap 1 in de behandeling van deze gezinnen (Dore & Alexander, 1996) Belangrijk daarbij: - contact maken - het gezin leuk vinden - onderscheid maken probleem vs beperking 7

8 Oplossingsgericht werken Aandacht gaat uit naar de oplossing i.p.v. het probleem Nadruk op successen en dingen die goed gaan Versterken autonomie Klachten vertalen in wensen Aansluiten bij veranderwensen van het gezin Wondervraag en schaalvraag Niet-weten houding Werkrelatie hanteren 8

9 Oplossingsgericht werken Wat moet er gebeuren wil voor jou de score omhoog gaan? 9

10 Methode voor ontwikkeling Tool (zie Dingemans et al., 2017) 1. Literatuur onderzoek uitgevoerd door Juliëtte 2016/ Focus groep uitgevoerd 2016/2017 m.b.v. systeemtherapeuten & behandelaars 3. Delphi studie uitgevoerd december 2017 Experts vragen de criteria te beoordelen op relevantie, bij 70% overeenstemming criteria behouden 4. Pilot studie uitgevoerd 2017/ Validation study dataverzameling op grotere schaal (niet afgerond)

11 FLowchart 1 2 Constante check op werkrelatie: voelt elk gezinslid zich gehoord/gezien/gesteund? 11

12 De 14 criteria (overeenstemming van 85% of meer van de 20 experts): 1. (Sterk vermoeden van) psychiatrische problematiek bij tenminste één van de ouders/verzorgers, d.w.z. ten minste één psychiatrische en/of persoonlijkheidsstoornis. 2. Ernstige (chronische) traumatisering in jeugd van ouder(s). 3. Mishandeling en/of verwaarlozing binnen huidige ouder-kind relatie 4. Ernstige problemen binnen huidige of vorige partnerrelatie(s) 5. Ernstige beperkingen in sociaal maatschappelijk functioneren, op het werk of op school van tenminste één van de ouder(s). 6. Ernstige problemen met huishouden en/of financiën, schulden. 7. Ouders ervaren een gevoel van machteloosheid met betrekking tot de opvoeding. De gezinnen kunnen zelf geen oplossingen meer vinden en ontwikkelen zich niet meer. (LATER TOEGEVOEGD) 8. (Sterk vermoeden van) psychiatrische problematiek bij tenminste één van de kinderen, d.w.z. ten minste één psychiatrische en/of persoonlijkheidsstoornis. 9. Ernstige beperkingen in sociaal functioneren in thuissituatie of op school bij tenminste één van de kinderen. 10. Ernstige chronische traumatisering van minstens één kind niet door ouder(s), dus buiten ouder-kind relatie. 11. De ontwikkeling van het kind/de kinderen loopt gevaar door het huidige disfunctioneren van het gezin. (LATER TOEGEVOEGD) 12. Veel moeite met aangaan therapeutische relatie. 13. Eerdere afgeronde behandeling van individuele gezinsleden of gezinstrajecten in de specialistische ggz was/waren niet succesvol of hadden onvoldoende effect. 14. Er is sprake van juridische of jeugdzorgmaatregel in dit gezin

13 Kenmerken van multi-probleemgezinnen De tool is 144 keer ingevuld, 114 gezinnen werden bij Yulius gezinspsychiatrie behandeld of aangemeld, 30 gezinnen werden afgewezen We hebben gekeken naar de vragen die het meest met Ja beantwoord zijn, en dus het kenmerkendst lijken te zijn voor de gezinnen die hier worden behandeld. WEL OPNAM E (114) % 84% 67% 76% 71% 40% 100% 89% 76% 63% 100% 68% 79% 33% 1. Psychiatrisc he Mishandeli problemati Traumatiser ng ouderkind ek ouder ing ouder relatie 4. Problemen partnerrelat ies 5. Sociaal maatschapp elijke beperkinge n 6. Problemen huishouden 7. machteloos heid ouders Psychiatrisc he problemen kinderen Problemen Sociaal 10. functionere n kinderen Traumatiser ing kind Eerdere Ontwikkelin problemen behandelin 14. g kind in therapeutis g Juridische gevaar che relatie onsuccesvol maatregel GEEN OPNAM E (30) % 79% 67% 83% 73% 45% 100% 87% 80% 62% 93% 86% 97% 43% 1. Psychiatrisc Sociaal he 2. Mishandelin Problemen maatschapp problematie Traumatiseri g ouder-kind partnerrelati elijke k ouder ng ouder relatie es beperkingen 6. Problemen huishouden 7. machteloosh eid ouders 8. Psychiatrisc he problemen kinderen 9. Problemen Sociaal functioneren kinderen Ontwikkelin Traumatiseri g kind in ng kind gevaar 12. problemen therapeutisc he relatie 13. Eerdere behandeling onsuccesvol 14. Juridische maatregel

14 Meest voorkomende problematiek Ouders 1. Machteloosheid ouders (100%) 2. Psychiatrische problematiek bij ouders (93%) 3. Traumatisering bij ouders (84%) Kinderen 1. Ontwikkeling kind loopt gevaar (100%) 2. Psychiatrische problematiek bij kinderen (89%) Gezin 1. Eerdere specialistische GGz behandelingen (voor individuen of als gezin) niet succesvol (79%)

15 Resultaten Multi-Level Analyse De eerste stap was om te kijken welke van de 14 criteria konden voorspellen of iemand wel of niet hoogspecialistische zorg kreeg. Hier kwamen slechts 3 criteria uit: 1. Trauma bij de ouder 2. Problemen in de partnerrelatie 3. Problemen sociaal functioneren van het kind WEL OPNAM E (114) % 84% 67% 76% 71% 40% 100% 89% 76% 63% 100% 68% 79% 33% 1. Psychiatrisc he Mishandeli problemati Traumatiser ng ouderkind ek ouder ing ouder relatie 4. Problemen partnerrelat ies 5. Sociaal maatschapp elijke beperkinge n 6. Problemen huishouden 7. machteloos heid ouders Psychiatrisc he problemen kinderen Problemen Sociaal 10. functionere n kinderen Traumatiser ing kind Eerdere Ontwikkelin problemen behandelin 14. g kind in therapeutis g Juridische gevaar che relatie onsuccesvol maatregel GEEN OPNAM E (30) % 79% 67% 83% 73% 45% 100% 87% 80% 62% 93% 86% 97% 43% 1. Psychiatrisc Sociaal he 2. Mishandelin Problemen maatschapp problematie Traumatiseri g ouder-kind partnerrelati elijke k ouder ng ouder relatie es beperkingen 6. Problemen huishouden 7. machteloosh eid ouders 8. Psychiatrisc he problemen kinderen 9. Problemen Sociaal functioneren kinderen Ontwikkelin Traumatiseri g kind in ng kind gevaar 12. problemen therapeutisc he relatie 13. Eerdere behandeling onsuccesvol 14. Juridische maatregel

16 ROC curve De tweede stap was om te kijken of een totaalscore op de tool (met de 14 criteria en met de 3 overgebleven criteria) kan onderscheiden tussen wel of niet hoogspecialistische zorg. De conclusie is: Nee dat kan deze niet (de tool is niet beter dan 50% kans in voorspellen).

17 Conclusie Het onderzoek heeft nuttige inzichten gegeven in de kenmerken van multi-probleem gezinnen, en vooral ook waarom sommige gezinnen ondanks hun ernstige problematiek afgewezen worden De tool is alleen niet in staat gezinnen van elkaar te onderscheiden die wel of niet aangemeld/opgenomen worden bij gezinspsychiatrie We moeten dus andere vragen stellen!

18 Voorstel andere vragen Machteloosheidssyndroom Mogelijkheden om veranderingsbereidheid binnen het gezin te organiseren Context waarbinnen veranderingsbereidheid ontvankelijk is Is er genoeg zicht op veiligheid 18